PL118253B2 - Herbicide - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobójczy zawierajacy jako substancje czynna nowe acetanilidy.Znane sa chlorowcoacetanilidy wykazujace wlasciwosci chwastobójcze albo regulujace wzrost roslin. Powa¬ zne znaczenie gospodarcze zyskal 2-chloro-2',6'-dwuetylo-N-metoksymetylo- acetanilid znany z opisu patentowe¬ go Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3547620. Jako dalsza substanqa czynna znany jest z opisu patentowego RFN, IDS nr 23 28 340 2-chloro- 2'-etylo-6,-metylo -N-/r-metoksy-propylo- 2'/-acetanilid, który obok dobrego dzialania przeciw niepozadanym trawom wykazuje dobra trwalosc dzialania w glebie.Stwierdzono, ze rozszerzone dzialanie chwastobójcze ijednoczesnie dobra selektywnosc w przypadku waz¬ nych roslin uprawnych wykazuja srodki chwastobójcze zawierajace jako substancje czynna acetanilidy o wzorze ogólnym 1, w którym R iR1 sa jednakowe albo rózne i oznaczaja grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, Z oznacza grupe metylenowa albo ewentualnie podstawiona przez jedna albo dwie grupy metylowe grupe etyleno¬ wa, zas A oznacza przylaczony przez atom azotu pierscienia ewentualnie podstawiony pirazol, ewentualnie podstawiony triazol albo ewentualnie podstawiony imidazol, przy czym podstawieniejest pojedyncze albo dwu¬ krotne przez atom chlorowca, grupe metylowa albo grupe metoksylowa.Zaleznie od celu zastosowania oraz od uzytej dawki nowe substancje czynne nadaja sie do selektywnego zwalczania niepozadanych roslin w okreslonych uprawach roslin skladajacych sie z zielnych i drewniejacych gatunków roslin, do regulowania wzrostu roslin przez hamowanie albo w odpowiednio wysokich dawkach do calkowitego zwalczania wegetacji.We wzorze ogólnym 1 symbole R, R1, Z i A maja nastepujace znaczenia, a mianowicie R i R1 sajednakowe albo rózne i oznaczaja grupy alkilowe o 1—4 atomach wegla jak grupe metylowa, etylowa, n-propylowa,izopro- pylowa, n-butylowa, II-rzed.butylowa lub III-rzed.butylowa, Z oznacza grupe metylenowa albo ewentualnie podstawiona przez jedna lub dwie grupy metylowe grupe etylenowa jak grupe etylenowa (—CH2 —CH2 —), grupe 1-metyloetylenowa, 2-metyloetyienowa albo 1,2-dwumetyloetylenowa, A oznacza przylaczony przez atom azotu pierscienia pirazol, triazol albo imidazol, który jest ewentualnie pojedynczo albo dwukrotnie podstawiony przez atom chlorowca, grupe metylowa lub metoksylowa, jak na przyklad 3/5/-metylopirazol, 4-metykpirazol,2 118253 3,5-dwumetylopirazol, 4-chloropirazol, 4-bromopirazol, 4-metoksypirazol, 3/5/-metylo-5/3/-metoksypirazol, 4/5/-metylo-l,2,3-triazol, 4,5-dwumetylo- 1,2,3-triazol, 3/5/-rnetylo-l,2,4-triazol, 3,5-dwumetylo- 1,2,4-triazol, 4,5-dwuchloroimidazol albo 4,5-dwubromoimidazol.W przypadku okreslonych niesymetrycznie podstawionych azoli jak pirazolu, 1,2,3-triazoiu, 1,2,4-triazolu oraz imidazolu, na podstawie tautomeiycznej budowy substancji wyjsciowych wystepuja dwa izomery, na przykladzie pirazolu przedstawione jest schematem 1. Dlatego w nowych acetanilidach wystepuja w tydi przy¬ padkach dwa izomery, których stosunek zalezy w zasadzie od rodzaju grup B, C i D oraz moze miec wplyw na wlasciwosci chwastobójcze.Nowe acetanilidy o wzorze ogólnym 1 wytwarza sie w ten sposób, ze 2-chloro-N- chlorometyloacetanilidy o ogólnym wzorze 2 poddaje sie reakcji z alkoholem o wzorze ogólnym HO-Z—A wedlug schematu 2, przy czym podstawniki R, R1, Z i A maja wyzej podane znaczenie. Niektóre 2-chloro-N- chlorometyloacetanilidy o wzorze ogólnym 2 znane sa z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 637 847, natomiast inne wytwarza sie w analogiczny sposób przez reakcje odpowiednich azometyn z chlorkiem chloroacetylu.Alkohol o wzorze ogólnym HO—Z—A stosuje sie korzystnie w co najmniej molowej ilosci w stosunku do 2,-Ghloro-N- chlorometyloacetanilidu. i ¦ • ¦ , Wydzielany podczas reakcji chlorowodór usuwa sie w postaci gazowej albo wiaze go odpowiednimi srodka¬ mi jak zasadami ogranicznymi, np. trzeciorzedowymi aminami, albo zasadami nieorganicznymi, np. weglanami metali alkalicznych. Srodek wiazacy chlorowodór stosuje sie w co najmniej molowej ilosci w stosunku do uzytego 2-chloro- N-chlorometylo-acetanilidu.Do reakcji 2-chloro-N-chlorometyloacetanilidów o wzorze ogólnym 2 z alkoholami o wzorze ogólnym HO—Z—A, w którym Z oznacza grupe metylenowa /—CH2 —/, szczególnie korzystnie stosuje sie alkohole w po¬ staci soli z metalami alkalicznymi. Sole te wytwarza sie na ogól przez reakcje 1-hydroksy-metyloazoliz silnymi zasadami jak zwiazkami metaloorganicznymi, np. butylolitem, chlorkiem metylomagnezowym, z wodorkami me¬ tali alkalicznych, np. wodorkiem sodowym, z amidkami metali alkalicznych, np. amidkiem sodowym, albo z alko¬ holami metali alkalicznych, np. metanolanem sodu, z odszczepieniem wodoru, alkami, amoniaku albo metanolu.Reakcje przeprowadza sie korzystnie w rozpuszczalniku obojetnym wobec 2-chloro- N-chlorometyloaceta- nilidów. Odpowiednie sa tu weglowodory jak toluen lub ksylen, etery jak eter dwuetylowy,eter III-rzed.butylo- wometylowy, 1,2-dwumetoksyetan, czterowodorofuran albo dioksan, estry jak octan etylu lub octan butylu, nitryle jak acetonitryl lub propionitryl, sulfony jak dwumetylosulfotlenek lub 1,1-dwutlenek czterowodorotio- fenu, drugorzedowe amidy jak N,N-dwumetyloformamid lub N,N-dwuetyloformamid, albo mieszaniny tych roz¬ puszczalników. Zwlaszcza do reakcji soli alkalicznych 1-hydroksyme tyloazoli o wzorze ogólnym HO—Z-A, w którym Z oznacza grupe metylenowa, korzystnie stosuje sie nieprotonowe rozpuszczalniki polarne albo mie¬ szaniny z tymi rozpuszczalnikami.Reakcje 2-chloro-N-chlorometyloacetanilidów o wzorze ogólnym 2 z alkoholami o wzorze HO—Z—A wzglednie ich solami z metalami alkalicznymi prowadzi sie w temperaturze —30—+50°C, zwlaszcza w temperatu¬ rze pokojowej. Produkty reakcji wyodrebnia sie w zwykly sposób, ewentualnie po oddzieleniu utworzonych produktów ubocznychjak chlorku metalu alkalicznego wzglednie chlorków trójalkiloamoniowych oraz ewentual¬ nie po wymianie polarnego rozpuszczalnika nieprotonowego na rozpuszczalnik nie mieszajacy sie z woda.Czesc alkoholi o wzorze ogólnym HO-Z-A, stosowanych do wytwarzania wedlug wynalazku acetanilidów o wzorze ogólnym 1, jest znana jak np. z Chem. Ber. 85, 820 (1952) i J. Chem. Soc. 1960, 5272 znane sa 1-hydroksymetylopirazole i l-/2-hydroksy etylo/-pirazole. l-/2-hydroksyetylo/-azole wzglednie l-/2-hydroksypropylo/-azole wytwarza sie droga reakcji epoksydów z azolami w prosty sposób wedlug schematu 3, przy czym X i Y oznaczaja atom wegla albo azotu i co najmniej jeden z obydwu atomów X oraz Y oznacza stale atom azotu. Dalszy sposób wytwarzania tych alkoholi polega na redukcji i odpowiednich a-azolilo- 1-ketonów wzglednie a-azolilo- 1-aldehydów, np. za pomoca kompleksowych wodorków jak wodorku sodowo-borowego, w alkoholu lub czterowodorofuranie.W ponizszych przykladach czesci wagowe odnosza sie do czesci objetosciowychjak kilogram do litra.Przyklad A. Wytwarzanie l-/2-hydroksyetylo/ -pirazolu.Roztwór 136 czesci wagowych pirazolu w 500 objetosciach wagowych 4-metylomorfoliny zadaje sie 2 czesciami objetosciowymi wody i ogrzewa w autoklawie z mieszadlem o pojemnosci 1000 czesci objetosciowych do temperatury 140°C. Po uzyskaniu tej temperatury wprowadza sie pod cisnieniem 100 czesci wagowych tlenku etylenu i dalej prowadzi reakcje przez 5 godzin w temperaturze 140°C. Otrzymana mieszanine reakcyjna poddaje sie destylacji i otrzymuje 195 czesci wagowych, czyli 87% wydajnosci teoretycznej, l-/2-hydroksyetylo/ -pirazolu o temperaturze wrzenia 87° C/0,01.W analogiczny sposób wytwarza sie alkohole o wzorze ogólnym HO—Z—A, przedstawione szczególowo wzorami 3 — 9, a mianowicie:118253 3 zwiazek o wzorze 3, o temperaturze wrzenia 66°C/0,01, zwiazek o wzorze 4, o temperaturze wrzenia 129°C/0,05, zwiazek o wzorze 5, o temperaturze wrzenia 112°C/0,05, zwiazek o wzorze 6, o temperaturze wrzenia 146°C/0,01, zwiazek o wzorze 7, o temperaturze wrzenia 143°C/0,15, zwiazek o wzorze 8, o temperaturze wrzenia 148°C/0,01, zwiazek o wzorze 9, o temperaturze wrzenia 115°C/0,01.Ponizszy przyklad objasnia sposób wytwarzania substancji czynnych srodka wedlug wynalazku, nie ograni¬ czajac zakresu wynalazku.Przyklad I. Do roztworu 14,7 czesci wagowych 1-hydroksymetylopirazolu w 65 czesciach objetoscio¬ wych suchego czterowodorofuranu dodaje sie porcjami w temperaturze 15—20°C 3,6 czesci wagowych wodorku sodowego i miesza dalej przez 2 godziny do zakonczenia wydzielania sie wodoru. Do mieszaniny tej wkrapla sie w temperaturze —10°C roztwór 36,9 czesci wagowych 2-chloro-2',6'- dwumetylo-N-chloro metyloacetanilidu w 100 czesciach objetosciowych suchego acetonitrylu i miesza dalej przez noc w temperaturze pokojowej (20 C).Nastepnie oddestylowuje sie rozpuszczalnik pod zmniejszonym cisnieniem, a pozostalosc rozpuszcza w 100 czesciach objetosciowych chlorku metylenu.Otrzymany roztwór przemywa sie kolejno woda, 1 N roztworem chlorowodoru, nasyconym roztworem wodoroweglanu i dwa razy woda, suszy nad siarczanem sodowym i saczy. Przesacz miesza sie przez 2 godziny z 4 czesciami wagowymi zelu krzemionkowego i 2 czesciami wagowymi wegla aktywowanego i po odsaczeniu pod zmniejszonym cisnieniem zateza sie w temperaturze 50°C równiez pod zmniejszonym cisnieniem. Po ochlodze¬ niu pozostalosci otrzymuje sie 32,6 czesci wagowych 2-chloro-2\6'-dwumetylo -N-/pirazolilo- 1-metylenoksyme- tylo/ -acetanilidu o temperaturze topnienia 73—74°C — substancja czynna nr 1.Ci 5H, 8C1N307, ciezar czasteczkowy 308; Analiza: obliczono: C58,5 H5,9 N 13,7 znaleziono: C57,7 H5,8 N 13,7 W analogiczny sposób wytwarza sie substancje czynne o wzorze ogólnym 1, przedstawione szczególowo w tablicy I.Tablica I | Substancja czynna nr 2 3 4 7 12 13 R CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 R1 C2H5 CH3 C2H5 CH3 CH3 C2H5 Z CH2 CH2-CH2 CH2-CH2 CH2-CH2 CH/CH3/-CH2 CH/CH3/-CH2 A wzór 10 wzór 10 wzór 10 wzór 12 wzór 10 wzór 10 Temperatura topnienia/no olej 64°C olej 78°C olej 1,5481 | Substancje czynne srodka wedlug wynalazku przeprowadza sie w zwykle formy uzytkowe jak roztwory, emulsje, zawiesiny, pyly, proszki, pasty lub granulaty. Formy uzytkowe zaleza calkowicie od celów zastosowania i w kazdym przypadku powinny one zapewniac subtelne i równomierne rozprowadzenie substancji czynnej. Pre¬ paraty substancji czynnej wytwarza sie w znany sposób, na przyklad przez rozcienczenie substancji czynnej rozpuszczalnikami i/albo nosnikami, ewentualnie z zastosowaniem emulgatorów i dyspergatorów, przy czym w przypadku uzycia wody jako rozcienczalnika stosuje sie ewentualnie takze inne rozpuszczalniki organiczne jako rozpuszczalniki pomocnicze.Jako substancje pomocnicze wchodza w rachube zasadniczo rozpuszczalniki jak weglowodory aromatycz¬ ne, np. ksylen albo benzen, chlorowane weglowodory aromatyczne, np. chlorobenzeny, weglowodory parafino- w, np. frakcje ropy naftowej, alkohole, np. metanol lub butanol, aminy, np.etanoloaminaalbo dwumetlofor¬ mamid, oraz woda; nosniki jak naturalne maczki skalne, np. kaolin, tlenek glinowy, talk albo kreda, oraz syntetyczne maczki skalne, np. wysokodyspersyjny kwas krzemowy albo krzemiany; emulgatoryjak niejonotwór- cze i anionowe emulgatory, np. etery polioksyetylenu i alkoholi tluszczowych, alkanosulfoniany oraz arylosulfo- niany, i dyspergatory jak lignina, lugi posiarczynowe i metyloceluloza.4 118253 Srodki wedlug wynalazku zawieraja na ogól 0,1-95 zwlaszcza 0,5-90% wagowych substancji czynnej.Srodki wedlug wynalazku wzglednie wytworzone z nich gotowe do uzycia preparatyjak roztwory,emulsje, suspencje, proszki, pyly, pasty albo granulaty stosuje sie w znany sposób, na przyklad przez opryskiwanie, rozpylenie mglawicowe, opylanie, posypywanie, zaprawianie albo polewanie.Zaleznie od pozadanego efektu stosuje sie 0,1-15 albo wiecej, zwlaszcza 0,25-3 kg substancji czynnej na hektar.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku mozna mieszac i razem nanosic z licznymi przedstawicielami innych grup substancji czynnych o dzialaniu chwastobójczym i regulujacym wzrost roslin. Jako skladniki miesza¬ nin wchodza w rachube przykladowo diazyny, benzotiadiazynony, 2,6-dwunitroaniliny, N-fenylokarbaminiany, biskarbaminiany, tiolokarbaminiany, kwasy chlorowcokarboksylowe, triazyny, amidy, moczniki, etery dwufeny- lowe, triazynony, uracyle, pochodne benzofuranu i inne. Przy zastosowaniu takich kombinacji uzyskuje sie rozszerzenie zakresu dzialania oraz czasem efekty synergetyczne. Nizej podany jest przykladowo szereg substan¬ cji czynnych, które razem z substancjami czynnymi srodka wedlug wynalazku dajamieszaniny odpowiednie do najróznorodniejszych zakresów stosowania.Sa to: Zwiazek o wzorze ogólnym 16, którego podstawniki R, R1 i R2 przedstawione sa w tablicy II.Tablica U 1 R 1 C6H5 C6H5 C6H5 C6HS wzór 17 wzór 17 wzór 18 wzór 18 wzór 18 wzór 17 wzór 18 wzór 19 R1 NH2 NH2 OCH3 -N/CH3/2 OCH3 NH2 -N/CH3/2 NHCH3 OCH3 NH2 OCH3 NH.CH3 R2 Cl Br OCH3 Cl OCH3 Cl Cl Cl Cl Br OCH3 Cl Zwiazek o wzorze ogólnym 20, którego podstawniki R, R1, R2 i R3 podane sa w tablicy III.Tablica III 1 R 1 H H H CH2—OCH 3 H CH2 —OCH 3 CH2—OCH3 CN R1 wzór 21 wzór 21 wzór 21 wzór 21 wzór 21 wzór 21 wzór 21 wzór 21 R2 H H H H H H H H R3 1 H (sole) CH3 (sole) Cl (sole) H F (sole) Cl F Cl Zwiazek o wzorze ogólnym 22, którego podstawniki R, R1, R2 R3 i R4 podane sa w tablicy IV.118253 5 Tablica IV 1 R H H H H H H H H3C H3C H H H R1 H1CS02 I3C F3C f3c III-rzed.C4H9 S02NH2 F3C H3C H3C F3C H3C izo-C3H7 R2 H H H H H H H H H NH2 H H R3 n-C3H7 C2H5 n-C3H7 -CH2-CH2C1 II-ized.C4H9 n-C3H7 n-C3H7 H H n-C3H7 n-C3H7 n-C3H7 R4 n-C3H7 C4H9 1 n-C3H7 n-C3H7 II-rzcd.C4H9 n-C3H7 wzór 23 II-izcd.C4H9 -CH/C2H5/2 n-C3H7 | n-C3H7 1 n-C3H7 | Zwiazek o wzorze ogólnym 24, którego podstawniki R, R1 i R2 przedstawione sa w tablicy V.Tablica V 1 R C6H5 CH3 wzór 25 wzór 25 wzór 25 C6H5 wzór 26 wzór 28 CH3 1 C6Hs R1 H H H H H H H H H H R2 izo-C3H7 wzór 27 -CH/CH3/-C=CH -CH2-C=C-CH2C1 izo-C3H7 -CH/CH3/-CO-NH-C2H5 CH3 CH3 wzór 29 -N=C/CH3/2 Zwiazek o wzorze ogólnym 30, którego podstawniki R, R1 i R2 przedstawione sa w tablicy VI.Tablica VI 1 R wzór 31 C6H5 wzór 32 C6H5 wzór 33 wzór 34 wzór 35 wzór 34 wzór 35 R1 H H H CH3 H H H H H R2 CH3 CjHs 1 C2HS CH3 CH3 C2HS CjHs 1 CH3 CH3 | Zwiazek o wzorze 36.Zwiazek o wzorze ogólnym 37, którego podstawniki podane sa w tablicy VII.Tablica VII 1 R bo-C3H7 1 izo-C3H7 n-C3H7 wzór 17 U-ized.C4H9 n-C3H7 CjHs n-izcd.C4H9 wzór 39 izo-C3H7 1 izo-C3H7 R1 izo-C3H7 izo-C3H7 n-C3H7 C^Hj n-ized.C4H9 nrCjUj C2H5 n-fzcd.C4H9 C2H5 izo-C3H7 Jza<:3H7 R2 1 CH2-CC1=CC12 1 CH2-CC1=CHC1 CjHs C2HS C2H5 itC3H7 wzór 38 wzór 40 I C*H5 wzór 41 wzór 42 16 118253 Zwiazek o wzorze ogólnym 43, w którym R oznacza grupy —CH2—CC1=CHC1, —CH2 —CC1=CC12 Zwiazek o wzorze 44 Zwiazek o wzorze ogólnym 45, którego podstawniki R, X, Y i R1 podane sa w tablicy VIII.Tablica VIII 1 R CH3 wzór 38 wzór 46 ci wzór 47 wzór 48 C2H5 wzór 49 wzór 49 wzór 50 wzór 51 wzór 52 wzór 53 X Cl Cl H ci H H Cl H H H H H H Y Cl H H Cl CH3 CH3 Cl CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 R1 Na CH3 H (sole) Na CH3 C2H5 Na i izo-C3H7 CH3 ^CH2-CH/CH3/2 Na Na CH3 Zwiazek o wzorze ogólnym 54, którego podstawniki R, R1, X, R2 i R3 podane sa w tablicy IX.Tablica IX 1 R 1 H H H H H H H H H H H H H R1 III-rzed.C4H9 C2H5 izo-C3H7 CH3 izo-C3H7 izo-C3H7 C2H5 C2H5 izo-C3H7 izo-C3H7 NC-C/CH3/2- C2H5 C2H5 X SCH3 1 SCH3 SCH3 SCH3 Cl Cl Cl Cl Cl OCH 3 Cl Cl _C1 rR7" H H H H H H H H H H H H H, R3 C2H5 C2H5 C2H5 izo-C3H7 | C2HS wzór 55 C2H5 NC-C/CH3/2 izo-C3H7 izo-C3H7 wzór 55 -CH/CH 3/-CH2 -OCH 3 -CH/CH3/-C^CH | Zwiazek o wzorze ogólnym 56, którego podstawniki R, R1 i R2 podane sa w tablicy X.Tablica X f * CH3 wzór 57 wzór 26 wzór 26 wzór 59 wzór 60 C6HS wzór 61 wzór 62 wzór 62 C6HS - wzór 63 ' wzór 62 wzór 61 wzór 63 wzór 63 wzór 63 wzór 61 R1 CH3 H H H H H -CH/CH3/-C3CH -CH/CH3/CH2OCH3 -CH2^OCH3 -CH2-COOC2H5 izo-C3H7 -ch2-o-ch2<:h/ CH3/2 -CH2-0-C4H9-n —CH2^)*C2H5 wzór 64 -CH2-CH2-OCH3 wzór 65 wzór 66 R* | CH/C6H5/2 wzór 58 wzór 55 C2H5 C2H5 -C/CH3/2-CH2-CH2 CH2Q CH2C1 (H2C1 CH2C1 CH2C1 CH2C1 CH2C1 CH2C1 CH2C1 CH2C1 CH2C1 CA2C\ -CH3|118253 wzór 63 wzór 63 CH3 CjHs CH2=CH-CH2 CH=C-C/CH3/2 wzór 72 wzór 73 wzór 67 wzór 68 CH3 C2H5 CH2=CH-CH2 H H H CH2C1 CH2C1 wzór 69 wzór 70 CH2C1 wzór 71 CH3 CH3 Zwiazek o wzorze ogólnym 74, którego podstawniki X, Y i R podane sa w tablicy XI.Tablica XI X Br J Br Y Br J Br R H (sole) H (sole) -co-/ch2/6<:h3 Zwiazek o wzorze 75 orazjego sok i estry Zwiazek o wzoize 76 orazjego sole i estry Zwiazek o wzorze ogólnym 77, którego podstawniki R, R1, R2 i R3 podane sa w tablicy XII.Tablica XII | R wzór 78 wzór 79 wzór 80 wzór 81 wzór 81 wzór 8la 4^Hs' wzór 18 wzór 60 wzór 82 wzór 83 wzór 84 wzór 60 wzór 87 wzór 26 C6H5 wzór 60 wzór 88 wzór 26 wzór 89 wzói 26 wzór 90 wzór 91 wzór 26 wzór 19 wzór 79 | | wzór 92 j 1 R1 Th H H H CH3 H H H H H H H H H H H H H H H H CH3 CH3 H 1 H H H | 1 R2 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 1 wzór 85 CH3 CH3 |CH3 CH3 wzór 86 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 ™3 CH3 CH3 CH3 C2H5 CH3 CH3 | CH3 1 | R3 |CH3 CH3 CH3 H H CH3 H CH3 1 -CH/CH3- OCH3 CH3 H OCH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 OCH3 OCH3 H H H C2H5 CH3 OCH3 CH3 -C^CR Zwiazek o wzorze 93 Zwiazek o wzorze ogólnym 94, którego podstawniki R, R1, R2 i R3 podane sa w tablicy XIII.8 118253 Tablica XUI R Cl F N02 Cl Cl Cl Cl H \n R1 ci ci cf3 cf3 Cl Cl Cl CF3 CF3 R2 Cl Cl H H H H H Cl Cl R3 1 H 1 H | H COOH (sole) H OCH3 | -CO-OCH3 i H OC2H5 | Zwiazek o wzorze ogólnym 95, którego podstawniki R, R1 i R2 podane sa w tablicy XIV.Tablica XIV 1 R IIl-ized.C4H9 III-rzed.C4H9 C6H5 R1 NH2 -N=CH-CH/CHf/r NH2 R2 SCH3 SCH3 CH3 Zwiazek o wzorze ogólnym 96, którego podstawniki R, R1, R2 i R3 podane sa w tablicy XV.Tablica XV R [h H H Ih R1 CH3 CH3 CH3 CH3 R2 Br Br Cl Cl R3 -CH/CH3/<:2H5 izo-C3H7 III-rzed.C4H9 wzór 97 Zwiazek o wzorze 98 Zwiazek o wzorze ogólnym 99, którego podstawniki R, R1, R2 i R3 podane sa w tablicy XVI.Tablica XVI 1 R 1-CO-CH3 H H -CO-CH3 -CO-CH3 H Ih R1 II-rzed.C4H9 CH3 II-rzcd.C4H9 III-rzcd.C4H9 III-rzed.C4H9 izo-C3H7 III-rzcd.C4H9 R2 H H H H H CH3 H "r3 H H (sole, estry) H (sole, estry) H CH3 H (sole, estry) H (sole) | Zwiazek o wzorze ogólnym 100, którego podstawniki X, Y i R podane sa w tablicy XVII.Tablica XVII X CF3 H Y H F R CH3 _CH3 Zwiazek o wzorze 101 Zwiazek o wzorze ogólnym 102, którego podstawniki R i R1 podane sa w tablicy XVIII.118253 9 Tablica XVIII 1 R -N/CH3/2 | -N/CH3/-CO-CH3 R* C2H5 C2HS | Zwiazek o wzorze ogólnym 103, którego podstawniki R i R1 podane sa w tablicy XIX.Tablica XIX 1 R wzór 26 wzór 104 1 wzór 80 Rl CH3 CH3 CH3 Zwiazek o wzoize ogólnym 105, którego podstawniki R, R1, R2 oraz X podane sa w tablicy XX.Tablica XX R CH3 CH3 CH3 CH3 R1 CH3 CH3 CH3 CH3 R2 H Br CH3 CH3 X wzór 106 CH3OS020- CH2OS02-0- CF3-S02 | Zwiazek o wzoize 107 Zwiazek o wzorze 108 Zwiazek o wzorze 109 Zwiazek o wzoize 110 Zwiazek o wzorze 111 orazjego sole i estry Zwiazek o wzorze ogólnym 112, którego podstawniki R, R1, R2 i R3 podane sa w tablicy XXI.Tablica XXI R [ci R1 Cl R2 NH2 R3 Cl R4 COOH sole, estry Zwiazek o wzoize 113 Zwiazek o wzorze 114 Zwiazek o wzoize 115 Zwiazek o wzorze 116 Zwiazek o wzorze 117 Zwiazek o wzoize 118 Zwiazek o wzoize 119 Zwiazek o wzoize 120 Zwiazek o wzorze ogólnym 121, w któiym R oznacza grupy CN CSNH2 Zwiazek o wzoize ogólnym 122, którego podstawniki R, R1, R2, R3 i R4 podane sa w tablicy XXII.Tablica XXII 1 R H Cl H Cl Cl R1 a Cl j H Cl R2 NH2 H J a H R3 ci a j OCH3 Cl 1 R4 H (sole,estry, amidy) Na H H H7CH3/2NH |10 118253 Zwiazek o wzoize ogólnym 123,któóiego podstawniki R, R1 i R2 podane sa w tablicy XXIII.Tablica XXIII 1 R wzór 124 wzór 124 wzór 125 wzór 126 wzór 125 wzór 126 R1 CH3 H H H CH3 CH3 R2 H (sole, cstiy, amidy) H sole, estry, amidy H sole, estry, amidy H sole, estiy, amidy H sole, estry, amidy H sole, estry, amidy Zwiazek o wzoize 127 Zwiazek o wzorze 128 orazjego sole, estry i amidy Zwiazek o wzorze 129 orazjego sole, estry i amidy Zwiazek o wzorze 130 oraz jego sole, estry i amidy Zwiazek o wzorze ogólnym 131, którego podstawniki R, R1 i R2 podane sa w tablicy XXIV.Tablica XXIV R OH CH3 CH3 ONa R1 CH3 CH3 CH3 CH3 R2 Na Na OH Na Zwiazek o wzorze ogólnym 132, którego podstawniki R, R1 i R2 podane sa w tablicy XXV.Tablica XXV R 1 wzór 61 wzór 63 wzór 63 C6H5 R1 CH2-0-C2H5 CH2-0-C3H7-izo CH2-0-C2H5 izo-C3H7 ** CH3 CH3 CH3 -NHCH3 1 Zwiazek o wzorze 133 Zwiazek o wzorze 134 Zwiazek o wzorze 135 Zwiazek o wzorze 136 Zwiazek o wzorze 137 orazjego sole Zwiazek o wzorze 138 orazjego sole i estry Zwiazek o wzorze 139 Zwiazek o wzorze 140 Zwiazek o wzorze 141 oraz jego sole Zwiazek o wzoize 142 Zwiazek o wzorze 143 Zwiazek o wzorze 144 oraz inne sole Zwiazek o wzorze 145 Zwiazek o wzorze 146 Zwiazek o wzoize 147 Zwiazek o wzorze 148 orazjego sole Zwiazek o wzorze 149 Zwiazek o wzorze 150 Zwiazek o wzorze NH4SCN Zwiazek o wzorze 151118253 11 Zwiazek o wzorze 152 Zwiazek o wzorze 153 oraz jego sole Zwiazek o wzorze 154 Zwiazek o wzorze 155 Zwiazek o wzorze 156 Zwiazek o wzorze 157 Zwiazek o wzorze 158 Zwiazek o wzorze 159 orazjego sole, estry i amidy Zwiazek o wzorze 160 Zwiazek o wzorze 161 Zwiazek o wzorze 162 Zwiazek o wzorze 163 Zwiazek o wzorze 164 Zwiazek o wzorze 165 Poza tym korzystne jest nanoszenie mieszanin substancji czynnych srodka wedlug wynalazku samych albo w polaczeniu z innymi srodkami chwastobójczymi jeszcze z dalszymi srodkami ochrony roslin, na przyklad ze srodkami do zwalczania szkodników albo powodujacych choroby roslin grzybów wzglednie bakterii. Ciekawe sa ponadto mieszaniny z roztworami substancji mineralnych, które stosuje sie w celu usuniecia niedoborów substan¬ cji odzywczych albo mikroelementów.W celu uaktywnienia dzialania chwastobójczego dodaje sie ewentualnie srodki zwilzajace i zwiekszajace przyczepnosc oraz oleje nietoksyczne wobec roslin.Wplyw róznych substancji czynnych srodka wedlug wynalazku na wzrost niepozadanych i pozadanych roslin, w porównaniu do znanych, chemicznie podobnych substancji czynnych, przedstawiony jest w ponizszych doswiadczeniach, których serie przeprowadzono w cieplarni i na polu.Doswiadczenia w cieplarni.Plastikowe doniczki o pojemnosci 300 cm3 napelniono gliniastym piaskiem zawierajacym okolo 1,5% substancji humusowych i zasiano plytko, oddzielnie wedlug gatunku nasiona roslin doswiadczalnych przedsta¬ wionych w tablicy XXVI. Bezposrednio po wysiewie naniesiono na powierzchnie gleby za pomoca subtelnie rozdrabniajacych dysz substanqe czynne kazdorazowo rozproszone albo zemulgowane w wodzie jako srodku rozprowadzajacym. Po naniesieniu substancji czynnych naczynia lekko nawilgocono w celu pobudzenia roslin do kielkowania i wzrostu oraz jednoczesnie w celu uaktywnienia chemicznych srodków. Potem przykryto doniczki przeswiecajaca folia plastikowa az do przyjecia sie roslin. Przykrycie to powodowalo równomierne kielkowanie roslin doswiadczalnych, o ile nie zostaly one uszkodzone przez substancje czynne.Nastepnie doniczki ustawiono w cieplarni z tym, ze gatunki lubiace cieplo w cieplejszej strefie o temperatu¬ rze 25-40°C, a gatunki klimatu umiarkowanego w strefie o temperaturze 15—30°C. Doswiadczenia prowadzono przez 4—6 tygodni i w tym czasie rosliny pielegnowano i oceniano ich reakcje na poszczególne traktowania.W tablicy XXVII podane sa badane substancje czynne, kazdorazowe ich dozowanie w kg/ha, gatunki roslin doswiadczalnych oraz wyniki badan. Oceny dokonywano za pomoca skali 0—100, przy czym 0 oznacza brak uszkodzenia albo normalne wzejscie roslin, a 100 brak wzejscia roslin wzglednie calkowite zniszczenie co naj¬ mniej nadziemnych czesci pedów.Doswiadczenia na polu.Doswiadczenia przeprowadzono na malych dzialkach o glebie gliniasto-piaszczystej wykazujacej pH 6 oraz 1—1,5% substancji humusowych. Rosliny uprawne zasiano w rzedach z tym, ze obecne byly oczywiscie chwasty.Substancje czynne stosowano przedwschodowo, bezposrednio do najwyzej 3 dni po wysiewie, przy czym emulgo¬ wano je albo rozpraszano kazdorazowo w wodzie jako nosniku oraz rodku rozprowadzajacym i nanoszono za pomoca napedzanego silnikiem, zmontowanego na nosniku narzedzi opryskiwacza do dzialek. W przypadku braku opadów stosowano nawadnianie w celu zapewnienia kielkowaniai wzrostu roslin uzytkowych i chwastów.Wszystkie doswiadczenia prowadzono przez kilka tygodni i w tym czasie dokonywano oceny stosujac równiez skale 0-100.Wyniki.Selektywne dzialanie chwastobójcze substancji czynnych srodka wedlug wynalazku przy stosowaniu przed- wschodowym i powschodowym widoczne jest z danych zawartych w zalaczonych tablicach XXVII—XXIX.12 118253 Tablica XXVI Zestawienie roslin doswiadczalnych Nazwa botaniczna Alopecurus myosuroides Amaranthus retroflexus Avena fatua Beta Yulgaris Brassica napus Chenopodium album Cyperus esculentus Echinochloa crus galli Galinsoga spp.Gossypium hirsutum Lamium spp.Setaria spp.Solanum nigrum Stellaria media Zea mays Skrót w tablicach Alopec. my os.Amar. retr.- Beta vulg.- Chenop. album Cyperus esc.Echin. cg.Galin. spp.Gossyp. hirs.- - Solan. nigrum Stell. med.- Nazwa polska wyczyniec polny aksamitnik gluchy owies burak cukrowy rzepak komosa biala migdalki ziemne kurze proso zóltolica bawelna jasnota wlosnica psianka gwiazdnica pospolita kukurydza Nazwa angielska 1 slender foxtail pigweed wild oats sugerbeet rape i lamsauarters yellow nutsedge barnyardgrass - cotton dead-nettle foxtail spp. black nightshade 1 chickweed Indian corn Tablica XXVII Selektywne dzialanie chwastobójcze nowych acetanilidów przy stosowaniu przedwschodowym w cieplarni i Substancja 1 czynna nr 4 12 13 1 Stosowana ilosc kg/ha 2,0 2,0 2,0 0,25 Rosliny doswiadczalne i % uszkodzenia Brassica napus 10 0 20 0 Alopec. my os. 80 100 100 98 Avena fatua 80 95 95 82 Amar. retr. 95 90 100 Echin. 80 95 98 98 Setaria spp. 95 98 80 100 Solan. nigrum 90 100 100 100 Tablica XXVIII Zwalczanie roslin niepozadanych przy stosowaniu powschodowym w cieplarni Substancja czynna 1 nr ' 4 12 2 Stosowana ilosc kg/ha 2,0 2,0 1,0 Rosliny doswiadczalne i % uszkodzenia Beta vulg 0 0 20 Gossyp. hirs. 0 0 10 Alopec. my os. 80 80 95 Avena fatua 90 80 90 Cyperus esc. 50 45 55 Setaria spp. 85 85 78 Tablica XXIX Nowe acetanilidy w selektywnym zwalczaniu chwastów w kukurydzy przy stosowaniu powschodowym na polu Substancja czynna nr 2 Zwiazek o wzorze 166 (znany) Zwiazek o wzorze 167 (znany) Stosowana ilosc kg/ha 1,0 1,0 Rosliny doswiadczalne i % uszkodzenia Zea mays 3 0 0 Echin. cg. 98 99 94 Chenop. album 85 42 51 Galin, spp. 100 70 90 Stell, med. 100 53 47 Lamium SPP- 97 1 67 60 i118253 13 Przyklad II. 90 czesci wagowych substancji czynnej 1 miesza sie z 10 czesciami wagowymi N-mety- lo-a- pirolidonu i tak otrzymuje roztwór odpowiedni do stosowania w postaci bardzo drobnych kropel.Przyklad III. 20 czesci wagowych substancji czynnej 2 rozpuszcza sie w mieszaninie zlozonej z 80 czesci wagowych ksylenu, 10 czesci wagowych produktu przylaczenia 8—10 moli tlenku etylenu do 1 mola N-monoetanoloamidu kwasu olejowego, 5 czesci wagowych soli wapniowej kwasu dodecylobenzenosulfonowego i 5 czesci wagowych produktu przylaczenia 40 moli tlenku etylenu do 1 mola oleju rycynowego. Przez wylanie i dokladne rozprowadzenie roztworu w 100 000 czesci wagowych wody otrzymuje sie wodna dyspersje zawiera¬ jaca 0,02% wagowe substancji czynnej.Przyklad IV. 20 czesci wagowych substancji czynnej 3 rozpuszcza sie w mieszaninie zlozonej z 40 czesci wagowych cykloheksanonu, 30 czesci wagowych izobutanolu, 20 czesci wagowych produktu przylaczenia 7 moli tlenku etylenu do 1 mola izooktylofenolu i 10 czesci wagowych produktu przylaczenia 40 moli tlenku etylenu do 1 mola oleju rycynowego. Przez wylanie i dokladne rozprowadzenie roztworu w 100 000 czesci wagowych wody otrzymuje sie dyspersje wodna zawierajaca 0,02% wagowe substancji czynnej.Przyklad V. 20 czesci wagowych substancji czynnej 1 rozpuszcza sie w mieszaninie skladajacej sie z 25 czesci wagowych cykloheksanolu, 65 czesci wagowych frakcji oleju mineralnego o temperaturze wrzenia 210—280°Ci 10 czesci wagowych produktu przylaczenia 40 moli tlenku etylenu do 1 mola oleju rycynowego.Przez wylanie i dokladne rozprowadzenie roztworu w 100 000 czesci wagowych wody otrzymuje sie dyspersje wodna zawierajaca 0,02% wagowe substancji czynnej.Przyklad VI. 20 czesci wagowych substancji czynnej 2 miesza sie dokladnie i miele w mlynku mlotkowym z 3 czesciami wagowymi soli sodowej kwasu dwuizobutylonaftaleno- a-sulfonowego, 17 czesciami wagowymi soli sodowej kwasu ligninosulfonowego z lugu posiarczynowego i 60 czesciami wagowymi sproszko¬ wanego zelu krzemionkowego. Przez dokladne rozprowadzenie mieszaniny w 20 000 czesci wagowych wody otrzymuje sie ciecz do opryskiwania zawierajaca 0,1% wagowy substancji czynnej.Przyklad VII. 3 czesci wagowe substancji czynnej 3 miesza sie dokladnie z 97 czesciami wagowymi drobno sproszkowanego kaolinu. Tak otrzymuje sie srodek do opylania zawierajacy 3% wagowe substancji czynnej.Przyklad VIII. 30 czesci wagowych substancji czynnej 4 miesza sie dokladnie z mieszanina sporza¬ dzona z 92 czesci wagowych sproszkowanego zelu krzemionkowego i 8 czesci wagowych oleju parafinowego, którym opryskano powierzchnie tego zelu. Tak otrzymuje sie preparat substancji czynnej o dobrej przyczep¬ nosci.Przyklad IX. 40 czesci wagowych substancji czynnej 1 miesza sie dokladnie z 10 czesciami soli sodowej kondensatu kwas fenolo-sulfonowy — mocznik — formaldehyd, 2 czesciami zelu krzemionkowego i 48 czesciami wody. Tak otrzymuje sie trwala dyspersje wodna. Przez rozcienczenie tej dyspersji 100 000 czesci wagowych wody otrzymuje sie dyspersje wodna zawierajaca 0,04% wagowe substancji czynnej.Przyklad X. 20 czesci substancji czynnej 2 miesza sie dokladnie z 2 czesciami soli wapniowej kwasu dodecylobenzenosulfonowego, 8 czesciami esteru alkoholu tluszczowego i poliglikolu, 2 czesciami soli sodowej kondensatu kwas fenolosulfonowy — mocznik — formaldehyd oraz 68 czesciami parafinowanego oleju mineral¬ nego. Tak otrzymuje sie trwala dyspersje olejowa.Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy zawierajacy staly albo ciekly nosnik oraz substancje czynna, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera acetanilid o wzorze ogólnym 1, w którym R i R1 sa jednakowe albo rózne i oznaczaja grupe alkilowa o 1-4 atomach wegla, Z oznacza grupe metylenowa albo ewentualnie podsta¬ wiona przez jedna lub dwie grupy metylowe grupe etylenowa, zas A oznacza przylaczony przez atom azotu pierscienia ewentualnie podstawiony pirazol, ewentualnie podstawiony triazol albo ewentualnie podstawiony imidazol, przy czym podstawienie jest pojedyncze albo dwukrotne atomem chlorowca, grupa metylowa albo metoksylowa.118 253 exV° N-NH HN-N SCHEMAT 1 R CH -O-Z-A R1 CO-CH2Cl WZÓR 1 SCHEMAT 2 R ch2-q -N + HO-Z-A r1 CO-CH2Cl WZÓR 2 V\ x O NH ? "O Y~1 /-^\ ''^^ J N-C-C-OH ^JN-C-C^O i SCHEMAT 3118 253 M i OL |^JN-CH2CH-OH N N-CH -CH2OH WZÓR 3 WZÓR 8 ^N-CH^CI^OH Cl CHL l-CH-CH -OH 2 N M Cl WZÓR U WZÓR 9 CH, I * ^N-CH -CH-OH V 2 -£ WZ.UH 0 ^N-CH2-CH2OH WZÓR 6 CH, ^h-CH-CH -OH WZÓR 10 WZÓR 11 M Cl Cl WZÓR 7 WZÓR 12118 253 ¦u CH,.N - < —N.CH.WZÓR 13 N ^CH, WZÓR U P- CF WZÓR 18 F2CHCF^O P- Rv NO, R3 R N02 H WZÓR 22 CH2-<] WZÓR 23 N WZÓR 19 -N a WZOR 15 R- "'^.h r1 O R WZOR 16 R" R WZOR 20 R1 )n-cW R 0 WZOR 24 P- Cl AZOR 25 C WZOR 17 WZOR 21 a-p- a WZOR 26118 253 "CH2 \3~ Q Cl WZÓR 27 CH, CH WZOR 32 H2N PL PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy zawierajacy staly albo ciekly nosnik oraz substancje czynna, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera acetanilid o wzorze ogólnym 1, w którym R i R1 sa jednakowe albo rózne i oznaczaja grupe alkilowa o 1-4 atomach wegla, Z oznacza grupe metylenowa albo ewentualnie podsta¬ wiona przez jedna lub dwie grupy metylowe grupe etylenowa, zas A oznacza przylaczony przez atom azotu pierscienia ewentualnie podstawiony pirazol, ewentualnie podstawiony triazol albo ewentualnie podstawiony imidazol, przy czym podstawienie jest pojedyncze albo dwukrotne atomem chlorowca, grupa metylowa albo metoksylowa.118 253 exV° N-NH HN-N SCHEMAT 1 R CH -O-Z-A R1 CO-CH2Cl WZÓR 1 SCHEMAT 2 R ch2-q -N + HO-Z-A r1 CO-CH2Cl WZÓR 2 V\ x O NH ? "O Y~1 /-^\ ''^^ J N-C-C-OH ^JN-C-C^O i SCHEMAT 3118 253 M i OL |^JN-CH2CH-OH N N-CH -CH2OH WZÓR 3 WZÓR 8 ^N-CH^CI^OH Cl CHL l-CH-CH -OH 2 N M Cl WZÓR U WZÓR 9 CH, I * ^N-CH -CH-OH V 2 -£ WZ.UH 0 ^N-CH2-CH2OH WZÓR 6 CH, ^h-CH-CH -OH WZÓR 10 WZÓR 11 M Cl Cl WZÓR 7 WZÓR 12118 253 ¦u CH,. N - < —N. CH. WZÓR 13 N ^CH, WZÓR U P- CF WZÓR 18 F2CHCF^O P- Rv NO, R3 R N02 H WZÓR 22 CH2-<] WZÓR 23 N WZÓR 19 -N a WZOR 15 R- "'^.h r1 O R WZOR 16 R" R WZOR 20 R1 )n-cW R 0 WZOR 24 P- Cl AZOR 25 C WZOR 17 WZOR 21 a-p- a WZOR 26118 253 "CH2 \3~ Q Cl WZÓR 27 CH, CH WZOR 32 H2N PL PL PL PL