PL204555B1

PL204555B1 - Detergentowa kompozycja do prania oraz sposób prania tkanin tekstylnych

Info

Publication number: PL204555B1
Application number: PL377772A
Authority: PL
Inventors: Jacqueline Burrows; Robert John Crawford; Patrick Joseph Norris; David Christopher Thorley
Original assignee: Unilever Nv
Priority date: 2002-11-04
Filing date: 2003-10-30
Publication date: 2010-01-29
Also published as: ES2318201T3; AU2003277486B2; BR0315968A; DE60325504D1; AU2003277486A1; WO2004041982A1; PL377772A1; EP1558717A1; EP1558717B1; CA2503144A1; MX265166B; MXPA05004773A; CA2503144C; US20040097394A1; ATE418596T1; US7078373B2

Description

Opis wynalazku

Wynalazek dotyczy detergentowej kompozycji do prania zawierającej kombinację anionowego i określonego niejonowego ś rodka powierzchniowo czynnego, ewentualnie kationowego ś rodka powierzchniowo czynnego, ewentualnie detergentowego wypełniacza aktywnego i nieorganicznej soli, dającej polepszone usuwanie zabrudzeń, oraz sposobu prania tkanin tekstylnych w pralce albo w ręku z uż yciem takiej kompozycji.

Detergentowe kompozycje do prania od wielu lat zawierały anionowy sulfonianowy, albo siarczanowy środek powierzchniowo czynny, na przykład benzenosulfonian liniowego alkilu (LAS), razem z niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym będ ącym etoksylowanym alkoholem. Takie przykłady są powszechne w opublikowanej literaturze. Konwencjonalne niejonowe środki powierzchniowo czynne będące etoksylowanymi alkoholami stosowane w detergentowych kompozycjach do prania to zazwyczaj alkohole C10-C16 o średnim stopniu etoksylowania 3 do 8.

Aglomeracja nierozpuszczalnych kompleksów wapnia w twardej wodzie, wywoływana przez reakcję jonów wapnia z anionowym środkiem powierzchniowo czynnym, jest dobrze znanym problemem, którego zazwyczaj unika się przez stosowanie wypełniacza aktywnego, jak STP, albo zeolitu, który usuwa jony wapnia z piorącej cieczy. Bez wypełniacza aktywnego, działanie piorące znacznie obniża się ze zwiększaniem twardości wody.

Obecnie nieoczekiwanie stwierdziliśmy, że kombinacja anionowego środka powierzchniowo czynnego z niejonowymi środkami powierzchniowo czynnymi o dużej równowadze hydrofilowo/lipofilowej (HLB) może dawać zwiększone usuwanie zabrudzeń w szerokim zakresie twardości wody, zwłaszcza dla dużych twardości wody, nawet gdy nie występuje wypełniacz aktywny.

W publikacji WO 02/48297A (Unilever) ujawniono polepszoną detergentową kompozycję do prania zawierającą kombinację anionowego, silnie etoksylowanego niejonowego (20-50EO) i kationowego środka powierzchniowo czynnego, oraz 10%-80% wagowych detergentowego wypełniacza aktywnego.

W publikacji WO 94/16052A (Unilever) ujawniono proszki do prania o dużej gęstości nasypowej na bazie LAS i konwencjonalnych anionowych środków powierzchniowo czynnych, zawierające małe ilości bardzo silnie etoksylowanych alkoholi, na przykład alkohol łojowy 80EO, jako środka wspomagającego rozpuszczanie, zawierające także 5%-80% wagowych detergentowego wypełniacza aktywnego.

W publikacji WO 93/02176A (Henkel) ujawniono silnie etoksylowane alifatyczne alkohole jako substancje „rozbijające strukturę w proszkach o dużej gęstości nasypowej zawierających konwencjonalne anionowe środki powierzchniowo czynne i co najmniej 10% wagowych zeolitu.

W publikacji EP-293139A (Procter&Gamble) ujawniono dwuprzedziałowe saszetki zawierające detergentowe proszki. Niektóre proszki zawierają bardzo małe ilości łojowego alkoholu 25EO i 15%-90% wagowych wypełniacza aktywnego.

W publikacji US-4294711 (Procter&Gamble) ujawniono detergentowe, ulepszone kompozycje do zmiękczania tkanin zawierające 1% wagowych łojowego alkoholu i 80EO i 10%-80% wagowych wypełniacza aktywnego.

W publikacji GB-1399966 (Procter&Gamble) ujawniono granulowaną, suszoną rozpyłowo detergentową kompozycję zawierającą niejonowe związki z 3 do 10 molami tlenku etylenu, o wartości HLB od 10-13,5.

Przedmiotem wynalazku jest detergentowa kompozycja do prania w postaci rozdrobnionej, pasty lub kostki, zawierająca:

(i) od 5% do 40% wagowych, korzystnie 7%-30% wagowych, anionowego środka powierzchniowo czynnego;

(ii) od 1% do 20% wagowych, korzystnie 1%-10% wagowych, bardziej korzystnie 2%-6% wagowych, a najbardziej korzystnie 3%-5% wagowych, niejonowego środka powierzchniowo czynnego o równowadze hydrofilowo/lipofilowej 13-25, korzystnie 15-22, a najbardziej korzystnie 16-22;

(iii) od 0 do 50% wagowych, kationowego środka powierzchniowo czynnego;

(iv) od 0 do mniej niż 5% wagowych, detergentowego wypełniacza aktywnego, przy czym wypełniacz aktywny jest wybrany spośród wypełniaczy fosforanowych, glinokrzemianowych, oraz ich mieszanin;

(v) od 0 do 85% wagowych, nieorganicznej soli niebędącej wypełniaczem aktywnym;

(vi) od 0 do 3% wagowych, polikarboksylanowego polimeru.

PL 204 555 B1

Korzystnie w kompozycji według wynalazku niejonowy środek powierzchniowo czynny ma równowagę hydrofilowo/lipofilową 14-19,5.

Korzystnie niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym (ii) jest alkoksylowany alkohol, a zwł aszcza o równowadze hydrofilowo/hydrofobowej od 15-20, korzystniej 16-18.

Także korzystnie niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym (ii) jest etoksylowany alkohol o wzorze (I):

R-(-O-CH2-CH2)n-OH (I) gdzie R oznacza węglowodorowy łańcuch o 8-16 atomach węgla, i średnim stopniu etoksylowania n 15-50, korzystnie 20-50, zwłaszcza o łańcuchu węglowodorowym o 10-16 atomach węgla, korzystniej 12-15 atomach węgla.

Korzystnie niejonowy środek powierzchniowo czynny będący etoksylowanym alkoholem ma średni stopień etoksylowania n od 16-40.

Korzystnie niejonowy środek powierzchniowo czynny będący etoksylowanym alkoholem ma łańcuch węglowodorowy o 10-16 atomach węgla i średni stopień etoksylowania n 20-40.

W korzystnym wykonaniu kompozycja według wynalazku jest wolna od niejonowych ś rodków powierzchniowo czynnych innych niż niejonowy środek powierzchniowo czynny (ii).

Korzystnie anionowym środkiem powierzchniowo czynnym (i) jest anionowy sulfonianowy, albo siarczanowy, środek powierzchniowo czynny, zwłaszcza benzenosulfonian liniowego alkilu.

Korzystnie w kompozycji według wynalazku stosunek wagowy anionowego środka powierzchniowo czynnego (i) do niejonowego środka powierzchniowo czynnego (ii) mieści się w zakresie od 1:1 do 15:1, korzystnie od 1:1 do 10:1, bardziej korzystnie od 2:1 do 6:1, a najbardziej korzystnie od 2,5:1 do 5:1.

Korzystnie w kompozycji według wynalazku nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) występuje w ilości od 0-60% wagowych, korzystniej 1%-40% wagowych.

W innym wykonaniu korzystnie w kompozycji według wynalazku nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) występuje w ilości od 1%-80% wagowych, korzystniej 10%-75% wagowych.

Korzystnie nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) jest wybrana z grupy składającej się z węglanu sodu, kwaśnego węglanu sodu, siarczanu sodu, burkeitu, krzemianu sodu, oraz ich mieszanin, a korzystnie węglan sodu występuje w ilości od 10%-50% wagowych, korzystniej 20%40% wagowych, także korzystnie siarczan sodu występuje w ilości od 10%-50% wagowych, korzystniej 20%-40% wagowych.

Korzystnie całkowita ilość węglanu sodu i siarczanu sodu wynosi od 40%-80% wagowych, korzystniej 60%-70% wagowych.

Korzystnie stosunek węglanu sodu do siarczanu sodu mieści się w zakresie od 0,1:1 do 5:1, korzystniej 0,5:1 do 1,5:1.

Korzystnie w kompozycji według wynalazku burkeit występuje w ilości 40%-80% wagowych, korzystniej 60%-70% wagowych.

Korzystnie w kompozycji według wynalazku krzemian sodu występuje w ilości 0-20% wagowych.

Korzystnie całkowita ilość węglanu sodu, siarczanu sodu, burkeitu i krzemianu sodu wynosi 50%-85% wagowych, korzystniej 65%-80% wagowych.

Korzystnie w kompozycji według wynalazku kationowy środek powierzchniowo czynny (iii) występuje w ilości 0-50% wagowych, korzystniej 0-10% wagowych, a bardziej korzystnie 1%-5% wagowych.

Korzystnie kationowym środkiem powierzchniowo czynnym (iii) jest związek o wzorze (III):

R1 R2 R3 R4 N⁺ X^- (III) gdzie R1 oznacza C8-C18 łańcuch węglowodorowy, korzystnie grupę alkilową, hydroksyalkilową lub etoksylowaną grupę alkilową, ewentualnie przerwany heteroatomem, albo grupą estrową lub amidową; a każdy R2, R3 i R4, które mogą być takie same lub różne, oznacza krótkołańcuchową (C1-C3) grupę alkilową albo podstawioną grupę alkilową; X oznacza nadający rozpuszczalność anion, korzystnie jon chlorkowy, bromkowy albo metosiarczanowy.

Korzystnie w kationowym środku powierzchniowo czynnym (iii) podstawnik R1 oznacza grupę C8-C18 alkilową, bardziej korzystnie C8-C10 albo C12-C14 alkilową, R2 oznacza grupę metylową, a R3 i R4, które mogą być takie same lub róż ne, oznaczają grupę metylową albo hydroksyetylową .

Korzystnie w kompozycji według wynalazku polikarboksylanowy polimer jest wybrany z grupy składającej się z poliakrylanu sodu, akrylanu/maleinianu sodu, oraz ich mieszanin.

Korzystnie kompozycja według wynalazku jest wolna od glinokrzemianu.

PL 204 555 B1

W innym korzystnym wykonaniu kompozycja wedł ug wynalazku jest wolna od detergentowego wypełniacza aktywnego (iv).

Korzystnie kompozycja według wynalazku ponadto zawiera jeden, albo więcej, dodatkowy środek powierzchniowo czynny w ilości 0-50% wagowych, korzystniej 0-10% wagowych.

Także korzystnie kompozycja według wynalazku ponadto zawiera jeden, albo więcej, ewentualny składnik wybrany spośród mydła, wybielaczy zawierających nadkwasy i wybielaczy zawierających sole kwasu nadtlenowego, aktywatorów wybielania, katalizatorów wybielania tlenem z powietrza, środków maskujących, eterów i estrów celulozy, celulozowych polimerów, innych środków zapobiegających ponownemu osadzaniu zabrudzeń, fluorescerów, fotowybielaczy, poliwinylopirolidonu, innych polimerów hamujących przenoszenie barwnika, substancji kontrolujących pienienie, wzmacniających pianę, polimerów akrylowych i akrylowo/maleinowych, proteaz, lipaz, celulaz, amylaz, innych detergentowych enzymów, kwasu cytrynowego, polimerów uwalniających brud, związków kondycjonujących tkaniny, zabarwionych cząstek, i perfum.

Korzystnie kompozycja ma postać proszku.

Przedmiotem wynalazku jest także sposób prania tkanin tekstylnych w pralce albo w ręku, który obejmuje etap zanurzania tkanin w cieczy piorącej zawierającej wodę, w której jest rozpuszczona, lub zdyspergowana, detergentowa kompozycja do prania jak wyżej określona.

Wynalazek dostarcza zastosowania niejonowego środka powierzchniowo czynnego o równowadze hydrofilowo/lipofilowej (HLB) 13-25, korzystniej 15-22, a najbardziej korzystnie 16-22, do polepszania usuwania zabrudzeń przez wyżej opisane detergentowe kompozycje do prania.

Detergentowa kompozycja według wynalazku zawiera kombinację anionowego środka powierzchniowo czynnego, określonego niejonowego środka powierzchniowo czynnego o dużej równowadze hydrofilowo/lipofilowej (HLB), ewentualnie kationowy środek powierzchniowo czynny, ewentualnie ograniczoną ilość detergentowego wypełniacza aktywnego, ewentualnie nieorganiczną sól niebędącą wypełniaczem aktywnym i ewentualnie polimer polikarboksylanowy. W kompozycji także mogą występować dalsze ewentualne składniki.

Detergentowe kompozycje według wynalazku wykazują polepszone usuwanie zabrudzeń w zakresie gatunków tkanin i twardości wody.

Anionowy środek powierzchniowo czynny (i)

Anionowe środki powierzchniowo czynne są dobrze znane fachowcom w tej dziedzinie. Dostępnych jest wiele odpowiednich detergentowo aktywnych związków i są szeroko opisane w literaturze, na przykład w publikacji „Surface-Active Agents and Detergents, I i II, autorstwa Schwartz, Perry i Berch.

Odpowiednie przykłady obejmują sulfoniany alkilobenzenów, sulfoniany rozgałęzionych i liniowych alkilobenzenów, siarczany pierwszo- i drugorzędowych alkili, w szczególności siarczany pierwszorzędowych alkili C8-C16, eterosiarczany alkili, sulfoniany olefin, w tym sulfoniany alfa-olefin, siarczany alkoholi tłuszczowych, jak siarczany pierwszorzędowych alkoholi, sulfoniany alkanów, sulfoniany alkiloksylenów, oraz karboksylany alkili. Także odpowiednie są eterosiarczany, jak lauryloeterosiarczan sodu (SLES). Mogą one występować jako sole sodowe, potasowe, wapniowe albo magnezowe, albo ich mieszaniny. Na ogół korzystne są sole sodowe.

Anionowy środek powierzchniowo czynny jest korzystnie sulfonianowym, albo siarczanowym, środkiem powierzchniowo czynnym. Bardziej korzystnie anionowy środek powierzchniowo czynny jest benzenosulfonianem liniowego alkilu, albo siarczanem pierwszorzędowego alkoholu. Najbardziej korzystnie, anionowy środek powierzchniowo czynny jest benzenosulfonianem liniowego alkilu. Benzenosulfonian liniowego alkilu może występować jako sól sodowa, potasowa albo sól metalu ziem alkalicznych, albo jako mieszanina tych soli. Na ogół korzystne są sole sodowe.

Anionowy środek powierzchniowo czynny korzystnie występuje w ilości 5%-40% wagowych, korzystniej 7%-30% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Niejonowy środek powierzchniowo czynny (ii)

Niejonowy środek powierzchniowo czynny jest dowolnym niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym o równowadze hydrofobowo/lipofilowej (HLB) 13-25, korzystnie 15-22, bardziej korzystnie 16-22, a najbardziej korzystnie 14-19,5.

Wartości HLB można obliczać zgodnie z metodą podaną przez Griffina, w publikacji J. Soc. Cosmetic Chemists, 5 (1954) strony 249-256.

Na przykład, wartość HLB dla niejonowego środka powierzchniowo czynnego będącego polietoksylowanym pierwszorzędowym alkoholem można obliczyć zgodnie z wzorem:

PL 204 555 B1

MW (EO)

HLB = - x 100

MW (całość) x 5 w którym

MW (EO) oznacza ciężar cząsteczkowy części hydrofilowej (etoksylowanej)

MW (całość) oznacza ciężar cząsteczkowy całej cząsteczki środka powierzchniowo czynnego

Niejonowe środki powierzchniowo czynne odpowiednie do stosowania w wynalazku to korzystnie takie, które mają dużą polarną grupę głowy i łańcuch węglowodorowy. Dla jasności, polarna grupa głowy powinna mieć charakter hydrofilowy a węglowodorowy łańcuch powinien mieć charakter hydrofobowy. Korzystnie, duża polarna grupa głowy zawiera hydrofilową powtarzającą się jednostkę.

W korzystnym wykonaniu wynalazku niejonowy ś rodek powierzchniowo czynny (ii) korzystnie jest niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym będącym alkoksylowanym alkoholem.

Szczególnie korzystne alkoksylowane alkohole to takie, które mają równowagę hydrofilowo/lipofilową w zakresie 15-20, korzystniej 16-18.

W korzystnym wykonaniu wynalazku kompozycje wed ług wynalazku są korzystnie wolne od niejonowych środków powierzchniowo czynnych innych niż wskazane niejonowe środki powierzchniowo czynne (ii).

Niejonowy środek powierzchniowo czynny korzystnie występuje w ilości 1%-20% wagowych, korzystniej 1%-10%, bardziej korzystnie 2%-6% wagowych, a najbardziej korzystnie 3%-5% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

W korzystnym wykonaniu wynalazku stosunek wagowy anionowego ś rodka powierzchniowo czynnego (i) do niejonowego środka powierzchniowo czynnego (ii) mieści się w zakresie od 0,25:1 do 40:1, dogodnie 1:1 do 15:1, korzystnie od 1:1 do 10:1, a bardziej korzystnie od 2:1 do 6:1, a najbardziej korzystnie od 2,5:1 do 5:1.

Niejonowy środek powierzchniowo czynny (ii) - alkoksylowane alkohole

Przykłady alkoksylowanych alkoholi odpowiednich do stosowania jako niejonowy środek powierzchniowo czynny (ii) w niniejszym wynalazku obejmują produkty kondensacji alifatycznych (C8-C20, korzystnie C8-C16) pierwszorzędowych lub drugorzędowych, liniowych albo rozgałęzionych alkoholi, albo fenoli z tlenkami alkilenów, korzystnie tlenkiem etylenu albo tlenkiem propylenu, najbardziej korzystnie tlenkiem etylenu, i na ogół mają 15-80, korzystnie 16-80, bardziej korzystnie aż do 20 albo 20-80, a najbardziej korzystnie 20-50 grup tlenku alkilenu. Dla jasności, grupa tlenku alkilenu jest powtarzającą się hydrofilową jednostką.

Zgodnie ze szczególnie korzystnym wykonaniem wynalazku niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym (ii) jest etoksylowany alifatyczny alkohol o wzorze (I):

R-(-O-CH2-CH2)n-OH (I) gdzie podstawnik R oznacza łańcuch węglowodorowy o 8-16 atomach węgla, a średni stopień etoksylowania n wynosi 15-50, korzystniej 20-50.

Łańcuch węglowodorowy, korzystnie jest nasycony, korzystnie zawiera 10-16, a bardziej korzystnie 12-15 atomów węgla. W handlowo dostępnych materiałach zawierających łańcuchy o różnych długościach, te wartości stanowią wartości średnie. Łańcuch węglowodorowy może być liniowy, albo rozgałęziony. Alkohol może pochodzić z naturalnego źródła, albo może być syntetyczny. Korzystnymi źródłami alkoholu są orzech kokosowy, gdzie przeważają alkohole C12-C14, i okso-C12-C15 alkohole. Średni stopień etoksylowania wynosi 15-50, korzystnie 16-50, bardziej korzystnie 20-50, a najbardziej korzystnie 25-40.

Korzystne materiały mają średnią długość alkilowego łańcucha węglowodorowego C12-C16 i średni stopień etoksylowania 16-40, bardziej korzystnie 25-40.

Przykładem odpowiedniego handlowo dostępnego materiału jest Lutensol AO30, z firmy BASF, który jest alkoholem C13-C15 o średnim stopniu etoksylowania 30. Innym przykładem odpowiedniego handlowo dostępnego materiału jest niejonowy etoksylowany alkohol 20EO Genapol C200 z firmy Clariant, a także niejonowy etoksylowany alkohol 20EO Lutensol TO20 z firmy BASF.

Kompozycje według wynalazku mogą zawierać niejonowe środki powierzchniowo czynne inne niż określony niejonowy środek powierzchniowo czynny (ii) opisany powyżej. Jednak, korzystnie kompozycje według wynalazku są wolne od niejonowych środków powierzchniowo czynnych innych niż określony niejonowy środek powierzchniowo czynny (ii).

PL 204 555 B1

Ewentualny kationowy środek powierzchniowo czynny (iii)

Korzystne rozpuszczalne w wodzie kationowe środki powierzchniowo czynne to czwartorzędowe sole amoniowe o wzorze ogólnym (III):

R1 R2 R3 R4 N⁺ X^- (III) gdzie podstawnik R1 ma względnie długi (C8-C18) łańcuch węglowodorowy, zazwyczaj jest grupą alkilową, hydroksyalkilową albo etoksylowaną grupą alkilową, ewentualnie jest przerwany heteroatomem, albo grupą estrową lub amidową; każdy podstawnik R2, R3 i R4 (który może być taki sam albo różny) jest krótkołańcuchową (C1-C3) grupą alkilową, albo podstawioną grupą alkilową; X oznacza anion nadający rozpuszczalność, na przykład jon chlorkowy, bromkowy albo metoksysiarczanowy.

Korzystnym kationowym środkiem powierzchniowo czynnym jest czwartorzędowy związek amoniowy o wzorze (III) w którym podstawnik R1 oznacza grupę C8-C18 alkilową, bardziej korzystnie C8-C10 albo C12-C14, R2 oznacza grupę metylową, a R3 i R4, które mogą być takie same albo różne, oznaczają grupy metylowe albo hydroksyetylowe. Takie związki mają wzór (IV):

CH₃

I

Ri - N⁺ - R₃ X~ (IV)

I r₄

W szczególnie korzystnym związku, R₁ oznacza grupę C12-C14 alkilową, R₂ i R₃ oznaczają grupy metylowe, R4 oznacza grupę 2-hydroksyetylową, a X^- oznacza jon chlorkowy. Taki materiał jest handlowo dostępny jako Praepagen (znak towarowy) HY z firmy Clariant GmbH, w postaci 40% wodnego roztworu.

Inne klasy kationowych środków powierzchniowo czynnych obejmują kationowe estry (na przykład, cholinowe estry).

Kationowy środek powierzchniowo czynny ewentualnie występuje w ilości 0-50% wagowych, korzystnie 0-10% wagowych, a bardziej korzystnie 1%-5% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Ewentualny detergentowy wypełniacz aktywny (iv)

Kompozycje według wynalazku mogą zawierać detergentowy wypełniacz aktywny. Korzystnie wypełniacz aktywny występuje w ilości 0 do mniej niż 10% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji. Bardziej korzystnie ilość wypełniacza wynosi 0-5% wagowych, i nie przekracza 5% wagowych. Najbardziej korzystnie kompozycje są zasadniczo wolne od detergentowego wypełniacza aktywnego.

Zgodnie z korzystnym wykonaniem wynalazku kompozycja jest zasadniczo wolna od glinokrzemianu, to jest kompozycja jest wolna od zeolitu. Kompozycja może być także wolna od tripolifosforanu sodu.

Ewentualny detergentowy wypełniacz aktywny może być wybrany z silnych wypełniaczy aktywnych, jak wypełniacze fosforanowe, wypełniacze glinokrzemianowe i ich mieszaniny. Jednak silne wypełniacze aktywne korzystnie występują w ilościach nieprzekraczających 5% wagowych, a najbardziej korzystnie silne wypełniacze aktywne nie występują. Jeden albo więcej niż jeden słaby wypełniacz aktywny, jak kalcyt/węglan, beryl/węglan, cytrynian albo polimerowe wypełniacze aktywne mogą występować dodatkowo, albo alternatywnie.

Fosforanowy wypełniacz aktywny (jeżeli występuje) to może, na przykład być wybrany z pirofosforanów, ortofosforanów i tripolifosforanów metali alkalicznych, korzystnie sodu, oraz ich mieszanin.

Glinokrzemiany (jeżeli występują) to mogą być, na przykład wybrane spośród jednego, albo więcej, krystalicznego, albo amorficznego glinokrzemianu, na przykład z zeolitów jak ujawnione w GB-1473201 (Henkel), amorficznych glinokrzemianów, jak ujawnione w GB-1473202 (Henkel), oraz mieszanych krystalicznych/amorficznych glinokrzemianów, jak ujawnione w GB-1470250 (Procter&Gamble); oraz warstwowanych krzemianów, jak ujawnione w EP-164514B (Hoechst).

Glinokrzemian metalu alkalicznego może być krystaliczny, albo amorficzny, albo może być ich mieszaniną, i ma wzór ogólny: 0,8-1,5 Na2O. Al2O3.0,8-6 SiO2.

Takie materiały zawierają pewną ilość związanej wody i wymagane jest aby miały zdolność wymiany jonów wapniowych co najmniej 50 mg CaO/g. Korzystne glinokrzemiany zawierają 1,5-3,5 jednostek SiO2 (w powyższym wzorze). Zarówno amorficzne jak i krystaliczne materiały mogą być łatwo wytworzone w reakcji między krzemianem sodu a glinianem sodu, co jest szeroko opisane w literaturze. Odpowiednie krystaliczne glinokrzemiany sodu będące jonowymiennymi detergentowymi

PL 204 555 B1 wypełniaczami aktywnymi są opisane, na przykład w publikacji GB-1429143 (Procter&Gamble). Korzystne glinokrzemiany sodowe tego rodzaju są dobrze znane i są handlowo dostępne jako zeolity A i X, oraz ich mieszaniny.

Zeolit może być handlowo dostępnym zeolitem 4A obecnie szeroko stosowanym w detergentowych proszkach do prania. Jednak, zgodnie z korzystnym wykonaniem wynalazku zeolitowy wypełniacz aktywny wprowadzany do kompozycji według wynalazku jest zeolitem P o maksymalnej zawartości glinu (zeolit MAP) jak opisany i zastrzeżony w EP-384070A (Unilever). Zeolit MAP jest definiowany jako glinokrzemian metalu alkalicznego zeolit typu P mający stosunek krzemu do glinu nieprzekraczający 1,33; a korzystnie mieszczący się w zakresie 0,90-1,33, a jeszcze bardziej korzystnie w zakresie 0,90-1,20.

Korzystnie może być stosowany zeolit MAP, mający stosunek krzemu do glinu nie przekraczający 1,07; a bardziej korzystnie wynoszący około 1,00. Zdolność wiązania wapnia przez zeolit MAP ogólnie wynosi co najmniej 150 mg CaO na gram bezwodnego materiału.

Ewentualna nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v)

Kompozycje według wynalazku mogą zawierać 0-85% wagowych nieorganicznej soli niebędącej wypełniaczem aktywnym, korzystnie 1%-80% wagowych, bardziej korzystnie 10%-75% wagowych, a najbardziej korzystnie 20%-65% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) może występować w ilości 0-60% wagowych, korzystnie 1%-40% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Wprowadza się je do kompozycji w celu zwiększenia zdolności piorącej i łatwości przetwarzania.

Odpowiednie nieorganiczne sole niebędące wypełniaczem aktywnym obejmują środki alkaliczne, jak metale alkaliczne, korzystnie sód, węglany, siarczany, krzemiany, metakrzemiany, jako niezależne sole, albo jako sole podwójne itp., które w niniejszym opisie, nie są uważane za wypełniacze aktywne.

Korzystnie nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) jest wybrana z grupy składającej się z węglanu sodu, kwaśnego węglanu sodu, siarczanu sodu, burkeitu, krzemianu sodu, oraz ich mieszanin.

Korzystnym węglanem metalu alkalicznego jest węglan sodu. Węglan sodu może występować w postaci ciężkiej albo lekkiej. Węglan sodu może korzystnie występować w ilości w zakresie 1%-60% wagowych, korzystnie 10%-50% wagowych, bardziej korzystnie 20%-40% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji. Takie ilości są najbardziej odpowiednie wtedy, gdy do wytwarzania kompozycji stosuje się proces suszenia rozpyłowego. Jeżeli do wytwarzania kompozycji stosuje się obróbkę niewieżową to węglan sodu może występować w ilości 30%-80% wagowych, korzystniej 40%-70% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Jednak, kompozycje zawierające mniej albo niezawierające węglanu sodu także mieszczą się w zakresie wynalazku.

Siarczan sodu może korzystnie występować w ilości 10%-50% wagowych, korzystniej 15%-40% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji. Kompozycje zawierające mniej, albo niezawierające niezależnego stałego siarczanu sodu, także mieszczą się w zakresie wynalazku.

Kompozycje według wynalazku mogą korzystnie zawierać węglan sodu i siarczan sodu, przy czym całkowita ilość węglanu sodu i siarczanu sodu wynosi 40%-80% wagowych, korzystniej 60%70% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Kompozycje według wynalazku mogą zawierać stosunek węglanu sodu do siarczanu sodu w zakresie od 0,1:1 do 5:1, korzystnie 0,5:1 do 1,5:1, a najbardziej korzystnie 1:1.

Burkeit może korzystnie występować w ilości 40%-80% wagowych, korzystniej 60%-70% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji. Kompozycje zawierające burkeit jako jedyną sól niebędącą wypełniaczem aktywnym mieszczą się w zakresie wynalazku, ponieważ są to kompozycje zawierające mniej, albo niezawierające burkeitu. Burkeit ma wzór Na₂CO₃-2Na₂SO₄, i różni się od wcześniej opisanych, węglanu sodu i siarczanu sodu, tym że jest podwójną solą zawierającą kombinację węglanu sodu i siarczanu sodu.

Obok wymienionych wyżej nieorganicznych soli niebędących wypełniaczem aktywnym, detergentowa kompozycja według wynalazku może ponadto zawierać krzemian sodu, i krzemian sodu może występować w ilości 0-20% wagowych, korzystniej 1%-10% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji. Korzystnie całkowita ilość węglanu sodu, siarczanu sodu, burkeitu i krzemianu sodu wynosi 50%-85% wagowych, najbardziej korzystnie 65%-80% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Dalsze odpowiednie nieorganiczne sole niebędące wypełniaczem aktywnym obejmują seskwiwęglan sodu, chlorek sodu, chlorek wapnia i chlorek magnezu.

PL 204 555 B1

Ewentualny polikarboksylanowy polimer (vi)

Kompozycje według wynalazku mogą zawierać polimer polikarboksylanowy. Obejmują one homopolimery i kopolimery kwasu akrylowego, kwasu maleinowego i kwasów akrylowego/maleinowego. „Polymeric Dispersing Agents, Sokalan drukowana publikacja BASF Aktiengesellschaft, D-6700 Ludwigshaven, Niemcy opisuje użyteczne organiczne polimery.

Korzystnie polimer polikarboksylanowy jest wybrany z grupy składającej się z poliakrylanu sodu, akrylanu/maleinianu sodu, oraz ich mieszanin.

Odpowiednie polimery są, ogólnie biorąc, co najmniej częściowo zneutralizowane do postaci soli amoniowych metalu alkalicznego, albo innych konwencjonalnych kationowych soli. Najbardziej korzystne są sole metali alkalicznych, a zwłaszcza sole sodowe. Ciężar cząsteczkowy takich polimerów może zmieniać się w szerokim zakresie, a korzystnie wynosi 1000 do 500000, bardziej korzystnie 2000 do 250000, a najbardziej korzystnie 3000 do 100000.

Nienasycone monomeryczne kwasy, które można polimeryzować dla wytworzenia odpowiednich polimerycznych polikarboksylanów, obejmują kwas maleinowy (albo bezwodnik maleinowy), kwas fumarowy, itakonowy, akonitowy, mesakonowy, cytrakonowy i metylenomalonowy. Także odpowiednia jest obecność monomerycznych segmentów niezawierających grup karboksylanowych, jak eter winylometylowy, styren, etylen itp. Innymi odpowiednimi polimerami są kopolimery akrylamidowe. Także kopolimery akrylan/maleinian. Inne odpowiednie kopolimery na bazie mieszaniny nienasyconych mono- i dikarboksylanowych monomerów również są odpowiednie.

Przykłady odpowiednich polimerów obejmują ISP Gantrez AN 119 bezwodnik maleinowy eter poliwinylowy, także Ciba Versiccol E5 poliakrylan, oraz Sokalan CP5, poliakrylan z BASF, mianowicie kopolimer kwas maleinowy/kwas akrylowy, z solą sodową. Szczególnie korzystny jest Sokalan PA 40, z firmy BASF, poliakrylan sodowy o ciężarze cząsteczkowym 30000.

Inne ewentualne detergentowe składniki (vii)

Obok omówionych wyżej środków powierzchniowo czynnych i wypełniaczy aktywnych, kompozycje według wynalazku mogą ewentualnie, zawierać inne aktywne składniki dla zwiększenia ich działania i właściwości.

Detergentowa kompozycja może ponadto zawierać jeden, albo więcej, dodatkowy środek powierzchniowo czynny w ilości 0-50% wagowych, korzystniej 0-10% wagowych. Dodatkowe środki powierzchniowo czynne, albo związki detergentowo aktywne, mogą stanowić inne niejonowe środki powierzchniowo czynne, jak alkilopoliglukozydy, polihydroksyamidy (glukamid) i monoetery glicerolowe. Także mogą występować amfoteryczne środki powierzchniowo czynne i/albo obojniaczojonowe środki powierzchniowo czynne. Korzystne amfoteryczne środki powierzchniowo czynne to tlenki amin, na przykład tlenek kokodimetyloaminy. Korzystnie obojniaczojonowe środki powierzchniowo czynne to betainy, a zwłaszcza amidobetainy. Korzystne betainy to C8-C18 alkiloamidoalkilobetainy, na przykład kokoamidobetainy. Mogą one występować jako pomocnicze środki powierzchniowo czynne (kosurfaktanty). Dostępnych jest wiele odpowiednich detergentowo aktywnych związków, które są szeroko opisane w literaturze, na przykład w publikacji „Surface-Active Agents and Detergents, I i II autorstwa Schwartz, Perry i Berch.

Detergentowe kompozycje według wynalazku mogą zawierać jeden, albo więcej, ewentualny składnik wybrany spośród mydła, środków wybielających będących nadkwasami i solami nadkwasów tlenowych, aktywatorów wybielania, katalizatorów wybielania tlenem z powietrza, środków maskujących jony metali (sekwestrantów), eterów i estrów celulozy, polimerów celulozowych, innych środków zapobiegających ponownemu osadzaniu zabrudzeń, chlorku sodu, chlorku wapnia, kwaśnego węglanu sodu, innych nieorganicznych soli, fluorescerów, środków fotowybielających, poliwinylopirolidonu, innych polimerów hamujących przenoszenie barwnika, środków kontrolujących pienienie, środków wzmacniających pianę, polimerów akrylowych i akrylowo/maleinowych, proteaz, lipaz, celulaz, amylaz, innych detergentowych enzymów, kwasu cytrynowego, polimerów uwalniających brud, silikonu, związków kondycjonujących tkaniny, barwnych cząstek, jak niebieskie cząstki, oraz środków zapachowych (perfum). Ta lista nie jest pomyślana jako wyczerpująca.

Inne materiały mogące występować w detergentowych kompozycjach według wynalazku to środki regulujące pienienie, albo środki wzmacniające pianę, w zależności od potrzeb, barwniki i polimery zapobiegające splątywaniu tkaniny.

Środki wzmacniające pianę odpowiednie do stosowania w wynalazku obejmują kokoamidopropylobetainę (CAPB), kokomonoetanoloamid (CMEA) i tlenki amin.

PL 204 555 B1

Korzystne tlenki amin mają wzór ogólny:

ch₃

I

CH₃(CH₂)_n N->0

I ch₃ gdzie n wynosi od 7 do 17.

Odpowiednim tlenkiem aminy jest produkt Admox (znak towarowy) 12, dostarczany przez firmę Albemarle.

Substancje wybielające

Detergentowe kompozycje według wynalazku mogą korzystnie zawierać układ wybielający. Układ wybielający jest korzystnie na bazie nadtlenkowych związków wybielających, na przykład nieorganicznych nadsoli albo organicznych nadkwasów, zdolnych do wydzielania nadtlenku wodoru w wodnym roztworze. Odpowiednie nadtlenkowe związki wybielające obejmują organiczne nadtlenki, jak nadtlenek mocznika, i nieorganiczne nadsole (sole kwasów nadtlenowych), jak nadborany metali alkalicznych, nadwęglany, nadfosforany, nadkrzemiany, i nadsiarczany. Korzystne nieorganiczne nadsole to monowodzian i czterowodzian nadboranu sodowy, oraz nadwęglan sodowy. Szczególnie odpowiedni jest nadwęglan sodowy z ochronną powłoką zapobiegającą destabilizacji przez wilgoć. Nadwęglan sodu z ochronną powłoką zawierający metaboran sodu i krzemian sodu jest ujawniony w publikacji GB-2123044B (Kao).

Nadtlenkowy związek wybielający korzystnie występuje w ilości 5%-35% wagowych, korzystniej 10%-25% wagowych.

Nadtlenkowy związek wybielający może być stosowany w połączeniu z aktywatorem bielenia (prekursorem wybielania) dla poprawy działania bielącego w niskich temperaturach prania. Aktywator bielenia korzystnie występuje w ilości 1%-8% wagowych, korzystniej 2%-5% wagowych.

Korzystne prekursory bielenia to prekursory kwasu nadtlenokarboksylowego, a bardziej dokładnie prekursory kwasu nadoctowego oraz prekursory kwasu nadbenzoesowego; prekursory kwasu nadtlenowęglowego. Szczególnie korzystnym prekursorem bielenia odpowiednim do stosowania w wynalazku jest N,N,N',N'-tetraacetyloetylenodiamina (TAED). Także interesujące są prekursory kwasu nadbenzoesowego, w szczególności toluoiloksybenzenosulfonian N,N,N-trimetyloamoniowy.

W kompozycjach może występować stabilizator bielenia (środek maskujący jony metali ciężkich). Odpowiednie stabilizatory bielenia obejmują czterooctan etylenodiaminy (EDTA) i polifosfoniany, jak Dequest (znak towarowy), EDTMP.

Alternatywnie, wynalazek może być wykorzystywany w kompozycjach stosowanych do wybielania za pomocą tlenu z powietrza (atmosferycznego), albo w układach katalizatorów do wybielania za pomocą tlenu z powietrza. Taka wybielająca kompozycja zasadniczo jest pozbawiona nadtlenkowego związku wybielającego, albo układu wybielającego na bazie nadtlenków albo wydzielających grupy nadtlenkowe.

Określenie „zasadniczo pozbawione nadtlenkowego wybielacza albo układu wybielającego na bazie nadtlenku albo wydzielającego grupy nadtlenkowe powinno być zgodne z istotą niniejszego wynalazku. Korzystne jest, aby kompozycja miała tak małą zawartość występujących ugrupowań nadtlenkowych jak tylko jest to możliwe. Korzystne jest, aby wybielająca kompozycja zawierała mniej niż 1% wagowy całego stężenia nadkwasu, albo nadtlenku albo jego źródła, korzystnie mniej niż 0,3% wagowych całego stężenia nadkwasu, albo nadtlenku wodoru albo jego źródła, a najkorzystniej wybielająca kompozycja jest pozbawiona nadkwasu, albo nadtlenku wodoru albo jego źródła. Ponadto korzystnie w wybielającej kompozycji zawierającej ligand, albo kompleks, obecność alkilowodoronadtlenków jest utrzymywana na minimalnym poziomie.

Aby kompozycja wybielająca działała jako kompozycja wybielająca za pomocą tlenu z powietrza, zawiera ona organiczną substancję w postaci kompleksu z metalem przejściowym dla wybielania podłoża za pomocą tlenu atmosferycznego.

Katalizator wybielania, jako taki, może być wybrany z szerokiej gamy organicznych cząsteczek (ligandów) kompleksów metalu przejściowego. W typowych kompozycjach do prania ilość organicznej substancji jest taka, że stosowana ilość wynosi od 0,05 μM do 50 mM, przy czym ilości korzystne do prania ręcznego mieszczą się w zakresie 1-100 μM. Większe ilości mogą być pożądane i stosowane w procesach przemysłowego wybielania tkanin.

PL 204 555 B1

Organiczne cząsteczki (ligandy) odpowiednie do wytwarzania kompleksów i ich kompleksy można znaleźć, na przykład w publikacjach: WO-A-98/39098; WO-A-98/39406, WO 97/48787, WO 00/29537, WO 00/52124 i WO 00/60045. Przykładem korzystnego katalizatora jest kompleks metalu przejściowego MeN4Py ligand (N,N-bis(pirydyn-2-ylo-metylo)-1,1-bis(pirydyn-2-ylo)-1-aminoetan).

Enzymy

Detergentowe kompozycje mogą także zawierać jeden, albo więcej, enzym. Odpowiednie enzymy obejmują proteazy, amylazy, celulazy, oksydazy, peroksydazy, sawinazy i lipazy nadające się do wprowadzania do detergentowych kompozycji.

W rozdrobnionych detergentowych kompozycjach, piorące enzymy powszechnie stosuje się w postaci granulatu w ilościach od około 0,1% do około 3,0% wagowych. Jednak dowolna, odpowiednia postać fizyczna enzymu może być zastosowana w dowolnej skutecznej ilości.

Inne

Środki zapobiegające ponownemu osadzaniu zabrudzenia, na przykład estry i etery celulozy, na przykład karboksymetyloceluloza sodowa, również może występować w kompozycjach według wynalazku. Przykładem handlowo dostępnej karboksymetylocelulozy sodowej jest Finnfix BDA (znak towarowy), z firmy Noviant.

Kompozycje mogą także zawierać polimery usuwające zabrudzenia, na przykład sulfonowane i niesulfonowane polimery PET/POET, zarówno zakończone i zakończone, oraz szczepione kopolimery glikol polietylenowy/alkohol poliwinylowy, jak Sokalan (znak towarowy) HP22. Szczególnie korzystne polimery usuwające zabrudzenia to sulfonowane niezakończone poliestry jak opisane i zastrzeżone w WO 95/32997A (Rhodia Chimie).

Sypkość proszków można poprawiać przez wprowadzanie małej ilości substancji nadającej strukturę proszku, na przykład kwasu tłuszczowego (albo mydła kwasu tłuszczowego), cukru, akrylanu albo kopolimeru akrylan/maleinian, albo krzemianu sodu. Korzystnym środkiem nadającym strukturę jest mydło kwasu tłuszczowego, korzystnie w ilości 1%-5% wagowych, liczone na wagę całej kompozycji.

Postać kompozycji

Kompozycje według wynalazku mogą mieć dowolną odpowiednią fizyczną postać, na przykład postać rozdrobnioną (proszki, granulat, tabletki), postać cieczy, pasty, żeli albo kostek.

Zgodnie ze szczególnie korzystnym wykonaniem wynalazku, detergentowa kompozycja jest w postaci rozdrobnionej, a korzystniej jest w postaci proszku.

Kompozycję można wytwarzać jako kompozycję przeznaczoną do prania ręcznego, albo jako detergent przeznaczony do prania maszynowego.

Wytwarzanie kompozycji

Kompozycje według wynalazku można wytwarzać w dowolnym odpowiednim procesie.

Proszki o małej do średniej gęstości nasypowej można wytwarzać przez suszenie rozpyłowe zawiesiny, i ewentualnie dodozowywanie (domieszanie na sucho) dalszych składników. Proszki „zatężone albo „kompaktowe można wytwarzać w procesach mieszania i granulowania, na przykład stosując wysokoobrotowe mieszalniki/granulatory, albo w innych nie-wieżowych metodach.

Tabletki można wytwarzać przez prasowanie proszków, zwłaszcza proszków „zatężonych.

Ciekłe detergentowe kompozycje można wytwarzać przez zmieszanie podstawowych i ewentualnych składników w dowolnej kolejności dla wytworzenia kompozycji zawierających składniki w wymaganym stężeniu.

Wybór sposobu obróbki może być w części dyktowany trwałością, albo wrażliwością temperaturową, wybranych środków powierzchniowo czynnych, i postacią w jakiej są dostępne.

We wszystkich przypadkach takie składniki jak enzymy, składniki wybielające, substancje maskujące metale (sekwestranty), polimery i substancje zapachowe (perfumy) mogą być dodawane oddzielnie.

Przykłady

Wynalazek zostanie bliżej zilustrowany poniższymi nieograniczającymi Przykładami.

Części i procenty są liczone wagowo.

T a b e l a A: materiały stosowane w przykładach

Związek chemiczny	Ilość składnika aktywnego (%)	Nazwa handlowa	Dostawca
1	2	3	4
Węglan sodowy (lekki)	100	Light soda ash	Brunner Mond

PL 204 555 B1 cd. tabeli A

1	2	3	4
Węglan sodowy (ciężki)	100	Dense soda ash	Brunner Mond
Krzemian sodowy	100	*Crystal range	*Ineos Silicas
Krzemionka	100	*Gasil 200 TP	*Ineos Silicas
Liniowy alkilobenzenosulfonian (LAS)**	98	*Petralab 550	Petresa
Tripolifosforan sodowy (STP)	100	*Empiphos	Albright & Wilson
Niejonowy, etoksylowany alkohol, 7EO, C13-C15	100	*Synperonic A7	*Uniqemq
Niejonowy, etoksylowany alkohol, 20EO	100	*Genapol C200	*Clariant
Niejonowy, 20EO, rozgałęziony	100	*Lutensol TO20	*BASF
Niejonowy etoksylowany alkohol, 30EO, C13-C15	100	*Lutensol AO30	*BASF
Siarczan sodowy	100	Sodium sulphate	Chance and Hunt
Poliakrylan sodowy	40	*Sokalan A 40	*BASF
Akrylan/maleinian sodu	40	*Sokalan CP5	*BASF
Silikon	100	*DB100	*Dow Corning
Monohydrat nadboranu sodu	100	Sodium perborate monohydrate	*Interox
Karboksymetyloceluloza sodowa	72	*Finnefix BDA	*Noviant
Fluorescencyjny środek wybielający	90	*Tinopal CBS-X	*CIBA

* znak towarowy ** zneutralizowany do soli sodowej za pomocą NaOH.

P r z y k ł a d 1: Wytwarzanie kompozycji do prania

Przygotowano kompozycje według przykładów porównawczych A i B (tj. nie według wynalazku) i według Przykładu 1, o składach podanych w poniższej Tabeli 1.

T a b e l a 1

Składnik	% wagowych
A	B	1
LAS	21	21	19,7
Niejonowy, 7EO, C13-C15	1,4	1,4	-
Niejonowy, 30EO, C13-C15	-	-	4,9
STP	34,5	-	-
Węglan sodowy (lekki)	9,84	9,84	9,84
Krzemian sodowy	4,92	4,92	4,92
Demineralizowana woda	Do 100	Do 100	Do 100

P r z y k ł a d 2: Ocena kompozycji do prania: usuwanie zabrudzenia z bawełny

Jako testowe tkaniny stosowano kawałki bawełny o wymiarach 10 cm x 10 cm. Jako zabrudzenia stosowano:

Tłuste kuchenne: olej sojowy (wybrany jako typowe tłuste zabrudzenie kuchenne), zabarwiony fioletowym barwnikiem (0,08% wagowych), który działał jako wizualny wskaźnik.

Zużyty olej silnikowy: testowa tkanina EMPA 102, dostarczany przez EMPA materiał do testów, St. Gallen, Szwajcaria.

Masło: testowa tkanina EMPA 102, dostarczany przez EMPA materiał do testów, St. Gallen, Szwajcaria.

PL 204 555 B1

Dla kuchennych tłustych zabrudzeń, tkaninę brudzono 0,5 ml zabrudzenia. Zabrudzenia ze zużytego oleju silnikowego występowały na testowych tkaninach EMPA 102.

Usuwanie zabrudzeń oceniano przez pranie zabrudzonych testowych tkanin w detergentowych kompozycjach przedstawionych w Tabeli 1, w brazylijskiej maszynie do prania Brasstemp, w cyklu z połową obciążenia, w następujących warunkach:

T a b e l a 2:

Temperatura	Około 25°C
Stosunek cieczy piorącej do tkaniny	27 : 1
Porcja tkaniny	2,0 g/l
Czas zamaczania	26,5 minuty
Czas prania (mieszanie)	11,0 minut
Płukanie	1 x 6,0 minuty

Stosowano wodę w podanym zakresie twardości (FH). Przed i po praniu mierzono reflektancję ΔΕ wskazującą na całkowitą zmianę koloru w całym widzialnym spektrum, dla każdej testowej tkaniny. Wyniki, wyrażone jako różnica ΔΔΕ pomiędzy wartościami ΔΕ przed i po praniu, są przedstawione w poniższej Tabeli 3.

T a b e l a 3 wartości ΔΔΕ dla usuwania zabrudzeń z bawełny przez kompozycję według Przykładu 1 (według wynalazku) i według Przykładów porównawczych A i B 10 (nie według wynalazku).

	Kuchenne tłuste	Zużyty olej silikonowy	Masło
FH	A	B	1	A	B	1	A	B	1
5	22,7	25,5	26,4	16,0	23,1	19,3	14,4	17,8	19,2
20	23,8	23,1	26,3	17,9	19,5	19,6	17,9	12,1	23,2
35	22,6	22,3	23,1	22,7	15,2	27,1	20,8	12,9	20,5
50	21,3	21,0	21,7	22,8	16,6	23,1	18,0	9,9	20,5

Jak widać kompozycje według wynalazku dają silniejsze działanie w szerokim zakresie twardości wody.

P r z y k ł a d 3: Ocena kompozycji do prania: usuwanie zabrudzeń z dzianiny poliestrowej

Jako testowe tkaniny stosowano kawałki dzianiny poliestrowej o wymiarach 10 cm x 10 cm. Jako zabrudzenia stosowano:

Zabrudzenie z glinki: żółtą porcelanową glinkę zawieszano w demineralizowanej wodzie (10% wagowo/wagowo). Tkaninę brudzono 0,5 ml zabrudzenia. Usuwanie zabrudzenia oceniano przez pranie zabrudzonych testowych tkanin w detergentowych kompozycjach przedstawionych w Tabeli 1, tak jak opisano w powyższym Przykładzie 2.

T a b e l a 4: wartości ΔΔΕ dla usuwania zabrudzenia z dzianiny poliestrowej przez kompozycję według Przykładu 1 (według wynalazku) i według Przykładów porównawczych A i B (nie według wynalazku).

	Zabrudzenie z glinki
FH	A	B	1
5	35,3	32,7	32,5
20	34,9	30,6	36,7
35	32,9	28,3	34,1
50	31,8	27,8	33,3

Można zobaczyć, że kompozycja według wynalazku daje silniejsze działanie w zakresie stosowanych twardości wody.

Wynalazek zostanie teraz zilustrowany poniższymi, nieograniczającymi Przykładami, w których części i procenty są liczone wagowo.

PL 204 555 B1

P r z y k ł a d 4: Przygotowano detergentowy proszek zawierający dodozowane składniki i suszony rozpyłowo bazowy proszek, przy czym węglan sodowy i siarczan sodowy występują w postaci stałego burkeitu.

Surowiec	Procent kompozycji
Baza
Woda	4,53
Krzemian sodowy	9,84
LAS sodowy	12,80
Niejonowy, 30EO, C13-C15	3,20
Poliakrylan sodowy	1,35
Węglan sodowy (lekki)	28,00
Siarczan sodowy	37,96
Silikon	0,01
Składniki dodozowywane
Monohydrat nadboranu sodowego	1,00
Niebieskie cząstki	0,50
Fluorescencyjny środek wybielający	0,13
Inne detergentowe składniki	0,68
Całkowity procent	100,00

Proces stosowany do wytworzenia nośnikowego suszonego rozpyłowo proszku burkeitu był następujący. Ze składników przygotowywano 40% do 50% zawiesinę z wodą, a następnie suszono rozpyłowo. Ponadto dla wytworzenia zawiesiny najpierw dodawano wodę i roztwór sody kaustycznej i ogrzewano do temperatury 50°C. Następnie dodawano polimer i ciekły związek niejonowy i ogrzewano do temperatury 70°C. Potem dodawano siarczan sodowy i rozpuszczano przez 2 minuty, z ogrzewaniem do temperatury 81°C. Następnie dodawano alkaliczny krzemian i mieszano utrzymując temperaturę 80°C. Potem dodawano kwas LAS w 2 do 3 porcjach. Na koniec dodawano składniki mniejszościowe.

P r z y k ł a d 5: Przygotowano detergentowy proszek zawierający dodozowane składniki i suszony rozpyłowo bazowy proszek, przy czym węglan sodowy i siarczan sodowy występują w postaci stałego burkeitu.

Surowiec	Procent kompozycji
Baza
1	2
Woda	4,53
Krzemian sodu	9,84
LAS sodowy	15,00
Niejonowy, 30EO, C13-C15	4,72
Poliakrylan sodowy	1,35
Akrylan/maleinian sodu	0,93
Silikon	0,01

PL 204 555 B1 cd. tabeli

1	2
Węglan sodowy (lekki)	27,94
Siarczan sodowy	34,44
Składniki dodozowywane
Monohydrat nadboranu sodowego	1,00
Niebieskie cząstki	0,50
Fluorescencyjny środek wybielający	0,13
Całkowity procent	100,00

Sposób wytwarzania tego proszku był taki sam jak proces opisany w Przykładzie 4.

P r z y k ł a d 6: Przygotowano detergentowy proszek zawierający dodozowane składniki i suszony rozpyłowo bazowy proszek, przy czym węglan sodowy i siarczan sodowy występują w postaci niezależnych stałych substancji.

Surowiec	Procent kompozycji
Baza
Woda	8,0
Krzemian sodowy	8,0
LAS sodowy	12,80
Niejonowy, 30EO, C13-C15	3,20
Akrylan/maleinian sodu	0,75
Silikon	0,01
Węglan sodowy (lekki)	37,00
Siarczan sodowy	27,00
Składniki dodozowywane
Monohydrat nadboranu sodowy	1,00
Niebieskie cząstki	0,50
Fluorescencyjny środek wybielający	0,13
Inne detergentowe składniki	1,61
Całkowity procent	100,00

Proces stosowany do wytworzenia nośnikowego suszonego rozpyłowo proszku burkeitu był następujący. Ze składników przygotowywano 35% do 50% zawiesinę z wodą, a następnie suszono rozpyłowo. Ponadto dla wytworzenia zawiesiny najpierw dodawano wodę i roztwór sody kaustycznej i ogrzewano do temperatury 50°C. Następnie dodawano polimer i ciekły związek niejonowy i ogrzewano. Potem dodawano kwas LAS. Dodawano obojętny krzemian i ogrzewano w temperaturze 70°C. Następnie dodawano pył lekkiej sody i mieszano przez 5 minut. Potem dodawano siarczan sodowy i rozpuszczano przez 2 minuty. Na koniec dodawano składniki mniejszościowe.

P r z y k ł a d 7: Przygotowano detergentowy proszek zawierający dodozowane składniki i suszony rozpyłowo bazowy proszek, przy czym węglan sodowy i siarczan sodowy występują w postaci stałego burkeitu.

Surowiec	Procent kompozycji
Baza
1	2
Woda	4,00
Krzemian sodowy	10,00

PL 204 555 B1 cd. tabeli

1	2
LAS sodowy	19,00
Niejonowy, 20EO	4,30
Karboksymetyloceluloza sodowa	0,37
Poliakrylan sodowy	1,30
Węglan sodowy	26,30
Siarczan sodowy	33,30
Fluorescencyjny środek wybielający	0,19
Składniki dodozowywane
Środek zapachowy (perfumy)	0,30
Niebieskie cząstki	0,01
Enzym	0,70
Inne detergentowe składniki	0,23
Całkowity procent	100,00

P r z y k ł a d 8: Przygotowano detergentowy proszek zawierający dodozowane składniki i suszony rozpyłowo bazowy proszek, przy czym węglan sodowy i siarczan sodowy występują w postaci stałego burkeitu.

Surowiec	Procent kompozycji
Baza
Woda	4,00
Krzemian sodowy	10,00
LAS sodowy	24,00
Niejonowy, 30EO, C13-C15	6,00
Silikon	0,02
Karboksymetyloceluloza sodowa	0,37
Poliakrylan sodowy	1,30
Węglan sodowy (lekki)	23,00
Siarczan sodowy	30,00
Fluorescencyjny środek wybielający	0,19
Składniki dodozowywane
Środek zapachowy (perfumy)	0,30
Enzym	0,70
Inne detergentowe składniki	0,12
Całkowity procent	100,00

P r z y k ł a d 9: Przygotowano detergentowy proszek zawierający dodozowane składniki i suszony rozpyłowo bazowy proszek, przy czym węglan sodowy i siarczan sodowy występują w postaci stałego burkeitu.

PL 204 555 B1

Surowiec	Procent kompozycji
Baza
Woda	5,00
Krzemian sodowy	9,58
LAS sodowy	17,70
Niejonowy, 20EO, rozgałęziony	4,30
Silikon	0,02
Karboksymetyloceluloza sodowa	0,30
Poliakrylan sodowy	1,30
Węglan sodowy (lekki)	26,50
Siarczan sodowy	33,50
Fluorescencyjny środek wybielający	0,08
Składniki dodozowywane
Środek zapachowy (perfumy)	0,30
Enzym	0,70
Inne detergentowe składniki	0,72
Całkowity procent	100,00

P r z y k ł a d 10: Przygotowano detergentowy proszek metodą obróbki nie-wieżowej.

Surowiec	Procent kompozycji
LAS sodowy	17,40
Niejonowy, 30EO, C13-C15	4,36
Węglan sodowy (lekki)	70,00
Krzemionka	8,10
Inne detergentowe składniki	0,14
Całkowity procent	100,00

Proces stosowany do wytworzenia węglanowej nie-wieżowej kompozycji w Przykładzie 10 był następujący. Stosowano granulator z silnym ścinaniem Fukae FS30 z mieszaniem przy szybkości 150 obrotów na minutę i szybkością noża siekającego 2000 obrotów na minutę. Do mieszalnika dodawano węglan sodowy, a potem ciekły kwas LAS i związek niejonowy. Na koniec dodawano krzemionkę jako środek tworzący warstwę.

P r z y k ł a d 11: Przygotowano detergentowy proszek metodą obróbki nie-wieżowej.

Surowiec	Procent kompozycji
LAS sodowy	15,10
Niejonowy, 30EO, C13-C15	3,78
Węglan sodowy (lekki)	40,90
Węglan sodowy (ciężki)	34,60
Krzemionka	5,60
Inne detergentowe składniki	0,02
Całkowity procent	100,00

PL 204 555 B1

Proces stosowany do wytworzenia węglanowej nie-wieżowej kompozycji w Przykładzie 11 był następujący. Stosowano granulator z silnym ścinaniem Fukae FS30 z mieszaniem przy szybkości 150 obrotów na minutę i szybkości noża siekającego 2000 obrotów na minutę. Do mieszalnika dodawano węglan sodowy w postaci lekkiego i ciężkiego materiału i w przybliżeniu 80% krzemionki, a potem ciekły kwas LAS i związek niejonowy. Na koniec dodawano pozostałe 20% krzemionkę jako środek tworzący warstwę.

Claims

1. Detergentowa kompozycja do prania w postaci rozdrobnionej, pasty lub kostki, znamienna tym, że zawiera:

(iii) od 0 do 50% wagowych, kationowego środka powierzchniowo czynnego;

(vi) od 0 do 3% wagowych, polikarboksylanowego polimeru.

2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że niejonowy środek powierzchniowo czynny ma równowagę hydrofilowo/lipofilową 14-19,5.

3. Kompozycja według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym (ii) jest alkoksylowany alkohol.

4. Kompozycja według zastrz. 3, znamienna tym, że alkoksylowany alkohol ma równowagę hydrofilowo/hydrofobową 15-20, korzystnie 16-18.

5. Kompozycja według zastrz. 3 albo 4, znamienna tym, że niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym (ii) jest etoksylowany alkohol o wzorze (I):

R-(-O-CH2-CH2)n -OH (I) gdzie R oznacza węglowodorowy łańcuch o 8-16 atomach węgla, i średnim stopniu etoksylowania n 15-50, korzystnie 20-50.

6. Kompozycja według zastrz. 5, znamienna tym, że etoksylowany alkohol ma łańcuch węglowodorowy o 10-16 atomach węgla, korzystnie 12-15 atomach węgla.

7. Kompozycja według zastrz. 5 albo 6, znamienna tym, że etoksylowany alkohol ma średni stopień etoksylowania n 16-40.

8. Kompozycja według dowolnego z zastrz. 5 do 7, znamienna tym, że etoksylowany alkohol ma łańcuch węglowodorowy o 10-16 atomach węgla i średni stopień etoksylowania n 20-40.

9. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jest wolna od niejonowych środków powierzchniowo czynnych innych niż niejonowy środek powierzchniowo czynny (ii).

10. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że anionowym środkiem powierzchniowo czynnym (i) jest anionowy sulfonianowy albo siarczanowy środek powierzchniowo czynny.

11. Kompozycja według zastrz. 10, znamienna tym, że anionowym środkiem powierzchniowo czynnym (i) jest benzenosulfonian liniowego alkilu.

12. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że stosunek wagowy anionowego środka powierzchniowo czynnego (i) do niejonowego środka powierzchniowo czynnego (ii) mieści się w zakresie od 1:1 do 15:1, korzystnie od 1:1 do 10:1, bardziej korzystnie od 2:1 do 6:1, a najbardziej korzystnie od 2,5:1 do 5:1.

13. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) występuje w ilości 0-60% wagowych, korzystnie 1%-40% wagowych.

14. Kompozycja według dowolnego z zastrz. 1 do 12, znamienna tym, że nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) występuje w ilości 1%-80% wagowych, a korzystnie 10%-75% wagowych.

PL 204 555 B1

15. Kompozycja według zastrz. 14, znamienna tym, że nieorganiczna sól niebędąca wypełniaczem aktywnym (v) jest wybrana z grupy składającej się z węglanu sodu, kwaśnego węglanu sodu, siarczanu sodu, burkeitu, krzemianu sodu, oraz ich mieszanin.

16. Kompozycja według zastrz. 15, znamienna tym, że węglan sodu występuje w ilości 10%50% wagowych, korzystniej 20%-40% wagowych.

17. Kompozycja według zastrz. 15 albo 16, znamienna tym, że siarczan sodu występuje w ilości 10%-50% wagowych, korzystniej 20%-40% wagowych.

18. Kompozycja według dowolnego z zastrz. 15 do 17, znamienna tym, że całkowita ilość węglanu sodu i siarczanu sodu wynosi 40%-80% wagowych, korzystniej 60%-70% wagowych.

19. Kompozycja według dowolnego z zastrz. 15 do 18, znamienna tym, że stosunek węglanu sodu do siarczanu sodu mieści się w zakresie od 0,1:1 do 5:1, korzystnie od 0,5:1 do 1,5:1.

20. Kompozycja według zastrz. 15, znamienna tym, że burkeit występuje w ilości 40%-80% wagowych, korzystniej 60%-70% wagowych.

21. Kompozycja według zastrz. 15, znamienna tym, że krzemian sodu występuje w ilości 0-20% wagowych.

22. Kompozycja według dowolnego z zastrz. 15 do 21, znamienna tym, że całkowita ilość węglanu sodu, siarczanu sodu, burkeitu i krzemianu sodu wynosi 50%-85% wagowych, korzystnie 65%-80% wagowych.

23. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że kationowy środek powierzchniowo czynny (iii) występuje w ilości 0-50% wagowych, korzystnie 0-10% wagowych, bardziej korzystnie 1%-5% wagowych.

24. Kompozycja według zastrz. 23, znamienna tym, że kationowym środkiem powierzchniowo czynnym (iii) jest związek o wzorze (III):

R1 R2 R3 R4 N⁺ X^- (III) gdzie R1 oznacza C8-C18 łańcuch węglowodorowy, korzystnie grupę alkilową, hydroksyalkilową lub etoksylowaną grupę alkilową, ewentualnie przerwany heteroatomem, albo grupą estrową lub amidową; każdy R2, R3 i R4, które mogą być takie same lub różne, oznacza krótkołańcuchową (C1-C3) grupę alkilową, albo podstawioną grupę alkilową; X oznacza nadający rozpuszczalność anion, korzystnie jon chlorkowy, bromkowy albo metosiarczanowy.

25. Kompozycja według zastrz. 24, znamienna tym, że w kationowym środku powierzchniowo czynnym (iii) podstawnik R1 oznacza grupę C8-C18 alkilową, bardziej korzystnie C8-C10 albo C12-C14 alkilową, R2 oznacza grupę metylową, R3 i R4, które mogą być takie same lub różne, oznaczają grupę metylową albo hydroksyetylową.

26. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że polikarboksylanowy polimer jest wybrany z grupy składającej się z poliakrylanu sodu, akrylanu/maleinianu sodu, i ich mieszanin.

27. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jest wolna od glinokrzemianu.

28. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jest wolna od detergentowego wypełniacza aktywnego (iv).

29. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że ponadto zawiera jeden, albo więcej, dodatkowy środek powierzchniowo czynny w ilości 0-50% wagowych, korzystnie 0-10% wagowych.

30. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że ponadto zawiera jeden, albo więcej, ewentualny składnik wybrany spośród mydła, wybielaczy zawierających nadkwasy i wybielaczy zawierających sole kwasu nadtlenowego, aktywatorów bielenia, katalizatorów bielenia tlenem z powietrza, środków maskujących, eterów i estrów celulozy, celulozowych polimerów, innych środków zapobiegających ponownemu osadzaniu zabrudzeń, fluorescerów, fotowybielaczy, poliwinylopirolidonu, innych polimerów hamujących przenoszenie barwnika, substancji kontrolujących pienienie, wzmacniających pianę, polimerów akrylowych i akrylowo/maleinowych, proteaz, lipaz, celulaz, amylaz, innych detergentowych enzymów, kwasu cytrynowego, polimerów uwalniających brud, związków kondycjonujących tkaniny, zabarwionych cząstek, i perfum.

31. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że ma postać proszku.

32. Sposób prania tkanin tekstylnych w pralce albo w ręku, znamienny tym, że obejmuje etap zanurzania tkanin w cieczy piorącej zawierającej wodę, w której jest rozpuszczona lub zdyspergowana detergentowa kompozycja do prania jak określona w zastrz. 1.