(72) Twórca(y) wzoru uzytkowego: Reinhold Bruggemann, Dortmund, DE Andreas Pluszynski, Wuppertal, DE Karl-Heinz Schurer, Herne, DE co cofin 62?/M 115605 3 Zespól bebna lancuchowego przenosnika zgrzeblowego Przedmiotem wzoru uzytkowego jest zespól bebna lancuchowego przenosnika zgrzeblowego, znajdujacego zastosowanie zwlaszcza w górnictwie podziemnym wegla kamiennego.Przenosniki zgrzeblowe lancuchowe wykorzystywane sa w górnictwie podziemnym jako przenosniki scianowe, podscianowe lub przesypowe, sluzace do odprowadzania urobku z wyrobiska eksploatacyjnego i na dalszych drogach odstawy urobku. Szczególnie wysokie wymagania stawiane sa przed przenosnikami scianowymi, zarówno co do ich wydajnosci, jak i odpornosci na zuzycie. Na obu koncach trasy przenosnika zgrzeblowego znajduja sie stacje napedowe i/lub stacje zwrotne. Przenosnikom przesypowym przyporzadkowana jest zazwyczaj jedna stacja napedowa, natomiast na drugim koncu przenosnika znajduje sie stacja zwrotna z nie napedzanym bebnem lancuchowym.Jak wynika na przyklad z niemieckiego opisu patentowego DE 197 24 994 Al kolo lancuchowe moze skladac sie z wielu segmentów sprzezonych z walem napedowym poprzez zlacze ksztaltowe i zaryglowanych na wale za pomoca pierscieni zamykajacych, wsuwanych przez pierscienioksztaltne elementy mocujace na bokach kola lancuchowego. Dzieki wielosegmentowej konstrukcji mozliwy jest demontaz kola lancuchowego bez koniecznosci usuwania calego walu bebna lancuchowego z korpusu stacji napedowej, badz stacji zwrotnej.2 Znany jest równiez, na przyklad z niemieckiego opisu wzoru uzytkowego DE 299 15 798 Ul zespól bebna lancuchowego, w którym kolo lancuchowe jest elementem jednoczesciowym nasuwanym poziomo na odcinek walu wyposazony w uzebienie klinowe. Montaz wzglednie demontaz bebna lancuchowego jako calosci odbywa sie od strony czolowej stacji napedowej lub stacji zwrotnej. Korpus stacji napedowej lub zwrotnej wyposazony jest przy tym w krawedziowo otwarte wybrania w prowadnicach, do których wsuniete sa panewki lozyskowe. W tak skonstruowanym bebnie lancuchowym z kazdym bokiem jednoczesciowego kola lancuchowego polaczony jest zlaczem srubowym element dystansowy posiadajacy pierscien oporowy, przylegajacy do obwodowego ramienia walu tak, ze obydwa elementy dystansowe ustalaja zalozona pozycje kola lancuchowego na wale od obu stron. Zarówno elementy dystansowe, jak i powierzchnie nosne jednoczesciowego kola lancuchowego wyposazone sa w otwory dla srub mocujacych.Wykonanie tych otworów podwyzsza koszty wytworzenia kola lancuchowego, stanowiacego zazwyczaj element odlewany, a jednoczesnie oslabia konstrukcje. Dodatkowo zwiekszona jest pracochlonnosc montazu, jako ze trzeba wkrecic wiele srub, w niewielkich odstepach od siebie, w powierzchnie obwodowa walu bebna lancuchowego.Celem wzoru uzytkowego jest opracowanie takiej konstrukcji zespolu bebna lancuchowego, który równiez jako cala jednostka bedzie mógl byc montowany od strony czolowej stacji napedowej lubzwrotnej, a jednoczesnie jego montaz wstepny bedzie zasadniczo mniej pracochlonny.Istota rozwiazania polega na tym, ze wkladki dystansowe osadzone sa swobodnie miedzy lozyskami a kolem lancuchowym, przy czym przynajmniej na jednym czopie koncówki walu zamocowana jest pokrywa dociskowa naciskajaca na tuleje napinajaca, która z kolei dociska pierscien dystansowy do przynaleznego lozyska.W preferowanym wykonaniu wkladki dystansowe maja postac tulei dystansowych z mozliwym jednakowym przekrojem wzdluz osi, przez co ich wykonanie jest proste i tansze w porównaniu do znanych ze stanu techniki elementów dystansowych obejmujacych pierscien stykowy i otwory.Korzystnym jest ponadto, gdy pokrywa dociskowa dociskana jest do tulei napinajacej za pomoca sruby dociskowej zlokalizowanej w osi walu.Jezeli zespól wedlug wzoru uzytkowego wykorzystywany jest w stacji zwrotnej celowym jest, aby na obu koncach walu zlokalizowane byly pokrywy dociskowe i tuleje napinajace.Dla stacji napedowej korzystnie pokrywa dociskowa i tuleja napinajaca beda zamocowane tylko na jednym koncu walu, natomiast na drugim koncu walu docisk realizowany bedzie poprzez sprzeglo zlokalizowane pomiedzy silnikiem, przekladnia napedowa a walem bebna lancuchowego.W górnictwie podziemnym sprawdzily sie zwlaszcza sprzegla z zebami lukowymi, bo przy pomocy takiego sprzegla mozliwym jest4 wyrównanie osiowego skoku pomiedzy napedem, wzglednie przekladnia, a osia obrotów walu bebna lancuchowego.Dobrze jest, jezeli przynajmniej jeden koniec, albo dwa konce walu bebna lancuchowego posiadaja odcinek wieloklinowy, co wplywa na uniwersalnosc wykonania takiego walu. Jezeli wal posiada na obu koncach odcinki wieloklinowe, juz w podziemiach kopalni mozna decydowac o konkretnej konfiguracji, a wiec gdzie ma byc zabudowany naped - po prawej, czy lewej stronie, czy tez bedzie dodatkowy naped na stacji zwrotnej. O ile na wybranym koncu walu nie bedzie osadzone sprzeglo, odcinek wieloklinowy na tym koncu obejmowany bedzie przez tuleje napinajaca.W szczególnie preferowanym wykonaniu bebna lancuchowego panewki lozyskowe rozciagaja sie osiowo od prowadnic korpusu az do nosnych powierzchni bocznych kola lancuchowego.Ponadto korzystnym jest, gdy panewki lozyskowe posiadaja poosiowo przebiegajace przedluzenia lozyskowe, których czesc czolowa lub czolowy element wienczacy wyposazony jest w pierscienioksztaltny wypust, a nosne powierzchnie boczne kola lancuchowego wyposazone sa w obwodowy wpust, w którym zaglebia sie pierscienioksztaltny wypust. Dzieki temu minimalizowane jest przenikanie pylu do elementów lozyskowych oraz uszczelnien elementów zabezpieczajacych.Dalsze zabezpieczenie przed zanieczyszczeniami stanowia pierscienie uszczelniajace osadzone slizgowo po zewnetrznej stronie tulei dystansowych.5 W korzystnie dobranej konfiguracji jedne z tych pierscieni uszczelniajacych osadzone sa w krawedziowo otwartym zaglebieniu wpustowym w nosnej powierzchni bocznej walu lancuchowego, a drugie z nich osadzone sa w wybraniach wpustowych w panewce lozyskowej, wzglednie przedluzeniu panewki lozyskowej.Pozadanym jest równiez takie wykonanie, w którym panewki lozyskowe, wzglednie ich przedluzenia, wyposazone sa w osiowo przebiegajace przewody smarownicze do smarowania lozysk.W takim przypadku do przewodów smarowniczych moga uchodzic przewody polaczone z kulkowymi gniazdami smarnymi, wzglednie z otworami doprowadzajacymi medium smarne, zlokalizowanymi w powierzchniach bocznych lub czolowych panewek lozyskowych. Umozliwia to smarowanie lozysk przez korpus stacji napedowej lub stacji zwrotnej, zwlaszcza przez prowadnice korpusu, co jako takie znane jest ze stanu techniki.Panewki lozyskowe korzystnie posiadaja wypukla powierzchnie czolowa, oraz jedna plaska powierzchnie czolowa, przy czym plaska powierzchnia czolowa wyposazona jest w gniazda, badz otwory lozyskowe smarownicze.Pozadanym jest równiez, aby panewki lozyskowe na dwóch przeciwleglych wzgledem siebie powierzchniach bocznych posiadaly wpusty prowadzace wspólpracujace z odpowiadajacymi im wypustami wykonanymi w prowadnicach korpusu stacji napedowej lub stacji zwrotnej, co ulatwia montaz bebna lancuchowego,6 a jednoczesnie zapewnia pewne, ksztaltowe zamocowanie bebna lancuchowego w stanie zmontowanym.Zasadnicza zaleta zespolu bebna lancuchowego wedlug wzoru uzytkowego polega na tym, ze przynajmniej od jednego konca walu kolo lancuchowe nie jest mocowane przez element dystansowy mocno skrecony z nosna, powierzchnia boczna kola lancuchowego, lecz przez swobodna wkladke dystansowa której polozenie w stosunku do koncówki walu ustalane jest posrednio poprzez tuleje napinajaca i dociskajaca ta pokrywe dociskowa. Zatem mocowanie w zalozonej pozycji wynika z wymiarowego dopasowania tulei napinajacej, pierscienia dystansowego, lozyska oraz tulei dystansowej do swobodnej dlugosci walu pomiedzy nosna powierzchnia boczna kola lancuchowego a koncówka walu.Poszczególne czesci zespolu bebna lancuchowego mozna nasuwac na wal od obu jego konców, a poprzez zamocowanie pokrywy dociskowej ustalana jest wlasciwa pozycja kola lancuchowego. Dla demontazu bebna lancuchowego, po zdjeciu calego zespolu z elementami zabezpieczajacymi i panewkami lozyskowymi z korpusu stacji napedowej lub stacji zwrotnej, nalezy tylko wykrecic jedna srube i to umozliwia juz zdjecie panewek lozyskowych, a nastepnie kola lancuchowego. Identycznie proste sa czynnosci montazowe bebna lancuchowego. Takakonstrukcja zespolu bebna lancuchowego, oprócz mniejszych kosztów wykonania, zasadniczo obniza pracochlonnosc robót montazowo - demontazowych powiazanych z wymiana podzespolów, a takze poprzez zabezpieczanie wnetrza przed zanieczyszczeniami oraz7 smarowanie lozysk wplywa na istotny wzrost zywotnosci zespolu bebna lancuchowego, bedacego jednym z newralgicznych podzespolów przenosnika zgrzeblowego.Wzór uzytkowy zostal blizej objasniony na rysunku, gdzie fig. 1 przedstawia beben lancuchowy z elementami ulozyskowania w widoku perspektywicznym, a fig. 2 - beben lancuchowy z elementami ulozyskowania w przekroju wzdluznym.Zespól bebna lancuchowego 1 obejmuje jednoczesciowe, korzystnie odlewane kolo lancuchowe 2 , w tym przypadku z trzema wiencami uzebionymi 3 do prowadzenia oraz zawracania poziomych i pionowych ogniw nie narysowanego podwójnego ciegna lancuchowego bez konca przenosnika zgrzeblowego, a takze poziomo usytuowany w nie narysowanym korpusie napedu albo stacji zwrotnej wal 4 wraz ze zlokalizowanymi po obu stronach kola lancuchowego 2 lozyskami 5 osadzonymi w panewkach lozyskowych 6 dla obrotowego osadzenia walu 4 w gniazdach stacji napedowej, badz stacji zwrotnej. Zespól bebna lancuchowego 1 jako jeden calosciowy element moze zostac wsuniety w krawedziowo otwarte ku glowicy nie narysowanego korpusu stacji napedowej lub stacji zwrotnej gniazda, które posiadaja kontur dokladnie dopasowany do konturu panewek lozyskowych 6 (fig. 1). Gniazda korpusu wyposazone sa w poziomo przebiegajace wypusty, które w stanie zmontowania zespolu bebna lancuchowego 1 wchodza we wpusty prowadzace 7 na wzajemnie przeciwleglych powierzchniach bocznych 8 panewek lozyskowych 6.Panewki lozyskowe 6 (fig. 1) maja jedna wybrzuszona powierzchnie8 czolowa 9 oraz jedna plaska powierzchnie czolowa 10, laczace ze soba obydwie powierzchnie boczne 8.Wal 4 bebna lancuchowego 1 (fig. 2) posiada zlokalizowany po srodku wieloklinowy odcinek zebaty 11, na którym obrotowo i ksztaltowo osadzone jest za pomoca piasty zebatej 12, dopasowanej do wieloklinowego odcinka zebatego 11, jednoczesciowe kolo lancuchowe 2. Wal 4 po obu stronach wieloklinowego odcinka zebatego 11 zachowuje w przyblizeniu stala srednice az do swych konców 13, stanowiacych odcinki walowe czopowe, przy czym w poblizu kazdego konca 13 wyposazony jest w kolejny odcinek wieloklinowy 14. Kazdorazowo pomiedzy odcinkiem wieloklinowym 14. a centralnym odcinkiem zebatym wieloklinowym 11 znajduje sie odcinek walowy lozyskowy 15, na którym montowane sa lozyska 5 swymi wewnetrznymi pierscieniami 5A.Montaz kola lancuchowego 2 na wale 4 nastepuje poprzez osiowe nasuniecie tego kola lancuchowego 2 od strony jednego z konców 13 walu 4 na odcinek zebaty wieloklinowy 11, przy czym w pozycji zamontowania kolo lancuchowe 2 polaczone jest ksztaltowo, obrotowo z walem 4, ale nie jest zabezpieczone jeszcze w kierunkach poosiowych. Do ustalenia polozenia kola lancuchowego 2 w kierunkach poosiowych sluza ruroksztaltne tuleje dystansowe 16 nasuwane na odcinki walowe lozyskowe 15 od obu konców 13 walu 4. Tuleje dystansowe 16 swobodnie przylegaja do bocznych powierzchni kola lancuchowego 2, przy czym czesciowo wsuniete sa w stopniowane wybrania 17 wykonane na wewnetrznym9 obwodzie kola lancuchowego 2 i czesciowo obejmuja to kolo lancuchowe 2 od dolu. Obydwie tuleje dystansowe 16 wystaja czesciowo poza boki 2' kola lancuchowego 2, a na zewnetrznym obwodzie tych tulei dystansowych 16 zlokalizowane sa slizgowe pierscienie uszczelniajace 18, 19. Jeden pierscien uszczelniajacy 18 kazdorazowo obejmuje odcinek klinowy 20 na kazdym z boków 2' kola lancuchowego 2, podczas gdy drugi pierscien uszczelniajacy 19 wspólpracuje z odcinkiem klinowym 21 wykonanym na elemencie wienczacym 22 osiowego przedluzenia lozyskowego 6A panewek lozyskowych 6. Dla zabezpieczenia pierscieni uszczelniajacych 18, 19 element wienczacy 22 wyposazony jest w wypust 23 zaglebiajacy sie w obwodowy wpust 24 wykonany w bokach 2' kola lancuchowego.Po zmontowaniu lozysk 5 z panewkami lozyskowymi 6 na odpowiedni odcinek walowy lozyskowy 15 nasuwane sa osiowo pierscienie dystansowe 25 w taki sposób, ze przylegaja one do wewnetrznego pierscienia 5A lozyska 5. Nastepnie pierscien wspierajacy 26 wraz z uszczelnieniem 27 wsuwany jest do panewek lozyskowych 6 w taki sposób, ze pierscien wspierajacy 26 dociska do zewnetrznego pierscienia 5B lozyska 5, przy czym uszczelnienie 27 zapewnia szczelnosc pomiedzy pierscieniem wspierajacym 26 a pierscieniem dystansowym 25. Pierscien wspierajacy 26 zamocowany jest za pomoca pierscienia mocujacego 28, przykrecanego do zewnetrznego czola panewki lozyskowej 6.Przedstawiona (fig. 2) konfiguracja zespolu bebna lancuchowego 1 dotyczy stacji zwrotnej przenosnika zgrzeblowego, w której na zadnym z konców 13 walu 4 nie ma zainstalowanego10 napedu sprzezonego z odcinkiem wieloklinowym 14. Dlatego na obu koncach 13 walu 4 tuleja napinajaca 29 z góry obejmuje odcinek wieloklinowy 14, przy czym tuleja napinajaca 29 jednym swym koncem naciska na pierscien dystansowy 25, podczas gdy jej drugi, osiowo zewnetrzny koniec dociskany jest do konca 13 walu 4 za pomoca pokrywy dociskowej 30, przykrecanej w osi obrotów O walu 4 sruba 31 i naprezony jest w kierunku pierscienia dystansowego 25, a wiec w kierunku wewnetrznego pierscienia 5A lozyska 5. Dla dokladnego pozycjonowania pokrywy dociskowej 30 konce 13 walu 4 moga posiadac koncentryczne zaglebienia 32, w które wchodzi pokrywa dociskowa 30 wraz z elementem centrujacym 33.W przypadku, gdy zespól bebna lancuchowego 1 zamontowany bedzie na stacji napedowej przenosnika zgrzeblowego na jednym z konców 13 walu 4 usunieta zostanie tuleja napinajaca 29 oraz mocowanie za pomoca pokrywy dociskowej 30, a ich miejsce zajmie sprzeglo nasuniete na odcinek wieloklinowy 14 na tym koncu 13 walu 4. Sprzeglo wyposazone jest w przedluzenie obejmujace od dolu pierscien wspierajacy 26 panewek lozyskowych 6 i w stanie zmontowania rozciagajace sie az do pierscienia dystansowego 25, przejmujac funkcje osiowego mocowania kola lancuchowego 2 usunietej tulei napinajacej 29.Panewki lozyskowe 6 wyposazone sa (fig. 1, fig. 2) w instalacje smarownicza dla lozysk 5. Doprowadzenie medium smarowniczego do panewek lozyskowych 6 odbywa sie poprzez otwory lozyskowe 34 w plaskich powierzchniach czolowych 10 panewek lozyskowych 6,11 a stamtad przez nie narysowane przewody laczace do osiowo przebiegajacych przewodów smarowniczych 35 w osiowych przedluzeniach lozyskowych 6A i nastepnie do lozysk 5. W obrebie lozyska 5 przewidziany jest przebiegajacy promieniowo przewód spustowy 36 majacy postac otworu zamykanego zatyczka 37 na zewnetrznej stronie przedluzenia lozyskowego 6A. Zasilanie w medium smarownicze moze byc realizowane przez nie narysowane gniazda korpusu stacji napedowej lub stacji zwrotnej przenosnika zgrzeblowego.RZECZNIK Nr r mgr inz. Wl TOWY115605 12 PL PL