Przedmiotem wynalazku jest sposób usuwania soli nieorganicznych z wodnego koncentratu za¬ wierajacego spektynomycyne.Sipekkyrnomycyna (uprzednio znana jako aktyno- spektacyna) jest antybiotykiem powszechnie zna¬ nym. W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 234 092 podano charakterystyke tego antybiotyku i opisano jego wytwarzanie na dro¬ dze mikrobiologicznej. fW celu odzyskania spektynomycyny, cdeicz pofer¬ mentacyjna kontaktuje sie z zywica jonowymien¬ na, z której nastepnie wymywa sie spektynomycy¬ ne wodnym roztworem nieorganicznego kwasu, nie powodujacego utleniania. Taki roztwór spektynomy- cyrny, oprócz soli atiklycyjroej spektynotmycyny z kwasem zawiera takze kationy takie, jak np. ka¬ tiony wapnia, magnezu, zelaza, glinu, sodu, prze¬ chodzace do roztworu podczas eluowania jonowy¬ miennej zywicy. Utrudniaja one uzyskanie anty¬ biotyku w postaci czystej.|W opisie patentowym Sfoanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 804 866 opisano sposób usuwania soli nieorganicznych z wodnego koncentratu spektyno- mycyny, polegajacy na nastawieniu wartosci pH tego wodnego roztworu ria 8—Ul i dodaniu roz- puszczalnika powodujacego wypadniecie z roztwo¬ ru soli nieorganicznych, takiego jak aceton, n^pro- panol, izopropanol lub Hl-rzejd. butanol, przy czym proces prowadzi sie w temperaturze ponizej 20°C.Jak stwierdzono w opisie patentowym Stanów 10 15 30 Zjednoczonych Ameryki nr 3 804858, stosowanie pH roztworu wodnego zawierajacego spektynomy¬ cyne ponizej 8 nie zapewnia dostatecznej róznicy rozpuszczalnosci miedzy spektynomycyna a solami nieorganicznymi w roztworze rozpuszczal^ikowo- -wodnym, aby uzyskac dostateczne rozdzielenie, a przy wartosci pH wodnego roztworu powyzej 11 zaczyna nastepowac degradacja sipekrtynomycyiny.Korzystnie, stosuje sie zakres wartosci pH wyno¬ szacy 9,5—11.Wada tego znanego sposobu jest to, ze przebiega on z niezbyt duza wydajnoscia.'Nieoczekiwanie stwierdzono, ze mozna zwiekszyc wydajnosc odzyskiwania spektynomycyny z zawie¬ rajacych ja wodnych koncentratów o 15—25Vt w stosunku do sposobu opisanego w opisie patento¬ wym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 804 856, uznanego za najlepszy proces, znany ze stanu tech¬ niki, jesli usuwanie soli nieorganicznych z wodne¬ go roztworu zawierajacego spektynomycyne pro¬ wadzi sie, dodajac do wodnego koncentratu zawie¬ rajacego spektynomycyne co najmniej jeden mol kwasu benzoesowego lub jego soli na mol spekty¬ nomycyny, nastawiajac pH roztworu dodatkiem al¬ kaliów na wartosc od 5 do 9; dodajac mieszajacy sie z woda rozipuszczailhik w ilosci lt—10 obljetosci roztworu, mieszajac roztwór, korzystnie w tempe¬ raturze okolo 0—25°C, oddzielajac od niego wytra¬ cona sól w postaci placka osadu. W celu wydzie¬ lenia z otrzymanego roztworu jak najwiekszej ilo- 126 4903 sci spektynomycyny, osad pnzemywa sie odpowied¬ nim rozpuszczalnikiem zawierajacym sól kwasu benzoesowego i popluczki laczy sie z oczyszczo¬ nym wczesniej roztworem. Pozadana sól spektyno¬ mycyny odzyskuje sie z otrzymanego oczyszczonego roztworu, powodujac jej krystalizacje przez doda¬ nie odpowiedniego kwasu mineralnego.Oczyszczanie' z wodnego koncentratu spektyno¬ mycyny wedlug wynalazku mozna prowadzic, sto¬ sujac poszczególne czynnosci w nastepujacej kolej¬ nosci. Najpierw dodaje sie do wodnego koncen¬ tratu co najmniej jeden mol benzoesanu na mol spektynomycyny w wodnym koncentracie.Korzystnie dodaje sie co najmniej dwa mole benzoesanu na mol spektynomycyny. Stezenie spek¬ tynomycyny w wodnym koncentracie moze zawie¬ rac sie w granicach od okolo 50 do okolo 100 mg/ tal. Im w"iekisze jest stezenie roztworu, tym bar¬ dziej skuteczny jest sposób wedlug wynalazku. Ja¬ ko benzoesan mozna stosowac dowolna sól kwasu benzoesowego, jak równiez kwas benzoesowy jako taki. Odpowiednimi solami sa sole sodowa (ko¬ rzystna), potasowa i wapniowa.Po dodaniu do wodnego koncentratu benzoesanu, nastawia sie pH koncentratu na wartosc okolo 5— 9 za pomoca alkaliów, np. wodorotlenku sodu. Naj¬ lepsze wyniki uzyskuje sie przy wartosci pH oko¬ lo 7,5.Nastepny etap procesu dotyczy dodawania roz¬ puszczalnika mieszajacego sie z woda do wodnego koncentratu o nastawionej wartosci pH, do którego dodano benzoesan. Rozpuszczalnikiem moze byc aceton (korzystnie), metanol, etanol, n-propanol, izo- propanol lub Ill.rzed.-butanol. Rozpuszczalnik moz¬ na dodawac w ilosci od 1 do 10 objetosci.Po dodaniu rozpuszczalnika do wodnego koncen¬ tratu, miesza sie koncentrat utrzymujac tempera¬ ture w granicach okolo 0°—25°C, korzystnie okolo 0°—5°C. Czas mieszania nie jest istotny i moze on trwac od kilku minut do 3 godzin, az do zaobser¬ wowania tworzenia sie soli w roztworze.Po okirelsie .miesiziania nastepuje tworzenie sie so¬ li; sole te mozna wydzielac z fazy cieklej. Takie odsaczenie moze byc przeprowadzone, korzystnie przy zastosowaniu filtru lub wirówki. Uzyskuje sie przesacz zawierajacy spektynomycyne, w zasa¬ dzie wolny od soli nieorganicznych.Bole wydzielone z rozlttwoiM mozna przemywac wodnym roztworem stosowanego poprzednio roz¬ puszczalnika, zawierajacego benzoesan. Popluczki mozna polaczyc z roztworem z poprzedniego etapu.Z tak otrzymanego oczyszczonego z soli nieorga¬ nicznych roztworu mozna odzyskiwac krystaliczna sól spektynomycyny przez dodanie odpowiedniego kwasu mineralnego. Na przyklad po dodaniu kwasu chlorowodorowego uzyskuje sie krystaliczny dwu- chlorowodorek spektynomycyny.Po dodaniu kwasu siarkowego uzyskuje sie kry¬ staliczny siarczan spektynomycyny.Kolejnosc pierwiszych trzech opisanych wyzej eta¬ pów procesu mozna zmieniac.Nastepujace przyklady ilustruja sposób wedlug 26 490 4 wynalazku, lecz nie stanowia jego ograniczenia.Wszystkie procenty w tych przykladach sa procen¬ tami Wagowymi, a proporcje mieszanin rozpusz¬ czalników, o ile nie podano inaczej, sa wyrazone 5 objetosciowo.Przyklad I. Usuwanie soli nieorganicznych z wodnego koncentratu i odzyskiwanie dwuchloro- wodorku spektynomycyny. Wodny koncentrat (30 1) zawierajacy spektyno- io mycyne (Bl2 imlgitafl) oziebia sie do teimperatury 0°C.Do tego koncentratu dodaje sie 3,3 kg benzoesanu sodu i nastawia wartosc pH na 7,5 stezonym NaOH. Nastepnie wodny koncentrat dodaje sie do 75 litrów acetonu, schlodzonego poprzednio dotem- 16 peratury 0°C. Otrzymany roztwór miesza sie w ciagu 10 minut i odsacza sie klarowny roztwór za pomoca filtru (zanurzonego w roztworze. pH tego pierwszego przesaczu nastawia sie mozliwie jak najszybciej kwasem chlorowodorowym. ao Pozostaly placek po odsaczeniu cieczy przepro¬ wadza sie w ciagu 15 minut w temperaturze 0°C w stan zawiesiny w 28 1'itrach 75M mieszaniny ace¬ ton — woda plus 0,77 kg benzoesanu sodu. Kla¬ rowny roztwór usuwa sie, jak wyzej za pomoca 25 filtru zanurzonego w cieczy i laczy z pierwszym przesaczem. Pozostaly placek soli ponownie prze¬ prowadza sie w ciagu 15 minut w temperaturze okolo 0°C w stan zawiesiny w 28 litrach 80^/» mie¬ szaniny aceton — woda. Ponownie, klarowny prze- » sacz usuwa sie za pomoca filtru zanurzonego w tej zawiesinie i laczy z pierwszym przesaczem. Do po¬ laczonych przesaczów dodaje sie stezony kwas chlorowodorowy do uzyskania wartosci pH okolo 2,0. Dodaje sie równiez 25 litrów acetonu. 35 Nastepnie roztwór miesza sie w ciagu okolo 2 godzin w temperaturze okolo 0^5°C i odsacza sie wydzielony krystaliczny dwuchlorowodorek spek¬ tynomycyny.Przykla d II. Usuwanie soli nieorganicznych 40 i odzyskiwanie siarczanu spektynomycyny.Postepujac, jak w przykladzie I, lecz zalsteputjac kwas chlorowodorowy kwasem siarkowym i na¬ stawiajac pH przesaczu na wartosc okolo %&—$$ uzyskuje sie krystaliczny siarczan spektynomycyny. 45 iZ a s t r z e zen i a p a t e n towe 1. Sposób usuwania soli nieorganicznych z wod¬ nego koncentratu, zawierajacego spektynomycyne, obejmujacy nastawienie wartosci pH tego roztworu i dodawanie rozpuszczalnika mieszajacego sie t wo- 50 da, znamienny tym, ze do wodnego roztworu kon¬ centratu dodaje sie co najmniej jeden mol kwasu benzoesowego lub jejgo soli na mol spektynomycy¬ ny, nastawia sie pH dodatkiem alkaliów na war¬ tosc 5—9, dodaje sie mieszajacy sie z woda rdz- 55 puszczalnik w ilosci 1—10 objetosci roztworu, roz¬ twór miesza sie i oddziela od niego osad. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do wodnego roztworu koncentratu dodaje sie co najmniej dwa mole benzoesanu sodu na molspek- oo tynomycyny, nastawia jego pH na wartosc 7,5 do- daikiem stezonego roztworu NaOH, a jako mesza- jacy sie z woda rozpuszczalnik stosuje sie aceton.Drukarnia Narodowa, zaklad nr 6, 191/85 Cena 100 zl PL PL PL