PL49072B1 - - Google Patents

Description

Opublikowano: 27.111.1965 49072 KI. 12 o, 11 MKP UKD 6$c Wspóltwórcy wynalazku: mgr Mieczyslaw Makosza, doc. dr Barbara Se- rafinowa, prof. dr Tadeusz Ubanski Wlasciciel patentu: Tarchominskie Zaklady Farmaceutyczne „Polfa" Przedsiebiorstwo Panstwowe, Warszawa (Polska) 3IBLIOTEKa| Sposób wytwarzania nitryli symetrycznie podstawionych I Urzedu Fotenfcwecfc kwasów dwukarboksylowych ^;at :: :*nLi L ' Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania nitryli podstawionych kwasów dwukarboksylowych, o ogól¬ nym wzorze 1, w którym Ar oznacza podstawnik arylowy np. —C6H5, p—CH3C6H5 lub heterocyklicz¬ ny np. 3-pirydlyowy, 2-tienylowy, R oznacza wo¬ dór lub reszte alkilowa lub arylowa np. —CH3, -C2H5, —C6H5, Z oznacza grupe —(CH2)n lub - (CH2)niY(CH2)n2, w której Y oznacza dwuwarto- sciowy atom np. —O—, —S— lub grupe o wzorze 2, w której R" oznacza podstawnik alkilowy, aralkilo- wy lub arylowy, a liczba n = 1, 2, 3, 4, 5 i 6, zas liczba ni = n2 = 1, 2, 3, przy czym w jednej lub wie¬ cej grupach metylenowych wodór moze byc pod¬ stawiony reszta alkilowa lub arylowa.Jak wiadomo, tego typu zwiazki otrzymuje sie do¬ tychczas z pochodnych acetonitrylu o wzorze ogól¬ nym R—CH2—CN dzialaniem opdowiedniej dwu- chlorowcopochodnej o wzorze ogólnym X(CH2)nX! wobec sodu, amidku sodu wodorku sodu, alkohola¬ nu sodu jako srodków kondensujacych w scisle bezwodnych rozpuszczalnikach.Stwierdzono, ze mozna otrzymac nitryle syme¬ trycznie podstawionych kwasów dwukarboksylo¬ wych w sposób znacznie prostszy, jezeli pochodna acetonitrylu o wzorze ogólnym ArCH2CN podda sie kondensacji z dwuchlorowcopochodna o ogólnym wzorze X(CH2)nX1 lub X(CH2)niY(CH2)n2X1, w któ¬ rym X i Xx onaczaja dowolne atomy chlorowca, a reszta podstawników ma wyzej podane znaczenie, w obecnosci wodorotlenków metali alkalicznych 10 15 25 30 2 w postaci sproszkowanej lub w roztworze wodnym albo w rozpuszczalnikach organicznych takich jak weglowodory aromatyczne, alkohole i etery lub ich mieszaninach z woda oraz w obecnosci czwarto¬ rzedowych zwiazków amoniowych jako katalizatora reakcji. Ilosc stosowanego katalizatora wynosi poni¬ zej 0,1 mola na 1 mol nitrylu. Kolejnosc wprowa¬ dzania reagentów moze byc dowolna. Proces pro¬ wadzi sie przy uzyciu 2 moli pochodnej nitrylu lub nieco powyzej, na 1 mol dwuchlorowcopochodnej.Zamiast gotowych czwartorzedowych zwiazków amoniowych mozna równiez stosowac jako kataliza¬ tory aminy trzeciorzedowe, które w czasie reakcji tworza z czynnikiem alkilujacym odpowiednie zwia¬ zki amoniowe.Otrzymywane sposobem wedlug wynalazku ni¬ tryle podstawionych kwasów dwukarboksylowych róznia sie znacznie wlasciwosciami fizycznymi od wyjsciowych substratów, dzieki czemu mozna je wydzielic w stanie czystym na drodze destylacji lub krystalizacji.Nastepujace przyklady wyjasniaja blizej wynala¬ zek, jednak nie ograniczaja go.Przyklad I. 117 g fenyloacetonitrylu, 42 g chlorku metylenu, 250 ml 50Vo-wego wodnego roz¬ tworu wodorotlenku sodowego i 2,0 g chlorku trój- etyloalliloamoniowego miesza sie w temperaturze 20—40 °C w ciagu 8 godzin. Po zakonczeniu reakcji usuwa sie nieprzereagowany fenyloacetonitryl przez destylacje z para wodna, a produkt w postaci ni- 4907249072 trylu kwasu a, a'-dwufenyloglutarowego przekry- stalizowuje z alkoholu. Otrzymuje sie 98 g nitrylu o temperaturze topnienia 79—81 °C. Wydajnosc 80%.Pt z y k l a d II. 193 g dwufenyloacetonitrylu, 101 g 1,3-dwubromopropanu, 100 g sproszkowanego wodorotlenku sodowego, 300 ml pirydyny i 2 g bromku N-etylobenzylopiperydyniowego ogrzewa sie w temperaturze 60 °C w ciagu 5 godzin. Po za¬ konczeniu reakcji mieszanine rozciencza sie woda i oddziela przez odsaczenie a,a, melonitryl. Po krystalizacji z alkoholu otrzymuje sie 131 g nitrylu o temperaturze topnienia 118— 119 °G. Wydajnosc 65°/o. PL

Claims (1)

Zastrzezenia patentowe

1. Sposób wytwarzania nitryli symetrycznie pod¬ stawionych kwasów, dwukarboksylowyeh o ogól¬ nym wzorze 1, w którym Ar oznacza podstawnik arylowy lub heterocykliczny, R oznacza wodór lub reszte alkilowa lub arylowa, Z oznacza gru¬ pe -(CH2)n lub -(CH2)mY(CH2)n2, w której Y oznacza dwuwartosciowy atom lub grupe o wzo¬ rze 2, w którym R" oznacza podstawnik alkilo- 10 15 20 wy, aralkilowy lub arylowy, n = 1, 2, 3, 4, 5 i (5 zas nx = n2 = 1, 2, 3, przy czym w jednej lub wiecej grupach metylenowych wodór moze byc podstawiony reszta alkilowa lub arylowa, zna¬ mienny tym, ze poddaje sie kondensacji pochod¬ na acetonitrylu o wzorze ArCH2CN z dwuchlo- rowcopochodna o ogólnym wzorze X(CH2)Xi lub X(CH2)niY(CH2)n2Xi, w którym X i Xx oznaczaja dowolne atomy chlorowca, a reszta podstawni¬ ków ma wyzej podane znaczenie, w stosunku 2 mole lub nieco powyzej, pochodnej acetonitrylu na 1 mol dwuchlorowcopochodnej, wobec wo¬ dorotlenków metali alkalicznych jako srodków kondensujacych oraz czwartorzedowych zwiaz¬ ków amoniowych jako katalizatora, w srodowi¬ sku wodnym lub w rozpuszczalnikach organicz¬ nych takich jak weglowodory aromatyczne, alkohole i etery albo w ich mieszaninach z wo¬ da, w ilosci ponizej 0,1 mola na 1 mol nitrylu. Odmiana sposobu wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako katalizator stosuje sie trzeciorzedo¬ wa amine, która w czasie reakcji tworzy z czyn¬ nikiem alkilujacym odpowiedni czwartorzedowy zwiazek amoniowy. I CN CM Hzórl I R" Hzór2 Zaklady Kartograficzne, Wroclaw — Zam. 1241-1-65,.naklad 300 egz. PL