Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobój¬ czy oraz sposób wytwarzania nowych 2-imidazo- -lilometylo-2-fenylo-l,3-dioksolanów stanowiacych substancje czynna.Wiadomo, ze triazolilo-alkanole wykazuja wlasci¬ wosci grzybobójcze (opis RFN DOS 2431407). Tak na przyklad 4-chlorofenylo-(l,2,4-triazolilo-l-mety- -lo)-karbinol mozna stosowac do zwalczania grzy¬ bów. Dzialanie tego zwiazku, zwlaszcza w nizszych dawkach, nie zawsze jednak jest zadawalajace.Wiadomo tez, ze imidazólilo-alikanole wykazuja skuteczne dzialanie przeciwko grzybom szkodli¬ wym dla czlowieka (7. Med Chem. 12, 784—791 1969). Tak np. mozna stosowac w tym celu 4-bromofenylo-(imidazolilo-l-metylo)-karbinol i 2,4- -dwuchlorofenylo-(imidazolilo-l-metylo)-karbinol.Dzialanie tych zwiazków przeciwko fitopatogennym grzybom nie zawsze jednak jest zadawalajace.Stwierdzono, ze lepsze wlasciwosci grzybobójcze wykazuja nowe 2-imidazolilometylo-2-fenylo-l,3- -dioksolany o wzorze 1, w którym R oznacza gru¬ pe o wzorze 6 lub 7, R1 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, R2 oznacza atom wodoru, ro¬ dnik alkilowy lub chlorowcoalkilowy, X oznacza atom wodoru, chlorowca, grupe alkilowa, alkoksy- lowa, nitrowa lub cyjanowa, n oznacza 1 lub 2, a Y oznacza ewentualnie podstawiona chlorowcem lub rodnikiem C^-C^-alkilowym grupe fenoksylo- wa lub podstawiona rodnikiem C1-C4-alkilowym grupe fenylowa, oraz ich tolerowane przez rosliny 15 20 25 30 2 sole addycyjne z kwasami i kompleksy z- solami metali.Zwiazki o wzorze 1 moga wystepowac w róz¬ nych postaciach stereoizomerycznych. Korzystnie wystepuja w postaci mieszaniny stereoizomerów.Nowe 2-imidazolilo-2-fenylo-l,3-dioksolany -o wzorze 1 oraz ich tolerowane, przez rosliny sole addycyjne z kwasami i kompleksy z solami me¬ tali otrzymuje sie w ten sposób, ze pochodne 1,3- -dioksolanu o wzorze 2, w którym R, R1 i R2 ma¬ ja znaczenie wyzej podane, a. Z oznacza atom chlorowca lub grupe -0-S02-R3, gdzie R3 oznacza grupe metylowa lub p-metylofenylowa, poddaje sie reakcji z imidazolem o wzorze 3, w którym M oznacza atom wodoru lub atom metalu alkalicz¬ nego, w obecnosci rozcienczalnika i ewentualnie w obecnosci srodka wiazacego kwas, po czym do tak otrzymanych zwiazków dodaje sie ewentualnie kwas lub sól metalu.Nowe 2-imidazolilometylo-2-fenyio-l,3-dioksolany o wzorze 1 oraz ich tolerowane przez rosliny sole addycyjne z kwasami i kompleksy z solami metali wykazuja silne wlasciwosci grzybobójcze.Niespodziewanie nowe substancje wykazuja lep¬ sza aktywnosc grzybobójcza niz zwiazki znane ze stanu techniki, takie jak 4-chlorofenylo-(l,2,4-tria- -zolilo-l-metylo)-karbinol, 4-bromofenylo-(imidazo- -lilo-l-metylo)-karbinol i 2,4-dwuchlorofenylo-(imi- -dazolilo-l-metylo)-karbinol, które sa zwiazkami 133 350mato zblizonymi pod Wzgledem budowy i kierunku dzialania.Nowe 2-imidazolilometylo-2-fenylo-l,3-dioksolany sa ogólnie okreslone wzorem 1.Korzystne sa zwiazki o wzorze 1, w którym R oznacza grupe o wzorze 6 lub 7, R1 oznacza atom wodoru lub rodnik alki¬ lowy o 1—4 atomach wegla, R2 oznacza atom wo¬ doru, rodnik alkilowy' 1—4 atomach wegla lub rodnik chlorowcoalkilowy 1—2 atomach wegla i 1— 5 jednakowych lub róznych atomach chlorowca, takich jak fluor i chlor, X oznacza atom wodoru, fluoru, chloru, bromu, grupy alkilowe lub alko- ksylowe o 1—4 atomach wegla, n oznacza 1, a Y oznacza ewentualnie podstawiona chlorowcem lub rodnikiem Cj-C^-alkilowyrn grupe fenoksylo- wa lub podstawiona rodnikiem Cj-C^-alkilowyin grupe fenyIowa.Szczególnie korzystne sa zwiazki o wzorze 1, w którym R oznacza grupe o wzorze 6 lub 7.R1 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1— 4" atomach wegla, R2 oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla albo rodnik metylowy podstawiony fluorem lub chlorem, X oznacza atom wodoru, fluoru, chloru lub rodnik metylowy, n oznacza 1, a Y oznacza ewentualnie podstawiona przez fluor, chlor i rodnik metylowy grupe fenoksylowa lub podstawiona przez rodnik metylowy grupe fenylowa.Korzystne sa takze sole addycyjne z kwasami 2-imidazolilometylo-2-fenylo-l,3-dioksolanów o wzo¬ rze 1, w których R, R1 i R2 maja korzystne zna¬ czenie wyzej podane. Szczególnie korzystne sa sole addycyjne z kwasami, takimi jak kwas chlo- rowcowodorowy, np. kwas chlorowodorowy i kwas bromowodorowy, zwlaszcza kwas chlorowodorowy, ponadto kwas fosforowy, kwas azotowy, kwas siar¬ kowy, mono- i dwufunkcyjne kwasy karboksylo¬ we i hydroksykarboksylowe, jak np. kwas octowy, maleinowy, bursztynowy, fumarowy, winowy, cy¬ trynowy, salicylowy, sorbowy, mlekowy, oraz kwa¬ sy sulfonowe, jak kwas p-toluenosulfonowy i kwas 1,5-naftaleno-dwusulfonowy.Korzystne sa równiez kompleksy z solami me¬ tali 2-imidazolilometylo-2-fenylo-1,3-dioksolanów o wzorze 1, w którym R, 311 i R2 maja wyzej po¬ dane korzystne znaczenia. Szczególnie korzystne sa takie kompleksy z solami metali, w których jako kationy wystepuja metale II do IV grupy glównej albo I i II lub IV do VIII podgrupy ukla¬ du okresowego, pierwiastków, przy czym szczególnie korzystne sa miedz, cynk, mangan, magnez, cyna, zelazo i nikiel.Anionami w tych kompleksach z solami metali sa korzystnie aniony wywodzace sie od kwasów chlorowcowodorowych, zwlaszcza kwasu chlorowo¬ dorowego i. bromowodorowego, dalej od kwasu fosforowego, azotowego i siarkowego.W przypadku^ stosowania na przyklad 2^bromo- -metylo-2-(4-chloro-2-trójfluorometylo)-fenylo-l,3- -dioksolanu i imidazolu jako zwiazków wyjscio¬ wych, przebieg reakcji mozna przedstawic za po¬ moca podanego na rysunku schematu.Stosowane jako zwiazki wyjsciowe pochodne 1,3-dioksolanu mozna ogólnie okreslic wzorem 2, 19 15 ao 30 35 45 50 85 60 65 We wzorze tym R, R1 J 1^ korzystnie maja zna¬ czenia juz jako korzystne przy omawianiu wzo¬ ru 1, Z korzystnie oznacza chlor, brom lub grupe -0-S02-R3, a R3 oznacza rodnik metylowy lub p-metylofenylowy.Pochodne 1,3-dioksolanu o wzorze 2 nie sa je¬ szcze znane. Otrzymuje sie je w ten sposób, ze pochodne ketonowe o wzorze 4, w którym R i Z maja-znaczenie wyzej podane, poddaje sie reakcji z diolami o wzorze 5, w którym R1 i R2 maja znaczenie wyzej podane, w obecnosci obojetnego rozpuszczalnika organicznego, na przyklad toluenu, w obecnosci mocnego kwasu jako katalizatora, np. kwasu p-tolueriosulfonowego, w temperaturze Hi)— 100°C, ewentualnie pod zwiekszonym cisnieniem.Pochodne ketonowe o wzorze 4 sa znane (np. opis patentowy RFN DOS 2431407), albo otrzymuje sie je w znany sposób, tak ze odpowiednie ketony poddaje sie reakcji np. z chlorem lub bromem w obecnosci obojetnego rozpuszczalnika organicz¬ nego, takiego jak eter, chlorowany lub nie chloro¬ wany weglowodór, w temperaturze pokojowej, albo ze znanymi srodkami chlorujacymi, takimi jak chlorek sulfurylu, w temperaturze 20—60°C. Sul¬ fonowe pochodne zwiazków o wzorze 4 wytwarza sie równiez znanymi metodami.Diole o wzorze 5 sa ogólnie znanymi zwiazkami, otrzymuje sie je równiez w znany sposób.Imidazole stosowane równiez jako zwiazki wyj¬ sciowe sa ogólnie okreslone wzorem 3. We wzorze tym M oznacza korzystnie wodór, sód i potas.Imidazole o wzorze 3 sa ogólnie znanymi zwia¬ zkami. Jako rozcienczalniki stosuje sie obojetne rozpuszczalniki organiczne, takie jak amidy, np. dwumetyloformamid lub dwumetyloacetamid, da¬ lej sulfotlenek dwumetylowy lub szesciometylo- trójamid kwasu fosforowego., Reakcje prowadzi sie ewentualnie w obecnosci srodków wiazacych kwas. Mozna tu stosowac wszelkie zwykle uzywane nieorganiczne lub orga¬ niczne srodki wiazace kwas, takie jak weglany metali alkalicznych, np. weglan sodu, weglan po¬ tasu i wodoroweglan sodu, albo nizsze trzeciorze¬ dowe alkiloaminy, cykloalkiloaminy lub aralkilo- aminy, takie jak trójetyloamina, N, N-dwu mety- -locyklohesyloamina, dwucykloheksyloamina, N, N-dwumetylobenzyloamina, dalej pirydyna i dwu- azabicyklooktan. Korzystnie stosuje sie odpowiedni nadmiar imidazolu.Temperatura reakcji moze sie wahac w szero¬ kim zakresie. Na ogól reakcje prowadzi sie w tem¬ peraturze 20^150®C, korzystnie 60—150°C.Do reakcji na 1 mol zwiazku o wzorze 2 wpro¬ wadza sie korzystnie 1—2 mole imidazolu o wzo¬ rze 3 i ewentualnie 1—2 mole srodka wiazacego kwas. Zwiazki o wzorze 1 wyodrebnia sie w znany sposób. W niektórych przypadkach korzystnie otrzymuje sie zwiazki o wzorze 1 w czystej postaci poprzez ich sole.Do wytwarzania tolerowanych przez rosliny soli addycyjnych z kwasami zwiazków o wzorze 1 bierze sie korzystnie pod uwage kwasy wymienione juz jako korzystne przy omawianiu nowych zwiaz¬ ków.133 350 Takie sole addycyjne z kwasami zwiazków o wzorze 1 mozna otrzymywac w prosty sposób zna¬ nymi metodami wytwarzania soli ,np. przez roz¬ puszczanie zwiazku o wzorze 1 w odpowiednim obojetnym rozpuszczalniku i dodawanie kwasu, np. kwasu chlorowodorowego, wyodrebniac w zna¬ ny sposób, nip. droga saczenia i ewentualnie .oczy¬ szczac przez przemywanie za pomoca obojetnego rozpuszczalnika. organicznego.Do wytwarzania kompleksów z solami metali zwiazków o wzofze 1 stosuje sie korzystnie sole tych anionów i kationów, które juz wymieniono wyzej jako korzystne.Kompleksy z sulama melali zwiazków o wzorze 1 mozna wytwarzac w prosty sposób znanymi meto¬ dami, np. droga rozpuszczania soli metalu w alko¬ holu, np. etanolu i dodawania zwiazku o wzorze 1.Kompleksy z solami metali mozna w znany sposób wyodrebniac, np. droga saczenia i ewentualnie oczyszczac przez przekrystalizowanie.Nowe substancje czynne wykazuja silna aktyw¬ nosc mikrobobójcza i mozna je stosowac w praktyce do zwalczania niepozadanych mikroorganizmów.Substancje te nadaja sie do stosowania jako srod¬ ki ochrony ro"slin.Srodki grzybobójcze w dziedzinie ochrony roslin stosuje sie do zwalczania Plasmodiophoromycetes, Oomycetes, Chytridiomycetes, Zygomycetes, Asco- mycetes, Basidiomycetes, Deuteromycetes.Dobra tolerancja przez rosliny tych substancji czynnych w stezeniu niezbednych do zwalczania chorób roslin pozwala na traktowanie nadziemnych czesci roslin, materialu sadzeniowego i siewnego oraz gleby.Jako srodki ochrony roslin nowe substancje czynne mozna ze szczególnie dobrym skutkiem stosowac do zwalczania rodzajów Podosphaera, np. przeciwko Podosphaera leucotricha oraz do zwal¬ czania grzybic w zbozu, np. przeciwko "Erysiphe graminis oraz Helminthosporium gramineum. No¬ we zwiazki wykazuja tez dobre dzialanie in vitro, zwlaszcza w przypadku grzybic ryzu.W odpowiednich dawkach nowe zwiazki wyka¬ zuja tez wlasciwosci regulujace wzrost roslin.Substancje czynne mozna przeprowadzac w zna¬ ne preparaty, takie jak roztwory, emulsje, zawie¬ siny, proszki zwilzalne, zawiesiny, proszki, pianki, pasty, srodki do opylania, proszki rozpuszczalne, granulaty, aerozole, koncentraty zawiesinowe i emulsyjne, pudry do materialu siewnego, substancje naturalne i syntetyczne impregnowane substancja czynna, drobne kapsulki w substancjach polimeryez- nych i w otoczkach do nasion, ponadto preparaty z palna wkladka, takie jak naboje, ladunki i spi¬ rale dymne i inne oraz preparaty ULV do mgla¬ wicowego rozpylania na zimno i cieplo.Preparaty te mozna wytwarzac w znany sposób, na przyklad przez zmieszanie substancji czynnej z rozcienczalnikami, a wiec cieklymi rozpuszczalni¬ kami, znajdujacymi sie pod cisnieniem skroplo¬ nymi gazami i/lub stalymi nosnikami, ewentualnie z zastosowaniem srodków powierzchniowo czyn¬ nych, na przyklad emulgatorów i/lub dyspergato- rów i/lub srodków pianotwórczych. 15 30 25 30 49 15 53 55 10 65 W przypadku stosowania wody jako rozcienczal¬ nika mozna stosowac na przyklad rozpuszczalniki organiczne jako srodki ulatwiajace rozpuszczanie.Jako ciekle rozpuszczalniki stosuje sie zasadniczo zwiazki aromatyczne, takie jak ksylen, toluen alibo alkilenonaftaleny, chlorowane zwiazki aromatycz¬ ne lub chlorowane weglowodory alifatyczne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek mety-' lenu, weglowodory alifatyczne, takie jak cyklo¬ heksan lub parafiny, na przyklad frakcje ropy naftowej, alkohole, takie jak butanol lub glikol oraz ich etery i estry, ketony, • takie jak aceton, metyloetyloketon, rnetyloizobutyloketon lub cy- klohcksanon, rozpuszczalniki silnie polarne, takie jak dwume tyloformamid i sulfotlenek. dwumety Io¬ wy, oraz woda.Jako skroplone gazowe rozcienczalniki i nosniki stosuje sie ciecze, które sa gazami w normalnej temperaturze i pod normalnym cisnieniem, takie jak gazy aerozolotwórcze, takie jak chlorowcowe- glowodory, a takze butan, propan, azot i dwutlenek wegla. Jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki skalne; takie jak kaoliny, glinki, talk, 'kre¬ da, kwarc, atapuigit, montmorylonit lub ziemia okrzemkowa i syntetyczne maczki mineralne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stopniu rozdrob¬ nienia, tlenek glinu i krzemiany. Jako stale nosniki dla granulatu stosuje sie skruszone i fra¬ kcjonowane maczki naturalne,, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sepiolit, dolomit oraz syntetyczne granulaty z maczek nieorganicznych i organicz¬ nych, jak równiez granulaty z materialu organicz¬ nego, takiego jak trociny, lupiny orzechów koko¬ sowych, kolby kukurydzy i lodygi tytoniu.Jako emulgatory i/lub srodki pianotwórcze sto¬ suje sie np. emulgatory niejonotwórcae i anio¬ nowe, takie jak estry polioksyetylenu i kwasów tluszczowych, etery polioksyetylenu i alkoholi .tlu¬ szczowych, na przyklad etery alkiloarylopoligliko- lowe, alkilosulfoniany, siarczany alkilowe, arylo- sulfoniany oraz hydrolizaty bialka. Jako dysperga- tory stosuje sie na przyklad lignine, lugi posulfi¬ towe i metyloceluloze.Do preparatów mozna dodawac srodki zwieksza¬ jace przyczepnosc, takie jak karboksymetylocelu- loza, polimery naturalne i syntetyczne, sproszko¬ wane, ziarniste lub w postaci lateksu, takie jak guma arabska, alkohol poliwinylowy i polioctan winylu.Mozna, równiez dodawac barwniki, takie jak pigmenty nieorganiczne, np. tlenek zelaza, tlenek ty¬ tanu, blekit zelazowy i barwniki organiczne, takie jak barwniki alizarynowe, azolometaloftalocyjani- nowe, a takze substancje sladowe, takie jak sole ze¬ laza, manganu, boru, miedzi, kobaltu, molibdenu i cynku.Preparaty zawieraja na ogól D,l—95% wagowych substancji czynnej, korzystnie 0,5—00% wagowych.Nowe substancje czynne moga wystepowac w preparatach lub róznych postaciach uzytkowych w mieszaninie z innymi znanymi substancjami czynnymi, takimi jak substancje grzybobójcze, bakteriobójcze, owadobójcze roztoczobójcze, nicie- niobójcze, chwastobójcze, substancje chroniace433 3S» {jrzed..zerowaniem ptaków, substancje wzrostowe, .odzywki dla rosliii i srodki polepszajace.strukture gleby.- Substancje czynne mozna stosowac same, w po¬ staci koncentratów albo otrzymanych z nich przez dalsze rozcienczanie postaci uzytkowych, takich jak gotowe do uzylsku roztwory, emulsje, zawiesi¬ ny, proszki, pasty i granulaty.Srodki stosuje sie w znany sposób, np. przez podlewanie, zanurzanie, spryskiwanie, rozpylanie, rozpylanie mglawicowe, parowanie, wstrzykiwanie, szlamowanie, smarowanie, opylanie, rozsypywanie, zaprawianie na sucho, na wilgotno, na mokro, w za¬ wiesinie lub inkrustowanie.Przy traktowaniu czesci roslin stezenie substan¬ cji czynnej w postaciach uzytkowych moze sie zmieniac w szerokim zakresie. Na ogól stosuje sie stezenie i—0,0001% wagowych, korzystnie 0,5— 0,001% wagowych.Do traktowania nasion stosuje sie na ogol 0,001— 50 g substancji czynnej na kg nasion, korzystnie 0,01—10 g.Do traktowania gleby stosuje sie stezenie sub¬ stancji czynnej 0,00001—0,1% wagowych, korzystnie 0,0001—0,02% wagowych w miejscu dzialania.Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja wynala¬ zek.Przyklad I. Zwiazek o wzorze 8 (nr kodo¬ wy 1). 3,9 g (0,0116 mola) 2-bromometylo-2-(4-chlo- -ro-2-trójfluorometylo)-fenylo-l;.3-dioksolanu i 2,4 g (0,0348 mola) imidazolu ogrzewa sie w 50 ml dwu- metjrloacetamidu w ciagu 4 dni pod chlodnica zwrotna. Po ochlodzeniu mieszanina reakcyjna roz¬ puszcza sie w wodzie i ekstrahuje eterem. Faze eterowa przemywa sie woda, suszy nad siarcza¬ nem sodu i zateza. Otrzymany jako pozostalosc olej traktuje sie eterowym roztworem kwasu sol¬ nego i przez pocieranie doprowadza do krystali¬ zacji.Otrzymuje- sie chlorowodorek 2-(4-chloró-2- -fruorometylo)-fenylo^2-(imidazolilo-l)-metylo-l,3- -dioksolanu o temperaturze topnienia 174—183°C.Material wyjsciowy otrzymuje sie w sposób na¬ stepujacy: Zwiazek o wzorze 9. 35 g (0,12 mola bromku 4-chloro-2-trójfluorome- -tylo-fenacylu i 9 g (0,15 mola) glikolu ogrzewa sie z oddzielaczem wody z 1,5 g kwasu p-tolueno- -sulfonowego w 80 ml toluenu w obecnosci 20 ml butanolu w ciagu 24 godzin. Po ochlodzeniu miesza¬ nine reakcyjna przemywa sie kolejno rozcienczo¬ nym roztworem wodnym wodorotlenku1 sodu i wo¬ da, suszy nad siarczanem sodu i zateza. Otrzymu¬ je sie 29,6 (74% wydajnosci teoretycznej) surowe¬ go 2-bromometylo-2-(4-chloro-2-trójfluorometylo)- -fenylo-l,3-dioksolanu w postaci oleju, który bez¬ posrednio przerabia sie dalej.Zwiazek o wzorze 10. 22,3 g (0,1 mola) 4-chloro-2^trójfluorometylo-aceto- -fenonu w 200 ml chloroformu traktuje sie 1 ml kwasu octowego i ogrzewa do temperatury 4Ó°C.W tej temperaturze wkrapla sie 5,1 ml (0,1 mola) bromu w 50 ml chloroformu. Mieszanine reakcyjna jruesza sie az do zakonczenia wydzielania gazu. 25 35 40 45 50 W 60 65 Po ochlodzeniu przemywa sie kolejno woda i wo¬ dnym roztworem wodoroweglanu sodu, suszy nad siarczanem sodu i zateza. Otrzymuje sie 29,4 g (97% wydajnosci teoretycznej) surowego bromku 4-chloro-2-trójfluorpmetylo-fenacylu w postaci ole¬ ju, który mozna bezposrednio przerabiac dalej.Analogicznie mozna równiez otrzymywac zwiaz¬ ki o wzorze 1 zebrane w. nastepujacej tablicy 1. 1 Nr kodo¬ wy zwia¬ zku i 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 • Tablica 1 Zwiazki o wzorze 1 R wzór 11 wzór U wzór 11 wzór 12 wzór 13 wzór 13 wzór 13 wzór 13 wzc-r 12 wzór 1? w/ór 12 wzór 12 wzór 11 wzór 14 R1 CH3 - CR,C1 ^h H II CH3 CH2C1 C2H5 CH3 CH2C1 C2H5 CH3 CH3 CH3 R2 H H H H H H H H H H H CH3 CH3 CH3 Stale fizyczne lepki olej lepki olej lepki olej Tempera¬ tura top- , nienia 220°C (xHCl) lepki olej ,(xHCD lepki olej lepki olej lepki olej lepki olej lepki olej lepk1' olej lepk1' olej lepki olej lepki olej W tablicy 2 podane sa dane magnetycznego re¬ zonansu jadrowego (1H-NMR) dla zwiazków z ta¬ blicy 1.T333SD 10 Nr ko¬ dowy zwiazku . 1 2 3 4 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Poloze¬ nie ppm 2 1 'U 1.03 3,8 4;2 | 35. | ¦ 4,2 0,9 1,4 3,05 3,75 4,15 8,0 3,75 4,0 4,25 0,9 1,4 4,15 ¦8,0 4,1 7,95 4,1 7,95 3,7 4,1 0,9 M 1 7,95 4,1 1,0 8,0 4,1 1,2 1,0 4,1 1 7,9 Tablica -2 1 1H-NMR ¦ CDC13 Wielokrot¬ nosc/liczba 3 . S/2 1 D/3 | M/l 1 S/2 D/2 • S/2 | T/3 1 M/2 f S/2 M/2 D/2 ' D/1.D/2 D/2 S/2 T/3 M/2 D/2 D/l D/2 D/l D/2 D/l D/2 D/2 T/3 M/2' ¦ D/l D/2 M/6 D/l S/2 | D/6 | M/6 D/2 I D/i | ¦ Protony' | 4 -CH2-Azol "CH3 < ¦ \ -CH ~CH2-Azol • -CH2-C1 | -CHrAzol. . I ¦-CH3 (Etyl) • -CH2 (Etyl) ' -CH2-Azol ¦ I -ciyo- -CH2-Azol =-CH-Azol -CH2-C1 -CH2-G- »CH2-Azol -CH3-(Etyl) -CH2-(Etyl) -CH2-Azol = CH-Azol -CH2-Azol ^CH-(Azol) -CH2-Azol = CH-Azol -CH2-C1 »CH2-Azol -CH3 (E|yl) | -CH2 (Etyl) | = CH-(Azol) -CH2-Azol | "CH3 = CH-Azol " -CH2-Azol | ~CH3 "CH3 -CH2-Azol | = CH (Azol) I 15 20 25 45 50 55 60 65 W nasispujacych-; przykladach, itoimiacyjch: bio¬ logiczne dzialanie nowych zwiazków, jako substan-~ cje porównawcze stosuje sie nastepujace zwiazki: A .=?= ^zwiazek o wzorze 15 B — zwiazek o wzorze 16 C = zViazel£ o wzorze 17 P r z y klad II. Testowanie Erysiphe (jeczmieri) — dzialanie zapobiegawcze.Rozpuszczalnik: 100 czesci wagowych dwumetylo- formamidu Emulgator: 0,25 czesci wagowych eteru alkiloary- lopoliglikolowego.W celu uzyskania korzystnego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i emulgatora i-koncentrat rozciencza woda do za¬ danego stezenia.W celu zbadania dzialania zapobiegawczego mlode rosliny spryskuje sie do orosienia prepara¬ tem substancji czynnej. Po wyschnieciu oprysku rosliny opyla sie zarodnikami Erysiphe graminis f. sp. hordei.Rosliny przetrzymuje sie w cieplarni w tempe¬ raturze okolo 20°C i przy wzglednej wilgotnosci powietrza okolo 80% w celu stworzenia korzy¬ stnych warunków rozwoju pecherzyków macznia- ka. W 7 dni po zakazeniu ocenia .sie wyniki te¬ stu, y tescie tym wyraznie lepsze dzialanie W po¬ równaniu ze znanymi zwiazkami wykazujac zwia¬ zki o nr kodowych 2 i 4.Przyklad III. Testowanie Drechslera grami- nea (syn. Helminthosporium gramineum) (jeczmien) —- traktowanie nasion.Substancje czynna stosuje sie jako srodek do zaprawiania nasion na sucho. Srodek ten sporza¬ dza sie droga mieszania substancji czynnej z ma¬ czka mineralna, uzyskujac drobno sproszkowana mieszanine zapewniajaca równomierne rozdziela¬ nie srodka na powierzchni nasion.Dla zaprawienia zakazony material siewny wy¬ trzasa sie ze srodkiem do zaprawiania w ciagu 3 minut w zamknietej butelce szklanej. Nasiona umieszcza sie w przesianej, wilgotnej glebie stan¬ dardowej w zamknietych szalkach Petriego w lo¬ dówce w temperaturze 4°C na okres 10 dni, przy czym rozpoczyna sie kielkowanie jeczmienia i ewentualnie równiez zarodników grzyba. Naste¬ pnie wstepnie wykielkowany jeczmien w ilosci 2—50 ziaren wysiewa sie na glebokosc 3 cm do. gleby standardowej i hoduje sie w cieplarni w tem¬ peraturze okolo 18°C w skrzyniach wystawionych na dzialanie swiatla przez 15 godzin dziennie. Po uplywie okolo 3 tygodni po wysiewie ocenia sie na roslinach symptomy grzybicy.W tescie tym wyrazna wyzszosc w porównaniu ze znanym stanem techniki wykazuja np. zwiazki o nr kodowych 1 i 2. ¦ Przyklad IV. Testowanie Podosphaera (ja¬ blon) — dzialanie zapobiegawcze.Rozpuszczalnik: 4,7 czesci wagowych acetonu Emulgator: 0,3 czesci wagowych eteru alkiloarylo- poliglikolowego - ¦ - W celu uzyskania korzystnego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub-11 1333S0 12 stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i emulgatora i koncentrat rozciencza woda do za¬ danego stezenia.W celu zbadania dzialania zapobiegawczego mlode rosliny spryskuje sie preparatem substancji czynnej do orosienia. Po wyschnieciu oprysku rosliny zakaza sie przez opylanie zarodnikami Po- dosphaera leucotricha, po czym rosliny przecho¬ wuje sie w cieplarni w temperaturze 23°C i przy wzglednej wilgotnosci powietrza okolo 70%. W 9 dni po zakazeniai ocenia'sie wyniki testu.W tescie tym wyrazna wyzszosc dzialania w po¬ równaniu ze stanem techniki wykazuja np zwia¬ zki o nr kodowych 2, 4 i 1.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek grzybobójczy zawierajacy substancje czynna oraz dodatki, takie jak rozcienczalniki i/lub nosniki oraz ewentualnie srodki powierz¬ chniowo czynne, znamienny tym, ze jako substan¬ cje czynna zawiera co najmniej jeden nowy 2-imi- dazolilometylo-2-fenylo-l,3-dioksolan o wzorze 1, w którym R oznacza grupe o wzorze 6 i 7, R1 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, R2 oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy lub chloró- wcoalkilowy, X oznacza atom wodoru, chlorowca, grupe alkilowa, alkoksyloWa, nitrowa lub cyjano¬ wa, n oznacza 1 lub 2, a Y oznacza ewentualnie 10 15 20 25 podstawiona chlorowcem lub rodnikiem C^-C^-alki- lowym grupe fenoksylowa lub podstawiona rod¬ nikiem Cx-C4 alkilowym grupe fenylowa, oraz tolerowane przez rosliny sole addycyjne z kwa¬ sami i kompleksy z splami metali tych zwiazków. 2. Sposób wytwarzania nowych 2-imidazolilome- tylo-2-fenylo-l,3-dioksolanów o wzorze 1, w któ¬ rym R oznacza grupe o wzorze 6 i 7, R1 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, R2 oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy lub chlorowcoalki- lowy X oznacza atom wodoru, chlorowca, grup^ alkilowa, alkoksyIowa, nitrowa lub cyjanowa, n oznacza 1 Lub 2, Y oznacza ewentualnie pod¬ stawiona chlorowcem lub .rodnikiem Cj-C^-alkilo- wym grupe fenoksylowa lub podstawiona rodni¬ kiem Cj-C4 alkilowym grupe fenylowa, jak rów¬ niez ich tolerowanych przez rosliny soli addycyj¬ nych z kwasami i kompleksów z solami metali, znamienny tym, ze pochodne 1,3-dioksolanu o wzo¬ rze 2, w którym R, R1 i R2 maja znaczenie wy¬ zej podane, a Z oznacza atom chlorowca lub 'gru¬ pe -0-S02-R3, w której R3 oznacza grupe metylo¬ wa lub p-metylofenylowa, poddaje sie reakcji z imidazolem o wzorze 3, w którym M oznacza atom wodoru lub atom metalu alkalicznego, w obecnosci rozcienczalnika i ewentualnie w obecnosci srodka wiazacego kwas, po czym do tak otrzymanych zwiazków o wzorze 1 ewentualnie dodaje sie kwas lub sól metalu. o R1 R4 WZÓR 1 R^/CH2—Z R1 R* WZ0R 2 WZ0R 5 CF WZÓR 6 '^§- WZÓR 7133 350 / cr, c'-<0 /- t^M f;n,—m ! I WZÓR 8 AUK J^r~B< x HCL / v 0' '"O i ] WZÓR 9 XF, :[—(ch- CM., --Br O WZdR 10 /?, c.-<0- WZÓR 11 /, HOMO, WZÓR 12 _„o WZÓR 13 ®-o-@- WZÓR 14 Cl- OH CH—CH,—N WZÓR 15 N5" Br—(O) C H— C H2— N OM CH- /=--N \=J WZÓR 16 Cl OH Cl—<( ~-N •CH — CH,—N r WZÓR 17•CF.Cl""\0)\ /C^Br 133 350 + H—N /-N /CF3 c<-<0 zajadu -HBr G XH,—N SCHEMAT Zakl. Graf. Radom —1520/85 30+20 egz. A4 Ctsa 1H 4 PL