Przedmiotem wynalazku jest sposób faldowania cienkosciennego przewodu gietkiego, zwlaszcza oslo¬ nek do wyrobu kielbas, w którym material prze¬ wodu gietkiego rozpiera sie od srodka, a na jego zewnetrznej powierzchni zageszcza sie osiowo.Przedmiotem wynalazku jest równiez urzadzenie do osiowego faldowania cienkosciennego przewodu gietkiego, zwlaszcza do wyrobu kielbas.Znane sa liczne sposoby i urzadzenia do faldo¬ wania na rurze duzej dlugosci cienkosciennych giet¬ kich przewodów z celulozy lub z tworzywa sztucz¬ nego, w celu uzyskania zwartego odcinka, który mozna napelnic masa za pomoca urzadzenia napel¬ niajacego. Rura sluzy do promieniowego rozpiera¬ nia przewodu w czasie operacji faldowania i do nadania okreslonej srednicy wewnetrznej powstaja¬ cej przy faldowaniu oslonki.Ponadto podczas faldowania gietki przewód na¬ dmuchuje sie poprzecznie aby nadac mu odpo¬ wiednia postac potrzebna do przeprowadzenia ope¬ racji faldowania. Faldowanie prowadzi sie za po¬ moca kól zebatych lub zabieraków zamocowanych do obiegajacych lancuchów. Ponadto znany jest takze sposób, w którym zageszczanie osiowe giet¬ kiego przewodu prowadzi sie za pomoca obrotowej tulei z wewnetrznym uzebieniem srubowym, ota- « czajacej gietki przewód. Te wszystkie urzadzenia maja jednak te wade, ze dzialaja one na prze¬ wód w sposób mechaniczny i powoduja wieksze lub mniejsze naprezenia. Z tego powodu zwlaszcza 10 15 20 25 30 przy cienkosciennych przewodach z wlókien natu¬ ralnych na bazie kolagenu, istnieje niebezpieczen¬ stwo powstawania niewidocznych uszkodzen ma¬ terialu przewodu gietkiego w czasie jego faldowa¬ nia.Wynalazek ma za zadanie opracowanie sposobu osiowego faldowania cienkosciennego przewodu gietkiego oraz urzadzenia do osiowego faldowania przewodu gietkiego, w których bedzie wykluczone uszkodzenie materialu tego przewodu. Zadanie to rozwiazano w ramach wynalazku dzieki zastosowa¬ niu do faldowania przewodu gietkiego co najmniej jednego strumienia powietrza skierowanego ukos¬ nie wzgledem osi przewodu gietkiego.Przy zastosowaniu sposobu wedlug wynalazku usuwa sie wszelkie mechaniczne zetkniecia z ma¬ terialem przewodu gietkiego, a zamiast tego ma¬ terial zostaje pneumatycznie nakarbowany i ulo¬ zony w srubowe faldy. Przy tym mozna zmiana wielkosci cisnienia powietrza i szybkosci obiegowej jego strumienia, wplywac na tworzenie sie fald tworzac ich optymalna postac.W korzystnym zastosowaniu sposobu wedlug wy¬ nalazku, ten proces zostaje ulepszony przez to, ze zmienia sie kat, pod którym strumien powietrza jest nachylony do osi gietkiego przewodu podda¬ wanego faldowaniu. Próby wykazaly, ze tworze¬ nie fald zostaje ponadto ulepszone przez to, ze stru¬ mieniowi powietrza nadaje sie wydluzony przekrój w kierunku obwodu gietkiego przewodu. Przy tym 128 768128 768 korzystne jest, zeby dzialanie strumienia powiet¬ rza odbywalo sie wzdluz linii srubowej dookola osi gietkiego przewodu.Przy malych srednicach gietkich przewodów wy¬ starczy na ogól jeden wirujacy strumien powietrza.Przy wiekszych srednicach przewodów moze byc natomiast korzystne zastosowanie dwóch lub wie¬ cej strumieni powietrza rozmieszczonych dokola obwodu przewodu, dzialajacych równoczesnie, na skutek czego wytwarza sie faldy w postaci sruby wielozwojnej.Urzadzenie wedlug wynalazku, z trzpieniem prze¬ chodzacym przez material przewodu gietkiego oraz z opora chwytajaca koniec sfaldowanego gietkiego przewodu i cofajaca sie przy faldowaniu w sposób sterowany, charakteryzuje sie tym, ze ma co naj¬ mniej jedna dysze ustawiona ukosnie wzgledem osi trzpienia, polaczona ze zródlem sprezonego powiet¬ rza. Dysza ta jest napedzana obrotowo wokól osi trzpienia, przy czym jej kat ustawienia jest nasta¬ wiamy. Os trzpienia moze byc otoczona wieksza iloscia wirujacych, równomiernie rozstawionych do¬ kola osi trzpienia dysz, które mozna zaslaniac i od¬ slaniac.Korzystnie co najmniej dwie sasiadujace ze soba w kierunku obwodowym dysze sa odsloniete w tym samym czasie. Odslanianie i zaslanianie dysz reali¬ zuje element sterujacy, napedzany obrotowo za po¬ moca sprezonego powietrza.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie wedlug wynalazku z dysza wirujaca wokól osi wzdluznej gietkiego materialu faldowanego przewodu, w przekroju osiowym, fig. 2 — urzadzenie jak na fig. 1 w widoku z boku, fig. 3— inny przyklad wykonania urzadzenia z dwie¬ ma dyszami przestawionymi na obwodzie wzgledem siebie o 180°, fig. 4 — dysze nastawna za pomoca ulozyskowania w panewce kulistej, w przekroju osiowym.Urzadzenie 10 uwidocznione na fig. 1 sklada sie ze stojaka 14 przytwierdzonego do podstawy 12, który od góry ma postac pólpanewki i razem z pól- Tanewkowata pokrywa 16 tworzy panewke lozyska, w której jest ulozyskowana za pomoca lozysk kul¬ kowych 18, wirujaca obudowa 20 dyszy. Pokrywa ma króciec 22 doprowadzajacy sprezone powietrze, z wylotem do uszczelnionej uszczelkami 24 komory pierscieniowej 26 na zewnetrznym obwodzie obu¬ dowy 20 dyszy.W obudowie 20 dyszy jest wykonany otwór 28 otaczajacy trzpien 30 w postaci rury, na którym jest naciagniety material przewodu gietkiego, któ¬ ry ma byc faldowany i odkladany w faldach na tftale cofajaca sie przy faldowaniu opore 36. Otwór 28 jest stozkowo rozszerzony w kierunku konca skierowanego ku oporze 36 i obejmuje ukosnie na zewnatrz skierowanym gwintowym otworem 38 dysze 40, polaczona poprzez otwór osiowy 42 i otwór promieniowy 44, z komora pierscieniowa 26.Obudowa 20 dyszy posiada na drugim koncu, na zewnetrznym obwodzie, uzebienie 46, z którym ko- krzystnie za pomoca paska zebatego jest sprzezo¬ ny równiez nie pokazany silnik napedowy.Gdy silnik napedowy jest wlaczony, a poprzez króciec 22 jest doprowadzone sprezone powietrze, strumien powietrza wyplywa z dyszy wirujacej do¬ kola osi 48 trzpienia 30 do faldowania ukosnie wzgledem osi 48 i w sposób ciagly falduje material 5 32 przewodu gietkiego na jego obwodzie oraz od¬ klada na opore 36 w postaci srubowych fald 34.Jak pokazano na fig. 2, dysza moze byc wykona¬ na korzystnie jako dysza splaszczona, której wy¬ lot 50 jest nachylony wzgledem osi 48 trzpienia 30 w pod katem mniejszym od 90°, skutkiem czego roz¬ ciagniety wzdluznie wylot dyszy lezy na linii sru¬ bowej odpowiadajacej powstajacym faldom 34.Fig. 3 przedstawia urzadzenie, w którym sa za¬ montowane dwie dysze 40' i 40" z odpowiednimi 15 kanalami 42', 42" i 44', 44". Pozostala czesc urza¬ dzenia jest taka sama, jak w postaci wykonania przedstawionej na fig. 1 i 2.Poniewaz w urzadzeniu wedlug fig. 3 material gietkiego przewodu jest równoczesnie karbowany 20 i ukladany w faldy w dwóch miejscach lezacych na przeciwleglych koncach jego srednicy, powstaja przy obracaniu sie dysz dokola osi 48 dwa zwoje srubowe, wedlug których ukladaja sie faldy. Rów¬ niez w postaci wykonania wedlug fig. 3 dysze moga 25 miec ksztalt dysz splaszczonych.Podczas gdy w przykladach wykonania wedlug fig. 1 do 3 dysze sa zamontowane na stale w obu¬ dowie 20 dysz, fig. 4 pokazuje przyklad zamonto¬ wania dyszy z mozliwoscia nastawienia jej kata 30 wylotowego dyszy wzgledem osi 48 trzpienia.W tym celu obudowa 20 dyszy posiada w posze¬ rzeniu otworu 28 wzglednie duzy gwintowany otwór 52, na dnie którego jest uksztaltowana pa¬ newka kulista 54. Do otworu 52 mozna wkrecic 35 pierscien dociskajacy 56, którego otwór po stronie wewnetrznej ma równiez postac panewki kulistej, a na zewnetrznej stronie ma ksztalt stozkowy. Po¬ miedzy lozyskiem kulistym 54 i pierscieniem do¬ ciskajacym 56 jest uchwycona kulista glówka 58 40 dyszy 60, która mozna nastawic na pozadany kie¬ runek przez poluzowanie pierscienia dociskajacego 56 za pomoca klucza chwytajacego za rozstawione na srednicy otwory 62 i ponowne dokrecenie pier¬ scienia dociskajacego. Pierscien samouszczelniaja- 45 cy 64 o przekroju okraglym zapobiega wyplywowi powietrza rozproszonego pomiedzy otworem gwin¬ towanym 52 i pierscieniem dociskajacym 56.Dysza moze miec otwór walcowy. Moze ona rów¬ niez miec plaska szczeline wylotowa, której polo- 50 zenie mozna dostosowac do postaci srubowej za¬ danych faldów, przez poluzowanie i ponowne do¬ krecenie pierscienia dociskajacego 56.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób osiowego faldowania cienkosciennego 55 przewodu gietkiego, zwlaszcza oslonek do wyrobu kielbas, w którym rozpiera sie przewód promienio¬ wo od srodka a na jego zewnetrznej powierzchni zageszcza sie go osiowo wirujaca w miejscu dookola osi przewodu gietkiego sila wytwarzajaca regular- 60 ne faldy, znamienny tym, ze sile wytwarza sie, co najmniej jednym strumieniem powietrza skie¬ rowanym ukosnie wzgledem osi przewodu gietkie¬ go. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 65 wytwarza sie strumien powietrza o przekroju po-128 768 dluznym w kierunku obwodu przewodu gietkiego. 3. Urzadzenie do faldowania cienkosciennego przewodu gietkiego zwlaszcza oslonek do wyrobu kielbas majace trzpien w postaci rury przecho¬ dzacy przez material przewodu gietkiego, oraz opo¬ re chwytajaca koniec sfaldowanego gietkiego prze¬ wodu i cofajaca sie w czasie faldowania, znamien¬ ne tym, ze jest wyposazone w co najmniej jedna dysze (40), umieszczona ukosnie wzgledem osi (48) trzpienia (30). 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze dysza (40) jest napedzana obrotowo wokól osi (48) trzpienia (30). 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze kat nachylenia dyszy (60) wzgledeni osi (48) trzpienia (30) jest nastawiamy. 10 15 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze dysza (40) jest wykonana jako splaszczona. 7. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze dysza (40) jest nachylona swoim wydluzonym przekrojem otworu pod katem ostrym do plasz¬ czyzny poprzecznej, prostopadlej do osi (48). 8. Urzadzenie wedlug zastrz. 7, znamienne tym, ze kat nachylenia dyszy (40) jest nastawiamy. 9. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze jest wyposazone w wieksza ilosc równomiernie rozmieszczonych wokól trzpienia (30) dysz (40). 10. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze ma element sterujacy odslanianiem i zaslania¬ niem dysz (40) napedzany obrotowo za pomoca sprezonego powietrza.^^WMPfcMZL Fig.1 32 \ W128 768 I~X G2 66 WZGraf. Z-d 2 — 673/85 — 30+16 Cena 190 zl PL