PL238986B1

PL238986B1 - Nowe ciecze jonowe z anionem L-mleczanowym i kationem N-alkilotebukonazoliowym, sposób ich otrzymywania oraz zastosowanie jako związki o działaniu hamującym rozwój grzybni

Info

Publication number: PL238986B1
Application number: PL426060A
Authority: PL
Inventors: Juliusz Pernak; Daria Czuryszkiewicz
Original assignee: Politechnika Poznanska
Priority date: 2018-06-25
Filing date: 2018-06-25
Publication date: 2021-10-25
Also published as: PL426060A1

Abstract

Przedmiotem zgłoszenia są nowe ciecze jonowe z anionem L-mleczanowym i kationem N-alkilotebukonazoliowym, o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo podstawnik benzylowy. Zgłoszenie obejmuje też sposób ich otrzymywania, który polega na tym, że czwartorzędowy halogenek N-alkilotebukonazolu o wzorze ogólnym 2, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo podstawnik benzylowy, poddaje się, przy ciągłym mieszaniu, reakcji wymiany anionu na żywicy jonowymiennej albo z wodorotlenkiem potasu, albo wodorotlenkiem sodu w stosunku molowym czwartorzędowej soli do donoru jonów hydroksylowych 1:1, w rozpuszczalniku z grupy alkoholi: metanol albo etanol, w temperaturze od 25 do 30°C, korzystnie 20°C, po czym z rozpuszczalnika odsącza się żywicę jonowymienną z zaadsorbowanymi jonami halogenkowymi albo powstały nieorganiczny produkt uboczny, przesącz poddaje się reakcji zobojętnienia za pomocą kwasu L-mlekowego, w temperaturze od 20 do 30°C, korzystnie 25°C, w czasie od 10 do 20 minut, korzystnie 15 minut, po czym odparowuje się rozpuszczalnik, a powstały produkt suszy się pod obniżonym ciśnieniem w temperaturze od 30 do 60°C, korzystnie 40°C. Przedmiotem zgłoszenia jest także zastosowanie L-mleczanów N-alkilotebukonazolu o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla lub benzylowy jako związków o działaniu hamującym rozwój grzybni.

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku są nowe ciecze jonowe z anionem L-mleczanowym i kationem N-alkilotebukonazoliowym, sposób ich otrzymywania oraz zastosowanie jako związki o działaniu hamującym rozwój grzybni.

Właściwa pielęgnacja roślin stanowi nieustanny problem dla osób zajmujących się uprawami. Każdego roku powstają nowe odmiany patogenów grzybowych, które wnikają i rozprzestrzeniają się w komórkach roślin. Wywołują choroby takie jak fuzariozy, antraknozy czy fytoftorozy, które powodują duże straty w zbiorach zarówno pod względem jakości, jak i ilości uprawianych roślin. Grzyby chorobotwórcze stanowią centrum produkcji toksycznych metabolitów wtórnych - mykotoksyn, do których zalicza się m.in. aflatoksyny, ochratoksyny oraz patulinę. Kontakt z tego typu substancjami może powodować liczne alergie, grzybice, choroby układu pokarmowego i oddechowego. W celu ochrony przed patogenami grzybowymi stosuje się odpowiednie preparaty zapobiegające ich występowaniu oraz rozpowszechnianiu. W przemyśle dostępna jest szeroka gama związków chemicznych o działaniu chroniącym przed szkodliwym wpływem komórek grzyba. Wykorzystywane powszechnie substancje biologicznie czynne fungicydów to przede wszystkim związki otrzymywane syntetycznie, takie jak tebukonazol, cyprodynil, propikonazol i flutriafol. Oddziałują one na procesy fizjologiczne zachodzące w komórkach grzyba m.in. poprzez hamowanie procesu oddychania, hamowanie szlaku biosyntezy białek i kwasów nukleinowych, powstrzymywanie komórek grzyba przed wymianą substancji chemicznych z otoczeniem oraz stymulację systemu odpornościowego i wzmocnienia gatunku rośliny. Istnieje silna konieczność ciągłej modyfikacji związków o działaniu grzybobójczym, ze względu na stale rosnącą liczbę namnażających się nowych odmian chorobotwórczych odmian grzybów. Poszukiwane są nowe środki, które będą tanie, bezpieczne, niskotoksyczne, selektywne wobec określonej grupy agrofagów oraz z dobrą biodegradowalnością. Wiele fungicydów, np. triazole, posiadają w swojej strukturze reaktywne centrum cząsteczki, które może być poddane chemicznej modyfikacji, co opisano w zgłoszeniu patentowym P.413371 oraz patencie PL 219914 B1. Modyfikacja struktury może prowadzić do otrzymania związków o oryginalnej charakterystyce fizykochemicznej oraz aktywności biologicznej.

Ciecze jonowe (ang. ionic liquids, ILs) to sole o budowie jonowej charakteryzujące się temperaturą topnienia niższą od 100°C. ILs ze względu na możliwość niemal dowolnego doboru par kation-anion cechują się wieloma ciekawymi właściwościami, które można modyfikować i kontrolować w zależności od potrzeb. Właściwości wynikające bezpośrednio z budowy strukturalnej cieczy jonowych wykorzystywane są w wielu gałęziach przemysłu m.in. jako rozpuszczalniki, katalizatory, elektrolity, antystatyki, media ekstrakcyjne, smary, plastyfikatory. Jedną z najciekawszych właściwości cieczy jonowych jest ich aktywność biologiczna, dzięki której mogą być stosowane jako deterenty pokarmowe, co zostało przedstawione w publikacjach: Pernak, J., et al., RSC Adv., 2013, 3, 25019-25029, herbicydy Pernak, J., et al., Tetrahedron, 2012, 68, 4267-4273, fungicydy Hough-Troutman, W.L., et al., New J. Chem., 2009, 33, 26-33. Wykorzystanie związków posiadających w swojej strukturze pierścień triazolowy, np. tebukonazol ((RS )-1-(4-chlorofenylo)-4,4-dimetylo-3-(1H-1,2,4-triazol-1-ylmetylo)pentan-3-ol), może prowadzić do otrzymania nowych cieczy jonowych o właściwościach grzybobójczych. W literaturze znane są protonowe tebukonazoliowe ciecze jonowe z anionem L-mleczanowym o właściwościach grzybobójczych, które opisano w artykule Pernak, J., et al., RSC Adv., 2015, 5, 9695-9702. Jednak L-mleczany N-alkilotebukonazulu stanowią nowość naukową.

Istotą wynalazku są nowe ciecze jonowe z anionem L-mleczanowym i kationem N-alkilotebukonazoliowym o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo podstawnik benzylowy.

Sposób ich otrzymywania polega na tym, że czwartorzędowy halogenek N-aIkilotebukonazolu o wzorze ogólnym 2, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo podstawnik benzylowy, poddaje się, przy ciągłym mieszaniu, reakcji wymiany anionu na żywicy jonowymiennej albo z wodorotlenkiem potasu, albo wodorotlenkiem sodu w stosunku molowym czwartorzędowej soli do donoru jonów hydroksylowych 1 : 1, w rozpuszczalniku z grupy alkoholi: metanol albo etanol, w temperaturze od 25 do 30°C, korzystnie 20°C, po czym z rozpuszczalnika odsącza się żywicę jonowymienną z zaabsorbowanymi jonami halogenkowymi albo powstały nieorganiczny produkt uboczny, przesącz poddaje się reakcji zobojętnienia za pomocą kwasu L-mlekowego, w temperaturze od 20 do 30°C, korzystnie 25°C, po czym odparowuje się rozpuszczalnik, a powstały produkt suszy się pod obniżonym ciśnieniem w temperaturze od 30 do 60°C, korzystnie 40°C.

PL 238 986 B1

Korzystnym jest, gdy układ reagentów, po reakcji wymiany anionu z wodorotlenkiem sodu albo potasu, schładza się w znany sposób do temperatury 2-5°C.

Zastosowanie L-mleczanów N-alkilotebukonazolu o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo benzylowy jako związków o działaniu hamującym rozwój grzybni.

Korzystnym jest również, gdy tebukonazoliowe ciecze jonowe stosuje się jako roztwór w alkoholu o stężeniu co najmniej 0,001% - 1%, korzystnie 1%.

Dzięki zastosowaniu rozwiązania wynalazku uzyskano korzyści technologiczno-ekonomiczne:

• w wyniku reakcji wymiany jonowej otrzymano L-mleczany N-alkilotebukonazolu, będące nowymi cieczami jonowymi, • otrzymane ciecze jonowe charakteryzują się wysoką czystością, • ciecze jonowe otrzymuje się z wysokimi wydajnościami, przekraczającymi 93%, • ciecze jonowe występują w fazie ciekłej w temperaturze pokojowej, • otrzymane ciecze jonowe są rozpuszczalne w metanolu, acetonitrylu i chloroformie, natomiast nie wykazują rozpuszczalności w heksanie, • syntezowane ciecze jonowe są stabilne termicznie w temperaturze nieprzekraczającej 170°C, • otrzymane ciecze jonowe wykazują wysoką aktywność grzybobójczą wobec patogenów grzybowych: Fusarium culmorum, Fusarium graminearum, Sclerotinia sclerotiorum.

Wynalazkiem są L-mleczany N-alkilotebukonazolu, których sposób otrzymywania ilustrują poniższe przykłady:

Przykład I

L-Mleczan N-metylotebukonazolu, skrót [Lac][CH3]

W kolbie okrągłodennej zaopatrzonej w mieszadło magnetyczne umieszczono 0,05 mola jodku N-metylotebukonazolu rozpuszczonego w 30 cm³ metanolu oraz stechiometryczną ilość wodorotlenku potasu. Reakcję prowadzono przez 15 minut w temperaturze 30°C, po czasie 20 minut układ schłodzono do temperatury 2°C. Wytrącony osad soli nieorganicznej usunięto za pomocą filtracji próżniowej, a powstały wodorotlenek N-metylotebukonazolu zobojętniono kwasem L-mlekowym w temperaturze 20°C, w czasie 10 minut. Metanol usunięto przy użyciu wyparki próżniowej, a uzyskany produkt suszono w temperaturze 40°C pod obniżonym ciśnieniem. Wydajność reakcji wyniosła 98%.

Strukturę cieczy jonowej potwierdzono za pomocą widma protonowego i węglowego magnetycznego rezonansu jądrowego:

¹H NMR (300,07 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 9,16 (s, 1H); 7,26-7,09 (m, 5H); 5,63-5,61 (s, 1H); 4,76-4,71 (s, 2H); 2,79-2,72 M, 1H); 4,30-4,26 (m, 1H); 2,33-2,28 (m, 1H); 2,01-1,87 (m, 1H); 1,73-1,67 (t, 1H); 1,64-1,63 (m, 1H); 1,40-1,30 (m, 3H); 1,10-1,03 (m, 9H); 0,94-0,89 (m, 3H).

¹³C NMR (75,46 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 170,65; 150,25; 142,96; 142,63; 132,21; 131,00, 128,95; 75,21; 66,32; 57,25; 43,43; 39,15; 36,37; 30,89; 30,14, 21,08.

Analiza elementarna CHN dla C20H30CN3O4 (Mmol = 411,92 g/mol): wartości obliczone (%): C = 58,32; H = 7,34; Cl = 8,61; N = 10,20; O = 15,54; wartości zmierzone (%): C = 58,44; H = 7,15; Cl = 8,84; N = 10,49; O = 15,32.

P rzy kła d II

L-Mleczan N-etylotebukonazolu, skrót [Lac][C2H5]

W reaktorze wyposażonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 0,03 mola bromku N-etylotebukonazolu rozpuszczonego w 20 cm³ metanolu oraz stechiometryczną ilość żywicy jonowymiennej. Mieszaninę reakcyjną poddano mieszaniu w temperaturze 25°C w czasie 3 godzin. Uzyskany wodorotlenek N-etylotebukonazolu odfiltrowano z żywicy za pomocą sączenia próżniowego, następnie układ reagentów zobojętniono kwasem L-mlekowym w temperaturze 30°C, w czasie 10 minut, a następnie odparowano rozpuszczalnik. Otrzymany L-mleczan N-etylotebukonazolu suszono w temperaturze 50°C pod obniżonym ciśnieniem. Wydajność reakcji wyniosła 97%.

¹H NMR (300,07 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 9,15 (s, 1H); 7,25-7,10 (m, 5H); 5,60 (s, 1H); 4,76-4,71 (s, 2H); 4,29-4,26 (m, 1H); 2,80-2,71 (m, 1H); 2,34-2,18 (m, 1H); 2,01-1,87 (m, 1H); 1,74-1,68 (t, 1H); 1,64-1,62 (m, 1H); 1,39-1,31 (m, 3H); 1,29-1,27 (m, 2H); 1,09-1,03 (m, 9H); 0,96-0,88 (m, 3H).

¹³C NMR (75,46 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 171,73; 150,79; 143,76; 142,62; 132,60; 131,02; 129,25; 76,45; 67,49; 57,79; 42,73; 38,14; 37,08; 31,96; 30,93; 20,67; 13,89.

PL 238 986 B1

Analiza elementarna CHN dla C21H32CIN3O4 (Mmol = 425,95 g/mol): wartości obliczone (%): C = 59,21; H = 7,57; Cl = 8,32; N = 9,87; O = 15,02; wartości zmierzone (%): C = 58,98; H = 7,46; Cl = 8,14; N = 10,11; O = 14,71.

Przykład III

L-Mleczan N-butylotebukonazolu, skrót [LactfCH]

W 30 cm³ metanolu rozpuszczono 0,04 mola czwartorzędowej soli chlorku N-butylotebukonazolu. Do roztworu dodano stechiometryczną ilość wodorotlenku sodu, po czasie 30 minut układ reagentów schłodzono do temperatury 5°C. Wytrącony osad soli nieorganicznej usunięto z układu za pomocą sączenia próżniowego. Otrzymany produkt zobojętniono kwasem L-mlekowym w temperaturze 30°C, w czasie 20 minut w celu uzyskania mleczanu N-butylotebukonazolu. Rozpuszczalnik odparowano na wyparce rotacyjnej, a produkt suszono w temperaturze 45°C pod obniżonym ciśnieniem, L-mleczan N-butylotebukonazolu otrzymano z wydajnością 98%.

¹H NMR (300,07 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 9,14 (s, 1H); 7,28-7,09 (m, 5H); 5,40 (s, 1H); 4,76-4,62 (m, 2H); 4,23-4,16 (m, 1H); 2,79-2,68 (m, 1H); 2,35-2,28 (m, 1H); 2,01-1,86 (m, 1H); 1,74-1,65 (t, 1H); 1,63-1,62 (m, 1H); 1,39 (m, 3H); 1,31-1,26 (m, 6H); 1,08-1,03 (m, 9H); 0,95-0,89 (m, 3H).

¹³C NMR (75,46 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 172,51; 151,32; 144,72; 140,62; 131,60; 130,95; 128,89; 76,48; 67,51; 57,84; 47,52; 39,13; 37,52; 32,15; 30,81; 26,17; 23,41; 20,65; 14,28.

Analiza elementarna CHN dla C23H36CN3O4 (Mmol = 454,00 g/mol): wartości obliczone (%): C = 60,85; H = 7,99; Cl = 7,81; N = 9,26; O = 14,10; wartości zmierzone (%): C = 61,08; H = 7,61; Cl = 7,49; N = 9,45; O = 13,77.

Przykład IV

L-Mleczan N-heksylotebukonazolu, skrót [Lac][C_eHi3]

0,05 mola czwartorzędowej soli bromku N-heksylotebukonazolu rozpuszczono w 50 cm³ etanolu i poddano intensywnemu mieszaniu. Do roztworu dodano żywicę jonowymienną w ilości stechiometrycznej. Po czasie 4 godzin, uzyskany wodorotlenek N-heksylotebukonazolu oczyszczono z żywicy jonowymiennej poprzez sączenie próżniowe, a następnie uzyskany produkt zobojętniono kwasem L-mlekowym w temperaturze 30°C, w czasie 15 minut, następnie odparowano rozpuszczalnik. Produkt suszono pod obniżonym ciśnieniem w temperaturze 40°C. L-mleczan N-heksylotebukonazolu otrzymano z wydajnością 99%.

¹H NMR (300,07 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 9,16 (s, 1H); 7,26-7,07 (m, 5H); 5,45 (s, 1H); 4,76-4,62 (m, 2H); 4,25-4,19 (m, 1H); 2,75-2,65 (m, 1H); 2,38-2,28 (m, 1H); 2,01-1,88 (m, 1H); 1,74-1,64 (t, 1H); 1,63-1,62 (m, 1H); 1,36 (m, 3H); 1,33-1,26 (m, 10H); 1,14-1,01 (m, 9H); 0,90-0,86 (m, 3H).

¹³C NMR (75,46 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 175,21; 151,34; 144,92; 142,29; 132,60; 130,98; 129,49; 76,69; 67,53; 58,04; 49,10; 39,43; 38,32; 32,17; 30,86; 26,84; 26,18; 26,17; 23,43; 20,70; 14,33.

Analiza elementarna CHN dla C25H40ClN3O4 (Mmol = 482,06 g/mol): wartości obliczone (%): C = 62,29; H = 8,36; Cl = 7,35; N = 8,72; O = 13,28; wartości zmierzone (%): C = 59,11; H = 8,17; Cl = 7,60; N = 8,43; O = 13,17.

Przykład V

L-Mleczan N-oktylotebukonazolu, skrót [Lac][CsHi7]

Do kolby dodano 0,03 mola chlorku N-oktylotebukonazolu rozpuszczonego w 50 cm³ metanolu oraz stechiometryczną ilość żywicy jonowymiennej. Mieszaninę mieszano przez 4 godziny w temperaturze 30°C. Otrzymany wodorotlenek N-oktylotebukonazolu wyizolowano z mieszaniny reagentów za pomocą sączenia próżniowego i zobojętniono kwasem L -mlekowym w temperaturze 25°C, w czasie 10 minut. Rozpuszczalnik usunięto za pomocą wyparki rotacyjnej pod obniżonym ciśnieniem. Syntezowany produkt suszono, w suszarce próżniowej przez 24 godziny w temperaturze 60°C. L -mleczan N-oktylotebukonazolu otrzymano z wydajnością 98%.

¹H NMR (300,07 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 9,18 (s, 1H); 7,27-7,08 (m, 5H); 5,47 (s, 1H); 4,78-4,65 (m, 2H); 4,27-4,18 (m, 1H); 2,78-2,69 (m, 1H); 2,40-2,31 (m, 1H); 2,03-1,89 (m, 1H); 1,77-1,67 (t, 1H); 1,64-1,62 (m, 1H); 1,39-1,34 (m, 3H); 1,34-1,25 (m, 14H); 1,13-1,04 (m, 9H); 0,95-0,87 (m, 3H).

PL 238 986 B1 ¹³C NMR (75,46 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 173,14; 150,64; 144,48; 142,38; 133,31; 130,85; 129,53; 76,81; 67,91; 58,00; 49,91; 39,45; 38,05; 32,11; 31,93; 30,81; 29,95; 27,73; 22,72; 14,11.

Analiza elementarna CHN dla C27H44CN3O4 (Mmol = 510,11 g/mol): wartości obliczone (%): C = 63,57; H = 8,69; Cl = 6,95; N = 8,24; O = 12,55; wartości zmierzone (%): C = 63,25; H = 8,44; Cl = 6,84; N = 8,26; O = 12,36.

Przykład VI

L-Mleczan N-decylotebukonazolu, skrót [Lac][Ci₀H2i]

W reaktorze, przy ciągłym mieszaniu, w 20 cm³ metanolu rozpuszczono 0,05 mola czwartorzędowej soli bromku N-decylotebukonazolu. Do roztworu dodano stechiometryczną ilość wodorotlenku potasu, po 30 minutach układ reagentów schłodzono do temperatury 5°C. Wytrącony osad soli nieorganicznej usunięto z układu za pomocą sączenia próżniowego. Otrzymany produkt zobojętniono kwasem L-mlekowym w temperaturze 30°C, w czasie 15 minut, do uzyskania mleczanu N-decylotebukonazolu. Rozpuszczalnik odparowano na wyparce rotacyjnej, a produkt suszono w temperaturze 50°C pod obniżonym ciśnieniem przez 24 godziny. L-mleczan N-decylotebukonazolu otrzymano z wydajnością 96%.

¹H NMR (300,07 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 9,19 (s, 1H); 7,28-7,06 (m, 5H); 5,48 (s, 1H); 4,78-4,67 (m, 2H); 4,28-4,20 (m, 1H); 2,79-2,71 (m, 1H); 2,41-2,35 (m, 1H); 2,04-1,92 (m, 1H); 1,80-1,70 (t, 1H); 1,63-1,62 (m, 1H); 1,40-1,36 (m, 3H); 1,38-1,27 (m, 18H); 1,14-1,05 (m, 9H); 0,95-0,89 (m, 3H).

¹³C NMR (75,46 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 173,12; 150,67; 144,52; 134,11; 131,27; 129,62; 76,89; 67,94; 58,00; 49,92; 39,50; 38,12; 32,05; 31,91; 30,72; 29,83; 29,52; 27,71; 27,23; 14,12.

Analiza elementarna CHN dla C29H48ClN3O4 (Mmol = 538,16 g/mol): wartości obliczone (%): C = 64,72; H = 8,99; Cl = 6,59; N = 7,81; O = 11,89; wartości zmierzone (%): C = 64,57; H = 8,83; Cl = 6,78; N = 7,65; O = 12,04.

P r z y k ł a d VII

L-Mleczan N-benzylotebukonazolu, skrót [Lac][CH2Ph]

W reaktorze, przy ciągłym mieszaniu, w środowisku metanolowym rozpuszczono 0,03 mola chlorku N-benzylotebukonazolu. Do układu wprowadzono stechiometryczną ilość wodorotlenku sodu, intensywnie mieszając przez 30 minut w temperaturze 25°C. Roztwór schłodzono do temperatury 2°C. Osad chlorku sodu usunięto za pomocą filtracji próżniowej. Otrzymany wodorotlenek N-benzylotebukonazolu, zobojętniono kwasem L-mlekowym w temperaturze 25°C, w czasie 20 minut, a następnie odparowano rozpuszczalnik. Produkt suszono w temperaturze 40°C pod obniżonym ciśnieniem, L-mleczan N-benzylotebukonazolu otrzymano z wydajnością 93%.

¹H NMR (300,07 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 9,15 (s, 1H); 7,42-7,13 (m, 10H); 5,62 (s, 1H); 5,92-5,91 (m, 2H); 4,76-4,71 (s, 2H); 4,31-4,27 (m, 1H); 2,81-2,75 (m, 1H); 2,34-2,28 (m, 1H); 2,02-1,86 (m, 1H); 1,75-1,69 (t, 1H); 1,62-1,61 (m, 1H); 1,38-1,32 (m, 3H); 1,13-1,04 (m, 9H).

¹³C NMR (75,46 MHz, CDCI3) δ [ppm] = 171,22; 150,25; 142,96; 142,61; 134,41; 132,20; 130,83; 129,00; 128,92; 128,62; 125,75; 75,20; 66,32; 57,25; 52,56; 39,13; 36,35; 30,89; 30,14.

Analiza elementarna CHN dla C26H34ClN3O4 (Mmol = 488,02 g/mol): wartości obliczone (%): C = 63,99; H = 7,02; Cl = 7,26; N = 8,61; O = 13,11; wartości zmierzone (%): C = 63,86; H = 7,27; Cl = 7,45; N = 8,72; O = 12,84.

Oznaczenie biologicznej aktywności wobec grzybów patogenicznych

Ciecze jonowe rozpuszczano w 96% alkoholu etylowym, a następnie dodawano do upłynnionego i schłodzonego do 50°C podłoża (PDA - Potato Dextrose Agar, Oxoid) tak, by końcowe stężenie cieczy jonowych w podłożu wynosiło 10, 100 i 1000 μg/cm³. Płynne podłoże z preparatami wylano na płytki Petriego. Krążki badanego grzyba wykładano na środek pytki. Na płytkach kontrolnych grzyby rosły na pożywce z dodatkiem alkoholu etylowego. Płytki inkubowano w temperaturze pokojowej (około 21°C) do momentu, aż grzybnia w próbkach kontrolnych osiągnęła brzeg płytki. Następnie mierzono średnicę grzybni i obliczano procent jej zahamowania przez badany związek, odejmując początkową średnicę krążka z grzybem.

W tabeli 1 zestawiono wyniki przedstawiające wpływ badanych cieczy jonowych na wzrost grzybów patogenicznych Fusarium culmorum, Fusarium graminearum oraz Sclerotinia Sclerotiorum:

PL 238 986 Β1

Tabela 1

Badany związek	stężenie [Ug/cm³]	Fusarium culmorum	Fusarium graminearum	Sderotinia sclerotiorum
Procent zahamowania	Procent zahamowania	Procent zahamowania
kontrola	-	-	-	-
[LacHCiHs]	10	5	26	0
100	56	50	0
1000	100	100	100
[LacJiaHs]	10	24	25	0
100	63	60	0
1000	100	100	100
[Lac][C₆H₁₃]	10	60	47	0
100	99	88	100
1000	100	100	100
[Lac][CH₂Ph]	10	20	39	0
100	82	69	100
1000	100	100	100

Oddziaływanie badanych związków zależało od ich stężenia jak również od rodzaju i gatunku grzyba. Spośród testowanych cieczy najsilniejsze działanie w stosunku do mikroorganizmów wskaźnikowych wykazywał L-mleczan A/-heksylotebukonazolu i A/-benzylotebukonazolu. Grzyby z rodzaju Fusarium wykazały większą wrażliwość niż S. sclerotiorum. W stężeniu 10 i 100 pg/cm³ badane ciecze jonowe wykazywały zróżnicowane oddziaływanie względem badanych grzybów. W stężeniu 1000 pg/cm³wszystkie badane ciecze jonowe całkowicie hamowały wzrost grzybów.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Nowe ciecze jonowe z anionem L-mleczanowym i kationem A/-alkilotebukonazoliowym o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo podstawnik benzylowy.
2. Sposób otrzymywania L-mleczanów A/-alkilotebukonazolu określonych zastrzeżeniem 1, znamienny tym, że czwartorzędowy halogenek A/-alkilotebukonazolu o wzorze ogólnym 2, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo podstawnik benzylowy, poddaje się, przy ciągłym mieszaniu, reakcji wymiany anionu na żywicy jonowymiennej albo z wodorotlenkiem potasu, albo wodorotlenkiem sodu w stosunku molowym czwartorzędowej soli do donoru jonów hydroksylowych 1 :1, w rozpuszczalniku z grupy alkoholi: metanol albo etanol, w temperaturze od 25 do 30°C, korzystnie 20°C, po czym z rozpuszczalnika odsącza się żywicę jonowymienną z zaadsorbowanymi jonami halogenkowymi albo powstały nieorganiczny produkt uboczny, przesącz poddaje się reakcji zobojętnienia za pomocą kwasu L-mlekowego, w temperaturze od 20 do 30°C, korzystnie 25°C, w czasie od 10 do 20 minut, korzystnie 15 minut, po czym odparowuje się rozpuszczalnik, a powstały produkt suszy się pod obniżonym ciśnieniem w temperaturze od 30 do 60°C, korzystnie 40°C.
3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że układ reagentów, po reakcji wymiany anionu z wodorotlenkiem sodu albo potasu, schładza się w znany sposób do temperatury 2-5°C.

PL 238 986 Β1
4. Zastosowanie L-mleczanów A/-alkilotebukonazolu o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza podstawnik alkilowy zawierający od 1 do 10 atomów węgla albo benzylowy jako związków o działaniu hamującym rozwój grzybni.
5. Zastosowanie według zastrz. 3, znamienne tym, że tebukonazoliowe ciecze jonowe stosuje się jako roztwór w alkoholu o stężeniu co najmniej 0,001% - 1%, korzystnie 1%.