PL110437B1 - Means for weed killing or for regulating growth of useful crops - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek do zwal¬ czania niepozadanej roslinnosci, który stosowany w mniejszych dawkach moze byc równiez uzy¬ teczny do regulowania wzrostu roslin uzytecznych.Cecha srodka wedlug wynalazku jest to, ze obok 5 znanych rozcienczalników i ewentualnie innych do¬ datków, stosowanych w srodkach chwastobójczych, zawiera jako czynna substancje nowy kwas izo- ksazolilobenzoesowy lub jego ester albo sól o ogól¬ nym wzorze 1, w którym A oznacza grupe o ogól- 10 nym wzorze 2, w którym R oznacza atom wodo¬ ru, nizszy rodnik alkilowy lub kation dopuszczal¬ ny w srodkach stosowanych w rolnictwie i n ozna¬ cza liczbe zero lub 1, a B we wzorze 1 oznacza grupe pirydylowa albo grupe o wzorze ogólnym 3, 15 w którym R i n maja wyzej podane znaczenie, przy czym B oznacza grupe pirydylowa tylko wte¬ dy, gdy A oznacza grupe o wzorze 2, w którym n oznacza liczbe zero.Zwiazki o ogólnym wzorze 1 sa pochodnymi kwa- 20 su izoksazol-5-ilo- albo izoksazol-3-ilobenzoesowe- go.Pochodne kwasu izoksazol-5-ilobenzoesowego o wzorze 1 wytwarza sie w ten sposób, ze chlorek hydroksamoilu o wzorze 4 poddaje sie w zasado- 25 wym srodowisku, np. w obecnosci trzeciorzedowej aminy, reakcji ze zwiazkiem o wzorze 5, w któ¬ rym R ma wyzej podane znaczenie, po czym otrzy¬ many kwas izoksazolin-5-ylobenzoesowy albo ester albo sól tego kwasu o ogólnym wzorze 6, w któ- 3ft rym R ma wyzej podane znaczenie, ogrzewa sie z N-bromoimidem kwasu bursztynowego lub z dwu- chlorodwucyjanobenzochinonem, otrzymujac kwas izoksazol-5-ilobenzoesowy albo ester albo sól tego kwasu o wzorze 1, w którym A oznacza grupe o wzorze 2, w którym R ma wyzej podane znacze¬ nie i n oznacza liczbe 1, a B oznacza grupe o wzorze 3, w którym R ma wyzej podane znacze¬ nie i'n oznacza liczbe 1, to jest zwiazek o wzo¬ rze la, w którym R ma wyzej podane znaczenie.Chlorek hydroksamoilu o wzorze 4 wytwarza sie przez reakcje aldehydu /CFs/CclA—CHO z hydro¬ ksyloamina w wodnym roztworze alkoholu, np. eta¬ nolu, a nastepnie chlorowanie otrzymanego zwiaz¬ ku o wzorze /CF8/C8H4—CH=NOH za pomoca chlo¬ ru w srodowisku chloroformu albo za pomoca NOC1 w srodowisku eteru.Aldehyd o wzorze /CFj/C^—CHO wytwarza sie w sposób opisany przez Jolad i Rajagopal w Org. Syn. Coli., tom V, str. 139 /1973/. Winylo- benzoesany o wzorze 5 wytwarza sie dzialajac na kwas o-winylobenzoesowy chlorkiem tionylu i na¬ stepnie alkoholem. Kwas o-winylobenzoesowy moz¬ na wytwarzac sposobami podanymi nizej w przy¬ kladach.Pochodne kwasu izoksazol-3-ilobenzoesowego o wzorze 1 wytwarza sie w ten sposób, ze zwiazek o wzorze 7, w którym R ma wyzej podane zna¬ czenie, poddaje sie reakcji z olefinobenzenem lub acetylenobenzenem, otrzymujac pochodna kwasu 110 437110 437 izoksazol-3-ilobenzoesowego albo odpowiednia po¬ chodna izoksazolinowa, która przeprowadza sie w pochodna izoksazolowa przez reakcje z N-bromo- imidem kwasu bursztynowego lub z dwuchloro- dwucyjanobenzochinonem, jak opisano wyzej.Zwiazki o wzorze 7 mozna wytwarzac w ten sposób, ze kwas o-formylobenzoesowy estryfikuje sie znanymi metodami, po czym na ester kwasu o^formylobenzoesowego dziala sie chlorowodorkiem hydroksyloaminy w wodnym roztworze metanolu i otrzymany 2-/hydroksyiminometylo/-ibenzoesan o wzorze 8, w którym R ma wyzej podane znacze¬ nie, chloruje sie w srodowisku chloroformu.Stosowane przy opisywaniu wyzej podanych wzorów okreslenie „nizszy rodnik alkilowy" ozna¬ cza rodniki alkilowe o 1—5 atomach wegla, a okreslenie „kation dopuszczalny w srodkach sto¬ sowanych w rolnictwie" oznacza kationy zwykle stosowane w znanych srodkach tego typu w celu przeprowadzenia kwasu w sól, np. kationy metali alkalicznych, kationy amonowe lub kationy pod¬ stawionych amin.Jak podano wyzej, srodki wedlug wynalazku moga byc stosowane do czesciowego lub calko¬ witego niszczenia niepozadanej roslinnosci. W tab¬ licach 1 i 2 podano wyniki prób przeprowadzo¬ nych w celu okreslenia aktywnosci zwiazków o wzorze 1 przy stosowaniu ich przed i po wzejsciu roslin.Próby przed wzejsciem roslin prowadzono w ten sposób, ze wierzchnia warstwe gleby o dobrej jakosci umieszczano w aluminiowych miskach, ubi¬ jano ziemie do wysokosci 0,9—1,2 cm ponizej brzegu miski i na powierzchni ziemi umieszcza¬ no okreslona liczbe nasion lub odrosli róznych gatunków roslin. Nastepnie odwazano ilosc ziemi niezbednej do dopelnienia miski do jej brzegów i przed wsypaniem do miski ziemie te mieszano z okreslona iloscia badanego zwiazku w rozpusz¬ czalniku lub w postaci proszku dojacego sie zwil¬ zac. Po zapelnieniu tak przygotowana ziemia wszy¬ stkie miski umieszczono w cieplarni i podlewano woda od dolu, nadajac ziemi wilgotnosc niezbed¬ na do kielkowania i wzrostu roslin.O ile nie zaznaczono inaczej, ocene rozwoju ros¬ lin przeprowadzano po uplywie 4 tygodni od opi¬ sanych wyzej zabiegów i wyniki podane w tabli¬ cach 1 i 2 wyrazono w skali 0—3, przy czym licz¬ by te oznaczaja stopien uszkodzenia roslin kazde¬ go gatunku w procentach, a mianowicie: 10 u 20 35 40 45 0 oznacza 0— 24f/« 1 oznacza 25— 49f/# 2 oznacza 50— 74f/# 3 oznacza 75—100f/f.Próby po wzejsciu roslin prowadzono w ten spc- sób, ze badany zwiazek w postaci roztworu lub zawiesiny proszku dajacego sie zwilzac rozpyla¬ no na badane rosliny majace 2—3 tygodni. Sto¬ sowano roztwory lub zawiesiny o okreslonym ste¬ zeniu badanej substancji i zawierajace substancje powierzchniowo czynne. Badane rosliny umiesz¬ czano w cieplarni i o ile nie zaznaczono inaczej, wyniki prób oceniano po uplywie 4 tygodni, okres¬ lajac wskaznik skutecznosci dzialania na podsta¬ wie stopnia uszkodzenia roslin w procentach, a mianowicie: 0 oznacza 0—24f/§ 1 oznacza 25—49*/t 2 oznacza 50—74§/t 3 oznacza 75—99i/§ 4 oznacza 100Vt W opisanych wyzej próbach, jak tez w innych próbach podanych nizej, badano nastepujace zwiaz¬ ki: Nr 1 — ester metylowy kwasu 2-{3-|[3-/trójfluoro- metylo/-fenylo]-5-izoksazolilo}-benzoeso- wego.Nr 2 — kwas 2-[3-/3-trójfluorometylofenylo/-5-izo- ksazolilo]-benzoesowy.Nr 3 — ester metylowy kwasu 2-{5-/3-trójfluoro- metylofenylo/-3-izoksazolilo]-benzoesowe- go.Nr 4 — eter metylowy kwasu 2-[5-/2-pdrydylo/- -3-izoksazolilopbenzoesowego.Nr 5 — kwas 2-{5-/3-trójfluorometylofenylo/-3-izo- ksazoliloj-benzoesowy.Badaniom poddawano rosliny, które w tablicach 1 i 2 oznaczono w skrócie literami nastepujaco: A — soja B — burak cukrowy C — pszenica D — ryz E — sorgo F — rzepien G — dzika gryka H — powój I — dzikie konopie J — kosma biala K — rdest ostrogorzki L — mietlica psia M — stoklosa dachowa N — prosowate O — chwastnica jednostronna P — palucznik krwawy Q — ositrozen polny R — cibora S — perz wlasciwy T — dzikie sorgo110 437 5 * Tablica la Próby przed wzjesciem. Wyniki po uplywie 4 tygodni Badany zwiazek 1 1 1 2 3 4 1 5 Ilosc zwiazku kg/ha 2 1,12 5,60 1,12 5,60 1,12 5,60 1,12 5,60 . *'12 5,60 A 3 2 3 3 3 1 2 1 2 1 2 B 4 2 3 2 2 2 3 1 2 2 2 C 5 1 2 0 1 1 2 0 1 1 2 D 6 3 3 3 3 2 3 1 2 1 3 E 7 2 3 1 3 2 2 0 2 1 2 F 8 1 2 0 1 0 2 0 1 0 1 Badane G 9 2 3 2 3 2 3 0 0 1 2 H 10 2 3 1 2 2 2 1 1 2 2 ros] I U 3 3 3 2 2 2 1 2 2 3 iny J 12 1 2 2 3 2 2 1 2 2 2 K 13 3 3 2 3 3 2 0 1 2 3 L 14 1 2 1 2 1 2 0 1 1 1 M 15 1 2 2 2 2 2 0 0 2 2 N 16 2 3 2 3 2 2 0 0 0 1 O 17 3 3 3 2 3 3 0 2 2 3 P 18 2 2 2 3 3 3 1 2 2 I 3 Tablica Ib Próby po wzjesciu roslin Badany zwiazek 1 Ilosc zwiazku kg/ha 1,12 5,60 ; Badane rosliny 1 A 1 1 B 0 1 C 1 0 D 0 0 E 0 0 F 1 1 G 1 1 H 1 1 I 1 0 J 1 1 K 1 1 L 1 1 M 0 0 N 0 0 O 0 0 P 0 0 | Wyniki prób przy ilosci zwiazku 1,12 kg/ha oce- ku 5,60 kg/ha — po uplywie 4 tygodni od zasto- niano po uplywie 2 tygodni, a przy ilosci zwiaz- sowania tego zwiazku.Tablica 2a Próby przed wzejsciem. Wyniki po uplywie 4 tygodni Badany zwiazek 1 2 3 4 5 Ilosc zwiazku feg/ha 11,2 11,2 11,2 11,2 11,2 Badane rosliny' 1 Q 3 3 2 3 3 F 2 3 1 0 1 L 2 3 2 2 2 H 3 2 2 1 2 J 3 2 3 1 3 K 3 3 3 2 3 R 2 1 2 0 1 S 3 3 2 1 3 T 3 0 3 0 1 M 2 3 3 0 2 O | 3 3 3 2 2 Tablica 2b Próby po wzejsciu. Wyniki po uplywie 4 tygodni Badany zwiazek 1 2 3 4 5 Ilosc zwiazku kg/ha 11,2 11,2 11,2 11,2 11,2 Badane rosliny 1 Q 2 1 1 0 2 F 2 1 1 1 2 L 2 1 1 1 1 H 2 1 1 1 1 J 4 2 1 1 2 K 4 2 1 1 2 R 0 1 1 0 2 S 3 0 1 0 1 T 2 1 1 0 1 M 2 2 1 0 1 O 3 ' 2 1 1 2110 437 7 Wyniki podane w tablicach 1 i 2 swiadcza o tym, ze srodki wedlug wynalazku sa skuteczne przy zwalczaniu niepozadanych roslin, np. chwa¬ stów. Jednakze, jak wyzej wspomniano, srodki te mozna równiez stosowac do regulowania wzrostu roslin uzytecznych, zwlaszcza roslin dwulisciennych, takich jak rosliny straczkowe, drzewa i buraki cu¬ krowe. Stosowane dalej w opisie okreslenie „re¬ gulowanie wzrostu i rozwoju roslin" oznacza zmia¬ ny w kolejnych normalnych stadiach rozwoju u- zytecznej rosliny az do osiagniecia przez nia doj¬ rzalosci. Zmiany te moga dotyczyc wielkosci, ksztaltu, barwy i wygladu calej rosliny lub jej czesci, jak równiez ilosci owadów i kwiatów. Mia¬ nowicie, zmiany te moga polegac na przyspiesza¬ niu lub opóznianiu wzrostu roslin, zmianach ulist- nienia, zwiekszaniu rozgaleziania, nasilaniu wy¬ twarzania kwiatów, powodowania utraty lisci, na¬ silaniu rozwoju korzeni, zwiekszaniu odpornosci na chlód itp. Wiele z tych zmian jest pozadanych, a czesto maja one duze znaczenie gospodarcze.Na przyklad, ograniczenie przestrzeni zajmowanej przez rosline umozliwia zwiejkszenie liczby roslin hodowanych w przeliczeniu na jednostke powierz¬ chni. Ciemniejsza barwa listowia moze wskazywac na przyspieszenie fotosyntezy, a wiec wyzsza ak¬ tywnosc chlorofilu.'. Aczkolwiek regulowanie wzrostu roslin przy uzy¬ ciu srodka wedlug wynalazku moze obejmowac czesciowe zahamowanie wzrostu roslin, to jed¬ nak nie obejmuje ono calkowitego zahamowania ..v7i(b'iu czy niszczenia roslin. Regulowanie takie polega bowiem na stosowaniu srodka o takim ste¬ zeniu czynnej substancji, które powoduje zmiany w normalnym procesie dojrzewania roslin. Ilosci srodka stosowanego w tym celu zaleza nie tylko od rodzaju czynnej substancji, ale takze od za¬ danego stopnia zmian, gatunku roslin i stadium ich rozwoju, srodowiska oraz od tego, czy zadane zmiany maja byc przejsciowe czy o charakterze trwalym. Ilosci te nie sa trudne do ustalenia, W celu uzyskania tych zmian srodek zawiera¬ jacy czynna substancje mozna stosowac na nasio¬ na, rosliny wschodzace, korzenie, pedy, liscie, kwia¬ ty i owoce lub inne czesci roslin, przy czym /srod¬ ki te mozna stosowac bezposrednio na czesci ros¬ lin lub posrednio, na srodowisko, w którym ros¬ liny wystepuja. Zdolnosc srodków wedlug wyna¬ lazku do regulowania wzrostu roslin badano w ni¬ zej opisany sposób.Rosliny soi odmiany Clark 63 hodowano w ciep¬ larni do stadium polowy jednolitego ulistnienia, po czym zanurzano je w wodnym roztworze za¬ wierajacym badana substancje, aceton i substa- cje powierzchniowo czynna, a nastepnie hodowa¬ no w ciagu 2 tygodni w temperaturze 11—14°C i w ciagu okolo 4 tygodni w cieplarni, w tempe¬ raturze 24°C. Wyhodowane w ten sposób rosliny porównywano z roslinami soi hodowanymi w ana¬ logicznych warunkach, lecz zanurzanymi w roztwo¬ rze wodnym zawierajacym tylko substancje po¬ wierzchniowo czynna. Wyniki prób podano w tab¬ licy 3. 8 Tablica 3 Badana substan¬ cja Nr 1 Nr 2 Nr 3 Nr 4 Nr 5 Stezenie 1 badanej substancji w czesciach wagowych/ milion 133 400 266 133 133 133 Zaobserwowane wyniki zmniejszenie wzrostu, paczkowanie pachowe zmniejszenie wzrostu, paczkowanie pachowe zmniejszenie wzrostu, paczkowanie pachowe, ciemne zabarwienie lisci, zahamowanie wzrostu wierzcholkowego zmniejszenie wzrostu, paczkowanie pachowe, zahamowanie rozwoju lisci zmniejszenie wzrostu, paczkowanie pachowe, od¬ ksztalcenie lodygi i lisci, zahamowanie rozwoju lis¬ ci i wzrostu wierzcholko¬ wego zmniejszenie wzrostu, epi- nostia, przyspieszenie paczkowania pachowego, zahamowanie rozwoju lisci.Zwiazek nr 1, to jest ester metylowy kwasu 2-[3-/3-trójfluorometylofenylo/-5-izóksazolilo]Hben- zoesowego, poddawano dalszym badaniom. Miano¬ wicie, rosliny soi odmiany Williams hodowano z nasion w doniczkach z sztucznego tworzywa w cieplarni w ciagu 1 tygodnia, po czym przerywano je, pozostawiajac po jednej roslinie w kazdej do¬ niczce. Po pelnym rozwinieciu sie drugiego pel¬ nego liscia /3 tygodnie/ rosliny potraktowano roz¬ tworem zawierajacym badany zwiazek w aceto¬ nie i wodzie, z dodatkiem substancji powierzchnio¬ wo czynnej Tween 20. Po pelnym rozwinieciu sie piatego liscia /4—5 tygodni/ rosliny porównywa¬ no z roslinami hodowanymi w analogicznych wa¬ runkach, lecz nie potraktowanymi badana sub¬ stancja. Badana substancje stosowano w ilosciach odpowiadajacych 2,8 kg/ha, 0,56 kg/ha i 0,112 kg/ha i stwierdzono, ze wzrost roslin ulegl zmniejszeniu, liscie ulegly zmianie, nastapil wzrost rozety, zmie¬ nil sie baldachim i rozwój wierzcholkowy ulegl zahamowaniu.Badano równiez dzialanie zwiazku nr 1 na róz¬ ne gatunki drzew. Sadzonki drzew w doniczkach umieszczono w cieplarni i hodowano rosliny w temperaturze 4°C w ciagu okolo 2 miesiecy. Po peknieciu paczków i pojawieniu sie nowych pe¬ dów pien i liscie potraktowano roztworem zwiaz¬ ku nr 3 w acetonie i cykloheksanonie z dodat¬ kiem emulgatora. Wyniki prób podano w tab¬ licy 4.110 437 10 Tablica 4 Gatunek drzewa 1 Grocho¬ drzew Czerwo¬ ny dab pólnoc¬ ny Jawor amery¬ kanski 1 Jawor amery¬ kanski 1 Jawor amery¬ kanski Ilosc badanej substan¬ cji mg/ drzewo 1 2 50 1 20 8 4 2 1 Liczba dni od potrak¬ towania do chwili oceny 3 7—29 28 70 1 70 70 Zaobserwowane wyniki 4 | zmniejszenie wzro¬ stu, epinastia lisci, zahamowanie roz¬ woju lisci i zaha¬ mowanie powsta¬ wania odgalezien zmniejszenie wzro¬ stu, epinastia lisci, nasilenie paczko¬ wania pachowego, zahamowanie roz¬ woju lisci i wzro¬ stu wierzcholkowe¬ go zmniejszenie wzro¬ stu, epinastia lisci, nasilenie paczko¬ wania pachowego, zahamowanie roz¬ woju lisci i wzros¬ tu wierzcholkowe- go, zahamowanie rozwoju odgalezien, zwiekszone kolanka i zwiekszona licz¬ ba galezi przy ko- , lanku zmniejszenie wzro¬ stu, epinastia lisci, nasilenie, paczko¬ wania pachowego, odksztalcenie lisci i zahamowanie ich wzrostu, zahamo¬ wanie wzrostu wierzcholkowego, zahamowanie roz¬ woju galezi, zwiek¬ szane kolanka i zwiekszona liczba galezi przy kolan¬ ku. zmniejszenie wzro¬ stu, epinastia lisci, nasilenie paczko¬ wania pachowego, odksztalcenie lisci i zahamowanie ich wzrostu, zahamo- | wanie wzrostu 1 wierzcholkowego i rozwoju galezi, zwiekszone kolanka i zwiekszona liczba galezi przy kolan¬ ku. | Badano równiez dzialanie zwiazku nr 1 na ros¬ liny buraka cukrowego. Roztworem tego zwiazku w acetonie i cykloheksanonie i dodatkiem emul¬ gatora zwilzono liscie roslin buraka w stadium 5—7 lisci. Wyniki zaobserwowane po uplywie 28^ 5 126 dni od potraktowania podano w tablicy 5. 10 u 20 25 Srodki wedlug wynalazku reguluja skutecznie wzrost nie tylko roslin dwulisciennych, ale rów¬ niez i jednolisciennych. Ponizej -podano wyniki prób, w których badano dzialanie zwiazku nr 1 na rosliny trawiaste.W doniczkach wypelnionych dobra ziemia po¬ wierzchniowa zasiano mieszanine wiechliny od¬ miany Kentucky i dwóch odmian czerwonej ko¬ strzewy i po uplywie 7 dni od wykielkowania rosliny opryskiwano az do calkowitego ich zwil¬ zenia roztworami badanego zwiazfeu o róznych ste¬ zeniach, zawierajacymi substancje powierzchniowo czynna. Wyniki podano w tablicy 6, okreslajac wysokosc traw w porównaniu z wysokoscia traw hodowanych, w analogicznych warunkach, lecz nie traktowanych zwiazkiem 1. 40 45 Badany zwiazek Nr 1 Tal Stezenie badanego zwiazku czesci/ milion 10 100 b 1 i c a 5 Zaobserwowane wyniki zmniejszenie wzrostu i zahamowanie rozwoju lisci, nasilenie paczkowa¬ nia pachowego zmniejszenie wzrostu i zahamowanie! rozwoju lisci, zmniejszenie wiel¬ kosci burakajj nasilenie 1 paczkowania pachowego.Tablica 6 Badany zwiazek Nr 1 [ Stezenie zwiazku /czesci na milion/ l 10 50 250 Wysokosc roslin w^ °/o po uplywie 3 tygodni 102 94 66 9 tygodni 93 86 57 Badano równiez dzialanie zwiazku nr 1 w ste¬ zeniu 250 czesci/milion na czterotygodniowe ros¬ liny ryzu odmiany Bluebell. Zarówno po uplywie 3 tygodni jak i 7 tygodni stwierdzono zmniejsze¬ nie wielkosci roslin w porównaniu z roslinami z próby kontrolnej.W tablicy 7 podano wyniki prób prowadzonych ze zwiazkiem nr 1 w stezeniu 250 czesci/milion i czterotygodniowymi roslinami sorgo.110 437 li.Tablica 7 Liczba tygodni Jod potraktowa¬ nia badanym zwiazkiem 3 | 7 Wysokosc ros¬ lin w % w porównaniu z próba kon¬ trolna 91 81 Inne obserwacje chloroza, nekroza nekroza W tablicy 8 podano wyniki zaobserwowane w próbach dzialania zwiazku nr 1 na jeczmien od¬ miany Larber.Tablica 8 Liczba dni 1 od wykiel- kowania roslin do potrakto¬ wania ich badanym zwiazkiem 16 16 42 Liczba ty¬ godni od potrakto- f wania do l momentu oceniania 3 6 3 3 3 Stezenie badanego zwiazku czesci na milion 250 250 10 50 250 Wysokosc roslin w •/• w stosunku do próby porównaw¬ czej 90 97. 93 106 90 W tablicy 9 podano wyniki uzyskane w próbach stosowania zwiazku nr 1 na pszenice odmiany Cheyenne.Tablica 9 Liczba dni od wykiel¬ kowania roslin do potrakto¬ wania ich badanym zwiazkiem 15 15 42 42 42 Liczba ty¬ godni od potrakto¬ wania do momentu oceniania 3 6 3 3 3 Stezenie badanego zwiazku czesci na milion 250 250 10 50 250 Wysokosc roslin w % w stosunku 1 do próby porównaw¬ czej 80 93 113 112 109 Wyniki . podane w tablicach 1—9 swiadcza o tym, ze srodki wedlug wynalazku moga byc sto¬ sowane do zwalczania chwastów albo do regulo¬ wania wzrostu roslin jednolisciennych i dwulis¬ ciennych. Jako srodki chwastobójcze korzystnie sto¬ suje sie te srodki w ilosci odpowiadajacej po¬ wyzej 2,24 kg czynnej substancji na 1 ha, a jako srodki do regulowania wzrostu roslin korzystnie w ilosci odpowiadajacej mniej niz 5,6 kg, a zwlasz- 12 cza 0,056—3,36 kg czynnej substancji na 1 ha.Ilosci te zaleza od zadanego skutku, sposobu sto¬ sowania srodka, rodzaju roslin, warunków gle¬ bowych i innych znanych czynników i aczkolwiek, , jak podano wyzej, korzystnie stosuje sie 0,056— 5,6 kg czynnej substancji ma 1 ha, to jednak w zaleznosci od podanych wyzej okolicznosci mozna stosowac nawet 56 kg czynnej substancji na 1 ha.Srodek wedlug wynalazku moze byc stosowany n sam lub z innymi substancjami szkodnikobójczy- mi lub znanymi dodatkami, przy czym moze on byc stosowany w postaci cieklej lub stalej. Srodki wedlug wynalazku wytwarza sie mieszajac czynna su/bstancje z rozcienczalnikami, wypelniaczami, nos- w mikami lub dodatkami kondycjonujacymi. Miesza sie zwyklymi sposdbami, wytwarzajac srodki w postaci silnie rozdrobnionych produktów stalych, produktów ziarnistych, proszków dajacych sie zwil¬ zac, pylów lub roztworów i zawiesin wodnych 20 albo emulsji. Na przyklad, czynna substancje moz¬ na mieszac z silnie rozdrobnionymi dodatkami stalymi, z rozpuszczalnikiem cieklym o charak¬ terze organicznym lub z woda i z dodatkiem sub¬ stancji dyspergujacej lub emulgujacej, albo tez 25 mozna stosowac odpowiednie inne kombinacje tych skladników.Jako stale nosniki i wypelniacze w srodkach wedlug wynalazku stosuje sie na przyklad talk, gliny, pumeks, krzemionke, ziemie okrzemkowa, 30 ziemie folarska, sianke, sproszkowany korek lub drewno, zmielone skorupy orzechów, krede, pyl tytoniowy i wegiel drzewny. Jako rozcienczalniki ciekle stosuje sie rozpuszczalnik Stoddarta /frakcja ropy naftowej, której co najmniej 50°/© wrze wtem- a5 peraturze 177—210°C/,aceton, alkohole, glikole, oc¬ tan etylu i benzen. Srodki wedlug wynalazku, zwla¬ szcza majace postac cieczy i proszków zwilzanych, powinny zawierac substancje powierzchniowo czyn¬ na w ilosci ulatwiajacej dyspergowanie ich w wo- 40 4zie lub oleju. Okreslenie „substancja ipiowierz- chniowo czynna" obejmuje substancje zwilzajace, : dyspregujace, emulgatory i substancje ulatwiajace wytwarzanie zawiesin. Sulbstamcje te sa znane np. z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ame- 45 ryki nr 2 547 724.Srodki wedlug wynalazku stosuje sie znanymi sposobami, np. przy uzyciu rozpylaczy, opylaczy, mechanicznych lub recznych urzadzen do rozpy¬ lania i opylania. Mozna tez stosowac rozpylanie 50 .lub opylanie z samolotów.; Srodki wedlug wynalazku zawieraja okolo 1—99% wagowych czynnej substancji, okolo 1—50% wago¬ wych substancji powierzchniowo czynnej i okolo 4—94% wagowych rozpuszczalnika. 55 Przyklad I. Ester metylowy kwasu 2-{3-/3- -trójfluorometylofenylo/-5-izolksazolilo]-benzoeso- wego.Roztwór 8,67 g /0,Q858 mola/ trójetyloaminy w 25 ml eteru wikrapla sie mieszajac do roztworu M 19,19g/0,0858 mola/chlorku m-trójfluorometyloben- zohydroksamoilu i 13,9 g /0,0858 mola/ estru mety¬ lowego ikwasu o-wiinylobenzoesowego w 200 ml eteru. Wkraplanie prowadzi sie w temperaturze 0°—5°C w ciagu 45 minut, po czym miesza sie w 85 ciagu 2 godzin w kapieli lodowej i w ciagu 21110 437 13 godzin w temperaturze 20°C. Otrzymana miesza¬ nine przemywa sie trzykrotnie woda, przesacza w celu usuniecia malej ilosci galaretowatej sub¬ stancji, przesacz suszy nad CaS04 i odparowuje pod cisnieniem 10 torów w temperaturze 60°C, otrzymujac 29,5 g /98^/c wydajnosci teoretycznej/ estru metylowego kwasu 2H[3-/3-trójfluorometylo- fenyio/-2-izoksazolijn-5-yflo]Jbenzoesowego.Roztwór 26,74 g /0,0766 mola/ otrzymanego estru i 13,6 g /0,0766 mola/ N-bromoimidu kwasu burszty¬ nowego w 250 ml czterochlorku wegla utrzymuje sie mieszajac w stanie wrzenia pod chlodnica zwrotna i dodaje 0,5 g nadtlenku benzoilu. Po uplywie 10—15 minut wydzielony brom zabarwia mieszanine na czerwono. Mieszanine te utrzymuje sie w stanie wrzenia w ciagu 1 godziny, po czym dodaje sie jeszcze 0,1 g nadtlenku benzoilu i ogrze¬ wa dalej w ciagu 1 godziny, nastepnie pozosta¬ wia sie mieszanine do ochlodzenia i przesacza w celu oddzielenia inwdu kwasu bursztynowego.Przesacz steza sie pod zmniejszonym cisnieniem i przesacz poddaje destylacji w temperaturze 140—170°C pod cisnieniem 0,2 tora, stosujac de- flegmator kulkowy. Gdy mieszanina osiaga tempe¬ rature 140°C, cisnienie wzrasta o 1—£ mm Hg i zapach gazów wydalanych z pompy prózniowej swiadczy o wydzielaniu sie HBr. Otrzymany des¬ tylat poddaje sie powtórnej destylacji z uzyciem deflegmatora kulkowego, otrzymujac 20,01 g pro¬ duktu w postaci lepkiego oleju o czystosci 98f/t.Po krystalizacji oleju z mieszaniny eteru i hek¬ sanu w temperaturze 0°C otrzymuje sie 13,86 g stalej substancji o temperaturze topnienia 46,5— 48,5°C.Analiza elementarna dla CjsHijFjNOj: Obliczono: C, 62,25; H, 3,48; N, 4,03.Stwierdzono: C, 62,33; H, 3,49; N, 4,09.Stosowany w powyzszym procesie ester mety¬ lowy kwasu o-winylobenzoesowego wytwarza sie w nastepujacy sposób. Mieszanine 58,5 g /0f395 mola/ kwasu o-winylobenzoesowego i 127,3 g /l,08 mola/ chlorku tionylu ogrzewa sie na lazni pa¬ rowej w ciagu 40 minut do zakonczenia inten¬ sywnego wydzielania sie gazu. Roztwór zateza sie, dodaje powoli 270 ml metanolu, mieszanine ogrzewa 'pod chlodnica zwrotna w ciagu 10 minut i zateza. Do pozostalosci dodaje sie eteru i roz¬ twór ekstrahuje trzykrotnie woda. Warstwe ete¬ rowa suszy sie, dodaje do niej niewielka ilosc hydrochinonu i roztwór poddaje destylacji, otrzy¬ mujac 32^2 g /50,5f/» wydajnosci teoretycznej/ ciek¬ lego estru metylowego kwasu o-winylobenzoeso¬ wego o temperaturze wrzenia 69—78°C '/cisnienie 0,2 tora/.Droga hydrolizy odpowiednich estrów mozna otrzymywac kwasy, natomiast w reakcji wolnych kwasów z odpowiednimi zasadami mozna otrzy¬ mywac sole.Przyklad II. Kwas 2-P-/3-trójfluorometylo- fenylo/-5-izoksazoIilo]-benzoesowy.Roztwór 6,20 g estru metylowego kwasu 2-(3-/3- -trójfluorometyQofenylo/-5-izoksazolilo]-benzoeso- wego, 75 ml kwasu octowego i 50 ml stezonego kwasu solnego ogrzewa sie pod chlodnica zwrot¬ na w ciagu 4 godzin, chlodzi i wlewa do 450 ml 14 zimnej wody. Otrzymana stala substancje podda¬ je sie krystalizacji z CH*ON, otrzymujac 3,87 g stalego produktu o temperaturze topnienia 176— 177°C. 5 Analiza elementarna dla C17HlpFfNOt: Obliczono: C, 61,27; H, 3,02.Stwierdzono: C, 61,25; H, 3,03.Przyklad III. Ester metylowy kwasu 2^f5-/3- -trójfluorometylof6nylo/^3-izotosazolilo]-benzoeso- 10 wego.Roztwór 9,43 g /0,073 mola/ etylodwuizoprópylo- aminy w 35 ml eteru wkrapla sie mieszajac w temperaturze 0—5°C, w ciagu 45 minut, do roz¬ tworu 12,3 g /0,0714 mola/ m-trójfluorometylosty- 15 renu i 15,6 g /0,073 mola/ chlorku o-metoksykar- bonylobenzhydroksamoilu w 200 ml eteru. Miesza¬ nine miesza sie w temperaturze 0—5°C w ciagu 2 godzin, a nastepnie w temperaturze 20°C w ciagu 3 godzin, dodaje 50 ml eteru i ekstrahuje trzykrotnie 200 ml porcjami wody. Warstwe ete¬ rowa suszy sie /CaS04/ i odparowuje pod zmniej¬ szonym cisnieniem /0,5 tora/ w temperaturze 90°C, otrzymujac 18,4 g oleju zidentyfikowanego jako ester metylowy kwasu 2-|[5-/3-trójf'l^prometylofe- nylo/-2-izoksazolinylo-3]-benzoesowego.Mieszanine 14r2 g /0,0407 mola/ estru metylo¬ wego kwasu 2-(5-/3-trójfluórometylofenylo/-2-izo- ksazolinylo-3]-benzoesowego, 7,26 g /0,0408 mola/ N-bromoimidu kwasu bursztynowego i 0,3 g nad¬ tlenku benzoilu w 150 ml czterochlorku wegla ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna w ciagu 4 go¬ dzin, chlodzi, przesacza i przesacz zateza pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac 14,5 g ole¬ ju. Po destylacji przy uzyciu chlodnicy kulkowej otrzymuje sie zwiazek o czystosci MWr-i tempe- 35 raturze wrzenia 1)58—160°C /cisnienie 0,1 tora/.Zwiazek ten poddaje sie ponownej destylacji, otrzy¬ mujac 9;8 g /70^/t wydajnosci teoretycznej/ pro¬ duktu o czystosci 97f/§ i temperaturze wrzenia 148°C /cisnienie 0,1 tora/. 40 Analiza elementarna dla CuHjtFgNOf: Obliczono: C, 62,25; H, 3,48; N, 4,03.Stwierdzono: C, 62,27; H, 3,50; N, 4,09.Stosowany w powyzszym procesie chlorek o-me- toksykarbonylobenzhydroksamoilu wytwarza sie w 45 nastepujacy sposób. Z 2-karbofcsybenzaldehydu wy¬ twarza sie /81f/» wydajnosci teoretycznej/ este* metylowy kwasu o-formyldbenzoesowego /metoda podana przez Browna i Sargenta w J. Chem. Sci.P 1818 (1969). Roztwór i;64 g /0,01 mola/ tego 51 estru i 1,05 g /0,0»15 mola/ chlorowodorku hydro¬ ksyloaminy w 95 ml 30*/f wodnego roztworu me¬ tanolu miesza sie w temperaturze 23°C w ciagu 50 minut, a nastepnie chlodzi lodem. W wyniku krystalizacji wywolanej potarciem o scianke na- 55 czynia otrzymuje sie 0,70 g estru metylowego kwa¬ su 2-/hydroksy-iminometylo/-benzoesowego o tem¬ peraturze topnienia 73—74,5°C. Do roztworu 7,87 g /0,0439 mola/ tego estru w 250 ml CHOli wpro¬ wadza sie mieszajac w temperaturze 0°C /laznia 60 lód—metanol/ gazowy chlor. Powstaje niebieskie zabarwienie i przezroczysty roztwór zaczyna met¬ niec, po czym w ciagu kilku minut barwa mie¬ szaniny reakcyjnej zmienia sie z niebieskiej na 05 zielona. Po uplywie okolo 20 minut nadmiar chlo-110 437 15 16 Stwierdzono:. C, 68,41; H, 4,36; N, 9,93.Kwasy mozna otrzymywac poddajac hydrolizie odpowiednie estry.Przyklad V. Kwas 2-(5-/3-trójfluorometylo- fenylo/-3-izoksazolilo]-benzoesowy. 9,8 g estru metylowego kwasu 2-|[5-/3-trójfluoro- metylofenylo/-3-izoksazolilo]-benzoesowego umiesz¬ cza sie w kolumnie zawierajacej tlenek glinu Ac- tivity I i pozostawia w niej w ciagu 3 dni. Eluujac koilumne lodowatym kwasem octowym otrzymuje sie 15 g stalej substancji, która dodaje sie do roz¬ cienczonego kwasu solnego i powstaly roztwór ek¬ strahuje eterem. Po odparowaniu eteru otrzymuje sie 3,8 g stalej substancji, z której po rekrystali¬ zacji z wodnego roztworu etanolu otrzymuje sie 3,0 g stalego kwasu o temperaturze topnienia 165—167°C.Analiza elementarna dla C17H10F8NO3: Obliczono: C, 61,27; H, 3,02; N, 4,20.Stwierdzono: C, 61,05; H, 3,02; N, 4,24, W analogiczny sposób otrzymuje sie ester metylo¬ wy kwasu 2-l[5-/pirydylo-4/-3-izoksazolilo]-benzo- esowego o temperaturze topnienia 84—85°C.Analiza elementarna dla CieH^N^Oa: Obliczono: C, 68,57; H, 4,32.Stwierdzono: C, 68,43; H, 4,32. ru zaczyna ulatniac sie z roztworu, w zwiazku z czym doprowadzanie chloru przerywa sie i roz¬ twór miesza na lazni wodnej w ciagu 1 godziny do momentu prawie calkowitego zaniku zielonej barwy. Do roztworu wprowadza sie gazowy azot i pozwalajac, by temfperatura roztworu wzrosla w ciagu 30 minut do 20°C. Roztwór odparowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem /wytwarzanym za pomoca zasysacza/ w temperaturze 30—40°C, a pozostalosc rozciera sie z 50 ml eteru. Ciecz znad niewielkiej ilosci zywicowatej substancji de- kantuje sie i odparowuje, otrzymujac 7,21 g lep¬ kiego oleju, bedacego chlorkiem o-metoksykarbo- nylobenzhydroksamoilu.Przyklad IV. Ester metylowy kwasu 2-;[-/2- -pirydylo/-3-izoksazolilo]Jbenzoesowego.Roztwór 7,38 g /0,0702 mola/ 2-winylopirydyny i 9,07 g /0,0702 mola/ etylodwuizopropyloaminy w 60 ml eteru wkrapla sie mieszajac w temperaturze 0—5°C, w ciagu 20 minut do roztworu 15,09 /0,0702 mola/ chlorku o-metoksykarbonylobenzhydroksa- moilu w 200 ml eteru, mieszanine miesza sie w temperaturze 0—5°C w ciagu 2 godzin i w tem¬ peraturze 2^°C w ciagu 24 gocJzin, a nastepnie przemywa dwukrotnie wodnym roztworem NaHCOs i raz wodnym roztworem NaCl. Warstwe eterowa suszy sie /CaS04/ i poddaje analizie I(R, z której wynika, ze pozostala pewna ilosc tlenku nitrylu.Roztwór eterowy odstawia sie i po uplywie 48 godzin odparowuje w temperaturze 90°C pod cis¬ nieniem 0,15 tora, otrzymujac 14,23 g estru mety¬ lowego kwasu 2n[5-/2-pirydylp/-2-izoksazolinylo-3]- -benzoesowego w postaci lepkiego oleju.Mieszanine 11,0 g /0,039 mola/ estru'metylowego kwasu 24^2-pirydylo/-2-izoksazolinylo-3]-benzo- esowego i 9,76 g /0,043 mola/ 2,3-dwuchloro-5,6- -dwucyjanobenzochinonu-1,4, w. 200 ml chloroben- zenu ogrzewa sie pod .chlodnica zwrotna w ciagu 3 godzin, chlodzi, przesacza i odparowuje pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac 12,0 g po¬ zostalosci. Pozostalosc te chromatografuje sie na 400 g zelu krzemionkowego za pomoca 20% roz¬ tworu eteru w benzenie, otrzymujac 3,8 g /35°/o wydajnosci teoretycznej/ stalej substancji o tem¬ peraturze topnienia 58—60,5°C.Analiza elementarna dla C^H^NgO,: Obliczono: C, 68,56; H, 4,32; N, 9,99.Zastrzezenie patentowe Srodek do zwalczania niepozadanej roslinnosci lub regulowania wzrostu roslin uzytecznych, za¬ wierajacy oprócz obojetnego rozcienczalnika i e- wentualnie innych dodatków stosowanych w srod¬ kach chwastobójczych, okolo 1—99 czesci wago¬ wych substancji czynnej, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera nowy kwas izoksazo- lilobenzoesowy lub jego ester lub sól o ogólnym wzorze 1, w którym A oznacza grupe o ogólnym wzorze 2, w którym R oznacza atom wodoru, niz¬ szy rodnik alkilowy lufo kation dopuszczalny w srodkach stosowanych w rolnictwie i n oznacza liczbe zero lub 1, a B oznacza grupe pirydylowa albo grupe o wzorze ogólnym 3, w którym R i n maja .wyzej podane znaczenie, przy czym B ozna¬ cza girupe pirydylowa tylko wtedy, gdy A oznacza grupe o wzorze 2, w którym n oznacza liczbe 0. 10 15 20 25 30 35 40110 437 *-C-CH ¦ / \ N C- \ / 0 Wzór 1 (CF3)n O- w (cm,.,, B Wzór 2 /V (C02R)n Wzór 3 (CFJC,H.-C -ch 1 pR Wzór 1a (CF3)C6H4-C=N0H ^\^C02R C! Wzór 4 r^YC°2R ^C=N0H Cl Wzór 7 Uk CH2=CH2 Wzór 5 (CC)C-6H4-C-CH2 C02R o ^-^ Wzór 6 ^yC02R Wzór 8 PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek do zwalczania niepozadanej roslinnosci lub regulowania wzrostu roslin uzytecznych, za¬ wierajacy oprócz obojetnego rozcienczalnika i e- wentualnie innych dodatków stosowanych w srod¬ kach chwastobójczych, okolo 1—99 czesci wago¬ wych substancji czynnej, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera nowy kwas izoksazo- lilobenzoesowy lub jego ester lub sól o ogólnym wzorze 1, w którym A oznacza grupe o ogólnym wzorze 2, w którym R oznacza atom wodoru, niz¬ szy rodnik alkilowy lufo kation dopuszczalny w srodkach stosowanych w rolnictwie i n oznacza liczbe zero lub 1, a B oznacza grupe pirydylowa albo grupe o wzorze ogólnym 3, w którym R i n maja .wyzej podane znaczenie, przy czym B ozna¬ cza girupe pirydylowa tylko wtedy, gdy A oznacza grupe o wzorze 2, w którym n oznacza liczbe 0. 10 15 20 25 30 35 40110 437 *-C-CH ¦ / \ N C- \ / 0 Wzór 1 (CF3)n O- w (cm,.,, B Wzór 2 /V (C02R)n Wzór 3 (CFJC,H.-C -ch 1 pR Wzór 1a (CF3)C6H4-C=N0H ^\^C02R C! Wzór 4 r^YC°2R ^C=N0H Cl Wzór 7 Uk CH2=CH2 Wzór 5 (CC)C-6H4-C-CH2 C02R o ^-^ Wzór 6 ^yC02R Wzór 8 PL PL PL