PL199729B1 - Pas zębaty - Google Patents

Abstract

Wynalazek dotyczy pasa z ebatego z gumy lub gumopodobnego tworzywa sztucznego do nap edów pasowych z co najmniej jednym krazkiem grzbieto- wym, który posiada pasmo ci eg lowe i tkanin e (15) na grzbiecie pasa z ebatego, przy czym tkanina jest po laczona z korpusem pasa w procesie wulkanizacji. Tkanina (15) na grzbiecie pasa z ebatego posiada w kierunku wzd lu znym pasa wyd lu zenie przy zerwa- niu, mierzone na pasmie tkaniny o szeroko sci 10 mm, wynosz ace wi ecej ni z 50%, gdzie wartosc napr ezenia tkaniny (15) przy wyd lu zeniu 5%, mie- rzona na pasmie tkaniny o szeroko sci 10 mm w kierunku poprzecznym pasa, jest przynajmniej trzykrotnie wy zsza od warto sci w kierunku wzd lu z- nym pasa i tkanina (15) przynajmniej na 80% szero- ko sci pasa posiada osiowo-symetryczny wzór splotu z dwóch, krzy zuj acych si e prostopadle, uk ladów nitek z osnowy i w atku, przy czym o s symetrii wzoru splotu na grzbiecie pasa le zy mi edzy bocznymi kra- w edziami grzbietu pasa, a jej kierunek odchyla si e o k at nie wi ekszy ni z 5° od kierunku kraw edzi i nitki w atku tkaniny (15) znajduj a si e równolegle do osi symetrii. PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest pas zębaty z gumy lub gumo-podobnego tworzywa sztucznego do napędów pasowych z co najmniej jednym krążkiem grzbietowym, który posiada pasmo cięgłowe i tkaninę na grzbiecie pasa zębatego, przy czym tkanina jest połączona z korpusem pasa w procesie wulkanizacji.

Wiadomo, że w celu przeciwdziałania ścieraniu się boków pasa zębatego wskutek bocznego nabiegania na krążki prowadzące lub tarcze obrzeżnikowe, grzbiet pasa zębatego zaopatruje się w tkaninę. Korzystnie stosuje się tkaniny, które posiadają dostatecznie dużą gęstość nitek, które są mniej lub bardziej pochylone do boków pasa, w celu możliwie największego ograniczenia ścierania. Przykładowo w opisie EP 0 571 87 A1 zaproponowano pas zębaty z rzędami zębów umieszczonymi pod kątem, który w celu zwiększenia sztywności poprzecznej, na grzbiecie pasa posiada nitki wzmacniające, ułożone poprzecznie i ukośnie.

Przy tym jako tkaniny grzbietowe można zastosować również proste tkaniny o splocie płótna lnianego lub o prostych pochodnych splotu płótna lnianego (na przykład splot panama lub splot rypsowy), przykładowo z bawełny, które mogą być nakładane na grzbiet pasa nitkami wątku zarówno w kierunku wzdłużnym pasa, jak również pod kątem przykładowo 45° do kierunku wzdłużnego. W zwią zku z rodzajami splotu, wymienionymi w tym opisie, odsył amy przykł adowo do Encyklopedii Brockhaus'a w dwudziestu czterech tomach, F.A. Brockhaus, wyd. 19, Mannheim, 1987, tom 3, str, 330; znajduje się tam przegląd przez różne sploty w tkactwie i ich wzory. Jednak tkaniny o splocie płótna lnianego lub o prostych pochodnych splotu płótna lnianego na grzbiety stosowanych obecnie, wysokosprawnych pasów zębatych, które przesuwają się nie tylko po kołach pasowych, lecz również przez krążki grzbietowe lub naprężające, nie sprawdziły się w praktyce, ponieważ te rodzaje tkanin w kierunku wzdłużnym pasa posiadają zbyt małe wydłużenie i zbyt dużą sztywność na rozciąganie. Wskutek tego pas jest zbyt sztywny i nie ma dostatecznie dużej podatności na zginanie.

Bardziej odpowiednią tkaniną od prostej tkaniny o splocie płótna lnianego, na przykład z bawełny na wykonanie grzbietu pasa jest tkanina elastyczna (Stretch), której nitki wątku są wykonane z trwale elastycznych nitek kędzierzawionych lub przędzy kędzierzawionych (przędze elastyczne) albo z materiałów elastycznych samych w sobie, przykładowo elastycznego poliuretanu, jak przyk ł adowo Elasthan® lub Dorlastan®. Te tkaniny elastyczne stosuje się już z sukcesem od dawna do pokrywania zębów pasów zębatych. W tkaninach elastycznych stosuje się na ogół splot skośny, to znaczy punkty splotu w tym wzorze splotu wznoszą się po nieprzerwanej linii przekątnej i tworzą tak zwaną jodełkę skośną. W przypadku tkanin skośnych możliwe jest uzyskanie dużej gęstości nitek, dzięki czemu tkaniny te wykazują dużą wytrzymałość i zdolność do pracy w ciężkich warunkach. Tkaniny są tak umieszczane na grzbiecie pasa, że nitki wątku są ułożone zasadniczo w kierunku wzdłużnym pasa, dzięki czemu pas uzyskuje wystarczającą podatność na zginanie. Przy tym gęstość nitek osnowy oddziałuje korzystnie na odporność na ścieranie krawędzi.

Z niemieckiego wzoru u ż ytkowego DE-GM 8334233 znane jest przykł adowo wyposaż enie powierzchni grzbietu pasów zębatych w tkaninę elastyczną, która jest wykonana z włókien trwale metalizowanych. Tego rodzaju pasy mają zapewnić długotrwałą i niezawodną powierzchniową przewodność elektryczną.

Jednak w przypadku pasów zębatych z tradycyjnymi tkaninami elastycznymi o splocie skośnym na grzbiecie pasa stwierdzono, że pasy te przy zastosowaniu krążków grzbietowych, w przypadku określonych prędkości obrotowych silnika, wykazują tendencję do bocznego zsuwania się z tarcz pasów zębatych, co jest niedogodnością. Wskutek tego, przy jednoczesnym stosowaniu krążków prowadzących i tarcz obrzeżnikowych, zwiększa się ścieranie na bokach pasa, lub też w przypadku konstrukcji napędowych z niewielką ilością krążków prowadzących lub tarczy obrzeżnikowych, lub bez nich, może nawet dojść do tego, że pas całkowicie zsunie się z tarczy.

Zadaniem wynalazku jest opracowanie pasa zębatego, który posiada dobrą podatność na zginanie i zdolność do rozciągania i który jednocześnie wykazuje zmniejszoną tendencję, albo nie wykazuje tendencji, do zsuwania się z tarczy pasa zębatego.

Zadanie to rozwiązano według wynalazku dzięki temu, że tkanina na grzbiecie pasa zębatego w kierunku wzdłużnym pasa posiada wydłużenie przy zerwaniu, mierzone na paśmie tkaniny o szerokości 10 mm, wynoszące więcej niż 50%, wartość naprężenia tkaniny przy wydłużeniu 5%, mierzona na paśmie tkaniny o szerokości 10 mm, w kierunku poprzecznym pasa jest przynajmniej trzykrotnie wyższa od wartości w kierunku wzdłużnym pasa i tkanina na przynajmniej 80% szerokości pasa poPL 199 729 B1 siada osiowo-symetryczny wzór splotu z dwóch krzyżujących się prostopadle układów nitek z osnowy i wątku, przy czym oś symetrii wzoru splotu na grzbiecie pasa leży między bocznymi krawędziami grzbietu pasa, a jej kierunek odchyla się o kat nie większy niż 5° od kierunku krawędzi i przy czym nitki wątku tkaniny znajdują się równolegle do osi symetrii.

Wydłużenie przy zerwaniu i wartość naprężenia (siła na początkowy przekrój poprzeczny) przy wydłużeniu 5% wykrywane jest w zwykłej próbie rozciągania z zastosowaniem zrywarki, przy rozciąganiu ze stałą szybkością posuwu ciągnącego zacisku mocującego w temperaturze pokojowej. Wprowadzone do zacisku mocującego pasmo tkaniny posiada szerokość 10 mm, a odległość między zaciskami wynosi przykładowo 10 mm. Tkanina zostaje przykładowo wypreparowana ze swoim gumowym podłożem z gotowego pasa, odpowiednio pocięta i za pomocą tego pasma określone zostaje wydłużenie przy zerwaniu i wartość naprężenia. Odnośnie pojęć, dotyczących prostej próby rozciągania przy badaniu tekstyliów, odsyłamy do normy DIN 53815.

Wynalazek opiera się na rozpoznaniu, że tendencja do zsuwania się pasa zębatego z tkaniną grzbietową, który styka się z co najmniej jednym krążkiem, jest zależna nie tyle od zastosowanego materiału na tkaninę grzbietową, ile od rodzaju tkania, a więc od wzoru splotu tkaniny.

W przypadku pasów zę batych wedł ug wynalazku, po pierwsze dzię ki zastosowaniu tkaniny o wydł u ż eniu przy zerwaniu w kierunku wzdł u ż nym pasa powyż ej 50% i wartoś ci naprężenia przy wydłużeniu 5%, która w kierunku poprzecznym pasa jest przynajmniej trzykrotnie większa od wartości w kierunku wzdłużnym pasa, uzyskano wystarczającą podatność na zginanie i zdolność do rozciągania pasa, a po drugie szczególny wzór splotu tkaniny grzbietowej i układ tkaniny powoduje to, że pas wykazuje zmniejszoną tendencję, lub nie wykazuje tendencji, do zsuwania się z kół pasowych.

Jednocześnie wysoka wartość naprężenia tkaniny przy wydłużeniu 5% w kierunku poprzecznym pasa powoduje to, że boki pasa są chronione przed ścieraniem i pasy według wynalazku charakteryzuje się trwałością materiału.

Wzór splotu tkaniny na grzbiecie pasa na przynajmniej 80% szerokości pasa jest umieszczony osiowo-symetrycznie wobec osi symetrii, która znajduje się na grzbiecie pasa między jego krawędziami. Przy tym osiowo-symetryczny wzór splotu oznacza to, że przebieg nitek osnowy i wątku, a tym samym również ich punktów skrzyżowania, jest osiowo-symetryczny wobec osi symetrii. Ponieważ na ogół tkanina jest wulkanizowana z półfabrykatem zwoju pasów zębatych, dzięki czemu uzyskuje się dobrą przyczepność między korpusem pasa a tkaniną grzbietową, po czym pasy ze zwoju przecinane są do uzyskania zróżnicowanych szerokości, często dochodzi do tego, że przylegająca tkanina nie jest umieszczona na całej szerokości pasa (100%) osiowo-symetrycznie wobec osi symetrii między krawędziami. Mianowicie, podczas przecinania pasów, tkanina nie zawsze jest tak przecinana, że dokładnie całkowity albo dokładnie podzielony na połowy raport splotu przylega do krawędzi wskutek cięcia. Przy tym raport splotu, zgodnie z wzornikiem splotów z dziedziny tkactwa, obejmuje najmniejszą ilość skrzyżowań nitek osnowy i wątku, które włączone obok siebie w kierunku osnowy i wą tku w przerwanej kolejnoś ci, okreś lają strukturę splotu tkaniny. Jednak w przypadku tkaniny grzbietowej pasa zębatego według wynalazku, wzór splotu i grubość nitek wątku są tak dopasowane do siebie, że na przynajmniej 80% szerokości pasa występuje osiowo-symetryczny wzór splotu, pomimo dowolnych krawędzi cięcia.

Kierunek osi symetrii nie powinien odchylać się o więcej niż 5°, korzystnie o nie więcej niż 1°, od kierunku krawędzi grzbietu pasa, w celu uniemożliwienia zsuwania się pasa z koła pasowego. Optymalny byłby kąt odchylenia 0°, jednak ze względu na technikę wytwarzania, nie można uzyskać takiego kąta przy nakładaniu tkaniny na półfabrykat zwoju. Badania wykazały, że można jeszcze tolerować kąt nachylenia wynoszący 5°; przy występowaniu kątów powyżej 5° w przypadku pasów zębatych, które przesuwają się wzdłuż krążków grzbietowych, istnieje zwiększona tendencja do zsuwania się z kół pasowych.

Dzięki temu, że w przypadku pasów zębatych według wynalazku nie występuje tendencja do zsuwania się z kół pasowych, korzystnie uniemożliwia się zwiększone ścieranie pasa na bokach przy przechodzeniu wzdłuż krążków prowadzących lub tarcz obrzeżnikowych. Pas zębaty według wynalazku przesuwa się prosto i nie ustawia się skośnie, dzięki czemu nie zsuwa się silnie na boki wobec krążków prowadzących czy tarcz obrzeżnikowych. Jeżeli napęd pasowy nie posiada w ogóle, lub posiada niewielką ilość krążków prowadzących i tarcz obrzeżnikowych, dzięki pasom zębatym według wynalazku można uniemożliwić zsuwanie się całych pasów z kół pasowych.

Pasy zębate wytwarza się na ogół w ten sposób, że na określony jako formę cylinder stalowy z odpowiednimi rowkami wzdł u ż nymi na zę by nakł ada się kolejno warstwy pasma cię g ł owego, pł yty

PL 199 729 B1 mieszanki kauczukowej i włókniny papierowej. Włóknina papierowa służy do odprowadzania powstających gazów podczas przeprowadzanej następnie wulkanizacji. Jeżeli chodzi o pas zębaty, którego zęby są również pokryte tkaniną, wówczas przed nakładaniem wyżej wymienionych warstw na formę naciąga się jeszcze pończochę z tkaniny, na ogół z elastycznej tkaniny poliamidowej o wiązaniu skośnym, która jest traktowana adhezyjnym roztworem impregnującym, zazwyczaj roztworem impregnującym rezorcynowo-formaldehydowo-lateksowym. Dodatkowo tkaniny elastyczne mogą być preparowane odpowiednimi roztworami gumowymi, przykładowo roztworem mieszaniny, jaka znajduje się w pasie pod tkaniną . Na owinię t ą formę nacią ga się koszulkę i przeprowadza ją do kot ł a wulkanizacyjnego (autoklawu), gdzie półfabrykat zwoju jest poddany wulkanizacji pod ciśnieniem. W procesie tym włóknina papierowa łączy się z grzbietem zwoju pasa zębatego. Po wulkanizacji zwój zostaje usunięty z formy i z koszulki i oszlifowany do ostatecznej wysokości pasa, przy tym przede wszystkim musi być oszlifowana włóknina na grzbiecie pasa. Następnie, jak to już opisano, z tego zwoju są przycinane pasy o zróżnicowanej szerokości. Zaletą pasów zębatych według wynalazku jest to, że tkanina na grzbiecie pasa zębatego, która zazwyczaj przed obróbką jest również traktowana adhezyjnym roztworem impregnującym na bazie rezorcyny, formaldehydu i lateksu kauczukowego, a na końcu jest nawijana wokół zwoju półfabrykatu, może spełniać funkcję włókniny papierowej przy wytwarzaniu pasa, a po wulkanizacji odpada związane z nakładami szlifowanie pasa. Można zrezygnować z włókniny papierowej. Dzięki temu nie ma odpadów ze szlifowania.

Ponieważ nitki osnowy tkaniny na grzbiecie pasa są ułożone prostopadle do osi symetrii wzoru splotu, uzyskuje się dostatecznie dużą gęstość nitek, które są ułożone zasadniczo prostopadle do boków pasa. Powoduje to uzyskanie wysokiej wartości naprężenia przy wydłużeniu 5% w kierunku poprzecznym pasa i przyczynia się również do tego, że boki pasa są chronione przed ścieraniem. Dzięki temu zapewniona jest również wystarczająca sztywność poprzeczna.

Według korzystnego rozwinięcia wynalazku, w przypadku tkaniny na grzbiecie pasa chodzi o tkaninę, która jako nitki wątku posiada elastyczne nitki poliamidowe. Tego rodzaju tkaniny charakteryzują się wysoką odpornością termiczną i odpornością na ścieranie i są tanie. W przypadku elastycznych nitek poliamidowych chodzi przykładowo o kędzierzawione nitki poliamidowe.

Alternatywnie do tkaniny z elastycznymi nitkami poliamidowymi jako nitkami wątku, można również stosować tkaninę z nitkami wątku, wykonanymi z materiału, który sam w sobie jest elastyczny, korzystnie z elastycznego poliuretanu, jak przykładowo Elasthan® lub Dorlastan®. Tkaniny te mają tę zaletę, że są one stabilniejsze wobec dynamicznych ciągłych obciążeń gnących niż tkaniny z kędzierzawionymi elastycznymi nitkami poliamidowymi.

Według korzystnej postaci wykonania wynalazku, tkanina na grzbiecie pasa posiada splot panama. Ten typ splotu łączy dużą gęstość nitek z niewielką szerokością raportu. Gęstość nitek jest większa niż w przypadku splotu płótna lnianego, a większa długość nitek do chwili, gdy nitka zmieni stronę tkaniny, oddziałuje korzystnie na zdolność do rozciągania tkaniny. Niewielka szerokość raportu w porównaniu do tkanin o splotach skośnych umożliwia to, że wzór splotu tkaniny na grzbiecie pasa na przynajmniej 80% szerokości pasa jest osiowo-symetryczny. Jednak na pas według wynalazku może być również użyta tkanina o splocie płótna lnianego. Posiada ona jeszcze mniejszą szerokość raportu przy tej samej grubości nitki i możną ją łatwo wytwarzać. Można stosować również wszystkie inne typy tkanin, w których na grzbiecie pasa powstaje osiowo-symetryczny wzór splotu według zastrz. 1.

Aby tkanina na grzbiecie pasa skutecznie przeciwdziałała tendencji zsuwania się, a jednocześnie aby nie oddziaływała niekorzystnie na inne właściwości pasa, jak przykładowo odporność na zmianę kierunku obciążenia przy zginaniu lub poziom głośności, oraz grubość pasa, okazało się celowe, jeśli tkanina nie jest grubsza niż 1,2 mm i nie cieńsza niż 0,7 mm. Jeżeli tkanina jest grubsza niż 1,2 mm, wówczas jest ona zbyt silnie wydłużona na grzbiecie pasa, co w końcu może doprowadzić do awarii pasa. Ponadto z powodu zbyt grubej tkaniny, pas jest ciężki i drogi. Natomiast jeśli tkanina jest cieńsza niż 0,7 mm, to z powodu zbyt małej ilości przylegającego materiału występują straty odporności na ścieranie na krawędziach.

W celu uzyskania dostatecznej przyczepności tkaniny do gumowego korpusu pasa zębatego, przed dalszą obróbką w procesie wytwarzania pasa zębatego tkanina jest traktowana adhezyjnym roztworem impregnującym na bazie rezorcyny, formaldehydu i lateksu kauczukowego, tak zwaną kąpielą impregnującą rezorcynowo-formaldehydowo-lateksową (RFL-Dip).

W przypadku zwykłego wykonania pasów zębatych, również na zębach pasa znajduje się tkanina, na ogół tkanina elastyczna o splocie skośnym, na przykład z poliamidu, dla zwiększenia trwałoPL 199 729 B1 ści pasa zębatego. Tkanina na zębach chroni zęby przed ścieraniem lub ścinaniem przez występujące siły i zwiększa sztywność zęba, dzięki czemu można zapobiec przeskakiwaniu zębów przy dużych momentach obrotowych. Niewielki współczynnik tarcia tkaniny, w porównaniu do gumy, przyczynia się do polepszenia odporności zębów na zużycie.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania, które jednak nie ograniczają wynalazku, na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie układ napędu pasowego z krążkami i kołami silnika wysokoprężnego, fig. 2 - wzory splotu tkanin grzbietowych, dzięki którym pasy nie wykazują tendencji, lub wykazują zmniejszoną tendencję, do zsuwania się, fig. 3 - wzory splotu tkanin grzbietowych, które powodują silną tendencję do zsuwania się pasów, z fig. 4 - schematycznie wycinek napędu pasowego.

Wytworzono pasy zębate z tkaninami grzbietowymi z elastycznej tkaniny z poliamidu PA 6,6 i o różnych wzorach splotu. Tkaniny traktowano kąpielą impregnując ą rezorcynowo-formaldehydowo-lateksową (RFL-Dip) i wytwarzanie pasów przeprowadzono w sposób opisany powyżej. We wszystkich przypadkach tkaniny nakładano w ten sposób, że nitki wątku były ułożone zasadniczo równolegle do krawędzi pasa. Tego rodzaju pasy zostały wbudowane w silniku wysokoprężnym z pompą rozdzielaczową, jak to jest przedstawione schematycznie na fig. 1, z jego obrotowo ułożyskowanymi krążkami, kołami i tarczami. W tego rodzaju silniku pas zębaty 1 jest napędzany przez koło 2 wału korbowego, swoim grzbietem przebiega wzdłuż krążka naprężającego 3, zanim poprzez koło 4 napędzi wałek rozrządu. Poprzez niewielki krążek zwrotny 5 pas zębaty 1 jest prowadzony dalej do koła 6 pompy wtryskowej rozdzielaczowej. Po napędzeniu koła 7 pompy wodnej, duży krążek zwrotny 8 prowadzi pas zębaty 1 z powrotem do koła 2 wału korbowego. Pas przylega swoim grzbietem do krążka naprężającego 3, małego krążka zwrotnego 5 i dużego krążka zwrotnego 8. W celu zwiększenia obciążenia pasa, dobrano pas o szerokości tylko 15 mm. Silnik był napędzany różną prędkością obrotową i badano warunki zsuwania pasa. Przypadek ewentualnego zsuwania się pasa był możliwy do zaobserwowania głównie na dużym krążku zwrotnym 8.

Dalsze badania silnika według fig. 1 przeprowadzono w warunkach wyposażenia dużego krążka zwrotnego 8 w dodatkową tarczę obrzeżnikową, a koło 6 pompy wtryskowej rozdzielaczowej zostało ustawione lekko ukośnie. Silnik pracował z prędkością obrotową 400 obr./min. W ten sposób badano zróżnicowane ścieranie krawędzi pasów z różnymi tkaninami grzbietowymi.

Na fig. 2 są przedstawione wzory splotów kilku tkanin, które zastosowano jako tkaninę grzbietową na pasach zębatych w silniku według fig. 1 i które powodowały to, że pasy, przesuwające się wzdłuż krążków grzbietowych, wykazywały zmniejszoną tendencję, lub nie wykazywały tendencji, do zsuwania się.

Przy badaniu odporności na ścieranie krawędzi z ukośnie ustawionym kołem pompy wtryskowej rozdzielaczowej, zaobserwowano zmniejszone ścieranie krawędzi pasów z tymi rodzajami tkanin. Zastosowanymi tkaninami były tkaniny elastyczne z nitkami osnowy z poliamidu PA 6,6 i nitkami wątku z kędzierzawionego poliamidu PA 6,6.

Wzór splotu jest oczywistym dla specjalisty z dziedziny włókiennictwa sposobem przedstawienia budowy tkaniny; w związku z powyższym odsyłamy ponownie przykładowo do Encyklopedii Brockhaus'a w dwudziestu czterech tomach, F.A. Brockhaus, wyd. 19, Mannheim, 1987, tom 3, str. 330. Każda kolumna wzoru splotu odpowiada nitce osnowy, a każdy rządek - nitce wątku. Jeżeli kwadrat skrzyżowania określonej kolumny i określonego rządku jest oznaczony kolorem czarnym, wówczas określona nitka osnowy nachodzi tam na określoną nitkę wątku; natomiast jeśli kwadrat skrzyżowania określonej kolumny i określonego rządku są oznaczone kolorem białym, wówczas określona nitka osnowy jest ułożona tam pod określoną nitką wątku. Wzór splotu 2a jest wzorem splotu płótna lnianego, wzór splotu 2b jest wzorem splotu rypsowym, wzór splotu 2c jest wzorem splotu panama, a wzór splotu 2d jest wzorem splotu jodełkowego.

Na fig. 3(a-e) są przedstawione wzory splotów kilku tkanin, które po naniesieniu jako tkaniny grzbietowej na pasy zębate powodują to, że pasy w opisanych warunkach wykorzystywały silną tendencję do zsuwania się lub znaczne ścieranie krawędzi. W przypadku tych tkanin chodzi o tkaniny o splotach skoś nych.

Na fig. 4 jest przedstawiony wycinek napędu pasowego z pasem zębatym 1' według wynalazku, który przesuwa się wzdłuż tarczy zębatej 9 i krążka grzbietowego 10 (krążka naprężającego lub zwrotnego). Pas jest zbudowany z korpusu gumowego 11 z pasmem cięgłowym 12, tkaniną 14, przykrywającą zęby 13 i tkaniną 15 na grzbiecie pasa. Tkaninę 15 stanowi tkanina elastyczna o splocie panama.

PL 199 729 B1

Tkaninę 15 może stanowić przykładowo tkanina poliamidowa o grubości 1,04 mm, przy czym nitki posiadają numerację ciężarową 235 dtex, a nitki osnowy stanowią kędzierzawione nitki poliamidowe, składające się z sześciu pojedynczych nitek, każda o numeracji ciężarowej 78 dtex. Tkanina 15 na grzbiecie pasa posiada wydłużenie przy zerwaniu w kierunku wzdłużnym pasa powyżej 50%. Wartość naprężenia tkaniny przy wydłużeniu 5% w kierunku poprzecznym pasa jest trzykrotnie większa od wartości naprężenia w kierunku wzdłużnym pasa. Wydłużenie przy zerwaniu i wartość naprężenia były mierzone wówczas, gdy z gotowego pasa wypreparowano tkaninę z podłożem gumowym. Pobrano pasma tkaniny o szerokości odpowiednio 10 mm zarówno w kierunku wzdłużnym pasa, jak i kierunku poprzecznym pasa i przeprowadzono proste próby rozcią gania przy sta ł ej szybkoś ci posuwu ciągnącego zacisku mocującego przy odległości między uchwytami 10 mm. Wzór splotu na przynajmniej 80% szerokości pasa jest osiowo-symetryczny do osi symetrii, która jest równoległa do krawędzi pasa, a nitki wątku są równoległe do osi symetrii.

Claims (9)

1. Pas zębaty z gumy lub gumopodobnego tworzywa sztucznego do napędów pasowych z co najmniej jednym krążkiem grzbietowym, który posiada pasmo cięgłowe i tkaninę na grzbiecie pasa zębatego, przy czym tkanina jest połączona z korpusem pasa w procesie wulkanizacji, znamienny tym, że tkanina (15) na grzbiecie pasa zębatego posiada w kierunku wzdłużnym pasa wydłużenie przy zerwaniu, mierzone na paśmie tkaniny o szerokości 10 mm, wynoszące więcej niż 50%, wartość naprężenia tkaniny (15) przy wydłużeniu 5%, mierzona na paśmie tkaniny o szerokości 10 mm, w kierunku poprzecznym pasa jest przynajmniej trzykrotnie wyż sza od wartoś ci w kierunku wzdł u ż nym pasa i tkanina (15) na przynajmniej 80% szerokości pasa posiada osiowo-symetryczny wzór splotu z dwóch krzyżujących się prostopadle układów nitek z osnowy i wątku, przy czym oś symetrii wzoru splotu na grzbiecie pasa leży między bocznymi krawędziami grzbietu pasa, a jej kierunek odchyla się o kąt nie większy niż 5° od kierunku krawędzi i przy czym nitki wą tku tkaniny (15) znajdują się równolegle do osi symetrii.

2. Pas według zastrz. 1, znamienny tym, że kierunek osi symetrii wzoru splotu odchyla się o kąt nie wię kszy niż 1° od kierunku kraw ędzi.

3. Pas według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że tkanina (15) na grzbiecie pasa jako nitki wątku posiada elastyczne nitki poliamidowe.

4. Pas według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że tkanina (15) na grzbiecie pasa jako nitki wątku posiada nitki wykonane z materiału, który sam w sobie jest elastyczny.

5. Pas według zastrz. 4, znamienny tym, że tkanina (15) na grzbiecie pasa posiada jako nitki wątku nitki z elastycznego poliuretanu.

6. Pas według zastrz. 1 albo 5, znamienny tym, że splot tkaniny (15) na grzbiecie pasa jest splotem panama.

7. Pas według zastrz. 1 albo 5, znamienny tym, że splot tkaniny (15) na grzbiecie pasa jest splotem płótna lnianego.

8. Pas według zastrz. 1, znamienny tym, że tkanina (15) na grzbiecie pasa posiada grubość 0,7-1,2 mm.

9. Pas według zastrz. 1 albo 8, znamienny tym, że tkanina (15) na grzbiecie pasa jest traktowana roztworem impregnującym rezorcynowe-formaldehydowo-lateksowym.