Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania zwiazku S-etylomerkaptobenztiazolu o wzorze ogólnym 1, który znajduje zastosowanie jako substrat wyjsciowy do syntezy soli diamino- wej ABTS — kwasu 2,2-azynobis/3-etylo-benzotiazolino-6-sulfonowego/ bedacego glównym skladnikiem zestawu do oznaczania poziomu glukozy we krwi.Z publikacji A. Kprianow i Z.Pazienko Z. Obszcz. Chim, 19, 1523 (1949) znany jest sposób otrzymywania S-etylomerkaptobenztiazolu polegajacy na etylowaniu merkaptobenztiazolu siar¬ czanem dietylu w roztworze wodnym i w obecnosci wodorotlenku sodu. Otrzymuje sie mieszanine S-etylomerkaptobenztiazolu i N-etylobenzotiazolonu, która rozdziela sie przez destylacje pod zmniejszonym cisnieniem. Wydajnosc S-etylomerkaptobenztiazolu wedlug tego sposobu wynosi 66%.Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania S-etylomerkaptobenztiazolu charaktery¬ zujacy sie tym, ze roztwór soli sodowej lub potasowej merkaptobenztiazolu w wodzie lub w ukladzie wodno-organicznym zadaje sie nadmiarem stechiometrycznym halogenków alkilowych, korzystnie w postaci bromku lub jodku etylu. Nastepnie oddestylowuje sie rozpuszczalnik, a uzyskany produkt oddziela sie od warstwy wodnej, suszy i destyluje pod zmniejszonym cisnieniem.W trakcie przeprowadzonych badan okazalo sie ze zastosowanie halogenków etylu zamiast siar¬ czanu dietylu w reakcji alkilowania merkaptobenztiazolu nieoczekiwanie doprowadzilo do otrzy¬ mania czystego S-etylomerkaptobenztiazolu zamiast mieszaniny z jego izomerem N-etylobenzo- tiazolem. Potwierdzily to badania przy pomocy spektrometrii NMR oraz reakcje chemiczne.Zaleta sposobu wedlug wynalazku jest uzyskanie z wysoka wydajnoscia przy uzyciu tanich i latwo dostepnych surowców produktu stanowiacego substrat wyjsciowy do otrzymywania soli diaminowej ABTS — kwasu 2,2-azynobis/3-etylo-benzotiazolino-6-sulfonowego/.Sposób wedlug wynalazku jest pokazany w przykladzie wykonania.Przyklad I. Do roztworu 40g merkaptobenztiazolu w 100cm3 10% NaCH wkrapla sie, mieszajac jednoczesnie, 30 cm3 jodku etylu. Temperaturamieszaniny wzrasta samoistnie do 45°C.Mieszanie calosci kontynuuje sie przez 2 godz. po czym warstwe organiczna oddziela sie, a2 146 960 warstwe wodna przemywa 50 cm3 octanu etylu. Polaczone warstwy organiczne suszy sie bezwod¬ nym siarczanem magnezu i nastepnie srodek suszacy odsacza sie, a octan etylu oddestylowuje.Pozostalosc destyluje sie pod zmniejszonym cisnieniem zbierajac frakcje wrzaca w temperaturze 138°-140°C przy 6,65- 102Pa. Otrzymuje sie 36,4g krystalicznego produktu o temp. topnienia 26°-28°C, co stanowi 78% wydajnosci. TLC: Rf w ukladzie heksan-aceton = 0,78.NMR = 1,4 t, 3H ACH3/ 3,3 k, 2H /-S-CH2/, 7,5 m 4H /arom/.Analiza elementarna dla wzoru C9H9NS2: obliczono znaleziono %c 55,36 55,2 %H 4,62 4,7 %N 7,18 7,2 %s 32,86 32,9 Przyklad II. Do roztworu 40g merkaptobenztiazolu w 100cm3 10% NaOH dodaje sie 25 cm metanolu, a nastepnie wkrapla sie przy ciaglym mieszaniu 50 g bromku etylu. Temperatura mieszaniny samoistnie wzrasta do 40°C. Mieszanie kontynuuje sie przez 2 godz. po czym metanol odparowuje sie na obrotowej wyparce prózniowej, a pozostalosc ekstrahuje dwukrotnie octanem etylu porcjami po 50 cm3. Warstwy organiczne laczy sie i produkt oczyszcza analogicznie jak w przykladzie I. Uzyskuje sie 40,1 g krystalicznego produktu co stanowi 86% wydajnosci.Przy¬ klad czynnik alkilu¬ jacy (nadmiar stech. %) rozpuszczalniki wodoro¬ tlenek reakcji godz. wydaj¬ nosc % III IV V VI VII VIII IX X jodek etylu (0) jodek etylu (50) bromek etylu (50) bromek etylu (50) bromek etylu (50) bromek etylu (50) bromek etylu (50) bromek etylu (50) woda-metanol 4: woda metanol 4: woda woda-metanol 4: woda-metanol 4: woda-etanol 4:1 woda-dioksan 4: woda-aceton 4:1 NaOH KOH NaOH NaOH NaOH NaOH NaOH NaOH 2 2 2 2 12 2 2 2 75 85 72 82 83 85 80 77 Zastrzezenie patentowe Sposób otrzymywania S-etylomerkaptobenztiazolu w reakcji alkilowania, znamienny tym, ze roztwór soli sodowej lub potasowej merkaptobenztiazolu w wodzie lub w ukladzie wodno- -organicznym zadaje sie halogenkami alkilowymi, korzystnie nadmiarem stechiometrycznym w postaci bromku lub jodku etylu, po czym oddestylowuje sie rozpuszczalnik, zas uzyskany produkt oddziela sie od warstwy wodnej, suszy i destyluje pod zmniejszonym cisnieniem.Vs-CH2CH: Wzór 1 Pracownia Poligraficzna UP PR: Naklad 100 egz.Cena 400 zl PL