Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia uszczelnien z plastizoli w wykonanych z zywic poliolefinowych zamknieciach pojemników.Czesto spotykanymi wyrobami ze znanych, da¬ jacych sie latwo formowac termoplastycznych zy¬ wic syntetycznych sa zamkniecia pojemników. Do tej pory zamkniecia takie formowane z zywic po¬ liolefinowych, np. z polietylenu i polipropylenu, wyposazane byly w czesci umozliwiajace zamyka¬ nie, takie jak gwinty, elementy zatrzaskowe itp., wspólpracujace z pojemnikami jedynie na zasa¬ dzie tarcia. Jakkolwiek tego rodzaju zamkniecia z tworzyw sztucznych znalazly szerokie zastoso¬ wanie w branzy opakowan, to jednak stwierdzono, ze jakosc zamykania nimi pojemników zawieraja¬ cych ciecze lub drobnoziarniste proszki jest niewy¬ starczajaca. W przypadku takich zastosowan jest wiec konieczne wprowadzanie uszczelnien czyli prefabrykowanych wykladzin zespolonych z zam¬ knieciem, zapobiegajacych przeciekaniu miedzy zamknieciem i pojemnikiem.Uszczelnienia zamkniec z tworzyw sztucznych stosuje sie na ogól rzadko, poniewaz zywice termo¬ plastyczne, z których formuje sie zamkniecia, np. zywice poliolefinowe, nie pozwalaja na ogól na uzy¬ cie znanych metod wytwarzania uszczelnien. Ufor¬ mowanie uszczelnienia takimi metodami wymaga stosowania wysokich temperatur, w których polio¬ lefinowe zamkniecia ulegaja mieknieniu, relaksa¬ cji naprezen lub wypaczeniu. Przykladowo, usz¬ czelnienia w zamknieciach wytwarza sie znana me¬ toda „obrotowego formowania wykladzin", zgodnie z która paste plastizolowa na podstawie polimeru chlorku winylu natryskuje sje za pomoca dyszy lub 5 wielu dysz na pokrywe metalowego zamkniecia, umocowana w uchwytach obracajacych sie z duza predkoscia. Dzieki sile odsrodkowej mieszanka pla¬ stizolowa przybiera,zadany ksztalt.Po osadzeniu mieszanki w zamknieciu czyli „roz- io laniu" jej w jego wnetrzu mieszanke poddaje sie stopieniu (uplynnieniu) droga wygrzewania zam¬ kniecia w piecu w temperaturze 160—200°C w ciagu 0,5—5 minut. Istnieje równiez mozliwosc formowa¬ nia i stapiania „rozlanej" mieszanki za pomoca ]5 stempli i plyt dociskowych do formowania na go¬ raco, tworzacych uklad rewolwerowy. Poniewaz temperatury mieknienia zywic poliolefinowych sa niskie i np. dla polietylenu i polipropylenu wynosza odpowiednio 140°C i 160°C, tworzywa te nie nada- 20 ja sie na materialy na zamkniecia, w których usz¬ czelnienia z mieszanek plastizolowych wytwarza sie wyzej opisana metoda obrotowego formowania wykladzin.Inne znane metody nakladania uszczelnien z ela- 25 stomerów na poliolefinowe zamkniecia polegaja na stosowaniu urzadzen nanoszacych goracy stopiony polimer. Niestety, brak jest takich urzadzen, za po¬ moca których goracy stopiony material wykladziny 30 mozna by nanosic z duza predkoscia, uzyskujac wy- 108 788kladzine o równomiernej grubosci wynoszacej np. 0,38—1,02 mm. t Istnieje zatem koniecznosc opracowania metody polegajacej na nanoszeniu z duza predkoscia rów¬ nomiernych warstw mieszanek plastizolowych na zamknieciu ppliolefinowe, np. przy zastosowaniu urzadzen do. formowania obrotowego, a nastepnie na uplynniania mieszanek wewnatrz zamkniec bez wywolywania niekorzystnych zmian wymiarów i wlasciwosci fizycznych zamkniec.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze jesli do przezna¬ czonej na uszczelniania mieszanki plastizolowej na podstawie polimeru chlorku winylu wprowadzi sie plastyfikatory, których stale dielektryczne i wspól¬ czynniki strat dielektrycznych leza w pewnych okreslonych przedzialach i jesli plastizol uplynnia sie w poliolefinowym zamknieciu poddajac go dzia¬ laniu pola elektrycznego wysokiej czestotliwosci, to poliolefinowe zamkniecie nie ulega deformacji, a uszczelnienie powstale w tym zamknieciu ma doskonala jakosc. Stwierdzenie to jest nieoczekiwa¬ ne, gdyz z brytyjskiego opisu patentowego nr 1196126 znana jest metoda uplynniania plastizolowych ma¬ terialów uszczelniajacych w oprawach zamkniec metalowych, zgodnie z która do plastizolu wprowa¬ dza sie ferromagnetyczne czyli przewodzace prad czastki, np. zelaza lub glinu, a nastepnie prowa¬ dzi sie ogrzewanie za pomoca zródla szybkozmien- nego pola magnetycznego. Wprowadzenie takich czasteczek (do 50 czesci na 100 czesci zywicy) po¬ woduje, ze material uszczelnienia jest po utwardze¬ niu niesprezysty i sztywny, a wiec niezbyt nadaje sie do szczelnego zamykania.Sposób wytwarzania uszczelnien w wykonanych z zywic poliolefinowych zamknieciach pojemników polega wedlug wynalazku na tym, ze mieszanke plastizolowa oparta na polimerze chlorku winylu i zawierajaca ciekly plastifikator o stalej dielektry¬ cznej wynoszacej 6,0—8,0 i wspólczynniku strat dielektrycznych wynoszacym 2—25, wprowadza sie do poliolefinowego zamkniecia, po czym w celu wytworzenia uszczelnienia plastizol nagrzewa sie dielektrycznie i stapia przez poddanie go dziala¬ niu pola elektrycznego o wysokiej czestotliwosci.Zgodnie ze sposobem wedlug wynalazku w zam¬ knieciach z poliolefin mozna wytwarzac równomier¬ ne warstwy uszczelniajacych mieszanek plastizo¬ lowych za pomoca zwyklych urzadzen do obrotowe¬ go formowania wykladzin, a nastepnie plastizoli nie powoduje odksztalcen cieplnych i wypaczen zam¬ kniec. Koszty energii sa przy tym o wiele nizsze, gdyz ogrzewaniu poddaje sie jedynie mieszane pla¬ stizolowa, a czas potrzebny na jej stopienie ulega znacznemu skróceniu, np. do 30—60 sekund.Znany jest sposób nagrzewania wielu materialów, w tym niektórych materialów przewodzacych prad elektryczny bardzo slabo albo nieprzewodzacych wca¬ le, za pomoca energii elektromagnetycznej przy wy¬ sokich czestotliwosciach pradu. Materialy nie prze¬ wodzace pradu zwane sa dielektrykami, a wspom¬ niany proces nagrzewania nosi nazwe nagrzewania dielektrycznego. Nagrzewanie dielektryczne prowa¬ dzi sie w dwóch przedzialach czestotliwosci, to jest w przedziale 1—200 megaherców" (tak zwane na- 8J88 . .... _¦;¦ ;._ * i -¦/. * " -;'". ;: 4 nagrzewanie pradami wysokiej czestotliwosci, czyli nagrzewanie pradami o czestotliwosci radiowej) oraz przy czestotliwosciach powyzej 890 megaher¬ ców (tak zwane nagrzewanie mikrofalowe). W spo- 5 sobie wedlug wynalazku w celu uplynnienia mie¬ szanki plastizolowej stosuje sie nagrzewanie die¬ lektryczne pradami wysokiej czestotliwosci.Material poddawany nagrzewaniu dielektryczne¬ mu umieszcza sie miedzy dwiema metalowymi ply- 10 tami stanowiacymi elektrody. Za pomoca pradnicy wytwarza sie w plytach przeplyw pradu wysokiej czestotliwosci (1—200 megaherców), powodujacy powstanie pola elektrycznego wewnatrz i wokól materialu. Material absorbuje energie w ilosci po- 15 danej ponizszym równaniem: .. . P= 0,555'f-E2-6-tg8-10-6: 20 w którym P oznacza cieplo wytwarzane w mate¬ riale (straty dielektryczne) w watach/cm3, f ozna¬ cza czestotliwo*sc w megahercach, E oznacza nate¬ zenie pola w woltach/cm2, 6 oznacza stala dielek¬ tryczna, a tgo oznacza tangens kata stratnosci. 25 W ustalonej temperaturze wartosc stalej dielektry¬ cznej i tangensa kata stratnosci jest dla wiekszosci materialów prawie stala w przedziale czestotliwos¬ ci, w którym realizuje sie nagrzewanie dielektrycz¬ ne. Tak wiec nie istnieje koniecznosc stosowania 30 czestotliwosci optymalnej, a zadana predkosc na¬ grzewania uzyskuje sie wybierajac przedzial cze¬ stotliwosci oraz napiecie, dla których mozliwe jest skonstruowanie urzadzen i zaprojektowanie odpo¬ wiedniego ukladu elektrod. 35 W celu nagrzewania dielektrycznego plastizoli na podstawie polimeru chlorku winylu zawierajacych plastyfikatory o stalej dielektrycznej wynoszacej okolo 6—8 stosuje sie w sposobie wedlug wynalazku czestotliwosc 10—50 megaherców, korzystnie 15— 40 —35 megaherców. Mozna stosowac dowolne zródlo pradu, o dostatecznie wysokiej mocy wyjsciowej, np. o mocy 1—15 kilowatów, korzystnie 2—5 kilo¬ watów. Przy takich wartosciach mocy wyjsciowej uplynniania mieszanek plastizolowych stosowanych 45 w sposobie wedlug wynalazku moze byc zakonczo¬ ne w ciagu od 30 sekund do 1 minuty.Latwosc z jaka dany material mozna nagrzewac dielektrycznie zalezy od wartosci stalej dielektry¬ cznej i tangensa kata stratnosci tego materialu. Ilo- 50 czyn £*tgo zwany jest wspólczynnikiem strat die¬ lektrycznych i stanowi wygodny wskaznik wzgled¬ nej latwosci nagrzewania materialu. Polietylen, dla v którego stala dielektryczna wynosi 2,35, a wspól¬ czynnik strat dielektrycznych wynosi 0,0005 oraz 55 polipropylen, dla którego stala dielektryczna wyno¬ si 2,25, a wspólczynnik strat dielektrycznych wy¬ nosi 0,00035, ulegaja nagrzewaniu dielektrycznemu w bardzo niewielkim stopniu lub wcale. Stwierdzo¬ no, ze gdy w sposobie wedlug wynalazku do poli- 60 meru chlorku winylu wprowadzi sie plastyfikatory o wspólczynniku strat dielektrycznych wynoszacym okolo 2—25, to otrzymana mieszanka plastizolowa moze ulec uplynnieniu w poliolefinowych zamknie¬ ciach w ciagu mniej niz 1 minuty, przy czym nie 65 powoduje to odksztalcen cieDlnych i wypaczania y5 sie zamkniec. Polichlorek winylu, którego stala die¬ lektryczna wynosi 3,5, a wspólczynnik strat die¬ lektrycznych wynosi 0,023, wykazuje równiez pew¬ na zdolnosc ulegania nagrzewaniu pojemnosciowe¬ mu, lecz zdolnosc ta jest niewielka.Stosowane w niniejszym opisie okreslenie „poli- olefina" oznacza polimery i kopolimery etylenu oraz propylenu, takie jak polietylen sredniej gestosci, polietylen wysokiej gestosci, polipropylen, kopoli¬ mery etylenu i propylenu, kopolimery etylenu i bu¬ tylenu, kopolimery etylenu i heksylenu oraz poli- butylen.W sposobie wedlug wynalazku decydujace zna¬ czenie ma spelnienie warunku, aby uzyta poliole- fina wykazywala niski przyrost wilgotnosci zwia¬ zany z wchlanianiem wilgoci z otoczenia. Jesli po- liolefina wchlania znaczna ilosc wilgoci, np. ponad 0,1% w ciagu 24 godzin (oznaczenie wedlug ame¬ rykanskiej normy ASTM D 570), staje sie ona po¬ datna na nagrzewanie dielektryczne, tracac zarazem swa wartosc lako material na zamkniecia stoso¬ wany w sposobie wedlug wynalazku. Zazwyczaj wzrost wilgotnosci polilefin typu polietylenu lub polipropylenu wynosi okolo 0,01—0,03% (oznacze¬ nie wedlug normy ASTM D 570).Zywice poliolefinowe stosowane do wytwarzania zamkniec moga zawierac nieprzewodzace pradu wy¬ pelniacze, np. talk, mike, gline i Ti02, poprawia¬ jace nieprzezroczystosc i wlasciwosci fizyczne ma¬ terialu zamkniecia.Stosowane w sposobie wedlug wynalazku mie¬ szanki plastizolowe na podstawie polimeru chlorku winylu maja postac pólplynnych past skladajacych sie ze zwyklego cieklego plastyfikatora i polimeru chlorku winylu tworzacego z plastyfikatorem pasty w temperaturze ponizej temperatury plynnosci ukladu polimer-plastyfikator. Gdy mieszanke plas- tizolowa majaca poczatkowo postac matowej pas¬ ty podda sie nagrzewaniu, ulega ona serii zmian wlasciwosci fizycznych. Wraz ze wzrostem tempe¬ ratury rosnie wytrzymalosc plastizolu na rozciaga¬ nie, przy czym stopniowo przestaje on byc matowy.Temperatura, przy której plastizol tworzy krucha, lamliwa folie zwana jest „punktem zelowania".Temperatura przy której znika nieprzezroczystosc plastizolu zwana jest „punktem przejrzystosci".W temperaturze 160—200°C plastizol osiaga ma¬ ksymalna wytrzymalosc na rozciaganie, maksymal¬ ne wydluzenie i maksymalna przezroczystosc. Zgo¬ dnie ze sposobem wedlug wynalazku korzystnie jest, aby wartosci temperatur „punktu zelowania" i „punktu przejrzystosci" mieszanek plastizolowych byly mozliwie jak najnizsze. Stwierdzono, ze w przypadku mieszanki plastifikatorów o stalej die¬ lektrycznej okolo 6—8 i wspólczynniku strat die¬ lektrycznych okolo 2—5 oraz polimerów chlorku winylu o lepkosci wzglednej 1,80—2,60 (oznaczenie wedlug amerykanskiej normy ASTM D-1243-60 Method A) i sredniej masie czasteczkowej 45000— —75000, temperatura punktu zelowania wynosi 75— —85°C, a temperatura punktu przejrzystosci 95— —150°C. Stosowanie takich mieszanek w sposobie, wedlug wynalazku jest korzystne.Polimerami chlorku winylu stosowanymi w spo¬ sobie wedlug wynalazku sa homopolimer czyli poli- JT88 6 chlorek winylu, oraz kopolimery z niewielkimi ilo¬ sciami ulegajacego polimeryzacji monomeru o nie¬ nasyconych wiazaniach typu etylenowego. Na ogól; ulegajacy polimeryzacji monomer stosuje sie w ilo- 5 sci 20% lub mniejszej, korzystnie w ilosci 10% lub mniejszej, np. 5%. Przykladami odpowiednich mo¬ nomerów sa octan winylu, chlorek winylidenu, ak¬ rylonitryl, trójchloroetylen, bezwodnik maleinowy i maleinian dwutylowy. Korzystnym polimerem 10 chlorku winylu jest w sposobie wedlug wynalazku polichlorek winylu.Znane sa mieszanki plastifikatorów o stalej die¬ lektrycznej wynoszacej okolo 6—8 i wspólczynniku strat dielektrycznych wynoszacym okolo 2—25. 15 Przykladowo ponad 100 plastifikatorów polichlor¬ ku winylu wraz z wartosciami ich stalych diele¬ ktrycznych i wspólczynników strat, dielektrycznych wymieniono w artykule zatytulowanym „Dielectric Constans of Plastcizers As Predictors of Compati- 20 bility with Polywinyl Chloride", Polymer Eng. and Sci, str. 295—309 (1967).Szczególnie korzystnymi plastyfikatorami sa w sposobie wedlug wynalazku plastyfikatory wymie¬ nione ponizej: Plastyfikator Fosforan etyloheksylowo- -dwufenylowy Ftalan karbobutoksymety- lowo-butylowy Ftalan butylowo-benzylowy Acetylocytrynian trójbuty- lowy Dwubenzoesan glikolu dwupropylenowego Dwubenzoesan glikolu dwuetylenowego Fosforan trójkrezylowy Ftalan dwubutylowy Stala dielek¬ tryczna (cze¬ stotliwosc, 1 kiloherc) 7,52 6,86 6,45 6,05 7,52 7,16 7,25 6,45 Wspólczynnik 1 strat dielek¬ trycznych J (czestotliwosc 1 kiloherc) 25,20 11,10 8,45 1,95 • 12,10 12,40 7,03 5,43 Plastizolowe mieszanki nadajace sie na uszczel¬ nienia zamkniec wytwarzane sposobem wedlug wy¬ nalazku zawieraja 40—100 czesci plastifikatora, ko¬ rzystnie 50—80 czesci plastyfikatora na kazde 100 55 czesci polimeru chlorku winylu.Do mieszanek plastizolowych stosowanych w spo¬ sobie wedlug wynalazku mozna dodawac inne sub¬ stancje, takie jak pigmenty, smary i stabilizatory.Na ogól stezenie pigmentów w mieszance^ plastizo- eo lowej wynosi 1—3' czesci, stezenie smaru 1—10 czes¬ ci na 100 czesci polimeru chlorku winylu.Jako pigmenty w mieszankach plastizolowych mozna stosowac sadze, dwutlenek tytanu i dwutle¬ nek cynku. Rola pigmentów jest nadawanie mie- 65 szankom nieprzejrzystosci i barwy.108 788 8 Smary dodaje sie do mieszanek plastizolowych zazwyczaj w celu ulatwienia odkrecania wylozo¬ nych uszczelnieniami zamkniec przeznaczonych do zamykania na zasadzie zakrecania (np. zakretek z wystepami lub z gwintem). Odpowiednimi smara¬ mi sa kwasy tluszczowe, takie jak kwas stearyno¬ wy i oleinowy, amidy kwasów tluszczowych, oleje silikonowe takie jak polidwumetylosiloksan i po- liwodorometylosiloksan oraz woski parafinowe.Podawanie stabilizatorów do plastizoli poprawia odpornosc plastizolu na szkodliwe dzialanie swia¬ tla, tlenu i ciepla. Odpowiednimi stabilizatorami sa zwiazki bedace tzw. „akceptorami kwasów", zdolne do reagowania z chlorowodorem mogacym sie wy¬ dzielac z polimeru chlorku winylu podczas uplyn¬ niania tego polimeru, a tym samym do neutralizo¬ wania chlorowodoru. Przykladami odpowiednich stabilizatorów sa epoksydowane oleje, takie jak epoksydowany olej sojowy i lniany, stearynian ma¬ gnezu i glinu, rycynian wapnia i cynku, laurynian wapnia i laurynian dwubutylocyny oraz sole wy¬ mienionych metali i innych kwasów tluszczowych.Stosowane w sposobie wedlug wynalazku mie¬ szanki plastizolowe sporzadza sie mieszajac po pro¬ stu ich skladniki w zadanych proporcjach.Jesli jest to korzystne, sposobem wedlug wyna¬ lazku-mozna wytwarzac uszczelnienia spienione, wprowadzajac do mieszanki plastizolowej chemicz¬ ny srodek spieniajacy. Korzystne jest, aby tem¬ peratury rozkladu takich srodków spieniajacych przewyzszaly temperatury punktów zelowania plas¬ tizoli winylowych, i wynosily 100—150°C. Typowy¬ mi odpowiednimi srodkami spieniajacymi sa zwiaz¬ ki wydzielajace azot, np. p,p'-hydroksybis(hydrazyd kwas benzenosulfonowego) i N,N'-dwumetylo-N,N'- -dwunitrozotereftalamid.Srodki spieniajace wprowadza sie do plastizolu w ilosci 0,5—15 czesci na 100 czesci polimeru chlor¬ ku winylu, szczególnie korzystnie w 'ilosci 0,5—3 czesci na 100 czesci polimeru.Przyklad. Sporzadza sie szereg mieszanek plastizolowych na podstawie polimeru chlorku wi¬ nylu, zawierajacych plastifikatory o róznych war¬ tosciach stalej dielektrycznej i wspólczynnika strat dielektrycznych. Mieszanki te mialy nastepujacy sklad: Skladnik Polichlorek winylu emulsyjny Polichlorek winylu suspensyjny Plastifikator Stearynian cynku Ilosc czesci 75; 25 60 1 Emulsyjny polichlorek winylu zawiera bardzo drobne, wysuszone w suszarce rozbryzgowej czas¬ tki, których przecietny wymiar wynosi 4 mikrony.Masa czasteczkowa tego polimeru wynosi 75000, a ciezar nasypowy 272,53 kg/m3. Przecietny wymiar czastek suspensyjnego polichlorku winylu wy¬ nosi 30 mikronów, ciezar nasypowy tego polimeru wynosi 641,24 kg/m3, a masa czasteczkowa 55000.Punktowi zelowania mieszanki polichlorku winylu i plastyfikatora odpowiada temperatura 79—80°C, a punktowi przejrzystosci temperatura 100—140°C.Wartosc punktu zelowania i punktu przejrzystosci okresla sie w nastepujacy sposób.Tasmy plastizolowe o szerokosci 6,35 mm i gru- 10 bosci 0,38 mm umieszcza sie na nagrzanej uprzednio plytce o zróznicowanych temperaturach (50—260°C), po czym tasmy te stapia sie w ciagu 2 minut'. Pod koniec tego okresu w miejscu, w którym na tasmie plastizolowej znajduje sie granica miedzy obszarem 15 przezroczystym i matowym, przyklada sie przyrzad do odczytywania temperatur na plytce i notuje sie temperature „punktu przejrzystosci". Wraz z uply¬ wem drugiej minuty goracy koniec tasmy unosi sie z plytki w kierunku od goracego do zimnego kon- 20 ca, tak by tasma utworzyla z plytka kat 90°, przy czym unoszenie wykonuje sie jednym plynnym ru¬ chem do momentu zalamania sie tasmy. W pun¬ kcie zalamania przyklada sie przyrzad do odczyty¬ wania temperatury i notuje sie wartosc temperatu- 25 ry odpowiadajacej punktowi zelowania. Kazda mie¬ szanke plastizolowa bada sie w ten sposób trzykrot¬ nie.Metoda wtrysku wykonuje sie polipropylenowe zamkniecia o srednicy 28,0 mm i wysokossi bocz- 30 nej scianki 6,35 mm. Do wnetrza pokryw zamkniec wprowadza sie metoda obrotowego formowania wy¬ kladzin po 0,25 g odpowietrzonej mieszanki plas¬ tizolowej, uzyskujac warstwe o grubosci 0,38 mm.Nastepnie mieszanke plastizolowa nagrzewa sie 35 i stapia, umieszczajac zamkniecie miedzy elektrodami znanego urzadzenia do nagrzewania dielektryczne¬ go. Odleglosc miedzy elektrodami wynosi 25,4 mm.Urzadzenie pracuje przy czestotliwosci 27,12 me¬ gaherców, a jego moc wyjsciowa wynosi 12 kilo- 40 watów. Okres czasu, po którym plastizol osiaga punkt przejrzystosci wynosi 0,5—1 minuty.Po stopieniu plastizolu w zamknieciu, calosc po¬ zostawia sie do ochlodzenia, a nastepnie ocenia sie jakosc powstalego uszczelnienia. 45 Jesli uszczelnienie wykazuje odbojnosc i dobra elastycznosc lub sprezystosc powrotna, przy czym wlasciwosci te zblizone sa do wlasciwosci mate¬ rialów uszczelnien typu formowanych obrotowo i stapianych wykladzien zamkniec metalowych, wy- so twarzanych znanymi metodami prasowania na go¬ raco i/lub stapiania, to jakosc uszczelnienia okres¬ la sie jako bardzo dobra. Jesli material uszczelnia¬ nia wykazuje odbojnosc lecz nie wykazuje spre¬ zystosci powrotnej, to^Ja^cosc uszczelnienia okresla 55 sie jako zadawalajaca. Jesli uszczelnienie nie wy¬ kazuje odbojnosci i nie jest elastyczne, to jakosc jego okresla sie jako zla. Aby uszczelnienia nada¬ waly sie do uzytku, jakosc ich musi byc bardzo do¬ bra. 60 Szczelnosc zamykania uszczelnionymi zamknie¬ ciami oraz odpornosc chemiczna uszczelnien ocenia sie w nastepujacy sposób. Szklane butelki o pojem¬ nosci 236,8 cm3 napelnia sie glikolem etylenowym, metanolem i benzyna lakowa. Butelki zakreca sie 65 badanymi zamknieciami, odwraca je zamknieciami108 788 do dolu i pozostawia w tej pozycji w ciagu 720 go¬ dzin, po czym bada sie przeciekanie i odpornosc chemiczna.Wyniki badan jakosci uszczelnien oraz przecie¬ kania i odpornosci chemicznej podane sa w tabli¬ cach 1 i 2. W celach porównawczych do mieszanek plastizolowych wprowadzono plastyfikatory o war¬ tosciach stalej dielektrycznej i wspólczynnika strat dielektrycznych rózniacych sie od wartosci stoso¬ wanych w sposobie wedlug wynalazku.Wyniki badan porównawczych oznaczone litera C znajduja sie równiez w tablicach. 10 Podane w tablicach skróty maja nastepujace zna¬ czenie: EHDP — fosforan etyloheksylowo-dwufenylowy BPBG — ftalan karbobutoksymetylowo-butylowy BBP — ftalan butylowo-benzylowy ATBC — acetylocytrynian trójbutylowy DOP — ftalan dwu(2-etyloheksylowy) DOA — adypinian dwu(2-etyloheksylowy) DOS — sebacynion dwu(2-etyloheksylowy) Tablica 1 Jakosc uszczelnien Nu¬ mer pró¬ by 1 2 3 1 4 Cl C2 c8 Plastyfi¬ kator EHDP BPBG BBP ATBGr DOP DOA DOS Stala dielek¬ tryczna (przy czestotliwosci 1 kiloherca) 7,52 6,86 6,45 6,05 5,20 4,13 3,88 Wspólczyn¬ nik strat die¬ lektrycznych (przy czesto¬ tliwosci 1 kiloherca) 25,2 11,10 8,45 1,95 0,587 0,195 0,071 Punkt zelowania 78 79 80 100 103 117 138 Punkt przejrzys¬ tosci °C 115 110 100 140 137 149 168 Czas osiagniecia punktu przej¬ rzystosci w minutach 0,5 0,5 0,5 1,00 1,25 1,50 72,0 Jakosc uszczelnienia bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra zadawalajaca zadawalajaca zla Tablica 2 Odpornosc chemiczna uszczelnien Numer próby 1 2 3 4 c4 c5 ctf Plastyfi¬ kator EHDP BPBG BBP ATBC DOP DOA DOS Rozpuszczalnik glikol etylenowy benzyny lakowe metanol glikol etylenowy benzyny lakowe metanol glikol etylenowy benzyny lakowe metanol glikol etylenowy benzyny lakowe metanol glikol etylenowy benzyny lakowe metanol glikol etylenowy benzyny lakowe metanol glikol etylenowy benzyny lakowe, metanol Przeciekanie nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wystepuje nie wysiepuje wystepuje nie wystepuje nie wystepuje wystepuje nie wystepuje nie wystepuje wystepuje nie wystepuje Zmians^wagi (%) —2,94 —5,97 3,25 —2,17 —3,04 1,73 —1,03 —2,13 2,06 —1,85 —3,50 3,07 0,70 —18,37 2,52 2,13 —17,49 ' 2,90 2,69 —13,59 1,69 Zmiana objetosci (%) —3,42 —4,56 5,37 —2,54 —2,12 2,48 —1,19 —1,74 2,75 —2,30 —1,63 4,72 0,57 —19,57 3,49 2,11 —19,20 3,21 2,51 —16,83 1,58 Zmiana twardosci 0 0 0 | 0 0 0 0 0 0 | 0 0 0 4,00 33,33 0 | 0 38,89 2,78 o 1 32,00 0 [108 788 11 Jak wynika z danych znajdujacych sie w tabli¬ cach formowane obrotowo i stapiane dielektrycz¬ nie uszczelnienia z plastizoli zawierajacych plasty¬ fikatory stosowane w sposobie wedlug wynalazku (próba 1—4) maja jakosc i odpornosc chemiczna znacznie wyzsza od uszczelnien z plastizoli zawie¬ rajacych inne plastyfikatory.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania uszczelnien z plastizoli w wykonanych z zywic poliolefinowych zamknie¬ ciach pojemników, znamienny tym, ze mieszanke plastizolowa wprowadza sie do zamkniecia z polio- lefiny formujac z tej mieszanki uszczelnienie za¬ danego ksztaltu, przy czym mieszanka plastizolo¬ wa zawiera polimer chlorku winylu i plastifikator o stalej dielektrycznej wynoszacej okolo 6—8 i wspólczynniku strat dielektrycznych wynosza¬ cym okolo 2—25, a poliolefina zasadniczo nie ule¬ ga nagrzewaniu pod dzialaniem pradu elektrycz¬ nego wysokiej czestotliwosci, mieszanke plastizolo¬ wa uplynnia sie w zamknieciu metoda nagrzewa¬ nia dielektrycznego przez poddanie jej dzialaniu zródla pradu elektrycznego wysokiej czestotliwos¬ ci, po czym uplynniona mieszanke plastizolowa po- 20 25 12 zostawia sie do ochlodzenia, w wyniku którego tworzy ona uszczelnienie. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako polimer chlorku winylu stosuje sie polichlorek winylu. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako plastyfikator stosuje sie ftalan karbobutoksymety- lowo-butylowy. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako plastyfikator stosuje sie ftalan butylowo-benzylo- wy. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako plastyfikator stosuje sie fosforan etyloheksylowo- -dwufenylowy. 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako plastyfikator stosuje sie acetylocytranian trójbuty- lowy. 7. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako poliolefine stosuje sie polipropylen. 8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako poliolefine stosuje sie polietylen. 9. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze sto¬ suje sie plastizol, w którym na 100 czesci polimeru chlorku winylu przypada 50—80 czesci plastyfika¬ tora.LDA — Zaklad 2 — Zam. 2366/80 nakl. 95 szt.Cena 45 zl PL