PL203235B1

PL203235B1 - Sposób zwalczania roślin Bromus i zastosowanie środka chwastobójczego

Info

Publication number: PL203235B1
Application number: PL366169A
Authority: PL
Inventors: Udo Bickers; Hermann Bieringer; Gerhard Frisch; Erwin Hacker; Hans Philipp Huff
Original assignee: Bayer Cropscience Ag
Priority date: 2000-07-25
Filing date: 2001-07-13
Publication date: 2009-09-30
Also published as: MXPA03000689A; DE50115239D1; ATE449538T1; PL366169A1; US6770594B2; AU2001289654B2; TWI281853B; HRP20030040B1; RS20090546A; AR029964A1; HRP20030040A2; EP1309241A1; ZA200300194B; CA2669802C; EP1309241B1; HUP0303708A3; CN100502657C; ES2333132T3; CN101558759A; YU4303A

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku są sposób zwalczania roślin Bromus i zastosowanie środka chwastobójczego.

W celu zwalczania niepożądanych szkodliwych roś lin użytkownik ma do dyspozycji szereg herbicydów, których może użyć stosownie do ich właściwości biologicznych, gatunku zwalczanych szkodliwych roślin i gatunku roślin użytkowych. Substancje chwastobójczo czynne są tak sformułowane, aby ich stosowanie było jak najbliższe optymalnemu i by miały silne działanie. W tym celu stosuje się różne środki pomocnicze do formułowania, takie jak środki zwilżające, środki dyspergujące, emulgatory, środki przeciwpieniące, rozpuszczalniki lub wypełniacze.

Niezawodność i stopień zwalczenia szkodliwych roślin zmienia się jednak w zależności od czynników środowiskowych, takich jak temperatura, wilgotność powietrza i gleby, naświetlenie, opady lub rodzaj gleby, co może powodować konieczność zabiegów uzupełniających w przypadku słabego działania lub prowadzić do uszkodzenia roślin użytkowych w przypadku zbyt wysokiej dawki nanoszenia.

Bardziej niezawodne działanie daje także korzyści ekologiczne. Dla uniknięcia słabego działania, użytkownik często zwiększa ilość nanoszonej substancji czynnej. Wadą takiego trybu postępowania jest jednak zwiększona możliwość oddziaływania substancji czynnych na faunę w glebie, wymywania ich z gleby lub ich przedostawania się do wód powierzchniowych.

Wpływ środków pochłaniających wilgoć na różne pestycydy opisano w Adjuvants for Agrochemicals, CRC Press, Inc. (1992 r.) str. 261 - 271. W WO 89/02570 ujawniono, że środki pochłaniające wilgoć w połączeniu z pewnymi silikonowymi środkami powierzchniowo czynnymi mogą zwiększać aktywność herbicydów.

W WO 91/15478 opisano szczególne sulfonylomoczniki nadają ce się do zwalczania róż nych szkodliwych roślin, kompozycje odpowiednie do zwalczania wzrostu niepożądanej roślinności zawierające takie sulfonylomoczniki i co najmniej jeden ze składników: środek powierzchniowo czynny, stały lub ciekły rozcieńczalnik oraz sposób zwalczania wzrostu niepożądanej roślinności z zastosowaniem takich sulfonylomoczników.

W US 4632693 ujawniono ester metylowy kwasu 4-metoksy-2-[[(4-metoksy-6-metylo-1,3,5-triazyn-2-ylo)aminokarbonylo]aminosulfonylo]benzoesowego, rolniczo użyteczne kompozycje do zwalczania wzrostu niepożądanej roślinności zawierające ten związek i co najmniej jeden ze składników: środek powierzchniowo czynny, stały lub ciekły rozcieńczalnik, oraz zastosowanie tego związku i/lub tej kompozycji jako selektywnego herbicydu stosowanego przed wzejściem roślin i/lub po ich wzejściu.

Celem niniejszego wynalazku było dostarczenie środka chwastobójczego do zwalczania roślin Bromus o polepszonym poziomie działania i polepszonej niezawodności działania. Cel ten osiągnięto dzięki zastosowaniu określonego środka chwastobójczego zawierającego substancje chwastobójczo czynne o wzorze (II') i/lub ich sole, ewentualnie w połączeniu z pewnymi środkami powierzchniowo czynnymi i środkami pochłaniającymi wilgoć.

Wynalazek dotyczy zatem sposobu zwalczania roślin Bromus, który charakteryzuje się tym, że środek chwastobójczy zawierający a) co najmniej jeden ze związków o wzorze (II') i/lub ich soli

w których R¹ oznacza CO-(C1-C4-alkoksyl), R² oznacza grupę CH2-NHR^e, w której R^e oznacza acyl, korzystnie C1-C4-alkilosulfonyl, R³ oznacza atom wodoru lub C1-C4-alkil,

X i Y są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają C1-C6-alkil, C1-C6-alkoksyl lub grupę C1-C6-alkilotio, przy czym każda z tych trzech grup jest ewentualnie podstawiona jednym lub większą liczbą podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, C1-C4-alkoksyl i grupę C1-C4-alkilotio, albo C3-C6-cykloalkil, C2-C6-alkenyl, C2-C6-alkinyl, C3-C6-alkenyloksyl lub C3-C6-alkinyloksyl, korzystnie C1-C4-alkil lub C1-C4-alkoksyl, a

PL 203 235 B1

Z oznacza grupę CH lub atom azotu, (skł adnik a)) nanosi się przedwschodowo lub powschodowo albo przedwschodowo i powschodowo na rośliny, części roślin, nasiona roślin lub na powierzchnię, na której rosną rośliny, np. na powierzchnię uprawną.

Korzystnie w sposobie według wynalazku nanosi się środek chwastobójczy zawierający dodatkowo b) jeden lub większą liczbę środków powierzchniowo czynnych innych niż silikonowe środki powierzchniowo czynne i/lub c) jeden lub większą liczbę środków pochłaniających wilgoć.

Ponadto korzystnie w sposobie według wynalazku nanosi się środek chwastobójczy zawierający dodatkowo jeden lub większą liczbę innych agrochemicznych substancji czynnych.

Ponadto korzystnie sposób według wynalazku jest przeznaczony do selektywnego zwalczania roślin Bromus w uprawach roślin użytkowych.

Ponadto wynalazek dotyczy zastosowania środka chwastobójczego zawierającego a) co najmniej jeden ze związków o wzorze (II') i/lub ich soli

Z oznacza grupę CH lub atom azotu, (tj. skł adnik a)) do zwalczania roś lin Bromus.

Korzystnie w odniesieniu do zastosowania według wynalazku środek chwastobójczy zawiera dodatkowo b) jeden lub większą liczbę środków powierzchniowo czynnych innych niż silikonowe środki powierzchniowo czynne i/lub c) jeden lub większą liczbę środków pochłaniających wilgoć.

Ponadto korzystnie w odniesieniu do zastosowania według wynalazku środek chwastobójczy zawiera dodatkowo jeden lub większą liczbę innych agrochemicznych substancji czynnych.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze oprócz substancji chwastobójczo czynnych a) mogą ewentualnie zawierać inne niż składnik a) inhibitory ALS (inhibitory syntetazy acetylomleczanowej) lub herbicydy inne niż inhibitory ALS, takie jak herbicydy z grupy karbaminianów, tiokarbaminianów, chlorowcoacetanilidów, podstawionych pochodnych kwasów fenoksy-, naftoksyi fenoksyfenoksykarboksylowych lub pochodnych kwasów heteroaryloksyfenoksyalkanokarboksylowych, takich jak estry kwasów chinoliloksy-, chinoksaliloksy-, pirydyloksy-, benzoksazoliloksyi benztiazoliloksyfenoksyalkanokarboksylowych, pochodnych cykloheksanodionu, imidazolinonów, herbicydów zawierających fosfor, np. typu glufosynatu lub glifosatu, pochodnych kwasu pirymidynyloksypirydynokarboksylowego, pochodnych kwasu pirymidyloksybenzoesowego, pochodnych triazolopirymidynosulfonoamidu i estrów kwasów S-(N-arylo-N-alkilokarbamoilometylo)ditiofosforowego.

Inhibitorami ALS innymi niż składnik a) są w szczególności sulfonoamidy, korzystnie z grupy sulfonylomoczników, przy czym szczególnie korzystne są te o ogólnym wzorze (I) i/lub ich sole

R^a-SO2-NR^b-CO-(NR^c)x-R^d (I) gdzie

R^a oznacza grupę węglowodorową, korzystnie aryl, taki jak ewentualnie podstawiony fenyl, albo grupę heterocykliczną, korzystnie heteroaryl, taki jak ewentualnie podstawiony pirydyl, przy czym te grupy wraz z podstawnikami zawierają 1 - 30 atomów węgla, a korzystnie 1 - 20 atomów węgla, albo R^a oznacza grupę przyciągającą elektrony, taką jak ugrupowanie sulfonoamidu, R^b oznacza atom wodoru lub ewentualnie podstawioną grupę węglowodorową zawierającą wraz z podstawnikami 1 - 10 atomów węgla, np. ewentualnie podstawiony C1-C6-alkil, a korzystnie atom wodoru lub metyl,

PL 203 235 B1

R^c oznacza atom wodoru lub ewentualnie podstawioną grupę węglowodorową, np. ewentualnie podstawiony C1-C6-alkil, a korzystnie atom wodoru lub metyl, x oznacza 0 lub 1, a

R^d oznacza grupę heterocykliczną.

Szczególnie korzystnymi inhibitorami ALS innymi niż składnik a) są sulfonylomoczniki o wzorze (II) i/lub ich sole.

gdzie

R¹ oznacza C1-C4-alkoksyl, korzystnie C2-C4-alkoksyl, lub grupę CO-R^a, w której R^a oznacza OH, C1-C4-alkoksyl lub grupę NR^bR^c, w której R^b i R^c są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają atom wodoru lub C1-C4-alkil,

R² oznacza atom chlorowca lub grupę (A)n-NR^dR^e, w której n oznacza 0 lub 1, A oznacza grupę CR'R, w której R' i R są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają atom wodoru lub C1-C4-alkil, R^d oznacza atom wodoru lub C1-C4-alkil, a R^e oznacza acyl, taki jak formyl lub C1-C4-alkilosulfonyl, przy czym w przypadku gdy R¹ oznacza C1-C4-alkoksyl, a korzystnie C2-C4-alkoksyl, R² może także oznaczać atom wodoru,

R³ oznacza atom wodoru lub C1-C4-alkil, m oznacza 0 lub 1, korzystnie 0,

X i Y są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają C1-C6-alkil, C1-C6-alkoksyl lub grupę C1-C6-alkilotio, przy czym każda z trzech wymienionych grup jest ewentualnie podstawiona jednym lub większą liczbą podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, C1-C4-alkoksyl i grupę C1-C4-alkilotio, albo C3-C6-cykloalkil, C2-C6-alkenyl, C2-C6-alkinyl, C3-C6-alkenyloksyl lub C3-C6-alkinyloksyl, korzystnie C1-C4-alkil lub C1-C4-alkoksyl, a

Z oznacza CH lub atom azotu.

Korzystnymi sulfonylomocznikami o ogólnym wzorze (II) i/lub ich solami są te, w których m oznacza 0, a

a) R¹ oznacza CO-(C1-C4-alkoksyl), a R² oznacza atom chlorowca, korzystnie atom jodu, albo b) R¹ oznacza CO-N(C1-C4-alkil)2, a R² oznacza grupę NHR^e, w której R^e oznacza acyl, korzystnie formyl.

W niniejszym opisie grupa wę glowodorowa jest prostoł a ń cuchową , rozgałęzioną lub cykliczną , nasyconą lub nienasyconą alifatyczną lub aromatyczną grupą węglowodorową, jak np. alkil, alkenyl, alkinyl, cykloalkil, cykloalkenyl lub aryl; przy czym aryl oznacza mono-, bi- lub policykliczny układ aromatyczny, np. fenyl, naftyl, tetrahydronaftyl, indenyl, indanyl, pentalenyl, fluorenyl itp., a korzystnie fenyl. Grupa węglowodorowa korzystnie zawiera 1 - 40 atomów węgla, korzystnie 1 - 30 atomów węgla, a szczególnie korzystnie grupą węglowodorową jest alkil, alkenyl lub alkinyl zawierający do 12 atomów węgla lub cykloalkil o 3, 4, 5, 6 lub 7 atomach w pierścieniu, lub fenyl.

W niniejszym opisie grupa heterocykliczna lub pierś cień heterocykliczny (heterocyklil) mogą być nasycone, nienasycone lub heteroaromatyczne i ewentualnie podstawione; korzystnie zawierają one jeden lub większą liczbę heteroatomów w pierścieniu, korzystnie wybranych spośród atomu azotu, atomu tlenu i atomu siarki, i korzystnie oznaczają alifatyczny heterocyklil o 3 - 7 atomach w pierścieniu lub grupę heteroaromatyczną o 5 - 6 atomach w pierścieniu, zawierającą 1, 2 lub 3 heteroatomy. Grupą heterocykliczną może być, np. grupa heteroaromatyczna lub pierścień heteroaromatyczny (heteroaryl), taki jak, np. mono-, bi- lub policykliczny układ aromatyczny, w którym co najmniej 1 pierścień zawiera jeden lub większą liczbę heteroatomów, jak np. pirydyl, pirymidynyl, pirydazynyl, pirazynyl, triazynyl, tienyl, tiazolil, oksazolil, furyl, pirolil, pirazolil i imidazolil, albo grupa częściowo lub całkowicie uwodorniona, taka jak oksiranyl, oksetanyl, pirolidyl, piperydyl, piperazynyl, dioksolanyl, morfolinyl i tetrahydrofuryl. Odpowiednimi podstawnikami podstawionej grupy heterocyklicznej s ą podstawniki wymienione poniżej, a ponadto grupa okso. Grupa okso może także występować przy heteroatomach

PL 203 235 B1 w pierś cieniu, które mogą mieć róż ny stopień utlenienia, jak np. w przypadku atomu azotu i atomu siarki.

W niniejszym opisie grupy podstawione, takie jak podstawione grupy wę glowodorowe, np. podstawiony alkil, alkenyl, alkinyl lub aryl, taki jak fenyl i benzyl, albo podstawiony heterocyklil, oznaczają np. podstawione ugrupowanie pochodzące od niepodstawionego szkieletu, przy czym podstawniki, np. jeden lub większa liczba, a korzystnie 1, 2 lub 3, są wybrane z grupy obejmującej atom chlorowca (atom fluoru, atom chloru, atom bromu, atom jodu), alkoksyl, chlorowcoalkoksyl, grupę alkilotio, hydroksyl, grupę aminową, grupę nitrową, karboksyl, grupę cyjanową, grupę azydową, alkoksykarbonyl, alkilokarbonyl, formyl, karbamoil, mono- i dialkiloaminokarbonyl, podstawioną grupę aminową, taką jak grupa acyloaminowa, grupę mono- i dialkiloaminową, alkilosulfinyl, chlorowcoalkilosulfinyl, alkilosulfonyl, chlorowcoalkilosulfonyl, a w przypadku grup cyklicznych także alkil i chlorowcoalkil, oraz nienasycone grupy alifatyczne odpowiadające wyżej wymienionym nasyconym grupom zawierającym rodniki węglowodorowe, takie jak alkenyl, alkinyl, alkenyloksyl, alkinyloksyl itd. W przypadku grup zawierających atomy węgla korzystne są te mające 1 - 4 atomów węgla, a zwłaszcza 1 lub 2 atomy węgla. Zazwyczaj korzystne są podstawniki wybrane z grupy obejmującej atom chlorowca, np. atom fluoru lub atom chloru, (C1-C4)-alkil, korzystnie metyl lub etyl, (C1-C4)-chlorowcoalkil, korzystnie trifluorometyl, (C1-C4)-alkoksyl, korzystnie metoksyl lub etoksyl, (C1-C4)-chlorowcoalkoksyl, grupę nitrową i grupę cyjanową.

W niniejszym opisie grupa acylowa oznacza ugrupowanie kwasu organicznego, która powstaje przez odjęcie grupy OH z kwasu organicznego, np. ugrupowanie kwasu karboksylowego lub kwasu będącego jego pochodną, takiego jak kwas tiokarboksylowy, ewentualnie N-podstawionego kwasu iminokarboksylowego, monoestru kwasu węglowego, ewentualnie N-podstawionego kwasu karbaminowego, kwasu sulfonowego, kwasu sulfinowego, kwasu fosfonowego lub kwasu fosfinowego.

Korzystną grupą acylową jest formyl lub acyl wybrany z grupy obejmującej CO-R^X, CS-R^X, CO-OR^X, CS-OR^X, CS-SR^X, SOR^Y i SO2R^Y, przy czym R^X i R^Y niezależnie oznaczają grupę C1-C10-węglowodorową, taką jak C1-C10-alkil C6-C10-aryl, ewentualnie podstawioną, np. jednym lub większą liczbą podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, taki jak atom fluoru, atom chloru, atom bromu i atom jodu, alkoksyl, chlorowcoalkoksyl, hydroksyl, grupę aminową, grupę nitrową, grupę cyjanową i grupę alkilotio, albo i R^X i R^Y oznaczają aminokarbonyl lub aminosulfonyl, przy czym obie grupy są ewentualnie N-monopodstawione lub N,N-dipodstawione, np. podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej alkil i aryl. Acyl oznacza np. formyl, chlorowcoalkilokarbonyl, alkilokarbonyl, taki jak (C1-C4)-alkilokarbonyl, fenylokarbonyl, w którym fenyl jest ewentualnie podstawiony, albo alkiloksykarbonyl, taki jak (C1-C4)-alkiloksykarbonyl, fenyloksykarbonyl, benzyloksykarbonyl, alkilosulfonyl, taki jak (C1-C4)-alkilosulfonyl, alkilosulfinyl, taki jak C1-C4-(alkilosulfinyl), N-alkilo-1-iminoalkil, taki jak N-(C1-C4)-1-imino-(C1-C4)-alkil, i inne ugrupowania kwasów organicznych.

Substancjami czynnymi z grupy inhibitorów ALS, takimi jak sulfonylomoczniki, obecnymi jako składnik a) w stosowanym zgodnie z wynalazkiem środku chwastobójczym, mogą być w rozumieniu niniejszego wynalazku nie tylko związki wolne, ale także ich sole z jonami nieorganicznymi i/lub organicznymi.

Tak więc przykładowo sulfonylomoczniki mogą tworzyć sole, w których atom wodoru w grupie -SO2-NH- może być zastąpiony dopuszczalnym w rolnictwie kationem. Takimi solami są np. sole metalu, zwłaszcza sole metali alkalicznych lub sole metali ziem alkalicznych, szczególnie sole sodu i sole potasu, a także sole amonowe lub sole z aminami organicznymi. Sole można także wytwarzać przez przyłączenie kwasu do grup zasadowych, takich jak np. grupa aminowa i grupa alkiloaminowa. Odpowiednimi w tym celu kwasami są mocne kwasy nieorganiczne i organiczne, np. HCl, HBr, H2SO4 lub HNO3.

Korzystnymi inhibitorami ALS są te należące do grupy sulfonylomoczników, np. pirymidyno- lub triazynyloaminokarbonylo-[benzeno-, pirydyno-, pirazolo-, tiofeno- i (alkilosulfonylo)alkiloamino]sulfamidów. Korzystnymi podstawnikami przy pierścieniu pirymidyny lub triazyny są alkoksyl, alkil, chlorowcoalkoksyl, chlorowcoalkil, atom chlorowca lub grupa dimetyloaminowa, przy czym wszystkie podstawniki mogą występować w kombinacjach niezależnie od siebie. Korzystnymi podstawnikami w części benzeno-, pirydyno-, pirazolo-, tiofeno- lub (alkilosulfonylo)alkiloaminowej są alkil, alkoksyl, atom chlorowca, taki jak atom fluoru, atom chloru, atom bromu lub atom jodu, grupa aminowa, grupa alkiloaminowa, grupa dialkiloaminowa, grupa acyloaminowa, taka jak grupa formyloaminowa, grupa nitrowa, alkoksykarbonyl, aminokarbonyl, alkiloaminokarbonyl, dialkiloaminokarbonyl, alkoksyaminokarbonyl,

PL 203 235 B1 chlorowcoalkoksyl, chlorowcoalkil, alkilokarbonyl, alkoksyalkil, alkilosulfonyloaminoalkil i grupa (alkanosulfonylo)alkiloaminowa. Przykładami odpowiednich sulfonylomoczników są

A1) fenylo- i benzylosulfonylomoczniki i związki pokrewne, np.

1-(2-chlorofenylosulfonylo)-3-(4-metoksy-6-metylo-1,3, 5-triazyn-2-ylo)mocznik (chlorosulfuron),

1-(2-etoksykarbonylofenylosulfonylo)-3-(4-chloro-6-metoksypirymidyn-2-ylo)mocznik (chlorimuron etylowy),

1-(2-metoksyfenylosulfonylo)-3-(4-metoksy-6-metylo-1,3,-5-triazyn-2-ylo)mocznik (metsulfuron metylowy),

1-(2-chloroetoksyfenylosulfonylo)-3-(4-metoksy-6-metylo-1,3,5-triazyn-2-ylo)mocznik (triasulfuron),

1-(2-metoksykarbonylofenylosulfonylo)-3-(4,6-dimetylopirymidyn-2-ylo)mocznik (sulfumeturon metylowy).

1-(2-metoksykarbonylofenylosulfonylo)-3-(4-metoksy-6-metylo-1,3,5-triazyn-2-ylo)-3-metylomocznik (tribenuron metylowy),

1-(2-metoksykarbonylobenzylosulfonylo)-3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)mocznik (bensulfuron metylowy),

1-(2-metoksykarbonylofenylosulfonylo)-3-(4,6-bis(difluorometoksy)pirymidyn-2-ylo)mocznik, (primisulfuron metylowy),

3-(4-etylo-6-metoksy-1,3,5-triazyn-2-ylo)-1-(2,3-dihydro-1,1-diokso-2-metylobenzo[b]tiofeno-7-sulfonylo)mocznik (EP-A 0 79683),

3-(4-etoksy-6-etylo-1,3,5-triazyn-2-ylo)-1-(2,3-dihydro-1,1-diokso-2-metylobenzo[b]tiofeno-7-sulfonylo)mocznik (EP-A 0 079683),

3-(4-metoksy-6-metylo-1,3,5-triazyn-2-ylo)-1-(2-metoksykarbonylo-5-jodofenylosulfonylo)mocznik (jodosulfuron metylowy i jego sól sodowa, WO 92/13845),

DPX-66037, triflusulfuron metylowy (patrz Brighton Crop Prot. Conf. - Weeds - 1995 r., str. 853),

CGA-277476, (patrz Brighton Crop Prot. Conf. „Weeds 1995 r., str. 79),

2-[3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)ureidosulfonylo]-4-metanosulfonoamidometylobenzoesan metylu (mezosulfuron metylowy i jego sól sodowa, WO 95/10507),

N,N-dimetylo-2-[3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)ureidosulfonylo]-4-formyloaminobenzamid (foramsulfuron i jego sól sodowa, WO 95/01344);

A2) Tienylosulfonylomoczniki, np.

1-(2-metoksykarbonylotiofen-3-ylo)-3-(4-metoksy-6-metylo-1,3,5-triazyn-2-ylo)mocznik (tifensulfuron metylowy);

A3) Pirazolilosulfonylomoczniki, np.

1-(4-etoksykarbonylo-1-metylopirazol-5-ilosulfonylo)-3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)mocznik (pirazosulfuron metylowy);

3-chloro-5-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylokarbamoilosulfamoilo)-1-metylopirazolo-4-karboksylan metylu (EP-A 0 282613);

5-(4,6-dimetylopirymidyn-2-ylokarbamoilosulfamoilo)-1-(2-pirydylo)pirazolo-4-karboksylan metylu (NC-330, patrz Brighton Crop Prot. Conference „Weeds” 1991 r., tom 1, str. 45 i dalsze),

DPX-A8947, azimsulfuron, (patrz Brighton Crop Prot. Conf. „Weeds” 1995 r., strona 65);

A4) Pochodne sulfonodiamidu, np.

3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)-1-(N-metylo-N-metylosulfonyloaminosulfonylo)mocznik (amidosulfuron) i jego analogi strukturalne (EP-A 0 131258 i Z. Pfl. Krankh. Pfl. Schutz, Sonderheft XII, 489-497 (1990 r.));

A5) Pirydylosulfonylomoczniki, np.

1-(3-N,N-dimetyloaminokarbonylopirydyn-2-ylosulfonylo)-3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)mocznik (nikosulfuron),

1-(3-etylosulfonylopirydyn-2-ylosulfonylo)-3-(-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)mocznik (rimsulfuron),

2-[3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)ureidosulfonylo]-6-trifluorometylo-3-pirydynokarboksylan metylu, sól sodowa (DPX-KE 459, flupirsulfuron, patrz Brighton Crop Prot. Conf. „Weeds”, 1995 r., str. 49), pirydylosulfonylomoczniki, takie jak opisane w DE-A 4000503 i DE-A 4030577, korzystnie o wzorze

PL 203 235 B1

w którym

E oznacza CH lub atom azotu, korzystnie CH,

R²⁰ oznacza atom jodu lub grupę NR²⁵R²⁶,

R²¹ oznacza atom wodoru, atom chlorowca, grupę cyjanową, (C1-C3)-alkil, (C1-C3)-alkoksyl, (C1-C3)-chlorowcoalkil, (C1-C3)-chlorowcoalkoksyl, grupę (C1-C3)-alkilotio, (C1-C3)-alkoksy-(C1-C3)-alkil, (C1-C3)-alkoksykarbonyl, grupę mono-lub di-((C1-C3)-alkilo)aminową, (C1-C3)-alkilosulfinyl lub -sulfonyl, grupę SO2-NR^xR^y lub CO-NR^xR^y, a zwłaszcza atom wodoru,

R^x i R^y niezależnie oznaczają atom wodoru, (C1-C3)-alkil, (C1-C3)-alkenyl lub (C1-C3)-alkinyl albo razem tworzą grupę -(CH2)4-, -(CH2)5- lub -(CH2)2-O-(CH2)2-, n oznacza 0, 1, 2 lub 3, korzystnie 0 lub 1,

R²² oznacza atom wodoru lub CH3,

R²³ oznacza atom chlorowca, (C1-C2)-alkil, (C1-C2)-alkoksyl lub (C1-C2)-chlorowcoalkil, zwłaszcza CF3, lub (C1-C2)-chlorowcoalkoksyl, a korzystnie grupę OCHF2 lub OCH2CF3,

R²⁴ oznacza (C1-C2)-alkil, (C1-C2)-chlorowcoalkoksyl, korzystnie OCHF2, lub (C1-C2)-alkoksyl,

R²⁵ oznacza (C1-C4)-alkil,

R²⁶ oznacza (C1-C4)-alkilosulfonyl, względnie

R²⁵ i R²⁶ razem oznaczają łańcuch o wzorze -(CH2)3SO2- lub -(CH2)4SO2-, np. 3-(4,6-dimetoksypirymiden-2-ylo)-1-(3-N-metylosulfonylo-N-metyloaminopirydyn-2-ylo)sulfonylomocznik, lub ich sole;

A6) Alkoksyfenoksysulfonylomoczniki, takie jak np. opisane w EP-A 0 342569, korzystnie o wzorze

w którym

E oznacza CH lub atom azotu, korzystnie CH,

R²⁷ oznacza etoksyl, propoksyl lub izopropoksyl,

R²⁸ oznacza atom chlorowca, NO2, CF3, CN, (C1-C4)-alkil, (C1-C4)-alkoksyl, grupę (C1-C4)-alkilotio lub (C1-C3)-alkoksy)karbonyl, korzystnie w pozycji 6 pierścienia fenylowego, n oznacza 0, 1, 2 lub 3, korzystnie 0 lub 1,

R²⁹ oznacza atom wodoru, (C1-C4)-alkil lub (C3-C4)-alkenyl,

R³⁰ i R³¹ niezależnie oznaczają atom chlorowca, (C1-C2)-alkil, (C1-C2)-alkoksyl, (C1-C2)-chlorowcoalkil, (C1-C2)-chlorowcoalkoksyl lub (C1-C2)-alkoksy-(C1-C2)-alkil, korzystnie OCH3 lub CH3, np.

3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)-1-(2-etoksyfenoksy)sulfonylomocznik, lub ich sole;

A7) Imidazolilosulfonylomoczniki, np.

MON 37500, sulfosulfuron (patrz Brighton Crop Prot. Conf. „Weeds”, 1995 r., str. 57) i inne pokrewne pochodne sulfonylomocznikowe i ich mieszaniny.

Typowymi przedstawicielami takich substancji czynnych są między innymi następujące związki: amidosulfuron, azimsulfuron, bensulfuron metylowy, chlorimuron etylowy, chlorosulfuron, cinosulfuron, cyklosulfamuron, etametsulfuron metylowy, etoksysulfuron, flazasulfuron, sól sodowa flupirsulfuronu metylowego, halosulfuron metylowy, imazosulfuron, metsulfuron metylowy, nikosulfuron, oksasulfuron, primisulfuron metylowy, prosulfuron, pirazosulfuron etylowy, rimsulfuron, sulfometuron metylowy, sulfosulfuron, tifensulfuron metylowy, triasulfuron, tribenuron metylowy, triflusulfuron metylowy, jodosulfuron metylowy i jego sól sodowa (WO 92/13845), oraz foramsulfuron i jego sól sodowa (Agrow nr 338, 15 października 1999 r., str. 26 (PJB Publications Ltd. 1999 r.)).

PL 203 235 B1

Wyżej podane substancje czynne są znane z „The Pesticide Manual”, wyd. 12. (2000), The British Crop Protection Council, lub poszczególnych pozycji literaturowych podanych za poszczególnymi substancjami czynnymi.

Substancjami chwastobójczo czynnymi innymi niż inhibitory ALS obecnymi w stosowanych zgodnie z wynalazkiem środkach chwastobójczych są np. herbicydy z grupy karbaminianów, tiokarbaminianów, chlorowcoacetanilidów, podstawionych pochodnych kwasu fenoksy-, naftoksyi fenoksyfenoksykarboksylowego i pochodnych kwasu heteroaryloksyfenoksyalkanokarboksylowego, takich jak estry kwasu chinoliloksy-, chinoksaliloksy-, pirydyloksy-, benzoksazoliloksy- i benztiazoliloksyfenoksyalkanokarboksylowego, pochodnych cykloheksanodionu, imidazolinonów, herbicydów zawierających fosfor, np. typu glufosynatu lub glifosatu, pochodnych kwasu pirymidynyloksypirydynokarboksylowego, pochodnych kwasu pirymidyloksybenzoesowego, pochodnych triazolopirymidynosulfonoamidu i estrów kwasu S-(N-arylo-N-alkilo-karbamoilometylo)ditiofosforowego. Korzystne są estry i sole kwasu fenoksyfenoksy- i heteroaryloksyfenoksykarboksylowego, imidazolinony, jak również takie herbicydy jak bentazon, cyjanazyna, atrazyna, dikamba lub hydroksybenzonitryle, takie jak bromoksynil i joksynil, i inne herbicydy działające na liście.

Odpowiednimi różnymi od inhibitorów ALS chwastobójczo czynnymi substancjami a), które w stosowanych zgodnie z wynalazkiem środkach chwastobójczych mogą stanowić składniki a), są np.:

B) Herbicydy typu pochodnych kwasów fenoksyfenoksy- i heteroaryloksyfenoksykarboksylowych, takie jak

B1) pochodne kwasów fenoksyfenoksy- i benzyloksyfenoksykarboksylowych, np. 2-(4-(2,4-dichlorofenoksy)fenoksy)propionian metylu (dichlofop metylowy),

2-(4-(4-bromo-2-chlorofenoksy)fenoksy)propionian metylu (DE-A 2601548),

2-(4-(4-bromo-2-fluorofenoksy)fenoksy)propionian metylu (US-A 4,808,750),

2-(4-(2-chloro-4-trifluorometylofenoksy)fenoksy)propionian metylu (DE-A 2433067),

2-(4-(2-fluoro-4-trifluorometylofenoksy)fenoksy)propionian metylu (US-A 4808750),

2-(4-(2,4-dichlorobenzylo)fenoksy)propionian metylu (DE-A 2417487),

4-(4-(4-trifluorometylofenoksy)fenoksy)pent-2-enian etylu,

2-(4-(4-trifluorometylofenoksy)fenoksy)propionian metylu (DE-A 2433067);

B2) „Jednopierścieniowe” pochodne kwasów heteroaryloksyfenoksyalkanokarboksylowego, np.

2-(4-(3,5-dichloropirydyl-2-oksy)fenoksy)propionian etylu (EP-A 0 002925),

2-(4-(3,5-dichloropirydyl-2-oksy)fenoksy)propionian propargilu (EP-A 0 003114),

2-(4-(3-chloro-5-trifluorometylo-2-pirydyloksy)fenoksy)-propionian metylu (EP-A 0 003890),

2-(4-(3-chloro-5-trifluorometylo-2-pirydyloksy)fenoksy)-propionian etylu (EP-A 0 003890),

2-(4-(5-chloro-3-fluoro-2-pirydyloksy)fenoksy)propionian propargilu (EP-A 0 191736),

2-(4-(5-trifluormetylo-2-pirydyloksy)fenoksy)propionian butylu (fluazyfop butylowy);

B3) „Dwupierścieniowe” pochodne kwasów heteroaryloksyfenoksyalkanokarboksylowych, np.

2-(4-(6-chloro-2-chinoksaliloksy)fenoksy)propionian metylu i etylu (chizalofop metylowy i chizalofop etylowy),

2-(4-(6-fluoro-2-chinoksaliloksy)fenoksy)propionian metylu (patrz J. Pest. Sci. tom 10, 61 (1985)),

2-(4-(6-chloro-2-chinoksaliloksy)fenoksy)propionian 2-izopropylidenoaminooksyetylu (propachizafop),

2-(4-(6-chlorobenzoksazol-2-iloksy)fenoksy)propionian etylu (fenoksaprop etylowy), jego izomer D(+) (fenoksaprop-Petylowy) i 2-(4-(6-chlorobenztiazol-2-iloksy)fenoksy)popionian etylu (DE-A 2640730),

2-(4-(6-chlorochinoksaliloksy)fenoksy)propionian tetrahydro-2-furylometylu (EP-A 0 323727);

C) Chloroacetanilidy, np.

N-metoksymetylo-2,6-dietylochloroacetanilid (alachlor),

N-(3-metoksyprop-2-ylo)-2-metylo-6-etylochloroacetanilid (metolachlor),

N-(3-metylo-1,2,4-oksadiazol-5-ilometylo)chlorooctan 2,6-dimetyloanilidu, amid kwasu N-(2,6-dimetylofenylo)-N-(1-pirazolilometylo)chlorooctowego (metazachlor);

D) Tiokarbaminiany, np.

N,N-dipropylotiokarbaminian S-etylu (EPTC),

N,N-diizobutylotiokarbaminian S-etylu (butylat);

E) Oksymy cykloheksanodionu, np.

3-(1-alliloksyiminobutylo)-4-hydroksy-6,6-dimetylo-2-oksocykloheks-3-enokarboksylan metylu (aloksydym),

PL 203 235 B1

2-(1-etoksyiminobutylo)-5-(2-etylotiopropylo)-3-hydroksycykloheks-2-en-1-on (setoksydym),

2-(1-etoksyiminobutylo)-5-(2-fenylotiopropylo)-3-hydroksycykloheks-2-en-1-on (chloproksydym),

2-(1-(3-chloroalliloksy)iminobutylo)-5-(2-etylotiopropylo)-3-hydroksycykloheks-2-en-1-on,

2-(1-(3-chloroalliloksy)iminopropylo)-5-(2-etylotiopropylo)-3-hydroksycykloheks-2-en-1-on (kletodym),

2-(1-etoksyiminobutylo)-3-hydroksy-5 -(tian-3-ylo)cykloheks-2-enon (cykloksydym),

2-(1-etoksyiminopropylo)-5-(2,4,6-trimetylofenylo)-3-hydroksycykloheks-2-en-1-on (tralkoksydym);

F) Imidazolinony, np.

2-(4-izopropylo-4-metylo-5-okso-2-imidazolin-2-ylo)-5-metylobenzoesan metylu i kwas 2-(4-izopropylo-4-metylo-5 okso-2-imidazolin-2-ylo)-4-metylobenzoesowy (imazametabenz), kwas 5-etylo-2-(4-izopropylo-4-metylo-5-okso-2-imidazolin-2-ylo)-pirydyno-3-karboksylowy (imazetapir), kwas 2-(4-izopropylo-4-metylo-5-okso-2-imidazolin-2-ylo)chinolino-3-karboksylowy (imazachin), kwas 2-(4-izopropylo-4-metylo-5-okso-2-imidazolin-2-ylo)pirydyno-3-karboksylowy (imazapyr), kwas 5-metylo-2-(4-izopropylo-4-metylo-5-okso-2-imidazolin-2-ylo)-pirydyno-3-karboksylowy (imazetametapyr);

G) Pochodne triazolopirymidynosulfonoamidu, np.

N-(2, 6-difluorfenylo)-7-metylo-1,2,4-triazolo[1,5-c]pirymidyno-2-sulfonoamid (flumetsulam),

N-(2,6-dichloro-3-metylofenylo)-5,7-dimetoksy-1,2,4-triazolo[1,5-c]pirymidyno-2-sulfonoamid,

N-(2,6-difluorofenylo)-7-fluoro-5-metoksy-1,2,4-triazolo[1,5-c]pirymidyno-2-sulfonoamid,

N-(2,6-dichloro-3-metylofenylo)-7-chloro-5-metoksy-1,2,4-triazolo[1,5-c]pirymidyno-2-sulfonoamid,

N-(2-cliloro-6-metoksykarbonylo)-5,7-dimetylo-1,2,4-triazolo[1,5-c]pirymidyno-2-sulfonoamid (EP-A 0 343752, US-A 4,988,812);

H) Benzoilocyklotieksanodiony, np.

2-(2-chloro-4-metylosulfonylobenzoilo)cykloheksano-1,3-dion (SC-0051, EP-A 0 137963), 2-(2-nitrobenzoilo)-4,4-dimetylocykloheksano-1,3-dion (EP-A 0 274634), 2-(2-nitro-3-metylosulfonylobenzoilo) -4,4-dimetylocykloheksano-1,3-dion (WO 91/13548);

I) Kwas pirymidynyloksypirydynokarboksylowy lub pochodne kwasu pirymidynyloksybenzoesowego, np.

3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)-oksypirydyno-2-karboksylan benzylu (EP-A 0 249707),

3-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)oksypirydyno-2-karboksylan metylu (EP-A 0 249707), kwas 2,6-bis[(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)oksy]benzoesowy (EP-A 0 321846), 2,6-bis[(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)oksy]benzoesan 1-(etoksykarbonyloksyetylu) (EP-A

472113);

J) Estry kwasu S-(N-arylo-N-alkilokarbamoilometylo)-ditiofosfoniowego, takie jak ditiofosforan

S-[N-(4-chlorofenylo)-N-izopropylo-karbamoilometylo]-O,O-dimetylu (anilofos).

K) Alkiloazyny, np. takie jak opisane w WO-A 97/08156, WO-A-97/31904, DE-A-19826670, WOA-98/15536, WO-A-8/15537, WO-A-98/15538, WO-A-98/15539, jak również w DE-A-19828519, WOA-98/34925, WO-A-98/42684, WO-A-99/18100, WO-A-99/19309, WO-A-99/37627 i WO-A-99/65882, korzystnie takie o wzorze (E)

w którym

R¹ oznacza (C1-C4)-alkil lub (C1-C4)-chlorowcoalkil;

R² oznacza (C1-C4)-alkil, (C3-C6)-cykloalkil lub (C3-C6)-cykloalkilo-(C1-C4)-alkil, a

A oznacza grupę -CH2-, -CH2-CH2-, -CH2-CH2-CH2-, -O-, -CH2-CH2-O- lub -CH2-CH2-CH2-O-, a szczególnie korzystnie te o wzorach E1-E7

PL 203 235 B1

F

(E7)

PL 203 235 B1

L) Herbicydy zawierające fosfor, np. typu glufosynatu, takie jak sam glufosynat, to znaczy kwas D,L-2-amino-4-[hydroksy(metylo)fosfinylo]butanowy, sól monoamonowa glufosynatu, L-glufosynat, kwas L- czyli (2S)-2-amino-4-[hydroksy(metylo)fosfinylo]butanowy, sól monoamonowa L-glufosynatu lub bialafos (lub bilanafos), to znaczy L-2-amino-4-[hydroksy-(metylo)fosfinylo]butanoilo-L-alanylo-L-alanina, a zwłaszcza jej sól sodowa, lub typu glifosatu, takiego jak glifosat, to znaczy N-(fosfonometylo)glicyna, sól monoizopropyloamoniowa glifosatu, sól sodowa glifosatu, albo sulfozat, to znaczy sól trimesiowa N-(fosfonometylo)glicyny, to jest sól trimetylosulfoksoniowa N-(fosfonometylo)glicyny.

Herbicydy z grup B do L są znane, np. z wymienionych opisów patentowych i z „The Pesticide Manual”, wyd. 12., 2000, The British Crop Protection Council, „Agricultural Chemicals Book II - Herbicides -”, W. T. Thompson, Thompson Publications, Fresno CA, USA 1990 r. i z „Farm Chemicals Handbook '90”, Meister Publishing Company, Willoughby OH, USA, 1990 r..

Środki powierzchniowo czynne b) ewentualnie obecne w stosowanych zgodnie z wynalazkiem środkach chwastobójczych różnią się od silikonowych środków powierzchniowo czynnych. Silikonowymi środkami powierzchniowo czynnymi są środki powierzchniowo czynne, które zawierają co najmniej jeden atom krzemu, a opisano je, np. w WO 89/12394. Środkami powierzchniowo czynnymi b) zawartymi w stosowanych zgodnie z wynalazkiem środkach chwastobójczych mogą być środki powierzchniowo czynne typu jonowego lub niejonowego, takie jak środki powierzchniowo czynne na bazie związków aromatycznych, np. powierzchniowo czynne benzeny lub fenole podstawione jedną lub większą liczbą grup alkilowych, a następnie zderywatyzowane, albo środki powierzchniowo czynne na bazie związków niearomatycznych, np. środki powierzchniowo czynne na bazie związków heterocyklicznych, olefinowych, alifatycznych lub cykloalifatycznych, np. powierzchniowo czynne związki pirydynowe, pirymidynowe, triazynowe, pirolowe, pirolidynowe, furanowe, tiofenowe, benzoksazolowe, benzotiazolowe lub triazolowe podstawione jedną lub większą liczbą grup alkilowych, a następnie zderywatyzowane.

Przykładami aromatycznych środków powierzchniowo czynnych są:

b1) fenole, etery fenylowo-(C1-C4)-alkilowe lub (poli)alkoksylowane fenole [to jest etery fenolu i (poli)glikoli alkilenowych], np. o 1 - 50 jednostkach alkilenoksylowych w części (poli)alkilenoksylowej i korzystnie o 1 - 4 atomach wę gla w grupie alkilenowej, korzystnie fenol poddany reakcji z 3 - 10 molami tlenku alkilenu, b2) (poli)alkilofenole lub alkoksylaty (poli)alkilofenoli [to jest etery polialkilofenolu i (poli)glikoli alkilenowych], np. o 1 - 12 atomów węgla w grupie alkilowej i 1 - 150 jednostkach alkilenoksylowych w części polialkilenoksylowej, korzystnie tri-n-butylofenol lub triizobutylofenol poddany reakcji z 1 - 50 molami tlenku etylenu, b3) poliarylofenole lub alkoksylaty poliarylofenoli [to jest etery poliarylofenolu i (poli)glikoli alkilenowych], np. etery tristyrylofenolu i poliglikoli alkilenowych o 1 - 150 jednostkach alkilenoksylowych w części polialkilenoksylowej, korzystnie tristyrylofenol poddany reakcji z 1 - 50 molami tlenku etylenu, b4) związki, które formalnie stanowią produkty reakcji cząsteczek opisanych w b1) do b3) z kwasem siarkowym lub kwasem fosforowym i ich solami zoboję tnione odpowiednimi zasadami, np. kwaśny fosforan trietoksylowanego fenolu, kwaśny fosforan nonylofenolu poddany reakcji z 9 molami tlenku etylenu oraz zobojętniony trietanoloaminą ester kwasu fosforowego i produktu reakcji 20 moli tlenku etylenu i 1 mola tristyrylofenolu, jak również b5) kwaśne (poli)alkilo- i (poli)arylobenzenosulfoniany zobojętnione odpowiednimi zasadami, np. o 1 - 12 atomach węgla w każdej grupie alkilowej lub zawierające do 3 jednostek styrenowych w grupie poliarylowej, korzystnie (liniowy) kwas dodecylobenzenosulfonowy i jego rozpuszczalne w oleju sole, takie jak, np. sól izopropyloamoniowa kwasu dodecylobenzenosulfonowego.

Korzystnymi jednostkami alkilenoksylowymi są jednostki etylenoksylowe, propylenoksylowe i butylenoksylowe, a zwł aszcza jednostki etylenoksylowe.

Korzystnymi środkami powierzchniowo czynnymi z grupy środków powierzchniowo czynnych na bazie związków aromatycznych są w szczególności fenol poddany reakcji z 4 - 10 molami tlenku etylenu, dostępny w handlu jako Agrisol® (Akcros), triizobutylofenol poddany reakcji z 4 - 50 molami tlenku etylenu, dostępny w handlu jako Sapogenat® T (Clariant), nonylofenol poddany reakcji z 4 - 50 molami tlenku etylenu, dostępny w handlu jako Arkopal® (Clariant), tristyrenofenol poddany reakcji z 4 - 150 molami tlenku etylenu, np. Soprophor® CY/8 (Rhodia) i kwaśny (liniowy) dodecylobenzenosulfonian, np. dostępny w handlu jako Marlon® (H^s).

PL 203 235 B1

Przykłady niearomatycznych środków powierzchniowo czynnych podano poniżej, przy czym EO oznacza jednostki tlenku etylenu, PO oznacza jednostki tlenku propylenu, a BO oznacza jednostki tlenku butylenu:

b6) alkohole tłuszczowe o 10 - 24 atomach węgla z 0 - 60 EO i/lub 0 - 20 PO i/lub 0 - 15 BO w dowolnej pożądanej kolejno ś ci. Koń cowe grupy hydroksylowe tych zwią zków mogą być zablokowane takimi grupami końcowymi jak alkil, cykloalkil lub acyl o 1 - 24 atomach węgla.

Przykładami tego rodzaju związków są:

Genapol® C, L, O, T, UD, UDD lub X firmy Clariant, Plurafac® i Lutensol® A, AT, ON lub TO firmy BASF, Marlipal® 24 i 013 firmy Condea, Dehypon® firmy Henkel, Etylan® firmy Akzo-Nobel, taki jak Etylan CD 120, lub Synperonic® firmy Unichem, np. Synperonic® A7.

b7) Anionowe pochodne związków opisanych w punkcie b6) w postaci karboksylanów, sulfonianów, siarczanów i fosforanów eterów i ich soli nieorganicznych (np. soli metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych) i soli organicznych (np. na bazie aminy lub alkanoloaminy), takie jak Genapol® LRO, Sandopan®, Hostaphat/Hordaphos® firmy Clariant.

Kopolimery składające się z jednostek EO, PO i/lub BO, takie jak np. polimery blokowe, takie jak Pluronic® firmy BASF i Synperonic® firmy Uniquema o masie cząsteczkowej 400 do 10⁸.

Addukty tlenku alkilenu i C1-C9-alkoholi, takie jak Atlox®5000 firmy Uniquema lub Hoe® S3510 firmy Clariant.

Anionowe pochodne produktów opisanych w b8) i b9) w postaci karboksylanów, sulfonianów, siarczanów i fosforanów eterów oraz ich soli nieorganicznych (np. soli metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych) i soli organicznych (np. na bazie aminy lub alkanoloaminy).

b8) Alkoksylaty kwasów tłuszczowych i triglicerydów, takie jak Serdox® NOG firmy Condea lub

Emulsogen® firmy Clariant, sole alifatycznych, cykloalifatycznych i olefinowych kwasów karboksylowych i poli(kwasów karboksylowych), jak również estry kwasów α-sulfotłuszczowych firmy Henkel.

b9) Alkoksylaty amidów kwasów tłuszczowych, takie jak Comperlan® firmy Henkel lub Amam® firmy Rhodia.

Addukty tlenku alkilenu i alkinodioli, takie jak Surfynol® firmy Air Products. Pochodne cukrów, takie jak amino- i amidocukry firmy Clariant, glucytole firmy Clariant, alkilopoliglikozydy w postaci produktów APGE® firmy Henkel, estry sorbitanu w postaci preparatów Span® lub Tween® firmy Uniquema albo estry lub etery cyklodekstryn firmy Wacker.

b10) Powierzchniowo czynne pochodne celulozy oraz pochodne alginowe, pektynowe i guarowe, takie jak Tylose® firmy Clariant, Manutex® firmy Kelco i pochodne guarowe firmy Cesalpina.

Addukty tlenku alkilenu na bazie polioli, takie jak Polyglykol® firmy Clariant.

Powierzchniowo czynne poliglicerydy i ich pochodne firmy Clariant.

b11) Sulfobursztyniany, alkanosulfoniany, parafino- i olefinosulfoniany, takie jak Netzer IS®, Hoe® S1728, Hostapur® OS, Hostapur® SAS firmy Clariant, Triton® GR7ME i GR5 firmy Union Carbide, Empimin® firmy Albright and Wilson, Marlon®-PS65 firmy Condea.

b12) Sulfobursztyniany, takie jak Aerosol® firmy Cytec lub Empimin® firmy Albright i Wilson. b13) Addukty tlenku alkilenu i amin tłuszczowych, czwartorzędowe związki amoniowe o 8 - 22 atomach węgla (C8-C22), takie jak np. Genamin® C, L, O lub T firmy Clariant.

b14) Powierzchniowo czynne związki amfoteryczne, takie jak taurydy, betainy i sulfobetainy w postaci Tegotain® firmy Goldschmidt, Hostapon® T i Arkopon® T firmy Clariant.

b15) Per- lub polifluorowane związki powierzchniowo czynne, takie jak Fluowet® firmy Clariant,

Bayowet® firmy Bayer, Zonyl® firmy DuPont i tego rodzaju produkty firm Daikin i Asahi Glass. b16) Powierzchniowo czynne sulfonoamidy, np. firmy Bayer.

b17) Powierzchniowo czynne pochodne poliakrylowe i -metakrylowe, takie jak Sokalan® firmy

BASF.

b18) Powierzchniowo czynne poliamidy, takie jak modyfikowana żelatyna lub derywatyzowany poli(kwas asparginowy) firmy Bayer i ich pochodne.

b19) Powierzchniowo czynne polimery na bazie bezwodnika maleinowego i/lub produktów reakcji bezwodnika maleinowego, jak również kopolimery zawierające bezwodnik maleinowy i/lub produkty reakcji bezwodnika maleinowego, takie jak Agrimer® VEMA firmy ISP.

b20) Powierzchniowo czynne pochodne wosków Montana, polietylenowych i polipropylenowych, takie jak woski Hoechst® lub Licowet® firmy Clariant.

b21) Powierzchniowo czynne fosfoniany i fosflniany, takie jak Fluowet® PL firmy Clariant.

PL 203 235 B1 b22) Poli- lub perchlorowcowane środki powierzchniowo czynne, takie jak np. Emulsogen® 1557 firmy Clariant.

Ewentualne zawarte w stosowanych zgodnie z wynalazkiem środkach chwastobójczych środki powierzchniowo czynne b) są korzystnie typu C8-C20-aIkilopolioksyetylenosiarczanów, korzystnie C10-C18-alkilopolioksyetylenosiarczanów, korzystnie w postaci ich soli, np. soli metali alkalicznych, takich jak sole sodu lub sole potasu, i/lub soli amonowych, a także soli ziem metali alkalicznych, takich jak sole magnezu, przy czym korzystnie w części poliglikolowej znajduje się 2 - 5 jednostek etylenoksylowych. Szczególnie korzystna jest np. sól sodowa dioksyetylenowanego siarczanu alkoholu C12/C14-tłuszczowego (nazwa handlowa np. Genapol® LRO firmy Clariant GmbH).

Zgodny z wynalazkiem środek pochłaniający wilgoć to związek, który jest zdolny do fizycznej absorpcji wody i/lub gromadzenia wody. Korzystnymi środkami pochłaniającymi wilgoć są, np. związki higroskopijne.

Przykładami substancji, które mogą być ewentualnie zawarte w stosowanych zgodnie z wynalazkiem środkach chwastobójczych jako środek pochłaniający wilgoć c) są:

MgSO4, alkohole wielowodorotlenowe, takie jak glikol etylenowy, glikol propylenowy, butanodiol, gliceryna i pentaerytryt, jak również ich etery i estry, np. etery glikolu etylenowego, etery glikolu propylenowego lub estry gliceryny;

poliglikole alkilenowe, takie jak poliglikole etylenowe (korzystnie o masie cząsteczkowej 500 - 60000), poliglikole propylenowe (korzystnie o masie cząsteczkowej 600 - 75000) i kopolimery tlenek etylenu (EO)/tlenek propylenu (PO), np. z jednostkami EO-PO-, EO-PO-EO- lub PO-EO-PO-;

cukry, takie jak heksozy, pentozy, molasy, alkilopolisacharydy i ksantany, np. Malitol® firmy Salim Oleo Chemicals, taki jak Maltitol® 75; żelatyna; pochodne celulozy, takie jak rozpuszczalne w wodzie lignosulfoniany lub hydroksycelulozy; kwas cytrynowy i pochodne kwasu cytrynowego, takie jak sole kwasu cytrynowego, np. sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych lub sole amonowe i amoniowe kwasu cytrynowego, takie jak cytrynian sodu; kwas mlekowy i pochodne kwasu mlekowego, takie jak sole kwasu mlekowego, np. sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych lub sole amonowe i amoniowe kwasu mlekowego, takie jak mleczan sodu, np. w postaci ich racematów (DL) lub pojedynczych izomerów optycznych, np. D-mleczan sodu i L-mleczan sodu; kwas winowy i pochodne kwasu winowego, takie jak sole kwasu winowego, np. sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych albo sole amonowe i amoniowe kwasu winowego, takie jak winian sodu, np. w postaci ich racematów (kwas DL-winowy) lub pojedynczych izomerów optycznych, np. (+)-winian sodu i (-)-winian sodu; kwas asparaginowy i pochodne kwasu asparaginowego, takie jak sole kwasu asparaginowego, np. sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych lub sole amonowe i amoniowe kwasu asparaginowego, takie jak asparaginian sodu, np. w postaci ich racematów (DL) lub pojedynczych izomerów optycznych, np. D-asparaginian sodu i L-asparaginian sodu; bursztyniany, takie jak Triton® firmy Rohm und Haas; związki poliwinylowe, takie jak modyfikowany poliwinylopirolidon, np. Luviskol® firmy BASF i Agrimer® firmy ISP, lub derywatyzowane polioctany winylu, takie jak Mowilith® firmy Clariant, polimaślany winylu, takie jak Lutonal® firmy BASF, Vinnapas® i Pioloform® firmy Wacker lub modyfikowane polialkohole winylowe, takie jak Mowiol® firmy Clariant. Korzystnymi środkami pochłaniającymi wilgoć są alkohole wielowodorotlenowe, takie jak glikol etylenowy lub glikol propylenowy, jak również kwas mlekowy i pochodne kwasu mlekowego, takie jak np. sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych lub sole amonowe i amoniowe kwasu mlekowego, takie jak mleczan sodu, np. w postaci ich racematów (DL) lub pojedynczych izomerów optycznych, np. D-mleczan sodu i L-mleczan sodu.

Zazwyczaj stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze zawierają

a) 0,0001 - 99% wag., korzystnie 0,1 - 95% wag., jednej lub większej liczby substancji chwastobójczo czynnych,

b) ewentualnie 0,1 - 97% wag., jednego lub większej liczby środków powierzchniowo czynnych innych niż silikonowe środki powierzchniowo czynne i

c) ewentualnie 0,1 - 90% wag. jednego lub większej liczby środków pochłaniających wilgoć.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze wykazują doskonałe działanie chwastobójcze. Dzięki polepszonemu zwalczaniu szkodliwych roślin przez stosowane zgodnie z wynalazkiem ś rodki chwastobójcze moż liwe jest obniż enie dawki nanoszenia i/lub podwyż szenie zakresu bezpieczeństwa. Oba wskaźniki są godne uwagi zarówno z ekonomicznego, jak i ekologicznego punktu widzenia.

PL 203 235 B1

W korzystnej postaci wykonania stosowane zgodnie z wynalazkiem chwastobójcze ś rodki odznaczają się synergicznie czynną zawartością połączenia herbicydów a) ze środkami powierzchniowo czynnymi b) i środkami pochłaniającymi wilgoć c). Należy tu podkreślić, że stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze z reguły wykazują właściwe im działanie synergiczne, nawet przy połączeniach, dla których przy użytych dawkach nanoszenia lub stosunku wagowym a): b): c) synergizmu nie można łatwo wykryć w poszczególnym przypadkach, np. ponieważ poszczególne związki w takim połączeniu zazwyczaj stosuje się w różnych dawkach nanoszenia lub ponieważ poszczególne związki same bardzo dobrze zwalczają szkodliwe rośliny.

Wytwarzanie stosowanych zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych prowadzi się zwykłymi sposobami, np. przez mielenie, mieszanie, rozpuszczanie lub dyspergowanie poszczególnych składników.

Składniki a), b) i c) stosowanych zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych mogą być zawarte w gotowym preparacie, który można nanosić zwykłym sposobem, np. w postaci cieczy opryskowej, lub mogą być formułowane oddzielnie i np. stosowane jako mieszanka zbiornikowa lub kolejno jeden po drugim. Gdy składniki formułowane są oddzielnie, składniki a), b) i c) można formułować oddzielnie, względnie składniki a) i b), a) i c) lub b) i c) można formułować razem, a trzeci składnik można formułować oddzielnie.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem Środki chwastobójcze można formułować różnymi sposobami, w zależności od tego jakie parametry biologiczne i/lub fizykochemiczne chce się uzyskać. Przykładami odpowiednich preparatów są na ogół proszki do zawiesin (WP), proszki rozpuszczalne w wodzie (SP), koncentraty rozpuszczalne w wodzie, koncentraty do emulgowania (EC), emulsje (EW), takie jak olej w wodzie i woda w oleju, roztwory opryskowe, koncentraty zawiesinowe (SC), dyspersje na bazie oleju lub wody, roztwory mieszalne z olejami, zawiesiny kapsułek (CS), preparaty do opylania (DP), zaprawy do nasion, granulaty do nanoszenia na glebę lub roztrząsania, granulaty (GR) w postaci mikrogranulatów, granulatów otrzymywanych drogą rozpylania, granulatów powlekanych i granulatów adsorpcyjnych, granulaty dyspergowalne w wodzie (WG), granulaty rozpuszczalne w wodzie (SG), ultramałoobjętościowe formy użytkowe (ULV), mikrokapsułki lub woski. Poszczególne typy preparatów są w zasadzie znane i opisane np. w: Winnacker-Kiichler, „Chemische Technologie”, rozdz. 7, C. Hauser Verlag Mϋnchen, wyd. 4., 1986 r.; Wade van Valkenburg, „Pesticides Formulations”, Marcel Dekker N.Y., 1973 r.; K. Martens, „Spray Drying” podręcznik, wyd. 3., 1979 r., G. Goodwin Ltd., Londyn.

Środki pomocnicze stosowane do formułowania, takie jak substancje obojętne, środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki i inne substancje pomocnicze, są również znane i opisane np. w: Watkins, „Handbook of Insecticide Dust Diluents and Carriers”, wyd. 2., Darland Books, Caldwell N.J,, H.v. Olphen, „Introduction to Clay Colloid Chemistry”; wyd. 2., J. Wiley & Sons, N.Y.; C. Marsden, „Solvents Guide”; wyd. 2., Interscience, N.Y. 1963 r.; McCutcheon's „Detergents and Emulsifiers Annual”, MC Publ. Corp., Ridgewood N.J.; Sisley i Wood, „Encyclopedia of Surface Active Agents”, Chem. Publ. Co. Inc., N.Y. 1964 r.; Schonfeldt, „Grenzflachenaktive Athylenoxidaddukte”, Wiss. Verlagsgesell., Stuttgart 1976 r.; Winnacker-Kiichler, „Chemische Technologie”, rozdz. 7, C. Hauser Verlag Mϋnchen, wyd. 4., 1986 r..

Na bazie tych preparatów można wytwarzać kompozycje z innymi agrochemicznymi substancjami czynnymi, takimi jak insektycydy, akarycydy, herbicydy, fungicydy, środki zabezpieczające, nawozy i/lub regulatory wzrostu, np. w postaci gotowego preparatu lub mieszanek zbiornikowych.

Proszki do zawiesin są preparatami równomiernie dyspergowalnymi w wodzie, które obok herbicydu a) i/lub środka powierzchniowo czynnego b) i/lub środka pochłaniającego wilgoć c) zawierają ponadto rozcieńczalnik lub substancję obojętną i ewentualnie inne jonowe i/lub niejonowe środki powierzchniowo czynne (zwilżacze, środki dyspergujące), np. polioksyetylowne alkilofenole, polioksyetylowane alkohole tłuszczowe, polioksyetylowane aminy tłuszczowe, siarczany oksyetylowanych alkoholi tłuszczowych, alkanosulfoniany, alkilobenzenosulfoniany, sole sodowe kwasów ligninosulfenowych, 2,2'-dinaftylometano-6,6'-disulfonian sodowy, dibutylonaftalenosulfonian sodowy lub oleoilometylotaurynian sodu. Dla wytworzenia proszków do zawiesin herbicydy a) i/lub środki powierzchniowo czynne b) i/lub środki pochłaniające wilgoć c) rozdrabnia się w znanej aparaturze, takiej jak młyny młotkowe, wirnikowe młyny udarowe i strumieniowe młyny powietrzne i jednocześnie lub następnie miesza z substancjami pomocniczymi do formułowania.

Koncentraty do emulgowania wytwarza się przez rozpuszczenie herbicydu a) i/lub środka powierzchniowo czynnego b) i/lub środka pochłaniającego wilgoć c) w rozpuszczalniku organicznym,

PL 203 235 B1 takim jak, np. butanol, cykloheksanon, dimetyloformamid, ksylen, a także wyżej wrzące związki aromatyczne lub węglowodory, albo mieszaniny rozpuszczalników organicznych z dodatkiem jednego lub większej liczby jonowych lub niejonowych środków powierzchniowo czynnych (emulgatorów). Jako emulgatory można stosować np.: sole wapniowe kwasu alkiloarylosulfonowego, takie jak dodecylobenzenosulfonian wapnia, lub emulgatory niejonowe, takie jak estry poliglikoli i kwasów tłuszczowych, etery alkiloarylowe poliglikoli, etery poliglikoli i alkoholi tłuszczowych, produkty kondensacji tlenku propylenu i tlenku etylenu, polietery alkilowe, estry sorbitanu, takie jak np. estry sorbitanu i kwasów tłuszczowych lub estry polioksyetylenosorbitanu, takie jak np. estry polioksyetylenosorbitanu i kwasów tłuszczowych.

Preparaty do opylania otrzymuje się przez zmielenie herbicydu a) i/lub środka powierzchniowo czynnego b) i/lub środka pochłaniającego wilgoć c) z dobrze rozdrobnionymi materiałami stałymi, np. talkiem, naturalnymi iłami, takimi jak kaolin, bentonit i pirofilit, lub z ziemią okrzemkową.

Koncentraty zawiesinowe mogą być na bazie wody lub oleju. Można je wytwarzać np. przez zmielenie na mokro w dostępnych w handlu młynach kulowych i ewentualne dodanie środków powierzchniowo czynnych, jak to omówiono powyżej w odniesieniu do innych typów preparatów.

Emulsje, np. emulsje olej w wodzie (EW), wytwarza się przykładowo drogą mieszania przez mielenie w młynach koloidalnych i/lub statycznego mieszania z użyciem wodnego roztworu rozpuszczalnika organicznego i ewentualnie środków powierzchniowo czynnych, jak to omówiono powyżej w odniesieniu do innych typów preparatów.

Granulaty można wytwarzać albo przez rozpylenie herbicydu a) i/lub środka powierzchniowo czynnego b) i/lub środka pochłaniającego wilgoć c) na chłonnym zgranulowanym materiale obojętnym lub przez naniesienie koncentratów substancji czynnych za pomocą środków klejących np. polialkoholu winylowego, poliakrylanu sodu, a także olejów mineralnych, na powierzchnię nośników, takich jak piasek, kaolinity i granulowane materiały obojętne. Odpowiednie herbicydy a) i/lub środki powierzchniowo czynne b) i/lub środki pochłaniające wilgoć c) można także granulować znanymi sposobami stosowanymi przy wytwarzaniu granulowanych nawozów sztucznych, w razie potrzeby wraz z nawozami.

Granulaty dyspergowalne w wodzie wytwarza się zazwyczaj bez stałego materiału obojętnego, takimi sposobami jak suszenie rozpyłowe, granulacja w złożu fluidalnym, granulacja talerzowa, mieszanie w mieszalnikach zapewniających duże naprężenia ścinające i wytłaczanie.

Sposoby wytwarzania granulatów metodą talerzową, fluidalną, wytłaczania i rozpryskową podano np. w „Spray-Drying Handbook” wyd. 3 1979 r., G. Goodwin Ltd., London; J.E. Browning, „Agglomeration”, Chemical and Engineering 1967 r., str. 147 i następne; „Perry's Chemical Engineer's Handbook”, wyd. 5, McGraw-Hill, New York 1973 r., str. 8 - 57.

Dalsze szczegóły dotyczące formułowania środków ochrony roślin podano np. w G.G. Klingman, „Weed Control as a Science”, John Wiley and Sons, Inc., New York, 1961 r., str. 81 - 96 i J.D. Freyer, S.A. Evans, „Weed Control Handbook”, wyd. 5, Blackwell Scientific Publications, Oxford, 1968 r., strony 101 - 103.

Ponadto wymienione preparaty substancji czynnych ewentualnie zawierają zwykłe środki pomocnicze, takie jak środki adhezyjne, zwilżające, dyspergujące, emulgujące, penetrujące, konserwujące i przeciw zamarzaniu oraz rozpuszczalniki, wypełniacze, nośniki i barwniki, środki przeciwpieniące, środki hamujące odparowywanie i środki wpływające na wartość pH lub lepkość.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze można stosować przedwschodowo lub powschodowo, np. drogą opryskiwania. Dzięki użyciu środków chwastobójczych można wyraźnie zmniejszyć dawki preparatu potrzebne do zwalczania chwastów.

Zazwyczaj herbicydy a) stosowane zgodnie z wynalazkiem nanosi się wraz ze środkami powierzchniowo czynnymi b) i środkami pochłaniającymi wilgoć c), albo kolejno, korzystnie w postaci cieczy opryskowej zawierającej herbicydy a), środki powierzchniowo czynne b) i środki pochłaniające wilgoć c) w skutecznych ilościach i ewentualnie dalsze znane środki pomocnicze. Ciecz opryskową korzystnie wytwarza się na bazie wody i/lub oleju, np. wysokowrzącego węglowodoru, takiego jak nafta lub parafina. Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze można formułować jako mieszankę zbiornikową lub jako gotową do użycia formę użytkową.

W proszkach do opylania stężenie substancji czynnej wynosi np. 10 - 90% wag., a reszt ę do 100% wag. stanowią zwykłe składniki preparatów. W przypadku koncentratów do emulgowania stężenie substancji czynnej może wynosić 1 - 90% wag., korzystnie 5 - 80% wag. Preparaty pyliste zawierają 1 - 30% wag. substancji czynnej, a w większości przypadków korzystnie 5 - 20% wag. substancji

PL 203 235 B1 czynnej, a roztwory do oprysków zawierają 0,05 - 80% wag., a korzystnie 2 - 50% wag. substancji czynnej. W granulatach dyspergowalnych w wodzie zawartość substancji czynnej zależy częściowo od tego czy związek czynny występuje jak substancja płynna czy stała i jakie środki pomocnicze do granulowania i wypełniacze zastosowano. W granulatach dyspergowalnych w wodzie zawartość substancji czynnej wynosi, np. 1 - 95% wag., a korzystnie 10 - 80% wag.

Zawartości środka powierzchniowo czynnego b) w preparatach stężonych nie może być oczywiście dowolnie podwyższana bez wpływu na trwałość preparatu. W stężonych preparatach stosunek wagowy herbicydu a) do środka powierzchniowo czynnego b) wynosi na ogół od 1000 : 1 do 1 : 10000, a korzystnie od 200 : 1 do 1 : 200; stosunek wagowy herbicydu a) do środka pochłaniającego wilgoć c) wynosi na ogół od 1000 : 1 do 1 : 10000, a korzystnie 200 : 1 do 1 : 200; a stosunek wagowy środka powierzchniowo czynnego b) do środka pochłaniającego wilgoć c) wynosi na ogół od 1000 : 1 do 1 : 1000, a korzystnie od 200 : 1 do 1: 200.

Przy nanoszeniu stosunek wagowy herbicydu a) do środka powierzchniowo czynnego b) wynosi na ogół od 1000 : 1 do 1: 100000, a zwłaszcza od 200 : 1 do 1 : 1000, w zależności od skuteczności danego herbicydu. Stosunek wagowy herbicydu a) do środka pochłaniającego wilgoć c) przy nanoszeniu wynosi na ogół od 1000 : 1 do 1 : 100000, a zwłaszcza 200 : 1 do 1: 200 w zależności od skuteczności danego herbicydu. Stosunek wagowy środka powierzchniowo czynnego b) do środka pochłaniającego wilgoć c) przy nanoszeniu wynosi na ogół od 1000 : 1 do 1 : 1000, a korzystnie od 200 : 1 do 1 : 200.

Przy nanoszeniu stężenie herbicydu a) w stosowanym środku, np. w cieczy opryskowej, wynosi na ogół 0,0001 - 20% wag., a korzystnie 0,01 - 3% wag., przy dawce nanoszenia 5 - 4000 l/ha, a korzystnie 100 - 600 l/ha. Stężenie ś rodka powierzchniowo czynnego b) w stosowanym ś rodku, np. cieczy opryskowej, wynosi na ogół 0,001 - 5% wag., korzystnie 0,1 - 2,0% wag., a zwłaszcza 0,1 - 0,5% wag., przy dawce nanoszenia 5 - 4000 l/ha, a korzystnie 100 - 600 l/ha. St ężenie ś rodka pochłaniającego wilgoć c) w stosowanym środku, np. cieczy opryskowej, wynosi na ogół 0,001 - 20% wag., a korzystnie 0,01 - 5% wag., przy dawce nanoszenia 5 - 4000 l/ha, a korzystnie 100 - 600 l/ha.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze zawierają korzystnie obok składników

a), b) i c) wodę i ewentualnie rozpuszczalnik organiczny i są formułowane w postaci stężonej dyspersji wodnej lub zawiesiny, albo wytwarzane jako mieszanka zbiornikowa w postaci rozcieńczonej dyspersji, zawiesiny lub roztworu o stopniu rozcieńczenia odpowiadającym gotowej do użycia cieczy opryskowej. Szczególnie korzystny jest środek chwastobójczy wytworzony jako mieszanka zbiornikowa zawierająca korzystne ilości herbicydu a), środka powierzchniowo czynnego b) i środka pochłaniającego wilgoć c).

Ewentualnie możliwe są także mieszaniny lub współpreparaty z innymi substancjami czynnymi, takimi jak np. insektycydy, akarycydy, herbicydy, fungicydy, środki zabezpieczające, nawozy sztuczne i/lub regulatory wzrostu.

Przed użyciem stężone preparaty dostępne w handlu ewentualnie rozcieńcza się zwykłym sposobem, np. wodą w przypadku takich preparatów jak proszki do opylania, koncentraty do emulgowania, dyspersje i granulaty dyspergowalne w wodzie. Preparaty pyliste, granulaty do opylania i absorpcyjne, roztwory opryskowe i ciecze opryskowe sporządzone jako mieszanki zbiornikowe zazwyczaj nie są już rozcieńczane przed użyciem innymi obojętnymi substancjami. Może być jednak korzystne lub niezbędne dodanie do cieczy opryskowych dodatkowych ilości środków powierzchniowo czynnych b), środka pochłaniającego wilgoć c) i/lub innych zwykłych środków pomocniczych, zwłaszcza samoemulgujących się olejów lub olejów parafinowych.

Wymagana dawka nanoszenia herbicydów a) zmienia się w zależności od warunków zewnętrznych, takich jak temperatura, wilgotność i rodzaj użytego herbicydu. Może się ona zmieniać w szerokich granicach, np. 0,001 - 10 kg substancji czynnej na 1 ha lub więcej, korzystnie jednak wynosi ona 0,005 - 5 substancji czynnej kg/ha.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze wykazują doskonałą chwastobójczą skuteczność przeciw szerokiemu spektrum ważnych w rolnictwie szkodliwych roślin jedno- i dwuliściennych. Także trudno zwalczalne wieloletnie chwasty szerokolistne wyrastające z kłączy, z odrośli i innych trwał ych organów są dobrze zwalczane przez te substancje czynne. Jest przy tym oboję tne czy substancje naniesiono w zabiegu przed zasiewem, przed wzejściem roślin lub po wzejściu roślin. Poniżej wymieniono przykładowo niektóre z przedstawicieli jedno- i dwuliściennych chwastów, które mogą być zwalczane stosowanymi zgodnie z wynalazkiem środkami chwastobójczymi, przy czym to wyliczenie nie stanowi ograniczenia dla pewnych gatunków.

PL 203 235 B1

Wśród gatunków chwastów jednoliściennych oprócz gatunków Bromus, takich jak Bromus catharticus, Bromus secalinus, Bromus erectus, Bromus tectorum i Bromus japonicus, dobrze zwalczane są, np. Avena, Lolium, Alopecurus, Phalaris, Echinochloa, Digitaria, Setaria, jak również gatunki Cyperus z grupy jednorocznych, a wśród gatunków wieloletnich Agropyron, Cynodon, Imperata, jak również Sorghum, a także wielotnie gatunki Cyperus.

W przypadku chwastów dwuliściennych spektrum działania rozciąga się na takie gatunki jak np. Galium, Viola, Veronica, Lamium, Stellaria, Amaranthus, Sinapis, Ipomoea, Matricaria, Abutilon i Sida wśród chawastów jednorocznych, oraz Convolvulus, Cirsium, Rumex i Artemisia wśród chwastów wieloletnich.

Środki chwastobójcze według wynalazku znakomicie zwalczają szkodliwe rośliny, takie jak np. Echinochloa, Sagittaria, Alisma, Eleocharis, Scirpus i Cyperus, również w specyficznych warunkach uprawy ryżu.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze nanoszone na powierzchnię gleby przed okresem kiełkowania, powodują całkowite zahamowanie wzrostu kiełków chwastów, albo wzrost chwastów do stadium pierwszego liścia i zatrzymanie ich dalszego wzrostu, a po okresie 3 - 4 tygodni całkowite zamarcie.

Przy nanoszeniu stosowanych zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych na zielone części roślin, w zabiegu powschodowym bardzo szybko po potraktowaniu występuje drastyczne zatrzymanie wzrostu. Rośliny chwastów pozostają w stadium wzrostu sprzed naniesienia albo giną po pewnym czasie, dzięki czemu konkurencja szkodliwych chwastów względem roślin uprawnych zostaje bardzo wcześnie i trwale wyeliminowana.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze wykazują doskonałą aktywność przeciw chwastom jednoliściennym i dwuliściennym, jednak rośliny uprawne o dużym znaczeniu gospodarczym np. uprawy dwuliścienne, takie jak soja, bawełna, rzepak, buraki cukrowe, a zwłaszcza soja, oraz rośliny trawiaste, takie jak pszenica, jęczmień, żyto, ryż lub kukurydza, pozostają nieznacznie lub w ogóle nieuszkodzone. Z tych względów niniejsze związki nadają się bardzo dobrze do selektywnego zwalczania niepożądanego wzrostu roślin w uprawach roślin użytkowych lub ozdobnych.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze wykazują ponadto doskonałe właściwości regulujące wzrost roślin użytkowych. Wpływają one regulująco na właściwą roślinom przemianę materii, a zatem mogą być stosowane do kierowanej kontroli składników roślin i do ułatwienia zbiorów, przez np. zapoczątkowywanie wysychania i hamowanie wzrostu. Są one także odpowiednie do ogólnego kontrolowania i hamowania niepożądanego wzrostu wegetatywnego, bez uśmiercania przy tym roślin. Hamowanie wegetatywnego wzrostu odgrywa ważną rolę w przypadku wielu upraw roślin jedno- i dwuliściennych, ponieważ zmniejsza to lub całkowicie eliminuje wyleganie.

Dzięki ich działaniu chwastobójczemu i regulującemu wzrost roślin stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze mogą być także stosowane do zwalczania szkodliwych roślin w uprawach zmienionych metodami inżynierii genetycznej, znanych lub dopiero opracowywanych. Transgeniczne rośliny uprawne wyróżniają się z reguły szczególnie korzystnymi właściwościami, np. obok oporności wobec określonych pestycydów, a przede wszystkim określonych herbicydów, również opornością wobec chorób roślin lub patogenów chorób roślin, takich jak określone owady lub mikroorganizmy, takie jak grzyby, bakterie lub wirusy. Inne szczególne właściwości dotyczą np. jakości plonów pod względem ilości, jakości, trwałości przy przechowywaniu, składu i zawartości konkretnych substancji. Tak więc są znane transgeniczne rośliny z podwyższoną zawartością skrobi lub zmienioną jakością skrobi, lub z innym zestawem kwasów tłuszczowych.

Korzystne jest stosowanie środków w gospodarczo znaczących uprawach transgenicznych roślin użytkowych i ozdobnych, np. w uprawach trawiastych, takich jak pszenica, jęczmień, żyto, owies, proso, ryż i kukurydza, a także w uprawach buraków cukrowych, bawełny, soi, rzepaku, ziemniaków, pomidorów, grochu i innych rodzajów warzyw. Stosowane zgodnie z wynalazkiem środki można korzystnie stosować jako herbicydy w takich uprawach roślin użytkowych, które są oporne przeciw fitotoksycznym działaniom herbicydów, względnie są zmienione metodami inżynierii genetycznej dla nadania im oporności.

W przypadku stosowania środków chwastobójczych w uprawach roślin transgenicznych, oprócz działania przeciwko roślinom szkodliwym obserwowanego w innych uprawach, występuje często działanie specyficzne dla upraw transgenicznych, np. zmienione lub specjalnie rozszerzone spektrum chwastów jakie mogą być zwalczane, zmienione dawki jakie mogą być stosowane, a także korzystnie

PL 203 235 B1 dobra mieszalność z herbicydami, na które odporne są rośliny transgeniczne, oraz wpływ na wzrost i plon transgenicznych roślin użytkowych.

Zatem środki według wynalazku znajdują zastosowanie jako środki chwastobójcze przeznaczone do zwalczania szkodliwych roślin Bromus, korzystnie w uprawach roślin, przy czym te uprawy mogą być uprawami roślin transgenicznych.

Stosowany zgodnie z wynalazkiem środek chwastobójczy można również stosować nieselektywnie do zwalczania niepożądanego wzrostu roślin, np. na obrzeżach dróg, placach, obiektach przemysłowych i obiektach kolejowych.

Ze względu na stosowanie stosunkowo niewielkich dawek środków chwastobójczych, zazwyczaj są one bardzo dobrze tolerowane. W szczególności, dzięki stosowanym zgodnie z wynalazkiem środkom osiąga się obniżenie bezwzględnych dawek stosowanych środków, w porównaniu do stosowania pojedynczych chwastobójczych substancji czynnych.

Zgodnie ze sposobem według wynalazku zwalczania szkodliwych roślin Bromus, korzystnie selektywnego zwalczania szkodliwych roślin Bromus w uprawach roślin uprawnych, nanosi się chwastobójczo skuteczną ilość wymienionych herbicydów a) ewentualnie w połączeniu z co najmniej jednym ze środków powierzchniowo czynnych b) i co najmniej jednym środkiem pochłaniającym wilgoć c), np. przed wzejściem, po wzejściu lub przed i po wzejściu, korzystnie przed wzejściem, jednocześnie lub kolejno, na rośliny, części roślin, nasiona roślin lub powierzchnię, na której rosną rośliny, np. na powierzchnię uprawną.

W korzystnej odmianie sposobu nanosi się herbicydy a) w dawkach nanoszenia 0,1 - 2000 g substancji czynnej/ha, korzystnie 0,5 - 1000 g substancji czynnej/ha. Szczególnie korzystne jest ponadto nanoszenie substancji czynnych w postaci gotowego preparatu lub w postaci mieszanek zbiornikowych, przy czym poszczególne składniki, np. w postaci preparatów, są razem mieszane w zbiorniku z wodą, a otrzymana ciecz opryskowa jest nanoszona.

Ponieważ zgodność roślin uprawnych z połączeniami według wynalazku jest wyjątkowo dobra, przy bardzo wysokim stopniu zwalczenia szkodliwych roślin, te połączenia według wynalazku można uważać za selektywne. Dlatego w korzystnej odmianie wynalazku środki chwastobójcze zawierające kompozycje substancji czynnych według wynalazku stosuje się do selektywnego zwalczania niepożądanych roślin Bromus.

W razie potrzeby, dla zwiększenia tolerancji i/lub selektywności stosowanych zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych może być korzystne stosowanie ich w mieszaninie, albo oddzielnie w tym samym czasie, kolejno po sobie razem z substancjami zabezpieczającymi lub odtrutkami.

Substancjami zabezpieczającymi lub odtrutkami dla stosowanych zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych są związki znane np. z EP-A-333 131 (ZA-89/1960), EP-A-269 806 (US-A-4 891 057), EP-A-346 620 (AU-A-89/34951) i międzynarodowych zgłoszeń patentowych PCT/EP 90/01966 (WO-91108202) i PCT/EP 90102020 (WO-911078474) oraz przytoczonej tam literatury, albo można je wytworzyć zgodnie z opisanymi tam sposobami. Inne odpowiednie substancje zabezpieczające znane są z EP-A-94 349 (US-A-4 902 304), EP-A-191 736 (US-A-4 881 966) i EP-A-0 492 366 i przytoczonej tam literatury.

Zatem w korzystnej postaci wynalazku środek chwastobójczy zawiera dodatkowo jeden lub większą liczbę związków działających jako substancje zabezpieczające lub odtrutki.

Korzystnymi odtrutkami lub substancjami zabezpieczającymi, albo grupami związków nadających się jako substancje zabezpieczające lub odtrutki w stosowanych zgodnie z wynalazkiem środkach chwastobójczych są między innymi:

a) związki typu kwasu dichlorofenylopirazolino-3-karboksylowego, korzystnie takie związki jak 1-(2,4-dichlorofenylo)-5-(etoksykarbonylo)-5-metylo-2-pirazolino-3-karboksylan etylu (związek S1-1, mefenpir dietylowy) i związki pokrewne, takie jak opisane w międzynarodowym zgłoszeniu

WO 91/07874 (PCT/EP 90102020);

b) pochodne kwasu dichlorofenylopirazolokarboksylowego, korzystnie takie związki jak 1-(2,4-dichlorofenylo)-5-metylopirazolo-3-karboksylan etylu (związek S1-2), 1-(2,4-dichlorofenylo)-5-izopropylopirazolo-3-karboksylan etylu (związek S1-3), 1-(2,4-dichlorofenylo)-5-(1,1-dimetyloetylo)pirazolo-3-karboksylan etylu (związek S1-4), 1-(2,4-dichlorofenylo)-5-fenylopirazolo-3-karboksylan etylu (związek S1-5) i związki pokrewne, takie jak opisane w EP-A-0 333131 i EP-A-0 269806;

c) związki typu kwasów triazolokarboksylowych, korzystnie takie związki jak 1-(2,4-dichlorofenylo)-5-trichlorometylo-(1H)-1,2,4-triazolo-3-karboksylan etylu (związek S1-6, fenchlorazol) i związki pokrewne (patrz EP-A-0 174562 i EP-A-0 346 620);

PL 203 235 B1

d) związki typu kwasu dichlorobenzylo-2-izoksazolino-3-karboksylowego, związki typu kwasu 5-benzylo- lub 5-fenylo-2-izoksazolino-3-karboksylowego, korzystnie takie związki jak 5-(2,4-dichlorobenzylo)-2-izoksazolino-3-karboksylan etylu (związek S1-7) lub 5-fenylo-2-izoksazolino-3-karboksylan etylu (związek S1-8) i związki pokrewne, takie jak opisane w międzynarodowym zgłoszeniu patentowym WO 91/08202 (PCT/EP 90/01966);

e) związki typu kwasu 8-chinolinoksyoctowego, korzystnie takie związki jak (5-chloro-8-chinolinoksy)octan 1-metyloheks-1-ylu (S2-1; chlochintocet meksylowy), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan 1,3-dimetylobut-1-ylu (S2-2), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan 4-alliloksybutylu (S2-3), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan 1-alliloksyprop-2-ylu (S2-4), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan etylu (S2-5), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan metylu (S2-6), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan allilu (S2-7), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan 2-(2-propylidenoiminoksy)-1-etylu (S2-8), (5-chloro-8-chinolinoksy)octan 2-oksoprop-1-ylu (S2-9) i związki pokrewne, takie jak opisane w EP-A-0 086750, EP-A-0 094349 i EP-A-0 191736 lub

EP-A-0 492366;

f) związki typu kwasu (5-chloro-8-chinolinoksy)malonowego, korzystnie takie związki jak (5-chloro-8-chinolinoksy)malonian dietylu, (5-chloro-8-chinolinoksy)malonian diallilu, (5-chloro-8-chinolinoksy)malonian metylowo-etylowy i związki pokrewne, takie jak opisane i zaproponowane w niemieckim zgłoszeniu patentowym EP-A-0 582198;

g) substancje czynne typu kwasu fenoksyoctowego lub pochodnych kwasu fenoksypropionowego, względnie aromatycznych kwasów karboksylowych, takie jak, np. kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy (i estery) (2,4-D), kwas 4-chloro-2-metylofenoksypropionowy (mekoprop), MCPA lub kwas 3,6-dichloro-2-metoksybenzoesowy (i estery) (dikamba).

h) Związki typu kwasu 5,5-difenylo-2-izoksazolino-3-karboksylowego, korzystnie 5,5-difenylo-2-izoksazolino-3-karboksylan etylu (S3-1, izoksadifen etylowy).

i) Związki znane jako środki zabezpieczające np. w uprawach ryżu, takie jak fenchloryna (to znaczy 4,6-dichloro-2-fenylopirymidyna, Pesticide Manual, wyd. 11., 1997 r., str. 511 - 512), dimepiperat (to znaczy piperydyno-1-tiokarboksylan S-1-metylo-1-fenyloetylu, Pesticide Manual, wyd. 11., 1997 r., str. 404 - 405), dajmuron (to znaczy 1-(1-metylo-1-fenyloetylo)-3-p-tolilomocznik, Pesticide Manual, wyd. 11., 1997 r., str. 330), kumyluron (to znaczy 3-(2-chlorofenylometylo)-1-(1-metylo-1-fenyloetylo)mocznik, JP-A-60/087254), metoksyfenon (to znaczy 3,3'-dimetylo-4-metoksybenzofenon), CSB (to znaczy 1-bromo-4-(chlorometylosulfonylo)benzen, CAS-Reg. nr 54091-06-4).

Co najmniej niektóre z wymienionych związków opisano w EP-A-0 640587.

j) Inna ważna grupa związków odpowiednich jako środki zabezpieczające i odtrutki jest znana z WO 95107897.

Środki zabezpieczające (odtrutki) z powyższych grup a) do j) zmniejszają lub powstrzymują działanie fitotoksyczne, które może wystąpić przy stosowaniu zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych w uprawach roślin użytkowych, bez ograniczenia skuteczności herbicydów wobec szkodliwych roślin. Umożliwia to znaczne poszerzenie spektrum stosowania środków chwastobójczych, a w szczególności dzięki stosowaniu substancji zabezpieczających możliwe staje się wykorzystywanie specjalnych połączeń substancji, które do tej pory mogły być stosowane w ograniczonym zakresie lub z niewystarczającym skutkiem, czyli połączeń, które bez substancji zabezpieczających stosowano w małych dawkach przy wąskim spektrum działania, co prowadziło do niewystarczającego zwalczania szkodliwych roślin.

Składniki a), b) i c) stosowanych zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych i wymienione środki zabezpieczające można nanosić razem (np. jako gotową formę użytkową lub mieszankę zbiornikową) lub kolejno, w dowolnej kolejności. Stosunek wagowy środek zabezpieczający: herbicyd może się zmieniać w szerokich granicach i korzystnie wynosi od 1 : 100 do 100 : 1, a zwłaszcza od 1 : 100 do 50 : 1. Optymalne w danym przypadku ilości herbicydu(-ów) i środka(-ów) zabezpieczającego(-cych) są zazwyczaj zależne od typu środka chwastobójczego i/lub zastosowanego środka zabezpieczającego, jak również od rodzaju traktowanych upraw roślin.

W zależności od właściwości substancji zabezpieczających można je stosować do wstępnego traktowania nasion roślin użytkowych (zaprawianie nasion), albo można je wprowadzać przed siewem do bruzd w glebie, albo razem z mieszaniną chwastobójczą stosować je przed wzejściem lub

PL 203 235 B1 po wzejściu roślin. Stosowanie przedwschodowe obejmuje zarówno traktowanie powierzchni uprawnej przed zasiewem, jak i traktowanie powierzchni już zasianej, ale jeszcze nieporośniętej roślinami. Korzystne jest wspólne stosowanie z mieszaniną chwastobójczą. Można w tym celu stosować mieszanki zbiornikowe lub preparaty gotowe do użycia.

Wymagane dawki substancji zabezpieczających zmieniają się w szerokich granicach w zależności od wskazań i stosowanego herbicydu i zwykle wynoszą 0,001 - 1 kg, korzystnie 0,005 - 0,2 kg, substancji czynnej na hektar.

Nanoszenie stosowanych zgodnie z wynalazkiem środków chwastobójczych można realizować w znany sposób, np. z użyciem wody jako nośnika cieczy opryskowej w ilości około 5 - 4000 l/ha. Możliwe jest również stosowanie tych środków tak zwanym sposobem małoobjętościowym i ultra-małoobjętościowym (ULV), jak również stosowanie w postaci granulatów i mikrogranulatów.

Korzystne zastosowanie dotyczy użycia środków chwastobójczych zawierających składniki a), b) i c) w synergicznie skutecznej ilości. Wynalazkiem objęte jest również zastosowanie mieszanin jednego lub większej liczby herbicydów a), z jednym lub większą liczbą środków powierzchniowo czynnych b) i jednym lub większą liczbą środków pochłaniających wilgoć c).

Ponadto stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze mogą dla uzupełnienia ich właściwości dodatkowo zawierać, zwykle w niewielkich ilościach, jedną, dwie lub większą liczbę agrochemicznych substancji czynnych, innych niż herbicyd a) (np. herbicydów, insektycydów, fungicydów lub środków zabezpieczających).

Dzięki temu istnieją liczne możliwości łączenia ze sobą kilku substancji czynnych i wspólnego ich stosowania do zwalczania szkodliwych roślin, korzystnie w uprawach roślin użytkowych, bez odchodzenia od ducha wynalazku.

Przykładowo można łączyć ze sobą różne substancje czynne o wzorze (II), w tym o wzorze (II') i/lub ich sole:

mezosulfuron metylowy + jodosulfuron metylowy, mezosulfuron metylowy + sól sodowa jodosulfuronu metylowego, mezosulfuron metylowy + foramsulfuron, mezosulfuron metylowy + sól sodowa foramsulfuronu, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + jodosulfuron metylowy, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + sól sodowa jodosulfuronu metylowego, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + foramsulfuron, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + sól sodowa foramsulfuronu, foramsulfuron + jodosulfuron metylowy, foramsulfuron + sól sodowa jodosulfuronu metylowego, sól sodowa foramsulfuronu + jodosulfuron metylowy, sól sodowa foramsulfuronu + sól sodowa jodosulfuronu metylowego.

Substancje chwastobójczo czynne a) i ich mieszaniny, np. wymienione powyżej mieszaniny substancji czynnych zawierające substancje czynne o wzorze (II) i/lub ich sole, mogą być korzystnie łączone z C8-C20-alkilopolioksyetylenosiarczanami, takimi jak sól sodowa dioksyetylenowanego siarczanu alkoholu C12/C14-tłuszczowego (np, o nazwie handlowej Genapol® LRO, firmy Clariant GmbH) jako składnikami b) i pochodną kwasu mlekowego, taką jak mleczan sodu, jako składnikiem c). Ponadto korzystnie może być obecny jeden lub większa liczba środków zabezpieczających, a zwłaszcza środki zabezpieczające, mefenpir dietylowy (S1-1), chlochintocet meksylowy (S2-1) i izoksadifen etylowy (S3-1).

W podsumowaniu można stwierdzić, iż stosowane zgodnie z wynalazkiem środki chwastobójcze wykazują doskonałe działanie chwastobójcze i w korzystnej postaci wykonania obserwowany jest efekt nadaddytywny (to jest synergiczny). W tych przypadkach działanie kompozycji jest silniejsze niż przy stosowaniu poszczególnych składników oddzielnie.

Takie efekty pozwalają między innymi na zmniejszenie dawki nanoszenia, zwalczanie szerszego spektrum chwastów szerokolistnych i chwastów trawiastych, wypełnienie luk działania, szybsze i pewniejsze działanie, dłuższy czas działania, całkowite zwalczenie szkodliwych roślin przy jednym tylko lub niewielkiej liczbie zabiegów i rozszerzenie okresu stosowania.

Wymienione właściwości są wymagane w praktyce zwalczania chwastów dla uwolnienia upraw rolniczych od niepożądanych roślin konkurencyjnych i tym samym zabezpieczenia i/lub zwiększenia plonów, jakościowo i ilościowo. Dzięki stosowanym zgodnie z wynalazkiem środkom techniczny

PL 203 235 B1 standard pod względem opisanych właściwości ulega znacznemu podwyższeniu. W rezultacie znacznej poprawie ulega pewność działania w różnych warunkach otoczenia.

W innej postaci wykonania wynalazku ś rodki chwastobójcze zawierające co najmniej jeden związek o wzorze (II') i/lub ich sole

w których R¹ oznacza CO-(C1-C4-alkoksyl), R² oznacza grupę CH2-NHR^e, gdzie R^e oznacza acyl, korzystnie C1-C4-alkilosulfonyl, R³ oznacza atom wodoru lub C1-C4-alkil, a X, Y i Z mają takie znaczenie jak powyżej we wzorze (II'), np. mezosulfuron metylowy i/lub jego sole, takie jak sól sodowa (Agrow nr 347, 3 marca 2000 r., str. 22 (PJB Publications Ltd. 2000)), są szczególnie odpowiednie do zwalczania gatunków Bromus, takich jak Bromus catharticus, Bromus secalinus, Bromus erectus, Bromus tectorum i Bromus japonicus.

Rośliny Bromus są szczególnie skutecznie zwalczane w normalnych warunkach wilgotności, jednak nawet w warunkach bardzo suchych rośliny Bromus są nadal zwalczane. Przez normalne warunki wilgotności rozumie się takie warunki, w których rośliny Bromus nie zaczynają więdnąć z powodu braku wody. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy w ciągu czterech pierwszych tygodni po naniesieniu środka chwastobójczego rośliny są zaopatrywane w taką ilość wody, że są w stanie zastąpić wodę utraconą na skutek odparowania wodą pobraną z gleby i uniknąć zwiędnięcia (patrz np. Scheffer/Schachtschnabel: Lehrbuch der Bodenkunde, Ferdinand Enke Verlag (Stuttgart), wyd. 11. (1982 r.), str. 171 i następne). Dla zwalczania roślin Bromus, zwłaszcza w bardzo suchych warunkach, korzystne jest, gdy środki chwastobójcze zawierają obok związku o wzorze (II') i/lub ich soli środek powierzchniowo czynny b) inny niż silikonowe środki powierzchniowo czynne i/lub środek pochłaniający wilgoć c).

Środki chwastobójcze mogą dodatkowo zawierać także inne agrochemiczne substancje czynne (np. herbicydy, insektycydy, fungicydy, środki zabezpieczające). W korzystnej postaci wykonania można np. substancje czynne o wzorze (II') i/lub ich sole łączyć z różnymi substancjami czynnymi o wzorze (II) i/lub lub ich solami, np.

mezosulfuron metylowy + jodosulfuron metylowy, mezosulfuron metylowy + sól sodowa jodosulfuronu metylowego, mezosulfuron metylowy + foramsulfuron, mezosulfuron metylowy + sól sodowa foramsulfuronu, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + jodosulfuron metylowy, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + sól sodowa jodosulfuronu metylowego, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + foramsulfuron, sól sodowa mezosulfuronu metylowego + sól sodowa foramsulfuronu.

foramsulfuron + jodosulfuron metylowy, foramsulfuron + sól sodowa jodosulfuronu metylowego, sól sodowa foramsulfuronu + jodosulfuron metylowy, sól sodowa foramsulfuronu + sól sodowa jodosulfuronu metylowego.

Substancje chwastobójczo czynne o wzorze (II') i/lub ich sole i ich mieszaniny, np. wymienione uprzednio mieszaniny substancji czynnych o wzorze (II') i/lub ich soli z różnymi substancjami czynnymi o wzorze (II) i/lub ich solami, mogą być korzystnie łączone z C8-C20-alkilopolioksyetylenosiarczanami, takimi jak sól sodowa dioksyetylenowanego siarczanu alkoholu C12/C14-tłuszczowego (np. o nazwie handlowej Genapol® LRO, firmy Clariant GmbH) jako składnikami b) i/lub pochodną kwasu mlekowego, taką jak mleczan sodu, jako składnikiem c). Ponadto korzystnie może być obecny jeden lub większa liczba środków zabezpieczających, a zwłaszcza środki zabezpieczające, mefenpir dietylowy (S1-1), chlochintocet meksylowy (S2-1) i izoksadifen etylowy (S3-1).

Następujące przykłady stosowania ilustrują wynalazek, przy czym nie mają one charakteru ograniczającego.

PL 203 235 B1

P r z y k ł a d A, Wytwarzanie cieczy opryskowych

Poszczególne składniki, herbicydy, środki powierzchniowo czynne i środki pochłaniające wilgoć zgodnie z rodzajami i dawkami nanoszenia podanymi w tabelach 1 i 2, dodano w trakcie mieszania do wody użytej w ilości zapewniającej dawkę nanoszenia 300 l/ha z wytworzeniem jednorodnych cieczy opryskowych. Mezosulfuron metylowy zastosowano w postaci 20% proszku dyspergowalnego w wodzie.

Jako środki powierzchniowo czynne zastosowano Genapol® LRO w postaci 70% pasty (Clariant) i Synperonic® A7 (Unichema).

Jako środek pochłaniający wilgoć zastosowano mleczan sodu w postaci 50% roztworu wodnego (Merck KGaA, Darmstadt) i glikol propylenowy (Clariant).

Oprysk przeprowadzono sposobem opisanym w przykładach.

B. Przykłady biologiczne

Poniższe skróty oznaczają: g s.c./ha gramy substancji czynnej/hektar

BROTE Bromus tectorum

Ocenę optyczną przeprowadzono według skali procentowej: 0% oznacza brak uszkodzeń, 100% oznacza obumarcie wszystkich roślin.

P r z y k ł a d B.1

Nasiona szkodliwych roślin BROTE wysiano na otwartej przestrzeni w okrągłych doniczkach typu 13 z glebą piaszczysto-gliniastą i podlano. Podczas całego czasu trwania próby podłoże nawadniano minimalnie. Cztery tygodnie po wysianiu rośliny potraktowano na laboratoryjnej taśmie opryskowej wytworzonymi według przykładu A cieczami opryskowymi zawierającymi mezosulfuron metylowy (A1), Genapol® LRO i mleczan sodu, A1, Synperonic® A7 i mleczan sodu oraz A1, Genapol® LRO i glikol propylenowy. Dawka nanoszenia wody przy oprysku tymi preparatami wynosiła 300 l/ha. Po zabiegu rośliny ponownie umieszczono na otwartej przestrzeni. Optyczna ocena po 28 dniach od zabiegu dała wyniki podane w tabeli 1.

T a b e l a 1

	Działanie [%] przeciw szkodliwym roślinom
Składniki	g s.c./ha	BROTE
A1	10	12,5
A1	10	12,5
+ Genapol® LRO	300
A1	10	42,5
+ Genapol® LRO	300
+ mleczan sodu	300
A1	10	10
+ Synperonic® A7	300
A1	10	17,5
+ Synperonic® A7	300
+ mleczan sodu	300
A1	10	27,5
+ Genapol® LRO	300
+ glikol propylenowy	300

P r z y k ł a d B.2

Nasiona szkodliwych roślin BROTE wysiano w szklarni w okrągłych doniczkach typu 7 z glebą piaszczysto-gliniastą i podlano. Utrzymywano temperaturę w dzień 22 - 24°C i temperaturę w nocy 16 - 18°C, przy czym na skutek dodatkowego oświetlania lampą sodową (około 7000 luksów) osiągano jednakową długość dnia, 16 godzin. Względna wilgotność powietrza wynosiła 60 - 80%. Dwa tygodnie po wysianiu rośliny potraktowano na laboratoryjnej taśmie opryskowej dyspersją olejową zawierającą 1,5% wag. mezosulfuronu metylowego (A1) i 4,5% wag. Mefenpiru dietylowego (S1-1) oraz dyspersją olejową zawierającą 1,5% wag. mezosulfuronu metylowego i 4,5% wag. mefenpiru dietylowego w postaci Genapol® LRO (300 g Genapol® LRO/ha). Dawka nanoszenia wody przy oprysku tymi

PL 203 235 B1 preparatami wynosiła 300 l/ha. Po zabiegu rośliny ponownie umieszczono w szklarni. Optyczna ocena po 28 dniach od zabiegu dała wyniki podane w tabeli 2.

T a b e l a 2

	Działanie [%] przeciw szkodliwym roślinom
Składniki	g s.c./ha	BROTE
A1*	7,5	80
	11	87,5
A1*	7,5	85
+ Genapol® LRO	11	90

A1*: mezosulfuron metylowy (A1) + mefenpir dietylowy (S1-1)

Claims

1. Sposób zwalczania roślin Bromus, znamienny tym, że środek chwastobójczy zawierający co najmniej jeden ze związków o wzorze (II') i/lub ich soli w których R¹ oznacza CO-(C1-C4-alkoksyl), R² oznacza grupę CH2-NHR^e, w której R^e oznacza acyl, korzystnie C1-C4-alkilosulfonyl, R³ oznacza atom wodoru lub C1-C4-alkil,

Z oznacza grupę CH lub atom azotu, nanosi się przedwschodowo lub powschodowo albo przedwschodowo i powschodowo na rośliny, części roślin, nasiona roślin lub na powierzchnię, na której rosną rośliny, np. na powierzchnię uprawną.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że nanosi się środek chwastobójczy zawierający dodatkowo b) jeden lub większą liczbę środków powierzchniowo czynnych innych niż silikonowe środki powierzchniowo czynne i/lub c) jeden lub większą liczbę środków pochłaniających wilgoć.

3. Zastosowanie według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że nanosi się środek chwastobójczy zawierający dodatkowo jeden lub większą liczbę innych agrochemicznych substancji czynnych.

4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jest przeznaczony do selektywnego zwalczania roślin Bromus w uprawach roślin użytkowych.

5. Zastosowanie środka chwastobójczego zawierającego co najmniej jeden ze związków o wzorze (II') i/lub ich soli

PL 203 235 B1 w których R¹ oznacza CO-(C1-C4-alkoksyl), R² oznacza grupę CH2-NHR^e, w której R^e oznacza acyl, korzystnie C1-C4-alkilosulfonyl, R³ oznacza atom wodoru lub C1-C4-alkil,

Z oznacza grupę CH lub atom azotu, do zwalczania roślin Bromus.

6. Zastosowanie według zastrz. 5, w którym środek chwastobójczy zawiera dodatkowo b) jeden lub większą liczbę środków powierzchniowo czynnych innych niż silikonowe środki powierzchniowo czynne i/lub c) jeden lub większą liczbę środków pochłaniających wilgoć.

7. Zastosowanie według zastrz. 4 albo 5, w którym środek chwastobójczy zawiera dodatkowo jeden lub większą liczbę innych agrochemicznych substancji czynnych.