Przedmiotem wynalazku jest uklad ksztaltujacy wiazke elektronów do lamp elektronopro¬ mieniowych.Ze wzgledu na to, ze elektrody ukladów ksztaltujacych wiazke elektronów sa ogrzewane do róznych temperatur, w ukladzie sa wywolywane naprezenia, które znacznie wplywaja na przyklad na charakterystyki zbieznosci lub pradowe katody lampy, w opisie patentowym nie¬ mieckiego zgloszenia patentowego nr P 28 33 987.9, jest wykazane, ze korzystne jest zmniej¬ szenie naprezen przez zmniejszenie rozszerzalnosci cieplnej elementów poszczególnych plasz¬ czyzn siatek i zrealizowanie ich jako w przyblizeniu o równych wartosciach.W znanych ukladach ksztaltujacych wiazke elektronów cylinder siatki sterujacej i jego elementy wsporcze sa wykonane z materialu o bardzo malej rozszerzalnosci cieplnej, w tempe¬ raturze roboczej cylindra siatki material nie musi byc magnetyczny.Okazalo sie, ze jest bardzo trudno zmniejszyc rozszerzalnosc elementów plaszczyzn siatki i zrealizowac ja jako w przyblizeniu równa co do wartosci, jezeli ma byc ona niemagnetyczna.Osiagalne w handlu stopy o malej rozszerzalnosci cieplnej sa jednak prawie wszystkie magne¬ tyczne w temperaturach roboczych elektrod.Celem wynalazku jest opracowanie takiego ukladu ksztaltujacego wiazke elektronów, ze w wyniku rozszerzalnosci cieplnej nie sa wywolywane zadne naprezenia nawet, gdy jest ona dosc duza.Wedlug wynalazku dla kazdej plaszczyzny elektrod stosunek odleglosci miedzy dwoma plasz¬ czyznami elektrod do róznicy rozszerzalnosci cieplnej elementów tych dwóch plaszczyzn elektrod jest w zasadzie staly. Korzystne jest, gdy elektrody i/lub zwiazane z nimi elementy wsporcze nie wiecej niz dwóch plaszczyzn elektrod sa wykonane z tego samego materialu, w temperaturach roboczych poszczególnych elektrod materialy sa niemagnetyczne.Zaleta wynalazku jest to, ze nie trzeba juz wykorzystywac materialu o bardzo malej roz¬ szerzalnosci cieplnej tak, ze moze byc wykorzystana znacznie wieksza liczba materialów. Szcze¬ gólnie korzystne jest to, ze materialy wszystkich elektrod i/lub elementów wsporczych sa nie¬ magnetyczne w temperaturach roboczych poszczególnych elektrod.2 133 009 Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia uklad ksztaltujacy wiazke elektronów w przekroju wzdluznym, fig, 2 - wy¬ kres rozszerzalnosci róznych plaszczyzn elektrod w znanym ukladzie, fig. 3 - wykres rozsze¬ rzalnosci róznych plaszczyzn elektrod w ukladzie wedlug wynalazku oraz fig. 4 - wykres pradu katodowego w ukladach ksztaltujacych wiazke elektronów wykonanych z róznych materialów, przy czym krzywa a - gdy wszystkie elektrody wykonane z tego samego materialu, jak w znanych ukladach, krzywa b - cylinder siatki wykonany z Fe Ni 36, jak zaproponowano w opisie patento¬ wym nr P 28 33 987.9 oraz krzywa c - struktura wedlug wynalazku.Figura 1 przedstawia przekrój wzdluzny przez uklad rzedowy ksztaltujacy wiazke elektronów z trzema wyrzutniami elektronowymi umieszczonymi obok siebie, których elektrody leza w czte¬ rech plaszczyznach Et do E4. Nalezy zaznaczyc, ze powierzchnia przekroju byla dobrana tak, ze szklane elementy usztywniajace i elementy wsporcze elektrod zostaly takze przeciete. Ele¬ ktrody 1 do 4- sa wtopione w szklane elementy usztywniajace 6 albo bezposrednio albo poprzez elementy wsporcze 5. W kazdej plaszczyznie elektrod sa wykonane trzy otwory 7 dla wiazek elektronów. Na fig. 1 te otwory sa usytuowane obok siebie prostopadle do plaszczyzny przekro¬ ju tak, ze moze byc widoczna jedynie jedna w srodku. Odleglosc miedzy otworami wynosi 6,6 mm.Podczas pracy elektrody ogrzewaja sie do róznych temperatur. Jest to pokazane w tablicy ponizej dla cztereoh plaszczyzn. Czas t jest czasem po wlaozeniu grzejnika.Tablica E1 i E2 E3 E4 t = 0 25°C 25°C 25°C 25°C t = 4- min 255°C 58°C 38°C 33°C t b 12 min 305°C 125°C 85°C 61 °C t = ©O 315°C 155°C 119°C 91°C Gdy temperatura wzrasta, odleglosc miedzy otworami zmienia sie zgodnie z rozszerzal¬ noscia cieplna materialów elektrod. Na fig. 2 ta zmiana odleglosci miedzy otworami jest wy¬ znaczona dla trzech czasów t = 4 min, 12 min i koncowego stanu 00 w funkcji odleglosci miedzy katoda i okreslona plaszczyzna elektrody. Mozna z latwoscia zobaczyc, ze stosunek odleglosci miedzy dwoma plaszczyznami elektrod do róznicy rozszerzalnosci cieplnej elementów tych dwóch plaszczyzn elektrod nie jest staly, powoduje to duze naprezenia w ukladzie, wedlug wynalazku naprezeniom tym zapobiega sie, jezeli powyzszy stosunek pozostaje staly, jak pokazano na fig. 3. Na fig. 3 zmiana odleglosci miedzy otworami nie jest stopniowana celem wskazania, ze zasadnicza idea polega na utrzymaniu stalego stosunku zamiast na uzyskaniu bardzo malej roz¬ szerzalnosci cieplnej.Korzystnie elektrody dwóch plaszczyzn sa wykonane z tego samego materialu, poniewaz na¬ lezy badac i magazynowac mniej materialów niz w przypadku, gdy sa stosowane rózne materialy na elektrody dla kazdej plaszczyzny.Wartosci takie, jak na fig. 2, sa uzyskiwane, jezeli jest stosowany material x 4 CrNi1813.Stosunki z fig. 3 sa uzyskiwane, to znaczy przedmiot wynalazku jest realizowany z dobrym przyblizeniem, jezeli sa stosowane nastepujace materialy: na elektrode 1 - PeNi36, na ele¬ ktrode 2 - NiPe48Cr, na elektrody 3 i 4 - x4CrNi1813.Jezeli na elektrode 2 jest stosowany material NiPe48Cr, punkt Curie 480°C nie bedzie nigdy przekroczony podczas pracy. Okazalo sie jednakze, ze wplyw magnetyczny elektrody 2 nie powoduje zadnych powaznych, widocznych bledów na ekranie. Jezeli jest stosowany material 3ONi70pe z punktem curie w zakresie od 35 do 65°C, unika sie trudnosci, z jakimi mozna zetknac sie przy innych strukturach elektrod w zwiazku z ferromagnetyzmem, w strukturze elektrod z fig. 1 materialy elektrod 3 i 4 musza miec temperature przekraczajaca punkt Curie po krótkim czasie pracy, jezeli nalezy uniknac widocznych bledów, wynalazek odnosi sie analogicznie do struktur ukladów ksztaltujacych wiazke elektronów innych niz struktura pokazana na fig. 1, to znaczy nie tylko do ukladów rzedowych lecz równiez z wyrzutniami typu delta i jednowiaz- kowych.133 009 3 Srodkiem czulym na wykrywanie naprezen w ukladzie okazal sie prad katodowy. Do kato¬ dy Jest doprowadzane napiecie 0v a do elektrody 1 napiecie -100 y. Dodatnie napiecie ele¬ ktrod 2 i 3 jest regulowane tak, ze w stanie ustalonym plynie prad katodowy 100 ^A. Po tej regulacji mozna uklad ochlodzic i prad katodowy jest mierzony po ponownym wlaczeniu dostar¬ czania energii. wyniki pokazane na fig. 4 zostaly uzyskane dla struktury ukladu z fig. 1. w przypadku krzywej a wszystkie elektrody byly wykonane z x4CrNi18l3. Prad katodowy osiaga 100 ua po duzym chwilowym przetezeniu. Krzywa b byla uzyskana w przypadku ukladów, w których elektro¬ da 1 byla wykonana z Fetfi36. prad katodowy wzrasta bardzo wolno do 100 jua. W ukladzie wedlug wynalazku, z elektroda 1 wykonana z FeNi36, elektroda 2 z NiPe48Cr i elektrodami 2 i 4 z x4CrNi1813, stan ustalony 100 ^ia jest uzyskiwany bardzo szybko bez przetezenia, jak pokaza¬ no przez krzywa c.W porównaniu ze znanymi strukturami uklad ksztaltujacy wiazke elektronów, którego ma¬ terialy plaszczyzn elektrod sa dopasowane ze wzgledu na rozszerzalnosc cieplna wedlug wy¬ nalazku, umozliwia takze znaczne zmniejszenie bledów spowodowanych przez wzgledne przemiesz¬ czenie otworów 7 usytuowanych jeden za drugim w kierunku wiazki, np. bledów zbieznosci odkrywanych z uplywem czasu.Zastrzezenia patentowe 1. Uklad ksztaltujacy wiazke elektronów do lamp elektronopromieniowych, zawierajacy ogrzewana katode i kilka elektrod, które sa umieszczone jedna za druga w plaszczyznach od¬ dalonych od siebie o okreslone odleglosci i podczas pracy lampy sa ogrzewane do róznych, okreslonych temperatur wzrastajacych w kierunku katody, znamienny tym, ze dla kazdej plaszczyzny elektrod stosunek odleglosci miedzy dwoma plaszczyznami elektrod do róznicy rozszerzalnosci cieplnej elementów tych dwóch plaszczyzn elektrod jest zasadniczo staly. 2. Uklad wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze elektrody /1, 2, 3, 4/ i/lub zwiazane z nimi elementy wsporcze /5/ nie wiecej niz dwóch plaszczyzn elektrod sa wykonane z tego samego materialu. 3. Uklad wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze w temperaturach ro¬ boczych poszczególnych elektrod materialy sa niemagnetyczne.133 009 . ioOjjA - - 90jjA -100jA -90*jA - 100 jjA - 90^A tlmin] 30 20 10 O Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl -j i PL