Opis patentowy opublikowano: 1985 08 30 129104 Int Cl. F16D 7/06 Tworom wynalazku: Uprawniony z patentu: Jean Walteraeheid GmbH, Lohmar /Republika Federalna Niemiec/ SPRZEGLO PRZECIAZENIOWE Wynalazek dotyczy sprzegla przeciazeniowego dla zabezpieczenia linii napedowych, zwlaszoza walów przegubowych dla napedu sprzetu rolniczego przez walek przekaznikowy oiagnika, skladajacego sie z ozesoi sprzeglowej napedzanej 1 napedzajaoej, z których je¬ dna czesc sprzeglowa, uksztaltowana np, jako piasta sprzeglowa ma rozdzielone obwodowo wybrania,* któryoh sa utrzymywane elementy walcowe dzialajace jako elementy zablerakowe9 które w oelu przeniesienia momentu obrotowego zazebiaja sie z wyjeoiami drugiej czesol sprzeglowej i z piersoienla wtlaozajaoego9 utrzymywanego w polozeniu przeniesienia mo¬ mentu obrotowego przez sprezyny, dzialajace w kierunku obwodowym, przy czym elementy zabierakowe, przy przenoszeniu momentu obrotowego, opieraja sie wbrew sile sprezyny osiowej, utrzymywanej pomiedzy dwoma zderzakami, na pierscieniu wlaozajaoynu Znane jest /DE - Gbm 1 911 309/ sprzeglo zapadkowe do ograniozenia przenoszonego momentu obrotowego np. silnika napedowego, w którym zableraki, uksztaltowane jako ele¬ menty walcowe sa utrzymywane w wybraniaoh jednej ozesoi sprzeglowej i zasilane si-la sprezyny osiowej, zazebiaja sie z wybraniam! drugiej ozesoi sprzeglowej.V znanyoh wykonaniach jest niekorzystne Jednak to, te przy przekroozeniu ustalone¬ go momentu znamionowego, przez oiagle wpadanie zabieraków, uksztaltowanyoh jako kulki, w wybrania, powstaje wysoka energia uderzeniowa, która przejawia sie z jednej strony w powstajapym halasie, a z drugiej strony w silnym nagrzewaniu sprzegla zapadkowego.Dzieki temu na podstawie ciaglych uderzen jest ograniczona trwalosc sprzegla, ograni- ozajaoa moment obrotowy. Aby opisana niedogodnosc usunac,jest przewidziany wylacznik konoowy, który moze wylaczac elektryczny silnik napedowy, przy niewielkim przekroczeniu momentu obrotowego znamionowego* Dla ozyato mechanicznego napedu, np. laczaoego rolni— ozy sprzet dobudowywany,poprzez wal przegubowy z walkiem przekaznikowym oiagnika, nie uzywa ale opisanego sprzegla przeciazeniowego, poniewaz naped tutaj nie moze byc wyla- ozony przez wylacznik konoowy*z 129 104 V innym sprzegle przeciazeniowym zabieraki sa uksztaltowane Jako kulki, utrzymywane * osobnym koszyku /DE - AS 1 283 0^0/* V oelu przeniesienia momentu obrótonego, nie tyl¬ ko napedowe, ale takie napedzane czesoi sprzeglowe, sa tutaj zaopatrzone w wybrania, z którymi zazebiaja sie, w celu przeniesienia momentu obrotowego kulki* Przy przekro¬ czeniu ustalonego momentu znamionowego kulki wytaozaja sie z tyoh wybran i sa przeprowa¬ dzane przez ksztalt wyciec koszyka do biezni, z której one nie moga ponownie wypasc do wybran* Powyzej opisane niedogodnosci sa przez to w dalekim stopniu uniknieto* V tym wykonaniu jest jednakze niekorzystne, ze sila sprezyn takze w polozeniu wol¬ nego biegu dziala ciagle na zabieraki* Przez to, dla ponownego wlaczenia sprzegla prze¬ ciazeniowego, koszyczek Jest przekrecany wzgledem jednej z czesci sprzeglowych* Dalej jest niekorzystne, ze koszyczek utrzymujacy zabieraki jest polaczony przez tak zwane elementy ryglujace z jedna z czesci sprzeglowych* Przez to cale sprzeglo przeciazenio¬ we sklada sie z wielu pojedynczych czesoi poruszajacych sie wzajemnie* przez co opisane sprzeglo jest bardzo podatne na zaklócenia* Zadaniem wynalazku jest stworzenie sprzegla przeciazeniowego dla zabezpieozenia linii napedowych, które podozaa wolnego biegu jest zasilane z ¦HtHmiIw^ energia, na za¬ danie Jest samoczynnie wlaczane ponownie przez proste obnizenie ilosci obrotów napedu i dla szczególnych przypadków zastosowania Jest przelaozalne w calkowicie polozenie wolnego biegu* To zadanie zostalo wedlug wynalazku rozwiazane przez to* ze piersoien wlaozajaoy jest zaopatrzony w wybrania, odpowiadajace wybraniom drugiej ozesoi sprzeglowej, np* tulei sprzeglowej i ze elementy zabierajace przy przenoszeniu elementu obrotowego pod¬ pieraja sie w ten sposób zamknieciem ciernym na piersoieniu wlaczajacym, ze piersoien wlaczajacy przy przekroczeniu ustalonego momentu znamionowego przez ruch odtaczaJacy elementów zablerakowych z wewnatrz wybran jest w ten sposób przekrecany wbrew sile sprezyny, dzialajacej w kierunku obwodowym, ze wybrania piersolenia wlaczajacego sa prze tawiane do wyciec w odpowiadajacym polozeniu katowym, w których wnetrzu poruszaja sie elementy zabierakowe* V uksztaltowaniu wedlug wynalazku sprzegla przeciazeniowego jest szozególnie korzyst¬ ne, ze ono sklada sie tylko z niewielu pojedynozych czesci ruchomych wzgledem siebie* Przy zastosowaniu sprzegla przeciazeniowego do napedu sprzetu rolniczego poprzez wal przegubowy z walka przekaznikowego ciagnika okazuje sie szozególnie korzystne* ze po nastaniu przypadku przeoiazenia* ponowne wlaczenie sprzegla przeciazeniowego, moze byc wywolane przez proste obnizenie ilosoi obrotów walka przekaznikowego* Obslugujacy, wzgle¬ dnie kierowca ciagnika nie musi sie trudzic po kazdym procesie wylaczania na wstawanie z siedzenia ciagnika i reczne, ponowne wlaczanie sprzegla przeciazeniowego* V przeci¬ wienstwie do znanych sprzegiel zablerakowych sprzeglo przeciazeniowe wedlug wynalazku wykazuje w dalekim stopniu zmniejszenie dzialania zapadkowego podozas biegu luzem* V dalszym uksztaltowaniu wynalazku wewnatrz wybran Jest umieszozony zatrzask* obcia¬ zony sprezyna, dzialajacy w promieniowym kierunku* przy ozym wyjeola pierscienia wsacza¬ jacego sa w ten sposób uksztaltowane* ze elementy zabierakowe sa w polozeniu wolnego bie¬ gu utrzymywane w wyjeciach pierscienia wlaczajacego przez zatrzask* a pierscien wlaoza¬ jaoy przez drugi zatrzask jest unieruchamiany w polozeniu wolnego biegu* Sprzeglo przeciazeniowe przez te srodki jest przelaczane oalkowicie na wolny bieg tak, ze nie powstaje wieoej zaden moment szczatkowy i nie pojawia sie zadne dzialanie zapadkowe* Dzieki temu jest mozliwe* w razie potrzeby,zupelnie reczne wylaczanie sprzeg¬ la przeciazeniowego* Ta mozliwosc moze byc pozadana, gdy szereg takich sprzegiel przecia¬ zeniowych jest uzywanych w sprzecie roboczym do napedu pojedynczych linii, a te pojedyn¬ cze linie musza byc zatrzymywane*129 104 3 Wedlug dalszego uksztaltowania wynalazku elementy zablerakowe sa uksztaltowane Jako waleczki stozkowe* Przez uksztaltowanie elementów zablerakowych Jako waleczki stozkowe Jest osiagniety ich styk liniowy przy przenoszeniu momentu obrotowego* Za- tem9 przy Jednakowej wielkosci konstrukcji, sprzeglo przeciazeniowe moze przenosic wiekszy moment* Wynalazek Jest blizej wyjasniony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig» 1 przedstawia przekrój wzdluzny przez sprzeglo przeciazeniowe, fig. 2 - przekrój poprzeczny sprzegla przeciazeniowego wedlug fig* 1, fig* 3 - przekrój wzdluzny przez sprzeglo przeoiazeniowe w polozeniu wolnego biegu*, fig* 4 - przekrój wzdluzny przez sprzeglo przeciazeniowe z urzadzeniem wylaczajacym i przytrzymywaozem zwrotnym dla elementów zablerakowych podczas wolnego biegu9 fig* 5 - przekrój poprzeczny przez sprzeglo przeciazeniowe wedlug fig* 4, fig* 6 - przekrój wzdluzny przez sprzeglo przeoiazeniowe, w którym elementy zablerakowe sa uksztaltowane jako waleczki stozkowe, fig* 7f 8 i 9 - przebieg ruchu sprzegla przeciazeniowego przy przejsciu z polozenia przenoszenia elementu obrotowego w polozenie wolnego biegu* Sprzeglo przeciazeniowe przedstawione na fig* 1 sklada sie zasadniczo z piasty sprzeglowej 5 A tulei sprzeglowej 3» ulozyskowanej na niej obrotowo poprzez lozysko 2, która jest polaczona nieobrotowo z widelkami przegubu 1* Piasta sprzeglowa 5 jest zao¬ patrzona w promieniowo* na zewnatrz rozszerzajacy sie kolnierz* w którym sa wykonane, równomiernie rozdzielone na obwodzie* wybrania 14 dla przyjecia elementów zablerako¬ wych 4* Powierzchnia pierscieniowa tulei sprzeglowej 3 zwróoona do elementów zablera¬ kowych 4* jest zaopatrzona w wyciecia 13t odpowiadajace wybraniom 14* w które moga wchodzic elementy zablerakowe 4 w celu przenoszenia momentu obrotowego* Na rozszerzo¬ nym kolnierzu piasty sprzeglowej 5 przeciwleglym do powierzchni pierscieniowej tulei sprzeglowej 3 Jest umieszczony piersoien wlaozajaoy 15t który jest zaopatrzony od jej strony w wybrania 18, równiez odpowiadajace wycieciom 14 piasty sprzeglowej 5« Pierscien wlaozajaoy 15 jest przy tym* przez dwie sprezyny obwodowe 7» które moga byc uksztaltowane jako sprezyny naciskowe lub takze jako naciagowe i które opieraja sie z Jednej strony na kolkach 8 piersoienia wlaozajacego 15* a z drugiej strony na kolkach 6, które sa polaczone z piasta sprzeglowa 5,w ten sposób utrzymywany w neutral¬ nym polozeniu, ze wybrania 18 piersoienia wlaozajacego 15 sa utrzymywane w przestawnym polozeniu do wyolec 14 piasty sprzeglowej 5* Po stronie pierscienia wlaozajaoego 159 odwróconeJ od elementów zablerakowych 4, opiera sie on, poprzez lozysko naoiskowe 9 na tarozy podtrzymujacej 10* Na stronie odwróconej od lozyska naoiskowego 9 taroza podtrzymujaca 10 przylega do sprezyny 11, która ze swojej strony opiera sie w promie¬ niowym kierunku na zderzaku koncowym 17* V Kierunku przeciwnym sila sprezyny 11 Jest powstrzymywana przez tarcze podtrzymujaca 10 opierajaca sie o osiowy opór 16* Elemen¬ ty zablerakowe 4 leza dlatego przy zatrzymanym sprzegle przeciazeniowym, to znaczy przy braku zasilania momentem obrotowym, swobodnie w wybraniach 13 tulei sprzeglowej 3* Przy zasilaniu sprzegla momentem obrotowym elementy zablerakowe 4 przesuwaja sie w kie¬ runku do pierscienia wlaozajaoego 15* wychodzac z wybran 13 i opieraja sie przy tym, poprzez piersoien wlaozajaoy 15, lozysko naciskowe 9 A taroze podtrzymujaca 10, na sprezynie osiowej 11* Na fig* 2 jest widoczne polaczenie przegubowe sprezyn 7, dzialajacych w kierunku obwodowym, które z Jednej strony opieraja sie na kolku 6 umieszczonym w piascie sprze¬ glowej 5, a z drugiej strony na kolkach 8 umieszczonych w pierscieniu wlaczajacym 15* Na fig* 3 jest przedstawione sprzeglo przeoiazeniowe po przelaczeniu w polozenie wolnego biegu* Elementy zablerakowe 4, które przy zasilaniu sprzegla przeciazeniowego momentem obrotowym pozostaja w zamknieciu oiernym z pierscieniem wlaozajaoym 15, przy wystapieniu przeciazenia, wytaczaja sie z wybran 13 tulei sprzeglowej 3 1 przekrecaja, przez ich ruch odtaozanla, piersoien wlaczajacy 15 wobec sily obwodowych sprezyn 7[ 4 129 104 v ten sposób, ze wybrania 18 pierscienia wlaczajacego 15 przechodza w odpowiednie po¬ lozenie do wyciec 14 piasty sprzeglowej 5* Elementy zabierakowe 4, które tymczasem wychodza z wybron 13 piasty sprzeglowej 5 moga przez to wpadac do wybran 18 pierscie¬ nia wlaozajaoego 15* Poniewaz sila sprezyny 11 jest przyjmowana obustronnie przez zderzaki 16 i 17» elementy zabierakowe 4 przylegaja teraz bezsilowo do wybran 18 pierscienia wlaczajacego 15 i odtaczaja sie przy dalszym obrocie piasty sprzeglowej 5 do biezni obiegowej 26.Poniewaz pierscien wlaczajacy 15 przy przelaczeniu w polozenie wolnego biegu Jest przekrecany ze swojego, ustalonego przez sprezyny 7 polozenia neutralnego, próbuje on na podstawie sily sprezyn ponownie Je zajac• Dc^óki naped i z nim.piasta sprzeglowa 5 jest obracana z wysoka ilosoia obrotów to jest niemozliwe calkowite wpadniecie elementów zabierakowyoh 4 do wybran 13 tulei sprzeglowej 3 zapewniajacych przenoezenie momentu obrotowego* Sprzeglo przeciazeniowe przekreca sie przy tym, ze zmniejszajacym sie silnie dzialaniem zapadkowym, w poloze¬ nie wolnego biegu* Samoczynne, ponowne wlaczenie sprzegla przeciazeniowego moze byc wywolane przez proste obnizenie ilosci obrotów napedu. Jezeli ruch wzgledny elementów zabierakowych 4 obok wybran 13 tak daleko zmniejszy sie, ze sila sprezyny 7 wystarcza do wcisniecia calkowitego elementów zabierakowyoh 4 w wybrania 13, to sprzeglo Jest ponownie wlaozane w polozenie przenoszenia momentu obrotowego* Na fig* 4 i 5 jest przedstawione sprzeglo przeciazeniowe, które po przeciazeniu momentem obrotowym mozna przelaczyc calkowicie na wolny bieg, to znaczy obraca Sie Ono wtedy bez zadnego dzialania zapadkowego* To jest korzystne, zwlaszoza wtedy* gdy sprzeglo przeciazeniowe jest zabudowane w linii napedu, która nie podlega ciaglej kontroli* V sprzeg-le przeciazeniowym przedstawionym na fig* 4 i 5 wewnatrz piasty sprzeglo¬ wej 5 jest pr/,j.: zlany zatrzask, przyporzadkowany kazdemu wycieoiu, który sklada sie z ku: i 19 i sprezyny 20 zasilajacej kulke w promieniowym kierunku* Poza tym na obwo¬ dzie zewnet r-zryn*. pierscienia wlaczajacego 15 jest przewidziany dalszy zatrzask zlozo¬ ny z kulki 22 i sprezyny 24 Ja zasilajacej* V polozeniu przenoszenia momentu obroto¬ wego kulka 22 opiera sie promieniowo na zewnatrz na laczniku ryglujacym 21* Jezeli pierscien wlaczajacy 15* przez wystapienie przeciazenia sprzegla, Jest przekreoany zo swojego neutralnego polozenia, to kulki 22 przyjmuja polozenie ryglowania* oznaczo¬ ne linia kreskowo-punktowa jako 22** Pierscien wlaczajacy 15 jest przy tym przez przy¬ leganie kulek w polozeniu ryglowania 22#, poza lacznikiem ryglujaoym 21 Jest utrzymy¬ wany w polozeniu wolnego biegu* Aby sprzeglp odlaczone przeprowadzic ponownie w polo¬ zenie zabierania Jest przewidziane na obudowie 12, otaczajaoej sprzeglo, odsadzenie 23, które jesli tylko obudowa 12 wbrew sile sprezyny 25 jest przesuwana w kierunku tulei sprzeglowej 39 przesuwa kulki 22 pod lacznik zabierakowy 21, tak ze pierscien wlacza¬ jacy 15 moze ponownie odskoczyc do tylu w neutralne polozenie* Na fig* 6 jest przedstawione sprzeglo przeciazeniowe, w którym elementy zabiera- kowe 4 sa uksztaltowane jako rolki stozkowe* To wykonanie ma zalete* ze zachodzi styk liniowy pomiedzy elementami zabierakowymi 4, a Innymi ozesoiaml sprzegla tak, ze bez powiekszania wymiarów sprzegla moze ono nadawac sie do wiekszych momentów obrótowyoh* Na fig* 7f 8 i 9 Jest przedstawione przejscie sprzegla przeciazeniowego z poloze¬ nia przenoszenia momentu obrotowego do polozenia wolnego biegu* Na fig* 7 sprzeglo przeciazeniowe znajduje sie w polozeniu rozpoczecia ruohu przylaczania, przy spadku przeciazenia* Elementy zabierakowe 4, na podstawie przeciwnego momentu tulei sprze¬ glowej 3 i piasty sprzeglowej 5 wytaczaja sie z wybran 13 tulei sprzeglowej 3# przy czym one odtaczaja sie strona tylna po pierscieniu wlaczajacym 15 1 on porusza sie ze swojego neutralnego polozenia, jak przedstawiono na fig* 8, do polozenia wolnego} I s, 129104 5 biegu* Sb, fifi» 9 ruch przelaczania Jest zakonczony, to znaczy elementy zabierakowe k •a calki)*ioie wytoczone z wybran 13 tulei sprzeglowej 3 i wtoczone w wybrania 18 plersoijenia wlaozajaoego 15* Sprzeglo przeciazeniowe Jest dzieki temu przelaczone na wolnjf bieg* { PL PL PL PL