PL180207B1

PL180207B1 - Actuating device

Info

Publication number: PL180207B1
Application number: PL96315706A
Authority: PL
Inventors: Juergen Sassmannshausen; Michael Mittler
Original assignee: Siegenia Frank Kg
Priority date: 1995-08-29
Filing date: 1996-08-14
Publication date: 2001-01-31
Also published as: SK110496A3; TR199600693A2; ES2138277T3; HUP9602184A3; HU9602184D0; DE59602859D1; HU218440B; EP0763641B1; CZ290620B6; ATE183804T1; EP0763641A1; CZ251696A3; PL315706A1; DE19531680C1; HUP9602184A2

Abstract

1. Urzadzenie uruchamiajace dla okuc zasuwnych o kien i drzwi, z ruchoma w ograniczonym zakresie kata obrotu, zwlaszcza 90° lub 180°, rekojescia obro towa jako czlonem napedowym i ze sprzezonym z nia poprzez mechanizm przekladniowy trzpieniem obro- towym, który kazdorazowo wykonuje obrót o wiek- szym zakresie kata obrotu niz rekojesc obrotowa, w którym rekojesc obrotowa i trzpien obrotowy sa przytrzymywane przez obudowe lozyskowa, przy czym obudowa lozyskowa jest przymocowywalna na wyposazonym w okucie zasuwne elemencie okna lub drzwi, a rekojesc obrotowa jest osadzona za posred- nictwem trzonka lub szyjki na obudowie lozyskowej, znamienne tym, ze obudowa lozyskowa (5, 55) jest umieszczona we wspólosiowym wydrazeniu (4, 54) na wolnym koncu uksztaltowanego kloszowo trzonka lub szyjki (2, 52) rekojesci obrotowej, a wewnatrz wydrazenia (4, 54) uksztaltowanego kloszowo trzon- ka lub szyjki (2, 52) rekojesci obrotowej znajduje sie umieszczone w nim nieobrotowo uzebienie we- wnetrzne (12a, 62a), przy czym z uzebieniem we- wnetrznym (12a, 62a) znajduje sie bezposrednio lub posrednio w stanie trwalego zazebienia przelozenio we uzebienie obwodowe w postaci zebnika (7, trzpienia obrotowego (6, 56). Fig. 1 PL PL PL PL PL 1. Actuating device for sliding window and door fittings, with a rotating handle as a driving element that can be moved within a limited range of rotation angle, especially 90° or 180°, and with a rotating pin connected to it via a gear mechanism, which rotates each time with a larger range of rotation angle than a revolving handle, in which the revolving handle and the revolving pin are held by a bearing housing, the bearing housing being attached to a window or door element equipped with a sliding fitting, and the revolving handle being mounted via a shaft or necks on the bearing housing, characterized in that the bearing housing (5, 55) is placed in a coaxial hollow (4, 54) at the free end of the bowl-shaped shaft or neck (2, 52) of the rotary handle, and inside the hollows (4, 54) ) of the bowl-shaped shaft or neck (2, 52) of the rotary handle, there is a non-rotatable internal toothing (12a, 62a) placed therein, and with the internal toothing (12a, 62a) it is directly or indirectly in permanent gear meshing in the peripheral gear in the form of a pinion (7, pivot pin (6, 56). Fig. 1 PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie uruchamiające dla okuć zasuwnych okien i drzwi z ruchomą w ograniczonym zakresie kąta obrotu, zwłaszcza 90° lub 180°, rękojeścią obrotową jako członem napędowym i ze sprzężonym z nią poprzez mechanizm przekładniowy trzpieniem obrotowym, który każdorazowo wykonuje obrót o większym zakresie kątowym obrotu niż rękojeść obrotowa, w którym rękojeść obrotowa i trzpień obrotowy są przytrzymywane przez obudowę łożyskową przy czym obudowa łożyskowa jest przymocowywalna na wyposażonym w okucie zasuwne elemencie okna lub drzwi, a rękojeść obrotowa jest osadzona za pośrednictwem trzonka lub szyjki na obudowie łożyskowej.The subject of the invention is an actuating device for sliding hardware for windows and doors with a rotating handle that can be rotated within a limited range, in particular 90 ° or 180 °, as a drive member and with a spindle coupled to it through a gear mechanism, which each rotates with a greater angular range rotation than the revolving handle, in which the revolving handle and spindle are held by the bearing housing, the bearing housing being attached to a sliding hardware window or door element, and the revolving handle being mounted via the stem or neck on the bearing housing.

180 207180 207

Urządzenia uruchamiające tego rodzaju są już znane, np. z niemieckiego opisu patentowego nr DE-PS 12 80 706. Dotyczy on przekładni okucia zasuwnego, w której dwa elementy ślizgowe w postaci listew zębatych są prowadzone równolegle w odstępie od siebie w obudowie przekładni i współpracują z umieszczonym między nimi w stałym miejscu ułoży skowanym obrotowo kołem zębatym napędowym. Jest ono sprzęgalne poprzez trzpień obrotowy z przekładnią drążka napędowego, a jego część sprzęgająca zazębiona mimośrodowo na tarczy napędowej może do wyboru zazębiać się z jedną lub drugą listwą zębatą. Częścią sprzęgającą jest przy tym mechanizm korbowo-wahaczowy, który poprzez czop korbowy jest połączony przegubowo z tarczą napędową i na jednym końcu znajduje się czop, mogący do wyboru wsuwać się w szczelinę poprzeczną w jednej lub drugiej listwie zębatej.Actuating devices of this type are already known, for example, from DE-PS 12 80 706. It relates to a sliding hardware gear, in which two sliding elements in the form of toothed bars are guided in parallel and spaced apart in the gear housing and cooperate with each other. placed between them in a fixed place, will be positioned by a rotating drive gear. It is engageable via a spindle with the transmission of the drive rod, and its engaging part eccentrically meshed on the drive plate may optionally engage with one or the other toothed rack. The coupling part is a crankshaft and rocker mechanism which is articulated to the drive plate via a crank pin and a pin at one end that can be inserted into a transverse slot in one or the other toothed rack.

Przez odpowiednie dostosowanie średnicy koła zębatego napędowego do każdorazowej drogi przesuwu roboczego listew zębatych można zmieniać stosunek kątów obrotu tarczy napędowej i bezpośrednio z nią połączonej dźwigni napędowej do koła zębatego napędzanego.By appropriately adjusting the diameter of the drive gear to the respective working path of the toothed racks, the ratio of the angles of rotation of the drive plate and the driving lever connected directly to it can be changed to the driven gear.

W znanym urządzeniu uruchamiającym niekorzystne jest jednak to, ze do jego realizacji jest potrzebna stosunkowo duża obudowa jak również to, że będące do dyspozycji położenia łączenia nie odpowiadają stawianym obecnie wymaganiom rynkowym.The disadvantage of the known actuating device is, however, that a relatively large housing is required for its implementation and that the available connection positions do not correspond to current market requirements.

W niemieckim opisie patentowym nr DE-PS 1 272 161 zaproponowano przekładnię okucia zasuwnego, w której stosuje się ułożyskowanę obrotowo w obudowie przekładni, uruchamianą przez rękojeść obrotową tarczę napędową. Umieszczony jest na niej mimośrodowo w stosunku do jej osi czop zabierakowy, który wchodzi w szczelinę, rowek lub tym podobny fragment suwaka napędzanego prowadzonego w obudowie przekładni. Suwak ten porusza się w elemencie prowadzącym, który sam może być przesuwany w dwóch położeniach prostopadle do kierunku ruchu suwaka napędzanego. Sprzęga on przy tym suwak napędzany obustronnie z dalszym obracalnym członem. Na odwróconej od rękojeści obrotowej stronie suwaka napędowego na przebiegających równolegle do jego podlegającego wpływowi rękojeści obrotowej kierunku przesuwania krawędziach podłużnych są umieszczone w pewnym odstępie od siebie zwrócone ku sobie dwa szeregi zębów. Między szeregami zębów jest umieszczony ułoży skowany obrotowo zębnik napędzany, którego średnica jest mniejsza co najmniej o jedną wysokość zęba od odstępu między szeregami zębów. Na zębniku napędzanym znajduje się trzpień obrotowy.In the German Patent Specification No. DE-PS 1 272 161 a gear for a bolt fitting is proposed, which uses a rotating bearing in the gear housing, actuated by a rotary handle and a drive disk. There is a driving pin eccentric in relation to its axis, which enters a slot, groove or the like part of the driven spool guided in the gear housing. The slider runs in a guide element which itself can be moved in two positions perpendicular to the direction of movement of the driven slider. It engages the bilaterally driven ram with the further rotatable member. On the side of the drive slider facing away from the rotary handle, on the longitudinal edges running parallel to its influencing rotary handle, two rows of teeth facing each other are arranged at a distance from each other. A rotatable driven pinion is positioned between the rows of teeth, the diameter of which is at least one tooth height smaller than the distance between the rows of teeth. There is a spindle on the driven pinion.

Za pomocą uchwytów umieszczonych z boku na suwaku nastawczym można go ustawić w dwóch położeniach, co stanowi realizację obydwóch możliwych położeń łączenia okucia. Koło zębate napędowe połączone przez zabieranie obrotowe z rękojeścią obrotową napędza wiec jedno z obydwu uzębień suwaka nastawczego, którego strona dolna posiada dalsze uzębienie, współpracujące z kołem zębatym napędzanym, połączonym z kolei przez zabieranie obrotowe z przekładnią drążka napędowego zamieniającą ruch obrotowy w ruch postępowy.By means of the handles placed on the side of the setting slide, it can be set in two positions, which is the realization of both possible positions for connecting the hardware. The drive gear connected by rotation with the rotary handle, therefore, drives one of the two teeth of the setting slide, the lower side of which has further toothing, cooperating with the driven gear, connected in turn by rotating engagement with the drive rod gear, which converts the rotation into translational movement.

Można przy tym zmieniać stosunek kątów obrotu koła zębatego napędowego i zębnika napędzanego przez zastosowanie różnych średnic kół podziałowych zębnika napędowego i koła zębatego napędowego.In this case, the ratio of the angles of rotation of the drive gear and driven pinion can be varied by using different pitch wheel diameters of the drive pinion and drive gear.

Przedkładnia jest umieszczona w obudowie dźwigni ręcznej i przekazuje ruch obrotowy za pomocą znanego w handlu trzpienia kwadratowego.The gear is housed in the housing of the hand lever and transmits the rotational movement by means of a commercially known square spindle.

Jednak także tu wadę stanowi to, ze są również przewidziane dwa położenia łączenia, które nie odpowiadają powszechnie stosowanemu obecnie sposobowi obsługiwania. Ponadto rozmieszczenie części konstrukcyjnych wyznacza konieczne wymiary obudowy dźwigni ręcznej, na czym cierpi wygląd okna.However, here too, it is a drawback that there are also provided two connection positions which do not correspond to the operating method commonly used today. Moreover, the arrangement of the structural parts determines the necessary dimensions of the hand lever housing, from which the appearance of the window suffers.

W niemieckim opisie patentowym nr DE-AS 17 08 168 zaproponowano urządzenie uruchamiające dla zasuwnicy do okien i drzwi z metalu, w którym trzpień napędowy jest ułożyskowany bezpośrednio w kole zębatym napędowym i bez osadzonej na skrzydle rozety. Jest on przeprowadzony przez jego piastę i przymocowany z drugiej strony za pomocą wkręconej osiowo śruby z łbem lub równoważnego środka mocującego. Trzpień napędowy przechodzi więc przez koło zębate napędowe, które z jednej strony jest ułożyskowanęDE-AS 17 08 168 proposes an actuating device for a metal espagnolette for windows and doors, in which the drive pin is mounted directly in the drive gear and without a rosette attached to the sash. It is led through its hub and secured on the other side by an axially threaded head bolt or an equivalent fastening means. The drive pin therefore passes through the drive gear which is mounted on one side

180 207 obrotowo w obudowie przekładni. Koło zębate napędowe współpracuje z kołem zębatym przekładniowym, które z kolei zazębia się z drążkiem napędowym, dzięki czemu osiąga się różne kąty obrotu urządzeń uruchamiających i koła zębatego przekładniowego.180 207 rotating in the gear housing. The drive gear cooperates with a gear wheel which in turn meshes with the drive rod, thereby achieving different angles of rotation of the actuators and the gear wheel.

Niekorzystne jest przy tym to, ze cała przekładnia musi być umieszczona w przy Idze skrzydła i wymaga tam znacznej ilości miejsca.The disadvantage here is that the entire gearbox has to be arranged in the vicinity of the wing stub and requires a considerable amount of space there.

Z niemieckiego opisu patentowego nr DE-OS 25 15 989 znana jest przekładnia krawędziowa dla okna, drzwi lub podobnego elementu, w której koło zębate jest wykonane jako jednoczęściowe razem z trzpieniem i współpracuje bezpośrednio z uzębieniem drążka napędowego. Trzpień jest przy tym ułożyskowany w rozecie rękojeści.DE-OS 25 15 989 discloses an edge gear for a window, door or the like, in which the gear wheel is made in one piece with the pin and cooperates directly with the toothing of the drive rod. The spindle is mounted in the rosette of the handle.

Wadą jest tu to, że umieszczenie stosunkowo dużego koła zębatego wymaga wykonania odpowiednio dużego otworu w skrzydle. Musi on być więc zakryty przez rozetę rękojeści o dużych wymiarach. Ponieważ suw pręta napędowego jest zależny od średnicy koła zębatego, więc jest on ograniczony przez możliwości wykonawstwa budowlanego.A disadvantage here is that placing a relatively large gear requires a correspondingly large opening in the wing. It must therefore be covered by the large handle rosette. Since the stroke of the drive rod is dependent on the diameter of the pinion, it is limited by the feasibility of construction work.

W niemieckim opisie patentowym nr DE-PS 12 75 910 została zaproponowana przekładnia dla okucia zasuwnego, w której w rozecie umieszczony jest pierścień zębaty. Jego uzębienie wewnętrzne jest wykonane w postaci dwóch uzupełniających się do pełnego koła odcinków obwodu, które są przesunięte osiowo w stosunku do siebie o grubość połączonego z rękojeścią obrotową zębnika napędowego.German Patent Specification No. DE-PS 12 75 910 proposes a gear for a sliding hardware in which a toothed ring is arranged in the rosette. Its internal toothing is made in the form of two sections of the circumference complementing a full circle, which are axially shifted in relation to each other by the thickness of the drive pinion connected to the rotary handle.

Przesuwalny osiowo w kierunku jego osi zębnik napędowy posiada znacznie mniejszą średnicę niż uzębienie wewnętrzne i może być sprzężony z jednym odcinkiem obwodowym uzębienia wewnętrznego bezpośrednio, a z drugim odcinkiem obwodowym uzębienia wewnętrznego poprzez zębnik zwrotny.The axially displaceable drive pinion in the direction of its axis has a much smaller diameter than the internal toothing and can be coupled directly to one circumferential section of the internal toothing and to the other circumferential section of the internal toothing via the idler pinion.

Przy niezmiennym zakresie kąta obrotu rękojeści obrotowej i w zależności od tego, czy zębnik napędowy jest utrzymywany w stanie zazębienia z górnym uzębieniem wewnętrznym lub przy włączeniu pośrednim zębnika nawrotnego z dolnym uzębieniem wewnętrznym, uzyskuje się różne kierunki ruchu obracanego przez pierścień zębaty trzpienia napędzanego, a więc i sprzężonego z nim elementu łączącego przekładni drążka napędowego.When the rotation angle of the rotary handle remains unchanged and depending on whether the drive pinion is kept in mesh with the upper internal toothing or when the intermediate pinion is engaged with the lower internal toothing, different directions of rotation by the toothed ring of the driven spindle are obtained, i.e. the coupled connecting element of the drive-rod gearbox coupled thereto.

Także tu wadę stanowi to, ze przekładnia jest umieszczona w rozecie. Ponadto są także potrzebne dwa osiowe położenia łączące rękojeści obrotowej.Again, the disadvantage is that the gear is housed in the rosette. Moreover, two axial connecting positions of the revolving handle are also needed.

Celem wynalazku jest dostarczenie urządzenia uruchamiającego przedstawionego na wstępie rodzaju dla okuć zasuwnych, które także jest wyposażone w mechanizm przekładniowy, lecz może być małe i nadaje się do umieszczania na zewnątrz obszaru przylgi skrzydła, bez konieczności godzenia się z ograniczeniami optyczno- lub wzrokowoestetycznymi.The object of the invention is to provide an actuator of the type initially set out for sliding hardware, which is also provided with a gear mechanism, but may be small and suitable for locating outside the rebate area of the sash, without having to comply with optical or visual aesthetic limitations.

Urządzenie uruchamiające dla okuć zasuwnych okien i drzwi, z ruchomą w ograniczonym zakresie kąta obrotu, zwłaszcza 90° lub 180°, rękojeścią obrotową jako członem napędowym i ze sprzężonym z nią poprzez mechanizm przekładniowy trzpieniem obrotowym, który⁷ każdorazowo wykonuje obrót o większym zakresie kąta obrotu niż rękojeść obrotowa, w którym rękojeść obrotowa i trzpień obrotowy są przytrzymywane przez obudowę łożyskową, przy czym obudowa łożyskowa jest przymocowywalna na wyposażonym w okucie zasuwne elemencie okna lub drzwi, a rękojeść obrotowa jest osadzona za pośrednictwem trzonka lub szyjki na obudowie łożyskowej, według wynalazku charakteryzuje się tym, że obudowa łożyskowa jest umieszczona we współosiowym wydrążeniu na wolnym końcu ukształtowanego kloszowo trzonka lub szyjki rękojeści obrotowej, a wewnątrz wydrążenia ukształtowanego kloszowo trzonka lub szyjki rękojeści obrotowej znajduje się umieszczone w nim nieobrotowo uzębienie wewnętrzne przy czym z. uzębieniem wewnętrznym znajduje się bezpośrednio lub pośrednio w stanie trwałego zazębienia przełozeniowe uzębienie obwodowe w postaci zębnika trzpienia obrotowego.The actuating device for fitting zasuwnych windows and doors, movable to a limited rotation angle, especially 90 ° or 180 °, the handle rotating a drive member and fused thereto by a transmission mechanism spindle which ⁷ each rotates with a greater rotation angle than the revolving handle, in which the revolving handle and spindle are held by a bearing housing, the bearing housing being attached to a window or door element fitted with a slide fitting, and the revolving handle being mounted via the shaft or neck on the bearing housing, according to the invention characterized by in the fact that the bearing housing is placed in a coaxial cavity at the free end of the flared shaft or the neck of the rotary handle, and inside the hollow of the flared shaft or the neck of the rotary handle there is a non-rotating internal toothing, with internal toothing. m is directly or indirectly in permanent mesh, the circumferential gear tooth in the form of a spindle pinion.

Korzystnie z uzębieniem wewnętrznym pierścienia zębatego ukształtowanego kloszowo trzonka lub szyjki jest zazębiony co najmniej jeden zębnik pośredni, który stale współpracuje z zębnikiem trzpienia obrotowego.Preferably, at least one intermediate pinion is meshed with the internal toothing of the flared ring of the shank or neck, which continuously cooperates with the pinion of the spindle.

Korzystnie, także na wolnym końcu chwytowego trzpienia obrotowego znajduje się lub jest umieszczony zębnik, który zazębia się z uzębieniem znajdującym się na drążku napędowym.Preferably also a pinion is or is provided at the free end of the gripping spindle which engages with the toothing on the drive rod.

180 207180 207

Korzystnie oś obrotu trzpienia obrotowego jest przesunięta równolegle względem osi obrotu rękojeści obrotowej.Preferably, the axis of rotation of the spindle is offset parallel to the axis of rotation of the spindle.

Korzystnie, współosiowe wydrążenie ma takie wymiary, ze obudowa łożyskowa mieści się w nim przynajmniej w przybliżeniu całkowicie.Preferably, the coaxial cavity is dimensioned such that the bearing housing fits at least approximately completely therein.

Korzystnie, trzpień obrotowy posiada na wolnym końcu, cylindryczny czop, który co najmniej pod katem prostym do kierunku ruchu okucia zasuwnego jest uchwycony kształtowo w elemencie ustalającym.Preferably, the spindle has at its free end a cylindrical spigot which, at least at right angles to the direction of movement of the bolt fitting, is positively engaged in the retainer.

Korzystnie, element ustalający składa się z umieszczonej prostopadle do kierunku ruchu, przebiegającej w kierunku ruchu, stanowiącej rodzaj podłużnej niecki otworu wgłębienia lub wybrania, wykonanego jednoczęściowe z uzębieniem. Korzystnie element ustalający składa się z trwale połączonego ze skrzydłem drzwi lub okna kozła łożyskowego.Preferably, the retaining element consists of a recess or recess, arranged perpendicular to the direction of movement, in the form of an elongated trough, made in one piece with a toothing. Preferably, the retaining element consists of a door or window fixedly connected to the leaf of a bearing bracket.

Korzystnie obudowa łożyskowa i trzonek rękojeści obrotowej są wy centrowane wzajemnie ze sobą za pomocą połączenia czop-gniazdo.Preferably, the bearing housing and the shaft of the rotary handle are mutually centered by means of a trunnion-seat connection.

Korzystnie obudowa łożyskowa i/lub trzonek rękojeści obrotowej posiada środki ryglujące do blokowania różnych, stanowiących położenia włączenia pozycji wzajemnych obudowy łożyskowej i trzonka rękojeści obrotowej.Preferably, the bearing housing and / or the shaft of the rotary handle has locking means for locking the different engagement positions of the bearing housing and the shaft of the rotary handle.

Korzystnie środki ryglujące składają się z jednego lub kilku ruchomych w przybliżeniu równolegle do osi trzpienia obrotowego, obciążonych przez elementy sprężyste i wsuwalnych w wybrania ryglujące elementów ryglujących.Preferably, the locking means consist of one or more locking elements which are movable approximately parallel to the axis of the spindle, loaded by elastic elements and are slidable into the locking recesses of the locking elements.

Korzystnie urządzenie posiada blokowanie obrotów obudowy łożyskowej i trzonka rękojeści obrotowej wzajemnie względem siebie za pomocą uruchamialnego kluczem oraz odry głowy walnego czopa blokującego, który jest wsuwalny z przymocowanego nieruchomo do trzonka rękojeści obrotowej zamka w wybranie w obudowie łożyskowej.Preferably, the device has the locking of the rotation of the bearing housing and the shaft of the rotary handle mutually relative to each other by means of a key-actuatable head portion and a general locking pin which is slidable from the lock rotary handle fixedly to the shaft into a recess in the bearing housing.

Korzystnie pierścień zębaty jest uchwycony jako obrotowy względnie, korzystnie za pomocą podkładki odległościowej i korpusu pierścieniowego, między częścią górną i dnem obudowy łożyskowej, a ponadto pierścień zębaty jest wyposażony na jego obwodzie zewnętrznym w sieczne powierzchnie sprzęgające, które są wprowadzalne w zamknięty kształtowo zaczep wtykowy z komplementarnymi powierzchniami przeciwsprzęgowymi współosiowego wydrążenia ukształtowanego kloszowo trzonka rękojeści obrotowej, przy czym z pierścienia zębatego co najmniej w kilku sektorach są wsuwalne chwytające na obwodzie części górnej obudowy haki zastrzaskowe jako osiowe elementy zabezpieczania położenia w podcięcia na obwodzie wewnętrznym wydrążenia ukształtowanego kloszowo trzonka.Preferably, the toothed ring is gripped rotatable or, preferably by means of a spacer and ring body, between the upper part and the bottom of the bearing housing, and furthermore, the toothed ring is provided on its outer periphery with incisive engaging surfaces which are engageable in a positive fit with Complementary anti-coupling surfaces of the coaxial hollow of the flared shaft of the rotary handle, wherein the toothed ring in at least several sectors are retractable catch hooks which grip around the circumference of the upper housing part as axial position securing elements in the undercuts on the inner circumference of the hollow of the flared shaft.

Korzystnie siecznie skierowane powierzchnie sprzęgające pierścienia zębatego i/lub komplementarne powierzchnie przeciwsprzęgowe w wydrążeniu ukształtowanego kloszowo trzonka rękojeści obrotowej są zaopatrzone w przebiegające liniowo i korzystnie równolegle do osi profilowania o małej wysokości.Preferably, the incisively facing toothed ring engaging surfaces and / or the complementary anti-coupling surfaces in the hollow of the flared shaft of the rotary handle are provided with low-height profiling which runs linearly and preferably parallel to the axis.

Korzystnie haki zatrzaskowe są wykonane jako wysięgniki brzegowe korpusu pierścieniowego, który znajduje się w szczelinie miedzy częścią górną obudowy łożyskowej i pierścieniem zębatym i który poprzez zaczepy zabierające tworzy nieobrotowe zaczepowe sprzężenie wtykowe z pierścieniem zębatym.The latch hooks are preferably designed as peripheral extensions of an annular body which is located in the gap between the upper part of the bearing housing and the toothed ring and which forms a non-rotating plug engagement with the toothed ring through the detent latches.

Korzystnie korpus pierścieniowy i haki zatrzaskowe tworzą razem jednoczęściową kształtkę z tworzywa sztucznego.Preferably, the annular body and the snap hooks together form a one-piece plastic molding.

Korzystnie korpus pierścieniowy jest wyposażony w zwrócone ku części górnej obudowy łożyskowej odłamy walne lub odcinalne czopy blokujące, które wchodzą do części górnej obudowy łożyskowej, przy czym tworzą one zniszczalne zabezpieczenie pozycji podstawowej rękojeści obrotowej w obudowie łożyskowej.Preferably, the annular body is provided with fractured or cut-off locking pins facing the upper part of the bearing housing, which extend into the upper part of the bearing housing, creating a destructible protection of the basic position of the rotary handle in the bearing housing.

Korzystnie trzpień obrotowy jest wykonany na całej długości jako zębnik i przy tym jest wprowadzalny w rozłączne połączenie osiowo-wtykowe zarówno z zębatką nakładki sprzęgłowej jak i z pierścieniem zębatym lub z zębnikami pośrednimi mechanizmu przekładniowego.Preferably, the spindle is designed as a pinion over its entire length and can thereby be inserted into a detachable axial-plug connection both with the rack of the clutch plate and with the toothed ring or with intermediate pinions of the gear mechanism.

Korzystnie, stanowiąca rodzaj podłużnego otworu niecka w nakładce sprzęgłowej jest zaopatrzona w określonym miejscu, zwłaszcza w połowie jej długości, w otwór przepustowy lub rozszerzenie dla trzpienia obrotowego.Preferably, the trough, which is a kind of an elongated opening, in the clutch cover plate is provided in a defined place, in particular halfway along its length, with a through-hole or extension for a spindle.

180 207180 207

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku na którym fig. 1 przedstawia urządzenie uruchamiające i trzonek rękojeści obrotowej w przekroju częściowym, fig. 2 - urządzenie uruchamiające według fig. 1 bez rękojeści obrotowej w rzucie bocznym i w zwiększonej skali, fig. 3 - urządzenie z fig. 2 bez dna obudowy łożyskowej w widoku od spodu, fig. 4 - urządzenie z fig. 3 z dnem obudowy w widoku od spodu, fig. 5 - inny rodzaj konstrukcji urządzenia uruchamiającego z zębnikami pośrednimi w widoku z boku, fig. 6 - urządzenie uruchamiające pokazane na fig.5 bez dna obudowy w widoku od spodu, fig. 7 - urządzenie uruchamiające zamontowane na skrzydle w połączeniu z nakładką sprzęgłową, fig. 8 - samą nakładkę sprzęgłową w widoku pionowym, fig. 9 urządzenie uruchamiające z zamkiem w przekroju częściowym oraz fig. 10 - pokrywę obudowy łożyskowej dla urządzenia uruchamiającego wyposażonego w zamek w widoku z góry, fig. 11 - budowę podstawową urządzenia uruchamiającego w innej postaci wykonania obejmującego rękojeść obrotową i mechanizm przekładniowy w przekroju podłużnym, fig. 12 - urządzenie uruchamiające gotowe do działania, wbudowane w okno, odpowiadające urządzeniu przedstawionemu na fig. 11, fig. 13 - urządzenie uruchamiające według fig. 12 w widoku z tyłu, fig. 14 - urządzenie uruchamiające analogiczne jak na fig. 13, lecz bez dna obudowy łożyskowej, w widoku częściowym, fig. 15 - analogiczny jak na fig. 14 widok poszczególnych części funkcjonalnych urządzenia uruchamiającego w większej skali, fig. 16 urządzenie uruchamiające w przekroju wzdłuż linii XVI-XVI na fig. 13 do 15, fig. 17 - obszar przekroju zaznaczony na fig. 16 jako XVII w powiększonej skali, fig. 18 - współdziałanie poszczególnych części funkcjonalnych urządzenia uruchamiającego pokazane częściowo w kierunku strzałki XVIII na fig. 17 i częściowo w przekroju, fig. 19 - nakładkę sprzęgłową należącą do urządzenia uruchamiającego według fig. 11 do 17 w widoku z boku, fig. 20 - położenie montażowe urządzenia uruchamiającego i przynależnej nakładki sprzęgłowej względem kształtownika skrzydła okna częściowo w widoku i częściowo w przekroju, a fig. 21 - urządzenie uruchamiające i nakładkę sprzęgła w jednym z obydwóch możliwych końcowych położeń włączenia względem kształtownika skrzydła okna.The subject of the invention is shown in the embodiment in the drawing, in which Fig. 1 shows the actuator and the shaft of the rotary handle in partial section, Fig. 2 - the actuator according to Fig. 1, without the rotary handle in a side view and on an enlarged scale, Fig. 3 - device Fig. 2 shows a bottom view from below without the bottom of the bearing housing, Fig. 4 shows the device of Fig. 3 with a housing bottom in a plan view from below, Fig. 5 shows another type of construction of an actuator with idler pinions in a side view, Fig. 6 - actuator shown in Fig. 5 without housing bottom in view from below, Fig. 7 - actuator mounted on the wing in combination with clutch cover, Fig. 8 - clutch cover itself in vertical view, Fig. 9 - actuator with lock in a partial section, and Fig. 10 - top view of a bearing housing cover for an actuator equipped with a lock, Fig. 11 - basic structure of an actuator in in Fig. 12 is an actuator ready for operation, built into a window, corresponding to the device shown in Fig. 11, Fig. 13, shown in a rear view of the actuator of Fig. 12, in a longitudinal section of the rotary handle and gear mechanism; Fig. 14 is a partial view of the actuator as in Fig. 13, but without the bottom of the bearing housing; Fig. 15 is a larger-scale view of the various functional parts of the actuator as in Fig. 14, Fig. 16, along the line XVI-XVI in Figures 13 to 15, Fig. 17 - sectional area shown in Fig. 16 as XVII on an enlarged scale, Fig. 18 - interaction of the various functional parts of the actuator shown partially in the direction of arrow XVIII in Fig. 17 and partially sectioned, Fig. 19 shows the clutch cover belonging to the actuator according to Figs. 11 to 17 in a side view, Fig. 20 - position mounting the actuator and the associated clutch cap to the window sash profile, partially in view and partially in section, and Fig. 21 shows the actuator and clutch cap in one of the two possible end engagement positions relative to the sash profile.

Na fig. 1 jest pokazane urządzenie uruchamiające 1 dla okuć zasuwnych okien i drzwi, w którym z trzonka 2 rękojeści obrotowej wystaje np. promieniowo rękojeść obrotowa 3. Trzonek 2 rękojeści obrotowej zawiera współosiowe wydrążenie 4, w którym jest umieszczona obudowa łożyskowa 5. Przez wydrążenie 4 trzonek 2 rękojeści obrotowej otrzymuje zasadniczo ukształtowanie kloszowe. Z obudowy łożyskowej 5 wystaje do dołu na zewnątrz trzpień obrotowy 6, który w przedstawionym przykładzie wykonania jest ukształtowany jako mający postać pręta zębnik zaopatrzony w uzębienie obwodowe 7. Wolny koniec 8 trzpienia obrotowego 6 stanowi cylindryczny czop 9.1 shows an actuator 1 for sliding window and door hardware, in which the shank 2 of the revolving handle, for example, extends radially, for example, the revolving handle 3. The shank 2 of the revolving handle comprises a coaxial recess 4 in which the bearing housing 5 is inserted. The shaft 2 of the revolving handle is substantially flared. A spindle 6 protrudes outwardly out of the bearing housing 5, which in the embodiment shown is designed as a rod-shaped pinion provided with circumferential toothing 7. The free end 8 of spindle 6 is a cylindrical spigot 9.

Oś 6a obrotu trzpienia obrotowego 6, według fig. 1 jest w obudowie łożyskowej 5 przesunięta równolegle względem osi 2a obrotu trzonka 2 rękojeści obrotowej. Przeciwległy względem swobodnego końca 8 koniec 10 trzpienia obrotowego 6 jest również ułoży skowany obrotowo jako czop cylindryczny 22 w części górnej 11 obudowy łożyskowej 5. Jak uwidoczniono na fig. 1, obudowa łożyskowa 5 jest prawie całkowicie umieszczona we współosiowym wydrążeniu 4 na wolnym końcu ukształtowanego kloszowo trzonka 2 rękojeści obrotowej.The axis 6a of rotation of the spindle 6, according to FIG. 1, is shifted in the bearing housing 5 parallel to the axis 2a of rotation of the shaft 2 of the rotary handle. The end 10 of the spindle 6 opposite to the free end 8 is also pivotally mounted as a cylindrical pin 22 in the upper part 11 of the bearing housing 5. As shown in Fig. 1, the bearing housing 5 is placed almost completely in a coaxial cavity 4 at the free end of the flared cup. shaft of 2 revolving handles.

We wnętrzu wydrążenia 4 ukształtowanego kloszowo trzonka 2 rękojeści obrotowej jest umieszczony nieobrotowo względem niego pierścień zębaty 12 z uzębieniem wewnętrznym 12a. W przykładzie wykonania na fig. 1 znajduje się on w stanie trwałego zazębienia bezpośrednio z uzębieniem obwodowym 7 trzpienia obrotowego 6. Współosiowe wydrążenie 4 w trzonku 2 trzpienia obrotowego jest zamknięte od dołu przez dno 13 obudowy łożyskowej 5, posiadające otwór przelotowy 14, w którym element łożyskowy 15, dopasowany w przekroju do kształtu trzpienia obrotowego 6, ułożyskowuje obrotowo trzpień obrotowy 6. Cześć górna 11 obudowy łożyskowej 5 wystaje centrująco czopem 16 do wnętrza otworu 17 w stropie 18 współosiowego wydrążenia 4. Część górna 11 obudowy i dno 13 obudowy są połączone ze sobą nieobrotowo, np. przez skręcenie śrubami lub przynitowanie.A toothed ring 12 with internal toothing 12a is arranged inside the cavity 4 of the flared shaft 2 of the pivoting handle. In the embodiment in Fig. 1 it is permanently engaged directly with the circumferential toothing 7 of the spindle 6. The coaxial cavity 4 in the shank 2 of the spindle is closed at the bottom by the bottom 13 of the bearing housing 5 having a through hole 14 in which the bearing 15, adapted in cross-section to the shape of spindle 6, rotatably supports the spindle 6. The upper part 11 of the bearing housing 5 projects with a pin 16 centering into the hole 17 in the ceiling 18 of the coaxial cavity 4. The upper part 11 of the housing and the bottom 13 of the housing are connected to not rotating with each other, e.g. by bolting or riveting.

W celu umożliwienia blokowania położeń włączenia okucia zasuwnego, jest wykonany w stropie 18 współosiowego wydrążenia 4 w trzonku 2 trzpienia obrotowego dalszyIn order to enable the locking of the engagement positions of the gate hardware, a further coaxial cavity 4 is made in the ceiling 18 of the shaft 2 of the pivot pin.

180 207 otwór 19, w którym jest umieszczony element sprężysty 20, dociskający element ryglujący 21, który w tym przykładzie wykonania stanowi kulka ryglująca, do części górnej 11 obudowy. Każdorazowe położenia łączenia są przy tym blokowane przez wsuwanie kulki ryglującej 21 w odpowiednio ukształtowane, ale niewidoczne na fig. 1, wybrania ryglujące 49 w części górnej 11 obudowy (porównaj fig. 10).Opening 19, in which an elastic element 20 is located, urging the locking element 21, which in this embodiment is a locking ball, against the upper part 11 of the housing. The respective joining positions are blocked by inserting the locking ball 21 into correspondingly shaped but not visible in FIG. 1 locking recesses 49 in the upper part 11 of the housing (compare FIG. 10).

Figura 2 ukazuje obudowę łożyskową 5 z wystającym z niej na zewnątrz trzpieniem obrotowym 6, jak również pierścień zębaty 12 z uzębieniem wewnętrznym 12a w powiększonej skali. Można przy tym wyraźnie zobaczyć, jak element łożyskowy 15 otacza trzpień obrotowy 6 i jest ułożyskowany obrotowo w dnie 13 obudowy. Od rodzaju i ukształtowania trzpienia obrotowego 6 zależy, czy tuleja łożyskowa 15 będzie wykonana z zastosowaniem kształtowego połączenia wtykowego z trzpieniem obrotowym 6 lub czy tuleja łożyskowa zostanie osadzona nieobrotowo w obudowie 13, a trzpień obrotowy 6 będzie ułożyskowany obrotowo w tulei łożyskowej 15. W tym ostatnim przypadku jest korzystnie, gdy tam gdzie element łożyskowy 15 styka się z trzpieniem obrotowym 6, ten ostatni ma przekrój cylindryczny. W przykładzie wykonania na fig. 2 element łożyskowy 15 posiada niewidoczny tu kontur wewnętrzny wykonany z uwzględnieniem uzębienia zewnętrznego trzpienia obrotowego 6, więc obraca się razem z nim w otworze przelotowym 14 w dnie 13 obudowy.FIG. 2 shows the bearing housing 5 with a spindle 6 projecting outwardly therefrom, as well as a toothed ring 12 with internal toothing 12a on an enlarged scale. It can clearly be seen how the bearing element 15 surrounds the spindle 6 and is rotatably mounted in the bottom 13 of the housing. It depends on the type and design of the spindle 6 whether the bearing bush 15 will be made with a positive fit with the spindle 6 or whether the bearing bush will be mounted non-rotatably in the housing 13, and the spindle 6 will be rotatably mounted in the bearing bush 15. In the latter, the case is preferably where the bearing element 15 contacts the spindle 6, the latter has a cylindrical cross section. In the embodiment shown in FIG. 2, the bearing element 15 has an inner contour, which is not visible here, and is made with respect to the toothing of the external spindle 6, so it rotates with it in the through-hole 14 in the bottom 13 of the housing.

Zaopatrzony w uzębienie wewnętrzne 12a pierścień zębaty 12 jest umieszczony jako ruchomy obrotowo element w kształcie pierścienia kołowego między dnem 13 obudowy z i częścią górną 11 obudowy. W trakcie montażu w wydrążeniu 4, opuszczonego na tym rysunku, trzonka 2 rękojeści obrotowej zostaje on tak wtłoczony, że obydwie części są połączone ze sobą nieobrotowo. Ponieważ pierścień zębaty 12 jest ruchomy obrotowo, ale pod względem konstrukcyjnym jest jednolity z obudową łożyskową 5, więc przytrzymuje także obudowę łożyskową 5 w wydrążeniu 4 trzonka 2 rękojeści obrotowej.The toothed ring 12 provided with internal toothing 12a is arranged as a rotatably movable circular element between the bottom 13 of the housing and the upper part 11 of the housing. During assembly in the cavity 4 abandoned in this figure, the shaft 2 of the rotary handle is pressed in so that the two parts are connected non-rotatably. As the toothed ring 12 is rotatably movable, but is structurally unitary with the bearing housing 5, it also holds the bearing housing 5 in the recess 4 of the shaft 2 of the rotary handle.

Część górna 11 obudowy zawiera otwór 23 służący jako ułozyskowanie dla wykonanego w kształcie czopa 22 końca 10 trzpienia obrotowego 6. Między częścią górną 11 obudowy i pierścieniem zębatym 12 jest jeszcze umieszczona podkładka odległościowa 24, która ułatwia ruch względny między pierścieniem zębatym 12 i obudową łożyskową 5.The housing top 11 includes a bore 23 serving as a bearing for the spigot 22 end 10 of the spindle 6. A spacer 24 is still disposed between the housing top 11 and the toothed ring 12 to facilitate the relative movement between the toothed ring 12 and the bearing housing 5. .

Działanie wyżej opisanego urządzenia uruchamiającego 1 można zrozumieć za pomocą fig. 1 do 3.The operation of the above-described actuator 1 can be understood from Figs. 1 to 3.

Trzonek 2 rękojeści obrotowej wprawia się w obrót ręcznie, na przykład za pomocą rękojeści obrotowej 3.The shaft 2 of the revolving handle is rotated by hand, for example with the revolving handle 3.

Ponieważ pierścień zębaty 12 jest osadzony nieobrotowo w wydrążeniu 4 trzonka 2 rękojeści obrotowej, na przykład przez połączenie obydwóch części za pomocą rowkowania na stronie zewnętrznej pierścienia zębatego 12, więc współobraca się on w sposób wymuszony. Obudowa łożyskowa 5 wy centrowana przez część górną 11 obudowy i przez czop 16 jest umieszczona we współosiowym wybraniu 4. Trzpień obrotowy 6 ułożyskowany obrotowo między dnem 13 obudowy i częścią górną 11 obudowy zazębia się jego uzębieniem zewnętrznym z uzębieniem wewnętrznym 12a pierścienia zębatego 12. Odpowiednio do stosunku średnicy koła podziałowego 25 pierścienia zębatego 12 do średnicy koła podziałowego 26 trzpienia obrotowego 6 istnieje przełożenie kątów obrotowych, nie widocznej tu rękojeści obrotowej 3 i trzpienia obrotowego 6.As the gear ring 12 is mounted non-rotatably in the recess 4 of the shaft 2 of the rotary handle, for example by connecting the two parts by grooving on the outer side of the toothed ring 12, it positively rotates. The bearing housing 5, centered by the upper part 11 of the housing and through the spigot 16, is placed in the concentric recess 4. The spindle 6, mounted rotatably between the bottom 13 of the housing and the upper part 11 of the housing, engages with its external toothing 12a of the toothed ring 12. Accordingly, the ratio of the diameter of the pitch circle 25 of the toothed ring 12 to the diameter of the pitch circle 26 of the spindle 6, there is a ratio of the rotational angles, the rotary handle 3 and spindle 6, not visible here.

Przede wszystkim z fig. 3 wynika, ze na części górnej 11 obudowy znajdują się dwie końcówki 27 sworzni nitowych na wychodzącym do wewnątrz średnicy wewnętrznej pierścienia zębatego 12 występie 28, które służą do połączenia z nie pokazanym tu dnem 13 obudowy.First of all, it can be seen from Fig. 3 that on the upper part 11 of the housing there are two ends 27 of the rivet pins on the protruding inner diameter of the toothed ring 12 on the projection 28, which serve to connect to the housing bottom 13 not shown here.

Na fig. 4 pokazano w widoku od spodu obudowę łożyskową 5 z dnem 13, przez które przechodzi trzpień obrotowy 6. Trzpień obrotowy 6 jest ułożyskowany obrotowo w dnie 13 obudowy za pomocą elementu łożyskowego 15. Element łożyskowy 15 stanowi tu tuleja, która jest osadzona nieobrotowo w otworze przelotowym 14 wykonanym w dnie 13 obudowy. Możliwe jest jednak także, jak to już opisano wyżej, połączenie nieobrotowe elementu łożyskowego 15 z trzpieniem obrotowym 6, np. przez wykonanie połączenia kształtowego z uzębieniem obwodowym 7. Dno 13 obudowy posiada jeszcze także korzystnie dwa otworyFig. 4 shows a bottom view of a bearing housing 5 with a bottom 13 through which the spindle 6 passes. The spindle 6 is rotatably mounted in the bottom 13 of the housing by means of a bearing element 15. The bearing element 15 is here a bush which is mounted non-rotatably. in the through-hole 14 made in the bottom 13 of the housing. However, it is also possible, as already described above, for a non-rotating connection of the bearing element 15 to the spindle 6, e.g. by making a positive fit with a circumferential toothing 7. The housing base 13 preferably also has two openings.

180 207 gwintowane 29, które mogą być wykorzystane do przymocowywania całego urządzenia uruchamiającego 1 do skrzydła okna lub drzwi.180 207 threaded pieces 29 which can be used to attach the entire actuator 1 to the sash of a window or door.

W dnie 13 obudowy znajdują się także dwa otwory stopniowane 30, których stopień 31 o mniejszej średnicy przenika całkowicie przez dno obudowy. W trakcie montażu obudowy łożyskowej 5 końcówki 27 sworzni nitowych przechodzą tak daleko przez te otwory 31, że w rozszerzonej części otworu stopniowanego 30 mogą być zanitowane przez wykonanie zakuwek.There are also two stepped openings 30 in the bottom 13 of the casing, a step 31 of which of smaller diameter penetrates completely through the bottom of the casing. During assembly of the bearing housing 5, the ends 27 of the rivet bolts extend so far through these holes 31 that they can be riveted in the widened portion of the stepped hole 30 by making tabs.

Figury 5 i 6 ukazują inny przykład wykonania urządzenia uruchamiającego 1. Między pierścieniem zębatym 12 i trzpieniem obrotowym 6 są tu wprowadzone dodatkowo koła pośrednie 32. Trzpień obrotowy 6 współpracuje więc z zębatką wewnętrzną 12a pierścienia zębatego 12 nie bezpośrednio, lecz za pośrednictwem kół pośrednich 32. Po pierwsze, powoduje to zmianę kierunku obrotów trzpienia obrotowego 6. Po drugie, przez odpowiednie dobranie wymiarów kół pośrednich 32 może być zmienione w pewnych granicach położenie osi trzpienia obrotowego 6 względem osi trzonka 2 rękojeści obrotowej bez zmiany przełożenia między pierścieniem zębatym 12 i trzpieniem obrotowym 6. Sięgający do wnętrza pierścienia zębatego 12 występ posiada w każdym z obszarów sąsiadujących z kołami pośrednimi 32 wcięcie 33 w przybliżeniu o kształcie ćwiartki koła.5 and 6 show another embodiment of the actuator 1. Intermediate gears 32 are additionally inserted between the toothed ring 12 and the spindle 6. The spindle 6 therefore cooperates with the inner rack 12a of the toothed ring 12 not directly, but via the intermediate gears 32. Firstly, this causes the rotation direction of the spindle 6 to change. Secondly, by appropriately selecting the dimensions of the intermediate gears 32, the position of the axis of the spindle 6 in relation to the axis of the shaft 2 of the rotary handle can be changed without changing the gear ratio between the toothed ring 12 and the spindle 6. The protrusion extending into the toothed ring 12 has an approximately quarter-circle indentation 33 in each of the areas adjacent to the idler wheels 32.

Każde z kół pośrednich 32 ma na końcu czopy cylindryczne 34, które w celu ułozyskowania są osadzone w odpowiednich otworach 35 wykonanych w części górnej 11 obudowy i w dnie 13 obudowy.Each of the idler wheels 32 has at its end cylindrical journals 34 which, for bearing, are seated in respective holes 35 made in the upper part 11 of the housing and in the bottom 13 of the housing.

W przykładzie wykonania według fig. 5 trzpień obrotowy 6 i koła pośrednie 32 mają jednakowe koła podziałowe 26, tak że zarówno koła pośrednie jak i trzpień obrotowy 6 można sporządzić z takiego samego materiału kształtowego z naciętymi na zewnątrz zębami.In the embodiment according to FIG. 5, the spindle 6 and the idler wheels 32 have the same pitch wheels 26, so that both the idler wheels and spindle 6 can be made of the same molding material with outwardly cut teeth.

Figura 7 ukazuje urządzenie uruchamiające 1 zamontowane na kształtowniku 36 skrzydła. Obudowa łożyskowa 5 znajduje się prawie całkowicie we współosiowym wydrążeniu 4 w trzonku 2 rękojeści obrotowej. Pierścień zębaty 12 z uzębieniem wewnętrznym jest połączony nieobrotowo z trzonkiem 2 rękojeści obrotowej. Połączenie nieobrotowe uzyskuje się na przykład przez wykonanie rowkowania na obwodzie zewnętrznym pierścienia zębatego 12, który wciska się w wydrążenie 4 w trzonku 2 rękojeści obrotowej. Obudowa łożyskowa 5 jest umieszczona w trzonku 2 rękojeści obrotowej obrotowo względem trzonka 2. Pierścień zębaty 12 i obudowa 5 są, jak to juz opisano, wycentrowane pośrednio przez czop 16 obudowy łożyskowej 5, który wchodzi w przebiegający osiowo w osi środkowej współosiowego wydrążenia 4 otwór 17. Pierścień zębaty 12 współpracuje za pośrednictwem jego uzębienia wewnętrznego 12a z uzębieniem 7 trzpienia obrotowego 6, który jest ułoży skowany obrotowo w części górnej 11 obudowy i w dnie 13 obudowy. Trzpień obrotowy 6 przechodzi przez lico skrzydła 36 i kończy się powyżej podciętego rowka 38 znajdującego się na powierzchni przylgowej 37 skrzydła. Podcięty rowek 38 posiada ograniczenie na przykład w kształcie litery C i zawiera przesuwny wzdłużnie drążek napędowy. Urządzeniu uruchamiającemu 1 jest przyporządkowana według fig.7 nakładka sprzęgłowa 39, która jest połączona z, nie pokazanym, drążkiem napędowym. Nakładka sprzęgłowa 39 otacza wolny koniec 8 trzpienia obrotowego 6 urządzenia uruchamiającego 1 i łożyskuje jego czop cylindryczny 9 w elemencie ustalającym 40. Dolna, przebiegająca równolegle do powierzchni przylgowej 37 skrzydła, powierzchnia wewnętrzna 41 nakładki sprzęgłowej 39 jest zaopatrzona w dopasowane do uzębienia 7 trzpienia obrotowego 6 uzębienie 41, tak ze zazębiają się one ze sobą, aby obroty trzpienia obrotowego 6 były przekształcane w ruch liniowy nakładki sprzęgłowej 39. Górna, przebiegająca równolegle do powierzchni przylgowej 37 skrzy'dła, powierzchnia nakładki sprzęgłowej 39 jest natomiast wykonana jako gładka powierzchnia 42. Przez takie uchwycenie wolnego końca 8 trzpienia obrotowego 6, a zwłaszcza przez ułożyskowanie za pomocą czopa cylindrycznego 9 w elemencie ustalającym 40 osiąga się to, że trzpień obrotowy jest prowadzony równolegle względem zębatki 41 nakładki 39 sprzęgła i pod działaniem sił zazębiania się współpracujących ze sobą zębatek 41 i 7 nie ulega odkształceniu prostopadle do podciętego rowka 38 i podniesieniu z zębatki 41.Figure 7 shows the actuator 1 mounted on the wing profile 36. The bearing housing 5 sits almost completely in the coaxial cavity 4 in the shaft 2 of the revolving handle. The toothed ring 12 with the internal toothing is connected non-rotatably to the shaft 2 of the rotary handle. The non-rotating connection is obtained, for example, by making a groove on the outer periphery of the toothed ring 12 which is pressed into the recess 4 in the shaft 2 of the rotary handle. The bearing housing 5 is housed in the shank 2 of the handle rotatable in relation to the shaft 2. The toothed ring 12 and the housing 5 are, as already described, centered indirectly by the spigot 16 of the bearing housing 5 which extends into the bore 17 axially extending along the center axis of the concentric cavity 4. The toothed ring 12 cooperates, via its internal toothing 12a, with the toothing 7 of the spindle 6, which is pivotally mounted in the upper part 11 of the housing and in the bottom 13 of the housing. The pivot pin 6 extends through the face of the wing 36 and ends above the undercut groove 38 on the rebate 37 of the wing. The undercut groove 38 has a C-shaped restriction, for example, and includes a longitudinally displaceable drive rod. The actuating device 1 is assigned, according to FIG. 7, a clutch plate 39 which is connected to a drive rod, not shown. The clutch cover 39 surrounds the free end 8 of the spindle 6 of the actuator 1 and supports its cylindrical pin 9 in the retainer 40. The lower, running parallel to the wing surface 37 of the wing, the inner surface 41 of the clutch cover 39 is provided with a spindle 6 adapted to the toothing 7 of the spindle 6. toothing 41 so that they mesh with each other so that the rotation of the spindle 6 is converted into a linear movement of the clutch plate 39. The upper surface of the clutch plate 39, running parallel to the rebate surface 37 of the wing, is instead designed as a smooth surface 42. such gripping of the free end 8 of the spindle 6, in particular by bearing by means of a cylindrical pin 9 in the retainer 40, is achieved that the spindle is guided parallel to the rack 41 of the clutch cover 39 and under the action of the meshing forces of the cooperating racks 41 and 7 does not being deformed perpendicular to the undercut groove 38 and lifted off the rack 41.

Jak pokazano na fig. 8 element ustalający 40 nakładki sprzęgłowej 39 korzystnie jest wykonany w postaci wgłębienia mającego kształt podłużnego otworu, gdyż nakładka sprzęAs shown in Fig. 8, the retainer 40 of the clutch cover plate 39 is preferably made in the form of a recess having the shape of an elongated hole, since the clutch cover plate

180 207 głowa 39 przesuwa się względem nie przedstawionego tu trzpienia obrotowego 6. Nakładka sprzęgłowa 39 jest sprzęgalna za pomocą skierowanych ku dołowi czopów 43 z okuciem zasuwnym.The head 39 moves relative to a spindle 6, not shown here. The clutch liner 39 is engageable by means of downwardly directed pins 43 with the slide fitting.

Możliwe jest jednak także wykonanie uzębienia 41 jako jednolitego materiałowo z drążkiem napędowym. Czop 9 na wolnym końcu 8 trzpienia obrotowego 6 urządzenia uruchamiającego 1 można również ułożyskować w stałym koźle łożyskowym przymocowanym trwale na skrzydle i położonym za podciętym rowkiem 38. Nakładka sprzęgłowa 39 jest w tym przypadku wyposażona tylko w uzębienie 41 służące do zamiany ruchu obrotowego trzpienia 6 na ruch postępowy przesuwalnego podłużnie drążka napędowego.However, it is also possible to make the toothing 41 to be made uniform in material with the drive rod. The pin 9 on the free end 8 of spindle 6 of the actuator 1 can also be mounted in a fixed bearing cradle firmly attached to the wing and located behind the undercut groove 38. In this case, the clutch cover 39 is provided with only teeth 41 to convert the rotation of the spindle 6 to translational movement of the longitudinally displaceable drive rod.

Na fig. 8 widać także, że uzębienie 41 i powierzchnia 42 są położone naprzeciw siebie. Dzięki przedstawionemu na fig. 7 i 8 ukształtowaniu nakładki sprzęgłowej 39 trzpień obrotowy 6 jest utrzymywany pewnie i niezawodnie w uzębieniu 41.Fig. 8 also shows that the toothing 41 and the surface 42 are opposite to each other. Due to the configuration of the clutch plate 39 shown in FIGS. 7 and 8, the spindle 6 is held firmly and reliably in the toothing 41.

Możliwe jest również rozwiązanie polegające na tym, że trzpień obrotowy 6 współpracuje z umieszczoną w przyldze przekładnią drążka napędowego, która składa się z zazębionego z drążkiem napędowym koła zębatego sprzęgniętego z trzpieniem obrotowym 6 przez zabieranie obrotowe i umieszczonego w obudowie.A solution is also possible in that the spindle 6 cooperates with a rebated transmission of the drive rod, which consists of a gear meshed with the drive rod, which is coupled to the spindle 6 by a rotating attachment and placed in the housing.

Figura 9 ukazuje jeszcze jedno urządzenie uruchamiające, które zawiera dodatkowo zamek 46 służący do zabezpieczania określonych położeń łączenia. Zamek 46 blokuje trzonek 2 rękojeści obrotowej względem części górnej 11 obudowy łożyskowej 5, gdy występ 47 zostanie wsunięty w wybranie 48 w części górnej 11 obudowy, przedstawione dopiero na fig. 10. Zamek 46 może być uruchamiany kluczem lub przez mechanizm ryglujący, tak ze wtedy klucz jest potrzebny tylko do odryglowania. Używa się zwłaszcza tak zwany zamek 46 z cylindrem naciskowym.Figure 9 shows yet another actuator that additionally includes a lock 46 for securing specific engagement positions. The lock 46 locks the shaft 2 of the pivot handle with respect to the upper part 11 of the bearing housing 5 when the projection 47 is inserted into the recess 48 in the upper part 11 of the housing, shown only in Fig. 10. The lock 46 can be operated by a key or by a locking mechanism, so that the key is only needed for unlocking. In particular, a so-called press cylinder lock 46 is used.

Figura 10 ukazuje część górną 11 obudowy łożyskowej 5 z czopem 16 służącym do centrowania jej w trzonku 2 rękojeści obrotowej. Widoczne są także wybrania 48 do umieszczania występu 47 pokazanego na fig. 9 zamka 46. Na figurze jest także dobrze widoczne, jak są rozmieszczone wybrania ryglujące 49, które za pomocą, również tu nie pokazanej, kulki ryglującej 21 blokują różne położenia łączenia urządzenia uruchamiającego 1. Wybrania ryglujące 49 są wykonane w części górnej 11 obudowy jako otwarte z boku wgłębienia, przy czym dla zapewnienia możliwości stosowania z prawej i lewej strony urządzenia uruchamiającego są do dyspozycji cztery położenia co 90°. W celu osiągnięcia dalszych blokowanych położeń włączenia można przewidzieć dalsze wybrania ryglujące.Figure 10 shows the upper part 11 of the bearing housing 5 with a spigot 16 for centering it in the shaft 2 of the rotary handle. Also visible are the recesses 48 for receiving the projection 47 shown in Fig. 9 of the lock 46. The figure also clearly shows how the locking recesses 49 are arranged, which by means of a locking ball 21, also not shown here, block the various connection positions of the actuator 1. The locking recesses 49 are formed in the upper part 11 of the housing as laterally open recesses, four positions at 90 [deg.] Available for use on the right and left sides of the actuator. Additional locking recesses can be provided to achieve further lockable switching positions.

Pokazana na fig. 11 do 20 postać wykonania urządzenia uruchamiającego 51 jest zgodna pod względem jej głównej zasady z urządzeniem uruchamiającym 1 według fig. 1 do 10. Dlatego też odpowiednie części funkcjonalne urządzenia uruchamiającego 51 według fig. 11 do 20 są zaopatrzone w oznaczenia liczbowe, które w stosunku do odpowiednich oznaczeń liczbowych dla urządzenia uruchamiającego 1 według fig. 1 do 10 są każdorazowo zwiększone o liczbę 50.The embodiment of the actuator 51 shown in FIGS. 11 to 20 is in principle compatible with the actuating device 1 according to FIGS. 1 to 10. The corresponding functional parts of the actuator 51 according to FIGS. 11 to 20 are therefore provided with reference numerals, which, with respect to the corresponding reference numbers for the actuating device 1 according to FIGS. 1 to 10, are each increased by 50.

Także w urządzeniu uruchamiającym 51 dla okuć zasuwnych okien i drzwi według fig. 11 do 21 rękojeść obrotowa 53 wystaje z trzonka 52 rękojeści obrotowej zasadniczo promieniowo.Also, in the actuator 51 for sliding window and door hardware of FIGS. 11 to 21, the revolving handle 53 extends substantially radially from the shank 52 of the revolving handle.

Trzonek 52 rękojeści obrotowej otrzymuje w przybliżeniu kloszowe ukształtowanie przez wykonanie współosiowego wydrążenia 54, w którym jest umieszczona obudowa łożyskowa 55. Z obudowy łożyskowej 55 dla mechanizmu przekładniowego wystaje do tyłu według fig. 12 trzpień obrotowy 56, który może być wykonany jako zębnik prętowy zaopatrzony w uzębienie obwodowe 57. Wolny koniec 58 tego trzpienia obrotowego 56 przy tym ma postać cylindrycznego czopa 59. Jako oś obrotu 56a według fig. 12 i 14 ma położenie przesunięte równolegle względem osi 52a obrotów trzonka 52 rękojeści obrotowej. Znajdujący się w obudowie łożyskowej 55 koniec trzpienia obrotowego 56 jest również ukształtowany jako czop cylindryczny 72 i umieszczony obrotowo w otworze 73 w części górnej 61 obudowy łożyskowej 55.The shank 52 of the rotary handle is substantially flared by providing a coaxial cavity 54 in which the bearing housing 55 is received. From the bearing housing 55 for the gear mechanism, a spindle 56, as shown in FIG. 12, protrudes rearwardly, as shown in FIG. 12, which can be designed as a rod pinion provided with circumferential toothing 57. The free end 58 of this spindle 56 is here in the form of a cylindrical spigot 59. As the axis of rotation 56a of FIGS. 12 and 14, it has a position offset parallel to the axis 52a of rotation of the shaft 52 of the rotary handle. The end of spindle 56 located in bearing housing 55 is also formed as a cylindrical journal 72 and rotatably inserted into bore 73 in the upper portion 61 of bearing housing 55.

Figury 11, 12 i 16 ukazują wyraźnie, ze obudowa łożyskowa 55 w całości jest osadzona we współosiowym wydrążeniu 54 na wolnym końcu kloszowo ukształtowanego trzonka 52 rękojeści obrotowej i że przy tym płaskostożkowy garb 67 w środku wydrążenia 54Figures 11, 12 and 16 clearly show that the bearing housing 55 is completely seated in a coaxial cavity 54 at the free end of the flared shaft 52 of the rotary handle and that a flat conical hump 67 in the center of the cavity 54.

180 207 wchodzi w komplementarne wgłębienie 66 w stropie 68 części górnej 61 obudowy. Pierścień zębaty 62 między częścią górną 61 obudowy i dnem 63 obudowy łożyskowej 55 jest przy tym uchwycony jako obrotowy względnie. Ma on jednak całkowicie wolny obwód zewnętrzny. Ten obwód zewnętrzny pierścienia zębatego jest jednak zaopatrzony w dwóch miejscach odwróconych od siebie wzdłuż średnicy w rozciągające się siecznie spłaszczenie jako powierzchnię sprzęgającą 62b. Te powierzchnie sprzęgające 62b wchodzą w połączenie czynne z komplementarnymi powierzchniami przeciwsprzęgającymi 54a, które są wykonane na obwodzie wewnętrznym współosiowego wydrążenia 54 w trzonku 52 rękojeści obrotowej (porównaj fig. 14 i 15)180 207 fits into a complementary recess 66 in the ceiling 68 of the upper portion 61 of the housing. The toothed ring 62 is gripped between the housing top 61 and the bottom 63 of the bearing housing 55 here rotatable or rotatable. However, it has a completely free outer circumference. However, this outer circumference of the toothed ring is provided at two diametrically opposed locations with a secant-extending flattening as an engaging surface 62b. These engaging surfaces 62b engage in operative engagement with complementary anti-coupling surfaces 54a which are provided on the inner circumference of a coaxial cavity 54 in the shaft 52 of the rotary handle (cf. Figs. 14 and 15).

Powierzchnie sprzęgające 62b i powierzchnie przeciwsprzęgające 54a w prosty sposób tworzą ze sobą kształtowe połączenie wtykowe, gdy obudowa łożyskowa 55 i pierścień zębaty 62 zostaną razem wsunięte osiowo we współosiowe wydrążenie 54 w trzonku 52 rękojeści obrotowej. Tym samym pierścień zębaty 62 uzyskuje nieobrotowe połączenie z trzonkiem 52 rękojeści obrotowej, podczas gdy równocześnie obudowa łożyskowa 55 zostaje umieszczona jako obrotowa względnie we współosiowym wydrążeniu 54.The engaging surfaces 62b and the anti-coupling surfaces 54a simply form a form fit together when the bearing housing 55 and the toothed ring 62 are pushed together axially into a coaxial recess 54 in the shank 52 of the rotary handle. Thus, the toothed ring 62 obtains a non-rotatable connection with the shaft 52 of the rotary handle, while at the same time the bearing housing 55 is arranged rotatable or in a coaxial cavity 54.

Do osiowego wzdłużnego zablokowania pierścienia zębatego 62 i obudowy łożyskowej 55 we współosiowym wydrążeniu 54 w trzonku 52 rękojeści obrotowej szczególnie przydatne są haki zatrzaskowe 100.Latch hooks 100 are particularly useful for axially locking the gear ring 62 and bearing housing 55 axially in a coaxial recess 54 in the shank 52 of the rotary handle.

Wystają one z pierścienia zębatego 62 co najmniej w kilku miejscach na obwodzie części górnej 61 obudowy w postaci segmentów pierścieniowych. Haki zatrzaskowe 100 współpracują przy tym z podcięciami 101 w postaci rowków pierścieniowych na obwodzie wewnętrznym współosiowego wydrążenia 54 w trzonku 52 rękojeści obrotowej, gdy wsuwają się elastycznie w te podcięcia 101 w kierunku promieniowym na zewnątrz (porównaj fig-16).They protrude from the toothed ring 62 at least in several places around the circumference of the upper housing portion 61 in the form of annular segments. The latch hooks 100 cooperate here with the undercuts 101 in the form of annular grooves on the inner circumference of the coaxial cavity 54 in the shaft 52 of the rotary handle as they slide flexibly into these undercuts 101 radially outwards (see FIG. 16).

Rozmieszczenie i ukształtowanie haków zatrzaskowych 100 jest pokazane szczególnie wyraźnie na fig. 16 do 18. Można przy tym stwierdzić, że haki zatrzaskowe 100 są wytworzone jako wysięgniki brzegowe 102 korpusu pierścieniowego 103, który wchodzi w szczelinę 104, znajdującą się między częścią górną 61 obudowy łożyskowej 55 i pierścieniem zębatym 62. Występy zabierające 105 na korpusie pierścieniowym 103 i zaczepy zabierające 106 w pierścieniu zębatym 62 zapewniająnieobrotowe połączenie tych części ze sobą.The arrangement and configuration of the latching hooks 100 is shown particularly clearly in FIGS. 16 to 18. It can be seen that the latching hooks 100 are manufactured as peripheral extensions 102 of the ring body 103, which fits into the gap 104 between the upper portion 61 of the bearing housing. 55 and the toothed ring 62. The driving lugs 105 on the annular body 103 and the driving lugs 106 in the toothed ring 62 ensure that these parts are pivotally connected to each other.

Korpus pierścieniowy 103 i haki zatrzaskowe 100 razem stanowią w najprostszym przypadku jednoczęściową kształtkę z tworzywa sztucznego, która jest wystarczająco stabilna aby zapewnić osiowe zabezpieczenie położenia obudowy łożyskowej 55 i pierścienia zębatego 62 w wydrążeniu 54 w trzonku 52 rękojeści obrotowej.The ring body 103 and the snap hooks 100 together constitute, in the simplest case, a one-piece plastic shaped body which is sufficiently stable to axially secure the position of the bearing housing 55 and the toothed ring 62 in the recess 54 in the shank 52 of the rotary handle.

Skuteczne okazało się także zaopatrzenie korpusu pierścieniowego 103 jeszcze w umieszczone w przybliżeniu równolegle do wysięgników brzegowych 102, cienkie czopy blokujące 107 (porównaj fig. 16 do 18). Te czopy blokujące 107 wchodzą przy tym każdorazowo w otwór blokujący 108 w części górnej 61 obudowy łożyskowej 55 i w ten sposób tworzą zabezpieczenie położenia podstawowego rękojeści obrotowej 53 względem obudowy łożyskowej 55. Ponieważ czopy blokujące 107 mają postać umożliwiającą łatwe ułamanie lub odcięcie ich, więc stanowią zabezpieczenie położenia podstawowego rękojeści obrotowej 53 w stosunku do obudowy łożyskowej 55, które po właściwym wmontowaniu urządzenia uruchamiającego może być na życzenie łatwo zniszczone przy pierwszym jego użyciu.It has also proved effective to provide the annular body 103 with thin locking pins 107 located approximately parallel to the peripheral arms 102 (cf. Figs. 16 to 18). These locking pins 107 each engage in a locking opening 108 in the upper part 61 of the bearing housing 55 and thus provide a safeguard for the basic position of the rotary handle 53 relative to the bearing housing 55. Since the locking pins 107 are designed to be easily broken or cut off, they therefore provide protection. the basic position of the rotary handle 53 with respect to the bearing housing 55, which, if the actuator is properly mounted, can, if desired, be easily damaged upon its first use.

Analogicznie do korpusu pierścieniowego 103 może być między pierścieniem zębatym 62 i dnem 63 obudowy umieszczona podkładka odległościowa 74 z tworzywa sztucznego, aby zapewnić obracalność pierścienia zębatego 62 w obudowie łożyskowej 55 z małym luzem.Analogously to the ring body 103, a plastic spacer 74 may be disposed between the gear ring 62 and the housing bottom 63 to ensure that the gear ring 62 is rotatable in the bearing housing 55 with little play.

Zwłaszcza z fig. 15 można także wywnioskować, ze może być korzystne zaopatrzenie ustawionych siecznie powierzchni sprzęgających 62b na obwodzie zewnętrznym pierścienia zębatego 62 i/lub komplementarnych do nich powierzchni przeciwsprzęgających 54a we współosiowym wydrążeniu 54 trzonka 52 rękojeści obrotowej w przebiegające liniowo profilowania o małej wysokości, np. w ząbki trójkątne. Mogą one działać jako elementy do usuwania luzu między powierzchniami sprzęgającymi 62b i powierzchniami przeciwsprzęParticularly from Fig. 15, it can also be deduced that it may be advantageous to provide the incisive engaging surfaces 62b on the outer circumference of the toothed ring 62 and / or the complementary anti-coupling surfaces 54a in the coaxial recess 54 of the shaft 52 of the rotary handle with low-height linear profiling. e.g. with triangular teeth. They can act as means for removing play between the engaging surfaces 62b and the counter-coupling surfaces

180 207 gającymi 54a, gdy podczas łączenia trzonka 52 rękojeści obrotowej z obudową łożyskową i pierścieniem zębatym 62 trafią one na siebie i przy tym ulegną w większym lub mniejszym stopniu trwałemu odkształceniu.When the shaft 52 of the rotary handle is connected to the bearing housing and the toothed ring 62, they will collide with each other and will, to a greater or lesser extent, be permanently deformed.

Porównanie fig. 11 i 12 umożliwia stwierdzenie, że także może być korzystne, gdy trzpień obrotowy 56 na całej długości jest wyprofilowany jako zębnik. Umożliwia to mianowicie wytworzenie w prosty sposób rozłącznego osiowego połączenia wtykowego zarówno z uzębieniem 91 prowadzonej przesuwnie na skrzydle 86 w podciętym rowku 88 powierzchni przylgowej 87 skrzydła nakładki sprzęgłowej 39 jak i odpowiednio z uzębieniem wewnętrznym 62a pierścienia zębatego 62 lub także z zębnikiem pośrednim 82 mechanizmu przekładniowego. Trzpień obrotowy 56 przechodzi przy tym nie tylko przez otwór przelotowy 64 w dnie 63 obudowy, lecz także przez znajdujący się w tym otworze przelotowym 64 tulejowy element łożyskowy 65. Gdy ten ostatni jest osadzony w otworze przelotowym 64 z możliwością wykonywania ruchu obrotowego, wówczas jest korzystne ukształtowanie jego konturu wewnętrznego komplementarnie do profilu zębnika trzpienia obrotowego 56, tak że może on go obejmować kształtowo.A comparison of Figs. 11 and 12 shows that it may also be advantageous if the spindle 56 is shaped as a pinion over its entire length. This makes it possible to produce in a simple manner a detachable axial plug connection both with the toothing 91 slidably guided on the wing 86 in the undercut groove 88 of the seating surface 87 of the clutch cover wing 39 and, respectively, with the internal toothing 62a of the toothed ring 62 or also with the intermediate pinion 82 of the gear mechanism. The spindle 56 here not only passes through the through bore 64 in the housing base 63, but also through the sleeve bearing element 65 provided in this through bore 64. If the latter is rotatably mounted in the through bore 64, it is advantageous to the design of its inner contour complementary to the pinion profile of the spindle 56, so that it can embrace it positively.

Na fig. 19 do 21 jest ukazana w specjalnej postaci wykonania należąca do urządzenia uruchamiającego 51 nakładka sprzęgłowa 39. Ma ona mianowicie jako element ustalający 90 dla czopa cylindrycznego 59 na wolnym końcu 58 trzpienia obrotowego 56 rozciągający się równolegle do jej uzębienia 91 otwór podłużny, który tylko w jednym określonym miejscu, korzystnie w połowie jego długości, jest zaopatrzony w otwór przelotowy 109 dla trzpienia obrotowego 56. Szerokość otworu przelotowego 109 jest przy tym dopasowana do średnicy koła wierzchołkowego zębnika prętowego tworzącego trzpień obrotowy 56, zaś pozostałe części długości podłużnego otworu elementu ustalającego 90 mają szerokość dopasowaną tylko do czopa cylindrycznego 59. Gdy nakładka sprzęgłowa 39 zostanie ustawiona jej otworem przelotowym 109 obok otworu przelotowego 64 w dnie 63 obudowy łożyskowej 55, wówczas trzpień obrotowy 56 może być wprowadzony w kierunku osiowym w rozłączne połączenie osiowo-wtykowe kolejno z uzębieniem 91 nakładki sprzęgłowej 39 i z uzębieniem wewnętrznym 62a pierścienia zębatego 62 lub z zębnikiem pośrednim 82. Na zakończenie należy jeszcze tylko zakryć z boku nakładkę 89 sprzęgła listwą zakrywającą 110 przez połączenie wtykowe, aby uczynić urządzenie uruchamiające 51 zdolnym do działania.In FIGS. 19 to 21, the clutch plate 39 belonging to the actuating device 51 is shown in a special embodiment. It has, as a retaining element 90 for the cylindrical pin 59, at the free end 58 of the spindle 56, which extends parallel to its toothing 91 and an elongated hole. It is provided with a through hole 109 for the spindle 56 at only one defined location, preferably at half its length. The width of the through hole 109 here is matched to the diameter of the pinion tip wheel forming the spindle 56, and the remaining parts of the length of the longitudinal hole of the retainer 90 have a width that fits only the cylindrical spigot 59. When the clutch plate 39 is positioned with its through hole 109 next to the through hole 64 in the bottom 63 of the bearing housing 55, the spindle 56 can be axially inserted into a detachable axially plug connection in sequence with the toothing. 91 overlays and clutch 39 and with internal toothing 62a of the toothed ring 62 or with intermediate pinion 82. Finally, it is only necessary to cover the clutch cover 89 on the side with a cover strip 110 by a plug-in connection in order to render the actuator 51 operable.

Na koniec należy jeszcze wspomnieć, że otwór przelotowy 109 w nakładce sprzęgłowej 39 można przez odpowiednie przesuwanie wyprowadzić także w położenie pokrywania się z każdym z pokazanych na fig. 13 otworów gwintowanych w dnie 63 obudowy łożyskowej 55, aby wtedy można było w każdy z nich wkręcić śrubę mocującą. W ten sposób można całe urządzenie uruchamiające 51 przymocować pewnie do skrzydła 86 okna lub drzwi.Finally, it should be mentioned that the through-hole 109 in the clutch plate 39 can also be brought into a position coinciding with each of the threaded holes in the bottom 63 of the bearing housing 55 shown in FIG. 13, so that each can then be screwed into each of them. fastening screw. In this way, the entire actuator 51 can be securely attached to the sash 86 of a window or door.

Przykłady wykonania przedstawione na fig. 7 i 12, jak również 20 i 21 objaśniają użytkowanie urządzenia uruchamiającego 1 lub 51 w połączeniu z takimi okuciami zasuw nymi, których drążki napędowe są prowadzone podłużnie przesuwnie bezpośrednio w podciętych rowkach 38 lub 88 w powierzchni przylgowej 37 lub 87 skrzydła. Takie umieszczenie drążków napędowych jest możliwe wówczas, gdy kształtowniki skrzydeł zawierające podcięte rowki 38 lub 88 stoją do dyspozycji jako wytłaczane kształtowniki metalowe lub jako wytłaczane kształtowniki z tworzyw sztucznych.The embodiments shown in Figs. 7 and 12 as well as 20 and 21 illustrate the use of an actuator 1 or 51 in conjunction with such sliding hardware, the drive rods of which are guided longitudinally slidably directly in undercut grooves 38 or 88 in the rebate 37 or 87 wings. Such an arrangement of the drive rods is possible when the wing profiles with undercut grooves 38 or 88 are available as extruded metal profiles or as extruded plastic profiles.

Urządzenie uruchamiające 1 lub 51 oczywiście może być jednak stosowane także w połączeniu z okuciami zasuwnymi, w których drążki napędowe są prowadzone na stronie tylnej tak zwanej szyny mankietowej. W tym przypadku szyna mankietowa służy do przymocowania okucia zasuwnego w tak zwanym rowku stopniowanym (rowku typu Euro), który wówczas, zamiast w podciętym rowku, znajduje się w powierzchni przylgowej 37 lub 87 skrzydła.The actuator 1 or 51 can of course also be used in conjunction with sliding fittings in which the drive rods are guided on the rear side of the so-called cuff rail. In this case, the cuff rail serves to attach the bolt fitting in a so-called stepped groove (Euro groove) which then, instead of in an undercut groove, is in the rebate surface 37 or 87 of the sash.

W ostatnim wymienionym przypadku użycia urządzenia uruchamiającego 1 lub 51 istnieje jeszcze tylko konieczność umieszczenia nakładki sprzęgłowej 39 według fig. 8 lub nakładki sprzęgłowej 39 według fig. 19 na stronie tylnej prowadzonego przez szynę mankietową drążka napędowego i nieprzesuwnego połączenia go z nią.In the last-mentioned case of using an actuator 1 or 51, it is only necessary to place the clutch end piece 39 according to FIG. 8 or the clutch end piece 39 according to FIG. 19 on the rear side of the drive rod guided by the cuff rail and non-slidingly connect it therewith.

180 207180 207

2a2a

Fig. 4Fig. 4

180 207180 207

1212

Fig.6Fig. 6

180 207180 207

Fig.7Fig.7

180 207180 207

Fig.10Fig.10

180 207180 207

Fig.11Fig.11

180 207180 207

56 64 54a 72 60 73 71 9956 64 54a 72 60 73 71 99

Fig.12Fig.12

180 207180 207

Fig.13Fig.13

180 207180 207

Fig.14Fig.14

Fig. 16Fig. 16

180 207180 207

Fig.17Fig.17

Fig.18Fig. 18

180 207180 207

Fig.19Fig. 19

180 207180 207

Fig.20Fig.20

180 207180 207

5 4 11 18 16 175 4 11 18 16 17

Fig.lFig. L

Fig.9Fig. 9

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 4,00 zł.Publishing Department of the UP RP. Circulation of 70 copies. Price PLN 4.00.

Claims

Patent claims

1. An actuating device for sliding hardware for windows and doors, with a rotating handle that can be rotated within a limited range, in particular 90 ° or 180 °, as a driving member and with a spindle coupled to it through a gear mechanism, which each time performs a rotation with a greater range of angles rotation than the revolving handle, in which the revolving handle and spindle are held by a bearing housing, the bearing housing being attached to a sliding hardware window or door element, and the revolving handle being mounted via a shank or neck on a bearing housing, characterized by that the bearing housing (5, 55) is placed in a coaxial cavity (4, 54) at the free end of the flared shaft or neck (2, 52) of the revolving handle, and inside the cavity (4, 54) of the flared shaft or neck (2). , 52) of the revolving handle, there is a non-rotating internal toothing (12a, 62a) in it, m with internal toothing (12a, 62a) is directly or indirectly in a permanent meshing condition, a gear circumferential gear in the form of a pinion (7, 57) of a spindle (6, 56).

2. The device according to claim A device according to claim 1, characterized in that at least one intermediate pinion (32) is engaged with the internal toothing (12a) of the toothed ring (12) of the flared shaft or neck (2), which continuously cooperates with the pinion (7) of the spindle.

3. The device according to claim A pinion (7) is or is arranged at the free end of the spindle (6), which engages with the toothing (41) on the drive rod.

4. The device according to claim The rotary handle as claimed in claim 1, characterized in that the axis of rotation (6a) of the spindle (6) is offset parallel to the axis of rotation (2a) of the rotary handle (3).

5. The device according to claim 1 The apparatus of claim 1, characterized in that the coaxial cavity (4) is dimensioned such that the bearing housing (5) fits at least approximately completely therein.

6. The device according to claim 1 A cylinder according to claim 1, characterized in that the spindle (6) has a cylindrical spigot (9) at the free end (8), which is positively engaged in the retaining element (40) at least at right angles to the direction of movement of the sliding fitting.

The device according to claim 1 The device according to claim 6, characterized in that the retaining element (40) comprises a trough situated perpendicular to the direction of movement, a recess or recess in a kind of elongated opening, made in one piece with the toothing (41).

8. The device according to claim 1 6. Device according to claim 6, characterized in that the retaining element (40) consists of a door or window fixedly connected to the leaf of a bearing bracket.

9. The device according to claim 1 The rotary handle as claimed in claim 1, characterized in that the bearing housing (5) and the shaft (2) of the rotary handle are mutually centered by means of a trunnion-seat connection (16, 17).

10. The device according to claim 1 The rotary handle as claimed in claim 1, characterized in that the bearing housing (5) and / or the shaft (2) of the rotary handle have locking means (21, 49) for locking the various engagement positions of the bearing housing (5) and the shaft (2) of the rotary handle.

11. The device according to claim 1 A device as claimed in claim 10, characterized in that the locking means (21, 49) consist of one or more spindle (6) movable approximately parallel to the axis of the spindle (6), loaded by elastic elements (20) and insertable into the locking recesses (49) locking elements (21). ).

180 207

12. The device according to claim 1 A rotary handle as claimed in claim 1, characterized in that it has a rotation lock of the bearing housing (5) and the shaft (2) of the rotary handle mutually relative to each other by means of a key-actuatable and head portion of a general locking pin (47) which is slidable from the handle fixedly attached to the shaft (2) the pivot lock (46) into the recess (48) in the bearing housing (5).

13. The device according to claim 1, A device as claimed in claim 1, characterized in that the toothed ring (62) is gripped rotatable or, preferably by means of a spacer (74) and an annular body (103), between the top (61) and the bottom (63) of the bearing housing (55), and moreover, the toothed ring (62) is provided on its outer periphery with incisal engaging surfaces (62b) which are engageable in a positive coupling with complementary anti-coupling surfaces (54a) of the coaxial cavity (54) of the flared shaft (52) of the pivoting handle. with the toothed ring (62), at least in several sectors, hooks (100) which grasp around the circumference of the upper part (61) of the housing as axial position securing elements in the undercuts (101) on the inner circumference of the cavity (54) of the flared stem (52) ).

14. The device according to claim 1 Device as claimed in claim 13, characterized in that the incisal engaging surfaces (62b) of the toothed ring (62) and / or the complementary anti-coupling surfaces (54a) in the hollow (54) of the flared shaft (52) of the rotary handle (52) are provided with linearly and preferably parallel to the axis profiling (108) of low height.

15. The device of claim 1, 13. The device as claimed in claim 13, characterized in that the latching hooks (100) are designed as edge extensions (102) of the annular body (103) which is provided in the gap (104) between the top portion (61) of the bearing housing (55) and the toothed ring (62) and which forms a non-rotating pin engagement with the gear ring (62) through the entraining catches (105, 106).

16. The device according to claim 1, The device as claimed in claim 15, characterized in that the annular body (103) and the snap hooks (100) together form a one-piece plastic molding.

17. The device according to claim 1, Device according to claim 15 or 16, characterized in that the annular body (103) is provided with breakable or cut-off locking pins (107) facing the upper part (61) of the bearing housing (55) which extend into the upper part (61) of the bearing housing (55). ), creating a destructible security for the basic position of the rotary handle (53) in the bearing housing (55).

18. The device of claim 1 13, characterized in that the spindle (56) is designed as a pinion over its entire length and can be inserted into a detachable axial-plug connection both with the rack (91) of the clutch plate (89) and with the toothed ring (62) or with the pinions. the intermediate gears (82).

19. The device according to claim 1 6, 7 or 18, characterized in that the trough (90) in the clutch plate (89), which is a kind of an elongated opening, is provided in a defined place, especially in its middle length, with a through-hole or an extension (109) for the spindle (56). ).

* * *