Wynalazek niniejszy dotyczy przyrzadu do odmierzania plynów, typu uzywanego do odmierzania benzyny i podobnych ply¬ nów w okreslonych ilosciach.Wynalazek dotyczy w szczególnosci przyrzadu, posiadajacego komore odmie¬ rzajaca z zawartym w niej tlokiem oraz u- rzadzenile dzialajace z przerwami i sluza¬ ce do wtlaczania plynu w komore przy podnoszeniu tloka do góry, W ten sposób uruchomiony tlok dociera do zapory, któ¬ ra go zatrzymuje, skoro zadana, zgóry okre¬ slona i odmierzona ilosc plynu wejdzie do komary. Nastepnie tlok posuwa sie w kie¬ runku przeciwnym, wytlaczajac odmierzo¬ na ilosc plynu. Najkorzystniejsze jest uzy¬ cie dwóch takich komór odmierzajacych, u- rzadzonych w ten sposób, ze jedna sie na¬ pelnia w chwili, gdy druga sie opróznia. W takim przypadku tloki dwóch komór od¬ mierzajacych sa ze soba polaczone tak, ze ruch jednego z tloków, wywolany przez plyn, wplywajacy do komory, powoduje suw oprózniajacy drugiego tloka i wytlo^ czenie plynu, odmierzonego przedtem w drugiej komorze.Stosowany w wynalazku przyrzad za- opatirzony jest w urzadzenie, sluzace do spuszczania z kazdej komory plynu, jaki przypadkowo moze przedostac sie ponad tlok kolo skórzanego uszczelnieniai tloka albo przez zawór powietrzny, poruszanyprzez plywak. W tym celu tlok kazdej ko¬ mory odmierzajacej zaopatrzony jest w wydrlfzony draizel; tlokowy w postaci prze¬ wodu, który sluzy jako rura spustowa, przy- czem drazek ten wsuwa sie teleskopowo w nieruchoma rure spustowa, polaczona za posrednictwem specjalnego cylindra z rura ssawcza pompy, sluzacej do wtlaczania plynu do komór odmierzajacych.Przyrzad zaopatrzony jest w oddzie¬ lacz, sluzacy do usuwania powietrza z ply¬ nu podczas jego przejscia z komory od^ mierzajacej. Wylot powietrzny oddziela¬ cza polaczony jest z powyzsza rura J wy¬ drazonemu trzonami t$okowemi. W ten spo- sób powietrze, uchodzac z oddzielacza, mo¬ ze przejsc przez wydrazone trzony tloko¬ we do górnych czesci komór odmierzaja" cych, które posiadaja wyloty, laczace ko¬ more z atmosfera. Jednoczesnie plyn, który przypadkowo moze przeplywac ponad tlok, mozna spuscic przez wydrazone trzony tlo¬ kowe do wyzej wspomnianego cylindra.Takze i plyn, przechodzacy wraz z powie- trzem do oddzielacza, przeplywa przez ten cylitider i wracaj do przewodu ssawczego pompy.Przyrzad wedlug wynalazku zaopatrzo¬ ny jest w stale otwarty powietrzny otwór wylotowy do oddzielania powietrza, przy- czetii otwór ten jest mniejszy w porówna¬ niu z otworem wpustowym i wypustowym dlla plynu i polaczony jest, jak zaznaczono wyzej, z rura spustowa i cylindrem dodat¬ kowym. W ten sposób zwykly przewód boczny, zamykany przez zawór wsteczny, od strony oprózniajnia do strony ssania pom¬ py moze byc takze odmierzony, poniewaz nadmierne cisnienie zostaje odprowadzone przez wylotowy otwór powietrzny do cy¬ lindra i przewodu ssawczego.Na rysunku przedstawiony jest przyklad wykonania wynalazku.Fig. 1 przedstawia widbk przyrzadiL do odmierzania plynów, czesciowo w przekro¬ ju; fig. 2 — widok pod katem prostym do fig. 1 uwidoczniajacy dolna czesc przyrza¬ du; fiig. 3 — przekrój przedstawiajacy wy¬ drazone trzony tlokowe i ich polaczenie z podstawa oddzielacza powietrza; fig. 4 i 5 — przekroje po linji 4—4 i 5—5 fig. 1; fig. 6 — widok zprzodu urzadzenia urucho¬ miajacego zawór; 7 — przekrój po linji 7—7 fig. 3; fig. 8 — przekrój linji 8^8 fig. 2, uwidoczniajacy oddzielacz powietrza i polaczone z nim czesci.Dwa szklane cylindry 10 umieszczone sa obok siebie na wspólnej podstawie 11 i stanowia komory odmierzajace 12. Kazdy cylinder 10 jest odpowiednio zamocowany miedzy podstawa 11 i'górna glowica 13, jak równiez zapomoca pretów 14 uwidocz¬ nionych czesciowo. Rura 15 laczy górne konce dwóch komór odmierzajacych 12 i posiada otwór 16, stanowiacy polaczenie z atmosfera. W kazdym cylindrze 10 znaj¬ duje sie tlok 17, poruszajacy sie w ustalo¬ nych granicach, które utworzone sa np. przez podstawe 11 i nastawny trzpien 18, osadzony w glowicy 13.Budowa tloka przedstawiona jest na fig. 3. Tlok 17 wyposazony jest w odpo- wiedbia uszczelke skórzana 171 i posiada kanaly 19, umozliwiajace ujscie powietrza z nizszej czesci komory odmierzajacej do wyzszej. Kanaly te zamyka zawór plywakom wy 20, który posuwa sie pionowo po trzo¬ nie tlokowym 21. Kazdy trzon tlokowy po¬ siada wydrazony przewód' 22, ciagnacy sie przez cala dlugosc trzonu oraz boczne o- twory 23. Kazdy trzon tlokowy przymoco¬ wany jest do tloka! zapomoca nakretki 24, która dociska plytke 25 db wystepu 26 na górnej powierzchni! tloka. Kazd^y wystep 26 posiada rowki 27 (fig. 7). Nairetka 24 za¬ myka górny koniec przewodlu 22 w trzonie tlokowym, który to przewód 22 polaczony jest z górna przewietrzana czescia komory odmierzajacej zapomoca otworów 23, prze¬ strzeni pierscieniowej 28 i rowków 27. Kaz¬ dy trzon tlokowy przechodzi przez podsta¬ we 11, ponizej której umocowane sa pro- — 2 —wadnice trzonów tlokowych 29, a ao dolne¬ go konca kazdej z nich przymocowana jest rura 30. O góriny koniec kazdej rury 30 o- piera/ sie szczeliwo 32 dociskane dlawnica 31 wkrecona w prowadnice 29. Kazdy trzon tlokowy posuwa sie swobodnie w rurze 30, a jego przewód 22 jest z nia w stalej lacz¬ nosci. Jak widac na fig. 1, rury 30 sa do¬ statecznie dlugie i moga zapewnic swobod¬ ny ruch trzonów tlokowych.Plyn do cylindrów odmierzajacych do¬ prowadzac mozna w jakikolwiek dogodny sposób. Pompa 33, w jaka wyposazony jest przyrzad, posiada wal napedowy 34, wpra¬ wiany w ruch zapomoca dzwigni 35 (fig. 2).W rurze ssawnej 36 tej pompy umieszczo¬ ny jest filtr 37. Rura 36 stanowi polacze¬ nie ze zbiornikiem zasilajacym (nie przed¬ stawionym na) rysunku). Rura odprowadza¬ jaca 38 pompy 33 wkrecona jest w pod¬ stawe 39 oddzielacza powietrza i laczy sie z komora 40, utworzona w tej podstawie (fig. 2 i 3). Oddzielacz ten sklada sie ze zbiornika, utworzonego przez cylinder 41, znajdujacy sie miedzy pokrywa 43 i pod¬ stawa 39, odpowiednio sciagnietemil preta¬ mi 42. Wystajaca ku górze rura 44, przy¬ twierdzona do podstawy 39, laczy sie z ko¬ mora 40 i konczy sie obok górnej czesci zbiornika oddzielacza otwartym koncem.Do pokrywy przytwierdzona jest odprowa¬ dzajaca plyn rura 45, która konczy sie obok dna oddzielacza otwartym dolnym koncem. Rura 45 zaopatrzona jest w zawór 46, który pozwala na wyplyw plynu z od¬ dzielacza i nie dopuszcza do wplywu.Podstawa 39 oddzielacza wyposazona jest w komore 47 (fig. 2 i 3), a opisane przedtem rury 30 sa wkrecone w te podsta¬ we i lacza sie z powyzsza komora. Do pod¬ stawy 39 przytwierdzony jest cylinder 48, zwisajacy z niej i umocowany miedzy pod- stawa 49 i podstawa 39 zapomoca sworzni sciagajacych 50 (fig. 1). Cylinder ten two¬ rzy plynna klape, a jego otwarty górny ko¬ niec laczy sie z komora 47. W podstawie 49 znajduje sie przewód wypustowy 51 cylindra 48, przyczem przewód ten polaczo¬ ny jest zapomoca rury 52 z rura ssawna 36 w miejscu znajdujacem sie ponizej pom¬ py 33. Przewód 51 zamkniety jest zwykle przez zawór 53, do którego przytwierdzo¬ ny jest plywak 54. Plywak ten jest dosc duzy i podhosi zawór 53 pomimo ssania pompy. Wypelnia on prawie calkowicie cy¬ linder 48 i dokladnie przystaje do jego scianek. Dlatego tez plywak zaopatrzony jest w rowki 55, pozwalajace cieczy swo¬ bodnie przeplynac do wypustowego konca cylindra 48. W pokrywie 43 oddzielacza znajduje sie otwór ujsciowy 56 dla powie¬ trza, który polaczony jest z komora 47 za¬ pomoca rury 57. Otwór 56 jest zawsze o- twarty, lecz posiadajac znacznie mniejszy przekrój niz rura wypustowa 44 lub 45, nie zmniejsza cisniejnia w rurze oprózniajacej 45 do tego stopnia, aby moglo to przyniesc uszczerbek w dzialaniu przyrzadu.Rura oprózniajaca 45 oddzielacza po¬ laczona jest zapomoca rury 58 z przewo¬ dem 59 wydrazonym we wsporniku 60, który jest przytwierdzony do podstawy 11.Prowadnice 29 trzonów tlokowych stanowia jedna calosc ze wspornikiem 60. Przewód 59 laczy sie z pionowym przewodem 61 w podstawie 11, a przewód 61 laczy sie (fig. 5) z poziomym przewodem 62, znaj¬ dujacym sie w podstawie. Przewód 62 lezy pod komorami odmierzajacemi 12. Zprzodu przewodu zasilajacego 62 znajduje sie prze¬ wód odprowadzajacy 63, wylot którego mo¬ ze byc polaczony z wezem 64 (fig. 1). W górnej sciance podstawy 11 znajduja sie otwory oprózniajace 65 (fig. 4) i otwory wpustowe 66, po jednym dla kazdej komo¬ ry odmierzajacej, które lacza sie z przewo¬ dami 63 i 62. Na górnej powierzchni pod¬ stawy 11 znajduja sie zawory tarczowe 67, po jednym dla kazdego cylindra, trzony 68 których przechodza wdól przez podstawe, w celu polaczenia z ponizej opisanem urza¬ dzeniem uruchomiaj acem. Kazdy zawór 67 • — 3 -posiada dwa otwory 69 i 70, umieszczoitie pod katem prostym tak, ze gdy jeden otwór, np. 69 znajduje sie nad otworem wpusto¬ wym 66, drugi bedzie sie znajdowac na po" wierzchni podstawy, jak to uwidoczniono na lewej czesci fig. 4, podczas gdy otwór 70 drugiego zaworu 67 znajduje sie nad o- tworem oprózniajacym 65; otwór 69 znaj¬ dowac sie bedzie na powierzchni podstawy, jak to uwidoczniono na prawej czesci fig. 4.Obydwa zawory sa ze soba polaczone tak, ze gdy jeden laczy komore odmierzajaca z otworem wpustowym 66, drugi laczy te ko¬ more z otworem wypustowym 65 i od¬ wrotnie. Okragle tarcze 71, po jednej dla kazdej komory odmierzajacej, przytwier¬ dzane sa do górnej powierzchni podstawy U. Tarcze te sa od spodu wyzlobione, w celu pomieszczenia zaworu 67. Tarcze te tworza plaskie powierzchnie górne, które dotykaja plaskich dolnych powierzchni tlo¬ ków 17, gdy tloki te sa w najnizszych po¬ lozeniach. Tarcze71 posiadaja otwory znaj¬ dujace sie naprzeciw otworów 65 i 66.W celu uruchomienia zaworów 67 moz¬ na zastosowac jakiekolwiek odpowiednie urzadzenie.Kazdy trzon 68 (fig. 3) osadzony jest w zaworze 67 i umocowany zapomoca trzpie¬ nia 72, który przechodzi w kierunku sred¬ nicy przez wystap zaworu 67 i rowek 73 w glówce 74 trzonu 68. Glówka ta, osadzona we wglebieniu zaworu, posiada zaokraglo¬ ny dolny koniec, który moze sie wahac we wglebieniu, a trzon jest luzno przymoco¬ wany do zaworu w celu umozliwienia ogra¬ niczonego ruchu wahliwego. Dlatego tez za¬ wór moze przylegac do górnej powierzchni podstawy 11, chociaz dolna jego powierzch¬ nia nie jest dokladnie prostopadla do osi trzonu 68. Trzony 68 zaopatrzone sa w dzwignie 75, które sa miedzy soba polaczo¬ ne zapomoca stawidla 76 (fig. 4). Stawidlo to posiada srodkowe wyzlobienie 77, w które wchodzi wolny koniec dzwigni 78 (przedstawionej na fig. 1), umocowanej na wale 79, osadzonym w podstawie 11 i prze¬ chodzacym przez przewód 61. Na wale 79 osadzona jest równiez dzwignia 80 (fig. 6), która porusza sie miedzy nieruchomemi zderzakami 81 pod dzialaniem sprezyny na¬ pedowej 82. Sprezyna napedowa nawinieta jest na pret 83 i osadzona miedzy glowica 84, przytwierdzona do preta, oraz prowad¬ nica 85, umocowana na górnym koncu dzwi¬ gni 80. Ta ostatnia przytrzymywana jest przez jedna z zapadek 86, które sa odcia¬ gane wdól przez sprezyny 87. Zapadki te umocowane sa na czopach, a wolne ich kon¬ ce opieraja sie na glówkach znajdujacych sie na górnych koncach pionowo przesuw¬ nych pretów 88. Przez podniesienie pretów 88 zapadki moga byc oderwane od dzwi¬ gni 80. iKaizdy trzon tlokowy 21 zaopatrzo¬ ny jest w wystep 89 (fig. 1), który sluzy do zaczepienia i uniesienia znajdujacego sie powyzej preta 83 i powoduje zwolnienie dzwigni zaworowej 80 w tej samej chwili, w której polaczony z trzonem 21 tlok 17 osiagnie górna granice swego suwu, ustalo¬ nego przez wystep nakretki 24 na tloku i trzpien 18 (fig. 1).Trzony tlokowe 21 sa ze soba polaczo¬ ne zapomoca lancucha 90, konce którego polaczone sa przesuwnie z drazkami 91, o- sadzonemi w nasadach 92, przytwierdzo¬ nych do kazdego trzonu tlokowego i stano¬ wiacych jedna calosc z wystepami 89. Lan¬ cuch prowadzony jest po krazkach 93, o- sadzonych na wsporniku 60. Sprezyna 94 obejmuje kazdy drazek 91 i osadzona jest miedzy nasada 92 i glowica na górnym koncu drazka, w celu podciagania drazka do góry. Podczas dzialania przyrzadu je¬ den tlok dosiega dolnego konca swego su¬ wu i dotyka podstawy 11, zanim drugi tlok osiagnie górna granice swego suwu, a spre¬ zyny 94 sciskaja sie, umozliwiajac poru¬ szajacemu sie wgóre tlokowi odbywanie dalej swej drogi, az do zetkniecia sie z trzpieniem 18.Na kazdym trzonie tlokowym przesuwa — 4 —sie nasada 9S, do której przymocowany jest na czopie górny koniec lacznika 96.Dolne konce tych laczników osadzone sa zapomoca czopów na koncach preta 97.Pret 97 (fig. 1 i 6) jest posrodku przytwier¬ dzony do walu 98, ulozonego w lozysku znajdujacem sie we wsporniku 60. Na wa¬ le 98 osadzona jest dzwignia 99, zaopa¬ trzona w krazek 100, który toczy sie w roz¬ widlonym dolnym koncu dzwigni 101.(Dzwignia 101 obraca sie na czopie osadzo¬ nym na podstawie ii, a górny jej koniec przymocowany jest przegubowo do preta 83, na którym znajduje sie sprezyna nape¬ dowa 82. Dzwignia 99 posiada dwa wyste¬ py 102, które opieraja sie na nieruchomym trzpieniu 103, znajdujacym sie na wspor¬ niku 60, w celu ograniczenia ruchu dzwigni 99. Nasady 95 podnoszone sa za posred¬ nictwem sprezyn 104, nawinietych na trzo¬ ny tlokowe i spoczywajacych na nasa¬ dach 92.Podstawa 11 podparta jest przez slup¬ ki 105, osadzone na pierscieniu 106, który ze swej strony podparty jest przez podob¬ ne slupki 107 (czesciowo odlamane na fig. 1), stojace na podstawie 108. Oslona 109 zamyka przestrzen miedzy podstawa 108 i pierscieniem 106, a oslona 110 zamyka przestrzen miedzy pierscieniem 106 i pod¬ stawa 11. Pompa 33 opiera sie na slup¬ kach 107 (fig, 1 i 2).Dzialanie przyrzadu jest nastepujace.Lewy tlok 17 przedstawiony jest prawie u samego górnego konca swego suwu, a wy¬ step 89 (fig. 6) ma wlasnie zwolnic lewa zapadke 86. Pompa 33 wtlacza plyn przez otwory 66 i 69 do lewej komory odmierza¬ jacej i posuwa tlok 17 az do zetkniecia sie go z trzpieniem 18. W tej chwili lewa za¬ padka 86 zwalnia dzwignie 80, a. ta ostatnia zostaje poruszona przez rozprezenie spre¬ zyny 82, az do zetkniecia sie z lewym zde¬ rzakiem 81. Powyzszy ruch dzwigni 80 przekreca za posrednictwem dzwigni 78 o- bydwa zawory 67 w kierunku wskazówki zegara (fig. 4), o kat 90°. W ten sposób prawa komora 12 zostaje polaczona z prze¬ wodem, wpustowym 62, a lewa komora z przewodem oprózniajacym. Przy dalszem pompowaniu prawy tlok podnosi i pocia¬ ga zapomoca lancucha 90 i sprezonych cze¬ sci lewy tlok nadól, w celu usuniecia zawar¬ tosci lewej komory odmierzajacej. Gdy prawy trzon tlokowy 21 posuwa sie wgóre, wówczas zapomoca sprezyny 104 porusza on nasade 95 i pret 97 w kierunku przeciw" nym do kierunku ruchu wskazówki zega¬ ra. Dzwignia 99 waha sie w tym saimym kie¬ runku i wywoluje ruch dzwigni 101 w kie¬ runku wskazówki zegara. Poruszona w ten sposób dzwignia 101 sciska sprezyne 82.Pret 83 w poczatku tej czynnosci znajduje sie prawie pod) katem prostym do dzwigni 101, a w miare dalszego dzialania dzwignia ta i pret przyjmuja polozenie wzdluz pro¬ stej linji, w sposób podobny do uwidocz¬ nionego na lewej czesci fig. 6. Sprezyna 82 zajmuje takie polozenie, ze moze poruszyc dzwignie 80 w kierunku przeciwnym, gdy zapadka 86 zostanie zwolniona w koncu gór¬ nego suwu prawego tloka 17. Po zwolnie¬ niu prawej zapadki 86 dzwignia 80 posu¬ wa sie zpowrotem do przedstawionego na rysunku polozenia, odwracajac w ten spo¬ sób zawory 67. Przy górnem polozeniu prawego tloka dzwignia 99 waha sie w kie¬ runku wskazówki zegara, w celu obrócenia dzwigni 101 w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówki zegara, dzieki czemu sprezyna napedowa 82 zostaje zno¬ wu scisnieta i cofnieta do polozenia, przed¬ stawionego na fig. 6.Przy pompowaniu plynu do komór od¬ mierzajacych zostaje on zmuszony do przejscia przez zbiornik oddzielajacy poi- wietrze, zanim dotrze do komór, przyczem plyn w zbiorniku tym zostaje w znany spo¬ sób uwolniony od powietrza. Plyn doply¬ wa do zbiornika oddzielacza u góry, pozo¬ stawiajac powietrzu wolny dostep do otwo¬ ru ujsciowego 56, przyczem plyn wolny od - 5 -peciterzylców powietrznych, posiadajacy wiec wieksza gestosc, jak równiez reszta plynu, osiada na dnie zbiornika, skad zo¬ staje wytloczony przez rure 45. Powietrze, a czapami wraz z niem takze nieco plynu, przechodzi z oddzielacza przez rure 57 dlo komory 47, a nastepnie do cylindra 48, przyczem powietrze znajduje swobodne ujscie przez rury 30 i wydrazone wewnatrz trzpoy tlokowe 21 do górnych i posiadaja- cych otwory odwietrzajace czesci komór odmierzajacych 12. Trzony tlokowe dziala¬ ja jak rury odwietrzajace, prowadzac po¬ wietrze den górnej czesci przyrzadu, skad ono swobodnie uchodzi. Przypadkowo jed¬ nak nieco plynu moze sie przedostac przez kanaly powietrzne 19 tloków 17. Chociaz plywak 20 zamyka te przejscia, czasami jednak wydostaja sie przez nie strumienie plynu. Strumienie te zostaja zatrzymane przez plytke 25 i (plyn wpada do wydraze¬ nia talerzowego i górnej powierzchni tloka i scieka ck wydrazonych trzonów tloko¬ wych 21. Mozliwe jest równiez, ze nieco plynu przejdzie przypadkowo przez skórza¬ ne uszczelnienie 17' tloka. Plyn ten rów¬ niez scieka do wydrazonych trzonów tloko¬ wych, a stamtad do cylindra 48. Wylot te¬ go ostatniego jest zwykle zamkniety, lecz jezeli sie w nim zbierze wieksza ilosc ply¬ nu, to plywak 54 podnosi sie i otwiera wy¬ lot, dzieki czemu plyn scieka do rury ssaw¬ nej pompy.Na wypadek, gdyby w przyrzadzie po¬ wstaly takie warunki, które moglyby spo¬ wodowac niewlasciwe cisnienie, stosuje sie zwykle miarkowany przez zawór wsteczny przewód boczny idacy naokolo pompy 33.W takim razie omija sie zwykly przewód boczny, a cel zostaje osiagniety, w razie po¬ trzeby, przez zalozenie ograniczonego prze¬ wodu bocznego, skladajacego sie z otworu wylotowego 56, rury 57, cylindra 48 oraz rury 52. Nawet gdyby przeplyw przez rure wytetowa 58 zostal zahamowany, plyn mo¬ ze jeszcze splywac przez otwór 56 i rure 57 do cylindra 4$, a znajdujacy sie w nim plywak 54 podniesie sie otwierajac wylot przewodu bocznego. PL