Opis patentowy opublikowano: 15.08.1983 Int. Cl.3 F04B 39/10 F16K 15/16 Twórcawynalazku », Uprawniony z patentu: HOERBIGER & CO., Schongau/Lech (Republika Federalna Niemiec) Zawór plytkowy sprezarki Wynalazek dotyczy zaworu plytkowego do sprezarki, z gniazdem zaworu, którego otwór przelotowy jest przykryty przynajmniej jedna gietka plytka, której jeden koniec jest zamocowany na gniezdzie zaworu przez lezacy na niej element konstrukcyjny i która jest jednoczesnie zabezpieczona w swym polozeniu wzgledem otworu przelotowego.Przy zaworach plytkowych, których elementy zamykajace maja najczesciej postac podluznych gietkich plytek w ksztalcie jezyków, wymagane jest zabezpieczenie ich polozenia aby w calosci przykrywaly one otwór przelotowy w gniezdzie zaworu. Wiadomo jest przy tym, ze na umocowanym koncu gietkiej plytki przewidziane sa równolegle kolki. Kolki te, które osadzone sa w otworach wykonanych w gniezdzie zaworu, przechodza przez podluzna gietka plytke i wchodza w otwory wykonane w chwytaczu. Kolki musza byc przy tym bardzo dokla¬ dnie umieszczone w gniezdzie zaworu i tak samo dokladnie musza byc wykonane otwory w podluznych gietkich plytkach i chwytaczu przez które przechodza kolki, poniewaz tolerancje wykonawcze sumuja sie i kolki leza oddalone daleko od otworu przelotowego gniazda zaworu. To znane zabezpieczenie polozenia podluznych gietkich plytek jest dlatego stosunkowo drogie i wymaga starannego wykonania i montazu.Znane jest równiez zabezpieczenie podluznej gietkiej plytki na jej ruchomym koncu. Do tego celu chwy- tacz jest zaopatrzony w zlobkowe wybranie lub w zebrowe wystepy tak, ze na swobodnym koncu plytki sa utworzone boczne powierzchnie prowadzace.W innym znanym wykonaniu zabezpieczenia podluznej gietkiej plytki stosuje sie wyciete z chwytacza skrzydelka, które albo sa przewidziane takze z boku na swobodnym koncu podluznej gietkiej plytki lub tez wchodza wjej otwór. Te zabezpieczenia polozenia zakladaja, ze chwytacz lezy równiez na swobodnym koncu podluznej gietkiej plytki na gniezdzie zaworu. Czesto jednak zawory plytkowe sa wykonywane bez chwytacza, tylko ze zderzakiem, lezacym w pewnej odleglosci od gniazda zaworu lub z chwytaczem wygietym od gniazda zaworu - ku górze - poczynajac od miejsca jego umocowania, przy czym podluzna gietka plytka swym swobodnym koncem moze wykonac odpowiednio duze odchylenie. Dla takich zaworów — zabezpieczenie polo¬ zenia na swobodnym koncu podluznej gietkiej plytki jest praktycznie niewykonalne.2 118 547 Zadaniem wynalazku jest opracowanie takiego zabezpieczenia polozenia gietkiej plytki, w miejscu jej zamocowania, które byloby wykonane niewielkim kosztem i z wystarczajaca dokladnoscia.Zadanie to zgodnie z wynalazkiem rozwiazano dzieki temu, ze w obszarze miejsca zamocowania plytki, w;grliczdzie zaworu jest wykonane co najmniej jedno wglebienie w które wchodzi obrotowo polaczony z plytka wystep. Odpadaja wiec kolki zabezpieczajace i przynalezne otwory wykonane w gniezdzie zaworu i w chwyta- czu, przez co zmniejsza sie znacznie koszt wytworzenia i montazu zaworu. Oprócz tego latwiejsze sa do utrzyma¬ nia wymagane tolerancje zgodnego z wynalazkiem ukladu — niz przy zwyklych kolkach centrujacych, poniewaz wy&epy i FÓwniez przynalezne wglebienie w gniezdzie zaworu - musza byc latwo wykonane przez tloczenie.W korzystnej postaci wykonania wynalazku, wystepy maja postac skrzydelek, które sa wygiete z plytki i wchodza we wglebienie wykonane w gniezdzie zaworu. Skrzydelka sa stozkowo zbiezne w kierunku ich swo¬ bodnego konca. Skrzydelka wchodza bezposrednio w odpowiednio profilowane wglebienia - wykonane w gnie¬ zdzie zaworu, przez co osiaga sie zabezpieczenie polozenia plytki bez posredniego wlaczania innych elementów konstrukcyjnych. Zwezajace sie stozkowo skrzydelka, które sa ochylone tylko kilka stopni od równoleglego przebiegu krawedzi bocznych, sa korzystne dla ukladu wielu plytek lezacych jedna nad druga, poniewaz skrzy¬ delka moga wchodzic bez trudnosci we wglebienia, powstajace przez wygiecie skrzydelek plytki, lezacej pod nimi. Przy równoleglych krawedziach bocznych skrzydelek, skrzydelka te nie od razu zmiescilyby sie we wglebieniach lezacej pod nimi plytki.Dalsza istota wynalazku polega na tym, ze lezacy na plytce element konstrukcyjny ma wystepy, za pomoca których wystepy plytki wykonane w postaci skrzydelek sa zamocowane we wglebieniach gniazda zaworu. Ten element konstrukcyjny lezacy na plytce, zaleznie od budowy zaworu, moze miec postac chwytacza, moze byc czescia glowicy cylindra lub cylindra sprezarki, albo wlasnym elementem mocujacym. Gdy jest to chwytacz, to jest on utrzymany równiez we wlasciwym polozeniu przez przewidziane przy nim wystepy.W innej korzystnej postaci wykonania wynalazku, wystepy czesci konstrukcyjnej lezacej na plytce maja postac nosków, które wchodza w dopasowane do nich otwory wykonane w plytce i sa umocowane we wglebie¬ niach gniazda zaworu. To wykonanie nadaje sie w szczególnosci do zaworów plytkowych z wlasnym chwyta- czem, poniewaz przy tym równoczesnie chwytacz zabezpieczony zostaje bezposrednio w swoim polozeniu.Oprócz tego nie jest konieczne wyginanie z plytki nawet wypustów.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony przykladowo na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia górna czesc sprezarki wyposazonej w zgodne z wynalazkiem zawory plytkowe, w przekroju srodkowym, fig. 2 - plytke zaworu tlocznego w wiekszej skali, w widoku z góry, fig. 3 - inna postac wykonania zamocowania plytki zaworu, w przekroju wzdluznym, fig. 4 — dalsza postac wykonania zamocowania plytki w przekroju wzdluznym, a fig. 5 - przynalezne plytki, w widoku z góry.Zgodnie z fig. 1, pomiedzy cylindrem 1 i glowica cylindra 2 sprezarki jest usytuowane gniazdo plytkowego zaworu 3 przy posrednim wlaczaniu uszczelek 4 i 5. W gniezdzie zaworu 3 jest wykonany otwór przelotowy 6 dla zaworu ssacego i otwór przelotowy 7 dla zaworu tlocznego. Oba otwory 6, 7 sa zawsze przykrywane plytka 8, 9. Dla ograniczenia odchylenia plytek 8,9 w cylindrze 1 wykonane jest wybranie 10, w które wchodzi koniec plytki 8, a w glowicy cylindra 2 jest wykonany zderzak 11, lezacy w odpowiedniej odleglosci ponad plytka 9.Dla zabezpieczenia polozenia plytek 8, 9 wzgledem przynaleznych otworów przelotowych 6, 7 w gniez¬ dzie zaworu 3 jest wykonane wglebienie 12, 13, wykonane w obszarze miejsca zamocowania kazdej plytki. Te wglebienia np. moga byc wytoczone przy wykonywaniu gniazda zaworu 3, przy czym oszczedza sie dodatkowej obróbki. We wglebienia 12 i 13 wchodza wystepy 14, które w przykladach wykonania wynalazku wedlug fig. 1 do 3 sa wykonane w postaci skrzydelek wygietych z plytek 8,9. Wystepy 14 utrzymywane sa we wglebieniach 12, 13 przez elementy konstrukcyjne 17, lezace na plytkach a w przypadku fig. 1 przez cylinder 1 i glowice cylindra 2. Wglebienia i wystepy sa tak wykonane, ze sa wzgledem siebie pasowane z malym luzem i tak, ze plytki sa w swym polozeniu unieruchomione, przez co zapewnione zostaje niezawodne przykrywanie otworów przelotowych 6, 7 przez ruchome konce plytek 8,9.Przedstawiona na fig. 2 plytka 9 zaworu wedlug fig. 1 w poblizu swojego umocowanego konca, zaopatrzo¬ na jest w kolisty otwór 15, od którego wychodza w przyblizeniu promieniowo wciecia 16. Skrzydelka wykonane pomiedzy dwoma wcieciami 16 sa wygiete jako zderzaki z plaszczyzny plytki 9. Jak to dalej wynika z fig. 2, wciecia 16, lezace po obu stronach wystepów 14 nie przebiegaja do siebie równolegle, ale pod ostrym katem a, wynoszacym kilka stopni, tak ze szerokosc wystepów 14 skierowana promieniowo na zewnatrz zweza sie stozkowo w kierunku ich swobodnego konca. Przez to wiele plytek 9 moze byc ulozonych w stos, nie uderzajac bocznymi krawedziami wystepów 14 o boczne krawedzie wciec 16.Przy przedstawionej na fig. 3 postaci wykonania wynalazku, na gniezdzie zaworu 3 sa ulozone jedna nad druga dwie gietkie plytki 9, z których sa wygiete wystajace wystepy 14, które leza jeden na drugim i wspólnie118547 3 wchodza we wglebienia 13 gniazda zaworu 3. Ponad dwoma plytkami 9 usytuowany jest pracujacy element konstrukcyjny 17, który przy pomocy sruby 18 naciska konce plytek 9 do gniazda zaworu 3. Z elementu konstrukcyjnego 17 sa wygiete wystepy 19 podobne do wystepów 14 plytek 9, które utrzymuja wystepy 14 we wglebieniu 13. Gdy wystepy plytek 9 sa wykonane w ksztalcie gwiazdy, jak to np. jest pokazane na fig. 2, to przewidziano równiez trzy wglebienia o podobnym ukladzie. Istniec moze jednak równiez jeden tylko wystep 14 z przynaleznym zaglebieniem 13. Przy wielu wystepach moga one byc umieszczone z przynaleznymi wgle¬ bieniami w dowolnym miejscu plytki 9 na przyklad w rzedzie jeden obok drugiego lub jeden za drugim. Równiez kat, pod którym wystepy 14 sa wygiete z plytki 9 moze byc dobierany w szerokich granicach, bez uszczerbku dla powierzonych tym wystepom zadan zabezpieczania polozenia.Zawór plytkowy wedlug fig. 4, któryposiada równiez gniazdo zaworu 3 z otworem przelotowym 7 i z gie¬ tka plytka 9, której ksztalt jest przedstawiony na fig. 5, zaopatrzony jest w chwytacz 20, zamocowany wspólnie z plytka 9 na gniezdzie zaworu 3 przy pomocy sruby 21. Chwytacz 20 — poczynajac od miejsca zamocowania- jest odgiety od gniazda zaworu ku górze, ze plytka 9 moze wykonac ponad otworem 7 stosunkowo duzy suw.Zgodnie z fig. 4 — chwytacz 20 wokól sruby 21 ma wykonane w ksztalcie nosków wystepy 22, które swymi koncami wchodza we wglebienia 13, które sa wykonane w gniezdzie zaworu 3 wokól sruby 21. W plytce 9 znajduje sie gwiazdzisty otwór 23 z promieniowymi wycieciami 24, które dokladnie pasuja do nosków 22 chwytacza 20. W ten sposób sa zabezpieczane nie tylko plytki 9 lecz takze chwytacz 20 przy pomocy nosków 22 i wglebien 13 w ich polozeniu na gniezdzie zaworu 3.Równiez przy tym wykonaniu moga byc utrzymane bez problemu wymagane wykonawcze tolerancje skladowych czesci zaworu. PL PL PL