Przedmiotem wynalazku jeet uklad zabezpieczenia lampy elektronopromieniowej przed przepieclem.W znanej lampie elektronopromieniowej wysokie napiecie jeet wytwarzane przez prostowa¬ nie napiecia przemiennego i doprowadzenie wyprostowanego napiecia do koncówki lampy elektro¬ nopromieniowej. Koncówka ta jeat dolaczona do wewnetrznej powloki przewodzacej banki lampy elektronopromieniowej. Wewnetrzna powloka tworzy jedna okladzine pojemnosciowego zespolu wysokonapieciowego. Zewnetrzna powloka przewodzaca tworzy druga okladzine, która stanowi koncówke uziemienia.Anoda wyrzutni elektronowej jest dolaczona do wewnetrznej powloki przewodzacej, zwykle za ponoca sprezystych styków. Wysokie napiecie sluzy jako napiecie zasilenia dla anody.Napiecia zasilania dla innych elektrod, takich jak ekran, siatka i katody, sa uzyskiwane przez uklad zasilania na zewnatrz lampy elektronopromieniowej. Wtyki podstawki lampy elektronopromieniowej doprowadzaja napiecia zasilania poprzez gniazdko do odpowiednich elektrod wyrzutni elektronowej.Gniazdko sluzace do doprowadzania napiec zasilania do wtyków podstawki lampy elektro¬ nopromieniowej moze równiez zawierac jedna lub wiecej przerw iskrowych, z których kazda jest umieszczona pomiedzy lacznikiem wtykowym podstawki i koncówka uziemienia. Takie przerwy iskrowe przewodza, gdy napiecie na okreslonym laczniku przekracza okreslona wartosc tak, zeby stanowic zabezpieczenie dla elementów ukladu dolaczonych do lacznika. Zwykla struktura koncówek dla zewnetrznej powloki przewodzacej moze zawierac oplot w ksztalcie litery U, wy¬ konany z drutu miedzianego i scisle docisniety do zewnetrznej powloki przewodzacej na bance lampy elektronopromieniowej. Jeden lub kilka przewodów miedzianych lacza rózne punkty wzdluz oplotu miedzianego z koncówka wtykowa uziemienia podstawki w gniazdku. Koncówka uziemienia w gniazdku jest równiez dolaczona do wspólnej koncówki uziemienie ukladu zasilania lub2 132 261 do koncówki uziemienia podstawki, Jezeli uklad zasilenia i podstawka maja wspólne koncówki uziemienia.Przy wystapieniu przepiecia wysokie napiecie na pojemnosci moze byc* doprowadzone do Jednego lub wiekszej liczby wtyków podstawki, skutkiem czego uklad zasilania i inne uklady maja wspólne tory dla pradów przy przepieciach. Czule przyrzady pólprzewodnikowe moga zos¬ tac* uszkodzone przez przepiecia i stosunkowo duze prady przy przepieciach, plynace w pod¬ stawce i ukladzie zasilania.Zn*ne techniki zabezpieczenia przed przepieciem wykorzystuja zbocznikowanie pradu przy przepieciu od ukladu zasilania bezposrednio do koncówki uziemienia przez przerwe iskrowa dolaczona do wtyków podstawki lampy elektronopromieniowej i zawarta w gniazdku lam¬ py elektronopromieniowej. Rezystory o stosunkowo duzej wartosci moga byc równiez wlaczone miedzy rózne wtyki podstawki i uklad zasilania dla zapewnienia spadku napiecia i ogranicze¬ nia napiec przy przepieciach.Pomimo tego oscylacje pradu przy przepieciach w ukladzie zasilania moga nadal wystepo- waó. Pojemnosc rozproszenia miedzy koncówka uziemienia i podstawka lub ukladem zasilania moze etanowió tor o wystarczajaco malej impedancji dla utrzymania stosunkowo duzych i nie¬ pozadanych oscylacji pradu przy przepieciach. Takie oscylacje powinny byc zasadniczo zmniejszone.Uklad wedlug wynalazku zawiera rezystor tlumiacy prad, dolaczony do koncówki dla nis¬ kiego napiecia i do wspólnej koncówki w ukladzie zasilania. Koncówka dla niskiego napiecia i wspólna koncówka sa dolaczone do koncówki uziemienia przerwy iskrowej. Wspólna koncówka jest dolaczona do podstawki, na której jest zamocowana lampa elektronopromieniowa. Rezystor tlumiacy prad jest wlaczony miedzy koncówke dla niskiego napiecia i podstawke.Pierwsza okladzine pojemnosciowego zespolu wysokonapieciowego stanowi wewnetrzna przewodzaca powloka czesci stozkowej lampy elektronopromieniowej i druga okladzine pojem¬ nosciowego zespolu wysokonapieciowego stanowi zewnetrzna przewodzaca powloka czesci stoz¬ kowej lampy elektronopromieniowej. Zaleta ukladu wedlug wynalazku jest to, ze zapewnia on tlumienie oscylacji pradu w ukladzie elektrycznym przy przepieciu wystepujacym w lampie elektronopromieniowej.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia lampe elektronopromieniowa i uklad zabezpieczenia przed przepieciem czesciowo schematycznie, fig. 2 -* schemat równowaznego ukladu elektrycznego zwiazanego z ukladem z fig. 1 oraz fig. 3 i 4 - przebiegi pradu przy przepieciu w ukladzie z fig. 1 i w ukladzie elektrycznym z fig. 2, Na figurze 1 lampa elektronopromieniowa 21 odbiornika telewizyjnego zawiera banke 22, wewnetrzna przewodzaca powloke 23 i zewnetrzna przewodzaca powloke 24. Powloki 23 i 24 tworza elektrody czyli okladziny pojemnosciowego zespolu wysokonapieciowego 40. Podczas pracy odbiornika telewizyjnego na zespole wysokonapieciowym 40 jest odbierany wysoki poten¬ cjal przyspieszajacy. Napiecie przemienne z transformatora, który nie jest pokazany na ry¬ sunku, jest prostowane i doprowadzane do wewnetrznej powloki 23 przez doprowadzenie 25 wyso¬ kiego napiecia.Wokól lampy elektronopromieniowej 21 jest umieszczona metalowa obrecz 42 zmniejszajaca niebezpieczenstwo implozji. Polaczenie równolegle rezystora 43 i kondensatora 449 dostrojone do sieci zasilajacej pradu przemiennego o czestotliwosci np. 50 Hz lub 60 Hz, jest wlaczone pomiedzy obrecz 42 i zewnetrzna przewodzaca powloke 24. To polaczenie równolegle zabezpiecza przed niebezpieczenstwem udaru pradu przemiennego.Wyrzutnia elektronowa 26 jest umieszczona we wnetrzu szyjki 27 banki 22 lampy elektro¬ nopromieniowej 21. Sprezysty styk 29 laczy wewnetrzna powloke 23 z anoda 28 wyrzutni elektro¬ nowej 26. Wysokie napiecie zapewnia napiecia zasilania dla anody 28.Napiecia zasilania dla innych elektrod wyrzutni elektronowej 26, takich jak elektrody ogniskujaca i ekranujaca, sa doprowadzane przez wtyki podstawki z ukladu zasilania lampy132 261 3 elektronopromieniowej i innych elementów odbiornika telewizyjnego. Jak przedstawiono na fig. 1 napiecie zasileniu np. dla katody 30 jest doprowadzane przez wtyk 31 katody w pod¬ stawce i wlasciwe gniazdko /nie pokazane/ z ukladu zasilania 32 pokazanego jedynie czesciowo.Uklad zasilanie 32 zawiera tranzystor 33 dolaczony do zródla napiecia stalego +Vfi przez rezystor 34. Do bazy tranzystora 33 aa doprowadzane wejsciowe sygnaly wizyjne z ukla¬ du przetwarzania sygnalów wizyjnych, który nie jest pokazany na rysunku. Sygnaly zasilaja¬ ce katode z kolektora tranzystora 33 sa doprowadzone do wtyku 31 katody w podstawce przez rezystor 35. Koócówka C ukladu zaailania 32 dla wtyku 31 podstawki jest przylutowana.Kmiter tranzystora 33 jest dolaczony do wspólnej koncówki S uziemienia ukladu zasila¬ nia 32 przez rezystor 41• Taka wspólne koncówka S moze byc umieszczona na ramce lub podstaw¬ ce 36 wzglednie ns oddzielnej plytce z obwodami drukowanymi, przy czym plytka z obwodami drukowanymi i podstawka maja wspólne uziemienie. Wtyki innych elektrod w podstawce, które nie aa pokazane, moga byc polaczone elektrycznie z ich ukladami zasilania w sposób podobny do opisanego dla wtyku 31 katody w podstawce* Koncówka C moze byc zawarta w gniazdku /nie pokazanym/, przy czym inne koncówki ea do¬ laczone do innych elementów lampy elektronopromieniowej. Elementy jednej lub wiekszej licz¬ by przerw iskrowych, takich jak X-J pokazane na fig. 1, moga równiez byc zawarte w gniazd-, ku, przy czym koncówka uziemienia dwóch lub wiekszej liczby przerw iskrowych jest dolaczona do wspólnej koncówki P poprzez wyprowadzenie 37. Polaczenie elektryczne jest zapewnione od wyprowadzenia 37 do zewnetrznej przewodzacej powloki 24 i albo do uziemienia podstawki 36 jak przedatawiono na fig. 1, albo do wspólnych koncówek ukladu zasilania wyrzutni elektrono¬ wej 26, co nie jest pokazane na rysunku. Zwykle przewody 38 i 39 sa wlaczone pomiedzy wy¬ prowadzenie 37 i zewnetrzna powloke 24 oraz pomiedzy wyprowadzenie 37 i uziemienie podstaw¬ ki 3^# Koncówki dla przewodów 36 i 39 prowadzacych do wyprowadzenia 37 zewnetrznej prze¬ wodzacej powloki 24 i uziemienia podstawki 36 stanowia przylutowane koncówki P, A oraz wspólna koncówke S. Przewód 38 tworzy pierwszy obwód pradu stalego od wyprowadzenia 37 do koncówki A zewnetrznej powloki 24. Przewód 39 tworzy drugi obwód pradu stalego od wyprowa¬ dzenia 37 do wspólnej koncówki S# Obwód pradu przemiennego dla pradów lampy elektronopromieniowej przy przepieciu pomie¬ dzy podstawka 36 i koncówka A zewnetrznej powloki 24 jest utworzony za pomoca pojemnosci rozproszenia pomiedzy podstawka 36 i zewnetrzna powloka 249 jak przedstawiono na fig. 1 przez kondensatory Cg- i Cs2 reprezentujace pojemnosc rozproszenia miedzy róznymi punktami podetewki 36 i zewnetrzna powloka 24. Pomimo tego, ze sa przedstawione jedynie kondensato¬ ry C^ i C„p, pojemnosc rozproszenia podstawki jest rozlozona wzdluz calej struktury pod¬ stawki 36 i moze byc reprezentowana przez kondensator Cg ukladu elektrycznego 45% przedsta¬ wionego schematycznie na fig. 2.Uklad elektryczny 45 z fig. 2 reprezentuje obwody pradowe przy przepieciu dla pradu rozladowania pojemnosciowego zespolu wysokonapieciowego 40 z fig. 1. Dla przykladu, wysokie napiecie na anodzie 28 wyrzutni elektronowej 26 moze byc w warunkach zaklócenia podczas przepiecia doprowadzone do róznych elektrod, takich jak elektroda ogniskujaca. To wysokie napiecie jeat nastepnie przenoszone do wtyków podstawki, powodujac przepiecie pomiedzy wie¬ loma wtykami.Jak oznaczono strzalkami X-7 na fig. 1, przepiecie dla wtyku 31 katody podstawki be¬ dzie powodowalo przewodzenie pradu przez przerwe iskrowa do wyprowadzenia 37. Znaczna czesc wysokiego napiecia bedzie doprowadzana do koncówek P i C. Pierwszy prad I- przy przepieciu bedzie plynal w przewodzie 38 w celu zapewnienia toru rozladowania. Jak przedstawiono na fig. 2, napiecie V- jeet uzyskiwane miedzy koncówka P a koncówka A. To napiecie bedzie uzys¬ kiwane na impedancji wytworzonej przez cewke L^« i rezystor R.g» reprezentujace indukcyjnosc i rezystancje przewodu 38. Rezystor P. reprezentuje rezystancje struktury pomiedzy konców¬ ka A i zewnetrzna przewodzaca powloka 24, przy czym kondensator C^0 reprer.ontuje pojemnosc,4 132 261 rezystor P4Q reprezentuje rezystancje, a indukcyjnosc L4Q reprezentuje rozlozona indukcyj¬ nosc zespolu wysokonapieciowego 40 z fig. 1. Rezystor R^ reprezentuje rezystancje struktury pomiedzy wyrzutnia elektronowa 26 i wewnetrzna powloka 23.Pomijajac na moment wplyw rezystora R. wlaczonego pomiedzy koncówke A i koncówke Sf na¬ piecie V,. dziala jak potencjal zasilania podczas przepiecie w celu wytwarzania drugiego, oscylacyjnego pradu T? przy przepieciu, plynacego w przewodzie 39, podstawce 36 i w obwo¬ dach pradu uziemienia w ukladzie zasilania elektrod wyrzutni elektronowej. Niedotlumiony prad oscylacyjny Ip jest doprowadzany do koncówki A za pomoca kondensatora C^. Napiecie V2 miedzy koncówka P a koncówka S jest wytwarzane przez prad 1^ poprzez impedancje utworzona przez cewke L™ i rezystor R-9» reprezentujace indukcyjnosó i rezystancje przewodu 39* Na figurze 3 jest przedstawiony niedotlumiony prad oscylacyjny I« przy przepieciu, który rozpoczyna sie w przyblizeniu w czasie t.. i oscyluje przez kilka cykli, osiagajac pierwsze maksimum w przyblizeniu w czasie t? i pierwsze minimum w przyblizeniu w czasie t~.W przypadku takiego pradu oscylacyjnego Ip napiecie Vp bedzie przyjmowac stosunkowo duze wartosci zarówno o dodatnich jak i o ujennych wartosciach* Dodatnia wartosc szczytowa bedzie wytwarzana przez rezystancyjny spadek napiecia w wyniku przeplywu pradu Ip przez rezystancje Roq» Jak równiez przez dodatni epadek napiecia na indukcyjnosci Lont spowodowa¬ ny przez stosunkowo duza zmiane pradu 4^2. na przyklad podczas okresu czasu t^ - t2, jak przedstawiono na fig. 3. Stosunkowo duza ujemna wartosc szczytowa napiecia V? bedzie równiez wytwarzana przez ujemny spadek napiecia na indukcyjnosci L1Q spowodowany przez stosunkowo dlp duza zmiane pradu - -^| na przyklad podczas okresu czasu t« - t~.Napiecie Vp bedzie doprowadzane z powrotem przez przerwe iskrowa do róznych wtyków podstawki, takich Jak wtyk 31 katody, do róznych obwodów zasilania, takich jak uklad zasila¬ nia 32, wytwarzajac szkodliwe napiecia w ukladzie i mogac uszkadzac czule elementy pólprze¬ wodnikowe. Prady oscylacyjne podobne do pradu Ip moga równiez plynac w innych ukladach maja¬ cych wspólne obwody do uziemienia podstawki 36. W tych ukladach moga byc uzyskiwane napie¬ cia o stosunkowo duzych, dodatniej i ujemnych wartosciach, podobne do napiecia Vp. Czule przyrzady pólprzewodnikowe, takie jak uklady scalone, moga zostac uszkodzone, gdy nie beda w stanie wytrzymac znacznych napiec o polaryzacji przeciwnej do normalnej.Uklad wedlug wynalazku umozliwia tlumienie oscylacyjnego pradu Ip przy przepieciu, do¬ prowadzanego do koncówki A. Rezystor R. jest wlaczony pomiedzy podstawke 36 i zewnetrzna przewodzaca powloke 24, skutkiem czego bocznikuje kondensator Cs, Jak przedstawiono schema¬ tycznie na fig. 2. Wartosc rezystancji rezystora RA jest dobrana tak, ze rezystor R. dziala w kierunku zbierania napiecia na kondensatorze C^ przy czestotliwosciach pradów przy prze¬ pieciu i zasadniczego tlumienia pradu oscylacyjnego Tp« Rezystor R. moze zwykle zawierac wegiel, mieszanine z weglem lub warstwe metalowa. Dokladne polozenia koncówek rezystora R. zarówno na strukturze zewnetrznej przewodzacej powloki 24 jak i na podstawce 36 moga zmie¬ niac sie w szerokim zakresie dla róznych odbiorników.Na figurze 4 w przypadku rezystora Ri dolaczonego do kondensatora Cg, prad I2 jest tlumiony, przy czym wartosci dla obu +dl2/dt sa mniejsze w okresach czasu t1 - t2 i —| po czasie *2m Aiedotlumienie pradu I2 jest zasadniczo wyeliminowane i zarówno napiecia o do¬ datnich jak i ujemnych wartosciach ea zasadniczo zmniejszone.Typowe wartosci dla wybranych elementów dyskretnych i rozlozonych sa w przyblizeniu jak nastepuje: Rezystor R : 5 do 50 omów Rezystor R^t 22 do 100 omów /zaleznie od projektu odbiornika/ Rezystor R4Q: 20 do 200 omów Rezystor R-fi: mniejszy niz 1 om Pezyetor R^: mniejszy niz 1 om Rezystor R43: 2,7 megsome Kondensator C<7: 30 do 300 pF132 261 5 Kondenantor ^^i 700 do 3000 pF Kondensator 0 ..i 3900 pF Cewka L^, L.^: 10 aW/cm przewodu.Zastrzezenia patentowe 1. Uklad zabezpieczenia lampy elektronopromieniowej przed przepieciem, zawierajacej pojemnosciowy zespól wysokonapieciowy z doprowadzeniem wysokiego napiecia i koncówka dla niskiego napiecia, wyrzutnie elektronowa dolaczona do pojemnosciowego zespolu wysokona¬ pieciowego, uklad zasilania dolaczony do wyrzutni elektronowej, znamienny tym, ze zawiera rezystor AU/ tlumiacy prad, dolaczony do koncówki /A/ dla niskiego napiecia umieszczonej w zespole wysokonapieciowym /40/ i do wspólnej koncówki /S/ w ukladzie zasilania. 2. Uklad wedlug zastrz. 1t znamienny tym, ze koncówka /A/ i wspólna koncówka /s/ sa dolaczone do koncówki uziemienia przerwy iskrowej /X-X/. 3. Uklad wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze wspólna koncówka /S/ jest dolaczona do podstawki /36/f na której jest zamontowana lampa elektronopromieniowa /21A 4. Uklad wedlug zastrz. 1f znamienny tym, ze rezystor /Ri/ jest wlaczony miedzy koncówke /A/ i podstawke /36/. 5. Uklad wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pierwsza okladzine pojem* nosciowego zespolu wysokonapieciowego /40/ stanowi wewnetrzna przewodzaca powloka /23/ czesci stozkowej lampy elektronopromieniowej /21/ i druga okladzine pojemnosciowego zespolu wysokonapieciowego /40/ stanowi zewnetrzna przewodzaca powloka /24/ czesci stozkowej lampy elektronopromieniowej /21/.132 261 t. i} t$ 20*/WY Fig.3 •i H Hm/m Fig.4 PncownU Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100zl PL