PL202960B1 - Sposób odmiennego wykorzystania torów - Google Patents

Description

Wynalazek dotyczy sposobu odmiennego wykorzystania torów oraz gotowych elementów do stosowania w sposobie odmiennego wykorzystania torów.

W minionych latach trwale lub czasowo zaprzestano eksploatacji torów najróżniejszego rodzaju. Zaprzestanie stosowania dotyczy zarówno torów wykorzystywanych w przemyśle, jak również instalacji torowych dotychczas użytkowanych w ruchu osobowym i/lub towarowym. W wielu miastach z eksploatacji wyszły też linie tramwajowe. O ile takie linie tramwajowe są poprowadzone własnymi trasami, są one częściowo lecz z dużym nakładem pracy przerabiane na trasy autobusowe. Należy przy tym usunąć tory, podkłady i żwir. Następnie w zwykły sposób nanoszone jest podłoże jezdni, a z kolei na nie - pokrycie jezdni (nawierzchnia). Przestawianie dotychczasowego torowiska przykładowo na trasę autobusową jest stosunkowo nakładochłonne oraz kosztowne.

Celem wynalazku jest opracowanie ekonomicznej alternatywy dla przezbrajania częściowo lub całkowicie nieczynnych instalacji torowych w celu ich wykorzystania w odmienny sposób. Cel ten zgodnie z wynalazkiem osiągnięto poprzez opracowanie rozwiązania zdefiniowanego w znamiennej części załączonego zastrzeżenia 1.

Sposób odmiennego wykorzystania torów, według wynalazku polega na tym, że na torze układa się gotowe elementy do wykorzystania w charakterze jezdni lub drogi pieszej i/lub do wykorzystania w charakterze podpory do poprowadzenia rurocią gu i/lub do zamocowania elementu noś nego i/lub do ustawienia słupa lub masztu.

Korzystnie w sposobie według wynalazku po ułożeniu gotowych elementów pokrywa się je nawierzchnią.

Gotowy element do stosowania w wyżej opisanym sposobie według wynalazku cechuje się tym, że tym gotowym elementem jest płyta nadającą się do ruchu kołowego lub pieszego.

Korzystnie w gotowym elemencie według wynalazku płyta ma przekrój w kształcie Phi, przy czym nogi stanowiące prostopadłe elementy tworzące przekrój w kształcie Phi są oparte na szynach.

W innym przykładzie realizacji gotowy element według wynalazku cechuje się tym, że na płycie ukształtowana jest podpora, która ma wgłębienie w kształcie półwalca do przyjmowania rurociągu.

Korzystnie przy tym, na płycie rozmieszczone są jedna za drugą co najmniej dwie takie podpory.

Korzystnie, zgodnie z wynalazkiem część płyty obok podpory lub podpór wykorzystana jest jako droga konserwacyjna.

Korzystnie płyta gotowego elementu określonego powyżej wyposażona jest w element mocujący cechujący się tym, że płyta ta ma otwór przelotowy, w którym umieszczony jest element obrotowy, składający się z głowicy, trzonu i krążka mimośrodowego, przy czym mimośrodowość tego krążka jest tak duża, że sięga on do trzonu szyny.

Korzystnie, zgodnie z wynalazkiem powyższy otwór przelotowy wyposażony jest w tuleję.

Alternatywnie, zgodnie z wynalazkiem w płytę gotowego elementu według wynalazku wpuszczona jest płytka mocująca, z nagwintowanym otworem i umieszczoną w nim śrubą, która w swoim skrajnym położeniu styka się z szyną.

Korzystnie, płyta z wyżej opisanym elementem mocującym ma ogranicznik lub wypust oporowy.

Obszar czołowy płyty, o której mowa wyżej, cechuje się tym, że płyta ma na końcach profilowanie typu rowek i pióro.

Korzystnie, w obszarze czołowym płyty, powierzchnie czołowe ukształtowane są z podcięciem co umożliwia montaż na zakładkę.

Gotowy element według wynalazku korzystnie obejmuje płytę pokrytą nawierzchnią.

W szczególnym przykładzie realizacji płyta, o której mowa wyż ej ma trapezowy rzut poziomy.

Nieczynne instalacje torowe z reguły zachowują do czasu zaprzestania ich eksploatacji siłę nośną wymaganą ze względu na pojazdy szynowe dotychczas jeżdżące po nich. W porównaniu przykładowo z kołami samochodów, stalowe koła pojazdów szynowych mają tylko bardzo małą powierzchnię styku z szynami, co w końcu równa się prawie punktowemu obciążeniu szyny. To punktowe obciążenie jest wskutek sztywności szyn rozłożone na wiele podkładów, jednak szyny metalowe mają wyższą elastyczność niż przykładowo płyty betonowe.

Sposób według wynalazku polega na tym, że na powierzchni tocznej nieczynnych torów układa się gotowe elementy, aby następnie tory te wykorzystywać w odmienny sposób. Takim innym wykorzystaniem może być przeznaczenie dla innego środka transportu. Można jednak także przewidywać

PL 202 960 B1 wykorzystanie szyn do prowadzenia układu rurociągów lub systemów przekazywania informacji - względnie energii, przykładowo opartych na wykorzystaniu słupów z przewodami.

Możliwe jest różnorakie wykorzystanie torów w odmienny sposób. Zgodnie ze sposobem według wynalazku tory mogą być wykorzystane jako:

a) droga dla pojazdów kołowych i/lub

b) droga dla pieszych i/lub

c) droga dla rowerów

d) trasa do prowadzenia: ciepłociągu, ropociągu, linii przesyłowej prądu, przy czym wszystkie tu wskazane linie przesyłowe mogą występować w połączeniu z drogą konserwacyjną,

e) trasa dla innych pojazdów szynowych, w tym przykładowo dla wiszącej kolei magnetycznej.

W celu realizacji tego sposobu opracowane został y róż nego rodzaju gotowe elementy opisane bardziej szczegółowo w dalszej części opisu.

Zgodnie z wynalazkiem te gotowe elementy mogą być przykładowo gotowymi elementami betonowymi w kształcie płyt. Gdy takie płyty betonowe mają równą powierzchnię górną, można je wykorzystać jako jezdnię dla pojazdów kołowych. Jeśli te gotowe elementy wysunięte są poza obręb podkładów i całkowicie je przykrywają, działają jako zabezpieczenie podkładów przed warunkami pogodowymi. Wskutek wystawania szyn ponad podkłady powstaje pusta przestrzeń, tak że wilgoć wnikająca zwłaszcza z boku może ulec wysuszeniu.

Zgodnie z wynalazkiem (betonowe) gotowe elementy mogą mieć szczeliny do odprowadzania wody tak, że jest możliwe celowe odprowadzanie wody z powierzchni.

Profilowane ukształtowanie gotowych elementów betonowych umożliwia użycie innych środków transportu, przykładowo magnetycznej kolei wiszącej.

Gotowe elementy według wynalazku nie muszą być wykonane z betonu. W szczególności w przypadku dróg dla pieszych, przykł adowo szlaków turystycznych, uż yte elementy konstrukcyjne mogą być wykonane z desek tak, że powstanie droga wykładana deskami.

W przypadku innego wykorzystania nieczynnych torów do rozmieszczenia ukł adów rurocią gowych lub słupów z przewodami, gotowe elementy mogą także obejmować konstrukcje stalowe, korzystnie konstrukcje z profili stalowych.

Dalsze korzyści i cechy niniejszego wynalazku wynikają z przedstawionego poniżej przykładu wykonania w połączeniu z rysunkiem, na który: fig. 1 przedstawia przekrój przez nasyp kolejowy, fig. 2 - inny przekrój przez nasyp kolejowy, fig. 3 - perspektywiczny widok szyn z gotowym elementem, fig. 4 -kolejny przekrój przez nasyp kolejowy, fig. 5 - perspektywiczny widok przykładu wykonania przedstawionego na fig. 4, fig. 6 - odmianę przykładu realizacji przedstawionego na fig. 4, fig. 7 - kolejne odmienne wykorzystanie układu torów, fig. 8 - dalsze odmienne wykorzystanie układu torów, fig. 9 przedstawia uchwyt, fig. 10 - element mocujący, fig. 11 - przekrój przez miejsce styku dwóch gotowych elementów, fig. 12 - przekrój przez miejsce styku dwóch gotowych elementów w innym przykładzie wykonania, zaś fig. 13 - rozwiązanie konstrukcyjne gotowych elementów do wykorzystania na łukach torów.

Na rysunku, fig. 1 przedstawia schematycznie nasyp kolejowy 1. Na nasypie kolejowym 1 znajduje się podkład 2. Na podkładzie 2 są ułożone szyny 3. Na szynach 3 leży płyta 4 stanowiąca gotowy element 20. W korzystnym przykładzie wykonania płyta 4 jest płytą betonową. Płyta 4 ma od spodu ograniczniki 28. W tym przykładzie wykonania ograniczniki 28 są umieszczone między szynami 3. Oczywiście, ograniczniki 29 mogą być usytuowane także na lewo i na prawo od szyn 3 (co na rysunku nie zostało uwidocznione). Ograniczniki 28 służą do pozycjonowania płyty 4 względem szyn 3. W przypadku szyn 3 ułożonych wzdłuż niemal prostych odcinków, ograniczniki 28 mogą także całkowicie lub zasadniczo w całości rozciągać się wzdłuż całej długości płyty 4. O ile szyny 3 biegną wzdłuż łuku, korzystne jest, takie ukształtowanie płyty 4, aby ograniczniki 28 były usytuowane jedynie na przednim i tylnym skraju płyty 4 i miały postać kloców (co na rysunku nie zostało pokazane bardziej szczegółowo). W ten sposób pokonuje się problem łuków. W takim przypadku płyty 4 należy ukształtować w formie trapezów, co bliżej pokazano na rysunku fig. 13.

Zgodnie z wynalazkiem możliwe jest także użycie innych materiałów do wykonania gotowego elementu 20, przykładowo stali.

Na załączonym rysunku, fig. 2 pokazuje również nasyp kolejowy 1, podkład 2 i szynę 3. W tym przykładzie wykonania gotowy element 20 ma płytę 41 z przekrojem tworzącym kształt Phi. Nogi 29 przekroju tworzącego kształt Phi spoczywają na szynach 3. W przypadku prostych odcinków nogi 29 mogą rozciągać się na całą długość płyty 41. W przypadku szyn 3 biegnących po łuku nogi 29 należy zredukować do obszarów w kształcie bloków, jak to szerzej wyjaśniono przy omawianiu rysunku fig. 1.

PL 202 960 B1

Fig. 3 przedstawia perspektywiczny widok szyn 3 z gotowym elementem 20. W tym przypadku gotowy element 20 obejmuje dwie belki 21. Belki 21 są ustawione równoległe do szyn 3, tak że istnieje połączenie między szynami 3 i belkami 21 - zasadniczo połączenie kształtowe, które zapobiega bocznemu przesuwaniu gotowego elementu 20. Belki 21 mogą być wykonane z drewna. Możliwe jest jednak także zastosowanie innych materiałów, przykładowo wydrążonych profili metalowych. Na belkach 21 są rozmieszczone grube deski 22. Szereg grubych desek 22 w połączeniu z belkami 21 stanowi gotowy element 20. Na całej długości szyn 3 ułożonych jest - jeden za drugim, wiele gotowych elementów 20, choć na rysunku pokazano tylko jeden z nich. Tak powstaje droga z desek, którą przykładowo można wykorzystać jako szlak turystyczny.

Zastosowanie drewna na belki 21 ma tę zaletę, że w obszarach krzyżowania lub rozwidlenia szyn 3 (co nie zostało uwidocznione na rysunku) można w prosty sposób w belkach 21 wykonać niezbędne wybrania i wyżłobienia. W tym celu belki 21 należy tylko w odpowiednim miejscu podpiłować.

Na rysunku, fig. 4 pokazuje kolejny przekrój przez nasyp kolejowy i, podkłady 2 i szyny 3. W tym przykładzie wykonania gotowy element 20 ma płytę 42 o wyprofilowanym przekroju. Część płyty tworzy drogę konserwacyjną 5. Pozostałą część płyty 42 ukształtowano jako podporę 6 rurociągu 7. Rurociąg 7 może być ciepłociągiem, wodociągiem, ropociągiem lub gazociągiem lub też rurą o innym zastosowaniu, przeznaczoną dla substancji gazowej lub ciekłej.

Fig. 5 przedstawia w widoku perspektywicznym inny przykład wykonania według fig. 4. Pokazano tu, że podpora 6 rurociągu nie musi rozciągać się przez całą długość płyty 42. Dla uzyskania wymaganej nośności wystarcza, gdy podpora 6 jest ukształtowana w postaci jednego lub wielu krótkich bloków.

Fig. 6 przedstawia odmianę przykładu wykonania według rysunku fig. 3. W tym przypadku na szynach 3 jako gotowy element 20 przewidziano element nośny 8 w kształcie kozła (jak litera A). Element nośny 8 jest korzystnie konstrukcją z profili stalowych. Może to być jednak także konstrukcja drewniana. W szczególności element nośny 8 można ustawić na płycie 44. Jak opisano przy poprzednich przykładach wykonania, płyta 44 może być wykonana z betonu lub stali. Element nośny 8 podpiera rurociąg 7.

Na rysunku fig. 7 przedstawiono dalszy przykład wykonania z nasypem kolejowym 1, podkładami 2 i szynami 3. W tym przykładzie wykonania na szynach 3 jako gotowy element 20 ustawiono słup 9. Ten przykład wykonania obejmuje słup kratowy 9 do przewodów elektrycznych do przesyłu prądu. Oczywiście, w miejsce słupa z przewodami elektrycznymi może być słup z przewodami telefonicznymi.

Fig. 8 przedstawia odmianę przykładu wykonania według fig. 7. W tym przykładzie na płycie 43 ustawiono ruchomy telekomunikacyjny maszt nadawczy. W tym przykładzie wykonania gotowy element 20 - na rysunku fig. 8 bez oznacznika cyfrowego, może się składać tylko z płyty 43 lub z płyty 43 z uprzednio zamontowanym masztem nadawczym 23. W tym przykładzie wykonania wykorzystuje się siłę nośną szyn 3 jako fundament dla masztu nadawczego 23. Typowo, zasilanie w energię tego typu masztów nadawczych i/lub ich podłączenie do węzła następuje poprzez kabel w ziemi. Zgodnie z wynalazkiem można także w tym przykładzie wykonania przewidzieć w miejsce kabla ziemnego okablowanie napowietrzne, jak to bliżej przedstawiono na rysunku fig. 8.

Płyty 4, 41, 42, 43, 44 według uprzednio omówionych przykładów wykonania wynalazku można zgodnie z wynalazkiem połączyć z szyną za pomocą uchwytów (nie uwidocznionych na wcześniejszych figurach rysunku).

Na rysunku fig. 9 pokazano - w formie rysunku złożeniowego - uchwyt gotowego elementu 20 (w tym przykładzie wykonania - płyty 4). W płycie 4 znajduje się otwór przelotowy 10. O ile płyta 4 jest płytą betonową, w otworze przelotowym 10 korzystnie znajduje się metalowa tuleja 11. Jeśli płyta 4 jest z metalu, można zgodnie z wynalazkiem zrezygnować z tulei 11. W tym przykładzie wykonania uchwyt jest elementem obrotowym 12. Element obrotowy 12 składa się z głowicy 13, trzonu 14 i krążka mimośrodowego 15. W tym przykładzie wykonania głowicę 14 ukształtowano z czterema krawędziami, tak że można zastosować dostępne w handlu narzędzia do przykręcania szyn. Wskutek ruchu obrotowego głowicy 13 następuje - poprzez trzon 14 - również obrót krążka mimośrodowego 15 i zakleszczenie uchwytu na szynie 3.

Korzystnie, na pojedynczej płycie 4 można zainstalować również kilka elementów obrotowych 12, korzystnie co najmniej jeden taki element na szynę 3. Można też rozpatrywać układ, w którym dwa elementy obrotowe 12 są ustawione obok siebie, tak że ich krążki mimośrodowe 15 leżąc naprzeciwko siebie dociskają szynę 3 z lewej i prawej strony (co nie zostało bliżej zilustrowane na rysunku). Korzystne jest jednak również, gdy w kierunku równoległym do podkładów 2 szyn 3 co najmniej jeden element obrotowy 12 chwyta jedną szynę 3.

PL 202 960 B1

Zamiast elementu obrotowego 12 można w otworze przelotowym 10 umieścić kotew 19 wprowadzaną w grunt. Kotew 19 wprowadzana w grunt może być prętem żelaznym, który jest korzystnie zaostrzony na dolnym końcu. W celu unieruchomienia płyty 4 kotew 19 wprowadzana w grunt musi być jedynie wbita w podłoże, tak aby jej górny koniec znajdował się wciąż w otworze przelotowym 10. Oczywiście zamiast kotw 19 wprowadzanych w grunt można zastosować także śruby wkręcane w grunt (co bliżej nie zostało zilustrowane na rysunku).

Na rysunku fig. 10 pokazano z kolei inny przykład wykonania elementu mocującego. W tym przykładzie realizacji w płytę 4 wpuszczono (przedstawioną schematycznie) płytkę mocującą 16. W płytce mocującej 16 znajduje się gwintowany otwór (nie uwidoczniony na rysunku). Przez ten otwór, za pomocą gwintu śruba 17 jest naprężana względem szyny 3. Gdy wskazane elementy mocujące są zamocowane przy obu szynach, nie są wymagane żadne dodatkowe ograniczniki. W korzystnym przykładzie realizacji jest jednak wskazane, aby w przykładach realizacji omawianego typu płyta 4 miała wypusty oporowe 18.

Na rysunku, fig. 11 przedstawia przekrój przez obszar styku dwóch leżących obok siebie płyt 4, 41 42, 43, 44 (na rysunku fig. 11 uwidoczniono jedynie płytę 4). Płyty 4 mają na końcach profilowanie 24 typu rowek i pióro tak, że dwie sąsiednie płyty mogą w rejonie styku utworzyć połączenie między sobą.

W tym przykładzie wykonania profilowanie 24 typu rowek i pióro ma przekrój w kształcie trapezu, aby umożliwić lepsze wsunięcie w siebie płyt 4. Oczywiście, jest możliwy także przekrój prostokątny.

Profilowanie 24 typu rowek i pióro może być zgodnie z wynalazkiem także tak ukształtowane, że szczelina 25 między obu płytami 4 jest zachowana nawet wtedy, gdy profilowanie 24 typu rowek i pióro całkowicie wchodzi jedno w drugie (na rysunku fig. 11 pokazano szczelinę 25 na całej grubości płyt 4). Szczelinę 25 można zalać bitumem lub innym odpowiednim wypełnieniem (co nie zostało uwidocznione na rysunku).

Po zmontowaniu płyt 4 można je ponadto pokryć nawierzchnią 26. Taka nawierzchnia 26 ma tę zaletę, że można dzięki niej wyrównać ewentualne szczeliny, nieznaczne uskoki, nierówności i tym podobne usterki, tak że powstaje ciągła płaska jezdnia lub droga piesza.

Na rysunku fig. 12 pokazano odmianę złącza przedstawionego na rysunku fig. 11. W tym przykładzie wykonania powierzchnie czołowe 27 płyt 4 ukształtowano z podcięciem co umożliwia montaż na zakładkę. Także w tym przykładzie ułożone płyty można pokryć nawierzchnią 26.

Na rysunku, fig. 13 przedstawia schematycznie zastosowanie rozwiązania według wynalazku na łukach torów. W tym przypadku płyty 4, 42, 43, 44 - na rysunku fig. 13 uwidoczniono jedynie płyty 4 - mają kształt trapezowaty, tak że ustawione jedna przy drugiej układają się zgodnie z łukiem szyn 3. Oczywiście, w przypadku tego rodzaju trapezowych płyt ograniczniki 28 (przedstawione na rysunku fig. 1), wypusty oporowe 18 (przedstawione na rysunku fig. 12) lub belki 21 (przedstawione na rysunku fig. 3) nie mogą się rozciągać na całej długości płyt 4, 42, 43, 44. W tym przypadku zgodnie z wynalazkiem bądź całkiem rezygnuje się z wypustów oporowych 18 lub belek 21 i płyty te unieruchamia się jak to opisano przy omawianiu rysunku fig. 9 lub fig. 10, bądź też wypusty zaporowe 18 lub ograniczniki 28 albo belki 21 (nie uwidocznione na rysunku fig. 13) nie rozciągają się na całą długość płyt 4, 42, 43, 44 lecz są zredukowane do małych klocków, korzystnie ustawionych w rejonie krawędzi płyt 4, 42, 43, 44 (co nie zostało bardziej szczegółowo uwidocznione na rysunku).

Claims (15)

1. Sposób odmiennego wykorzystania torów, znamienny tym, że na torze układa się gotowy element (20) do wykorzystania w charakterze jezdni lub drogi pieszej i/lub do wykorzystania w charakterze podpory do poprowadzenia rurociągu (7) i/lub do zamocowania elementu nośnego (8) i/lub do ustawienia słupa lub masztu (9).

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że po ułożeniu gotowych elementów (20) pokrywa sieje nawierzchnią (26).

3. Gotowy element do stosowania w sposobie określonym w zastrzeżeniu 1 albo 2, znamienny tym, że gotowy element (20) jest płytą (4, 41, 42) nadającą się do ruchu kołowego lub pieszego.

4. Gotowy element według zastrz. 3, znamienny tym, że płyta (41) ma przekrój w kształcie Phi, przy czym prostopadłe elementy tworzące przekrój w kształcie Phi - nogi (29), są oparte na szynach (3).

5. Gotowy element według zastrz. 3, znamienny tym, że na płycie (42) ukształtowana jest podpora (6), która ma wgłębienie w kształcie półwalca do przyjmowania rurociągu (7).

PL 202 960 B1

6. Gotowy element według zastrz. 5, znamienny tym, że na płycie (42) rozmieszczone są jedna za drugą co najmniej dwie podpory (6).

7. Gotowy element według zastrz. 5 albo 6, znamienny tym, że obok podpory lub podpór (6) znajduje się droga konserwacyjna (5).

8. Element mocujący płyty (4, 41, 42, 43, 44) gotowego elementu (20) określonego w jednym lub kilku zastrzeżeniach od 3 do 7, znamienny tym, że płyta (4, 41, 42) ma otwór przelotowy (10), w którym umieszczony jest element obrotowy (12), składający się z głowicy (13), trzonu (14) i krążka mimośrodowego (15), Przy czym mimośrodowość krążka (15) jest tak duża, że sięga on do trzonu szyny (3).

9. Element mocujący według zastrz. 8, znamienny tym, że otwór przelotowy (10) wyposażony jest w tuleję (11).

10. Element mocujący płyty (4, 41, 42, 43, 44) gotowego elementu (20) określonego w jednym lub kilku zastrzeżeniach od 3 do 7, znamienny tym, że w płytę (4, 41, 42, 43, 44) wpuszczona jest płytka mocująca (16), z nagwintowanym otworem i umieszczoną w nim śrubą (17), która w swoim skrajnym położeniu styka się z szyną (3).

11. Element mocujący według zastrz. 10, znamienny tym, że płyta (4, 41,42, 43, 44) ma ogranicznik (28) lub wypust oporowy (18).

12. Obszar czołowy płyty (4, 41, 42, 43, 44), o której mowa w jednym lub kilku zastrzeżeniach od 3 do 11, znamienny tym, że płyta (4) ma na końcach profilowanie (24) typu rowek i pióro.

13. Obszar czołowy płyty (4, 41, 42, 43, 44), o której mowa w jednym lub kilku zastrzeżeniach od 3 do 11, znamienny tym, że powierzchnie czołowe (27) płyt (4, 41, 42, 43, 44) ukształtowane są z podcięciem co umożliwia montaż na zakładkę.

14. Gotowy element według jednego z zastrzeżeń od 3 do 12, znamienny tym, że obejmuje płytę (4, 41, 42, 43, 44) pokrytą nawierzchnią (26).

15. Płyta (4, 41, 42, 43, 44), o której mowa w jednym lub kilku zastrzeżeniach od 3 do 13, znamienna tym, że ma trapezowy rzut poziomy.