Przedmiotem wynalazku jest przeciwwybuchowy uklad urzadzen do przekazywania energii lokomo¬ tywy z silnikiem wysokopreznym, skladajacy sie z mechanizmu do przekazywania energii napedu glównego i z mechanizmu do przekazywania e- nergii napedu pomocniczego, z urzadzenia steru¬ jacego, zabezpieczajacego i sygnalizujacego.W zagrozonej wybuchem strefie wystepujacej na otwartej przestrzeni Otakie warunki istnieja np. w przypadku róznych instalacji i urzadzen przemy¬ slu naftowego, chemicznego lub innego podobnego przemyslu przetwarzania surowców chemicznych o- raz w okreslonych obszarach stacji zaladow¬ czych, punktów przeladunkowych, magazynów, placów skladowych itp. obiektów, eksploatacyjnych w ramach danego przemyslu piaetwórczego), moga byc stosowane tyilko takie lokomotywy, kltóre cal¬ kowicie spelniaja stawiane im bardzo ostre wyma¬ gania i przepisy w zakresie bezpieczenstwa pra¬ cy. Latwopalne gazy lub pary cieczy, podatne na utlenianie pylu cial stalych, jak równiez typowe srodki wybuchowe moga byc przyczyna nastapie¬ nia wybuchu w tego rodzaju strefach. Z tego rodzaju materialami trzeba dokonywac róznych technologicznych i eksploatacyjnych operacji (jak na przyklad w przypadku zaladowywania lub oprózniania wagonów-cystenn i rozrzadzania zala¬ dowanych juz wagonów). Kryterium nastapienia wybuchu jest to, ze w powietrzu istnieje miesza¬ nina o charakterze palnym lulb wybuchowym, to 10 15 20 25 2 jest mieszanina pylu, gazu oraz pary, której sklad okresla ja w przedziale pomiedzy dolna a górna wartoscia wybuchowosci, wlasciwa dla danej mie¬ szaniny. Dla spowodowania wybuchu musi prze¬ waznie równiez istniec tak zwane zródlo zaplonu: plomien, rozzarzona luib goraca powierzchnia, istkrzenie elektryczne spowodowane wadliwymi stykami lub powstanie luku elektrycznego, jak równiez iskrzenie lub wyladowanie, które moze wystepowac na skutek uprzedniego naladowania ladunkami elektrostatycznymi, spowodowanego na przyklad przez uderzenie, tarcie itp.Budowa i sam sposób eksploatowania spotyka¬ nych powszechnie lokomotyw z silnikiem wysoko¬ preznym sa tak niekorzystnie przewidziane, ze w zagrozonych wybuchem obszarach trzeba brac pod uwage istotnie liczne i przewaznie zagrazajace wy¬ wolaniem wybuchu czynniki. I tak w lokomoty¬ wach napedzanych silnikiem wysokopreznym, w komorach spalania tych silników jeszcze pod wtry¬ skiem paliwa powietrze osiaga temperature w gra¬ nicach od okolo 700°C do 900°C, a nastepnie od o- kolo 1800°C do 2000°C, pomimo surowych prze¬ pisów, które dla gazów spalinowych i powierzchni maszyn uznaja za dopuszczalna temperature w gra¬ nicach co najwyzej od 100°C do 200°C.Ilosc energii cieplnej wytwarzanej w tych sil¬ nikach mozna odpowiednio zmniejszyc — czescio¬ wo na skutek ograniczenia mocy silnika, a cze¬ sciowo przez intensywne chlodzenie oraz przez126 585 3 * przemyslane zaprojektowanie ukladu. Mniej wiecej 90*/* uzytecznej energii mechanicznej uzyskiwanej w silniku wysokopreznym zostaje za posrednictwem tak zwanego ukladu przenoszenia sily glównej przeniesione na kola napedzane wzglednie na hak pociagowy lokomotywy. Nastepnie pozostale lOtyt po wielu kolejnych przemianach zostaje w koncu z powrotem zamienione na energie mechaniczna i przekazane poprzez tak zwany uklad przenosze¬ nia sily pomocniczej do poszczególnych urzadzen odbiorczych energii wykonujacych prace pomocni¬ cza, to znaczy do sprezarki, do wentylatora chlo¬ dzenia, do generatora pradu sluzacego do ladowa¬ nia baterii akumulatorowej itp. Ponadto jednak z tej ilosci energii wynoszacej lCWii musi byc rów¬ niez'pokrywane zapotrzebowanie energetyczne róz¬ nego rodzaju urzadzen sterowniczych lokomotywy napedzanej silnikiem wysokopreznym, np. Diesla.W stosunku do udzialu okolo 90»/# energii sluza¬ cej do przenoszenia w ukladzie przenoszenia sily glównej, pozostala czesc energii, doprowadzona do urzadzen odbiorczych wykonujacych prace pomoc¬ nicza i wynoszaca okolo l(P/t ogólnej ilosci energii, stanowi kilka rodzajów energii, a mianowicie e- nergia mechaniczna, energia hydrauliczna (np. przy zastosowaniu oleju pod cisnieniem wzglednie sprezonego powietrza) lute energia elektryczna.Nieustannie wzrastajace wymagania eksploata¬ cyjne dotyczace lokomotyw z silnikiem wysoko¬ preznym spowodowaly, ze budowane uprzednio zu¬ nifikowane urzadzenia sterownicze musialy byc dostosowywane do wielu aktualnych wymagan.Tego rodzaju urzadzenia, spelniajace zasadniczo cztery zadania, wykazuja nastepujace cechy: — urzadzenia sterownicze do realizowania i dal¬ szego przekazywania dyspozycji maszynisty po¬ przez zautomatyzowanie okreslonych funkcji cze¬ sciowych ni predkosci, uruchamianie blokad); — urzadzenie kontrolne do pomiarów okreslo¬ nych parametrów w warunkach pracy. W przy¬ padku, kiedy wielkosci tych parametrów przekra¬ czaja dopuszczalne wartosci graniczne, zostaje to zasygnalizowane poprzez odpowiednie wskazania cyfrowe lut) analogowe. Urzadzenie kontrolne po¬ woduje odblokowanie drogi przeplywu róznych rodzajów energii (np. energii elektrycznej, spre¬ zonego powietrza, oleju pod cisnieniem) lub zamy¬ ka droge przeplywu dla tych rodzajów energii wzglednie przeprowadza obie operacje blokowania i odblokowania; — urzadzenia zabezpieczajace do wykonywania operacji zwiazanych z przeplywem energii i prze¬ kazujace nadzorowanym urzadzeniom takie sygna¬ ly sterujace (rozkazy), które eliminuja w sposób skuteczny choc nie calkowity stan zagrozenia, spo¬ wodowany przez niedopuszczalne wartosci odpo¬ wiednich parametrów (na przyklad wylaczenie sil¬ nika wysokopreznego w przypadku obnizenia sie cisnienia oleju w ukladzie smarowania,. zmniej¬ szenie obciazenia w przypadku nadmiernej tempe¬ ratury wody chlodzacej, lub wylaczenie obciazenia silnika przez przestawienie na bieg luzem, co mo¬ ze byc równiez polaczone z odlaczeniem ukladu przenoszacego sile glówna); — urzadzenia sygnalizacji zwrotnej do ostrze¬ gania lub informowania maszyniste za posrednic¬ twem optycznych, akustycznych lub innych skutecz¬ nie dzialajacych srodków sygnalizacyjnych o ma¬ jacej nastapic lub zaszlej nieoczekiwanie zmianie któregos z kontrolowanych parametrów (na przy¬ klad o obnizeniu sie cisnienia powietrza steruja¬ cego do wartosci bliskiej dolnej granicznej warto¬ sci dopuszczalnej lub na przyklad o jakiejs nieza¬ mierzonej operacji przelaczenia, która zostala rze¬ czywiscie dokonana). / Wyzej omówione urzadzenia do przenoszenia mocy oraz uklady sterownicze, kontrolne, zabez¬ pieczajace i urzadzenia sygnalizacji zwrotnej w lokomotywie z silnikiem wysokopreznym sprawiaja, ze konieczny jest tu znacznie rozbudowany uklad zasilania energia. W takim ukladzie zasilania znaj¬ duja zastosowanie elektryczne, hydrauliczno-pneu- matyczne, mechaniczne zespoly, urzadzenia i pola¬ czenia, inaczej mówiac rózne przetworniki energii i urzadzenia odbiorcze energii.Na otwartych, zagrozonych pod wzgledem wybu¬ chowym przestrzeniach, zamiast sterowania po¬ wszechnie spotykanych lokomotyw napedzanych sil¬ nikiem wysokopreznym, to znaczy lokomotyw w wykonaniu zwyklym, wystepuje koniecznosc sto¬ sowania lokomotyw z silnikiem wysokopreznym posiadajacym zabezpieczenie przeciwwybuchowe.Stopien zagrozenia wybuchowego jest tu rózny: pierwsza strefa zagrazania wystepuje w miejscu powstania i rozprzestrzeniania sie mieszanin o cha¬ rakterze wybuchowym. W miare Wzrostu odleglosci od tego miejsca zagrozenie maleje i w okreslonej odleglosci oraz w okreslonych warunkach — cal¬ kowicie zanika. Przewidziana do pracy w takich obszarach lokomotywa pracuje w strefach zagro¬ zonych wybuchem o róznej kategorii stopnia za¬ grozenia, oraz okresowe równiez i poza tymi stre¬ fami.Poniewaz w przemysle wytwarzajacym lokomo¬ tywy produkowanych jest niewiele lokomotyw z silnikiem wysokopreznym posiadajacych zabezpie¬ czenie przeciwwybuchowe, natomiast buduje sie znacznie wiecej powszechnie spotykanych lokomo¬ tyw z silnikiem wysokopreznym w wykonaniu zwyklym — nalezy przyjac zgodnie ze stosowanym w praktyce sposobem produkowania, ze wykonania z zabezpieczeniem przeciwwybuchowym sa produ¬ kowane w oparciu o bedace juz do dyspozycji zwy¬ kle jednostki trakcyjne z silnikiem wysokoprez¬ nym, urzadzenia lub ewentualnie typy lokomotyw przy wprowadzeniu odpowiedniej ich przebudowy.W rezultacie jednak powoduje to ogólne obnizenie parametrów eksploatacyjnych tych jednostek trak¬ cyjnych, urzadzen wzglednie calego sluzacego ja¬ ko podstawowy, typu danej lokomotywy mocy, obnizenie bezwzglednych i wzglednych wspólczynników wagi itp.) oraz powoduje to ogra¬ niczenie mozliwosci stosowania danego typu loko¬ motyw jak równiez obnizenie ogólnego stopnia przydatnosci takiego typu lokomotyw.W przypadku przebudowy lub rozbudowy dane¬ go typu lokomotywy najpowazniejsze zagadnienie stanowia urzadzenia i aparatura elektryczna, ma¬ szyny wirujace, instalacja kablowa oraz centralna 10 15 20 21 30 36 40 45 50 55 50(26 585 b-Ueria akumulatorowa. W tych miejscach, w ktc rych nalezy sie liczyc z iskrzeniem i powstawa¬ niem wyladowan elektrostatycznych nalezy prz widziec odpowiednie szczelne obudowy, wytrzymre na cisnienie. Kable musza byc prowadzone w/o¬ slonach stalowo-pancernych, zas wirujace mrizy- ny trzeba umieszczac w zamknietych komoracl/we¬ wnetrznych. W kolejnych pojazdach trakc.yfnych napedzanych silnikami spalinowymi centrauy za¬ sobnik energii (bateria akumulatorowa) yznawa- ny jest z fachowego punktu widzenia ;\/ko nie¬ zbedny, poniewaz jest on potrzebny do pr/rywania szczytowego zapotrzebowania energii i izieki za¬ silaniu akumulatorowemu moze funkcj/nowac u- klad elektryczny pozycyjnych sygnalów/swietlnych oraz uklad oswietlenia lokomotywy, ntwet i wte¬ dy kiedy silnik maszyny nie pracuje./ Podczas la¬ dowania baterii akumulatorowej wytyarza sie jed¬ nak gaz piorunujacy. Dla rozciencz/nia tego gazu i odprowadzenia go trzeba zapewr/c odpowiednia regularna wymiane powietrza w szafie i baterii a- kumulatorowej, zaprojektowan/j jako cisnienio- szczelna, odpowiadajaca wymamnym próbom cis¬ nieniowym oraz posiadajaca zabezpieczenie przed przeskokiem plomienia w ukladzie doplywowym i odplywowym powietrza wentamjacego. Tego rodza¬ ju rozwiazania lacza sie tJ znacznym wzrostem kosztów eksploatacyjnych^! przysparzaja wiele trudnosci. Najpowazniejszymi wadami i niedoma- ganiami urzadzenia elektrycznego, zabezpieczonego w powyzszy sposób przed mozliwoscia wywolania wybuchu, sa: — skutecznosc dzialania zabezpieczenia przeciw¬ wybuchowego jest prowizoryczna, to znaczy nie¬ trwala, poniewaz na skultek kolizji mechanicznych, uszkodzen itp. ulega ona stopniowemu oslabieniu, co moze w rezultacie stanowic przyczyne wybuchu; — w znacznym stopniu zwieksza sie ciezar oraz wzrastaja koszty nabycia lokomotywy na skutek przeprowadzonej pózniejszej jej przebudowy na bezpieczna pod wzgledem wybuchowym.'Prace montazowe i konserwacyjne staja sie bar¬ dziej utrudnione, a badania przeprowadzone w ra¬ mach odbioru technicznego jeszcze bardziej skom¬ plikowane. Równiez podczas samej eksploatacji lo¬ komotywy konieczne sa okresowe, systematyczne badania kontrolne srodków zabezpieczajacych przed wywolaniem wybuchu.Poniewaz wyzej wymienione wady wystepuja w zwiekszonym stopniu w ukladach i urzadzeniach przenoszenia sily glównej i powoduja wystepowanie trudnosci, które niemalze nie daja sie pokonac, to lokomotywy w wykonaniu przeciwwybuchowym praktycznie sa budowane wylacznie jako wyposa¬ zone w hydrauliczny sklad przenoszenia sily.Jesli chodzi o nowoprojektowane lokomotywy, napedzane silnikiem wysokopreznym i posiadajace zabezpieczenie przeciwwybuchowe, to mozna w za¬ sadzie podejmowac bez zadnych ograniczen decyzje dotyczace wyboru najbardziej korzystnego systemu zasilania i rozdzielania energii Równiez i w tym przypadku brane jest pod u- wage jedynie zasilanie energia w systemie elek¬ trycznym, pneumatycznym, hydrauliczno-olejowym i mechanicznym. Odnosnie dotychczasowych dos- 15 20 25 30 43 45 50 55 wiadczen dotyczacych zagrozenia wybuchowego miarodajne sa nastepujace ustalenia: — system elektryczny: stanowi potencjalne nie¬ bezpieczenstwo grozace spowodowaniem wybuchu, jednakze stosowany w szerokim zakresie w urza¬ dzeniach pracy pomocniczej : w innych urzadze¬ niach sterowniczych; — system pneumatyczny: do uruchamiania urza¬ dzen i aparatury sterowniczej. Równiez czesto sto¬ sowany do przeprowadzania operacji pomocniczych polaczonych ze znacznym zastosowaniem sily i ru¬ chu (na przyklad do przeprowadzania hamowania).Przy ograniczonej predkosci przeplywu czynnika (powietrza) pozwala na uzyskanie bardzo duzego stopnia zabezpieczenia przeciwybuchowego.Znaczny problem wystepuje w przypadku uru¬ chamiania sprezarki. Mianowicie wystepujaca w otaczajacej atmosferze ewentualnie jeszcze nie zdolna do wybuchu mieszanina, osiaga w sprezarce wysoka temperature wzglednie poddana jest wy¬ sokim cisnieniem i natychmiast staje sie miesza¬ nina wybuchowa. — system hydrauliczno-olejowy: jest rzadko sto¬ sowany do przeprowadzania okreslonych operacji pomocniczych w lokomotywach (na przyklad do na¬ pedu hydrostatycznego). Jego stopien bezpieczen¬ stwa przeciwwybuchowego jest dobry; — system mechaniczny: mozna go korzystnte-Sto- sowac do zasilania napedzanego bezposrednio przez silnik wysokoprezny wzgflednie umieszczonego nie¬ daleko od tego silnika urzadzenia odbiorczego (na przyklad sprezarki). Stosuje sie w^takich przypad¬ kach naped z przegubami Kardana lub naped pa¬ sem klinowym. Odznacza sie duzym stopniem bez¬ pieczenstwa przeciwwybuchowego, o ile zastoso¬ wane elastopolimery zawieraja skladniki antysta^ tyczne i nie istnieje mozliwosc wystepowania tarcia lub kolizji mechanicznych.Jesli nawet uzyskamy wymagany stan tech¬ niczny urzadzen i elementów konstrukcyjnych, be^ dacy w granicach mozliwosci konstruktorów i na- napotkamy na rynku oferowane urzadzenia i ele¬ menty konstrukcyjne — to mamy do czynienia z sytuacja nieco odmienna od wyzej opisanej. Rów¬ niez i tam, gdzie automatyczny sposób pracy, za¬ bezpieczenia lub samoczynna sygnalizacja nie byly w ogóle wymagane, zostaly zastosowane w szero¬ kim zakresie, nie brane zupelnie uprzednio pod u- wage, urzadzenia uruchamiane i napedzane pneu¬ matycznie. Natomiast w miedzyczasie urzadzenia elektryczne zostaly udoskonalone tak szybko i znalazly tak powszechne zastosowanie, ze wywarlo to odpowiedni wplyw w dziedzinie automatyzacji lokomotyw i spowodowalo stopniowe wypieranie stosowanych systemów pneumatycznych. Ostatnio coraz czesciej sa stosowane elektroniczne urzadze¬ nia nowych generacji (uklady IC). Tego rodzaju rozwiazania omawiane sa w periodyku „Fahrzeu- ge, landwirtachaftliohe Maschinen" wyd. firmy ASCO {rocznik 24, 1977 nr 8, str. 304—306).Równiez i w dziedzinie udoskonalania elementów pneumatycznych zostaly jeszcze bardziej udoskona¬ lone konstrukcje statyczne (zawory, zasuwy) oraz pojawily sie zupelnie nowe elementy, tak zwane elementy logiczne pneumatyczno-dynamiczne. O-126 585 7 kreslenie „elementy pneumatyczne" obejmuje te e- lementy, które pracuja przy zastosowaniu niewiel¬ kiej srednicy przewodu, malym otworze szczeliny i malym przeplywie powietrza.W urzadzeniach sterowniczych, kontrolnych, za¬ bezpieczajacych i urzadzeniach sygnalizacji zwrot¬ nej, spotykanych obecnie jednostek trakcyjnych, wystepuja rowiazania techniczne, oparte na róz¬ nych zasadach dzialania: — uklady elekitryczno-elekitroniczne sluzace do ingerencji w przypadku zwiekszonego zapotrze¬ bowania energii przez urzadzenia lokomotywy, u- zupemione na przyklad pneumatycznym urzadze¬ niem wspomagajacym (na przyklad systemu ASCO); — kombinowane uklady elektryczno-pneumatycz- ne, zawierajace przewidziane dla wykonywania o- kreslonych dzialan, znacznie udoskonalone pneu¬ matyczne urzadzenia do kontroli i sygnalizacji zwrotnej; — kombinowane uklady z przewaga pneumatyki z zespolonymi elementami pneumatycznymi, po¬ dobnie jak w przypadku elementów maszynowych).Przyklad wykonania takiego urzadzenia sterowni¬ czego podany jest w opisie zgloszeniowym Republi¬ ki Federalnej Niemiec nr 1580 942; — kombinowane uklady, przewaznie pneumatycz- no-pneumatyczne, z zespolonymi elementami pneu¬ matycznymi, jak w przypadku elementów maszyno¬ wych. Przyklad wykonania tego rodzaju pneuma- tyczno-pneumaiycznego urzadzenia sterowniczego jest ujawniony w opisie wylozeniowym Republiki Federalnej Niemiec nr 1 755 231.•Powyzsze cztery omówione rozwiazania wykazu¬ ja nastepujace wady: we wszystkich takich ukla¬ dach wystepuje wieksza lub mniejsza ilosc osprze¬ tu elektrycznego, urzadzen i polaczen. Wprawdzie moga one zostac odpowiednio zabezpieczone pod wzgledem wybuchowym, jednak w ten sposób mo¬ zna zapewnic nietrwale jedynie zabezpieczenie.Tam, gdzie stosowane sa zminiaturyzowane ele¬ menty pneumatyczne, wystepuje problem kh czu¬ losci na zatykanie sie, a ponadto montaz, konser¬ wacja i ograniczenie wielkosci bledu sa wyjatko¬ wo trudne i mozliwe do przeprowadzenia tylko przy zachowaniu idealnej niemal czystosci, co bez obecnosci specjalnie wyksztalconego fachowego per¬ sonelu jest nie do osiagniecia. Ze wzgledu na zmi¬ niaturyzowane wymiary elementów i minimalne wielkosci oddzialywujacych sil trzeba w miejscach oddzialywania sil stosowac wzmacniacze cisnienia bedacego sygnalem przy zachowaniu znacznego stosunku wzmocnienia.Brytyfcka firma HUNSLET (Leeds) budowy lo¬ komotyw z silnikiem wysokopreznym, posiadaja¬ cych zabezpieczenie przeciwwybuchowe, wprowa¬ dzila ostatnio do eksploatacji w zakladach prze¬ róbki ropy naftowej w Bratyslawie swoje najno¬ woczesniejsze lokomotywy. Oprócz tego czasopismo fachowe „Railway Ekigkieer" (numer marzec — kwiecien 1977, str. 61) publikuje, ze ta wlasnie firma zastosowala opatentowane przez nia uklady zabezpieczajace przed przedostaniem sie plomie¬ nia oraz powszechnie znane inne zabiegi techniczne zabezpieczajace i w rezultacie udalo sie jej zmniej- 8 szyc do minimum ilosc urzadzen elektrycznych (spelniajacych wymagania normy BS-329).Mozna zatem stwierdzic, ze zadne ze znanych dotychczas rozwiazan technicznych nie mozna uz- 5 nac jako kompletne, a zwiazane ze wzrostem kosz¬ tów dodatkowe zabiegi techniczne pozwalaja na uzyskanie jedynie tak zwanego nietrwalego stop¬ nia bezpieczenstwa przeciwwybuchowego.Celem wynalazku jest opracowanie takiego ukla- 10 du urzadzen do przekazywania energii lokomotywy z silnikiem wysokopreznym, które nie bedzie zród¬ lem powstawania wybuchów i bedzie calkowicie skuteczne w zabezpieczenie przeciwwybuchowe, trwale i charakteryzujace sie wysokim pozio- 15 mem technicznym, a ponadto samo wykonanie ta¬ kiego ukladu zabezpieczajacego wzglednie jego montaz i utrzymanie w stanie gotowosci eksplo¬ atacyjnej nie beda uciazliwe i nie beda zbyt skom¬ plikowane. Zgodnie z wynalazkiem cel ten osiagnie- 20 to dzieki temu, ze mechanizm do przekazywania energii napedu glównego jak równiez mechanizm do przekazywania energii napedu pomocniczego, które lacza silnik z napedzanymi parami kól oraz z wentylatorem i ze sprezarka sa urzadzeniami 23 wylacznie mechanicznymi i/lub hydraulicznymi i stanowia je korzystnie waly kardana, przeklad¬ nia hydrauliczna oraz napedy rozdzielne, przy czym miedzy sprezarka a urzadzeniami sterujacymi, u- rzadzeniami kontrolujacymi, urzadzeniami zabez- 30 pieczajacymi i urzadzeniami sygnalizacji zwrotnej jest umieszczony zbiornik powietrza, a ponadto typowe lampy pozycyjne i oswietleniowe sa za¬ opatrzone we wlasne niezalezne zródlo swiatla.Lampy precyzyjne i oswietleniowe umieszczone sa 35 zewnatrz lokomotywy i w kabinie maszynisty, przy czym lampy te sa wyposazone w wymienialne zródlo swiatla, korzystnie dajace sie powtórnie la¬ dowac akumulatory.W ten sposób wymienione urzadzenia moga pra- 40 cowac wylacznie w systemie pneumatycznym, co w maksymalnym stopniu zapewnia zabezpieczenia pod wzgledem wybuchowym.Dla osiagniecia dalej -tego celu, do czego dazy sie wedlug wynalazku, niezbedne pozycyjne urzadze- tt nia sygnalizacyjne oraz sama instalacja oswietle¬ niowa na lokomotywie — zasilane energia elek¬ tryczna — sa to bez wyjatku znane i calkowicie sprawdzone w warunkach eksploatacyjnych jed¬ nostki lampowe w wykonaniu przeciwwybucho- w wym, które mozna instalowac na lokomotywie w sposób indywidualny, bez koniecznosci stosowania jakiejkolwiek sieci polaczeniowej lub stosowania dodatkowego sprzetu. Kazde takie urzadzenie lam¬ powe jest zasilane energia elektryczna z akumula- M tora, skladajacego sie z wymiennych ogniw zna¬ nego typu lub z akumulatora, który mozna pono¬ wnie ladowac, przy czym akumulator taki jest bezpieczny pod wzgledem wybuchowym i nie wy¬ maga specjalnego nadzoru. Dla oswietlenia przy- w rzadów wskazujacych oraz dla uzyskania odpo¬ wiedniego oswietlenia ogólnego mozna w razie po. trzeby zastosowac taka sama, dodatkowa jedno¬ stke lampowa wzglednie jednostki lampowe.Dla uzyskania calkowitej ochrony przeciwwybu- 55 chowej musialaby byc równiez chroniona pod126 585 16 wzgledem wybuchowym sama sprezarka. Jednak¬ ze to nastreczaloby tak wiele komplikacji natu¬ ry konstrukcyjnej i zwiekszaloby koszty, ze bylo¬ by to nieoplacalne ze wzgledów ekonomicznych.Dlatego tez na lokomotywie z silnikiem wysoko- 5 preznym musi byc umieszczony zbiornik powie¬ trza majacy odpowiednie wymiary, który moze byc systematycznie doladowywany przez spre¬ zarke, lecz juz poza strefa wybuchowa.Dzieki powyzej podanym zabiegom mozna urze- 10 czywistniac idee wynalazku i wyeliminowac nie¬ bezpieczne pod wzgledem wybuchowym elektrycz¬ ne elementy konstrukcyjne wystepujace w loko¬ motywie napedzanej silnikiem wysokopreznym.Tak wiec urzadzenie odbierajace momenty glów- 15 nego ukladu sil i pomocniczego ukladu sil urucha¬ miane sa teraz wylacznie za posrednictwem me¬ chanicznych i hudraulicznych elementów przeno¬ szacych energie, a wszystkie urzadzenia sterow¬ nicze, kontrolne, zabezpieczajace oraz urzadzenia 20 sygnalizacji zwrotnej sa uruchamiane za pomoca sprezonego powietrza. Stopien ochrony przeciwwy¬ buchowej takiej lokomotywy z silnikiem wysoko¬ preznym zwieksza sie dzieki temu znacznie i za¬ bezpieczenie przeciwwybuchowe staje sie trwale 29 i niezawodne. Prace montazowe, konserwacyjne i naprawcze mozna teraz przeprowadzac bez spec- jakiych trudnosci i w dowolnych warsztatach na¬ prawczych.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy- 30 kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia lokomotywe z silnikiem wysokoprez¬ nym oraz z glównymi i pomocniczymi urzadzenia-, mi do przenoszenia mocy, jak równiez z urzadze¬ niami sterujacymi, kontrolnymi i zabezpieczajacy- » mi, z widoku z boku i w ukladzie «chematycznym, fig. 2 — lokomotywe z proponowanymi wedlug wynalazku urzadzeniami lampowymi swiatel po¬ zycyjnych i urzadzeniami lampowymi oswietlenia tej lokomotywy zabezpieczonej pod wzgledem wy- 40 buchowym, w widoku z boku; fig. 3 — lokomo¬ tywe z fig. 2 w widoku z góry; fig. 4 — fragment „A" z fig. 2 pokazany w znacznym powiekszeniu i w widoku z boku.Pary napedzanych kól 2 sa napedzane silnikiem 45 1 wylacznie poprzez lancuchowy uklad przenosze¬ nia energii utworzony z elementów mechanicznych i hydraulicznych. Poszczególnymi elementami tego ukladu przenoszenia energii sa: waly Kardana 5, przekladnia hydrauliczna 6, nastepne waly Karda- M na oraz druga przekladnia, zamontowana na wa¬ le napedzanych kól 2.Z urzadzen odbierajacych momenty pomocnicze¬ go ukladu sil zostaly pokazane na fig. 1 jako od¬ rebne urzadzenia wentylator chlodzacy 3 i epre- M zarka 4, zasilanie których nastepuje za pomoca silnika 1 poprzez mechaniczny uklad lancuchowy przenoszenia energii (wal Kardana) oraz naped rozdzielczy 7. W kabinie 16 maszynisty umieszczo¬ ne sa urzadzenia sterujace (9), kontrolne (10), za- w bezpieczajace (11), oraz urzadzenia sygnalizacji zwrotnej (12), sluzace do uskuteczniania bezpiecz¬ nej pod wzgledem wybuchowym pracy. Urzadze¬ nia te pracuja w systemie zasilania sprezonym po¬ wietrzem poszczególnych ich jednostek. Sprezone & powietrze wytwarzane jest przez sprezarke 4 wla¬ czona tylko na obszarze poza strefami niebezpiecz¬ nymi pod wzgledem wybuchowym i jest tloczone przewodem rurowym (zaznaczonym na fig. 1 linia kreskowa) do zbiornika 8 powietrza. Stad spre¬ zone powietrze jest doprowadzane do poszczegól¬ nych urzadzen odbiorczych. System ten nie posia¬ da ani urzadzen elektrycznych ani tez centralne¬ go urzadzenia sluzacego do gromadzenia energii (akumulatora).Zgodnie z obowiazujacymi przepisami w okres¬ lonych miejscach 13 na lokomotywie musza byc umieszczone typowe lampy 14 dla sygnalizacji i oswietlenia.Jak zostalo to pokazane na fig. 2 i 3, przewi¬ duje sie po jednej typowej lampie 14, umieszczo¬ nej nad kazdym zderzakiem lokomotywy. Poniewaz lokomotywy z silnikiem Diesla, posiadajace zabez. pieczenie przeciwwybuchowe, pracuja w takich warunkach, w których istnieje odpowiednie oswie¬ tlenie przestrzeni z przodu lokomotywy, to nie zawsze jest konieczne zastosowanie jednej lub kilku typowych lamp 14 dla oswietlenia wewnetrz¬ nego lub dla oswietlenia przyrzadów wskazujacych i róznych innych urzadzen w kabinie 16 maszy¬ nisty. Jednakze, w razie potrzeby mozna zwiek¬ szyc to oswietlenie przez zainstalowanie lampy ty¬ powej lub lamp typowych, takich samych lak ty¬ powe lampy 14 opisane poprzednio, dla oswietle¬ nia kabiny 16 maszynisty.Zamocowywanie wedlug wynalazku typowych lamp 14 pozycyjnych lub oswietleniowych posiada taka zalete, ze dla zasilania oswietlenia nie sa potrzebne w tym przypadku ani centralne urza¬ dzenia gromadzace energie elektryczna ani jakie¬ kolwiek urzadzenia przerywajace lub tym podob¬ ne, co pozwala na unikniecie iskrzen i powstawa¬ nia wyladowan. 1 Na fig. 4 zostal pokazany szczegól „A" z fig. 2, który przedstawia lampe 14 w powiekszeniu i w widoku z boku. Wspornik 18 typowej lampy 14 jest, jak to pokazano na rysunku, zamocowa¬ ny do konsoli podpierajacej lukowy element kon¬ strukcyjny podwozia 17 lokomotywy, Na wspor¬ niku 18 mozna latwo umieszczac typowa lampe 14 i mocowac ja w znany sposób. Tego rodzaju zamocowanie jest w razie potrzeby latwo rozla- czalne, co umozliwia zasilanie energia elektryczna takiej typowej lampy 14* dzieki wyposazeniu jej w wymienne ogniwa elektryczne lub w ladowa¬ ne ponownie w powtarzalny sposób akumulatory 15. Jako zródlo swiatla sluzy, osadzona w glowi¬ cy lampy, zarówka. Akumulatory nie wymagaja, jakiejkolwiek wentylacji podczas ich pracy, a stopien bezpieczenstwa przeciwwybuchowego ta¬ kich akumulatorów jest doskonaly.Zalozony wedlug wynalazku cel osiaga sie przez zastosowanie ukazanego na rysunku systemu za¬ silania energia ukladu przenoszenia sily glównej i ukladu pracy pomocniczej, ponadto dalej przez uruchamianie za pomoca sprezonego powietrza urzadzen sterowniczych 9, kontrolnych 10, zabez¬ pieczajacych 11 i urzadzen sygnalizacji zwrotnej 12, przez zastosowanie centralnego urzadzenia gro¬ madzacego energie, oraz dzieki zastosowaniu poz-u 126 585 12 bawionego polaczen i osprzetu elektrycznego zes¬ polu typowych lamp 14 pozycyjnych i oswietle¬ niowych. • Caly system zasilania energia lokomotywy z silnikiem wysokopreznym zabezpieczonej pod wzgledem wybuchowym, mozna zamontowac w prosty i ekonomiczny sposób, zapewniajacy i sta¬ bilnosc 'zabezpieczenia przeciwwybuchowego oraz wysoki stopien ochrony przy zastosowaniu wy¬ lacznie bezpiecznych pod wzgledem wybuchowym, sprawdzanych juz i niezawodnych elementów — z wyeliminowaniem niebezpiecznych pod wzgle¬ dem wybuchowym lub zabezpieczonych niestabil¬ nie elektrycznych elementów konstrukcyjnych.Mozna równiez dzieki tym zabiegom wedlug wy¬ nalazku utrzymac w okresie eksploatacji stabil¬ nosc zabezpieczenia przeciwwybuchowego i nie¬ zmienny, bardzo wysoki stopien ochrony przeciw¬ wybuchowej.Sposród najwazniejszych zalet, zwiazanych z rozwiazaniem wynalazku, mozna wymienic na¬ stepujace: — stopien ochrony lokomotywy z sil¬ nikiem wysokopreznym, zabezpieczonej pod wzgle¬ dem wybuchowym oraz przewidywana niezawod¬ nosc i stabilnosc tego stopnia ochrony podczas eksploatacji, ulegal znacznemu polepszeniu na skutek tego, ze rezygnujac z dotychczas stosowa¬ nej praktyki i doswiadczen, calkowicie wyelimi¬ nowano glówna przyczyne zagrozenia wybuchem, to znaczy elementy elektryczne biorace udzial; w przenoszeniu energii i to zarówno w urzadze¬ niach przenoszenia momentów glównego ukladu sil i urzadzenia przenoszenia momentów pomoc¬ niczego ukladu sil, jak i w urzadzeniach sterow¬ niczych, kontrolnych, zabezpieczajacych i sygnali¬ zacji zwrotnej, a ponadto równiez w samych urza. dzeniach oswietleniowych lokomotywy — wyzszy i jeszcze bardziej niezawodny stopien ochrony przeciwwybuchowej, niz ma to miejsce w zna¬ nych rozwiazaniach, zostal uzyskany dzieki takim zabiegom, które w istocie sa mniej skomplikowa¬ ne niz w przypadku znanych juz postaci wyko¬ nania, a zarazem sa mniej kosztowne podczas realizacji i przy utrzymywaniu w stanie sprawnos¬ ci zabezpieczenia przeciwwybuchowego i dzieki temu okazuje sie bardziej ekonomiczne — wskutek systemu uruchamiania za pomoca sprezonego po¬ wietrza urzadzen sterowniczych, kontrolnych, za¬ bezpieczajacych i urzadzen sygnalizacji zwrotnej — produkcja, utrzymanie w stanie gotowosci eks¬ ploatacyjnej oraz naprawy lokomotyw napedzanych silnikiem wysokopreznym, posiadajacych zabezpie¬ czenie przeciwwybuchowe, staja sie pewniejsze, latwiejsze i tansze, a elektrotechniczny personel fachowy staje sie zbedny przy dokonywaniu tych prac; — prosta obsluga, poniewaz ladowanie i wy¬ miana ogniw akumulatorów, zasilajacych typowe pozycyjne lampy sygnalowe i lampy oswietleniowe lokomotywy oraz ladowanie w miare potrzeby zbornika sprezonego powietrza, zapewniajacego zasilanie sprezonym powietrzem odpowiednich u- rzadzen lokomotywy — mozna przeprowadzic bez¬ piecznie za pomoca wlasnej sprezarki poza strefa niebezpieczna pod wzgledem wybuchowym, przy zastosowaniu najprostszych zabiegów organizacyj¬ nych.Zastrzezenia patentowe 1. Przeciwwybuchowy uklad urzadzen do prze¬ kazywania energii lokomotywy z silnikiem wyso¬ kopreznym, skladajacy sie z mechanizmu do prze¬ kazywania energii napedu glównego i z mecha¬ nizmu do przekazywania energii napedu pomoc¬ niczego, z urzadzenia sterujacego, zabezpieczajace¬ go i sygnalizujacego, znamienny tym, ze mecha¬ nizm do przekazywania energii napedu glównego, jak równiez mechanizm do przekazywania energii napedu pomocniczego, które lacza silnik (1) z na¬ pedzanymi parami kól (2) oraz z wentylatorem (3) i ze sprezarka (4) sa urzadzeniami wylacznie mechanicznymi i/lub hydraulicznymi i stanowia je korzystnie waly Kardana. (5), przekladnia hydrau¬ liczna (6) oraz napedy rozdzielcze (7), przy czym miedzy sprezarka (4) a urzadzeniami sterujacymi (9), urzadzeniami kontrolujacymi (10), urzadzenia¬ mi zabezpieczajacymi (11) i urzadzeniami sygnali¬ zacji zwrotnej (12) jest umieszczony zbiornik po¬ wietrza (8), a ponadto typowe lampy pozycyjne i oswietleniowe (14) sa zaopatrzone we wlasne niezalezne zródlo swiatla. 2. Przeciwwybuchowy uklad urzadzen do prze¬ kazywania energii lokomotywy z silnikiem wyso¬ kopreznym wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze lampy pozycyjne i oswietleniowe (14) umieszczone sa w miejscach (13) i w kabinie (16) maszynisty, przy czym lampy te sa wyposazone w wymie¬ nialne zródlo swiatla, korzystnie w dajace sie powtórnie ladowac akumulatory, (15). 10 15 20 25 30 36 45126 585126 585 .Al dl 13,14- AW 16 ' ] F * ¦/•* r ~^V ][ v w—q «,/* 13,14 f^\ fi»2 ^ ^ is,t±y^ &- * p,k 13,14- Fig.3 Sklad: B. L«G*af.Druk: Pracownia Poligraficzna UP PRL Cena 100 zl PL