Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia nowych amidów N2-aryio$uifonylo-L-argminy o ogólnym wzorce 1, w którym Ar oznacza grupa l,2,3,4-czterowodoro-8^hinolilowa, ewentualnie pod¬ stawiona jednym lub wieksza liczba rodników alkilowych o 1—5 atomach wegla, a R oznacza grupe o wzorze 2, w którym Ri oznacza atom wo¬ doru albo rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, jak równiez farmakologicznie dopuszczalnych soli tych amidów.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynala¬ zku stanowia cenne srodki lecznicze, haimiujace i tlumiace zakrzepice u ssaków.Czyniono juz wiele wysilków w celu opracowa¬ nia srodków skutecznych przy zwalczaniu objawów zakrzepicy.Z opisu patentowego St. Zjedn. Ameryki nr 362CJ615 wiadomo, ze estry N2-«/|p-tolilosulfonyilo/-iL- -ajrgdiniiny maja zdolnosc rozpuszczania skrzepów krwi. Inna grupe srodków skutecznie hamujacych wytwarzanie sie trombiny powodujacej schorzenia zakrzepicowe stanowia estry i amidy l^-damsylo- -L-argininy, znane z opistt patentowego St. Zjedn.Ameryki nr 3078045. Wada tych srodków jest jed¬ nak ich stosunkowo wysoka toksycznosc. Ze zglo¬ szenia P. 104239 opublikowanego w Biuletynie Urzedu Patentowego PRL nr 24/77 znane sa zwia¬ zki o wzorze 1, w którym R ma miedzy innymi wyzej podane znaczeinie, ale Ar ma znaczenie inne od wyzej podanego. 15 20 25 30 J 2 Nieoczekiwanie stwierdzono, ze zwiazki wytwa¬ rzane sposobem wedlug wynalazku sa przy zna¬ cznie .mniejszej toksycznosci równie skuteczne przeciwko zakrzepicy jak estry lub amidy N2- -danisylo-L-airgininy, a skutecznosc ich w porów*- naniu ze zwiazkami znanymi z powolanego wyzej zgloszenia patentowego jest, jak wykazano nizej, kilkadziesiat razy wieksza.Gdy w zwiazkach o wzorze 1 R oznacza grupe o wzorze 2, w którym Ri oznacza rodnik alkilowy, to korzystnie rodnik ten zawiera 1—3 atomów wegla, a grupa l,2,3,4-czterc^vodoro-8-cndnoliilowa Ar jest podstawiona, to korzystnie zawiera ona jako podstawniki 1 lub 2 rodniki alkilowe, zwla¬ szcza o 1—3 atomach wegla.Przykladami zwiazków o wzorze 1 sa: kwas 1-[LN2-/l,2,3,4-czterowodoro-8-chinolinosulfo- nyio/-L-anginyilo]-4-metylopiperydynokaribokBy,lo- wy-2, kiwas l-[!N2-iAl,2,3 4-C2terowodoro-8-chinoiinosul- f'0!nylo/-L-arginyk)]-4-etylopiperydynokairiboksylo- wy-2, kwas l-^^-imetylo-a^jS^HCzterowodoro-S-chi- inolinosulfonylo-L-arginyio]-4-metylopiperydyno- kanboksylpwy-2, kwas 1-[^-/S-metylo-l^^^HCzterowodoro-S-chi- nolinosulfonylo/-L-argmylo]-4-etylopdperydynokar- boksyiowy-2, kwas l-[N2V3-e^ylo-a,2,3,4-czterowodoro-8-chano- 121 8633 121 663 4 linosulJonyio/-L-arginylo]-4-Tnetyilopipe(rydyinokar- boksylowy-2, kwas l-[NV3-etylo-l,2,3,4-czterowodoix)-8-cMno- linosulfonyio/-L-arginylo]-4-etylopiperydynokarbo- kisylowy-2 i kwas /2R, 4R/-l-[N2-3/-me.tylo^l,2,3,4nczterowo- doro-8-chinolinosulfonylo/-L-arginylo]-4-metylopi- perydynokarboksylowy-2.Szczególnie cenne wlasciwosci maja zwiazki o wzorze 1, w którym R oznacza grupe /ER, 4R/-4- -aUkilo-2-karboksy-l-piperydylowa, o wzorze 2a, w którym Ri oznacza rodnik alkilowy zawierajacy 1—6 atomów wegla, a Ar oznacza grupe 3-aikilo- -l,2,3,4-czterowodoro-8-chinoiilowa, w której rod¬ nik alkilowy zawiera 1—3 atoniów wegla.Przebieg procesu wytwarzania zwiazków o wzo¬ rze 1 zgodnie z wynalazkiem oraz wytwarzania zwiazków przejsciowych przedstawia schemat 1.We wzorach wystepujacych w tym schemacie Ar, R i Ri maja wyzej podane znaczenie, Rm oznacza, grupe zabezpieczajaca grupe a-aminowa, taka jak np. grupa benzylolksykarbonylowa lub Ill^rzed. butoksykarfoonylowa, R' i R" oznaczaja atomy wo¬ doru lub grupy zabezpieczajace grupe guanidyno- wa, takie jak np. grupa nitrowa, tozylowa, trój- fenyloimetylowa lub oksykarbonylowa, przy czym najwyzej jeden z tych podstawników oznacza atom wodoru, R2 oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy o 1—dO atomach wegla, taki jak np. rodinik mety¬ lowy aiibo etylowy luib tez irodnik araikiiowy o 7— —ilS atomach wegla, taki jak np. rodnik benzylo¬ wy lub fenyloetylowy, a Q oznacza rodnik 8-chino- lilowy, ewentualnie podstawiony jednym lub wie¬ ksza liczba rodników alkilowych o 1^5 atomach wegla, jak podano wyzej przy omawianiu znacze¬ nia symbolu Ar.Zgodnie z wynalazkiem zwiazki o wzorze 1 wy¬ twarza sie ze zwiazków o wtzorze 9, w którym R', R", Ri, R2 i Q maja wyzej podane znaczenie, przez odszczepianie droga hydrogenoiizy grup zabezpie¬ czajacych guanidynowe atomy azotu, oznaczone da¬ lej w skrócie symbolem NG, przy czym jezeli R2 oznacza rodnik araikiiowy, wówczas przez hydro- genoliize odszczepia sie ten rodnik i równoczesnie droga" uwodornienia przeprowadza sie grupe chi- nolilowa w odpowiadajaca jej grupe 1,2,3,4-cztero- wodorochinolilowa, zas gdy R2 oznacza rodnik alki¬ lowy, wówczas hydrolizuje sie grupe estrowa w pozycji 2 pierscienia piperydynowego.Droga hydrogenoiizy odszczepia sie latwo grupy zabezpieczajace guanidynowe atomy azotu, takie jak grupa nitrowa i grupy oksykanbonylowe, np. grupe benzyloksykarbonylowa lub p-nitroibenzylo- ksyikarbonylowa, jak równiez grupe aralikilowa, tworzaca grupe alkoholowa w grupie estrowej., Hydrogenolize i uwodornianie prowadzi sie rów¬ noczesnie w srodowisku obojejtnego rozpuszczalni¬ ka, np. alkoholu, takiego jak metanol, etanol itp., albo innego rozpuszczalnika, takiego jak czterowo- dorofuran, dioksan itp., w obecnosci katalizatora aktywujacego wodór, np. takiego jak nikiel Ra- neya, kobalt lub katalizatory z metali szlachet¬ nych, takich jak pallad, platyna, ruten i irod.Korzystnie stasuje sie katalizatory z metali szla¬ chetnych i reakcje prowadzi w atmosferze wodoru w temperaturze 0°^200°C, zwlaszcza 30^50°C.Czas trwania reakcji zalezy od rodzaju kataliza¬ tora, cisnienia wodoru i temperatury, a zwykle wynosi 0,5—120 godzin. Przewaznie stosuje sie cis- 5 nienie wodoru 98—10600 kPa, a korzystnie 98— —9800 kPa. Proces hydrogenoiizy i uwodorniania * nalezy prowadzic az do chwili, gdy ilosc pochlo¬ nietego wodoru staje sie równa ilosci obliczonej stechiometirycznie. Przebieg ireakcji mozna przy- 10 spieszyc stosujac dodatek kwasu organicznego, np. kwasu octowego lub propionowego, albo kwasu nieorganicznego, np. kwasu solnego. Kwasy orga¬ niczne, takie jiak kwas octowy, mozna stosowac równiez jako jedyny rozpuszczalnik. 15 Hydrolize grupy estrowej mozna prowadzic w dowolnej fazie procesu, to jest przed, w czasie lub po hydrogenoliizie i uwodornieniu. Hydrolize grupy estrowej, w której R2 oznacza rodnik alki¬ lowy lub araikiiowy (tylko w przypadku, gdy hy- 20 drolize prowadzi sie przed hydrogemoliza i uwo¬ dornianiem), prowadzi sie znanymi sposobami, za pomoca kwasu, takiego jak kwas mineralny, np. kwas solny lub siarkowy, albo za pomoca zasady, takiej jak zasiada nieorganiczna, np. wodorotlenek 25 sodowy, potasowy lub barowy albo weglan pota¬ sowy. Alkaliczna hydrolize zwykle prowadzi sie w srodowisku wody lub obojetnego rozpuszczal¬ nika, organicznego zawierajacego wode, np. alko¬ holu, czterowodorofuranu lub dioksanu, w tempe- 30 raturze 20—«150°C. Czas trwania reakcji zalezy od warunków i wynosi od 5 minut do 20 godzin. Hy¬ drolize za pomoca kwasu prowadzi sie w samej wodzie lub w organicznym rozpuszczalniku zawie¬ rajacym wode, w temperaturze 20—il50°C, w cia- 35 gu 0,5^50 godzin.Kwasy lub estry o wzorze 9 mozna wytwarzac kondensujac pochodne argininy o wzorze 4, w któ¬ rym R' i R" przewaznie oznaczaja grupy nitrowe lub acyiowe, a R'" oznacza grupe zabezpieczajaca, 40 takaiak np. grupa benzyloksykarbonylowa lub III- -rzed. butoksykarbonylowa, albo zdolna do reakcji pochodna tego kwasu, np. halogenek, azydek, ester lub mieszany bezwodnik, z odpowiednia pochodna aminokwasu o wzorze 5 albo ze zdolnym do re- 45 akcji zwiazkiem tego aminokwasu, takim jak zwiazek jedno- lub dwusililowy, stosujac w razie potrzeby srodek kondensujacy., taki jak karbodwu- imid.Z otrzymanego po tej kondensacji zwiazku o 50 wzorze 6 usuwa sie droga selektywnej kataliitycz- neij hydrogenoiizy lub acydoiizy tylko grupe zabez¬ pieczajaca R"' li otrzymany zwiazek o wzorze 7 kondensuje z halogenkiem chinolinosulifonylu o wzorze 8, korzystnie z chlorkiem, w obecnosci za- 55 sady i w srodowisku rozpuszczalnika.Wariant sposobu wytwarzania zwiazków o wzo¬ rze 1 wedlug wynalazku polega na tym, ze droga uwodornienia przeprowadza sie grupe chinolilowa w zwiazku o wzorze lii w odipowladajaca jej gru- 60 pe l,2,3,4^czterowodorochinolilowa.Przebieg tego procesu i procesów wytwarzania zwiazków o wzorze 11 przedstawia schemat 2. We wzorach wystepujacych w tym schemacie R, Ri, Ra, Q, Ar i X maja wyzej podane znaczenie. 55 Równoczesnie z uwodornianiem grupy ohinold-1216*3 loiwej prowadzi sie odszczepianie .grupy aralkiflo- wej, jezeli R2 w zwiazku o wzorze 11 oznacza gru¬ pe aralkilowa, a jezeli R2 oznacza rodnik alkilowy, wówczas grupe estru alkilowego hydrolizuje sie.Uwodornianie i hydrogenolize zwiazków o wzorze 11 prowadzi sie w warunkach zasadniczo takich samych jak opisano wyzej przy omawianiu uwo¬ dorniania i hydrogenolizy zwiazków o wzorze 9.Zwiazki o wzorze 11 wytwarza sie przez konden¬ sacje zwiazków o wzorze 10 lufo ich zdolnych do reakcji pochodnych, takich jak halogenki kwaso¬ we, azydki, estry, np. ester p-nitrofenylowy lub mieszane bezwodniki, z aminokwasem o wzorze 5 luib jego zdolna do reakcji pochodna, np. z po¬ chodna jedno- albo dwusililowa. W razie potrzeby reakcje prowadzi sie w obecnosci srodka konden- sujacego, takiego jak karbodwuimid, np. 1,3-dwu- cykloheksylofcarfoodwuiimid.Czesto korzystnie jest stosowac zwiazki o wzo¬ rze 10 w postaci roztworu, w którymi zostaly wy¬ tworzone, bez ich wyosobnienia. Proces konden¬ sacji prowadzi sie w warunkach stosowanych w znanych analogicznych reakcjach.Zwiazki o wzorze 1€ wytwarza sie przez kon¬ densacje zwiazku o wzorze 3 z zasadniczo równo- molowa iloscia halogenku chiinolinosulfonylu o wzorze 8, zwlaszcza chlorku chinolinosultoiyiu, korzystnie w obecnosci zasady i w srodowisku rozpuszczalnika.Zwiazki o wzorze 1 wytworzone zgodnie z wy¬ nalazkiem wyosobnia sie i oczyszcza znanymi spo¬ sobami. Na przyklad, po odsaczeniu katalizatora odparowuje sie rozpuszczalnik i pozostalosc roz¬ ciera z odpowiednim rozpuszczalnikiem lub prze- krystalizowuje, np. z eteru dwuetylowego z czte- rowodorofuranem lub eteru dwuetylowego z me¬ tanolem albo z wodnego roztworu metanolu.Mozna tez cbromatografowac produkt na zelu krzemionkowym lub tlenku glinowym.Stosujac jako produkty wyjsciowe kwasy /2R, 4R/-4-alkilopiperydynokarbofesylowe-2 albo ich estry o wzorach 9a lub lla zgodnie z wynalazkiem wytwarza sie kwasy (2R, 4R/^l-/N2-l,2,3,4-cztero- wodoro-8-chinoiinosulftoylo-^ piperydynokarboksylowe-2, które jak podano wy¬ zej maja szczególnie cenne wlasciwosci.Zwiazki o wzorze 1. tworza sole addycyjne z róz¬ nymi kwasami nieorganicznymi lub organicznymi, a takze sole z zasadami nieorganicznymi i mozna je wyosobniac w postaci zwiazków wolnych lufo w postaci soli. Korzystnie wytwarza sie sole addy¬ cyjne tych zwiazków dopuszczalne farmakologicz¬ nie, poddajac wolny zwiazek o wzorze 1 reakcji z kwasem, takim jak kwas solny, bromowodorowy, jodowodorowy, azotowy, siarkowy, fosforowy, octo¬ wy, cytrynowy, maleinowy, bursztynowy, mlekowy, winowy, glikonowy, benzoesowy, metaosulfonowy, etanoSiuLfonowy, benzenosulfonowy, p-toluenosui- fonowy itp.W podobny sposób wytwarza sie farmakologi¬ cznie dopuszczalne sole tych zwiazków z zasa¬ dami, takimi jak wodorotlenek sodowy, potasowy lub amonowy, tr6jetyloamina, prokaina, dwufoen- zyiloamina, 1-afenaimina, NjN^dwubenzyloetyleno- dwuamina, N-etylopiperydyna itp. Z soli tych przez dzialanie zasada lub kwasem otrzymuje sie wolne amidy o wzorze 1.Jak wyzej wspomniano, zwiazki o wzorze 1 i ich sole cechuje wysoka zdolnosc hamowania wytwa- 5 rzania trombiny u ssaków, przy znikomej toksy¬ cznosci, totez moga byc uzyteczne przy oznaczaniu trombiny we krwi jako srodki diagnostyczne i/albo do zwalczania zakrzepicy. Zwiazki te sa równiez uzyteczne jako srodki hamujace skupianie sie ply- 10 tek krwi.Zdolnosc zwiazków wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku do zwalczania zakrzepicy po¬ równywano z odpowiednia zdolnoscia znanego sro¬ dka przeciw zakrzepicy, mianowicie estru mety- 15 lowego N2-/p-toMosulfo(nyloy-L^arginkiy. Porównanie to prowadzono przez okreslanie czasu koagulacji fibrynogenu w sposób nastepujacy. 150 mg bydlecego fibrynogenu (frakcja I we¬ dlug Cohna) produkcja firmy Armour Inc. ,rozpu- 20 szczono w 40 ml boranowej solanki buforowej (wartosc pH 7,4) i próbki po 0,8 ml tego roztworu mieszano z 0,1 ml tego samego roztworu buforo¬ wego (próba kontrolna) lub z roztworem badanego zwiazku w tymze roztworze buforowym z dodat- 25 klem 0,1 ml roztworu trombiny o stezeniu 5 jed- nostek/iml, produkcji, firmy Mochdda Phannaceuti- cal Co., Iitd.W czasie mieszania roztworów utrzymywano w kapieli lodowej i niezwlocznie po zmieszaniu prze- 30 niesiono mieszanine, do kapdedc o temperaturize . 25°C. Czas potrzebny do wywolania koagulacji okreslono jako czas mierzony od chwili przenie¬ sienia próbki do kapieli o temperaturze 25°e do chwili wystapienia pierwszych wlókien fitoayny. 58 W próbach nie zawierajacych badanego zwiazku koagulacja nastepowala po uplywie 50—55 sekund.Wyniki prób podano w tabeli 2, zamieszczonej ni¬ zej po przykladzie III.Stosowane w tej tabeli okreslenie „Stezenie sub¬ stancji czynnej niezbedne do podwojenia czasu koagulacji" oznacza stezenie, przy którym czas koagulacji byl 2 razy dluzszy od normalnego, to znaczy wynosil 100—HO sekund. Stezenie takie w przypadku znanego srodka przeciw zakrzepicy,, mianowicie estru metylowego iN2-/pntoili]osulfonylo- /-L^argininy, wynosi, 1,1 jiM.Zdolnosc zwalczania zakrzepicy przez jeden ze zwiazków wytwarzanych sposobem wedlug wyna- w lazku, a mianowicie kwas (2R, 4R/-EN2-&-metylo- -l,2,3,4-czterawodQro-8^chdnolin^ nyloJ^4-metylopiperydyinokarbokBylowego-2, to jest zwiazek o wzorae 1, porównywano z odpowiednia zdolnoscia jednego ze zwiazków o podobnej budo- M wie, a mianowicie [N2-/^,7^wumetoksy-2-naftale- nosulfonyio/-L-arginyik)]HN-/2-netoksyetyloy-glicy- ny o wzorze 22, znanym z powolanego wyzej zglo¬ szenia P. 104234 opublikowanego w Biuletynie Urzedu Patentowego PRL nr 24/77. 60 Próby przeprowaidzano na królikach, u których za pomoca kwasu octowego wywolywano zakrzepi- ce arteryjna. Próby te prowadzono w sposób ana¬ logiczny do wyzej opisanego, przy czym badane zwiazki rozpuszczano w fizjologicznym roztworze 65 chlorku sodowego i podawano królikom na 5 mi-121 663 8 nut pnzed rozpoczeciem traktowania kwasem octowym.Wyniki pr6b podane w tabeli 1 swiadcza o tym, ze zwiazek o wzorze 1 dzialal skutecznie juz przy dawce 1 tig/tog/minute, podczas gdy w przypadku znanego zwiaizku o wzorze 22 konieczne bylo za¬ stosowanie dawki 94 jjugyikg/iminute, a wieje prawie 100 razy wiejkszej.Badany zwiazek Wzórl Wzór 22 Próba porów- nawcza T Dawka zwiazku lig/kg/ minute 1 3 94 188 0 abel LdCE- ba kró¬ lików 5 5 5 4 44 a :L i Wielkosc skrzepu O 0 0 0 0 8 L 2 1 4 0 56 M 2 2 2 0 21 S 6 4 4 6 3 N 0 3 co 2 0 Podane wyzej symbole maja nastepujaice zna¬ czenie: 0 — zokludowany L — duzy M — sredni S — maly N — brak skrzepu Gdy rozftwór zawierajacy zwiazek o wzorze 1 zostanie podany dozylnie zwierzeciu, to wysoka aktywnosc przeciwzaikrzepicowa tego zwiazku w obiegu krwi utrzymuje sie w ciagu 1—3 godzin.Okres polowicznego rozkladu tych zwiazków we krwi wynosi okolo 1 godziny i fizjologiczne wa¬ runki zwierzecia, któremu podano te zwiazki (szczury, króliki, psy i szymlpainsy) utrzymywane sa nalezycie.Próby wykazaly zmniejszenie zawartosci fibry- nogenu u zwierzat, którym równoczesnie podano trombine i zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku. Ostra toksycznosc LD50 tych zwiazków przy ich dozylnym podawaniu mylszom (saimce o masie ciala 20 g) wynosi okolo 100—500 mg na 1 kg masy ciala, a wartosci LD50 dla takich zwia¬ zków o wzorze 1 jak kwas l-iP^-yil^^^-czterowo- doro-8-chinolinosulfony(lo/-L-arginylo]-4-metylopi- perydynotoanboksyló 3,4nczterowodoro-8-chinolinosuliftnylo/-L-a(rginylo]- ^-metyilopiperydynofcaribokisylowy^, kwas l-[IN2-/3- -etylo-il,2,3,4-czterowodoro-8-cn^ -arginylo]-4Hmetylopiperydynokanbolksylowy-2, kwas 14NMl,2,3,4-czterowodoro-8-cihiiir^ -arginylo]-4-etylopiperydyno(karbokBylowy-2 i kwas /2R, 4lR/-il-Q^-/3^metylo-l,2,3,4^zterowodoiro-8Hchi- nolinosiulfonylo/-L-arginylo]-4-metylopiperydyno- karboksylowy-2 wynosza odpowiednio 191, 264,»322, 132 i 2il0 mg na 1 kg masy ciala, podczas gdy war¬ tosci te dla takich znanych zwiazków jak amid N2- -dansylo-N^butylo^Ij-arginiiny i amid N2ndansylo-N- -metyiOHNnbutylo-L-argininy wynosza odpowiednio 10 i 15 mg na 1 kg masy ciala. 10 Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynala¬ zku mozna podawac ssakom, w tym równiez lu¬ dziom, same lub w kombinacjach ze znanymi no¬ snikami farmakologicznie dopuszczalnymi, przy czym stosunek ilosciowy substancji czynnej do no¬ snika w takich preparatach zalezy od rozpuszczal¬ nosci i chemicznego charakteru zwiazku, sposobu podawania i ogólnych wymagan farmakologicz¬ nych. Na przyklad, zwiazki te mozna wstrzykiwac pozajelitowo, to znaczy domiesniowo, dozylnie lub podskórnie.Przy podawaniu pozajelitowym zwiazki te mozna stosowac w postaci wyjalowionych roztworów, za¬ wierajacych dodatek innych skladników, np. so- 15 lanki lub glikozy, w celu uzyskania roztworu izo- tonicznego. Zwiazki te mozna takze podawac do¬ ustnie w postaci tabletek, kapsulek lub ziaren za¬ wierajacych rozcienczalniki, takie jak skrobia, la¬ ktoza, cukier itp. Preparaty zawierajace zwiazki o wzorze 1 mozna tez podawac pod jezyk, w po¬ staci pastylek do ssania, zawierajacych równiez cukier lub syrop, substancje zapachowe i barwni¬ ki f przy czym preparaty te sprasowuje sie, nadajac im wlasciwa postac.Zwiazki te mozna tez podawac doustnie w po¬ staci roztworów, które moga zawierac barwniki i substancje zapachowe. Dawka zwiazków o wzo¬ rze 1 zalezy od sposobu podawania i stanu pa¬ cjenta, przy czym w celu wywolania takiego sa¬ mego skutku trzeba przy podawaniu doustnym stosowac wieksze ilosci niz przy podawaniu poza¬ jelitowym. Dzienna dawka pozajelitowa wynosi zwykle 10—50 mg/kg, a dzienna dawka doustna 10^500 mg/kg.Przyklad I. (A) Ester etylowy kwasu 1-[NG- -nritro-N2-/III-rzed. butoksykarbonylo/-L-arginylo]- -4-metylopipesrydynokarboksylowego-2.Do roztworu 28,3 g NG-nitro-N2-/III-rzed. buto- ksyikarbonyio/-L-argininy w 450 ml bezwodnego 4o ozterowodorofiuranu dodaje sie mieszajac w tempe¬ raturze —2i0°C kolejno 9,0 g trójetyloaminy i 12,2 g chlorornrówczanu lizoibutylu i po uplywie flO imiinut dodaje sie 15,2 g estru etylowego kwasu 4-metylo- piperydyindkarboksylowego-2, po czyim miesza sie w ciagu 10 minut w temperaturze —20°C. Naste¬ pnie ogrzewa sie mieszanine do temperatury poko¬ jowej, odparowuje rozpuszczalnik, pozostalosc roz¬ puszcza w 400 ml octanu etylu, przemywa kolejno 200 ml wdoy, 100 ml 5% roztworu wodoroweglanu sodowego, 100 ml 10% roztworu kwasu cytryno¬ wego i 200 ml wody, po czym suszy roztwór nad bezwodnym siarczanem sodowym i odparowuje.Otrzymuje sie 31,5 g (75% wydajnosci teoretycz¬ nej) estru etylowego kwasu l-[NG-nitro-N2n/HI- -rzed. butoksykarbonylo/-L-iarginylo]-4-metyiopipe- rydynokarboksylowego-2 o konsystencji syropu- IR /KBr): 3300, 1730 i 1680 om"1.(B) Chlorowodorek estru etylowego kwasu l-|Na- -nitro-L-arginylo ]-4-metylopiperydynokanboksyiO'- 60 wego-2 Do roztworu 30 g estru etylowego kwasu 1-{NG- -nitro-N2-/IIlHrzedl butoksykarbonylo/-L-argiinylo]- -4Hmetyilopiperydynokarboksylowego-2 w 50 ml octanu etylu dodaje sie mieszajac w temperaturze 15 0o,C 80 ml bezwodnego 10°/o roztworu chiorowodo- 20 25 30 35 45 50 559 121 663 10 ru w octanie etylu i po uplywie 3 godzin dodaje sie 200 mi bezwodnego eteru dwuetylowego. Wy¬ tracony produtat o konsystencji lepkiego oleju odsa¬ cza sie i przemywa bezwodnym eterem dwuety- lowym, otrzymujac chlorowodorek ostoi etylowego kwasu 1- [NG-nitro^L-arginylo]-4Hmetylojpiperydyno- karboksylowego-2 o konsystencji bezpostaciowego ciala stalego.(C) Ester etylowy kwasu l-[N°Hnitro-N2-/3-imetylo- -8-chinolinoiSulfonylo/-L-arginylp]^HmetylopQpery- dynokairboiksylowego-2 iDo roztworu 25 g chlorowodorku estru etylowe¬ go kwasu l-/NG-nitro-L-arginylo/-4-imetylopipery- dynokarboksyiowego-2 w 200 ml chloroformu do¬ daje sie mieszajac, kolejno 18,5 g toójetyloaiminy i 14,7 g chlorku 3^metylo-8-chinolino!Sulfonyilu i kontynuuje mieszanie w temperaturze 5°C w cia¬ gu 3 godzin, po czym przemywa 2 porcjami wody po 50 ml, susizy nad bezwodnym siarczanem sodo¬ wym- i odparowuje. Pozostalosc chromatografuje sie na 50 g zelu krzemionkowego upakowanego chloroformem, przemywa chloroformem i eluuje 3% roztworem metanolu w cMorofbrmie. Wyelu- owana roztworem metanolu frakcja odparowuje sie, otrzymujac 32,1 g (91% wydajnosci teoretycz¬ nej) estru etylowego kwasu l-/NG-niitro-iN2-/3-!me- tylo-8^hinolinoS'Ulfonyloi/-L-arginylopiperydyno- karbolksylowego-2 o konsystencji bezpostaciowego ciala stalego. IR (KBr): 3250, 1725 i 1640 cm-1.(D) Kwas l-[NG-nito)-iN2-/3Hmetylo-8-chfliriolinoBul- fonyló/-L-arginylo]-4-metylopiperydyrio^aiiiboikisylo- wy-2 Roztwór 30 g estru etylowego kwasu l-[NG-ni- tro-N2-/^-metylo-8-chinolinosulfonylo/-L-airginylo]- -4-imetylopiperydynokarboksylowego-2 w 100 ml etanolu i 100 ml In roztworu wodorotlenku sodo¬ wego miesza sie w pokojowej temperaturze w ciagu 24 godzin, po czym zobojetnia In kwasem solnym i oidparowuje do objetosci 70 ml. Nastep¬ nie dodaje sie In roztworu wodorotlenku sodowego az do uzyskania wartosci pH 11, przemywa 3 por¬ cjami po 100 ml octanu etylu, zakwasza In kwa¬ sem solnym i ekstrahuje 3 porcjami po 100 ml chloroformu. Polaczone wyciagi suszy sie nad bez¬ wodnym siarczanem sodowym i odparowuje, otrzy¬ mujac 28,0 g (97% wydajnosci teoretycznej) kwasu l-l|^G-nitro-N2-/3-metylo-8-Chinolinosulfonylo/-L- -arginylo]-4-metylopiperydynOkarboksyiowego-2 o konsystencji bezpostaciowego ciala stalego. IR (KBr): »300, ,1720 i 1630 om-1.Analiza. Wzór C23Hs1Nt07S. obliczono: 50,26% C, 5,69% H, 17,84% N znaleziono: 50,00% C, 5,50% H, 17,49% N (E) Kwas l-[N2-/3-metyilo-l,2,3,4-ozterowodoro-8- -ichinolinosulfonylo/-L-ai]nginylo]-4Hmetylopdperydy- nokarboksylowy-2 Do roztworu 3,00 g kwasu l-CN0-^^©-!!^-^-^^- tylo-8-ichinolinosulfonylo/-L-.arginylo]-4^metylópi- perydynokarbolksylowego-2 w 50 mi etanolu do¬ daje sie 0,5 g czerni palladowej i mieszanine wy¬ trzasa w atmosferze wodoru pod cisnieniem 10 kG/cm2 i w. temperaturze 100°C w ciagu 8 gódzdn, po czym odsacza sie katalizator i przesacz odpa¬ rowuje, otrzymujac 2,50 g (90% wydajnosci teore¬ tycznej/ kwasu l-f[N2-/3-meitylo-l,2,3,4-czterowodo- ro-8-chinolinosul^mylo/-L-ar@inyio]-4-metyilopdpe- rydynokarboksylowego-2 o konsystencji bezposta¬ ciowego ciala stalego. IR/KBtr/: 3400, 1620, 1460 i 1380 cm-1, \NMR: 100 NLBz w CDjCOD, £:6,5 (tiri- 5 piet 1H), 7, 1, dublet 1H/ i 7,4 (dublet 1H).Analiza. Wzór C^R^PsS Obliczono: 54,31% C, 7<13% H, 16,52% N Znaleziono: 54,01% C, 6,98% H, 16,61% N.Przyklad II. Ester etylowy kwasu /2R,4R/- io -4Hmetydopiperydynokariboksylowego-2 1. Frakcjonowanie izomerów trans i cis estru etylowego kwasu 4-metyIopiperydynokarlboksylo- wego-4 Frakcjonowanie prowadzi sie droga destylacji pod 15 zmniejszonym cisnieniem. Izomer trans warze w temperaturze 83^85°iC/93il Pa, a izomer cis w temperaturze 107—\108°C/665 Pa. 2. Rozdzielanie izomerów optycznych izomeru trans 20 Racemiczny ester etylowy kwasu 4-metylopipery- dynokarboksylowego-2 (izomer trans) hydrolizuje sie przez utrzymywanie w stanie wrzenia w cia¬ gu 4 godzin w mieszaninie z nadmiarem stezone¬ go kwasu solnego, otrzymujac chlorowodorek kwa- 25 su 4-metylopiperydynokarbolksyiowego-2. Z soli tej uwalnia sie kwas chromatograficznie, za pomoca zywicznego wymieniacza jonów w postaci H (pre¬ parat Daiaion SK-112 firmy Mitsubishi Chemical Industaies Limited), otrzymujac znana metoda ra- 30 cemiczny kwas 4nme1ylop!iperydynokartooaD^owy-fi.Do roztworu 143,2 g tego kwasu w 2900 ml wrza¬ cego 95% alkoholu etylowego dodaje sie ISO g kwasu L-winowego i po ochlodizeniu odsacza, o- trzymujac 145*9 g surowej soli kwasu /2R,4R/-4- 35 HmetyilopiperydyQiokajrboksylowego-2 z kwasem L- -winowym. Produkt ten przeJbrysitalizowuje sie z 1000 ml 90% alkoholu etylowego, otrzymujac pro¬ dukt o temperaturze topnienia 183,9-^186%, [a] d =+44°C (c=10 w H*C». 40 Analiza. Wzór GuHi^NOg: obliczono: 45,05% C, 6,53% H, 4,77% N znaleziono: 45,12% C, 6,48% H, 4,7Q% N.Bezwzgledna konfiguracje czasteczki produktu okreslono metoda rentgenograficzna, analizujac krysztal bedacy kompleksem 1:1 czasteczki z kwasem L-winowytm. Produkt chromatoigraifuje sie na 200 ml zywicznego wymieniacza jonowego Dia- ion SK-112 upakowanego woda, pluczac woda i eluujac 3% roztworem wodorotlenku amonu. Po odparowaniu eluatu do sucha otrzymuje sie 63,0 g kwasu /2R,4R/-4- w postaci krystalicznego proszku. Po przefcrysta- lizowiandu z wodnego roztworu etanolu otrzymuje c sie produkt o temlperaturze topnienia 275,0-^- 55 —2ff7,8°C, [ajj, =—(18,0° (c=10 w 2n Ha): Analiza. Wzór C7H14NO2: obliczono: 58,72% C, 9,15% H, 9,78% N znaleziono: 58,80% €, 9,09% H, 9,71% N. 00 3. Wytwarzanie estru etylowego kwasu /2R,4R/- -4nmetyiopiperydynokariboksylowego-2 Do zawiesiny 51,6 g kwasu /2R,4R/-4nmetylopipe- rydynokanboksylowe@o-2 w 690 ml bezwodnego eta- . noiu wffcrapla sie mieszajac w temperaturze poni¬ es zej 30°C l£8,6 g chlorku tionylu i miesza w tern-121 663 U 12 peraturze pokojowej w ciagu 1 godziny i w stanie wrzenia pod chlodnica zwrotna równiez w ciagu 1 godziny. Nastepnie odparowuje sie rozpuszczal- nilk, pozostalosc rozpuszcza w 500 ml benzenu, przemywa 100 mi 5% (roztworu weglanu potasowe¬ go d 200 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego, suszy nad bezwodnym siarczanem sodowym i od¬ parowuje benzen. Pozostalosc destyluje sie pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac 57,4 g estru etylowego kwasu /2R,4iR/-4-metylopiperydynokar- bokBylowego-2 o temperaturze wrzenia 83^66°G/ /931 Pa, fa]^ =^24,0°C (c^5 w etanolu).Analiza. Wzór C^H^NC^: obliczono: 63,13% C, 10,00% H, 8,18% N znaleziono: 63,20% C, 9,96% H, 8J12% N (A) Ester etylowy kwasu /2R,4R/nl-i[N°-nijtro-iN2- -/ni-irzedjbutoilffiyikairbonylo/-L-aii^iinylo]-4Hmeitylo- piperydynokarbofcsylowego-2 Do roztworu 28,3 g Na^nitro-N2-/IIiI-rzed.!butok- sykarbonylo/-L-ar|gininy w 45 oni bezwodmgeo czte- rowodorofuranu dodaje sie w temperaturze —20°C, mieszajac, kolejno 9,0 g trójetyloamdny i 12,2 g chloromrówczanu izobutylu. Po uplywie 10 minut dodaje sie 15,2 g estru etylowego kwasu /2R,4R/- -4-onetylopiperydynokarbolksylowego miesza w temperaturze —20°C w caiigu 10 minut, po czym ogrzewa mieszanine do temperatury pokojowej i odparowuje rozpuszczalnik. Pozostalosc rozpusz¬ cza sle w 400 ml octanu etylowego, przemywa kolejno 200 ml wody, 100 ml 5% roztworu wodo¬ roweglanu sodowego, 100 ml 10% roztworu kwa¬ su cytrynowego i 200 ml wody, po czym suszy nad bezwodnym siarczanem sodowym i odparo¬ wuje, otrzymujac 31,3 g (74,5% wydajnosci teore¬ tycznej) estru etylowego kwasu /2R,4R/-l-l[NG-ni- tnx)-N2-/ITI-Tzed.bu1ok!sykarbonylo/-L-ariginyilo]-4- metylopipearydynokarboksylowego-2 o konsystencji syropu. IR /KBr/: 3300, 1730 i 1680 cm-1.B) Chlorowodorek estru etylowego kwasu /2R,4R/- -1-[iNG-nitro-L-arginyio]-4-imetylopd ksylówego-2 Do roztworu 30 g estru etylowego kwasu /2R,4R/- -1-/iNG-initro-N2-/III-(rzed.foutoksykaTbonylo/-L^ar- ginylo] -4-fnetylopipe^ydynokaa^boklsylowego-2,* w 50 ml octanu etylu dodaje sie w temperaturze 0°C, mieszajac, 80 ml 10% bezwodnego roztworu chlorowodoru w octanie etylu i po uplywie 3 go¬ dzin do roztworu dodaje sie 200 ml bezwodnego eteru dwuetylowego. Wytracony produkt o kon¬ systencji lepkiego oleju odsacza sie i przemywa bezwodnym eterem dwuetylowyim, otrzymujac chlorowodorek estru etylowego kwasu /2R,4R/-1- -[NO-ndtro-L-arginylol^rmetylopiipeTydynofcarbo- ksylowego jako bezpostaciowe cialo stale.(C) Ester etylowy kwasu /aR^RZ-l-^nriiltro-iN2- V3-metylo-8-cpd)nolinosulfónyio/-L-aiginylo]^wme- tylopdperydynokarboksylowego-2 Do roztworu 25 g chlorowodorku estru etylowe¬ go kwasu /2R,4R/-l-/(N°-nitxo-L-a]^ginylo/-4Hmetyr lopiperydynokarboksylowego-2 w 200 ml chloro¬ formu dodaje sie mieszajac w temperaturze 5°C kolejno 18,5 g trójetyloaminy i 14,7 g chlorku 3-metylo-8Hchinolinosulfonyiu i miesza dalej w ciagu 3 godzin w temperaturze pokojowej, po czym plucze 2 porcjami wody po 50 ml, suszy nad bezwodnym siarczanem sodowym i odparowuje rozpuszczalnik. Pozostalosc chromatografuje sie na 50 g zelu krzemionkowego upakowanego w chlo- 5 roformie, przemywa chloroformem i eluuje 3% roztworem metanolu w chloroformie. Po odparo¬ waniu eluatu otrzymuje sie 32,5 g (92,1% wydaj¬ nosci teoretycznej) estru etylowego kwasu /2R,4R/- -1-'[NG-oitro-N2-/3-imetylo-8-chinolinosultfonylo/-L- io -arginylo]-4-metylopi'perydynokariboksylowego-2 o konsystencji bezpostaciowego ciala stalego. IR /KBr/: 3250, 1725 i 1640 om"1.(D) Kwas /2R,4R/-l-[NG-ndtro-N2-/3-metylo-8-chi- nolinosulfonylo/-L-argiinylo]-4nmetylopiipeirydyno- 15 karbolksylowy-2 Roztwór 30 g estru etylowego kwasu /2R,4R/-1- -[NG-nitro-N2-/3-imetylo-8-chlnolinosulf6nylo/-L-ar- ginylo ] -4-metylopiperydynokarboksylowego-2 w 100 ml etanolu i 100 ml In roztworu wodorotlen- 20 ku sodowego miesza sie w pokojowej temperatu¬ rze w ciagu 24 godzin, po czym zobojetnia In kwasem solnym i odparowuje do objetosci 70 ml.Otrzymany roztwór aikalizuje sie In roztworem wodorotlenku sodowego do wartosci pH 11 plu- 25 cze 100 ml octanu etylu i nastepnie 100 ml chlo¬ roformu i zakwasza In kwasem solnym. Wytwo¬ rzony osad odsacza sie i przemywa 20 ml wody, otrzymujac 27 g (95% wydajnosci teoretycznej) kwasu /2R,4R/-l-[NG-/3-metylo-8-chinolinosulfo- 30 nylo/-L rarginylo ]-4-metyiopiperydynOkarboksylo- wego-2 o temperaturze topnienia 211—213°C.IR /KBr/: 3280, 1720 i 1620 cm"1.Analiza. Wzór C23H31N7O7S: oDliczono: 50,26% C, 5,60% H 17,84% N 35 znaleziono: 50,05% C, 5,45% H, 17,45% N.(E) Kwas /2R,4R/-il-i[N2-/3-metylo-il,2,3,4-czterowo- doro-8-chinolinosuyonylo/-L-arginylo]-4^metylopi- perydynokarboksylowego-2 Do roztworu 3,00 g kwasu /2R,4R/-l-i[NG-niitro- 40 -N2-/3Hmetylo-8-chinoli)nosulfonylo/-L-arginylo] -4- -metylopdperydyinokarb0ksyiowego-2 w 40 ml eta¬ nolu i 10 ml kwasu octowego dodaje sie 0,3 g 5% palladu na waglu i wytrzasa w atmosferze wodo¬ ru pod cisnieniem 490 KPa w temperaturze 80°C 45 w ciagu 4 godzin, po czym odsacza katalizator i przesacz odparowuje. Oleista pozostalosc wy¬ trzasa sie z mieszanina 30 ml chloroformu i 30 ml nasyconego roztworu wodoroweglanu sodowego, warstwe chloroformowa plucze 30 mi wody i od- 50 parowuje. Pozostalosc przekrystalizowuje sie z e- tanolu, otrzymujac 2,6 g (94% wydajnosci teore¬ tycznej) kwasu /2R,4R/-l^p,I2-/3Hmetylo-l,2,3,4- -czterQwodoro-8-ch!inolinosiulfonylo/-L-arginylo]-4- Hmetylopiperydynoikarboksylowe(go-2 o temperaturze 55 topnienia 188—19il°C. IR /KBr/: 3400, 1620, 1960 i 1380 cm-1. NMR: 100 MHz w CD8OD 8: 6,5 (try- plet 1H), 7,1 (dublet 1H), 7,4 (dublet 1H).Analiza. Wzór C2»H3tfNgOaS: obliczono: 54,31% C, 7,13% H, 16,52% N 60 znaleziono: 54,05% C, 6,94% H, 16,65% N.Przyklad III. Kwas /2R,4R/-l-{N2-/3-metylo- -l,2,3,4-czterowodoro-8-chinolinosulfonylo/-L-argi- nylo]-4-metylopdperydynokarboksylowy-2 Stosujac jako produkt wyjsciowy ester etylowy w /2R,4R/-a-i[iNG-nitro-N2-/3Hmetyio-8-chJnolinosulfo-13 121 M3 Tabela 2 14 Nu¬ mer pró¬ by Zwiazek o wzo- /2R,4R/ rze 1, w którymi stezenie Ar i R maja nizej podane znaczenie Ar zwiazku potrzeb¬ ne do podwo¬ jenia czasu koagu¬ lacji fjim Wlasci¬ wosci produktu Analiza elementarna Górne wartosci obliczone a dolne znalezione (•/•) N IR /KBr/ cm-1 9 NMR Wartosci & | ppm/ /CD3OD 10 10 11 12 wzór 12 wzór 14 wzór 15 wzór 16 wzór 17 wzór 18 wzór 19 wzór 19 wzór 14 wzór 18 wzór 14 wzór 14 wzór 13 wzór 13 wzór 13 wzór 13 wzór 13 wzór 13 wzór 13 wizór 20 wzór 20 wzór 20 wzór 21 wzór 13 0,45 0,06 0,8 1,8 5,5 0,06 0,45 0,45 0,02 proszek proszek proszek proszek proszek proszek proszek proszek proszek proszek proszek tempera¬ tura topnienia 188—101°C 54,31 54,21 54,3(1 54,01 54,31 54,50 54,31 54,38 55,15 55,20 55yl5 1 55,11 53,42 53,12 54,31 54,20 55,15 55,07 55,95 55,69 53,42 53,28 54,31 54,05 7,13 6,98 7,13 6,98 7,13 7,01 7,13 7y13 7,33 7,29 7,33 1 6,40 6,93 6,66 7,13 7,19 7,38 7,03 7,51 7,28 6,93 6,63 7,13 6,94 16,52 16,38 16y52 16,61 16,52 16,2® 16,52 16,40 16,08 16,00 16,08 15,88 16,99 16,59 | 16,52 16,41 16,08 16,38 15,66 15,51 16,99 16,69 16,52 16,65 3380, 1620 1460 i 1375 3400, 1620 1460 i 1380 3380, 1620 1380 i 1160 3360, 1620 1380 ii 1285 3350, 1620 1360 i 1150 3375, 1620 1460 i 1380 3380, 1620 1460 i 1380 3380, 1620 1460 i 1380 3380, 1620 1460 i 1380 3380, 1620 1460 i 1380 3380, 1620 1460 i 1380 3400, 1620 1460 i 1360 6,5 /t, IH/ 7,1 /d, IH/ 7.4 M, IH/ 6.5 /It, IH/ 7.1 /d, IH/ 7.4 /d, IH/ 6.5 /It, IH/ 7.2 /d, UH/ 7.4 /d, IH/ 6,9 /s, IH/ 7.3 /s, IH/ 6.5 /It, IH/ 74 /t, IH/ 7.4 A, IH/ 6.6 /t, IH/ 7,2 /d, IH/ 7,4 /id, IH/ 6,6 /d, IH/ 7.1 /d, IH/ 7,4 /d, IH/ 6,6 M, IH/ 7,17d, IH/ 7.4 /d, IH/ 6.5 AA, IH/ 7.2 d, IH/ 7.4 /d, IH/ 6.5 /l, IH/ 7,2 /d, IH/ 7,4 /d, IH/ 6.6 /d, IH/ 74 /d, IH/ 7.4 /d, IH/ 6.5 /It, IH/ 7,1 /d, IH/ 7,4 /d, IH/ nylo/-L-arginylo]-4-metylopdperydynokarboksyloiwe- go-2 wytworzony w sposób opisany w przykladzie IIC i postepujac w sposób analogiczny do opisanego w przykladzie HE, wytwarza sie ester etylowy kwasu ,/2R,4R/-,l-i[N2-/3--metylo-l?2,3;4-caterowodo- ro-8-ohinalinosulfonylo/-L-arginylo]-4nmetylof)dpe- rydynokarbotasylowego-2 Mieszanine 5 g estru etylowego kwasu /2R,4R/- -l-[N2-/3^metylo-l,2,3,4-caterowodoiro-8Hchinaliino- suJIonyloZ-L-arganyilo]-4-metylopiperydynokairbo-121 663 15 16 ksylowego-2, 50 ml etanolu i 50 ml In NaOH miesiza sie w pokojowej temperaturze w ciagu 24 godzin, po czym zobojetnia In roztworem kwa¬ su solnego, a nastepnie oddestylowuje etanol. Po¬ zostalosc 'ekstrahuje siie 50 ml chloroformu, wy¬ ciag plucze woda i odparowuje rozpuszczalnik.Wytworzony osad odsacza sie i przekrystalizowuje z etanolu, otrzymujac 4,0 g (93% wydajnosci teo¬ retycznej) kwasu /2R,4R/-l-[N2-/3-metylo-l,2,3,4- -.ozterowodoro-8-chinolinosulfonyló/-L-arginylo ] - -4-metylopiperydynokarbolksylowego-2.W sposób analogiczny do podanego w przykla¬ dach, wytwarza sie zwiazki wymienione w tabeli 1. W ostatniej rubryce tej tabeli podano wyniki analizy magnetycznego widma jadrowego wytwo¬ rzonych zwiazków, przy czym skrót „s" oznacza singlet, „d" oznacza dublet i ,jt' oznacza triplet.Przklad IV.(A) Ester benzylowy kwasu l^pN0^^©^2-/!!!- -rzed.butoksylkarbon3Klo/-L-airginylo]-4-metylopipe- rydynokarboiksylowego-2 Do roztworu 31,9 g NQ-initro-tN2-!MI-butoksykar- bonylo/-L-argininy w 450 ml bezwodnego cztero- wodorofuranu dodaje sie, mieszajac, kolejno 10,1 g trójetyloaminy i 12,2 g chloromirówozanu izobuty- lu, przy czym mieszanine utrzymuje sie w tem¬ peraturze —20°C. Po uplywie 10 minut dodaje sie 23,3 g estru benzylowego kwasu 4-metylopipe- rydynokarbofcsylowego-2 i miesza dalej w tempe¬ raturze —20°C w ciagu 10 minut, po czym ogrze¬ wa do temperatury pokojowej i nastepnie odpa¬ rowuje rozpuszczalnik. Pozostalosc roizpuszcza sie w 400 ml octanu etylu, plucze kolejno 200 ml wody, 100 ml 5% roztworu wodoroweglanu sodo¬ wego, 100 ml 10% roztworu kwasu cytrynowego i 200 ml wody. Roztwór w octanie etylu suszy sie nad bezwodnym siarczanem sodowym i odpa¬ rowuje, otrzymujac 39,0 g (73% wydajnosci teo¬ retycznej) estru benzylowego kwasu l-ifN0-^^©- -N2-/ITI^raed.butolkBykar'bonyio/-L-arginylo]-4Hme- tylopiperydynokariboksylowego-2 o konsystencji sy¬ ropu.(B). Chlorowodorek estru benzylowego kwasu 1- -/NG-nitro-L-arginylo/-4-metylopiperydynokarbo- ksylowego-2.Do roztworu 38 g estru benzylowego kwasu 1- -|^G-nitro-*N2-(/III-!rzed^buix)k6ylkarbonylo/-I^arginy- lol-4-imetylopipeirydynoikarbolksylowego-2 w 50 ml octanu etylu dodaje sie w temperaturze 0°C 80 ml 10% roztworu bezwodnego chlorowodoru w octanie etylu i po uplywie 3 godzin dodaje sie 200 mi bezwodnego octanu etylowego. Wydzielony produkt o konsystencji lepkiego syropu. Produkt ten odsacza sie i przemywa bezwodnym eterem etylowym, otrzymujac chlorowodorek estru ben¬ zylowego kwasu l-/NGHni(tro-L-arginylo/-4-imetylo- piperydynokarboksylowego-2 o konsystencji •bezpo¬ staciowego ciala stalego.(C). Ester [benzylowy kwasu lH[NG-rii!tro-LN2-/3^me- tylo-8^hiinolinosulfonylo/-^L-a^ginylo]-4-metylloipipe- rydynokarboiksylowego-2.Do rozftwoiru chlorowodorku estru etylowego kwasu 1 -/NG-riitro-L-airginylo/-4-lmetylopipeir3ridy- nokarbofesylowego-2 w 200 ml- chloroformu doda¬ je sie leolejno, mieszajac, 19,3 g trójetyloaminy i 15,4 g chlorku 3-metylo-8-chinolinoisulfonylu przy czym utrzymuje sie mieszanine w temperaturze 5°C, po czym miesza sie dalej w temperaturze pokojowej w ciagu 3 godzin, a nastepnie przemy- 5 wa roztwór 2 porcjami po 50 ml wody, suszy nad bezwodnym siarczanem sodowym i odparowuje rozpuszczalnik. Pozostalosc chroimatografuje sie na 100 g zelu krzemionkowego upakowanego w chlo¬ roformie, przemywa chloroformem i eluuje 3% io roztworem metanolu w chloroformie. Otrzymane frakcje odparowuje sie, otrzymujac 33,8 g (83% wydajnosci teoretycznej) estru benzylowego kwa¬ su l-i[NG-niftro-N2-/3-metylo-8-chinolinosulfonylo/- -L-arginylo ]-4-metylopiperydynokariboksylowego-2 15 o konsystencji bezpostaciowego ciala stalego.(D) Kwas il-CN2-^3nmetylo-l,2,3,4-czterowodoro-8- -chi;nolinosulfonylo/-Li-arginylo]-4-metylopiperydy- nofcamboksylowego-2.Do roztworu 6,40 g estru benzylowego kwasu 1- 20 -[NGnnitro-N2-/l3-metylo-8-chinolinosulfonylo/-LHair- ginylo]-4-imetylop'iperydynokiaribolksylowego-2 w 50 ml etanolu dodaje sie 0,7 g czerni palladowej i mieszanine wytrzasa w temperaturze 100°C w ciagu 8 godzin pod cisnieniem wodoru 980 kPa, 25 po czym odsacza sie katalizator i przesacz odpa¬ rowuje, otrzymujac 4,43 g (87% wydajnosci teo¬ retycznej) kwasu l-i[N2-/3-imetylo-l,2,3,4Hozterowo- doro-8-"chinolinosulfonylo/-L-arginyllo]-4-metylopi- perydynokarbo'ksylowego-2 o konsystencji bezpo- 30 staciowego ciala stalego.IR/KBr): 3400, 1620, 1460, 1380 cm-1; NMR: 100 MHz w CD3OD, 8 = 6,5 (triplet 1H), 7,1 (dublet liH), 7,4 (dublet 1H).Analiza elementarna. Wzór C^HgeNeO^S. 35 % C % H % N obliczono: 54,31 7,13 16,52 znaleziono: 54,52 6,97 16,37.Przyklad V. Kwas /2R, 4Ri/-l-[N2-^3-tmetylo- -l,2,3,4-iczterowodoro-8-ichinolinoisulfonylo/-L-iargi- co inylo]-4-metylopiperydynokarbolksylowy-2.Zwiazek ten wytwarza sie w sposób analogiczny do opisanego w przykladzie IV, stosujac jako pro¬ dukt wyjsciowy ester benzylowy kwasu /2R, 4R/- -4^metylopiperyd3^nokarboksylowego-2. Produkt to- 45 pnieje w temperaturze 188—I191°C IR/KBr/: 3400, 1620, 1460, 1380 cm"1.NMR: 100 MHz w CD3OD, & 6,5 (triplet 1H), 7,1 dublet (1H), 7,4 (dublet H).Analiza elementarna. Wzór C28:H.3(jN 50 % C % H % N obliczono: 54,31 7,13 16,52 znaleziono: 54,11 6,97 16,88 Przyklad VI. /A/ N2-/3nmetyló-8-chmolirio- sulfonylo/-L-arginina. 55 Do energiicznie mieszanego roztworu 17,4 g L-argi- niny i 13,8 g weglanu potasowego w 300 ml wody dodaje sie 24,2 g chlorku 3-!metylo-8Hchinolinosiul- fonylu w 300 ml benzenu i miesiza w temperaturze 50°C w ciagu 6 godzin, a nastepnie w ciagu 1 go- 60 dziny w temperaturze pokojowej po czym odsacza sie wydzielony osad i przemywa go kolejno ben¬ zenem, woda i etanolem. Otrzymuje sie 3)1,3 g (83% wydajnosci teoretycznej/ N^/S-metylo-S-chi- nolinosulfonylo/-argininy o temperaturze topnienia 65 275-H277qC;121663 17 4* (B) Chlorek N2-/3nm©tylo-8Hchinolinoisu!lfoinylo/-L- -argiininy.Zawiesine 2,00 g ^-/S-metylo-S^chinolinosulfooiylo/ -L-argininy w 20 ml chlorku tionylu miesza sie w pokojowej temperaturze w ciagu 2 godzin, po czyim przez dodawanie zimnego, bezwodnego eteru dwu- etylowego wytraca sie osad, odsacza go i kilka¬ krotnie przemywa bezwodnym eterem dwuetylo- wym, otrzymujac chlorek N2V3-metylo-8-chinoiino- sulfonylo/-L-airganylu.(C) Ester etylowy kwasu l-[W2-/3Hmetylo-8^chinoli- nosulfonylo/-L-iargdnylo]-4-anetyloipiperyidynokaGnbo- ksylowego-2.Do roztworu 2,0 g estru etylowego kwasu 4-ime- tylopiperydynokarboksylowego-2 i 2,0 g trójetylo- aminy w 60 ml chloroformu dodaje sie powoli, mieszajac, chlorek N2-^3-.metylo-8-chinolinosulfony- la/-L-airginylu otrzymany w sposób opasany w po¬ przednim ustepie. Mieszanine pozostawia sie do odstania w pokojowej temperaturze w ciagu 1 go¬ dziny, po czym przemywa sie 2 porcjami po 50 ml wody, suszy nad siarczanem sodowym i odparo¬ wuje pod zmniejszonym cisnieniem. Oleista pozo¬ stalosc przemywa sie eterem etylowym, otrzymu¬ jac 2,5 g estru etylowego kwasu l-^-t/S-metylo-S- -chinolinosiulfonylo/-L-a!rginylo]-4-imetylopiperydy- nokarbolksylowego-2.IR /KBr): 3325 (szerokie), 1725, 1638 cm-1.(D). Kwas l-[N2-/3-metylo-8-chiinolinosulfonylo/-L- -arginylo]-4-metylopiperydynokarboksylowego-2.Roztwór 2,0 g estru etylowego kwasu l-{N2-/3- -metylo-8-chi]nolinofsulfonylo/-L-arginylo] -4-imety- lapiperydynokarboksylowego-2 w 20 ml etanolu i 20 ml 2n NaOH ogrzewa sie do temperatury 50°C i utrzymuje w tej temperaturze w ciagu 10 godzin, po czyim mieszanine zateza sie i chromatografuje na 200 ml zywicznego wymieniacza jonów Diaion SK 102 (200^300 mesz, postac H+, produkt firmy Mitsubishi Chemical Industries Limited) upakowa¬ nego woda i przeplukanego etanolem z woda 1:1.Eluuje sie mieszanina etanolu z woda i NH4OH (10:9:1), glówne frakcje odparowuje, do sucha i plucze eterem etylowym, otrzymujac 1,5 g bez¬ postaciowego, stalego kwasu il-{iN2-/3-imetylLo-8Hchi- nolinosulfonylo/-L-arginylo]-4-matylopiperydyno- kanboksylowego-2.IR /KBr):3350 (szerokie), 1625, 1160 cm-1.Analiza elementarna. Wzór CzJH&PsNdS'. »/o C »/o H 0/» N obfliiczono: 54,74 6,39 16,66 znaleziono: 55,00 6,28 16,51.(E) Kwas l-[N2-/3-imetylo-l,2,3,4Hczterowodoro-8- ^chiinolinosulfonylo/-Ij-arginylo]-4-metyilopiperydy- nokarboksylowy-2.Do roztworu 1,3 g kwasu l-i[iN2-/3-metylo-8HChino- liinosulfonyloy-L-arginyilo]-4-metylopiperydynokar- boksylowego-2 w 50 ml etanolu i 5 ml kwasu octowego dodaje sie 0,4 g czerni palladowej i wy¬ trzasa mieszanine w ciagu 8 godzin w temperatu¬ rze 100°C pod cisnieniem wodoru 980 kPa, po czym odsacza sie katalizator i przesaclz odparowuje pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac 1,0 g (76Vo wydajnosci teoretycznej) kwasu l-[N2-/3-me- tylo-i,2,3,4-czterowodo!ro-8-chinoliino*ulfonylo/-L- 15 20 25 -arginylo] -4-metylopiperydynokaribolksylowego^2 o konsystencji bezpostaciowego ciala stalego.IR (KBr); 3400, 1620, 1460, 1380 cnr1.NMR: 100 MHz w CD3OD 6: 6,5 {triplet 1H), "f,l 5 (dublet ilH), 7,4 (dublet 1H).Analiza elementarna. Wzór C^H^eNdO^S'.% C % H »/* N oibliczono: 54,31 7,13 16,52 znaleziono: 54,10 7,10 16,39. 10 Przyklad VII. Kwas (2R, 4R)-l[N2-/3-metylo- -1,2,3,4-czterowodoro-8Hchiinolinosulfonylo/-L-argi- nylo]-4-metylopiperydynokaribolksylowy-2.Zwiazek ten wytwarza sie z estru etylowego kwa¬ su /2iR, 4W-4-!metylopiperydynokaxbofc]sylowego-2 sposoibem analogicznym do opisanego w przykla¬ dzie VI. Produkt topnieje w temperaturze 188— ^19il°C IR (KBr): 3400, 1620, 1460, 1380 cm"1.NMR: lL00 MJiz w CDgOD 8: 6,5 (triplet 1H), 7,1 (dublet 1H), 7,4 (dublet 1H).Analiza elementarna. Wzór C2^H9^fifi. °/oi C °/o H P/p N obliczono: 54,31 , 7,13 16,52 znaleziono: 54,03 6,95 16,62.Przyklad VIII. (A) Ester benzylowy kwasu l-[iN2-/3-metylo-8-chinolinosulfonylo/-iL-argiinylo]- -4-im3tylopiperydynokarbofesylowego-2.Do roztworu 2,7 g estru benzylowego kwasu 4- 30 imetylopiperydynokariboksylowego-2 i 2,0 g trój- etyloaminy w 60 ml chloroformu dodaje sie ostro¬ znie, miesfcajac, chlorek N2-/3-metylo-8-chinoliino- sulfomylo/-L-arginylu opisany w przykladzie VI, i pozostawia mieszanine w temperaturze pokojo- 35 wej na okres 1 godziny. Nastepnie przemywa sie mieszanine kolejno 50 ml wody, 50 ml 0,5n NaOH i 50 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego, po czym suszy nad siarczanem sodowym i odparo¬ wuje pod zmniejszonym cdsnieniem. Oleista pozo- /Q stalosc przemywa sie eterem etylowym, otrzymu¬ jac 2,1 g estru benzylowego kwasu l-iCN2VI3-lmetylo- Snchinolmosulfoinyloy-iL-airginylo]-4-imetylopiipery- dynokanboksylowego-2 o konsystencji proszku.(B). Kwas l-|!N2V3^metylo-ll,2,3,4^Clzterowodoro-8-, 45 chinolirwsulfonylo/-L^ nokanbpksylowego-2.Do roztworu 1,0 g estru .benzylowego kiwasu l-{N2-/3-metylo-8-chinoMno-sulfonylo/-iL-arginylo]- -4nmetylopiperydynokarboksylowego-2 w 50 ml eta- ^ nolu i 5 ml kwasu octowego dodaje sie 1,0 g czer¬ ni palladowej i wytrzasa w ciagu 10 godzin, w temperaturze 100°C pod cisnieniem 4900 kPa. Na¬ stepnie odsacza sie katalizatoir i przesacz odparo¬ wuje do sucha, otrzymujac 0,5 g (59°/t wydajnosci 55 teoretycznej) kwasu l-'[N2V3-meityl0-l,B,3,4-czter wodoirx)-8^m^olinosul:to piperydynokarboksylowego-2 o konsystencji bezpo¬ staciowego ciala stalego.IR (KBr) 3400, 1620, 1460, 1380 cm"1. e0 NMR: a00 MHz w CD$OD 6: 6,55 (triplet 1H), 7,1 /dublet 1H/, 7,4 /dublet 1H/.Analiza elementarna. Wzór C^HseOsIN^S.% C °/o H % N obliczono: 54,31 7,13 16,52 65 znaleziono: 54,22 6,99v 16,25.li 121 663 20 Przyklad IX. Kwas /2R, 4RM-tlN*-/3Hroetyio- -l,2,3,4Hrctetrowodoro-8-chmolmo^ n^lo]-4^metylopiperydyniakarix)tesyiowego-2.Zwiazek ten wytwarza sie z estru benzylowego kwasu (2R, 4R)-4-n^ylopiperydynokarboksylowego- -2 sposobem opisanym w przykladzie WM. Produkt topnieje w temperaturze 183—il9H°C.IR (KBr): 3400, 1620, 1460, 1380 om-1.NMR: 100 MHz iw CTbOD «:6,5 (tripdet 1H), 74, (dublet 1H), 7,4 dublet 1H).Analiza elementarna. Wzór CjjHjaNiOsS.•/•C Vo H •/• N obliczono: 54,31 7,13 16,52 znaleziono: 54,10 7,00 16,66.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania nowych amidów N*-ary- losulfonylo-LHargininy o ogctoyim wzorze 1, w któ¬ rym Air oznacza grupe l,2,3,4-czterowodoro-8-chi- nolilowa, ewentualnie podstawiona jednym lub wieksza liczba rodników alkilowych o 1^3 ato¬ mach wegla, a R oznacza grupe o wzorze 2, w którym Ri oznacza atom wodoru albo rodnik alki¬ lowy o 1—5 atomach wegla, lub tez farmakologicz¬ nie dopuszczalnych soli tych zwiazków, znamienny tym, ze w zwiazku o ogólnym wzorze 9, w którym Ri ma wyzej podane znaczenie, R* i R" oznaczaja atomy wodoru lub grupy zabezpieczajace atomy azotu w grupie guanidynowea, przy czyim najwy¬ zej jeden z tych podstawników oznacza altom wo¬ doru, R, oznacza nizszy rodnik alkilowy, a Q oznacza rodnik 8-chinolilowy, ewentualnie podsta¬ wiony jednym lub wieksza liczba rodników alki¬ lowych o 1—3 atomach wegla i odpowiada wyzej opisanemu podstawnikowi Ar, hydrolizuje sie gru¬ pe estrowa w pozycji 2 pierscienia piperydynowe- go i droga hydrogenolizy odszczepia grupy zabez¬ pieczajace guanidynowe aftomy azotu i równocze¬ snie przez uwodornianie przeprowadza grupe chi- nolilowa Q w odpowiadajaca jej grupe 1,2,3,4- -ozterowodorochinolilowa Ar, po czyim otrzymany zwiazek o wzorze 1 ewentualnie przeprowadza sie w jego farmakologicznie dopuszczalna sol. 2. SpoSób wytwarzania nowych amidów N*-ary- losulfonylo-L-argindny o ogólnym wzorze 1, w któ¬ rym Ar oznacza grujae l,2,3,4-czterowodoro-8-chi- nolilowa, ewentualnie podstawiona n jednym lub wieksza liczba rodników alkilowych o 1—3 ato¬ mach wegla, a R oznacza grupe (2R, 4R)-4-alfciio- 2^karboksy- Ri oznacza rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, lub tez farmakologicznie dopuszczalnych soli tych zwiazków, znamienny tym, ze w zwiazku o ogól¬ nym wzorze 9a,w którym Ri mawyzej podane zna¬ czenie, R' i R" oznaczaja atomy wodoru lub gru¬ py zabezpieczajace atomy azotu w grupie guani¬ dynowej, przy czym najwyzej jeden z tych pod- stawinlków oznacza atom wodoru, R% oznacza niz¬ szy rodnik alkilowy, a Q oznacza rodnik 8-chino- lilowy, ewentualnie podstawiony jednym lub wiek¬ sza liczba rodników alkilowych o 1—3 atomach wegla i odpowiada wyzej opisanemu podstawni¬ kowi Ar, hydrolizuje sie grupe estrowa w pozycji 2 pierscienia piperydynowego i droga hydrogeno¬ lizy odszczepia grupy zabezpieczajace guanidynowe s atomy azotu i równoczesnie droga uwodorniania przeprowadza sie grupe chinolilowa Q w odpowia¬ dajaca jej grupe 1,2,3,4-czterowodorochinolilowa Ar, po czym otrzymany zwiazek o wzorze 1 ewentu¬ alnie przeprowadza sie w jego farmakologicznie io dopuszczalna sól. 3. Sposób wytwarzania nowych amidów l^-ary- losulfonylo-L-argininy o ogólnym wzorze 1, w któ¬ rym Ar oznacza grupe l,2,3,4-caterowodoro-8Hchi- noiilawa, ewentualnie podstawiona jednym lub 15 wieksza liczba rodników alkilowych o 1—5 ato¬ mach wegla, a R oznacza grupe o wzorze 2, w któ¬ rym Ri oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, albo farmakologicznie do¬ puszczalnych soli tych zwiazków, znamienny tym, 20 ze w zwiazku o ogólnym wzorze 9, w którym Ri ma wyzej podane znaczenie, Rj oznacza atom wo¬ doru, nizszy rodnik alkilowy lub nizszy rodnik araikilowy, R' i R" sa jednakowe lub rózne i ozna¬ czaja atomy wodoru lub grupy zabezpieczajace 25 atomy azotu w grupie guanidynowej, przy czym gdy Ri oznacza nizszy rodnik alkilowy, wówczas oba podstawniki R' i R" stanowia atomy wodoru, a Q oznacza rodnik 8-chi^odilowy, ewentualnie podstawiony jednym lub wieksza liczba rodników 30 alkilowych o 1—5 atomach wegla i odpowiada wy¬ zej opisanemu podstawnikowi Ar, droga uwodor¬ niania przeprowadza sie grupe 8-chinolilowa Q w odpowiadajaca jej grupe 1,2,3,4-caterowodorochino- lilowa Ar i droga hydrogenolizy odszczepia sie 35 ewentualnie wystepujace grupy zabezpieczajace atomy azotu w grupie guanidynowej i w przypa¬ dku, gdy R^ oznacza nizszy rodnik alkilowy lub aralkilowy usuwa sie ten rodnik droga hydrolizy lub hydrogenolizy, po czym otrzymany zwiazek 40 o wzorze 1 ewentualnie przeprowadza sie w jego farmakologicznie dopuszczalna sól. 4. Sposób wytwarzania nowych amidów N2-ary- losulfonylo-L-aTgininy o ogólnym wzorze 1, w któ¬ rym Ar oznacza grupe l,2,3,4Hczterowodoro-8-chi- 45 noiilowa, ewentualnie podstawiona jednym lub wieksza liczba rodników alkilowych o 1—5 atomach wegla, a R oznacza grupe (2R, 4R)-4-alkiIo-2-fcar- boksy-1-piperydynowa o wzorze 2a, w którym Ri oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—5 50 atomach wegla, albo farmakologicznie dopuszczal¬ nych soli tych zwiazków, znamienny tym, ze w zwiazku o ogólnym wzorze 9a, w którym Ri ma wyzej podane znaczenie, K% oznacza atom wodo¬ ru, nizszy rodnik alkilowy lub nizszy rodnik aral- 55 kilowy, R' i R" sa jednakowe lub rózne i ozna¬ czaja atomy wodoru lub grupy zabezpieczajace atomy azotu w grupie guanidynowej, przy czym gdy Rj oznacza nizszy rodnik alkilowy, wówczas oba podstawniki R' i R" stanowia atomy wodoru, eo a Q oznacza rodnik 8-cMnolilowy, ewentualnie pod¬ stawiony jednym lub wieksza liczba rodników al¬ kilowych o 1—5 atomach wegla i odpowiada wyzej opisanemu podstawnikowi Ar, droga uwodorniania przeprowadza sie grupe 8-chinolilowa Q w odpo- w wiadajaca jej grupe l,2,3,4-czterowodorochinol!ilowa121 663 21 Ar i droga hydrogemolizy odszczepia sie ewentu¬ alnie wystepujace grupy zabezpieczajaice atomy azotu w grupie guanidyinowej i w przypadku, gdy R2 oznacza nizszy rodnik alkilowy lub aralkilowy 22 usuwa sie ten rodnik droga hydrolizy lub hydro- genolizy, po czym otrzymany zwiazek o wzorze 1 ewentualnie przeprowadza sie w jego farmakolo¬ gicznie dopuszczalna sol.HI*X-N -CHrHjChUCHCOR Nzdr1 Ar H COOH p Wzór. 2 m^Z- N-CH£H2CH2CHC00H ^ l\ NH2 /7zcr3 ^ %C- N- CHzCH2CH2CHC00H HN^ R» Hfjl R' rt" mór4 Schemat fcd.R* C00R2 fVzcr S121 663 COOH -Nj^Rl Wj6r2a i2R'4R) C00R2 HN^C- N-CH2CHaCH2CHC0f{r^R1 HN R.R' m Wzór 9a H HNSO/2^^ COOR £ ^c_ ^_ CH2CH£H£HC0-t^_jrRi Wzór ffa w N^CH3 H £H, isr H Wzór 14 CH, ^.H Vzdr /fi CZH5 C02H N VCH3 Wzór 17 H m<*r 19 PL PL PL PL PL