PL150296B1 - Środek do usuwania zendry oraz rdzy - Google Patents

Description

OPIS PATENTOWY

150 296

RZECZPOSPOLITA

POLSKA

Patent dodatkowy do patentu nr--Zgłoszono: 87 09 01 /P. 267556/

Pierwszeństwo __

CZ * IfcLNłA

LJ^r -ędu Rotento.ęgo

Int. Cl.® C23F 1/28 C23G 1/08

URZĄD

PATENTOWY

RP

Zgłoszenie ogłoszono: 89 03 06

Opis patentowy opublikowano: 1990 10 31

Twórcy wynalazku: Zbigniew Kalinowski, Andrzej Muszko, Janina Machej, Jan Eichhof, Karol Nowak, Stanisław Głados, Józef Hensel, Barbara Bunikowska

Uprawniony z patentu: Instytut Chemii Nieorganicznej, Gliwice /Polska/

Środek do usuwania zendry oraz rdzy

Przedmiotem wynalazku jest środek do usuwania zendry oraz rdzy z przedmiotów stalowych i żeliwnych. Znanych jest wiele środków odrdzewiających przy czym bazowym ich składnikiem Jest z reguły kwas fosforowy. Różnią się one nie tylko składem, ale również wzajemnymi proporcjami poszczególnych składników.

Znany jest np. z opisu patentowego polskiego nr 134 136 środek odrdzewia jący, który obok kwasu fosforowego w ilości do 50% wagowych zawiera od 15 do 99% wagowych fosforanu mocznika, do 8^6 kwasu szczawiowego, 0-8^6 wody, do 10% środków powierzchniowo-czynnych, do 10% gliceryny oraz do 10% wagowych bentonitu. Wszystkie te środki mają większą lub mniejszą zdolność do usuwania rdzy, natomiast małą lub prawie żadną zdolność do usuwania zgorzeli hutniczej, czyli zendry. Zgorzel hutnicza powstaje w czasie obróbki termicznej stali. Na powierzchni może powstać wtedy dość szczelna powłoka tlenków żelazowych /Fe^O^/. Usuwanie zgorzeli odbywa się przez tak zwane sezonowanie polegające na tym, że przedmioty pokryte zendrą pozostawia się bez zabezpieczenia antykorozyjnego do zardzewienia, a później odrdzewia się je znanymi sposobami. Jest to sposób długotrwały i kłopotliwy.

W trakcie wielu badań okazało się niespodziewanie, że poprzez odpowiedni dobór składników można uzyskać środek pozwalający skutecznie usuwać z przedmiotów stalowych oraz żeliwnych, metodą trawienia, zarówno rdzę jak i zendrę, czyli zgorzel hutniczą.

Środek według wynalazku zawiera w swym składzie kwas ortofosforowy w ilości 3-20% wagowych w przeliczeniu na 100% H^PO^, kwas polifosforowy o stężeniu 75-82% P£°5 ^w ilości 0,5-5% wagowych, kwas cytrynowy w Ilości 0,5-5,0% wagowych, polifosforan sodowy w ilości 0,5-9# wagowych, mocznik 0,5-4# wagowych, detergent 0,1 do 1% wagowego oraz wodę w uzupełnieniu do 100%.

150 296

Korzystne ilości powyższych składników w preparacie wynoszą dla kwasu ortofosforowego 10-12% wagowych /w przeliczeniu na 10C% H^PO^/, kwasu polifosforowego 2-3% wagowych /w przeliczeniu na 80% P2°5^’ kwasu cytrynowego 1-2% wagowych, polifosforanu sodu 1-2% wagowych, mocznika 2-3^ wagowych.

Obecność kwasu polifosforowego i polifosforanu sodu w składzie środka według wynalazku wpływa na znacznie lepszą penetrację w głąb warstwy korozyjnej. Warstwa ta jest odszczepiona od podłoża stalowego. Odczynniki te mają decydujący wpływ na inhibicję korozji stali oraz kompleksowanie produktów reakcji.

Rola kwasu cytrynowego polega obok współdziałania w reakcji, na działaniu jako czynnika oczyszczającego, zwłaszcza przy wyższych gatunkach stali. Kwas ortofosforowy jest głównym dostarczycielem jonów wodorowych utrzymujących pH w zakresie 0,2-1,0. Dalszy wzrost pH mógłby powodować zahamowanie procesów usuwania rdzy i zendry.

Środek według wynalazku jest cieczą jasno słomkowego koloru bez przykrego zapachu, ma małą lepkość a jego gęstość wynosi około 1,1 g/cz^ i Jest łatwy w użyciu zarówno w postaci nanoszenia pędzlem, natrysków czy kąpieli. Nie stwarza większego zagrożenia oparzeniem, a jedynie wymaga ochrony oczu. W większości przypadków nie jest konieczne po użyciu środka płukanie powierzchni wodą lub innymi roztworami chyba, że mają miejsce specjalne wymagania.

Przykład I. Na 1 kg środka do usuwania rdzy i zendry użyto 500 g wody, 150 g 7^ś P₂0^ kwasu ortofosforowego, 5 g kwasu polifosforowego, 10 g kwasu cytrynowego, 5 g polifosforanu sodu, 20 g mocznika, 3 g detergentu i uzupełniono wodą do 1000 g. Całość mieszano podczas dodawania komponentów. Czas odrdzewiania mocno skorodowanej płytki stalowej - 1 godzina, czas usuwania zendry z płytki - 4 godziny.

Przykład II. Na 1 kg środka do usuwania rdzy i zendry użyto 500 g wody,

150 g 79% kwasu ortofosforowego, 30 g kwasu polifosforowego /8C% P₂0^/, 10 g kwasu cytrynowego, 10 g polifosforanu sodu, 20 g mocznika i 3 g detergentu, uzupełniając do 1000 g wodą. Całość podczas dodawania komponentów miesza się. Czas odrdzewiania identycznie zardzewiałej płytki jak w przykładzie I wynosił 0,5 godz. zaś czas usuwania zendry 2,5 godziny. W przykładzie II był mniejszy ubytek masy płytki.

Jak widać z przykładów I i II duży wpływ na czas usuwania rdzy i zendry, a także na ubytek masy mają kwas polifosforowy i polifosforan sodowy.

Claims (1)

1. Zastrzeżenie patentowe

   Środek do usuwania zendry oraz rdzy, znamienny tym, że zawiera w swym składzie kwas ortofosforowy w ilości 3-20% wagowych w przeliczeniu na 100% H^PO^, korzystnie w ilości 10—12% wagowych, kwas polifosforowy o stężeniu 75-82% P₂0^ ^w ilości 0,5-5>C% wagowych,korzystnie w ilości 2-3% wagowych, kwas cytrynowy w ilości 0,5-5% wagowych, korzystnie 1-2% wagowych, polifosforan sodu w ilości 0,5-5% wagowych, korzystnie w ilości 1-2% wagowych, mocznik w ilości 0,5-4% wagowych,korzystnie 2-3% wagowych, detergent w ilości 0,1-1% wagowego oraz wodę do 100%.

   Zakład Wydawnictw UP RP. Nakład 100 egz.

   Cena 1500 zł