PL125721B1 - Herbicide - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobójczy, zawierajacy jako substancje czynna 2-chlorowcoaceta- nilidy, znajdujacy zastosowanie w rolnictwie, zwlasz¬ cza na plantacjach ryzu.Zwiazki stanowiace substancje czynna srodka we¬ dlug wynalazku okresla sie jako 2-chlorowcoanilidy zawierajace w jednej pozycji ort© rodnik n-butoksy- lowy, w drugiej pozycji orto rodnik etylowy, a jako podstawnik przy atomie azotu przy pierscieniu ani¬ lidowym rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, ko¬ rzystnie metyl lub etyL Znane sa liczne 2-chlorowcoacetanilidy, które moga byc ewentualnie podstawione przy anilidowym ato¬ mie azotu i/lub w pierscieniu anilidowym róznymi podstawnikami, obejmujacymi rodnik alkilowy, alke- nylowy, alkinylowy, alkoksylowy, polialkoksylowy, alko- ksyaliklowy, heterocykl, chlorowiec itp.Najblizszymi znanymi zwiazkami wydaja sie byc zwiazki ujawnione w nastepujacych publikacjach: opi¬ sy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3268584, 3442945, 3773492 i 4152137. Jednakze zad¬ na z tych publikacji nie ujawnia jakichkoliwek danych, dotyczacych ujawnionych tutaj zwiazków, jako dzia¬ lajacych chwastobójczo, uzytecznych na plantacjach ryzu, ani tez nie ujawnia ani nie sugeruje stosowania ich jako substancji czynnej srodka wedlug wynalazku. 2-chlorowcoacetanilidy znane ze stanu techniki, o których wiadomo, ze maja zastosowanie jako zwiaz¬ ki o dzialaniu chwastobójczym na plantacjach ryzu, róznia sie znacznie budowa od zwiazków stanowia- 10 15 20 25 30 cych substancje czynna srodka wedlug wynalazku.Znane zwiazki o wlasciwosciach chwastobójczych róznia sie zwlaszcza tym, ze zawieraja w obu pozy¬ cjach orto wzgledem atomu azotu anilidu nizsze rod¬ niki alkilowe i rodnik alkoksyalkilowy przy wspomnia¬ nym atomie azotu. W zwiazku z tym te znane zwiazki o dzialaniu chwastobójczym, stosowane w uprawach ryzu, nie sa zwiazane ani nie sugeruja zwiazków sto¬ sowanych jako substancja czynna srodka wedlug wy¬ nalazku. Jednak w celu zapewnienia podstawy do po¬ równan, wzgledna skutecznosc dzialania chwastobój¬ czego korzystnego zwiazku, stanowiacego substancje czynna srodka wedlug wynalazku porównuje sie z dzia¬ laniem chwastobójczym tych znanych zwiazków, a wyniki przytoczono w tablicach.Do wspomnianych znanych 2-chlorowcoacetanilidów naleza Machete (nazwa stanowi zarejestrownay znak towarowy wlasnosc Monsanto Company), którego- substancje czynna stanowi 2\6'-dwuetylb-N- (a-buto- ksymetylo)-2-chloroacetanilid (znany pod nazwa han¬ dlowa „butachlor"); 2%6,-dwumetylo-N-(n-butoksyety- lo)-2-chloroacetanilid (zwany „etylobutachlor"); 2-HI- -rzed.-butylo-6-metylo-N- (n-butoksymetylo)-2-chlorow acetanilid (nazwa handlowa „terbuchlor") i 2',6'-dwu- etylo-N- (2-propoksyetylo)-2-chloroacetanilid (o nazwie handlowej „pretalachlor").Butachlor i etylobutachlor opisano jako srodki chwas¬ tobójcze stosowane w uprawach ryzu w opisie paten¬ towym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 663 200, terbuchlor opisano jako srodek chwastobójczy stoso- 125 721125 721 3 wany na plantacjach ryzu w opisie patentowym Sta¬ nów Zjednoczonych Ameryki nr 3 955 959 a pretala- chlor ujawniono jako srodek chwastobójczy upraw ryzu w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4168 965. Sposród wymienionych her¬ bicydów, tylko Machete osiagnal znaczenie handlowe.Chociaz stwierdzono, ze wspomniane wyzej zwiazki o dzialaniu .chwastobójczym sa przydatne w uprawach ryzu, istnieje ciagle zapotrzebowanie na ulepszone srodki chwastobójcze do upraw ryzu, które przy sto¬ sowaniu w malych ilosciach zwalczaja odporne chwas¬ ty o znaczeniu gospodarczym, zwalczajace lub tlumiace wzrost takich chwastów przez dluzszy okres czasu, i bedace jednoczesnie bezpiecznymi dla uprawy ryzu, o zmniejszonej toksycznosci wobec ryb i ssaków.Stwierdzono, ze wymienione zwiazki o dzialaniu chwastobójczym odznaczaja sie jedna lub kilkoma niepozadanymi wlasciwosciami przy stosowaniu na plantacjach ryzu w postaci srodków chwastobójczych Do pewnych wad tych srodków naleza: 1) ich ogólne slabe dzialanie zwalczajace i/lub tlu¬ miace, znaczace z punktu widzenia gospodarki chwas¬ ty wieloletnie Eleocharis kuroguwai i Sagittaria tri- folia oraz 2) zmniejszajaca sie skutecznosc w zwalczaniu lub tlumieniu wzrostu chwastu Cyperus serotinus i jed¬ norocznych chwastów Echinochloa orusgalli, a w mniejszym stopniu Monochoria vaginalis, w ciagu 2—6 tygodni. Te slabsze wlasciwosci sa szczególnie widoczne przy stosowaniu w mniejszych ilosciach, to jest 0,19 kg/ha i nizszych.W rzeczywistosci, próby polowe wskazuja, ze w pew¬ nych zastosowaniach niektóre ze znanych srodków chwastobójczych nie zwalczaja selektywnie Eleocharis kuroguwai przy stosowaniu w ilosciach ponizej 3 kg /ha lub nawet do 6 kg/ha lub wyzszych, w ciagu tak krót¬ kiego czasu jak 2 lub 3 tygodnie.Podobnie, w próbach polowych stwierdzono, ze niektóre z powyzszych srodków chwastobójczych sto¬ sowanych w uprawach ryzu nie zapewniaja zadnego znaczacego zwalczania Sagittaria trifolia po czterech lub pieciu tygodniach.Dlatego, celem wynala2ku jest zapewnienie srodków chwastobójczych szczególnie przydatnych na plan¬ tacjach ryzu.Celem wynalazku jest równiez zapewnienie selek¬ tywnych srodków chwastobójczych, które: 1) sa bezpieczne (to znaczy nie powoduja wiecej niz 15% uszkodzen (na plantacji ryzu przy stosowaniu w ilosci do co najmniej 5,60 kg/ha; 2) zwalczaja selektywnie Echinochloa crusgalli, Mo¬ nochoria yaginalis i Cyperus serotinus przy stosowa¬ niu w ilosciach ponizej 0,35 kg/ha, w ciagu co najmniej do siedmiu tygodni; 3) zwalczaja selektywnie Eleocharis kuroguwai przy stosowaniu w ilosci tak malej jak 3,0 kg/ha, w ciagu okresu czasu az do pieciu tygodni i 4) zapewniaja zwiekszone tlumienie Sagittari tri¬ folia w ciagu do siedmiu tygodni.Dalszym celem wynalazku jest zapewnienie srodka chwastobójczego do stosowania na plantacjach ryzu o zmniejszonej toksycznosci wzgledem ryb w porów¬ naniu do wymienionych wyzej znanych srodków chwas¬ tobójczych. 4 Wreszcie zaleta srodków chwastobójczych wedlug wynalazku powinno byc to, zeby byly one bezpieczne i nie wymagaly szczególnego sposobu operowania nimi.Powyzsze i inne cele sa spelnione przez srodek we¬ dlug wynalazku ujawniony szczególowo w ponizszym opisie.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze srodek zawiera¬ lo jacy jako substancje czynna pewna wybrana grupe 2-chlorowcoacetanilidów charakteryzujacych sie szcze¬ gólna kombinacja rodników przy atomie azotu anili- du, okreslonym rodnikiem alkoksylowym w jedne) pozycji orto i rodnikiem etylowym w drugiej pozycji 15 orto ma nieoczekiwanie wysokie i trwale wlasciwosci chwastobójcze, zwlaszcza przy stosowaniu jako sro¬ dek chwastobójczy na plantacjach ryzu, w porówna¬ niu ze znanymi srodkami chwastobójczymi o podob¬ nej budowie, wlacznie z handlowymi srodkami chwas- 20 tobójczymi stosowanymi w uprawach ryzu.Pierwsza cecha srodków chwastobójczych wedlug wynalazku jest ich zdolnosc do zwalczania i/lub tlu¬ mienia jedno- i wielorocznych chwastów na planta¬ cjach ryzu, zwlaszcza powszechnych i znaczacych eko- 25 nomicznie chwastów jednorocznych takich jak Echi¬ nochloa crusgalli, Monochoria vaginalis i odpornych wielorocznych gatunków chwastów takich jak Cype¬ rus serotinus, Eleocharis kuroguwai, Sagittaria tri¬ folia i innych szkodliwych chwastów. 30 Zwiazki stanowiace substancje czynna srodka we¬ dlug wynalazku maja wzór ogólny, przedstawiony na rysunku, w którym R oznacza rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, takie jak rodniki n-, Ilrzed.- i izo¬ propylowe, butylowe i pentylowe, lecz korzystnie 35 metyl i etyl.Korzystnymi zwiazkami o wzorze 1 sa N-metylo- -2'-n-butoksy-6,-etylo-2-chloroacetanilid i N-etylo-2 - -n-butoksy-6-etylo-2-chloroacetanilid.Nizej opisano wykorzystanie zwiazków o wzorze 1 40 jako substancji czynnej srodków wedlug wynalazku z nich sporzadzonych i sposób ich stosowania.Zwiazki o wzoize 1 mozna wytworzyc na szereg róznych sposobów. Np. mozna je wytwarzac w pro¬ cesie polegajacym na N-alkilowaniu anionu odpowied¬ niego drugorzednego 2-chlorowcoacetanilidu czynni¬ kiem alkilujacym w warunkach zasadowych. Proces N-alkilowania opisano w przykladach I i II.Przyklad I. Przyklad ten opisuje wytwarzani^ 50 korzystnego zwiazku o wzorze 1 N-metylo-2'-n-bu~ toksy-6'-etylo-2-chloroacetanilidu. W przykladzie tym jako srodek alkilujacy do wytworzenia N-metylo-2- -chloroacetanilidu z odpowiedniego anionu Ilrzed. amidu stosuje sie siarczan dwumetylu. 55 Do ochlodzonej (15 °C) mieszaniny 6,2 g (0,023 mola) 2'-n-butoksy-6,-etylo-2-chloroacetanilidu, 3,0 g (0,024 mola) siarczanu dwumetylu i 2,3 g chlorku trójetylo- benzyloamoniowego w 250 ml chlorku metylenu do¬ daje sie jednorazowo 55 ml 50% NaOH i mieszanine 60 poddaje sie w ciagu 15 minut mieszaniu. Dodaje sie wode (100 ml) i rozdziela powstale warstwy; warstwe organiczna przemywa sie woda, suszy MgS04, a nas¬ tepnie odparowuje przez chlodnice kulkowa, otrzymu¬ jac 5,8 g (wydajnosc 89%) jasnej cieczy o tempera- 65 turze wrzenia 115°C pod cisnieniem 6,67 Pa.12$ 721 5 Wyniki analizy dla C15H22C1N02 (%) obliczono: C — -63,48, H — 7,81, Cl — 12,49 znaleziono-: C — 63*52, H — 7*83, Cl — 12,52 Produkt zidentyfikowano jako N-metylo-2'-n-bu- toksy-6'-etylo-2-chloroacetanilid.Przyklad II. W 150 ml CH2C12, chlodzac, miesza sie 5,4 g (0^02 mola) 2,-n-butoksy-6,-etylo-2- -chloroacetanilidu, 3,4 g (0,22 mola) siarczanu dwu- etylu i 2,0 g chlorku trójetylobenzyloamoniowego.Nastepnie w temperaturze 18°C jednorazowo doda¬ je sie 45 ml 50% NaOH i mieszanine poddaje sie w ciagu 10 minut mieszaniu. Dodaje sie 150 ml wody i rozdziela pozostale fazy. Warstwe organiczna prze¬ mywa sie woda, suszy nad MgS04 i odparowuje przez chlodnice kulkowa. Otrzymuje sie jasna ciecz (zól¬ tawa) o temperaturze wrzenia 113°C pod cisnieniem 3,67 Pa z wydajnoscia 22% (1,3 g).Wyniki analizy elementarnej dla C16H24C1N02 PL PL PL

Claims (3)

1.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy zawierajacy adjuwant i dzialajaca chwastobójczo ilosc substancji czynnej, zna¬ mienny tym, ze jako substancje czynna zawiera zwia¬ zek o wzorze przedstawionym na lysunku, w którym R oznacza rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla.

2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera N-metylo-2'-n-butoksy- -6'-etylo-2-chloroacetanilid.

3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawieia N-etylo-2'-n-butoksy- -6'-etylo-2-chloroacetanilid. o Cl C H *C\j. i /K c2Hnor°"n~c4H9 LDJD Z^d 2, z. 101/1400/85/8, n. 75+20 egz. Cena 100 zl PL PL PL