Przedmiotem wynalazku jest górnicza obudowa podporowo-oslonowa stosowana przy ek¬ sploatacji róznej grubosci pokladów w kruchym górotworze, zawierajaca stropnice i oslone pod¬ parte stojakami osadzonymi w spagnicy, która to spagnica jest polaczona z oslona za pomoca laczników ukladu lemniskatowego.Znane sa obudowy podporowo-oslonowe zawierajace uklad lemniskatowy sterowane zwla¬ szcza w kruchych górotworach gdzie istnieje niebezpieczenstwo odrywania sie skal stropowych. W obudowach tych proporcje dlugosci oslony i laczników ukladu lemniskatowego, oraz ich wzajemne rozmieszczenie w przestrzeni dobiera sie tak zeby punkty stropnicy w czasie ich ruchu w plaszczy¬ znie pionowej poruszaly sie po odcinku lemniskaty Bernouliego, przebiegajacym wzdluz osi y w poblizu przeciecia sie osi prostokatnego ukladu odniesienia. Trojektoriaruchu punktów stropnicy ma jednak ksztalt bardzo splaszczonej z boków litery S, co swiadczy o tym, ze przy zmianie wysokosci obudowy wystepuja ruchy wzdluzne stropnicy.Na skutek tych ruchów przy rozpierania obudowy lub wskutek nacisku stropu na stropnice miedzy ta stropnica, a stropem powstaje duzej wartosci sila tarcia. Sila ta jest przenoszona przez oslone lacznika i spagnice. W zwiazku z tym wytrzymalosc tych zespolów a tym samym i ich masa musi byc tak dobrana, aby przeniosly one oprócz sil pochodzacych od podpornosci obudowy równiez sily tarcia pomiedzy stropnica a stropem.Znana jest z opisu patentowego USA nr 4, 155, 675 hydrauliczna kroczaca obudowa górnicza skladajaca sie ze spagnicy i stropnicy miedzy którymi rozparte sa stojaki, oraz z laczników ukladu lemniskatowego laczace wahacz ze spagnica. W stropnicy tej obudowy polaczonej przegubowo z wahaczem sa zamocowane przegubowo dwa zastrzaly z których kazdy jest utworzony z dwóch silowników polaczonych szeregowo. Po dwóch stronach umocowania oslony do stropnicy zamoco¬ wane sa przegubowo dwa wyrównawcze cylindry w ukladzie tworzacym zarys litery V. Wyrówna¬ wcze cylindry sa zbudowane analogicznie jak laczniki ukladu lemniskatowego, to znaczy sa silownikami hydraulicznymi polaczonymi szeregowo. Gdy stropnica obudowy pod wplywem nacisku górotworu lub zmiany wysokosci stojaków wchodzi w polozenie ukosne, wyrównawcze cylindry zsuwaja sie lub rozciagaja zaleznie od kata przechylu przywracajac stropnicy polozenie2 139 781 równolegle do spagnicy. Jedno z ciegien ukladu lemniskatowego jest utworzone z szeregowo polaczonych silowników hydraulicznych, co powoduje, ze ciegno to ma zmienna dlugosc, i przez to stropnica uzyskuje ruch równolegly do spagnicy.Celem wynalazku jest wyeliminowanie w ukladzie sekcji obudowy sil pochodzacych od tarcia miedzy stropnica, a stropem, a wiec umozliwienie stropnicy przyleganie do stropu bez przesuwania sie po nim w czasie rozpierania sekcji lub nacisku górotworu na sekcje, bez potrzeby stosowania w konstrukcji duzych silowników, przenoszacych bardzo duze sily.Cel ten w górniczej obudowie podporowo-oslonowej osiagnieto przez polaczenie stropnicy z oslona za posrednictwem co najmniej jednego lacznika, przy czym ze struktura obudowy w obszarze polaczenia lacznika z oslona umocowany jest przegubowo jeden koniec co najmniej jednego zastrzalu o zmiennej dlugosci, a drugi koniec tego zastrzalu umocowany jest przegubowo w stropnicy. Laczniki i zastrzaly sa usytuowane symetrycznie wzgledem plaszczyzny symetrii stropnicy.Korzystnie jest gdy zastrzal tworza dwa silowniki hydrauliczne polaczone szeregowo i zwró¬ cone powierzchnia tlokowa do siebie. Silowniki te sa oddzielone od siebie pionowa scianka, a ich przestrzenie sa zaopatrzone w zawory przelewowe. Lacznik jest polaczony ze stropnica i oslona za pomoca przegubów walcowych o osiach poziomych.Wieksze korzysci mozna osiagnac gdy lacznik polaczony jest ze stropnica za pomoca przegubu kulowego, a z oslona za pomoca przegubu walcowego o osiach poziomych, oraz wtedy gdy lacznik jest polaczony ze stropnica za pomoca przegubu krzyzowego o osiach wzajemnie prostopadlych usytuowanych poziomo, a z oslona za pomoca przegubowo krzyzowego o jednej osi poziomej, a drugiej pionowej.W tych dwóch ostatnich przypadkach przegub laczacy cylindry z oslona jest przegubem kulowym lub krzyzowym, którego pozioma os obrotu jest identyczna z osia przegubu laczacego oslona z lacznikiem.Górnicza obudowa oslonowo-podporowa w przykladzie wykonania jest uwidoczniona na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia obudowe w widoku z boku, z przegubami walcowymi, fig. 2 — widok z tylu z czesciowym wykrojem ukazujacym polaczenie lacznika za pomoca przegubu kulowego i walcowego, fig. 3 — widok z tylu z czesciowym wykrojem ukazujacym polaczenie lacznika za pomoca przegubów krzyzowych.Stropnica 1 obudowy podporowo-oslonowej jest polaczona przegubowo z lacznikiem 2. Drugi koniec lacznika 2 jest polaczony przegubowo z oslona 3, która jest polaczona ze spagnica 4 za pomoca laczników ukladu lemniskatowego 5. Stropnica 1 podparta jest stojakami 6 osadzonymi w spagnicy 4. W odmianie wykonania stropnica 1 jest podparta jednym rzedem stojaków 6, a drugi rzad stojaków 6a podpiera oslone 3. Ze struktura obudowy w obszarze polaczenia lacznika 2 z oslona 3 umocowany jest przegubowo jeden koniec co najmniej jednego zastrzalu 7 o zmiennej dlugosci, a drugi koniec zastrzalu 7 umocowany jest przegubowo ze stropnica 1. Laczniki 2 i zastrzaly 7 sa usytuowane symetrycznie wzgledem plaszczyzny symetrii x stropnicy 1. Zastrzal 7 tworza dwa silniki hydrauliczne 8,9, polaczone szeregowo ioddzielone od siebie pionowa scianka 10, a ich przestrzenie sa zaopatrzone w zawory przelewowe nie zaznaczone na rysunku. Laczniki 2 sa polaczone ze stropnica 1 i oslona 3 za pomoca przegubów walcowych 11,12 o osiach poziomych.Innymi przykladami polaczenia lacznika 2 ze stropnica 1 i oslona 3jest polaczenie lacznika 2 ze stropnica 1 za pomoca przegubu kulowego 13, a z oslona 3 za pomoca przegubu walcowego 12 o osi c poziomej. Lacznik 2 moze byc takze polaczony ze stropnica 1 za pomoca przegubu krzyzowego 14 o osiach a, b wzajemnie prostopadlych usytuowanych poziomo, a z oslona 3 za pomoca przegubu krzyzowego 15 o jednej osi c poziomej, a drugiej d pionowej. Wtych dwóch ostatnich przypadkach przegub 16 laczacy cylindry 7 z oslona 3jest przegubem kulowym lub krzyzowym, którego pozioma os obrotu jest identyczna z osia przegubu 12. Na fig. 1 zastrzal 7 jest polaczony z lacznikiem 2 za pomoca przegubu 16 lezacego obok przegubu 12. W przypadku gdy przegub 16 laczy zastrzal 7 z oslona 3 musi on miec os pozioma identyczna z osia sworznia 12.Przy ruchu stropnicy 1 z góra lub w dól pod wplywem dzialania stojaków 6 dolny koniec lacznika 2 w zaleznosci od ulozenia stropnicy 1 odchyla sie lekko w lewo lub w prawo co umozliwia zastrzal 7. W polozeniu poczatkowym w przypadku zastosowania dwóch silowników polaczonych szeregowo tloki znajduja sie w krancowych polozeniach, a mianowicie tlok górnego cylindra styka139781 3 sie z dnem, a tloczysko drugiego tloka jest calkowicie wysuniete. Przy odchyleniu sie dolnego przegubu lacznika 2 w prawo tlok silownika hydraulicznego 9 zastrzalu 7 utrzymuje pozycje wyjsciowa, a tlok silownika hydraulicznego 8 zastrzalu 7 zostaje odsuniety od scianki 10. Przy odchyleniu sie dolnego przegubu lacznika 2 w lewo tlok silownika hydraulicznego 8 pozostaje w pozycji wyjsciowej, a tlok silownika hydraulicznego 9 przesuwa sie w kierunku scianki 10. Ruchy tloków w silownikach moga nastepowac samoczynnie w zwiazku z rozpieraniem stropnicy badz z zaciskaniem obudowy przez górotwór. Mozna wprowadzic uklad sterowania dlugoscia zastrzalu w którym istnieje mozliwosc wymuszania w zastrzale sily sciagajacej lub rozpychajacej.Przez taka konstrukcje obudowy uzyskano korzystniejsze rozklady nacisków na spag i na strop dzieki mozliwosci dobierania pozadanego kierunku wypadkowej sily podpornosci.Zastrzezenia patentowe 1. Górnicza obudowa podporowo-oslonowa stosowana przy eksploatacji róznej grubosci pokladów zwlaszcza w kruchym górotworze zawierajaca stropnice i oslone podparte stojakami osadzonymi w spagnicy, która to spagnica jest polaczona z oslona za pomoca laczników ukladu lemniskatowego, znamienna tym, ze stropnica (1) jest polaczona z oslona (3) za posrednictwem co najmniej jednego lacznika (2), przy czym ze struktura obudowy w obszarze polaczenia lacznika (2) z oslona (3) umocowany jest przegubowo jeden koniec co najmniej jednego zastrzalu (7) o zmiennej dlugosci, w drugi koniec tego zastrzalu (7) umocowany jest przegubowo w stropnicy (1). 2. Górnicza obudowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze zastrzal (7) tworza dwa silowniki hydrauliczne (8, 9) polaczone szeregowo. 3. Górnicza obudowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze laczniki (2) sa polaczone ze stropnica (1) i oslona (3) za pomoca przegubów walcowych (11, 12) o osiach poziomach. 4. Górnicza obudowa wedlug zastrz. 1, 2, znamienna tym, ze lacznik (2) polaczony jest ze stropnica (1) za pomoca przegubu kulowego (13), a z oslona (3) za pomoca przegubu walcowego (12) o osiach poziomych. 5. Górnicza obudowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze lacznik (2) jest polaczony ze stropnica (1) za pomoca przegubu krzyzowego (14) o osiach wzajemnie prostopadlych (a, b) usytuowanych poziomo, a z oslona (3) za pomoca przegubu krzyzowego (15) ojednej osi poziomej (c), a drugiej pionowej (d). 6. Górnicza obudowa wedlug zastrz. 4, znamienna tym, ze przegub (16) ma pozioma os obrotu pokrywajaca sie z osia przegubu (12). 7. Górnicza obudowa wedlug zastrz. 5, znamienna tym, ze przegub (16) ma pozioma os obrotu identyczna z osia przegubu (12).139 781 O CO I *( *0\ cs§ co co 49 5l li139 781 Fig. 2139 781 ik a FiQ. 3 Pracownia Poligraficzni UP PRL. Naklad 100 cgz.Cena 130 zl. PL