Przedmiotem wynalazku jest uklad korekcji bledów podstawy czasu, przeznaczony do zastosowania ze zródlem calkowitego sygnalu wizyjnego obrazu kolorowego, zwlaszcza urzadzeniem do odtwarzania infor¬ macji wizyjnej z plyty wizyjnej, którego to sygnalu wizyjnego czestotliwosci ulegaja zmianom pasozytniczym.Uklad zawiera sterowana linie opózniajaca o regulowanym opóznieniu, której wejscie jest polaczone ze zródlem calkowitego sygnalu wizyjnego obrazu kolorowego i której wyjscie jest polaczone, poprzez filtr dolnoprzepustowy i wzmacniacz, z wejsciem separatora przynajmniej jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego i wejsciem bloku przetwarzania informacji wizyjnej, generator impulsów taktujacych którego wyjscia sa polaczone z wejsciami sterujacymi sterowanej linii opózniajacej i którego wejscie sterujace jest polaczone z wyjsciem obwodu wytwarzajacego sygnal uchybu odwzorowujacy róznice miedzy czestotli¬ woscia jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego a wartoscia uprzednio ustalona. Zgodnie z wynalazkiem obwód wytwarzajacy sygnal uchybu zawiera detektor pasozytniczych zmian czestotliwosci jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego wzgledem wartosci uprzednio ustalonej, którego wejscie jest polaczone z wyjsciem separatora jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego, generator sterowany napieciowo, którego wyjscie jest polaczone z wejsciem sterujacym generatora impulsów taktuja¬ cych, oraz obwód sterujacy wlaczony miedzy wyjsciem generatora sterowanego napieciowo a wyjsciem detektora pasozytniczych zmian czestotliwosci jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego, zapew¬ niajacy liniowosc zaleznosci wyjsciowego sygnalu uchybu, doprowadzanego do wejscia sterujacego genera¬ tora impulsów taktujacych a uchybem czestotliwosci wybranej skladowej calkowitego sygnalu wizyjnego wzgledem wartosci uprzednio ustalonej.Miedzy wyjsciem detektora pasozytniczych zmian czestotliwosci jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego a wejsciem obwodu sterujacego zalaczonyjest pierwszy obwód calkujacyprzeznaczony do wytwarzania sygnalu odwzorowujacego znak i wartosc zmian czestotliwosci wybranej skladowej calkowi¬ tego sygnalu wizyjnego wzgledem wartosci uprzednio ustalonej.Obwód sterujacy zawiera komparator, którego pierwsze wejscie jest polaczone z wyjsciem pierwszego obwodu calkujacego, wyjscie jest polaczone poprzez filtr dolnoprzepustowy z wyjsciem sterujacym genera¬ tora sterowanego napieciowo, a drugie wejscie jest polaczone, poprzez petle sprzezenia zwrotnego, z wyjsciem generatora sterowanego napieciowo.W petli sprzezenia zwrotnego wlaczone sa polaczone szeregowo dzielnik czestotliwosci, którego wejscie jest polaczone wyjsciem generatora impulsów taktujacych, obwód ksztaltowania sygnalu sterujacego, oraz drugi obwód calkujacy.Przedmiot wynalazku w przykladzie realizacji wynalazku, przedstawiony jest na rysunku, przedstawia¬ jacym schemat blokowo-ideowy urzadzenia od odtwarzania informacji, zapisanej na plycie wizyjnej, wypo¬ sazonego w uklad korekcji wedlug wynalazku.Plyta Hz zapisana informacja jest umieszczona na talerzu obracajacym sie 13, zamontowanym na podstawie 15. Ramie 17 przetwornikajest ustawione w polozeniu, w którym igla 19, zamontowana na jednym koncu ramienia 17, przemieszcza sie w rowku plyty 11. Przy obracaniu sie talerza 13igla 19 przemieszcza sie w rowku i jej ruch odwzorowuje kolejno zmiany wymiarów elementów sciezki informacyjnej uksztaltowanych4 118167 na dnie rowka, przeznaczonych do tego, aby ruch igly 19 byly przeksztalcone w zmiany pojemnosci miedzy elektroda z przewodzacego prad elektrycznego materialu, z którego jest utworzona koncówka igly, a warstwa prowadzaca prad elektryczny, pokrywajaca powierzchnie plyty i które to dno rowkajest powleczone warstwa materialu dialektrycznego. Te zmiany pojemnosci, z kolei, wywoluja zmiany czestotliwosci rezonansowej obwodu rezonansowego detektora 21, na który to obwód rezonansowy sklada sie indukcyjnosc cewki indukcyjnej 23, pojemnosc zlacza diody 25 i pojemnosc rozproszona obwodu. Energia drgan o czestotliwosci radiowej jest wprowadzana do obwodu rezonansowego generatora czestotliwosci radiowych 27. Poniewaz czestotliwosc rezonansowa obwodu rezonansowego zmienia sie zgodnie z zapisanymi sygnalami, odpowiedz obwodu rezonansowego na oddzialywanie sygnalu o stalej czestotliwosci radiowej, doprowadzanego z generatora 27, zmienia sie a detektor szczytowy, zawierajacydiode 25, kondensator 31 i rezystor 29 wytwarza sygnal, odpowiadajacy wynikowym zmianom amplitudowym, które sa odwzorowaniem zapisanej informa¬ cji. Informacja sygnalowa, odtworzona z plyty wizyjnej doprowadzana jest do demodulatora 33 poprzez wzmacniacz 35, w którym to demodulatorze realizowana jest demodulacja odtworzonej informacji celem uzyskania sygnalu modulowanego amplitudowo, odwzorowujacego zapisana informacje wizyjna w postaci sygnalu wizyjnego.Przetworzona informacja sygnalowa, otrzymywana na wyjsciu demodulatora 33,jest doprowadzana do linii opózniajacej 37, która jest zrealizowana w postaci analogowej dwufazowej linii opózniajacej o sterowa¬ nym wprowadzanym opóznieniu, której pasmo przepuszczania odpowiada pasmu podstawowemu. Talinia opózniajaca moze byc zrealizowana z wykorzystaniem, na przyklad, elementów pólprzewodnikowych, pracujacych na zasadzie przenoszenia ladunków i moze skladac sie z 621 takich elementów. Filtrdolnoprze- pustowy 39 przepuszcza skladowe malych czestotliwosci sygnalu, doprowadzanego z wyjscia linii opózniaja¬ cej 37. Do wyjscia filtru dolnoprzepustowego 39jest dolaczony wzmacniacz 41, z którego wyjscia wydzielone skladowe malej czestotliwosci sa doprowadzane do wejscia zespolu 42 przeksztalcajacego sygnaly, który zwykle zawiera obwody, przeznaczone do przekodowywania informacji sygnalowej, odpowiednio do zasto¬ sowanego systemu telewizji kolorowej, na przyklad odpowiednio do systemu NTSC — celem uzyskania skutecznego odtwarzania obrazu.Wyjscie wzmacniacza 41 jest równiez polaczone z separatorem 43 impulsów synchronizujacych, który to separator jest polaczony z ukladem regulacji opóznienia wprowadzanego przez linie opózniajaca i który to separator zapewnia w szczególnosci wydzielenie impulsów synchronizacji linii, obecnych w informacji sygnalowej.Wydzielone impulsy synchronizacji z separatora 43 sa doprowadzane do wejscia komparatora fazy 45.Do drugiego wejscia komparatora fazy 45 doprowadzane jest napiecie z wyjscia generatora 47 sterowanego napieciowo, wytwarzajacego sygnal wyjsciowy, którego czestotliwosc znamionowa odpowiada czestotli¬ wosci synchronizacji linii (15,734 kHz). Komparator fazy 45 porównuje faze sygnalu wyjsciowego separatora impulsów synchronizacji 43, i wytwarza w wyniku tego sygnal uchybu, który zostaje doprowadzony do stopnia próbkujacego i zapamietujacego 49, którego przeznaczeniem jest przeksztalcenie sygnalu uchybu, przedstawiajacego soba impulsy o stosunkowo krótkim czasie trwania, w sygnaly sinusoidalne, które podazaja za wydzielonym sygnalem uchybu z amplituda, która zmienia sie symetrycznie wzgledem czestotli¬ wosci srodkowej i który to uklad tworzy obwód o stosunkowo szerokiej krzywej rezonansowej. Sygnal wyjsciowy stopnia 49 próbkujacego i zapamietujacego jest doprowadzany do wejscia filtru dolnoprzepusto¬ wego 51, przeznaczonego do wydzielania zmian tego sygnalu o duzym czasie trwania. Sygnal wyjsciowy filtru dolnoprzepustowego 51 jest wykorzystywany do sterowania czestotliwoscia sygnalu wyjsciowego generatora 47 w taki sposób, aby wymusic, zeby jego drgania byly zgodne z sygnalem wyjsciowym komparatora fazowego 45. Filtr dolnoprzepustowy 51 wyznacza górna czestotliwosc graniczna odpowiedzi systemu na zmiany czestotliwosci wydzielonych impulsów synchronizacji, która to górna czestotliwosc graniczna w korzystnym przykladzie realizacji wynalazku wynosi 100 Hz. Sygnal wyjsciowy stopnia 49 próbkujacego i zapamietujacego odwzorowuje zmiany predkosci wzglednej igly 19 i sciezki plyty 11 wzgledem uprzednio ustalonej wartosci. Ten sygnal wyjsciowy jest doprowadzany do ukladu calkujacego 53poprzez kondensator 52, tak aby uzyskac informacje o polozeniu sygnalu uchybu, odpowiadajacym scisnieciu lub rozciagnieciu odtworzonej informacji sygnalowej. i Wyjscie ukladu calkujacego 53 jest polaczone z jednym z wejsc wzmacniacza róznicowego (kompara¬ tora) 54, zawierajacego filtr 55 drugiego rzedu, przeznaczony do stabilizacji wspólczynnika wzmocnienia i wyznaczania stalej czasu petli sterowania linia opózniajaca. Wyjscie komparatora 54 jest dolaczone poprzez filtr dolnoprzepustowy 56 do generatora 57 sterowanego napieciowo — celem spowodowania, aby czestotli¬ wosc wyjsciowa drgan tego generatora 57 zmieniala sie w sposób odwrotny do zmian sygnalu, otrzymywa¬ nego przy odtwarzaniu informacji, zapisanej na plycie 11. Nalezy podkreslic, ze zgodnie z dobranymi parametrami, jakimi odznacza sie korzystny przyklad realizacji wynalazku, czestotliwosc sygnalu wyjscio¬ wego generatora 57 sterowanego napieciowo zmienia sie od dolnej granicy /ównej 6 MHz do górnej granicy równej 20 MHz. Nalezy dalej podkreslic, iz praca generatora przy takim duzym zakresie zmian czestotliwosci118167 5 sygnalu wyjsciowego odznacza sie tym, ze czestotliwosc jego sygnalu wyjsciowego zmienia sie nieliniowo w zaleznosci od napiecia sterujacego (to znaczy od sygnalu wyjsciowego ukladu calkujacego 53), a przy tym jego nieliniowoscjest w szczególnosci odczuwalna w szerokim zakresie czestotliwosci wyjsciowych. Kompen¬ sacja nieliniowosci zaleznosci, istniejacej miedzy czestotliwoscia sygnalu wyjsciowego generatora 57 a napieciem sterujacym, osiagana jest za pomoca petli sprzezenia zwrotnego, za której pomoca wyjscie generatora 57 jest sprzezone z dodatkowym wejsciem wzmacniacza róznicowego 54.Poniewaz czestotliwosc sygnalu wyjsciowego generatora 57 zmienia sie w szerokim zakresie czestotli¬ wosciowym (to znaczy w wyzej zaznaczonym zakresie od 6MHz do 20MHz) petla sprzezenia zwrotnego zawiera stopien 59 redukcji czestotliwosci o wspólczynniku podzialu równym 16, dzieki czemu uzyskuje sie redukcje czestotliwosci sygnalu wyjsciowego generatora 57. Czyni sie to celem uproszczenia doboru parame¬ trów roboczych pozostalych zespolów skladowych petli sprzezenia zwrotnego. Oprócz tego stopien redukcji czestotliwosciowej 59 w sposób skuteczny zapewnia symetrie wyjsciowego sygnalu prostokatnego generatora 57 przy wiekszych czestotliwosciach. Sygnal wyjsciowy stopnia 59 redukcji czestotliwosci steruje praca obwodu ksztaltowania sygnalu sterujacego 61 zawierajacego element logiczny 62 zalaczony w ukladzie o rozwartym obwodzie kolektora, który to element logiczny na przemian zwiera kondensator 63 na „ziemie" i odlacza kondensator 63 od bocznika uziemiajacego —zgodnie z okresem sygnalu wyjsciowego stopnia 59 redukcji czestotliwosci. W ciagu tych okresów czasu, gdy kondensator 63 jest odlaczopy od bocznika uziemiajacego, ten kondensator jest ladowanyj pradem stalym, przeplywajacym przez emiter tranzystora 65, spolaryzowanego w taki sposób, iz spelnia role zródla pradu stalego. W momencik, gdy kondensator 63 znowuz zostaje zwarty na „ziemie", zmagazynowany w nim ladunek elektryczny jest proporcjonalny do okresu czasu ladowania sie kondensatora, to znaczy do okresu sygnalu wyjsciowego stopnia 59 redukcji czestotliwosci. Napiecie z kondensatora 63, odwzorowujace ilosc ladunku, zmagazynowanego w kondensa¬ torze, doprowadzane jest poprzez tranzystor 68, zalaczony w stopniu wtórnika emiterowego, do stopnia calkujacego 69 drugiego rzedu. Sygnal wyjsciowy stopnia calkujacego 69, który to sygnal jest sygnalem stalopradowym o poziomie, odpowiadajacym okresowi sygnalu wyjsciowego generatora 57, jest doprowa¬ dzany do dodatkowego wejscia komparatora 54.Nalezy zaznaczyc, iz dzialanie petli sprzezenia zwrotnego w sposób pozadany zmniejsza róznice miedzy odpowiednimi sygnalami wejsciowymi, doprowadzanymi do komparatora 54, do zera. Poza tym okres sygnalu Wyjsciowego generatora 57 wykazuje liniowa zaleznosc od sygnalu wejsciowego, odwzorowujacego uchyb predkosci wzglednej.Gdy okres sygnalu wyjsciowego generatora 57 przestaje wykazywac zaleznosc liniowa, sygnal wyjsciowy stopnia calkujacego 69 zmienia sie w taki sposób, aby pobudzic generator 57 w kierunku zachowania zaleznosci liniowej miedzy okresem sygnalu wyjsciowego tego generatora, a sygnalem wejsciowym, odwzoro¬ wujacym uchyb predkosci wzglednej.Wyjscie generatora 57 jest dolaczone do generatora 67 impulsów taktujacych, na którego dwóch wyjsciach wytwarzane sa sygnaly taktujace o przediwnej fazie. Tesygnaly taktujace sa doprowadzane do linii opózniajacej 37, zrealizowanej, na przyklad, z wykorzystaniem elementów pólprzewodnikowych dzialaja¬ cych na zasadzie przenoszenia ladunków lub elementów pólprzewodnikowych o sprzezeniu ladunkowym.Sygnaly taktujace powoduja zmiane opóznienia, wprowadzonego przez linie opózniajaca, odpowiednie do wykrywania zmian pasozytniczych czestotliwosci impulsów synchronizacji linii w taki sposób, ze ustala sie proporcjonalna zaleznosc miedzy tymi zmianami czestotliwosci a zmianami opózniania.Nalezy zaznaczyc, ze impulsy synchronizacji linii, które sa zapisane na plycie wizyjnej, sluza jako korzystna czestotliwosc wzorcowa, na której podstawie wytwarza sie sygnal sterujacy, wykorzystywany do korygowania uchybów predkosci wzglednej w takim urzadzeniu, jakie zostalo opisane w przykladzie korzystnego urzeczywistnienia wynalazku. W innych urzadzeniach,jednakze moga byc przewidziane osobne czestotliwosci wykorzystywane celem osiagniecia tego samego celu.Zastrzezenia patentowe 1. Uklad korekcji bledów podstawy czasu, przeznaczony do zastosowania ze zródlem calkowitego sygnalu wizyjnego obrazu kolorowego, zwlaszcza urzadzeniem do odtwarzania informacji wizyjnej z plyty wizyjnej, którego to sygnalu wizyjnego czestotliwosci ulegaja zmianom pasozytniczym, zawierajacy stero¬ wana linie opózniajaca o regulowanym opóznieniu, której wejscie jest polaczone ze zródlem calkowitego sygnalu wizyjnego obrazu kolorowego i której wyjscie jest polaczone poprzez filtr dolnoprzepustowy i wzmacniacz z wejsciem separatora przynajmniej jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego i wejsciem bloku przetwarzania informacji wizyjnej, generator impulsów taktujacych, którego wyjscia sa polaczone z wejsciami sterujacymi sterowanej linii opózniajacej i którego wejscie sterujace jest polaczone z6 11*167 wyjsciem obwodu wytwarzajacego sygnal uchybu odwzorowujacy róznice miedzy czestotliwoscia jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego a wartoscia uprzednio ustalona, znamienny tym, ze obwód wytwarzajacy sygnal uchybu zawiera detektor (45, 47, 49, 50) pasozytniczych zmian czestotliwosci jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego wzgledem wartosci ustalonej, którego wejscie jest polaczone z wyjsciem separatora (43) jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego, generator (57) sterowany napieciowo, którego wyjscie jest polaczone z wejsciem sterujacym generatora (67) impulsów taktujacych, oraz obwód sterujacy (59, 61, 69, 54) wlaczony miedzy wyjsciem generatora (57) sterowanego napieciowo a wyjsciem detektora (45, 47, 49, 51) pasozytniczych zmian czestotliwosci jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego, zapewniajacy liniowosc zaleznosci wyjsciowego sygnalu uchybu, doprowadzanego do wejscia sterujacego generatora (67) impulsów taktujacych od uchybu czestotliwosci wybranej skladowej calkowitego sygnalu wizyjnego wzgledem wartosci uprzednio ustalonej. 2. Uklad wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze miedzy wyjsciem detektora (45,47,49,51) pasozytniczych /mian czestotliwosci jednej ze skladowych calkowitego sygnalu wizyjnego a wejsciem obwodu sterujacego (59, 61, 69, 54) zalaczony jest pierwszy obwód calkujacy (53) przeznaczony do wytwarzania sygnalu odwzorowujacego znak i wartosc zmian czestotliwosci wybranej skladowej calkowitego sygnalu wizyjnego wzgledem wartosci uprzednio ustalonej. 3. Uklad wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze obwód sterujacy (59,61,69,54) zawiera komparator (54), którego pierwsze wejscie jest polaczone z wyjsciem pierwszego obwodu calkujacego (53), wyjscie jest polaczone poprzez filtr dolnoprzepustowy (56) z wyjsciem sterujacym generatora (57) sterowanego napie¬ ciowo, a drugie wejscie jest polaczone poprzez petle sprzezenia zwrotnego (59,61,69) z wyjsciem generatora (57) sterowanego napieciowo. 4. Uklad wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze w petli sprzezenia zwrotnego (59, 61, 69) wlaczone sa polaczone szeregowo dzielnik czestotliwosci (59), którego wejscie jest polaczone z wyjsciem generatora (57) impulsów taktujacych, obwód (61) ksztaltowania sygnalu sterujacego oraz drugi obwód calkujacy (69).118 167 OJ o Y\ lv$"^ r^n -^~ KO ^ L- co «-~l—JlHWHi' u.CT5 l PL PL PL