PL110894B1 - Pesticide - Google Patents

Description

Opis patentowy opublikowano: 30.10.1981 110894 Int.-| Cl.2 A01N 9/20 'czytelnia • Ur?edu Patentowego Pfllb..HJ Izl-w'-- »| luiiiwcj Twórca wynalazku Uprawniony z patentu: Bayer Aktiengesellschaft, Leverkusen (Repu- , blika Federalna Niemiec) Srodek ochrony roslin Wynalazek dotyczy srodka ochrony roslin za¬ wierajacego jako substancje czynna nowe estry indan-5-ylowe kwasu N-alkilokarbaminowego.Wiadomo, ze estry kwasu N-metylo-karbamino- wego i 5-hydroksyindanu dzialaja owadobójczo (patrz opisy patentowe St. Zjedn. Am. nr 2 870 057 i 3 084 096). Poza tym wiadomo juz, ze imid kwa¬ su N-trójchlorometylotioczterohydroftalowego wy¬ kazuje silne wlasciwosci grzybobójcze (patrz Science, tom 115, str. 84 (1952)). Ta, wazna w prak¬ tyce, substancja czynna wykazuje jednak tylko dzialanie oslaniajace.Substancje czynne, które hamuja metamorfoze stawonogów wzbudzily zainteresowanie w * ochro¬ nie roslin dopiero w najnowszych czasach. Nalezy tu wymienic np. 2,2-dwumetylo-6-metoksybenzopi- ran (Chem. Eng. News 54, 19—20 (1976)).Stwierdzono, ze nowe substancje, ' stanowiace estry indan-5-ylowe kwa^u N-alkilokarbaminowe¬ go o wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe alki¬ lowa, R2 oznacza atom wodoru lub grupe alkilowa a R3 i R4 oznaczaja atom chloru lub grupe alki¬ lowa, wykazuja silne dzialanie grzybobójcze jak tez wlasciwosci hamujace rozwój stawonogów i z tego wzgledu nadaja sie do zastosowania w srodkach ochrony roslin.Nowe estry indan-5-ylowe kwasu N-alkilokar¬ baminowego o wzorze 1 mozna otrzymac jezeli a) 5-hydroksyindan o wzorze 2, w którym R2, R3 i R4 maja wyzej podane znaczenie, podda sie re- 10 15 20 25 30 akcji z alkiloizocyjanianem lub b) 5-hydroksyin¬ dan o wzorze 2 przeprowadzi sie w pierwszym stopniu, za pomoca nadmiaru fosgenu w odpo¬ wiedni ester kwasu chloroweglowego i ten podda sie reakcji z alkiloamina lub c) 5-hydroksyindan o wzorze 2 w pierwszym stopniu podda sie re¬ akcji z równowaznikowa iloscia fosgenu do od¬ powiedniego bis-(indanylo)-weglanu i ten rozszcze¬ pi w drugim stopniu za pomoca alkiloaminy.Otrzymane indan-5-ylo-N-alkilokarbaminiany wy¬ kazuja niespodziewanie wysoka aktywnosc grzy¬ bobójcza i przewyzszaja, stosowany nawet w mniejszych ilosciach, znany uprzednio imid kwa¬ su N-trójchlorometylotioczterowodoroftalowego. Po¬ za tym mozna je stosowac nie tylko jako srodki oslaniajace, ale równiez jako srodki lecznicze.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku wzbo¬ gacaja zatem stan techniki. Przy zastosowaniu w ochronie roslin wazne jest, aby substancje czynne byly zdolne do hamowania rozwoju stawonogów.Jezeli jako substancje wyjsciowe stosuje sie 5-hydroksy-3,3,6,7-czterometyloindan i izocyjanian metylu, wówczas przebieg reakcji wedlug sposo¬ bu a) ilustruje schemat 1.Jezeli jako substancje wyjsciowe stosuje sie 5-hydroksy-3,3,6,7-czterometyloindan, fosgen i me¬ tyloamina, wówczas przebieg reakcji wedlug spo¬ sobu b) ilustruje schemat 2.Jezeli jako substancje wyjsciowe stosuje sie 5-hydroksy-3,3,6,7-czterometyloindan, fosgen i me- 110894110894 tyloamine, wówczas przebieg reakcji wedlug spo¬ sobu c) ilustruje schemat 3. 5-Hydroksyindany, stosowane jako substancje wyjsciowe, sa jednoznacznie okreslone wyzej po¬ danym wzorem 2. We wzorze tym R2 oznacza ko¬ rzystnie atom wodoru i nizsza grupe alkilowa za- • wierajaca 1—4 atomów wegla, R3 i R4 oznaczaja atom chloru i nizsza grupe alkilowa, zawierajaca 1—4 atomów wegla. Zwiazki te mozna wytworzyc analogicznie jak w dotychczas znanych sposobach (porównaj Houben-Weyl „Methoden der organi- schen Chemie" Wyd. 4, tom 6/le, str. 987 (1976) i*~epis-paten%ew* RFN DOS nr 2 603 835 [Le A 10930])'na*dHro np. 2,3-dwumetyfofenolu, z butadienami jak np. z izoprenem lub 2,3-oVumetylobutadienem-(l,3) w obecnosci kwasu fosforowego, w temperaturze oko¬ lo 100—150°C. ..Dalsze substancje wyjsciowe, stosowane do wy¬ twarzania zwiazków o wzorze 1, do których. w przypadku wariantu a) naleza fosgen i alkiloizo- cyjanian, a w przypadku wariantu b) i c)— fos¬ gen i alkiloamina, sa substancjami ogólnie znany¬ mi. Korzystnie stosuje sie takie alkiloizocyjaniany lub alkiloaminy, kt^óre w reszcie alkilowej zawie¬ raja 1—4 atomów wegla. Wymienia sie tutaj: izo¬ cyjanian metylowy, etylowy, butylowy jak tez na¬ stepujace aminy: metyloamina', etyloamina, izo- propyloamina, butyloamina, izobutyloamina. Zgod¬ nie z tym reszta R1 we wzorze 1 oznacza korzyst¬ nie alkil C1-4.Reakcje wedlug wariantu a) mozna prowadzic w rozpuszczalnikach obojetnych. Nadaja sie do tego celu np. weglowodory ja£ benzyna i benzen, chlorowane weglowodory jak chlorobenzen, rów¬ niez etery jak dioksan, lub mieszaniny tych roz¬ puszczalników. Reakcje katalizuje sie dodatkiem trzeciorzedowej aminy, jak np. trójetyloaminy lub diazadwucyklooktanu. Temperature reakcji mozna zmieniac w szerokim zakresie. Na ogól pracuje sie jednak w zakresie 0—150°C, korzystnie 20—U0°C.Jezeli postepuje sie wedlug wariantu b), wów¬ czas w pierwszym stopniu. 5-hydroksyindan o wzo¬ rze 2 przeprowadza sie nadmiarem fosgenu w ester kwasu chloroweglowego, korzystnie w obecnosci obojetnego rozpuszczalnika jak np. benzenu, tolue¬ nu, ksylenu lub chlorobenzenu. Powstajacy kwas solny wiaze sie przez wkraplanie zasady, korzyst¬ nie wodorotlenku sodu i w ten sposób utrzymu¬ je pH roztworu reakcyjnego na poziomie poni¬ zej 7. Na ogól reakcje prowadzi sie w tempera¬ turze -20 do +20°C, korzystnie -10 do +10°C.W drugim stopniu ester kwasu chloroweglowego, albo po wyosobnieniu go albo bezposrednio w otrzymanym roztworze reakcyjnym, poddaje sie re¬ akcji z równowaznikowa iloscia alkiloaminy. Pra¬ cuje sie przy tym równiez korzystnie w obecnosci obojetnego rozpuszczalnika jak aromatycznych i alifatycznych, ewentualnie chlorowanych weglo¬ wodorów jak np. benzenu, toluenu, chlorobenzenu, rorp 3fBf M0J919 qhi bi^m miiorqooJ8lzo 'iCu£zuaq ksanu. Temperatury reakcji moga zmieniac sie w pewnym okreslonym zakresie. Na ogól pracuje sie w zakresie —20 do +20°C, korzystnie —10 do + 10°C.Jfezeli w koncu postepuje sie wedlug warian- Jtu c), wówczas w pierwszym stopniu 5-hydro¬ ksyindan o wzorze 2 poddaje' sie reakcji z rów¬ nowaznikowa iloscia fosgenu z wytworzeniem estru ^/ bis-(indanylowego) kwasu weglowego. Reakcje prowadzi sie korzystnie w obojetnym rozpuszczal¬ niku, jak aromatyczne weglowodory np. benzen i toluen, przy czym powstajacy kwas solny wiaze sie przez dodatek zasady, korzystnie wodorotlenku 10 alkalicznego. Wartosc pH roztworu reakcyjnego winna wynosic okolo 8. Temperatura reakcji moze zmieniac sie w szerszym zakresie. Na ogól wy¬ nosi ona 0—100°C, korzystnie 20—60°C.Utworzony w pierwszym stopniu weglan, roz- 15 szczepia sie w koncu alkiloamina. W tym przy¬ padku pracuje sie korzystnie bez rozpuszczalnika.Reakcje mozna jednak, przeprowadzic równiez w rozpuszczalniku. Temperatury reakcji wynosza -30 do '+40°C, korzystnie -10 do +20°C. 20 Substancje czynne srodka wedlug wynalazku wy¬ kazuja silne dzialanie grzybobójcze. Nie uszka¬ dzaja one roslin hodowlanych w stezeniach po¬ trzebnych do zwalczania grzybów. £ tych to po¬ wodów nadaja sie one jako srodki ochrony roslin 25 do zwalczania grzybów. Srodki grzybobójcze sto¬ suje sie w ochronie roslin do zwalczania Plasmo- diophoromycets, Oomycetes, Chytridiomycetes, Zy- gomycetes, Oscomycetes, Basidiomycetes, Deutero- mycetes. 30 Substancje czynne srodka wedlug wynalazku wykazuja szerokie spektrum dzialania i moga byc stosowane przeciw pasozytujacym grzybom, które zaatakowaly naziemne czesci roslin lub które atakuja rosliny" od bierni, jak tez przeciw zaraz- 35 kom przenoszonym przez nasiona. Szczególnie do¬ bra aktywnosc rozwijaja one w stosunku do grzy¬ bów pasozytujacych na naziemnych czesciach roslin.Jako srodki ochrony rosliny, substancje czynne srodka wedlug wynalazku moga byc z powodze- 40 niem stosowane do zwalczania rodzaju Venturia, np. Fusicladjum dentriticum. Nalezy przy tym za¬ znaczyc, ze te substancje czynne dzialaja nie tyl¬ ko oslaniajaco ale równiez i leczniczo. f Substancje czynne nadaja sie, przy duzej tole- 45 rancji roslin i korzystnej toksycznosci wzgledem cieplokrwistych, do zwalczania szkodników zwie¬ rzecych, zwlaszcza owadów, pajaków i roztoczy, które wystepuja w gospodarstwach rolnych, lasach jak tez w ochronie mterialów i w sektorze higieny. 50 Sa one czynne w stosunku do gatunków normal¬ nie wrazliwych jak tez odpornych. Do wyzej wymienionych szkodników naleza: Z rzedu Isopoda np. Oniscus asellus, Armadilli- dium vulgare, Porcellio scaber. 55 Z rzedu Diplopoda np. Blaniulus guttulatus.Z rzedu Chilopoda ,np. Geophilus carpophagus, Scutigera spec.Z rzedu Symphyla np. Scutigerella immaculata.Z rzedu Thysanura np. Lepisma saccharina. 60 Z rzedu Collembola np. Onychiurus armatus.Z rzedu Orthoptera .np. Blatta orientalis. Peri- planeta americana, Leucophaea maderae, Blattelia germanica, Acheta domesticus, -Gryllotalpa spp., Locusta migratoria migratorioides, Melanoplus 65 ^dKfferentialis, Schistocerca gregaria.; 1108 5 Z rzedu Dermaptera np. Forficula auricularia.Z rzedu Isoptera np. Reticuliterms spp.Z rzedu Anoplura np. Phylloxera vastatrix, Pemphigus spp., PediCulus humanus corporis, Hae- matopinus spp., Linognathus sp. ~ ' 5 Z rzedu Mallophaga np. Trichodectes spp., Da- malinea spp.Z rzedu Thysanoptera np. Herciiiothrips femo- ralis,. Thrips tabaci.Z rzedu Heteroptera np. Eurygaster spp., Pys- 10 dercus intermedius, Piesma f auadrata, Cimex lec- tularius, Rhodnius prolixus, Triatoma spp.Z rzedu Homoptera np. Aleurodes brassicae, Bemisia tabaci, Trialeurodes vaporariorum, Aphis gossypii, Brevicoryne brassicae, Cryotomyzus ribis, 15 Doralis fabae, Doralis pomi, Eriosoma lanigerum, Hyalopterus arundinis, Macrosiphum avenae, My- zus spp., Phorodon humuli, Rhopalosipjium padi, Empoasca spp., Euscelis bilobatus, Nephotettix cincticeps, Lecanium corni, Saissetia oleae, Lao- 20 delphax striatellus, Nilaparvata lugens, Aonidiella aurantii, As£idiotus hederae, Pseudococcus spp., Psylla spp. . ¦ .* ' Z rzedu Lepidoptera np. Pectinophora gossypiel- la, Bupalus piniarius, Cheimatobia brumata, Li- 25 thocolletis blancardella, Hyponomeuta padella, Plu- tella maculipennis, Malacosoma neustria, Euproc- tis chrysorrhoea, Lymantria spp., Bucciilatrix thur- beriella, Phyllocnistis citrella, Agrotis spp., Euxoa spp., Feltia spp., Earias insulana, Heliothis spp., 30 Laphygma exigua, Mamestra brasicae, Panolis flammea, Prodenia litura, Sp*bdoptera spp., Tricho- plusia ni, Carpocapsa pomonella, Pieris spp., Chilo spp., Pyrausta nubilalis, Ephestia kuehniella, Gal- leria mellonella, Cacoecia podana, Capua reticula- 35 na, Choristoneura fumiferana, Clysia ambiguella, Homona magnanima, Tortrix viridana.Z rzedu Coleoptera np. Anobium punctatum, Rhizopertha dominica; Bruchidius obtectus, Acan- thoscelides obtectus, Hylotrupes bajulus, Agelasti- ca alni, Leptinotarsa decemlineata, Phaedon coch- leariae, Diabrótica spp., Psylliodes chrysocephala, Epilachna varivestis, Atomaria spp., Oryzaephilus surinamensis, Anthonomus spp., Sitophilus spp., Otiorrhynchus sulcatus, Cosmopolites sordidus, 45 .Ceuthorrhynchus assimilis, Hypera postica, Der- rnestes spp:, Trógoderma spp., Anthrenus spp., At- tagenus spp., Lyctus spp., Meligethes aeneus, Pti- nus spp., Niptus hololeucus, Gibbium psylloides, Tribolium spp., Tenebrio molitor, Agriotes spp., 50 Conoderus spp., Melolontha melolo^ntha, Amphi- mallon solstitialis, Costelytra zealandica.Z rzedu Hymenoptera np. Diprion spp., Hoplo- campa spp., Lasius spp., Monomorium pharaonis, Vespa spp.Z rzedu Diptera np. Aedes spp., Anopheles spp., Culex spp., Drosophila melanogaster, Musca spp., Pannia spp., Calliphora erythrocephala, Lucilia spp., Chrysomyia spp., Cuterebra spp., Gastrophi- fi0 lus spp., Hyppobosca spp., Stomoxys spp., Oetrus spp., Hypoderma spp., Tabanus spp., Tannia spp., Bibio hortulanus, Oscinella frit, Phorbia spp., Pe- gomyia hyoscyami, Ceratitis capitata, Dacus oleae, Tipulapaludosa. €5 6 Z rzedu Siphonaptera np. Xenopsylla cheopis, Ceratophyllus spp.Z rzedu Arachnida np. Scorpio maurus, Latro- dectus mactans. .Z rzedu Acarina np. Acarus siro, Argas v spp., Ornithodoros spp., Dermanyssus gallinae, Eriophyes ribis, Phyllocoptruta oleivora, Boophilus spp., Rhi- picephalus spp., Amblyomrna spp., Hyalomma spp., Ixodes spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Sar- coptes spp., Tarsonemus spp., Bryobia praetiosa, Panonychus spp., Tetranychus spp.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku mo¬ zna przeprowadzic, w normalnie stosowane formy uzytkowe jak roztwory, emulsje, zawiesiny, prosz¬ ki, pasty i granulaty. Wytwarza sie je w znany sposób, np. przez zmieszanie substancji czynnych z rozcienczalnikami, a wiec cieklymi rozpuszczal¬ nikami, skroplonymi i utrzymywanymi pod cis¬ nieniem gazami i/lub stalymi nosnikami, ewentu¬ alnie przy zastosowaniu srodków powierzchniowo czynnych a wiec srodków emulgujacych i/lub dys¬ pergujacych i/lub pianotwórczych. W przypadku zastosowania wody jako rozcienczalnika mozna np. stosowac równiez rozpuszczalniki organiczne jako pomocnicze srodki rozpuszczajace. Jako ciekle rozpuszczalniki wchodza zasadniczov w rachube: zwiazki aromatyczne »jak ksylen, to¬ luen, benzen lub alkilonaftaleny, chlorowane zwiaz¬ ki aromatyczne lub chlorowane weglowodory ali¬ fatyczne jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne jak cykloheksan lub parafiny, np. frakcje ropy nafto¬ wej, alkohole jak butanol lub glikol jak tez ich etery i estry, ketony jak aceton, keton metylowo- etylowy, keton metylowoizobutylowy lub cyjlohek- sanon, silnie polarne rozpuszczalniki jak dwume- tyloformamid i sulfotlenek metylowy, jak tez wo¬ da; jako skroplone gazowe rozcienczalniki lub nosniki rozumie sie takie ciecze, które w normal¬ nej temperaturze i pod normalnym cisnieniem sa gazami, np. gazy aerozolotwórcze jak dwuchlord- dwufluorometan lub trójchlorofluorometan; jako stale nosniki: naturalne maczki skalne, jak kaoli¬ ny, tlenek glinu, talk, kreda, kwarc, attapulgit montmorylonit lub ziemia okrzemkowa i synte¬ tyczne maczki skalne jak silnie N zdyspergowany kwas krzemowy, tlenek jglinu i krzemiany; jako srodki emulgujace emulgatory niejonowe i, anio¬ nowe jak estry polioksyetylenu i kwasów tlusz- ^ czowych, etery polioksyetylenu i alkoholi tlusz¬ czowych, np. eter alkiloarylopoliglikolowy, alkano- sulfoniany, alkanosiarczany, arylosulfoniany jak tez hydrolizaty bialka; jako srodki dyspergujace np. lignine, lugi posiarczynowe i metyloceluloze.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku moga wystepowac w formach uzytkowych w mie¬ szaninie z innymi znanymi substancjami czynnymi jak z srodkami grzybo-, owado-, roztoczo-, oble- nio- i chwastobójczymi, z srodkami zabezpieczaja¬ cymi przed zzeraniem przez ptaki, z substancjami wzrostowymi, z nawozami i z srodkami popra¬ wiajacymi strukture gleby.Preparaty zawieraja na ogól 0,1—95% wago¬ wych, korzystnie 0,5—90% wagowych substancji czynnej.110894 8 Substancje czynne mozna stosowac same, w po¬ staci ich preparatów lub przygotowanych z nich postaci roboczych, takich jak gotowe do uzycia roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki, pasty i gra¬ nulaty. Stosuje sie w znany sposób, np. przez po¬ lewanie, opryskiwanie, opryskiwanie mglawicowe, opylanie mglawicowe, opylanie, zaprawianie na sucho, wilgotno lub mokro, zaprawianie zawiesi¬ nowe lub inkrustowanie.Przy zastosowaniu jako srodków niszczacych grzyby na lisciach, stezenie substancji czynnej w formach roboczych moze zmieniac sie w szero¬ kim zakresie. Wynosi ono na' ogól 0,1—0,00001%, korzystnie 0,05—0,0601% wagowych-.Przy obróbce nasion potrzebna ilosc substancji czynnej wynosi na ogól 0,001—50 g, korzystnie 0,01—10 g/l kg nasion siewnych.Jak wspomniano, zwiazki o wzorze 1, stanowia¬ ce substancje czynna srodka wedlug wynalazku hamuje rozwój stawonogów.W nizej przytoczonych doswiadczeniach ilustruje sie dzialanie substancji czynnych srodka wedlug wynalazku jako srodków hamujacych rozwój sta¬ wonogów. Podczas calkowitego przytoczonego tam rozwoju zwierzat testowanych, takie zmiany mor¬ fologiczne jak w polowie przepoczwarzone zwie¬ rzeta, niecalkowicie wyklute larwy lub'gasienice, zdefektowane skrzydla, poczwarkowaty naskórek u owadów itp. wycenia sie jako znieksztalcenie.Sume znieksztalcen morfologicznych lacznie ze zwierzetami zabitymi podczas zmiany naskórka lub tez w wyniku metamorfozy, podaje sie w pro¬ centach zwierzat doswiadczalnych.Przy wyzszych stezeniach substancje czynne srodka wedlug wynalazku wykazuja równiez dzia¬ lanie owadobójcze.Wielostronne mozliwosci zastosowania substancji czynnych srodka wedlug wynalazku wynikaja z ni¬ zej przytoczonych przykladów zastosowania: Przyklad I. Testowanie Fusicladium (jablon) oslaniajace _ r Rozpuszczalnik: 4,7 czesci wagowych acetonu Emulgator: 0,3 czesci wagowych eteru alkilo- -arylopoliglikolowego ' Woda: 95 czesci wagowych Substancje aktywna w ilosci potrzebnej do uzy¬ skania pozadanego stezenia jej w cieczy do sprys¬ kiwania, miesza sie z podana iloscia rozpuszczal¬ nika, a uzyskany koncentrat rozciencza podana iloscia wody zawierajacej wskazane dodatki.Za pomoca cieczy do spryskiwania opryskuje sie do calkowitego zmoczenia mlode siewki jabloni, znajdujace sie w 4—5 stadium liscia. Rosliny po¬ zostawia sie na 24 godziny w szklarni w tempe¬ raturze 20°C i przy wzglednej wilgotnosci powie¬ trza wynoszacej 70%. Nastepnie inokuluje sie je wodna zawiesina zarodników Fusicladium dendri- ticum i inkubuje przez 18 godzin w wilgotnej ko¬ morze w temperaturze 18—20°C i przy 100% wzglednej wilgotnosci powietrza. Nastepnie rosli¬ ny przenosi sie ponownie na 14 dni do szklarni.Po 15 dniach od inokulacji okresla sie stopien zaatakowania siewek. Otrzymane wartosci oceny przelicza sie na stopien zaatakowania w procen¬ tach 0% oznacza, ze siewki nie zostaly zaatakowa¬ lo 15 20 25 40 45 50 60 ne, a 100% oznacza, ze rosliny w calosci zostaly zaatakowane.Zwiazki wedlug wynalazku, odpowiadajace tym, które wytwarza sie wedlug dalej przytoczonych przykladów V i VI, wykazuja przy tym dobre dzialanie, przewyzszajace dzialanie preparatu po¬ równawczego przytoczonego w stanie techniki.Przyklad II. Testowanie Fusicladium (ja¬ blon) lecznicze Rozpuszczalnik: 4,7 czesci wagowych acetonu Emulgator: 0,3 czesci wagowych eteru elkilo- -arylopoliglikolowego Woda: » 95 czesci wagowych Substancje aktywna, w ilosci potrzebnej do uzy¬ skania pozadanego stezenia jej w cieczy-dojsprys- kiwania, miesza sie z podana iloscia rozpuszczal¬ nika, a uzyskany koncentrat rozciencza podana iloscia wbdy, zawierajacej wskazane dodatki.Mlode siewki jabloni, znajdujace sie w 4—6 sta¬ dium liscia inokuluje sie wodna zawiesina zarod¬ ników Fusicladium dentriticum _i inkubuje przez 18 godzin w, wilgotnej komorze w temperaturze 18—20°C i przy 100% wzglednej wilgotnosci po¬ wietrza. Nastepnie rosliny przenosi sie do szklar¬ ni, gdzie obsychaja.Po Odmierzonym czasie przebywania, opryskuje sie rosliny do calkowitego zmoczenia za pomoca cieczy do spryskiwania, otrzymanej w wyzej opi¬ sany sposób. Nastepnie rosliny -przenosi sie zno¬ wu do szklarni.Po 15 dniach od inokulacji okresla sie stopien zaatakowania siewek. Otrzymane wartosci oceny przelicza sie na stopien zaatakowania w procen¬ tach. 0% oznacza, ze siewki nie zostaly zaatako¬ wane, a 100% oznacza, ze rosliny w calosci zo¬ staly zaatakowane.Srodek wedlug wynalazku otrzymany wedlug przykladu V wykazuje dobre dzialanie przewyz¬ szajace dzialanie preparatu porównawczego przy¬ toczonego w stanie techniki.Przyklad III. Dzialanie hamujace rozwój/te¬ stowanie zarlocznosci Zwierzeta testowane: Plutella maculipennis (gasienice w 4 stadium roz¬ woju) — 20 sztuk Phaedon cochleariae (Larwy w 4 stadium rozwo¬ ju) — 20 sztuk Rosliny do karmienia: rosliny jarmuzowe Rozpuszczalnik : 10 czesci wagowych dwumetylo- formamidu Emulgator : 1 czesc wagowa monolaurynianu polioksyetylenosorbitanu W celu sporzadzenia odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 2 czesci wagowe substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczal¬ nika, emulgatora i takiej ilosci wody, ze powsta¬ je 1% mieszanina, która rozciencza sie woda do pozadanego stezenia.Testowane zwierzeta-karmi sie do rozwoju owa¬ da dojrzalego za pomoca lisci roslin (do karmie¬ nia), na które naniesiono, przez równomierne opryskiwanie, mieszanine substancji aktywnej o po¬ zadanym stezeniu tak, ze na lisciach utrzymywaly sie podane w ppm ilosci substancji aktywnej.110 894 10 W celach kontrolnych karmiono liscmi, na ^które naniesiono tylko rozpuszczalnik i emulgator o wska¬ zanym stezeniu.Srodek wedlug wynalazku otrzymany jak w przykladzie V wykazuje dobra aktywnosc. Prze¬ wyzsza ona aktywnosc znanego preparatu porów¬ nawczego — 2,2-dwumetylo-6-metoksybenzopiranu.Przyklad IV. Dzialanie hamujace rozwój.Testowane zwierze: Ceratitis capitata (jaja) 20 sztuk Karma: Sztuczna karma (proszek z marchwi z proszkiem z drozdzy).Rozpuszczalnik : 20 czesci wagowych acetonu Emulgator : 5 czesci wagowych eteru alkilo- arylopoliglikolowego.W celu sporzadzenia odpowiedniego preparatu substancji czynnej, miesza sie 4 czesci wagowe substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalni¬ ka, emulgatora i taka iloscia wody, azeby otrzy¬ mac 1% mieszanine, która nastepnie rozciencza sie woda do pozadanego stezenia.Jaja zwierzecia testowanego umieszcza sie na plytce razem z sztuczna karma, która rozrobiono z mieszanina substancji czynnej, o wybranym ste¬ zeniu tak, ze uzyskano dana ilosc substancji czyn nej w ppm. Rozwój obserwuje sie az do wymknie¬ cia sie much.W celach kontrolnych podaje sie sztuczna kar¬ me zmieszana tylko z rozpuszczalnikiem i emul¬ gatorem o podanym stezeniu.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku, zgodnie z przytoczonymi przykladami ich wytwa¬ rzania, wykazuje dobra aktywnosc.Przyklad V. Otrzymywanie zwiazku o wzo¬ rze 3. 50 g (okolo 0,26 mola) 5-hydroksy-3,3,6,7- -czterometyloindanu rozpuszcza sie w temperatu¬ rze pokojowej w 300 ml ligroiny i zadaje 20 kro¬ plami trójetyloaminy i 30 g (okolo 0,53 mola) izo¬ cyjanianu metylu. Po trzygodzinnym gotowaniu .pod chlodnica zwrotna, ochladza sie. Roztwór re¬ akcyjny przenosi sie na lód. Wytracone przy tym krysztaly odsacza sie i przekrystalizowuje* z to¬ luenu. Wydajnosc wynosi 52,5 g kwasu 3,3,6,7- -czterometyloindan-5-ylo-N-metylokarbaminowego.Temperatura topienia 148,5—150°C.Produkt wstepny: 5-hydroksy-3,6,6,7-€zteromety- 15 25 30 40 45 loindan potrzebny do powyzszej syntezy, wytwa¬ rza sie nastepujaco: Do roztworu 732 g 2,3-dwumetylofenolu, 76,5 g 85% kwasu fosforowego i 6 m^ wody w 1,44 1 o-dwuchlorobenzenu wkrapla sie w temperaturze 150°C w ciagu 7 godzin 449 g izoprenu, stabilizo¬ wanego 1,3 g fenotiazyny. W celu doprowadzenia reakcji do konca, miesza sie przez noc w tempe¬ raturze 150°C. Faze kwasna oddziela sie, a faze organiczna przemywa do obojetnosci. Po destyla¬ cji frakcjonowanej otrzymuje sie 526 g 5-hydro- ksy-3,3,6,7-czterometyloindanu. Kpi5:165—i67°C; Temperatura topnienia: 117—118°C.Przyklad VI. Otrzymywanie zwiazku o wzo¬ rze 4. 40 g (0,19 mola) 7-chloro-5-hydroksy-3,3,6,7-trój- metyloindanu rozpuszcza sie w temperaturze po¬ kojowej w 200 ml ligroiny i zadaje 15 kroplami trójetyloaminy i 21,7 g (0,38 mola) izocyjanianu metylu.Po 24 godzinnym gotowaniu pod chlodnica zwrotna pozostawia sie do1 ostygniecia. Do roz¬ tworu reakcyjnego dodaje sie 400 ml wody. Wy¬ tracone przy tym krysztaly pdsacza sie, przemywa woda, suszy i przekrystalizowuje z toluenu. Wy¬ dajnosc wynosi 40 g kwasu 3,3,6-trójmetylo-7-chlo- roindan-5-ylo-N-metylokarbaminowego o tempera¬ turze topnienia 146—156,5°C.Produkt wstepny: 7-chloro-5-hydroksy-3,3,6-trój- metyloindan potrzebny do powyzszej syntezy, wy¬ twarza sie nastepujaco: Do roztworu 832 g 3-chlo- ro-2-metylofenolu, 74,4 g 95% kwasu fosforowego i' 5,8 ml wody w 1,4 1 o-dwuchlorobenzenu wkra¬ pla sie w temperaturze 110°C, w ciagu 6 godzin 437 g izoprenu, stabilizowanego 1,3 g fenotiazyny.W celu dokonczenia reakcji miesza sie przez noc w temperaturze 110°C.Faze kwasowa oddziela sie, a faze organiczna przemywa do odczynu obojetnego. W wyniku de¬ stylacji frakcjonowanej otrzymuje sie 296 g 7-chlo- ro-5-hydroksy-3,3,6-trójmetyloindanu. Kpn: :161— 164°C. Temperatura topnienia: 109—109,5°C. ^ W sposób podobny do wyzej opisanych, otrzy¬ muje sie nastepujace zwiazki o ogólnym wzorze 1, w którym R1, R2, R3 i R4 maja takie znaczenie jak podano w ponizszej tabeli.Nr przykladu 7 "' 8 9 R1 CH3 C2H5 n—C4H9 R2 CH, H H R3 CG3 CH3 CH3 R4 CH3 CH3 CH3 Temperatura topnienia (°C) 114—114,5 144,5—145 110—111 PL PL PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek ochrony roslin o dzialaniu grzybobój czym i hamujacym rozwój stawonogów, zawiera powierzchniowo czynne, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera ester indan-5-ylowy kwasu N-alkilokarbaminowego o ogólnym wzo¬ rze 1, w którym R1 oznacza grupe alkilowa, R3 oznacza atom wodoru lub grupe alkilowa, a R3 jacy; substancje czynna, nosnik i/lub substancje. i R4 oznaczaja atom chloru lub grupe alkilowa110 894 R1-NH-CO-0 WZÓR HO CH3 R 3/SAJ^CH RL H ^ WZÓR 2 H3C- NH-CO-0 HX' WZÓR 3 ^ CH- CH, H3C - NH-CO-0 CH H3C^Ach: Cl WZÓR Z,110894 HO H3C Cl-L CH. CH- + Oi,-N = C=0 HjC-NH-CO-C Lh.- SCHEMAT HO HC: ^ CH, CH, CH. GOCI- HCl CL- CO-O CL-CO-0 CK. "i C-NH-CO-O. CH3 + CH3NH2 _Ha SCHEMAT 2110 894 HO CH. ¦CH. CH^ :ocu co^- o H3C CH. CH. :h. + CH3NH2 SCHEMAT 3 H?C- NH- COC^^ h3c-V^ CH3 CH3 + CH3T" -f* ^CH3 CH. CH. cci. SCHEMAT 3 W.Z.Graf., Z-d Glówny, zam. 145/81, 100 egz. Cena 45 zl PL PL PL PL PL