Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie blokuja¬ ce mechanizm róznicowy pojazdu .samochodowego posiadajace zebata piaste, widelki przesuwne i spre¬ zyne naciskowa, dzialajace pewnie równiez przy niskich temperaturach —30 do —60°C.Urzadzenie blokujace mechanizm róznicowy, które moga byc wlaczane i wylaczane mechanicz¬ nie, moga byc podzielone ze wzgledu na rozwia¬ zania techniczne na dwie grupy.Do jednej grupy naleza rozwiazania opisane w opisach -patentowych francuskich 1245 416 i 2 185 285, w opisach patentowych RFN 1625 709 i 1915 345, oraz w opisie patentowym St. Zjedn. 3 732 752, w których przy blokowaniu mechanizmu róznicowego za pomoca sworzni umieszczonych w otworach mechanizmu róznicowego, kolo srodkowe jest przymocowane do obudowy mechanizmu róz¬ nicowego.Do drugiej grupy naleza rozwiazania, w których blokowanie mechnizrnu róznicowego nastepuje przez zazebienie uzebien znajdujacych sie na Obu¬ dowie mechnizimu róznicowego i na pólosi.Rozwiiaizania takie opisane sa w opisach patento¬ wych angielskim 857 980, RFN 1 183 796, St. Zjedn. 2 462 779 oraz w czasopismie ATZ 74/1972, strona 199.Uruchomienie urzadzen blokujacych mechanizm róznicowy odbywac sie moze na drodze mecha¬ nicznej, co stosowano, w starszych rozwiazaniach, badz pneumatycznie, co stosuje sie w nowoczes- 10 15 20 25 30 nych podwoziach. Przy uruchomieniu na drodze pneumatycznej stosuje sie zwykle silownik z tlo¬ kiem lub membrana. Pirzy zastosowaniu silownika z tlokiem, tlok posiada uszczelke typu „0". W wy¬ konaniu z membrana stosuje sie obustronne do¬ prowadzenie powietrza, lub przy jednostronnym doprowadzeniu powietrza, sprezyne wbudowana do komory powietrznej sluzaca do wylaczania urza¬ dzenia blokujacego.Urzadzenia blokujace uruchamiane silownikiem z tlokiem odpowiadaja wymaganiom w umiarko¬ wanych warunkach pogodowych, lecz przy wiek¬ szym mrozie, np. przy temperaturze —30° do —60°C ich dzialanie staje sie niepewne, tlok za- marza zawiesza sie i nie wlacza urzadzenia blo¬ kujacego, choc jego zastosowanie w warunkach drogowych odznaczajacych sie sliska nawierzchnia jest szczególkiie wazne. Przy wytwarzaniu urza¬ dzenia wymagana jest dokladna obróbka cylindra ze wzgledu na jego wspólprace z tlokiem.Wada ich jest to ze przy wymianie uszczelnienia, konieczne jest rozlozenie urzadzenia blokujacego, jak równiez elementów napedowych. Inna wada jest fakt, ze urzadzenie moze byc ^montowane tyl¬ ko w okreslonym miejscu. Nie istnieja mozliwosci zmian, wiec rozmaite mechanizmy róznicowe wy¬ magaja stosowania róznych urzadzen blokujacych, co uniemozliwia zmnoeuszeniie kosztów produkcji.Wlaczanie pneumatycznie sterowanych urzadzen blokujacych moze odbywac sie, jak wispomniano, 121 380121380 za pomoca membran, lecz urzadzenia tego rodzaju nie upowszechnily sie dotychczas ze wzgledu na duze zapotrzebowanie miejsca.^*—- Przy .produkcji wielkoseryjnej wystepuje ccagle ; * potrzeba, aby jczescd skladowe<*pojazdów o wszech- i stronnym zastosowaniu, posiadaly wiele moziliwos- \ ej.. zabudowy! IMozliwosci zabudowy urzadzenia | blokujacegOjjLtóre moze byc zastosowane w sa- ^—^T^Schoózie ciezarowym, autokarze, trolejbusie lub specjalnym ciagniku terenowym o tym samym ob- oiazeniu, sa rozmaite. Celowa jest konstrukcja' urzadzenia blokujacego o wszechstronnym zastoso¬ waniu dla rozmaitych podwozi, która we wszyst- . kicfi warunlcach zapewni pewne dzialanie, a jego zunifikowane czesci skladowe beda korzystne ze wzgledu na produkcje, dzialanie, nadzór, zaopa¬ trzenie w czesci zamienne, czynniki ekonomiczne.Zadaniem wynalazku jest konstrukcja urzadze¬ nia blokujacego mechanizm róznicowy, które spel¬ nia powyzsze przeslanki oraz pracuje bez zarzutu r5wriieT*w najgorszycn waniknach tzn. przy tem¬ peraturze —30 do —60°C, moze byc uzywane do wielu zastosowan i realizuje te zadania przy nie¬ wielkich rozmiarach i zastosowaniu membrany.Cel ten zostal wedlug wynalazku roz¬ wiazany przez to, ze urzadzenie blokujace opisa¬ nego rodzaju zaopatrzone jest w tworzaca jeden ze¬ spól komore powietrzna zlozona z plyty membra¬ ny, przelacza powietrza, plyty glównej, górnej czesci obudowy i dolnej czesci obudowy polaczo¬ nymi wspólnie czesciami mocujacymi, przy czym w dokiej czesci obudowy posiada wykonany otwór, którego srednica jest wieksza o 55% od czynnej srednicy otworu umieszczonego w komorze, w ply¬ cie membrany, w który to otwór wprowadzony jest lacznik przesuwny..' Korzystne jest, gdy srednica czesci lacznika przesuwnego, zwrócona do plyty membrany jes: równa srednicy opierajacej sie na laczniku-czynnej czesci'.plyty membrany/ ¦ Korzystne jest, aby czesc lacznika przesuwnego o wiekszej srednicy wystawala z obudowy prze¬ kladni i tworzyla prowadzenie dla komory po¬ wietrznej.Urzadzenie blokujace wedlug wynalazku jest proste w konstrukcji, latwe w obsludze, a przy uszkodzeniu, and urzadzenie blokujace ani elemen¬ ty napedowe nie musza byc rozbierane. Urzadzenie dziala pewnie równiez przy bardzo niskich tem¬ peraturach tzn. —30 do —60°C, poniewaz mem¬ brana nie zamarza. Wytwarzanie urzadzenia jest proste i tanie; zapotrzebowanie przestrzeni jest niewielkie "ze wzgledu na konstrukcje lacznika przesuwnego. Komora powietrzna stanowi niezalez¬ ny zespól mentazow^y co pozwala na jej stosowa¬ nie bez zmian -priy. pojedynczych zespolach jezd- nych/i przy podwójnych zespolach jezdnych. W po¬ jazdach drdgowycfr i pojazdach mechanicznych.Kierowca: moze wlaczac.i wylaczac urzadzenie blo~. kujacebw. -kabinie za pomoca urzadzenia elektrycz- ijegoy.:.;,:.;- ¦; . Dalsza zaleta urzadzenia wdlug wynalazku jest |aktjr££bwykonane ono mze byc z blachy poprzez tioczeiue i nie wystepuja wysokie wymagania co da jakosci obróbki. aW ^wypadku pekniecia: j&etti- ^rany-naprawa.Jest'prosta, elementy napedowe nie 10 15 20 25 35 4(1 45 50 55 60 65, musza byc rozbierane, poniewaz ;membrana znaj¬ duje sie w oddzielnym zespole.. Urzadzenie jest wygodne równiez z punktu widzenia zaopatrzenia w czesci zapasowe. W urzadzeniu wedlug wynalaz¬ ku wykonalnie mechanizmu z zastosowaniem mem¬ brany podlega zmianie jakosciowej, w wyniku któ¬ rej nabieraja znaczenia pozytywne wlasnosci nie¬ znane w dotychczas stosowanych urzadzeniach.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia komore powietrzna urzadzenia bloku¬ jacego wedlug wynalazku w przekroju, fig. 2 — konstrukcje urzadzenia blokujacego wedlug wy¬ nalazku wbudowanego w podwozie pojazdu samo¬ chodowego, czy samochodu ciezarowego w prze¬ kroju, fig. 3 — konstrukcje urzadzenia blokujacego wedlug wynalazku wbudowanego w podwozie auto¬ karu w przekroju, fiig. 4 — konstrukcje; urzadze¬ nia blokujacego wedlug wynalazku wbudowanego w podwozie z dwoma osiami napedzanymi.Na figurze 1 przedstawiono komore powietrzna urzadzenia blokujacego wedlug wynalazku. Komo¬ ra 1 zamknieta jest górna czescia obudowy 2 i dolna czescia obudowy 3. W górnej czesci obu¬ dowy 2 znajduje sie przylacze powietrza 32. Do dolnej czesci obudowy 3 przylega plyta glówna 6.Porrdedzy obydwoma czesciami obudowy przymo¬ cowana jest za pomoca czesci mocujacych 5 plyta, membrany 4. W dolnej czesci obudowy 3 znajduje sie otwór 33, którego srednica d3 jest wieksza o 55% od czynnej srednicy d2 otworu plyty mem¬ brany 4.Na figurze 2 przedstawiono urzadzenie blokujace wedlug wynalazku wbudowane w pojazd samocho¬ dowy, lufo samochód ciezarowy. Na obudowie me¬ chanizmu róznicowego 7 przymocowane jest. bez mozliwosci obrotu kolo sprzegajace 8. Na pólosi 9 umieszczana jest przesuwnie uzebiona piasta 10.W rowki piasty wsuniete sa widelki przesuwajace 11 umocowane do walcowego lacznika przesuw¬ nego 12 prowadzonego bezposrednio w dwóch miej¬ scach obudowy przekladni 13. Na laczniku prze¬ suwnym 12 znajduje sie sprezyna naciskowa 14a srednica D zwróconej do plyty membrany 4 czesci 12a lacznika przesuwnego 12 jest wieksza od sred¬ nicy d tej czesci 12b, na której umieszczona jest sprezyna naciskowa 14. Srednica D czesci 12a jest taka sama jak srednica d2 tej czesci plyty mem¬ brany 4, na której opiera sie lacznik przesuwny 12. Ta czesc 12a o wiekszej srednicy wystaje z obudowy przekladni 13 i stanowi prowadzenie dla komory powietrznej 1.Komora powietrzna 1 jest przymocowana do obu¬ dowy przekladni 13 za pomoca srub 15. W obu¬ dowie przekladni 13 wkrecone jest urzadzenie elektryczne 16 sluzace jako zródlo sygnalu do za¬ blokowania. '¦¦--.Na figurze 3 urzadzenie blokujace wedlug wy¬ nalazku wbudowane jest w podwozie autokaru.W tym wykonaniu obudowa przekladni 18 przy¬ mocowana jest do korpusu tylnego mostu 17 auto¬ karu, a lacznik przesuwny 19 jest prowadzony tak, jak na iig. 2 w dwóch miejscach. Na laczniku pierwszym 1% umieszczona jest zarówno sprezyna naciskowa 14 jak i komora powietrzna 1, która przymocowana jest do obudowy przekladni sru-5 121 380 6 bami 15. Lacznik przesuwny 19 blokuje urzadze¬ nie zlozone z elementów 21, 22, 23, 24 i 25. Sa to widelki przesuwajace 22 z gwintem, wkrecone w lacznik przesuwny 19 i zabezpieczone nakretka 25.W otworze widelek 22 umieszczony jest sworzen 21.Na sworzniu 21 umieszczone jest uchylne ramie 23 polaczone bez mozliwosci obrotu z walkiem 24.Za pomoca tego urzadzenia sworzen 21 moze po¬ ruszac sie po luku wokól walka 24. Walek 24 po¬ rusza za pomoca nieprzedstawiionych na iig. 3 wi¬ delek sprzegajacych, zebata piaste 10.Urzadzenie elektryczne 16 jest wkrecone w obu¬ dowe przekladni 18. Na fig. 4 przedstawiono urza¬ dzenie blokujace wedlug wynalazku wbudowane w podwozie z dwoma osiami napedzanymi. Kolo zebate walcowe 27 polaczone jest trwale z trzecim kolem srodkowym 28 mechanizmu róznicowego podwozia z dwoma osiami napedzanymi i posiada uzebienie wewnetrzne. Na walku 29 mechnizmu róznicowego umieszczona jest przesuwnie uzebio¬ na piasta 30. W rowku piasty 30 znajduja sie wi¬ delki przesuwajace 31, do których przymocowany jest lacznik przesuwny 12. Komora powietrzna 1, sprezyna naciskowa 14 oraz urzadzenie elektry¬ czne 16 umieszczone sa jak na fig. 2.Dzialanie urzadzenia blokujacego wedlug wy¬ nalazku jest nastepujace.Zasada dzialania jest taka sama w rozwiaza¬ niach przedstawionych na fig. 2 i 4, a w wykona¬ niu jak na fig. 3 rózni sie wykorzystaniem zespo¬ lu zlozonego z elementów 21, 22, 23, 24, 25.Urzadzenie z fig. 2 dziala jak nastepuje. Pod wplywem cisnienia powietrza umieszczona w ko¬ morze powietrznej 1 plyta membrany 4 odsuwa lacznik przesuwny 12 pokonujac dzialanie sprezy¬ ny naciskowej 14. Umieszczone na laczniku prze¬ suwnym 12 widelki przesuwajace 11 przesuwaja zebata piaste 10 po pólosi, az do wzajemnego za¬ zebienia sie piasty 10 i kola sprzegajacego 8. Za¬ pewnia to polaczenie pomiedzy obudowa mecha¬ nizmu róznicowego 7 i pólosi 9. O wykonaniu tego zabiegu kierowca jest informowany w ka¬ binie przez zapalenie lampki sygnalizacyjnej, gdy naped urzadzenia elektrycznego urzadzenia 16 uru¬ chomiony zostaje przez klauzowa bieznie widelek przesuwajacych powodujac zamkniecie obwodu pradu. Rozlaczenie kola sprzegajacego 8 i piasty 10 polega na odwróceniu tej operacji. Rozlaczenie zapewnione jest dzialaniem sprezyny naciskowei 14 po zniesieniu dzialania cisnienia powietrza.Zastrzezenie patentowe Urzadzenie wlaczajace" sprzeglo klowe pojazdu, zawierajace obudowe z umieszczonym w niej, uru¬ chamianym za pomoca sprezyny tloczyskiem, osa¬ dzonymi na nim widelkami przelaczajacymi sprze¬ glo i polaczonym z tloczyskiem cylindrem pneu¬ matycznym, znamienne tym, ze obudowa cylindra (1) ma kolnierz z otworami, przystosowany do za¬ mocowania do obudowy (13) urzadzenia wlaczaja¬ cego, natomiast tloczyskb (12) jest stopniowe, przy czym srednica (D) najwiekszego stopnia jest rów¬ na srednicy odcinka roboczego membrany (4) cy¬ lindra pneumatycznego, srednica sredniego stopnia jest równa srednicy wewnetrznej otworu pasowa¬ nia widelek przelaczajacych (11), a na najmniej¬ szym stopniu o srednicy (d) miedzy widelkami przelaczajacymi (11) a obudowa (13) urzadzenia wlaczajacego jest umieszczona sprezyna naciskowa (14). 10 15 20 25 30121 380 1% 4- PZGraf. Koszalin A-1662 90 A-4 Cena 100 zl PL