PL197282B1 - Zawór, a zwłaszcza zawór termostatyczny do urządzeń grzewczych - Google Patents

Abstract

1. Zawór, a zw laszcza zawór termostatyczny do urz adze n grzewczych, maj acy obudow e, gniazdo zaworu, element zamykaj acy, urucha- miany za pomoc a popychacza wyprowadzonego przez urz adzenie uszczelniaj ace na zewn atrz obudowy, oraz mechanizm lacz acy, maj acy pierwsz a form e dla zamocowania nasadki uru- chamiaj acej, znamienny tym, ze mechanizm lacz acy wyposa zony jest w co najmniej jeden element lacz acy (22; 48; 95; 119; 158, 163, 172, 183; 206; 247) umieszczony w obudowie (10; 40; 80; 110; 150; 170; 200; 240) przesuwnie wzd lu z osi popychacza, przy czym w drugiej pozycji przesuni ecia, co najmniej jeden element lacz acy mechanizmu lacz acego ma odpowied- ni a drug a form e dla zamocowania nasadki uru- chamiaj acej drugiego typu. PL PL PL PL

Description

(²¹) Numer zgłoszema: 343⁹⁷0 (¹) )^ntlCθ'F16K 31/64 (2006.01) (22) Data zgłoszenia: 16.11.2000

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

(54) Zawór,a zwłaszcza zawór termostatyczny do urządzęńgrzewczych
	(73) Uprawniony z patentu:
(30) Pierwszeństwo:	DANFOSS A/S,Nordborg,DK
17.11.1999,DE,19955259.2	(72) Twórca(y) wynalazku:
(43) Zgłoszenie ogłoszono: 21.05.2001 BUP 11/01	Jorgen Seindal Wiwe,Solbjerg,DK Fester Garm,Silkeborg,DK Poul Holck,Beder,DK
(45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.03.2008 WUP 03/08	(74) Pełnomocnik: Łukaszyk Szymon, Kancelaria Patentowa Łukaszyk

(57) 1i Zawór, a zwłaszcza zawór termostatyczny do urządzeń grzewczych, mający obudowę, gniazdo zaworu, element zamykający, uruchamiany za pomocą popychacza wyprowadzonego przez urządzenie uszczelniające na zewnątrz obudowy, oraz mechanizm łączący, mający pierwszą formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej, znamienny tym, że mechanizm łączący wyposażony jest w co najmniej jeden element łączący (22; 48; 95; 119; 158, 163, 172, 183; 206; 247) umieszczony w obudowie (10; 40; 80; 110; 150; 170; 200; 240) przesuwnie wzdłuż osi popychacza, przy czym w drugiej pozycji przesunięcia, co najmniej jeden element łączący mechanizmu łączącego ma odpowiednią drugą formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej drugiego typu.

PL 197 282 B1

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest zawór, a zwłaszcza zawór termostatyczny do urządzeń grzewczych, mający obudowę, gniazdo zaworu, element zamykający, uruchamiany za pomocą popychacza wyprowadzonego przez urządzenie uszczelniające na zewnątrz obudowy, oraz mechanizm łączący, mający pierwszą formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej.

Do zamocowania nasadki uruchamiającej na zaworze konieczne jest zastosowanie na obudowie zaworu mechanizmu łączącego, odpowiadającego danemu typowi nasadki uruchamiającej. Większość zaworów znajdujących się obecnie na rynku wyposażona jest w mechanizmy łączące takie jak pokazane na rysunku pos. l i pos. II. W mechanizmie łączącym 1 pierwszego typu przewidziano powierzchnię przylegania 2, do której dociśnięty zostaje cokół nasadki uruchamiającej tak, że siła radialna działająca na obszar mocowania 3 jest skierowana w kierunku osiowym. Odległość „A pomiędzy powierzchnią przylegania 2, a wolnym końcem popychacza zaworu 4, służącego do uruchomienia elementu zamykającego, wynosi około 30 mm. Przykład takiego rozwiązania przedstawiono w opisie patentowym DE 32 36 372 C2.

W mechanizmie łączącym 5 drugiego typu, powierzchnia przylegania 6 znajduje się na stronie czołowej obszaru mocowania 7 w formie gwintu. Przez nakręcenie nakrętki złącznej, wyposażonej w kołnierz wewnętrzny, cokół nasadki uruchamiającej zostaje dociśnięty do powierzchni przylegania 6. Obszar mocowania 7 posiada gwint M30 x 1,5. Odległość „B pomiędzy powierzchnią przylegania 6 a wolnym końcem popychacza zaworu 4 wynosi około 10 mm. Przykład takiego rozwiązania przedstawiono w opisie patentowym DE 43 44 773 A1.

Pozostałe mechanizmy łączące różnią się od mechanizmu łączącego 5 tym, że odległość B jest trochę większa i wynosi na przykład około 20 mm.

Z opisu patentowego DE 94 11 056 U1 wiadomo, że można dostosować ten sam zawór do połączenia dwóch lub więcej typów nasadek uruchamiających, wstawiając pomiędzy zawór, a nasadkę uruchamiającą dodatkową część - adapter. Stąd też podczas wykonywania różnego rodzaju napraw każdy mechanik zajmujący się instalacją grzewczą może sobie sprawnie poradzić dysponując zaledwie kilkoma dodatkowymi częściami zamiennymi, które musi zastosować. Może również łączyć ze sobą zawory oraz nasadki uruchamiające wykonywane przez różne firmy. Często jednak okazuje się, że brakuje adaptera lub części dodatkowych w momencie, gdy są potrzebne, ponieważ są już zużyte lub też po prostu się zagubiły.

Celem wynalazku jest zatem wykonanie zaworu wyżej opisanego rodzaju, wyposażonego we wszystkie konieczne elementy tak, aby można go było połączyć zamiennie z jednym z co najmniej dwóch różnych typów nasadek uruchamiających.

Istotą wynalazku jest zawór charakteryzujący się tym, że mechanizm łączący wyposażony jest w co najmniej jeden element łączący umieszczony w obudowie przesuwnie wzdłuż osi popychacza, przy czym w drugiej pozycji przesunięcia, co najmniej jeden element łączący mechanizmu łączącego ma odpowiednią drugą formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej drugiego typu.

Dzięki wprowadzeniu elementów przesuwnych osiowo udało się stworzyć co najmniej dwie różne formy mechanizmu łączącego, dostosowane do zamocowania nasadki uruchamiającej pierwszego lub drugiego typu.

Na korzyść takiego rozwiązania przemawia również fakt, że obie formy mechanizmu łączącego mają powierzchnię przylegania, przy czym odległość pomiędzy powierzchnią przylegania pierwszej formy mechanizmu łączącego a wolnym końcem popychacza jest większa od odległości pomiędzy powierzchnią przylegania drugiej formy mechanizmu łączącego a wolnym końcem popychacza.

W wielu przypadkach wystarczy zatem dokonać takiego przesunięcia osiowego elementu łączącego, aby przewidzieć dwie różne formy nasadki uruchamiającej.

Zaletą zaworu według wynalazku jest fakt, że obie formy mechanizmu łączącego mają po jednym przyporządkowanym powierzchni przylegania obszarze mocowania, który w pierwszej formie mechanizmu łączącego jest powierzchnią stożkową o mniejszej średnicy zewnętrznej, zaś w drugiej formie mechanizmu łączącego jest gwintem zewnętrznym o większej średnicy.

Dzięki takim dwóm formom mechanizmu łączącego możliwe jest zamocowanie na zaworze większości obecnych na rynku nasadek uruchamiających.

Zaletą zaworu według wynalazku jest również fakt, że zewnętrzny element łączący ma powierzchnię przylegania dla obu form mechanizmu łączącego i znajduje się po zewnętrznej stronie obudowy.

Korzystanie z powierzchni przylegania w obu formach niesie za sobą duże ułatwienia.

PL 197 282 B1

Zaletą zaworu według wynalazku jest też fakt, że zewnętrzny element łączący ma powierzchnię przylegania dla obu form mechanizmu łączącego i znajduje się po wewnętrznej stronie ściany obudowy o powiększonej średnicy. Dzięki temu element łączący jest częściowo chroniony.

Korzystne jest, aby zewnętrzny element łączący miał gwint zewnętrzny stanowiący obszar mocowania dla drugiej formy mechanizmu łączącego. Gwint zewnętrzny można aktywować przez zwykłe przesunięcie elementu łączącego.

Korzystne jest również, aby wewnętrzny element łączący połączony z urządzeniem uszczelniającym przechodził po stronie wewnętrznej obudowy.

W ten sposób można zmienić odległość pomiędzy powierzchnią przylegania a wolnym końcem popychacza. Wewnętrzny element łączący może zostać użyty w kombinacji z zewnętrznym elementem łączącym.

Korzystne jest przy tym, aby wewnętrzny element łączący miał powierzchnię stożkową stanowiącą obszar mocowania dla pierwszej formy mechanizmu łączącego. Przez przesunięcie do wewnątrz powierzchnia stożkowa zostaje unieruchomiona.

Korzystne jest ponadto, aby popychacz połączony był z elementem zamykającym za pomocą sprzęgła wyrównawczego.

Sprzęgło wyrównawcze, mające korzystnie formę sprzęgła ciernego skraca odstęp pomiędzy popychaczem, a elementem zamykającym. Stąd też gniazdo zaworu może być przymocowane do obudowy na stałe lub też być jej elementem.

W korzystnej formie wykonania zaworu według wynalazku powierzchnia stożkowa znajduje się w stałej odległości od urządzenia uszczelniającego na obudowie (10), a zewnętrzny element mający gwint zewnętrzny oraz wspólną obydwu formom mechanizmu łączącego powierzchnię przylegania tworzy jedyny przesuwny element łączący.

Fakt, że tylko jeden element łączący posiada możliwość regulacji sprawia, że zawór jest łatwy w obsłudze.

Inne korzystne rozwiązanie w zaworze według wynalazku polega na tym, że na obudowie znajduje się gwint zewnętrzny oraz wspólna obu formom mechanizmu łączącego powierzchnia przylegania, a wewnętrzny element łączący, mający powierzchnię stożkową znajdującą się w stałej odległości od urządzenia uszczelniającego, tworzy jedyny przesuwny element łączący.

Zaletą zaworu według wynalazku jest także fakt, że droga przesuwu co najmniej jednego elementu łączącego jest ograniczona przez ograniczniki ruchu.

Dzięki temu położenie elementu łączącego jest ściśle określone.

Zaletą zaworu według wynalazku jest ponadto fakt, że w trzeciej pozycji przesunięcia, co najmniej jeden przesuwny element łączący mechanizmu łączącego ma odpowiednią trzecią formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej trzeciego typu.

Pozwala to na zastosowanie więcej niż dwóch form mechanizmu łączącego.

W zaworze według wynalazku można to osiągnąć, kiedy co najmniej jeden element łączący jest blokowalny w pośredniej pozycji przesuwu.

W korzystnej formie wykonania zaworu według wynalazku, co najmniej jeden element łączący jest przesuwny jednokierunkowo za pośrednictwem urządzenia blokującego.

Dlatego też jedna forma mechanizmu łączącego ma pierwszeństwo, ale jest ona zablokowana, po przejściu w drugą formę mechanizmu łączącego.

W zaworze według wynalazku korzystny jest również fakt, że obudowa ma profilowania zabezpieczające obrót nasadki uruchamiającej, dopasowane zarówno do pierwszego jak i drugiego typu nasadki uruchamiającej.

Dzięki temu obroty nasadki uruchamiającej są zablokowane w obydwu przypadkach.

Szczególnie korzystne jest, aby w zaworze według wynalazku profilowania zabezpieczające obrót nasadki uruchamiającej miały zewnętrzny sześciokąt oraz pewną ilość profilowań osiowo równoległych.

Profilowania takie umożliwiają zastosowanie większości znajdujących się na rynku nasadek uruchamiających.

Przedmiot wynalazku został przedstawiony bliżej w korzystnym przykładzie wykonania na rysunku, na którym pos. I przedstawia schematycznie mechanizm łączący dla pierwszego typu nasadki uruchamiającej według stanu techniki;

pos. II przedstawia schematycznie mechanizm łączący dla drugiego typu nasadki uruchamiającej według stanu techniki;

PL 197 282 B1 fig. 1 przedstawia przekrój podłużny przez zawór według wynalazku wraz z mechanizmem łączącym przedstawionym na rysunku pos. l;

fig. 2 przedstawia przekrój podłużny przez zawór według wynalazku wraz z mechanizmem łączącym przedstawionym na rysunku pos. II;

fig. 3 przedstawia przekrój podłużny przez inną konstrukcję zaworu według wynalazku wraz z przesuwnym elementem łączącym znajdującym się w pierwszej pozycji;

fig. 4 przedstawia przekrój podłużny zaworu, podobnie jak na rysunku fig. 3, lecz z przesuwnym elementem łączącym znajdującym się w drugiej pozycji;

fig. 5 przedstawia przekrój podłużny zaworu według wynalazku, podobnie jak na rysunku fig. 3, lecz z przesuwnym elementem łączącym znajdującym się w trzeciej pozycji;

fig. 6 przedstawia tuleję wraz z torem prowadzenia;

fig. 7 przedstawia przekrój podłużny przez kolejną konstrukcję zaworu według wynalazku wraz z mechanizmem łączącym przedstawionym na rysunku pos. I;

fig. 8 przedstawia przekrój podłużny przez zawór przedstawiony na rysunku fig. 7 wraz z mechanizmem łączącym przedstawionym na rysunku pos. II;

fig. 9 przedstawia przekrój podłużny przez przekształcony zawór według wynalazku z mechanizmem łączącym według rysunku pos. I;

fig. 10 przedstawia przekrój podłużny przez zawór według rysunku fig. 9 z kolejnym mechanizmem łączącym;

fig. 11 przedstawia przekrój podłużny przez zawór według rysunku fig. 9 z mechanizmem łączącym przedstawionym na rysunku pos. II;

fig. 12 przedstawia przekrój podłużny przez kolejny zawór według wynalazku wraz z mechanizmem łączącym przedstawionym na rysunku pos. l;

fig. 13 przedstawia przekrój podłużny przez zawór zgodnie z rysunkiem fig. 12 z mechanizmem łączącym przedstawionym na rysunku pos. II;

fig. 14 przedstawia przekrój podłużny przez kolejną konstrukcję zaworu zgodnie z wynalazkiem, przy czym górna połowa przedstawia pierwszą formę mechanizmu łączącego, a druga, dolna połowa przedstawia drugą formę mechanizmu łączącego;

fig. 15 przedstawia przekrój cząstkowy wzdłuż linii X-X według rysunku fig. 16;

fig. 16 przedstawia widok z góry na obudowę zaworu według rysunku fig. 15;

fig. 17 przedstawia przekrój podłużny przez zawór według wynalazku wraz z mechanizmem łączącym według rysunku pos. l;

fig. 18 przedstawia przekrój podłużny przez zawór według rysunku fig. 17 wraz z mechanizmem łączącym według rysunku pos. II;

fig. 19 przedstawia przekrój podłużny przez inną formę wykonania zaworu zgodnie z wynalazkiem wraz z mechanizmem łączącym według rysunku pos. l; a fig. 20 przedstawia przekrój podłużny przez zawór według rysunku fig. 19 wraz z mechanizmem łączącym według rysunku pos. II.

Na rysunku fig. 1 i fig. 2 obudowa 10 zaworu przykręcona jest za pomocą gwintu zewnętrznego 11 do króćca 12 urządzenia grzewczego 13. Na obudowie 10 znajduje się gniazdo zaworu 14 współpracujące z elementem zamykającym 15. Element zamykający 15 jest połączony z elementem uruchamiającym zamocowanej nasadki uruchamiającej za pomocą trzpienia 16 oraz popychacza 18 wyprowadzonego przez urządzenie uszczelniające 17.

Pierwszym obszarem mocowania jest umieszczona na zewnątrz obudowy powierzchnia stożkowa 19, której przyporządkowana jest powierzchnia przylegania 20. W ten sposób powstaje pierwszy mechanizm łączący 21 posiadający formę, pozwalającą na zamocowanie nasadki uruchamiającej pierwszego typu. Odległość A pomiędzy powierzchnią przylegania 20, a wolnym końcem popychacza 18 wynosi około 30 mm.

Element łączący 22 posiada pierścień 23, na którego zewnętrznej stronie znajduje się gwint zewnętrzny 24, będący drugim obszarem mocowania, natomiast na jego powierzchni czołowej znajduje się powierzchnia przylegania 20. Pierścień 23 posiada po wewnętrznej stronie rowki osiowe, w które wchodzą podłużne żebra 25 obudowy. Pierścień 23 może więc zostać przesunięty równolegle do osi obudowy z pierwszej pozycji przedstawionej na rysunku fig. 1 w drugą pozycję przedstawioną na rysunku fig. 2. Elementy zabezpieczające 26 pierścienia 23 mają formę sprężynujących palców, połączonych z tylną stroną pierścienia 23. Posiadają one sprężynujący kształtownik 27, który po osiągnięPL 197 282 B1 ciu drugiej pozycji przedstawionej na rysunku fig. 2 zatrzaskuje się w rowku 28 ustalając drugą, pozycję elementu łączącego 22.

W pozycji tej powstaje drugi mechanizm łączący 29 posiadający formę, pozwalającą na zamocowanie nasadki uruchamiającej drugiego typu. W tym przypadku powierzchnia przylegania 20 umożliwia oparcie dla cokołu nasadki uruchamiającej. Odległość B pomiędzy powierzchnią przylegania 20, a wolnym końcem popychacza zaworu 18 wynosi około 10 mm.

Podłużne żebra 25 elementu łączącego 22 zabezpieczają element łączący 22 przed obracaniem się. Zwykłe profilowania 30 na obudowie zaworu 10 zapobiegają obrotom nasadki uruchamiającej pierwszego typu, profilowania 31, w kształcie na przykład sześciokąta, znajdującego się po zewnętrznej stronie pierścienia 32 służą do ustawienia wartości kv i zapobiegają obrotom nasadki uruchamiającej drugiego typu.

Zawór pokazany na rysunku fig. 3, fig. 4, fig. 5 i fig. 6 posiada obudowę 40 z króćcem łączącym 41, z leżącym po stronie przeciwnej króćcem dopływowym 42 oraz z dwoma króćcami odpływowymi 43 i 44. Króciec łączący 41 obudowy 40 posiada gwint zewnętrzny 45, powierzchnię przylegania 46 dla cokołu nasadki uruchamiającej oraz kołki 47 do zabezpieczenia obrotu co najmniej jednej nasadki uruchamiającej. Gwint zewnętrzny ma wymiary M30 x 1,5 mm.

W obudowie 40 znajduje się element łączący 48, który z jednej strony za pośrednictwem pierścienia uszczelniającego 49 sięga po zakończenie króćca łączącego 41, obudowy 40, a z drugiej strony przechodzi jako króciec dodatkowy 50 poprzez króciec 42 za pośrednictwem pierścienia uszczelniającego 51. Środkowa część elementu łączącego 48 ma zatem formę wydrążonego cylindra, który jest na tyle długi, aby mógł zostać uszczelniony zewnętrznie w obydwu pozycjach krańcowych poprzez oba pierścienie uszczelniające 49 i 51.

Na elemencie łączącym 48 znajdują się; urządzenie uszczelniające 52, popychacz 53 służący do uruchomienia zaworu, gniazdo zaworu 54, element zamykający 55, powierzchnia stożkowa 56 oraz pozostałe części zaworu, takie jak sprężyna powrotna, urządzenie nastawcze wartości kv i tym podobne.

Na króćcu dodatkowym 50 umieszczone jest przyłącze 57 do którego może zostać podłączony przewód 58. Przyłącze 57 może być typu zapadkowego.

Urządzenie blokujące 49 posiada w tulejce 61 przykręconej do króćca dopływowego 42 tor prowadzenia 60. Króciec dodatkowy 50 posiada wgłębienia blokujące 62. Kołki blokujące 63, zabezpieczone przez zewnętrzny pierścień 64, przechodzą przez tor prowadzenia 60 i wchodzą we wgłębienia blokujące 62. Pierścień 64 może składać się z dwóch lub więcej części, utrzymywanych razem przez elastyczny pierścień. Ponieważ pierścień uszczelniający 51 ma średnicę mniejszą od pierścienia uszczelniającego 49, w pracy zaworu na element łączący 48 działa siła skierowana w kierunku króćca łączącego 41. Na skutek tego kołki blokujące 63 są utrzymywane w jednym z odcinków końcowych 65 toru prowadzenia 60. Przez przesunięcie osiowe elementu łączącego 48 w kierunku króćca dopływowego 42, przez obrót elementu łączącego 48 o zadany kąt, przez dalsze przesunięcie osiowe elementu łączącego 48 jak również przez obrót elementu łączącego 48 w kierunku przeciwnym dochodzi do przemieszczenia się kołków blokujących 63, a w konsekwencji do przestawienia elementu łączącego 48 z jednej pozycji w drugą, co zostało pokazane na rysunku.

W pozycji zaworu przedstawionej na rysunku fig. 3 powierzchnia stożkowa 56 stanowi obszar mocowania dla nasadki uruchamiającej pierwszego typu, dzięki której cokół nasadki dociska do powierzchni przylegania 46. Odległość A pomiędzy powierzchnią przylegania 46, a wolnym końcem popychacza 53 wynosi około 30 mm.

W pozycji zaworu przedstawionej na rysunku fig. 4 i fig. 5 powierzchnia stożkowa 56 jest zakryta obudową zaworu 40. Gwint zewnętrzny 45 współpracuje więc wraz z powierzchnią przylegania 46. Gwint zewnętrzny 45 stanowi obszar mocowania, na który nakręcona zostanie nakrętka nasadowa złączna z kołnierzem wewnętrznym, przyciskającym cokół nasadki uruchamiającej drugiego i trzeciego typu do powierzchni przylegania 46. Pomiędzy powierzchnią przylegania 46 a wolnym końcem popychacza 53 powstaje odległość B wynosząca około 10 mm oraz ewentualnie odległość C wynosząca około 20 mm.

W ten sposób powstają w sumie trzy mechanizmy łączące 66, 67 i 68, pozwalające na zamocowanie nasadek uruchamiających trzech różnych typów.

Na rysunku fig. 7 i fig. 8 przedstawiono zawór wpuszczany, którego obudowa 80 może zostać przykręcona do urządzenia grzewczego za pomocą gwintu zewnętrznego 81. Obudowa 80 posiada króciec doprowadzający 82, otwór odprowadzający jak również znajdujące się pomiędzy nimi gniazdo zaworu 84, współpracujące z elementem zamykającym 85.

Element zamykający 85 jest połączony z popychaczem 91. za pomocą trzonka 86, wyposażonego w otwór 87, trzpienia 88, tworzącego wraz z otworem 87 sprzęgło wyrównawcze 89 oraz za po6

PL 197 282 B1 mocą elementu pośredniego 90. Popychacz 91 jest wsuwany w nasadkę uruchamiającą po jej zamocowaniu. Popychacz 91 przechodzi przez urządzenie uszczelniające 92, które z kolei otoczone jest pierścieniem przestawiającym 93 urządzenia nastawczego 94 wartości k...

Na umieszczonym w obudowie 80 wewnętrznym elemencie łączącym 95 znajduje się urządzenie uszczelniające 92 oraz powierzchnia stożkowa 96 stanowiąca pierwszy obszar mocowania. Powierzchni stożkowej 96 przyporządkowana jest powierzchnia przylegania 97, tak iż powstaje mechanizm łączący 98 odpowiadający rysunkowi pos. l posiadający odległość A pomiędzy powierzchnią przylegania 97 a wolnym końcem popychacza 91.

Mechanizm łączący 99 według rysunku pos. II powstaje w następujący sposób: umieszczony w obudowie 80 wewnętrzny element łączący 95 zostaje wciśnięty do obudowy zaworu 80 aż do ogranicznika ruchu, równocześnie również wprowadzony w obudowie zewnętrzny element łączący 100 w formie pierścienia zostaje przesunięty w przeciwnym kierunku. Zewnętrzny element łączący 100 posiada nie tylko powierzchnię przylegania 97, ale również gwint zewnętrzny 101 o wymiarach M30 x 1,5. Podczas przesunięcia wewnętrznego elementu łączącego zaczyna działać sprzęgło wyrównawcze 89. Trzpień 88 zostaje wsunięty przez działającą siłę w otwór 87, przez co zmniejsza się odstęp pomiędzy popychaczem 91, a elementem zamykającym 84.

Zawór znajdujący się w takiej pozycji jak na rysunku fig. 7 może zostać przeprowadzony bez przeszkód ale nieodwracalnie na pozycję przedstawioną na rysunku fig. 8.

W zaworze przedstawionym na rysunku fig. 9, fig. 10 i fig. 11 pokazano z kolei zawór wpuszczany, którego obudowa 110 może zostać przykręcona do urządzenia grzewczego za pomocą gwintu zewnętrznego 111. Podobnie jak w zaworze omawianym powyżej element zamykający 113 współpracuje z połączonym z obudową gniazdem zaworu 112. Trzpień 114 elementu zamykającego 113 wchodzi w sprzęgło cierne, które nie zostało bliżej przedstawione na rysunku, w otworze 115, które jest połączone z wyprowadzonym na zewnątrz przez urządzenie uszczelniające 117 popychaczem 116.

Urządzenie uszczelniające 117 znajduje się w wewnętrznym elemencie 118 elementu łączącego 119, podczas gdy przesuwalny osiowo element zewnętrzny 120, elementu łączącego 119 posiada powierzchnię stożkową 121. Na obudowie 110 zaworu znajduje się powierzchnia przylegania 122 oraz gwint zewnętrzny 123.

Dzięki połączeniu z ogranicznikiem ruchu 124, wewnętrzny element 118 elementu łączącego 119 może zostać przesunięty w jedną z trzech pozycji przedstawionych odpowiednio na rysunku fig. 9, fig. 10 lub fig. 11. W pozycjach tych wewnętrzny element 118 jest unieruchomiony, ponieważ co najmniej jeden wypust kształtownika 127 zaczepia się o jedno z trzech zagłębień 126. Powstają w ten sposób trzy mechanizmy łączące 128, 129 i 130. W mechanizmie łączącym 128 ogranicznik ruchu

131 wypycha element zewnętrzny 120 elementu łączącego 119 na zewnątrz, tak, że powierzchnia stożkowa 121 jest wolna i może współpracować z powierzchnią przylegania 122. Pierścień rozprężny

132 zabezpiecza element zewnętrzny 120 elementu łączącego 119 przed wypadnięciem. Taką formę mechanizmu łączącego przedstawiono na rysunku pos. l.

Jeżeli zewnętrzny element 118 elementu łączącego 119 zostanie przesunięty na pozycję przedstawioną na rysunku fig. 10, trzpień 114 zostanie wsunięty w otwór 115, tak że części te stworzą sprzęgło wyrównawcze 133, posiadające formę sprzęgła ciernego. W pozycji tej powierzchnia przylegania 122 współpracuje z gwintem zewnętrznym 123, tak że mechanizm łączący 129 odpowiada mechanizmowi przedstawionemu na rysunku pos. II, lecz z większą odległością C pomiędzy powierzchnią przylegania, a wolnym końcem popychacza 116.

Dalsze wsuwanie zewnętrznego elementu 118 elementu łączącego 119 prowadzi do powstania urządzenia połączeniowego 130, w którym odległość B pomiędzy powierzchnią przylegania 122, a wolnym końcem popychacza 116 wynosi około 10 mm.

Sprzęgła wyrównawcze 89 i 133 mogą mieć również formę połączeń śrubowych. Zaś sprzęgło cierne mogłoby zostać wykształcone bezpośrednio pomiędzy drążkiem zaworu, a elementem zamykającym, tak że trzpień zaworu mógłby być wsuwany w gniazdo zaworu.

W przykładzie wykonania przedstawionym na rysunku fig. 12 i fig. 13 w obudowie 150 znajduje się gwint zewnętrzny 151, którym zawór może być przykręcony do urządzenia grzewczego. Obudowa 150 posiada element dodatkowy 152, który może sięgać do króćca urządzenia grzewczego. Obudowa 150 posiada też gniazdo zaworu 153, współpracujące z elementem zamykającym 154. Element zamykający 154 jest połączony za pomocą trzpienia 155 z popychaczem 156 wyprowadzonym na zewnątrz przez urządzenie uszczelniające 157. Popychacz 156 posiada możliwość przestawiania przez nasadkę uruchamiającą.

PL 197 282 B1

Zawór posiada wewnętrzny element łączący 158 urządzenie uszczelniające 157 pierścień przestawiający 159 służący do przestawiania urządzenia nastawczego 160 wartości kv oraz powierzchnię stożkową 161. Powierzchnia stożkowa 161 działa jako obszar mocowania wraz z powierzchnią przylegania 162 znajdującą się na czołowej stronie zewnętrznego elementu łączącego 163 i leżącą na jednej linii z pokrywą 164. Zewnętrzny element łączący 163 ma formę tulejki i posiada na przednim końcu gwint zewnętrzny 165 o wymiarach M30 x 1,5.

W ten sposób powstaje pierwszy mechanizm łączący 166 odpowiadający formie przedstawionej na rysunku pos. l. Kolejne kroki prowadzą do powstania mechanizmu łączącego 167 odpowiadającego formie przedstawionej na rysunku pos. II. Tutaj odstęp B pomiędzy powierzchnią przylegania 162 a wolnym końcem popychacza 156 wynosi około 10 mm. W tym celu wewnętrzny element łączący 158 zostaje przemieszczony o wielkość D do środka obudowy 150. Poza tym zewnętrzny element łączący 163 zostaje przemieszczony na zewnątrz z obudowy o wielkość E.

Aby dokładnie określić wielkość E, zadbano o umieszczenie na zewnętrznym elemencie łączącym 163 oraz na obudowie 150 odpowiednich oznaczeń lub podobnych środków. Na rysunku fig. 12 powierzchnia przylegania 162 znajduje się na tej samej wysokości co powierzchnia pokrywy 164, a na rysunku fig. 13 znajdują się one w odległości około 5 mm od siebie. Stąd cokół umocowanej nasadki uruchamiającej kończy się na wysokości pokrywy 164 lub sięga trochę wyżej, co jednak nie jest zbyt widoczne. Zewnętrzny element łączący 163 może być nakręcany na obudowę 150 lub też może być przesunięty po obrocie o pewien kąt z pozycji blokującej.

Kolejny przykład formy wykonania zaworu przedstawia rysunek fig. 14, fig. 15 i fig. 16. Przedstawiono tu obudowę 170 z gwintem zewnętrznym 171. Wewnętrzny element łączący 172 utrzymuje gniazdo zaworu 173 oraz element dodatkowy 174, wsuwany w króciec 175 urządzenia grzewczego, czego nie przedstawiono bliżej na rysunku. Element zamykający 176 jest połączony za pomocą trzpienia 177 z popychaczem 178 wyprowadzonym na zewnątrz zaworu przez urządzenie uszczelniające 179. Na rysunku przedstawiono ponadto pokrętło 180, służące do regulacji wartości kv urządzenia nastawczego. Do wewnętrznego elementu łączącego 172 należy również powierzchnia stożkowa 181, współpracująca z powierzchnią przylegania 182. Ostatnim elementem jest zewnętrzny element łączący 183, na którym znajduje się gwint zewnętrzny 184. W ten sposób powstaje mechanizm łączący 185, który poprzez przemieszczenie wewnętrznego elementu łączącego 172 do wewnątrz urządzenia grzewczego oraz przemieszczenie zewnętrznego elementu łączącego 183 na zewnątrz przyjmuje formę przedstawioną na rysunku pos. II, a w konsekwencji staje się mechanizmem łączącym 186.

Obudowa 170 posiada wystającą na zewnątrz powierzchnię pierścieniową 187. Jej wewnętrzna średnica jest tak wymierzona, że wewnętrzny element łączący 172 może zostać bez przeszkód przesunięty do środka o określoną odległość. Po zewnętrznej stronie powierzchni pierścieniowej 187 znajduje się zewnętrzny gwint regulacyjny 188. Jest on przerwany przez pierwsze profilowanie 189 w kształcie otwartych na zewnątrz podłużnych rowków. Na wolnym końcu powierzchni pierścieniowej 187 znajduje się drugie profilowanie 190 w formie sześciokąta, w ten sposób, że powierzchnia pierścieniowa 187 jest w pewnych miejscach całkiem poprzerywana. W celu dokładniejszego wyjaśnienia na rysunku fig. 16 przedstawiono obszary graniczne profilowania 190 w formie sześciokąta w przedłużeniu. Linie w punktach przecięcia rozchylone są o kąty 191.

Pierwsze profilowanie 189 zapobiega obrotom nasadek uruchamiających z zamknięciem zapadkowym, posiadających po wewnętrznej stronie odpowiadające rowkom 189 wypusty. Drugie profilowanie 190 zapobiega obrotom nasadek uruchamiających, mocowanych za pomocą nakrętki nasadowej złącznej i posiadających od wewnątrz profilowanie w kształcie sześciokąta.

Zawór na rysunku fig. 17 i fig. 18 posiada obudowę 200, która może być przykręcona za pomocą gwintu 201 do króćca gwintu urządzenia grzewczego, do momentu gdy pierścień 202 połączony z obudową 200 zostanie umieszczony na czołowej stronie króćca gwintu. Obudowa 200 posiada na tulejce 203 króciec przyłączowy 204 posiadający na zewnątrz uszczelnienie pierścieniowe 205 który w zamontowanym zaworze sięga otworu urządzenia grzewczego.

Element łączący 206 posiada urządzenie uszczelniające 207 dla wyprowadzonego na zewnątrz popychacza 208 oraz znajdujące się na wzdłużnych ramionach 209 gniazdo zaworu 210. Gniazdo zaworu współpracuje z elementem zamykającym 211, połączonym z popychaczem 208 za pomocą trzpienia 212. Część elementu łączącego 206 otoczona jest elementem dodatkowym 213. Zabieraki 214 i 215 na elemencie łączącym 206 służą temu, aby element dodatkowy 213 przesuwał się odcinkowo wraz z elementem łączącym 206. Ograniczniki 216 i 217 na obudowie 200 ograniczają ruch elementu dodatkowego 213. Stąd też zawór można dowolnie przesunąć albo na pozycję według ry8

PL 197 282 B1 sunku fig. 1, w której powstaje mechanizm łączący 218 dla zamocowania nasadki uruchamiającej pierwszego typu lub też na pozycję według rysunku fig. 2, w której powstaje mechanizm łączący 219 pozwalający na zamocowanie nasadki uruchamiającej drugiego typu.

W mechanizmie łączącym 218 przedstawionym na rysunku fig. 17, podczas montażu nasadki uruchamiającej, obszar mocowania w formie powierzchni stożkowej 220 znajdujący się na elemencie dodatkowym 213, współpracuje z powierzchnią przylegania 221 na pierścieniu 202 tak że odległość A pomiędzy powierzchnią przylegania 221 a wolnym końcem popychacza 208 wynosi na przykład 30 mm.

W mechanizmie łączącym 219, przedstawionym na rysunku fig. 18 obszar mocowania w formie gwintu zewnętrznego 222 współpracuje z powierzchnią przylegania 221, tak że odległość B pomiędzy powierzchnią przylegania a wolnym końcem popychacza 208 wynosi na przykład 10 mm. Przy czym gniazdo zaworu przesuwa się w króćcu przyłączowym 204 teleskopowo, na skutek czego powstaje mechanizm dystansowo-wyrównawczy.

Jeżeli zawór według rysunku fig. 17 i fig. 18 zostanie wmontowany w urządzenie grzewcze, wtedy element łączący 206 oraz element dodatkowy 213 przyjmą automatycznie formę mechanizmu łączącego 218, przedstawioną na rysunku fig. 17, ponieważ ciśnienie doprowadzające w króćcu przyłączeniowym 204 wywiera nacisk na gniazdo zaworu 210, a wraz z nim wypycha element łączący 206 na pozycję zewnętrzną osiowo. Jeżeli jednak montowana jest nasadka uruchamiająca drugiego typu, trzeba ją wprowadzić w kierunku osiowym. Przy tym naciska się na popychacz 208 i przyciska element zamykający 211 do gniazda zaworu 210. Element zamykający przesuwa gniazdo zaworu 210 a wraz z nim element łączący 206 na pozycję przedstawioną na rysunku fig. 18, gdzie kształtownik

223 znajdujący się przy gnieździe zaworu 210 zatrzaskuje się za powierzchnią czołową króćca przyłączowego 204. Gdyby powstały w ten sposób mechanizm łączący 219 był nieodpowiedni dla danego typu nasadki uruchamiającej, zazębienie można zlikwidować po demontażu zaworu.

Tuleja 224 wraz z elementem dodatkowym 225 gniazda zaworu 210 tworzy szczelinę 226 dzięki czemu powstaje urządzenie nastawcze wartości kv. Tuleja 224 jest połączona z elementem łączącym 206 za pomocą gwintu 227, tak że obrót tulei 224 względem elementu łączącego 206 prowadzi do powstania przemieszczenia osiowego, a w konsekwencji do zmiany szerokości szczeliny 226. Tuleja

224 może zostać obrócona za pomocą mechanizmu uruchamiającego 228, który przekazuje swój obrót za pośrednictwem popychacza 208, trzpienia 212 oraz sprzęgu obrotowego 229, o na przykład wielokrawędziowym przekroju poprzecznym. Ponieważ element łączący 206 pokonując tarcie uszczelek typu O-ring w obudowie 200 może się obracać, możliwe jest takie korzystne ustawienie urządzenia nastawczego, aby linia referencyjna dla ustawienia skali na powierzchni 230 sąsiadującej z mechanizmem uruchamiającym 228 była dobrze widoczna.

Zabezpieczenie obrotu nasadek uruchamiających może przebiegać w różny sposób. W przedstawionym przykładzie wykonania elementy zabezpieczające obrót 231 znajdują się na elemencie dodatkowym 213 dla pierwszego typu nasadki uruchamiającej, podczas gdy dla drugiego typu nasadki uruchamiającej elementy zabezpieczające obrót 232 znajdują się na powierzchni 230.

Zawór przedstawiony na rysunku fig. 19 i 22 posiada obudowę 240, przykręconą do urządzenia grzewczego 242 za pomocą gwintu 241. Obudowa 240 posiada element dodatkowy 243 w kształcie pierścienia, posiadający po stronie zewnętrznej obszar mocowania 244, w formie gwintu, natomiast na stronie czołowej powierzchnię przylegania 245. Element dodatkowy 243 posiada możliwość przesuwu osiowego wzdłuż toru gwintu 246 i może również tworzyć jeden element wraz z obudową 240.

Uszczelniony element łączący 247 znajduje się w obudowie 240. Posiada on urządzenie uszczelniające 248 dla wystającego na zewnątrz popychacza 249 jak również gniazda zaworu 250. Gniazdo 250 zaworu i popychacz 249 współpracują z elementem zamykającym 251, który jest połączony z popychaczem 249 za pomocą trzpienia 252. Na elemencie łączącym 247 znajduje się obszar mocowania 253 w formie powierzchni stożkowej.

Króciec przyłączowy 254 jest zaopatrzony w uszczelnienie pierścieniowe 255. Króciec przyłączowy 254 jest połączony z gniazdem zaworu 250 za pomocą rurki 256, posiadającej rozciągliwą ścianę na przykład rurki pofalowanej. Rurka tworzy mechanizm dystansowo-wyrównawczy, pozwalający na przesunięcie elementu łączącego 247 pomiędzy pozycją przedstawioną na rysunku fig. 19, a pozycją przedstawioną na rysunku fig. 20, a równocześnie pozwala utrzymać stałą odległość pomiędzy gwintem 241 obudowy 240 a uszczelnieniem pierścieniowym 255.

Jak wynika z porównania rysunku fig. 19 i fig. 20, w pierwszej formie mechanizmu łączącego 257 obszar mocowania 253 jest odsłonięty natomiast w drugiej formie mechanizmu łączącego 258 powierzchnia stożkowa 253 przykryta jest pierścieniem elementu dodatkowego 243. Ten wzajemny

PL 197 282 B1 przesuw jest możliwy, ponieważ obudowa 240 posiada wystające do wewnątrz żebra, wchodzące w odpowiednie rowki osiowe elementu łączącego 247. Poprzez przestawienie osiowe elementu dodatkowego 243 można jeszcze bardziej zmniejszyć odległość pomiędzy powierzchnią przylegania 245 a wolnym końcem popychacza 249. W tym wypadku pierścień stanowi element dodatkowy.

Urządzenie nastawcze wartości kv posiada tuleję 259 umieszczoną wewnątrz elementu łączącego 247. Tuleja 259 oraz element łączący 247 posiadają poprzeczne wycięcie, tworzące przesuwalny otwór dławikowy 268. Na tulei 259 umieszczona jest za pośrednictwem sprzęgu obrotowego 261 wkładka obrotowa 262, którą można obrócić za pośrednictwem mechanizmu uruchamiającego 263 względem elementu łączącego 247.

Również w takiej konstrukcji zaworu ciśnienie dopływowe w instalacji grzewczej działa na element łączący, tak że zamontowany zawór automatycznie przyjmuje pozycję przedstawioną na rysunku fig. 19. Przy niewielkim nakładzie sił możliwe jest przesunięcie elementu łączącego 247 w pozycję według rysunku fig. 20 i ustalenie jego pozycji za pomocą nakrętki nasadowej złącznej, której kołnierz wewnętrzny przylega do powierzchni przylegania 245.

Claims (17)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zawór, a zwłaszcza zawór termostatyczny do urządzeń grzewczych, mający obudowę, gniazdo zaworu, element zamykający, uruchamiany za pomocą popychacza wyprowadzonego przez urządzenie uszczelniające na zewnątrz obudowy, oraz mechanizm łączący, mający pierwszą formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej, znamienny tym, że mechanizm łączący wyposażony jest w co najmniej jeden element łączący (22; 48; 95; 119; 158, 163, 172, 183; 206; 247) umieszczony w obudowie (10; 40; 80; 110; 150; 170; 200; 240) przesuwnie wzdłuż osi popychacza, przy czym w drugiej pozycji przesunięcia, co najmniej jeden element łączący mechanizmu łączącego ma odpowiednią drugą formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej drugiego typu.
2. 2. Zawór według zastrz. 1, tym. że obie formy mechanizmu łączącego mają powierzchnię przylegania (20; 46; 97; 122; 162; 182; 221; 245), przy czym odległość (A) pomiędzy powierzchnią przylegania pierwszej formy mechanizmu łączącego a wolnym końcem popychacza (18; 53; 91; 116; 156; 178; 208; 249) jest większa od odległości pomiędzy powierzchnią przylegania drugiej formy mechanizmu łączącego a wolnym końcem popychacza.
3. 3. Zawór według zas^z. 1 albo 2, znamienny tym, że obie formy mechanizmu łączącegomają po jednym przyporządkowanym powierzchni przylegania (20; 46; 97; 122; 162; 182; 221; 245) obszarze mocowania, który w pierwszej formie mechanizmu łączącego jest powierzchnią stożkową (19; 56; 96; 121; 161; 181; 220; 253) o mniejszej średnicy zewnętrznej, zaś w drugiej formie mechanizmu łączącego jest gwintem zewnętrznym (24; 45; 101; 123; 165; 184; 220; 244) o większej średnicy.
4. 4. Zawór według zastrz. 1 albo 2 albo 3, znamienny tym, że zewnętrzny element łączący (22; 183; 243) ma powierzchnię przylegania (20; 182; 245) dla obu form mechanizmu łączącego i znajduje się po zewnętrznej stronie obudowy (10; 170; 240).
5. 5. Zawór według zastrz. 1 albo 2 albo 3, znamienny tym, że zewnętrzny element łączący (100; 163) ma powierzchnię przylegania (97; 162) dla obu form mechanizmu łączącego i znajduje się po wewnętrznej stronie ściany obudowy (80, 150) o powiększonej średnicy.
6. 6. Zawór według zastrz. 3 albo 4 albo 5, znamienny tym, że zewnętrzny element łączący (22; 100; 163) ma gwint zewnętrzny (24; 101; 165; 244) stanowiący obszar mocowania dla drugiej formy mechanizmu łączącego.
7. 7. Zawór według zas^z. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6, znamienny tym, że wewnętrzny element łączący (95; 158; 172; 206; 247) połączony z urządzeniem uszczelniającym (92; 157; 179; 207; 248) przechodzi po stronie wewnętrznej obudowy (80; 150; 170; 200; 240).
8. 8. Zawóó według zass-z. 7, znamiennytym, że wewnęęrzny elementłąccący f48; 99; 155; 112; 206; 247) ma powierzchnię stożkową (56; 96; 161; 181; 220; 253) stanowiącą obszar mocowania dla pierwszej formy mechanizmu łączącego.
9. 9. Zawór według zastrz. 7 albo 8, tym, że popychacz (91, 116) połączony jesł z elementem zamykającym (85; 113) za pomocą sprzęgła wyrównawczego (89; 133).
10. 10. Zawór według zas^z. 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9, znamienny tym. że powierzchnia stożkowa (19) znajduje się w stałej odległości od urządzenia uszczelniającego (17) na

    PL 197 282 B1 obudowie (10), a zewnętrzny element łączący (22) mający gwint zewnętrzny (24) oraz wspólną obu formom mechanizmu łączącego powierzchnię przylegania (20) tworzy jedyny przesuwny element łączący.
11. 11. Zawór według z^^t^^^. 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9, znamienny tym, że na obudowie (40) znajduje się gwint zewnętrzny (44) oraz wspólna obu formom mechanizmu łączącego powierzchnia przylegania (46), a wewnętrzny element łączący (48), mający powierzchnię stożkową (56) znajdującą się w stałej odległości od urządzenia uszczelniającego (52), tworzy jedyny przesuwny element łączący.
12. 12. Zawór według zaslrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11, znamienny tym, że droga przesuwu co najmniej jednego elementu łączącego (206) jest ograniczona przez ograniczniki ruchu (214; 215; 216; 217).
13. 13. Zawór według zasfrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11 albo 12, znamienny tym, że w trzeciej pozycji przesunięcia, co najmniej jeden przesuwny element łączący (48; 119) mechanizmu łączącego ma odpowiednią trzecią formę dla zamocowania nasadki uruchamiającej trzeciego typu.
14. 14. Zawór według zasłrz. 12 albo 13, znamienny tym, że co n^jr^i^i^j jeden element łączący (48; 119) jest blokowalny w pośredniej pozycji przesuwu.
15. 15. Zawór według zasfrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11 albo 12 albo 13 albo 14, znamienny tym, że co najmniej jeden element łączący (22) jest przesuwny jednokierunkowo za pośrednictwem urządzenia blokującego.
16. 16. Zawór według zasfrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11 albo 12 albo 13 albo 14 albo 15, znamienny tym, że obudowa (10; 40; 80; 110; 150; 170; 200; 240) ma profilowania zabezpieczające obrót nasadki uruchamiającej, dopasowane zarówno do pierwszego jak i drugiego typu nasadki uruchamiającej.
17. 17. Zawór według 16, znamienny tym że profiiowania zabezpieczające ot^i^r^ó nasadki uruchamiającej mają zewnętrzny sześciokąt (190) oraz pewną ilość profilowań osiowo równoległych (189).