PL172811B1

PL172811B1 - Maszyna z tlokiem skosnym PL PL

Info

Publication number: PL172811B1
Application number: PL93308994A
Authority: PL
Inventors: Fritz Reis
Original assignee: Hofmann Hofmann Soendgen
Priority date: 1992-12-16
Filing date: 1993-12-04
Publication date: 1997-11-28
Also published as: FI107402B; US5685702A; EP0674746A1; ES2092887T3; NO952231D0; AU700197B2; BG99682A; HU9501135D0; NO952231L; HU218803B; CA2151397A1; AU1474995A; EP0674746B1; DE59303688D1; FI952948A0; RO115660B1; ATE142307T1; GR3020949T3; NO307268B1; DK0674746T3

Abstract

1. Maszyna z tlokiem skosnym, i z przestrzenia robocza, podzielona przegroda na co najmniej jedna przestrzen tlocze- nia i jedna przestrzen ssania, polaczona z ukladem kanalów plynu roboczego, przy czym przegroda siega az do nosnika tloka i wspólpracuj e z plytkowa listwa uszczelniajaca, a tak- ze z tlokiem w ksztalcie kolowego pierscienia, o srednicy równej srednicy przestrzeni roboczej, którego ulozyskowa- ny wal napedowy powodujacy zataczajacy ruch tloka, jest dluzszy niz szerokosc obudowy maszyna, a tlok posiada co najmniej jedna, przebiegajaca promieniowo, od obwodu az do nosnika tloka, szczeline promieniowa, w której znajduje sie czop prowadzacy, zas tlok zweza sie w kierunku swego obwodu, przy czym powierzchnie czolowe tloka stykaja sie z polozonymi naprzeciw siebie i przebiegajacymi prostopadle do osi obrotu walu napedowego, powierzchniami bocznymi przestrzeni roboczej, znamienna tym, ze czop prowadzacy (38, 38') umieszczony w promieniowej szczelnie (30, 30') znajduje sie w rowku prowadzacym (40) przegrody (18), prze- strzeni roboczej (16), która to promieniowa szczelina (30,30') ma skosne scianki (32,33,32', 33') a czop prowadzacy (38,38') znajduje sie w pierwszym segmencie uszczelniajacym (37) no- snika (26) tloka (20, 20'). Fi g . 1 PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest maszyna z tłokiem skośnym, służąca do tłoczenia ośrodków ciekłych i gazowych stanowiąca podgrupę maszyn roboczych, zwłaszcza z dziedziny pomp tarczowych i sprężarek tarczowych.

Stan techniki

Tego rodzaju maszyna robocza znanajest z niemieckiego opisu patentowego DE 35 42 648 C2. Opublikowana tam istota wynalazku dotyczy maszyny z tłokiem w kształcie pierścienia kołowego, który usytuowanyjest w przestrzeni roboczej o kształcie wydrążonej kuli. Tłok utrzymywany jest w nośniku tłoka, i przez wał napędowy wprawiany jest w ruch zataczający, przy czym nośnik tłoka, znajdujący się pod bezpośrednim działaniem wału, zazębia się kształtowo z tłokiem i wymusza na nim ruch zataczający. Poszczególne części przestrzeni roboczej, znajdujące się po obu stronach tłoka, a utworzone przez przegrodę zazębiają się z tłokiem, zależnie od kierunku obrotów wału napędzającego nośnik tłoka, pracująjako przestrzeń tłoczenia i jako przestrzeń ssania, do których ośrodek jest doprowadzany i odprowadzany.

Dla ośrodków o wysokiej lepkości, na przykład dla melasy cukrowej lub oleju ciężkiego, szczelność jest tu wystarczająca i zapewnione jest umiarkowane tarcie. Natomiast dla ośrodków o małej lepkości mogąwystąpić nieszczelności i silniejsze zużycie na skutek nieuniknionego tarcia pomiędzy prowadzeniem tłoka i przegrodą.

Prowadzenie tłoka wykonane jest w postaci prowadzącego czopa osadzonego w promieniowej szczelinie wpuszczonej w tłok, który to czop w swym podstawowym kształcie ma postać cylindrycznego kołka ze szczeliną odpowiadającą grubości ściany stanowiącej przegrodę, w którą to szczelinę wchodzi ta przegroda. Odpowiednio do ruchu zataczającego tłoka, wytwarzanego przez nośnik tłoka wprawiany w obrót przez wał napędowy, czop prowadzący ślizga się po przegrodzie.

Zabieg stosowany często do usunięcia tej wady, mianowicie zmniejszenie tolerancji rozmiarów, zwłaszcza części poruszających się względem siebie, na przykład szerokości szczeliny w czopie prowadzącym okazał się niepraktyczny. Zmniejszenie tolerancji rozmiarów prowadzić może raczej do szybszego zużycia lub nawet do całkowitego unieruchomienia maszyny, na skutek zespawania spowodowanego zbyt dużym tarciem, jest więc wykluczone.

Przedmiotem wynalazkujest maszyna z tłokiem skośnym, i z przestrzeniąrobocząpodzieloną przegrodą na co najmniej jedną przestrzeń tłoczenia i jedną przestrzeń ssania, połączoną z układem kanałów płynu roboczego. Przegroda sięga aż do nośnika tłoka i współpracuje z płyt172 811 kową listwy uszczelniającą, a także z tłokiem w kształcie kołowego pierścienia, o średnicy równej średnicy przestrzeni roboczej. Ułożyskowany wał napędowy tłoka powodujący zataczający ίο α tt rm riiph ΙατχΙζό riU· ch'7O^r^ o nk e^,7Ar/'^e'Ac?p i __ iUVH VAVIVUjJVOV UJ.U£,L>£jj liw 0£jV1 νίννον UL/UU-Vłłj AAAUOZuy A

V o sJzle łrkdo ś/ć *»

J5 ** ^11U1V p»WOlCA.VAC* VW AltAJllAAAiyj JVUili^ biegającą promieniowo, od obwodu aż do nośnika tłoka, szczelinę promieniową, w której znajduje się czop prowadzący, zaś tłok zwęża się w kierunku swego obwodu. Powierzchnie czołowe tłoka stykają się z położonymi naprzeciw siebie i przebiegającymi prostopadle do osi obrotu wału napędowego, powierzchniami bocznymi przestrzeni roboczej.

Maszyna według wynalazku charakteryzuje się tym, że czop prowadzący umieszczony w promieniowej szczelinie znajduje się w rowku prowadzącym przegrody, która to promieniowa szczelina ma skośne ścianki, a czop prowadzący znajduje się w pierwszym segmencie uszczelniającym nośnika tłoka.

Korzystnie, czop prowadzący znajduje się w rowku prowadzącym przegrody i jednocześnie we wkładce i elemencie pośrednim, znajdujących się w promieniowej szczelinie tłoka.

Promieniowa szczelina ma zagięte ściankami, przy czym dno szczeliny oraz powierzchnia czołowa przegrody posiadają sferyczne uwypuklenia o tym samym promieniu.

W obwodowym rowku tłoka znajduje się listwa uszczelniająca.

Ściany boczne przestrzeni roboczej mająkształt kulisty, a z obu stron przegrody, w promieniowej szczelinie tłoka znajdują się walce uszczelniające ze sprężynami naciskowymi, przylegające do przegrody, przy czym między walcami i przestrzenią roboczą istnieje połączenie płynowe.

Między tłokiem i jego nośnikiem znajdują się po obu stronach łożyska, przy czym łożyska tłoka stanowią łożyska toczne.

W obudowie maszyny znajdują się kanały smarowe i odpowietrzające, znajdujące się w najniższym punkcie każdego z uszczelnień i połączone za pomocą przyłączy z zewnętrznymi przewodami środka smarowego.

Na powierzchni czołowej wału napędowego znajduje się przynajmniej jedno przyłącze środka smarowego, który to wał posiada centralny kanał smarowy, a kanały odpowietrzające połączone są z przestrzenią ssania.

Tłok posiada pierwszy i drugi wieloczęścmwy segment u!55c^selniisjjtv^j,j któiy zawiera wkładkę i czop prowadzący, a poza tym tłok zawiera trzeci jednoczęściowy segment uszczelniający, obejmujący wkładkę i czop prowadzący.

Na stronie położonej naprzeciw promieniowej szczeliny, tłok posiada promieniowe wyrównoważające wybranie, z co najmniej jednym ciężarem wyrównoważającym.

W obszarze przejścia wału napędowego przez obudowę znajduje się ochronna płytka odbojowa, uszczelnienia wału, takich jak pierścień uszczelniający z dławicą i uszczelnienie pierścieniem ślizgowym, oraz otwory odpowietrzające umieszczone w najniższym punkcie, poniżej uszczelnień.

Korzystnie tłok maszyny przynajmniej na jednej powierzchni czołowej, ma promieniowo usytuowane rowki, ograniczone przez żebra w kształcie noży, przy czym obszar tłoka zawierający promieniowe rowki jest wycinkiem koła, którego dwusieczna przebiega prostopadle do osi promieniowej szczeliny w tłoku.

W korzystnym wykonaniu wynalazku rowki promieniowe występują na obu powierzchniach tłoka.

Rowki usytuowane są na powierzchni tłocznej tłoka, w sektorze, którego jedna strona graniczy ze szczeliną promieniową, przy czym promieniowe rowki znajdują się na stożkowej powierzchni tłoka, która styka się ze ścianami przestrzeni roboczej.

Rowki w przekroju mają kształt czworokątów, a korzystnie prostokątów, z płaskim dnem rowka, przy czym rowki w stosunku do swojej osi wzdłużnej mają dna zaokrąglone.

Korzystnie rowki mająw przekroju kształt trapezu, a szczególnie trapezu nierównoramiennego, lub kształt przekroju poprzecznego rowków przyjmuje postać litery V.

Ścianki każdego rowka od strony szczeliny tłoka są pochylone pod mniejszym kątem niż ścianki przeciwległe, przy czym kąt ustawienia ścianki rowka położonego od strony szczeliny

172 811 tłoka, w odniesieniu do dna rowka, wynosi 105° do 120°, korzystnie 112°, a kąt ustawienia przeciwległego ścianki rowka, w odniesieniu do dna rowka wynosi> 135°.

Nożowe żebra ograniczające rowki mają krawędź zewnętrzną w kształcie ostrza, i w porównaniu do niej szersząpodstawę przy dnie rowka, przy czym zebra mająutwardzonąpowierzchnię i powłokę z twardego materiału.

Tłok wykonany jest z nierdzewnego materiału, korzystnie ze stali, a dno rowka, z nożowymi żebrami stanowi osobną część tłoka, połączoną z tłokiem.

Nożowe żebra wykonane są ze stopu twardego, jako oddzielne wkładki.

Tłok posiada zewnętrzną warstwę z miękkiego materiału, korzystnie z gumy.

Tłok maszyny wykonany jest ze stali, a warstwa miękka z gumy nawulkanizowana jest na tłok, przy czym miękka warstwa wykonana jest ze sztucznego tworzywa.

Opisane powyżej rozwiązanie nadaje się, zwłaszcza do szybkobieżnej eksploatacji maszyny według wynalazku, gdyż powierzchnie zazębiające się ze sobąwzględnie przylegające do siebie są tu znacznie mniejsze niż w znanych maszynach, a ponadto możliwe są dodatkowe zabiegi zmniejszające tarcie.

Tarcie, o ile w ogóle występuje, to tylkojako tarcie ślizgowe i to tylkojako liniowe, wzdłuż linii styku od strony tłocznej, czopa prowadzającego ze stycznie przebiegającą ścianą wewnętrzną rowka prowadzącego.

Dlatego takie rozwiązanie nadaje się zwłaszcza do tego, aby maszynę według wynalazku eksploatować jako pompę ciśnieniową lub jako sprężarkę. W obu przypadkach, zwłaszcza jednak przy eksploatacji maszyny jako sprężarki, prowadzenie promieniowego tłoka w rowku prowadzającym w przegrodzie, za pomocą czopa prowadzącego osadzonego obrotowo w promieniowej szczelinie, okazało się bardzo odporne na zużycie, również przy wysokiej napędowej prędkości obrotowej.

Za pomocą środków przewidzianych według wynalazku do zmiany znanej maszyny z tłokiem skośnym, istnieje teraz możliwość tłoczenia ośrodków gazowych lub o małej lepkości, bez niebezpieczeństwa dla ruchomych części, powstającego ze względu na duże tarcie na skutek niewystarczającego smarowania. W tym celu przewiduje się, aby obszary szczególnie narażone na tarcie na skutek wzajemnego ruchu- jak na przykład prowadzenie tłoka w przegrodzie, czy powierzchnie boczne promieniowej szczeliny w tłoku, ochronić przed niedopuszczalnym tarciem za pomocą zaproponowanych środków.

Dzięki wynalazkowi uzyskuje się również to, że zanieczyszczenia, jak na przykład wióry i ścier drzewny przy wytwarzaniu papieru, lub ości przy obróbce ryb, albo resztki owoców lub winorośli przy wytwarzaniu wina lub moszczu, nie mogą się zakleszczać pomiędzy tłokiem i ścianą wewnętrzną przestrzeni roboczej, zakłócając przez to pompujące działania maszyny.

Dla niezakłóconej eksploatacji ma tu znaczenie to, że gładki obszar tłoka usytuowany jest po zasysającej stronie, natomiast obszar tłoka z nożowymi żebrami, znajduje się po jego stronie tłocznej. Oznacza to, że powinno się unikać zmiany kierunku obrotów powodującej zmianę strony zasysającej na stronę tłocznej i odwrotnie, gdyż w innych przypadku, przy zasysaniu, ze względu na przestrzenie tworzone przez rowki, powstające pomiędzy powierzchniątłoka i ścianą przestrzeni roboczej powstawać mogą nieszczelności prowadzące do tego, że podciśnienie konieczne do tłoczenia danego ciśnienia, może w ogóle nie powstać.

Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój wzdłużny przez maszynę z tłokiem skośnym według wynalazku z wewnętrznie prowadzonym czopem prowadzącym, fig. 2 - przekrój według linii 1-1 z fig. 1 (widok z góry na tłok), fig. 3 - przekrój wzdłużny przez przestrzeń roboczą z osadzonym tłokiem i prowadzeniem tłoka maszyny według wynalazku, fig. 4 - widok z bloku tłoka bez czopa prowadzącego, z obszarem przegrody tłoka, przedstawiony w przekroju, fig. 5 - układ rozłożonego tłoka z pierwszym segmentem uszczelniającym i z założonym czopem prowadzącym oraz ze ściankami szczeliny, fig. 6 - drugi segment uszczelniający, fig. 7 - trzeci segment uszczelniający z jednolicie uformowanym czopem prowadzącym, fig. 8 - przekrój wzdłużny przez przestrzeń roboczą maszyny z fig. 1, z tłokiem o rowkach promieniowych, fig. 9 - tłok według fig. 8 widoku z bloku,

172 811 fig. 10 - widok z góry na stronę czołową tłoka, według fig. 8 składający się z widoków z dwóch kierunków spojrzenia, przesuniętych względem siebie o kąt 90°.

Na fig. 1 przedstawiona jest maszyna z tłokiem, skośnym według wynalazku w przekroju wzdłużnym, która ma obudowę 12 składającą się z części lewej 13 i części prawej 14, w której znajduje się przestrzeń robocza 16. Obie części obudowy 13,14 tworzące obudowę 12, połączone są za pomocą śrub.

W przestrzeni roboczej 16, o kształcie kulistym, znajduje się przegroda 18, która przestrzeń roboczą 16 razem z tłokiem 20 o kształcie pierścienia kołowego, dzieli na przestrzeń tłoczenia 23 i przestrzeń ssania 24.

Tłok 20 utrzymywany jest przez nośnik 26 tłoka, który osadzony jest na wale napędowym 28. Wał napędowy 28 wyprowadzony jest z boku i napędzany jest za pomocą nie uwidocznionego silnika.

Nośnik 26 tłoka, składa się z dwóch połówek których szczelina dylatacyjna ustawiona jest skośnie, to znaczy pod pewnym kątem względem wału napędowego 28 tak, że również tłok 20 wprowadzony pomiędzy obie połówki swego nośnika, ustawiony jest skośnie względem osi wzdłużnej wału 28. Z tego powodu obrzeżny obszar tłoka 20 to znaczy jego obszar bliski obwodowi, jest ukształtowany skośnie odpowiednio do maksymalnych wychyleń powodowanych zataczaniem się, wskutek czego zapewniona jest całkowita swoboda ruchu wewnątrz przestrzeni roboczej, oraz uproszczone jest wytwarzanie maszyny w porównaniu do maszyn znanych ze stanu techniki.

Od strony zwróconej do przegrody 18, tłok 20 ma pierścieniową szczelinę 30, w którą wchodzi przegroda 18. Ścianki skośne 32, 33 szczeliny promieniowej 30, jak widać z fig. 2, są ukształtowane skośnie odpowiednio do suwu wychylnego tłoka 20.

W dnie 34 promieniowej szczeliny 30 usytuowany jest, podparty za pomocą łożyska osiowego, wykonanego tutaj jako łożysko toczne, element uszczelniający 37, na którym osadzony jest czop prowadzący 38.

Czop prowadzący 38 jest to cylindryczny element osadzony współosiowo na dnie 34 szczeliny i prowadzony jest w obie strony w rowku prowadzącym 40 uformowanym w czołowej ścianie przegrody 18 zwróconej do tłoka 20. Prowadzony w rowku 40 czop 38, służy do tego, aby tłokowi 20 wprawionemu przez obracający się nośnik 26 tłok w ruch zataczający, uniemożliwiać jego współobracanie się. Zamiast tego tłok, pod wpływem czopa prowadzącego 38 w rowku prowadzącym 40, wykonuje ruch posuwisto-zwrotny, przy którym wykonuje on ruch wahliwy odpowiednio do nastawienia kątowego nośnika 26 tłoka w stosunku do wału napędowego 28, co w sumie przedstawia ruch zataczający. Droga wychylenia lub inaczej mówiąc suw wychylenia tłoka, dostosowany jest do przewidywanego zastosowania na przykład jako pompa wysokociśnieniowa lub, jako kompresor, to znaczy im wyższajest przewidywana prędkość obrotowa wału napędowego, tym większajest również częstotliwość wahań lub zataczań i tym mniejszajest droga wychylenia lub suw wychylenia jeżeli chce się uzyskać pewne działanie maszyny.

Aby ulepszyć uszczelnienie tłoka względem wewnętrznej ściany przestrzeni roboczej 16, w obwodowym rowku 22 tłoka 20 osadzonajest listwa uszczelniająca 21. Listwa uszczelniająca 21, podobnie jak pierścień tłokowy, przylega do wewnętrznej ściany przestrzeni roboczej 16, i zapewnia przez to dobre uszczelnienie przestrzeni ssania 24 względem przestrzeni tłoczenia 23, przy stosunkowo niewielkim tarciu.

Na fig. 2 przedstawionajest maszyna 10 według fig. 1, w przekroju, w widoku od góry, przy czym przekrój przebiega według linii I - I z fig. 1. Dla lepszego zrozumienia, dla tych samych elementów zastosowane są te same oznaczenia co na fig. 1.

Na fig. 2 widać układ rowka prowadzącego 40 w powierzchni czołowej przegrody 18 zwróconej do tłoka, który obejmuje obustronnie czop prowadzący i teoretycznie tylko się z nim styka. Wynika z tego jasno, że w stosunku do stanu techniki, w takim rozwiązaniu osiąga się znaczną zaletę w zakresie zmniejszenia tarcia, gdyż znajdujące się ze sobąw styku powierzchnie w maszynie według wynalazku tworzą linię o bardzo niewielkim rozmiarze, natomiast w roz8

172 811 wiązaniu ze stanu techniki powierzchnia styku pomiędzy przegrodą i istniejącym tam czopem prowadzącym utworzona jest przez całą powierzchnię szczeliny.

Zarówno na fig. 1 jak i na fig. 2 i 3 pokazane sąkanały 54 oraz kanał 56, które służą do tego, aby dostarczyć dostateczną ilość środka smarowego do powierzchni ślizgowych ruchomych względem siebie, na przykład do czopa prowadzącego 38 i do rowka prowadzącego 40, oraz do łożysk, na przykład do łożysk 42,44 w nośniku 26 tłoka, lub do łożyska osiowego 36 w dnie 34 szczeliny, jak i do łożyska oporowego 46 stanowiącego ułożyskowanie wału napędowego 28, a które jednocześnie zabezpieczają przed przedozowaniem środka smarowego przez samoczynne odsysanie nadmiaru środka smarowego na skutek podciśnienia powstającego przy procesie ruchu zataczającego.

Oznaczeniami 58 oznaczone są śruby służące do połączenia obu części 13, 14 obudowy maszyny. Usytuowane są one współosiowo wokół przestrzeni roboczej 16 tak, że eliminują wszelkie nieszczelności względnie przesunięcie obudowy mogące spowodować ujemne skutki dla pracy maszyny.

Na fig. 4 przedstawiony jest podobny widok jak na fig. 3, mianowicie widok z boku tłoka 20, któryjednak w tym przypadku ma inne prowadzenie tłoka przy przegrodzie 18, przeznaczone specjalnie do pracy przy niskich napędowych prędkościach obrotowych. Zamiast nieistniejącego tu czopa prowadzącego 3 8, prowadzenie tłoka 20 uzyskuj e się tu tylko za pomocą skośnych ścianek 32, 33 promieniowej szczeliny 30, która przylega szczelnie do przegrody 18 wchodzącej w szczelinę promieniową 30.

Dla dodatkowego zmniejszenia tarcia, w obu naprzeciwległych punktach wierzchołkowych przeciwnie zagiętych skośnych ścianek 32, 33, usytuowane są tak zwane walce uszczelniające 60, które znajdują się pod naciskiem nie pokazanej bliżej sprężyny naciskowej i/lub ośrodka roboczego i przylegajądo przegrody 18. Na podstawie układu otworów smarowniczych opisanego powyżej, względnie kanałów 54 smarowniczych, oraz otworów względnie kanałów 56 odpowietrzających w przestrzeni tłoczenia 23 i w przestrzeni ssania 24, powstaje możliwość, aby łożyska 42,44,46 w obudowie 12 oraz w tłoku 20, smarować równomiernie, a uszczelnienie 51 i dławicę 53, względnie zastosowane zamiast tych dwóch uszczelnień, uszczelnienie 52 pierścieniem ślizgowym, utrzymuje się w stanie kwazi bezciśnieniowym, to znaczy odciążyć od ciśnienia ośrodka. W tym celu, zawsze w najniższym punkcie każdego z omawianych uszczelnień 51, 52, usytuowany jest kanał 56 odpowietrzający.

Aby chronić przed mechanicznymi uszkodzeniami powodowanymi przez strumień ośrodka smarowego uszczelnienie 51 lub 52 poddawane jest bezpośrednio działaniu ośrodka smarowego, i służące do uszczelniania przepustów wałów, w korzystnym rozwiązaniu według wynalazku, zabudowanaj est tak zwana płytka odbojowa 5 0, wykonana z metalu, która powoduj e znaczne zmniejszenie mechanicznych naprężeń w uszczelnieniu 51 względnie 52.

Zastosowane tu zwykłe uszczelnienie 52 pierścieniem ślizgowym na skutek mechanicznych naprężeń powstających pod wpływem wysokiego ciśnienia strumienia środka smarowego wytrzymuje bez zakłóceń tylko krótki czas eksploatacji wynoszący kilkaset roboczogodzin. Zwiększa to znacznie koszty eksploatacji ze względu konieczności wymiany oraz związanej z tym straty wywołanej postojem maszyny 10. Natomiast przy zastosowaniu płytki odbojowej 5θ, która obejmuje wał napędowy 28 z określonym luzem, uzyskuje się znacznie zwiększenie trwałości, którejest korzystne z każdego punktu widzenia. Wspomniany luz płytki odbojowej 50, eliminuje niepożądany efekt pompowania środka smarowego, który przy zbyt ciasnym dopasowaniem wału napędowego 28 do płytki odbojowej 50 zawsze występuje i przemieszcza środek smarowy poprzez obudowę w obszarze uszczelnienia przepustu wału napędowego 28, co sprzyja występowaniu przecieków.

Przy zastosowaniu maszyny 10, jako sprężarki w rozwiązaniu według wynalazku przewiduje się, że smarowanie łożysk 42, 44,46 następuje przez wprowadzenie zewnętrznego środka smarowego poprzez przyłącze 62 środka smarowego, na przykład w postaci zaworu kulowego, na który nakłada się, znany ze stanu techniki lecz tu nie pokazany, wąż doprowadzający środek smarowy, wyposażony w złącze wtykowe.

172 811

Za pomocą takiego zewnętrznego zasilania środkiem smarowym poprzez kanał wykonany jako centralny otwór w wale napędowym 28, zasilane są wystarczającą ilością środka smarowerrr\ ηΛοσρ'ΖΑΓτλΙηΑ AD i A.A. nr fłrilzii ΟΠ łor*

UIYW A Γ I »ł HVi\.U V/ lt^V ęVi opo_- 'mi a 'z p7r\nAm nrfnizod^opirm iK Ιλτπ rc L H11V <_i CL vill p/A \S ” UUAjl^yj 111 \J a t_t ΟΓ rowym 46 w obudowie 12, służącym do łożyskowania wału napędowego 28. Poza tym, w obieg środka smarowego, oprócz czopa prowadzącego 38 w tłoku 20, włączony jest także rowek prowadzący 40 na ścianie czołowej przegrody 18, przy czym środek smarowy doprowadzony jest poprzez przyłącze 62, z wystarczającym ciśnieniem i poprzez wspomniane już otwory odpowietrzające po stronie niskiego ciśnienia, może ponownie odpływać, ażeby przestrzeń tłoczona była wolna od środka smarowego, co eliminuje niepożądane wzbogacenie sprężanego powietrza środkiem smarowym, na przykład olejem.

Zgodnie z wynalazkiem, kanały 54, smarowe przy odwrotnym obrocie wału napędowego 28 maszyny 10, działają jako otwory odpowietrzające, natomiast kanały 56 odpowietrzające działają wtedy jako kanały smarowe. W związku z tym podwójnym zastosowaniem, układ smarowniczy z kanałami 54,56 może być wyposażony w nie uwidocznione zawory kulowe lub podobne elementy konstrukcyjne.

Dalszą zaletą korzystnego wykonania wynalazku, wynikające z tego, że czop prowadzący 38 usytuowany jest w rowku przegrody z wystarczająco dużym luzem, jest to, że ze względu na opisany poprzednio układ odpowietrzania 56, różne warunki ciśnieniowe od niskiego do wysokiego ciśnienia, charakteryzują się zmniejszeniem nacisku przylegania czopa prowadzącego 38 do wewnętrznej ściany rowka prowadzącego 40 tak, że powstające przy tym zużycie powodowane ścieraniem, ulega dużemu zmniejszeniu, co znacznie przedłuża okres użytkowania maszyny według wynalazku.

Na fig. 5, przedstawiono układ tłoka rozłożonego na części z pierwszym segmentem uszczelniającym 37, służący do zastosowania w maszynie według fig. 1.

Pierwszy segment uszczelniający 37 składa się z wkładki 39, z elementu 31 ze szczeliną promieniową i z przyporządkowanego im czopa prowadzącego 38, który zazębia się z rowkiem prowadzącym 40, ukształtowanym po tłocznej stronie przegrody 18, który za pomocąrozłącznego połączenia, na przykład gwintu, łączy element 31 z wkładką39 oraz z tłokiem 20. Taki wariant odpowiednie dobranie materiałów czopa prowadzącego 38 i rozwiązania stwarza tę przegrody 18 z rowkiem prowadzącym 40, względnie wyłożenie j ego ściany wewnętrznej, dodatkowo zmniejsza wspomniane zużycie spowodowane ścieraniem.

Dalszą funkcją pierwszego segmentu uszczelniającego 37, poza funkcją utrzymywania czopa prowadzącego 38, jest osadzenie szczeliny promieniowej. Za pomocą ukształtowanej w formie litery x szczeliny promieniowej 30, o ściankach 32, 33 usytuowanych pod kątem względem siebie, o które ściśle zazębia się przegroda 18, ograniczony zostaje kąt wychylenia tłoka 20 a tym samym suw wychylenia, jak to już wyjaśniono na podstawie fig. 1. Również tu istnieje możliwość, aby przez odpowiedni dobór materiału poprawić skuteczność uszczelniania i zmniejszyć zużycie powodowane ścieraniem.

Z fig. 5 widać ponadto, że tłok 20 po stronie przeciwnej do szczeliny promieniowej 30 względnie pierwszego segmentu uszczelniaj ącego, ma promieniowe wybranie 35, w którym usytuowanyjest ciężarek wyważający 65 o kołowym przekroju poprzecznym. Promieniowe wybranie 35 służy do wyrównywania niewyważenia tłoka 20, które wynika z obróbki przy wytwarzaniu promieniowej szczeliny 30, przy czym przez wprowadzenie ciężarków wyważających 65 do wybrań 35 możliwe jest zrównoważenie niewyważenia również przy zastosowaniu szczeliny 30 o innej geometrii i związanej z tym mniejszym ubytkiem materiału.

Na fig. 6 przedstawiony jest drugi segment uszczelniający 66 w widoku z boku, który może być zastosowany zamiast pierwszego segmentu uszczelniającego 37 przedstawionego na fig. 5. W odróżnieniu od pierwszego segmentu 37 (fig. 5) drugi segment uszczelniający 66 nie ma żadnego elementu z promieniową szczelm<ą lecz ma wkładkę 67.

Droga wychylenia tłoka 20, w tym przypadku ograniczona jest przez uformowaną w tłoku promieniową szczelinę 30 posiadającą skośne ścianki 32,33. Dla poprawienia uszczelnienia pomiędzy przegrodą 181 tłokiem 20, wkładka 67, na swej powierzchni unoszącej czop prowadzący

172 811

38, uwypuklona jest sferycznie, przy czym uwypuklenie jest kompatybilne z ukształtowaniem odpowiedniej ściany czołowej przegrody 18. Dla jednoczesnego ustalenia położenia w tłoku 20, wyn »»/> /htfAnK κιί xz»1a wrciaurca v / ma na uwwu piz^win- ivgAj vn οιινπανη vV . .aKtanł 1^A«*c λ\4μα«τ giyv±vma w plozj ιχηνιν mvij ν, Δΐυιν uupuwiadajdw sposób zgodny promieniowym szczelinom 30 w tłoku 20, posiadającym kształt litery X.

Na fig. 7 przedstawiony jest trzeci segment uszczelniający 68 w widoku z boku oraz poniżej, w widoku z góry, który może być zastosowany w miejsce pierwszego segmentu uszczelniającego 37 względnie drugiego segmentu 66 z fig. 5 lub z fig. 6. W odróżnieniu od pierwszego segmentu 37 względnie drugiego segmentu 66 przedstawionych na fig. 5 lub 6, przedstawiony tu trzeci segment 68 wykonanyjestjako jednolity z czopem prowadzącym 38. W swym pozostałym ukształtowaniu odpowiada on drugiemu segmentowi 66 przedstawionemu na fig. 6. Zgodnie z tym nie ma on elementu ze szczeliną promieniową, jednak ma sferycznie uwypukloną powierzchnię górną oraz na dwóch przeciwległych wzdłużnych stronach ma wgłębienia w kształcie litery V, które są zgodne ze szczeliną promieniową 30 w tłoku 20 i zapewniają przez to trwałe osadzenie w tłoku 20.

Reasumując należy wskazać na to, że układ smarowania znajdujący się w maszynie według wynalazku, który wykorzystuje różnice ciśnień w układzie pompy, pracuje oszczędnie i efektywnie oraz czysto, na skutek odsysania nadmiaru środków smarowniczych za pomocąpodciśnienia.

Na fig. 8przedstawionyjestwidokwprzekrojumaszyny 10 zfig.1 ,którawswej przestrzeni roboczej 16 posiada tłok 20' według innego przykładu wykonania. Obie części obudowy 13,14 tworzące wspólnie obudowę 12, połączone są w znany sposób za pomocą nie przedstawionego bliżej połączenia śrubowego.

W przestrzeni roboczej 16, która ukształtowanajest kuliście znajduje się przegroda 18, która przestrzeń roboczą 16 wraz tłokiem 20' w kształcie kołowego pierścienia, dzieli na dolnąprzestrzeń tłoczenia 23 i na górną przestrzeń ssania 24.

Tłok 20' utrzymywany jest przez nośnik 26 tłoka, który nasadzony jest na wał napędowy

28. Wał napędowy 28 wyprowadzony jest z boku na zewnątrz, gdzie napędzany jest przez nie przedstawiony bliżej silnik.

Nośnik 26 tłoka również tutaj, w nie uwidoczniony bliżej, lecz znany sposób, składa się z dwóch połówek, których szczelina podziałowa ustawiona jest skośnie, to znaczy pod pewnym kątem w stosunku do wału napędowego 28 tak, że w znany sposób, również tłok 20' znajdujący się pomiędzy obiema połówkami nośnika 26, ustawionyjest skośnie do osi wzdłużnej wału napędowego 28. Powierzchnie tłoka 20', to znaczyjego skośna ścianka 33' i dno 34' bliskie obwodowi, są skośne tak, że tymi powierzchniami odpowiednio do maksymalnego wychylnego położenia spowodowanego ruchem zataczającym, tłok może przylegać do wewnętrznej ściany przestrzeni roboczej 16, przez co zapewniona jest pełna ruchliwość w obrębie przestrzeni roboczej 16.

Po stronie zwróconej do przegrody 18, tłok 20' ma promieniową szczelinę 3O, w którą wchodzi przegroda 18. W promieniowej szczelinie osadzony jest czop prowadzący 38', który przejmuje siły wychylające tłoka 20'. Czop prowadzący 38 prowadzony w promieniowej szczelinie 30 służy do tego, aby tłok 20', wprawiony w ruch zataczający przez obracający się nośnik 26 tłoka, powstrzymać przed współobracaniem się. Zamiast tego tłok 20', pod wpływem prowadzenia czopa prowadzącego 38', w promieniowej szczelinie 30', wykonuje ruch posuwisto zwrotny, przy którym wykonuje on ruch wychylny odpowiadający położeniu kątowemu nośnika 26 tłoka w odniesieniu do wału napędowego 28, co w rezultacie tworzy ruch zataczania.

A żeby przy tłoczeniu ośrodków płynnych zawierających części stałe, takie jak włókna, wióry, ości, łodygi, granulki, krajanka buraczana lub tym podobne, uniknąć zakłóceń, tłok 20' ma na obu swoich powierzchniach 7 2 zwróconych do przestrzeni tłoczenia 23, ma rowki 7 6 odgraniczone od siebie żebrami 78 na kształt noża, których zadaniemjest rozcinanie stałych części, które przy wychylnym ruchu tłoka 20' przedostają się pomiędzy powierzchnię tłoka 72 i wewnętrzną ścianę tłoka 20'. Pusta przestrzeń rowków 76 służy do przejściowego przyjmowania rozdrobnionych resztek, wskutek czego uzyskuje się określone uszczelnienie, aż do chwili gdy rozdrobnione tak cząstki stałe przetłoczone zostaną dalej.

172 811

Ssąca powierzchnia 74 tłokajest gładka, to znaczy pozbawionajest rowków względnie żeber. Profilowanie powierzchni tłoka 74 po stronie ssania prowadziłoby do zakłócających nieszczelności, uniemożliwiających wytworzenie żądanego podciśnienia. W stosunku do tego, mniej problematyczne jest ewentualne zakleszczenie się stałych części pomiędzy powierzchnią 74 tłoka i wewnętrzną ścianą przestrzeni roboczej 16. W każdym razie uzyskiwana przy tym szczelność wystarcza do wytworzenia żądanego podciśnienia.

Na fig. 9 przedstawionyjest tłok 20 według fig. 8 w widoku z boku, z tłocznąpowierzchnią 72 tłoka posiadającą rowki 76 i żebra 78, oraz z gładką, zasysającapowierzchnią74 tłoka. Dla lepszego zrozumienia, dla tych samych elementów użyto tych samych oznaczeń, co na fig. 8.

W widoku tym, dostrzega się, układ rowków 76 i żeber 78, oraz ich promieniowe ukierunkowanie, a także ich położenie względem promieniowej szczeliny 30, która obejmuje z obu stron nie uwidoczniony tu czop prowadzący 38'. Szerokość rowków zależna jest od średnicy tłoka i można ją określić przez podział kątowy wynoszący 7,5 ± 2,5°.

Na fig. 10 przedstawionyjest widok z dwóch różnych kierunków na powierzchnię czołową tłoka 20, w częściowym przekroju przez oowierzchnię tłoka, z którego widoczny jest wzdłużny — 9 A 9 A Λ. 9 A ^9 J J J profil rowków 76. Powyżej płaszczyzny podziału, zaznaczonej linią przerywaną, przedstawiony jest wi dok promieni owej szczeliny 30. P oniżej, przedstawionyjest widok odchylony o kąt 90°.

Zgodnie z tym, rowki 76 mogą być wykonane z prostoliniowym, to znaczy płaskim dnem, lub dnem zaokrąglonym (zaznaczonym linią przerywaną). Ten ostatni wariant wykonania ma mniejszy wpływ na tnące działanie żeber 78, ograniczających rowki 76, niż wariant z płaskim dnem rowka jednakże takie wykonanie zwiększa trwałość a więc i czas stosowania.

Rowki 76 mogą mieć również w przekroju kształt trapezu, przy czym może to być trapez nierównoramienny. Przekrój poprzeczny rowków może również przyjmować kształt litery V, o nierównej stromiźnie ścianek.

Kąt ustawienia ścianki rowka położonego od strony szczeliny tłoka, w odniesieniu do dna rowka, wynosi 105° do 120°, korzystnie 112°, a kąt ustawienia przeciwległego ścianki rowka, w odniesieniu do dna rowka wynosi> 135°. Żebra 78 mają utwardzoną powierzchnię, i powłokę z materiału odpornego na ścieranie. Tłok maszyny wykonany jest z nierdzewnego materiału, korzystnie ze stali, a dno rowka 76, na którym osadzone są nożowe żebra 78, wykonane jest jako osobna część tłoka, która połączona jest z tłokiem.

Podczas pracy pompy, przetłaczany ośrodek zasysany jest po stronie niskociśnieniowej tłoka 20' i na skutek ruchu zataczającego przemieszczany jest z przestrzeni ssania 24, do przestrzeni tłoczenia 23, gdzie nożowe żebra 78 rozdrabniają ewentualnie części stałe zawarte w ośrodku.

Rowki 76 skierowane sąpromieniowo, takjaki ograniczające je żebra 78, przy czym szerokość rowka na obwodzie zewnętrznym, zależnie od średnicy tłoka, może wynosić 5 do 10 mm. W połączeniu z ruchem zataczającym tłoka 20, promieniowo skierowane rowki 76 względnie ograniczające je ścianki żeber 78, powodująto, że przenoszony materiał, zwłaszcza stałe części, przy toczeniu się tłoka 20 po ścianie przestrzeni roboczej 16, samoczynnie zabierane są i utrzymywane, tak, żeby przenoszony materiał nie pozostawał i nie tworzył spiętrzeń, lecz aby stale przemieszczany był dalej. W ten sposób można odpompować również ciężkie do przetłaczania ośrodki.

Grubość ziaren wynosi korzystnie 1 mm ±0,5 mm, przy czym przez odpowiedniąobróbkę, przekrój poprzeczny żebra może być stożkowy, to znaczy może mieć szeroką podstawę i wąską krawędź zewnętrzną. Poprawia się przez to działanie mące żeber 78 a jednocześnie zwiększa ich trwałość.

172 811

Fig. 6

Fig, 7

172 811

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 4,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Maszyna z tłokiem skośnym, i z przestrzenią roboczą, podzieloną przegrodą na co najmniej jedną przestrzeń tłoczenia i jedną przestrzeń ssania, połączoną z układem kanałów płynu roboczego, przy czym przegroda sięga aż do nośnika tłoka i współpracuje z płytkową listwą uszczelniającą, a także z tłokiem w kształcie kołowego pierścienia, o średnicy równej średnicy przestrzeni roboczej, którego ułożyskowany wał napędowy powodujący zataczający ruch tłoka, jest dłuższy niż szerokość obudowy maszyna, a tłok posiada co najmniej jedną, przebiegającą promieniowo, od obwodu aż do nośnika tłoka, szczelinę promieniową, w której znajduje się czop prowadzący, zaś tłok zwęża się w kierunku swego obwodu, przy czym powierzchnie czołowe tłoka sty^^j^się z położonymi naprzeciw siebie i przebiegającymi prostopadle do osi obrotu wału napędowego, powierzchniami bocznymi przestrzeni roboczej, znamienna tym. że czop prowadzący (38, 38') umieszczony w promieniowej szczelnie (30, 30'), znajduje się w rowku prowadzącym (40) przegrody (18), przestrzeni roboczej (16), która to promieniowa szczelina (30,30) ma skośne ścianki (32,33,32', 33), a czop prowadzący (38,38) znajduje się w pierwszym segmencie uszczelniającym (37) nośnika (26) tłoka (20, 20).
2. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że czop prowadzący (38) znajduje się w rowku prowadzącym (40) przegrody (18) i jednocześnie we wkładce (39) i elemencie (31) znajdującym się w promieniowej szczelinie (30) tłoka.
3. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że tłok (20) posiada promieniową szczelinę z zagiętymi ściankami, przy czym dno (34) szczeliny (30) oraz powierzchnia czołowa przegrody (18) posiadają sferyczne uwypuklenia o tym samym promieniu.
4. Maszyna według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że w obwodowym rowku (22) tłoka (20) znajduje się listwa uszczelniająca (21).
5. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że ściany boczne przestrzeni roboczej (16) mają kształt kulisty.
6. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że z obu stron przegrody (18), w promieniowej szczelinie (30) tłoka znajdują się walce uszczelniające (60).
7. Maszyna według zastrz. 6, znamienna tym, że walce uszczelniające (60) ze sprężynami naciskowymi, przylegają do przegrody (18).
8. Maszyna według zastrz. 6 albo 7, znamienna tym, że istnieje połączenie płynowe między walcami uszczelniającymi (60) i przestrzenią roboczą (16).
9. Maszyna według zastrz. 1 albo 3, znamienna tym, że między tłokiem (20) i nośnikiem (26) tłoka znajdują się po obu stronach, łożyska (42, 44) tłoka.
10. Maszyna według zastrz. 9, znamienna tym, że łożyska (42,44) tłoka stanowiąłożyska toczne.
11. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że w obudowie '(12) znajdują się kanały (54,56) smarowe i odpowietrzające, znaidujace się w najniższym punkcie każdego z uszczelnień (51,52). ..... ' '
12. Maszyna według zastrz. 11, znamienna tym, że kanały (54) połączone są z zewnętrznymi przewodami środka smarowego.
13. Maszyna według zastrz. 12, znamienna tym, że kanały (54) usytuowane w obudowie (12) połączone są z zewnętrznymi przewodami środka smarowego za pomocą przyłączy (62).
14. Maszyna według zastrz. 12 albo 13, znamienna tym, że na powierzchni czołowej wału napędowego (28) znajduje się przynajmniej jedno przyłącze środka smarowego, który to wał posiada centralny kanał smarowy (64).
15. Maszyna według zastrz. 11, znamienna tym, że kanały (56) połączone są z przestrzenią ssania (24).

172 811
16. Maszyna według zastrz. 1 albo 3, znamienna tym, że tłok (20) posiada pierwszy i drugi wieloczęściowy segment uszczelniający (37, 66), który zawiera wkładkę (39, 67) i czop prowad7arv rtJft
17. Miaszyna według zastrz. 1 albo 3, znamienna tym, że tłok (20) zawiera trzeci jednoczęściowy segment uszczelniający (68), obejmujący wkładkę (69) i czop prowadzący (38).
18. Maszyna według zastrz. 1 albo 3, znamienna tym, że tłok (20) na stronie położonej naprzeciw promieniowej szczeliny (30), posiada wyrównoważające promieniowe wybranie (35).
19. Maszyna według zastrz. 1 albo 3, znamienna tym, że tłok (20), ma co najmniej jeden ciężarek wyrównoważający (65).
20. Maszyna według zastrz. 19, znamienna tym, że promieniowe wybranie (35) służy do osadzenia przynajmniej jednego ciężarka wyrównoważającego (65).
21. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że w obszarze przejścia wału napędowego (28) przez obudowę (12), znajduje się ochronna płytka odbojowa (50), uszczelnień wału, takich jak uszczelnienie (51) z dławicą (53) i uszczelnienie (52).
22. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że w obszarze przejścia wału napędowego (28) przez obudowę (12) znajduje się płytka odbojowa (50) oraz kanały (56) umieszczone w najniższym punkcie, poniżej uszczelnień (51, 52, 53).
23. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że tłok (20) przynajmniej najednej powierzchni czołowej (72), ma promieniowo usytuowane rowki (76), ograniczone przez żebra (78) w kształcie noży.
24. Maszyna według zastrz. 23, znamienna tym, że obszar tłoka (20') zawierający promieniowe rowki (76), jest wycinkiem koła, którego dwusieczna przebiega prostopadle do osi promieniowej szczeliny (30) w tłoku (20).
25. Maszyna według zastrz. 23 albo 24, znamienna tym, że na obu powierzchniach (72) tłoka ma promieniowe rowki (76).
26. Maszyna według zastrz. 23, znamienna tym, że rowki (76) usytuowane są na powierzchni tłocznej (72) tłoka (20), w sektorze, którego jedna krawędź graniczy ze szczeliną promieniową (30).
27. Maszyna według zastrz. 23 albo 24. znamienna tym, że promieniowe rowki (76) znajdująsię na stożkowej powierzchni tłoka (20), która styka się ze ścianami przestrzeni roboczej (16).
28. Maszyna według zastrz. 23, znamienna tym, że rowki (76) w przekroju mają kształt czworokątów.
29. Maszyna według zastrz. 28, znamienna tym, że rowki (76) w przekroju mają kształt prostokątów.
30. Maszyna według zastrz. 28 albo 29, znamienna tym, że rowki (76) mają w przekroju kształt prostokątów z płaskim dnem.
31. Maszyna według zastrz. 23 albo 24, znamienna tym, że rowki (76) w stosunku do swojej osi wzdłużnej mają dno zaokrąglone.
32. Maszyna według zastrz. 23 albo 24, znamienna tym, że rowki (76) mają w przekroju kształt trapezu.
33. Maszyna według zastrz. 32, znamienna tym, że rowki (76) mają w przekroju kształt trapezu nierównoramiennego.
34. Maszyna według zastrz. 23 albo 24, znamienna tym, że rowki (76) mają w przekroju kształt litery V.
35. Maszyna według zastrz. 32, znamienna tym, ze ścianki każdego rowka (76) od strony szczeliny tłoka są pochylone pod mniejszym kątem niż ścianki przeciwległe.
36. Maszyna według zastrz. 32, znamienna tym, że kąt ustawienia ścianki rowka położonego od strony szczeliny tłoka, w odniesieniu do dna rowka, wynosi 105° do 120°, korzystnie 112°, a kąt ustawienia przeciwległej ścianki rowka, w odniesieniu do dna rowka wynosi> 135°.
37. Maszyna według zastrz. 23 albo 24, znamienna tym, że nożowe żebra (78) ograniczające rowki (76) mają krawędź zewnętrzną w kształcie ostrza, i w porównaniu do niej szerszą podstawę przy dnie rowka.

172 811
38. Maszyna według zastrz. 37, znamienna tym, że żebra (78) mają utwardzoną powierzchnię.

ΊΟ Κ/ίη«·7νηί, wpHIi iO7a^r7 38 7n!)mipndi> tom zp nrttirwe. 7pk8n Πβλ mmo nemln!.» z — t . iiż e w -».nw»o ·- ~~~~ ♦ ij *7, 8d tł y ( vy JJV r^vivy materiału odpornego na ścieranie.
40. Maszyna według zastrz. 1 albo 3, znamienna tym, że tłok (20,20' wykonanyjest z nierdzewnego materiału, korzystnie ze stali.
41. Maszyna według zastrz. 37, znamienna tym, że dno rowka (77), z nożowymi żebrami (78), stanowi osobną część tłoka, połączoną z tłokiem.
42. Maszyna według zastrz. 37, znamienna tym, że nożowe żebra (78) wykonane ze stopu twardego, stanowią oddzielne wkładki rowka (22) tłoka (20').
43. Maszyna według zastrz. 1, znamienna tym, że tłok (20,20^, posiada zewnętrzną warstwę z miękkiego materiału.
44. Maszyna według zastrz. 43, znamienna tym, że warstwę miękkiego materiału stanowi guma.
45. Maszyna według zastrz. 43 albo 44, znamienna tym, że materiał tłoka stanowi stal, a warstwa miękka z gumy stanowi nawulkanizowanąna tłok (20, 20'), warstwę.
46. Maszyna według zastrz. 43, znamienna tym, że tłok posiada zewnętrznąmiękką warstwę sztucznego tworzywa.