Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do ostrzenia nozy, a zwlaszcza urzadzenie do ostrze¬ nia, które posiada przestrzen w formie pochwy dla pomieszczenia ostrza noza.Znane urzadzenia ostrzace, stanowiace jedno¬ czesnie pochwe dla pomieszczenia ostrza noza, za¬ wieraja czlon reakcyjny, który wskutek sprezy¬ stego oddzialywania sprezyny dolega do wierzchu ostrza noza, wlozonego do pochwy, i utrzymuje odpowiedni docisk pomiedzy krawedzia tnaca ostrza a mechanizmem ostrzacym wewnatrz pochwy. Czlon reakcyjny jest przystosowany do dolegania do wierzchu ostrza noza tylko w jednej strefie i jest tak umieszczony, ze pochwa moze miescic w sobie ostrza o stosunkowo nieduzej szerokosci. Ponadto na czlon reakcyjny albo czlon nosny mechanizmu ostrzacego oddzialywuje równiez sprezyna odchy¬ lajaca, tak ze docisk ostrza do jednego z tych czlonów moze zaklócac" operacje ostrzenia. W jed¬ nej ze znanych konstrukcji ostrze moze byc usu¬ wane z mechanizmu ostrzacego przez docisk do góry do czlonu reakcyjnego, tak ze nie uzyskuje sie zadnego efektu naostrzenia. W-iimej jeot wo hllj Idduc^n ijifelitu liaoataenitt. W innej znanej konstrukcji ostrze noza moze byc uwolnione od oddzialywania czlonu reakcyjnego przez naciska¬ nie w dól na czlon nosny mechanizmu ostrzacego i obok strefy oddalonej od mechanizmu ostrza¬ cego, tak ze ponownie nie uzyskuje sie zadnego •efektu naostrzenia. Tego rodzaju konstrukcje obej- 10 15 25 muja uklad za pomoca którego utrzymywany jest nacisk miedzy mechanizmem ostrzacym i ostrzem noza wsadzonym do pochwy i dotykajacym mecha¬ nizmu ostrzacego. Nacisk ten moze byc uzyskiwa¬ ny przez sprezyne odchylajaca, dzialajaca bezpo¬ srednio lub posrednio na ostrze i/lub mechanizm ostrzacy. W ukladzie takim trudno jest ustalic polozenia róznych stref reakcyjnych tak, aby czyn¬ nosci ostrzenia przebiegaly gladko.Glówna trudnosc polega na tym, ze operator znanego urzadzenia ostrzacego moze przechylac ostrze noza w stosunku do mechanizmu ostrzacego tak, ze ostrze jest poruszane w poprzek mecha¬ nizmu ostrzacego, co pociaga za soba zmiany kata ostrzenia ostrza.Kat ostrzenia ostrza jest katem odpowiadajacym katowemu usytuowaniu plaszczyzn ostrza, który okresla krawedz ostrzenia. Oczywiscie, ze odpo¬ wiednie usytuowanie tych plaszczyzn i w konsek¬ wencji kata ostrzenia, jest uzaleznione od ksztaltu wneki ostrzenia znajdujacej sie w mechanizmie ostrzacym i od usytuowania krawedzi dolnej ostrza w stosunku do plaszczyzny wneki. W przypadku, gdy odpowiednie usytuowania zmieniaja sie pod¬ czas ostrzenia, wtedy w rezultacie zmienia sie kat ostrzenia ostrza. Takie zmiany w usytuowaniu wystepuja czesto w znanych konstrukcjach i wy¬ nikaja czesciowo z winy operatora.Podstawowym celem wynalazku jest opracowa¬ nie urzadzenia ostrzacego wyzej wspomnianego 108 7513 rodzaju, stanowiacego jednoczesnie pochwe, w któ¬ rym to urzadzeniu sa zlagodzone lub wyelimino¬ wane wspomniane powyzej niedogodnosci.Celem wynalazku w korzystnej wersji jest rów¬ niez opracowanie takiego urzadzenia, które jest przystosowane do tworzenia zasadniczo stalego ka¬ ta ostrzenia na calej dlugosci ostrza noza wzgle¬ dem mechanizmu ostrzacego, i zapewnienie utrzy¬ mywania ostrza w ciaglym styku z mechanizmem ostrzacym w czasie ruchu ostrzacego.Celem wynalazku jest zatem opracowanie ukla¬ du, w którym odchylaniu ulega zarówno czlon nosny jak i czlon reakcyjny, i w którym czlon nosny siega w iyl wzgledem swego zamocowania obrotowego, przez co uzyskuje sie oddzialywanie zarówno z przodu jak i z tylu tego zamocowania obrotowego.Urzadzenie; do ostrzenia nozy, obejmujace kor¬ pus glówny, czlon nosny zamocowany obrotowo do tego korpusu, mechanizm ostrzacy zamocowany do przedniej czesci czlonu nosnego z przedniej strony osi wymienionego zamocowania obrotowego tak, ze jest uniesiony do górnej powierzchni czlo¬ nu nosnego, czlon reakcyjny zamocowany obro¬ towo na korpusie glównym w sposób umozliwia¬ jacy przykrywanie co najmniej czesci górnego boku czlonu nosnego, oraz uklad odchylajacy przeciw¬ dzialajacy rozdzielaniu odpowiednich przednich czesci czlonu nosnego i czlonu reakcyjnego, wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze czlon reak¬ cyjny posiada przednia strefe reakcyjna i tylna strefe reakcyjna, usytuowane odpowiednio z przed¬ niej i tylnej strony osi polaczenia obrotowego czlonu nosnego, przy czym te strefy reakcyjne usytuowane sa przeciwlegle wzgledem górnej po¬ wierzchni czlonu nosnego, zas os polaczenia obro¬ towego czlonu reakcyjnego jest równolegla do osi obrotu polaczenia obrotowego czlonu nosnego i przebiega z tylnej strony tylnej strefy reakcyj¬ nej, przy czym uklad odchylajacy sklada sie z dwóch czesci, z których jedna styka sie z czlo¬ nem nosnym dla dociskania jego przedniej czesci do czlonu reakcyjnego, a druga styka sie z czlo¬ nem reakcyjnym dla utworzenia przedniej strefy reakcyjnej po stronie czlonu nosnego.Czlon nosny posiada szczeline, w która wchodzi ostrze noza, usytuowana na jego górnej powierz¬ chni, przy czym co najmniej czesc czlonu nosnego znajduje sie z tylnej strony jego polaczenia obro¬ towego, zas powierzchnia stykajaca sie z ostrzem noza tworzy co najmniej czesc podstawy szczeliny z tylnej strony polaczenia obrotowego czlonu nos¬ nego.Przednia czesc szczeliny uformowana jest w od¬ cinku prowadzacym, zamocowanym obrotowo na czlonie nosnym dla przesuwu pomiedzy polozeniem roboczym a spoczynkowym, zas mechanizm ostrza¬ cy zamontowany jest we wnece w przedniej czesci czlonu nosnego, przy czym odcinek prowadzacy, znajdujac sie w polozeniu roboczym, tworzy na¬ krycie wneki, przez co ostrze noza moze sie stykac z mechanizmem ostrzacym tylko poprzez przekla¬ danie go przez przednia czesc szczeliny, zas gdy odcinek prowadzacy znajduje sie w polozeniu spo- J751 4 czynkowym, wówczas odslania mechanizm ostrzacy dla konserwacji.Czlon nosny jest zamocowany zatrzaskowo z kaz¬ dym z dwu osiowych odcinków uformowanych na 5 dwóch poszczególnych przeciwnych scianach bocz¬ nych korpusu glównego, tworzacych obrotowe za¬ mocowanie czlonu nosnego.Kazdy z wymienionych odcinków osiowych- umieszczony jest we wglebieniu, wykonanym- 10 w czlonie nosnym i jest utrzymywany zwalniajaco- w swym polozeniu przez sprezyne plytkowa, two¬ rzaca czesc czlonu nosnego.Przednia strefa reakcyjna styka sie z górna krawedzia ostrza noza wlozonego miedzy czlon 15 nosny a czlon reakcyjny i stykajacego sie z me¬ chanizmem ostrzacym, a tylna strefa reakcyjna styka sie z górna powierzchnia czlonu nosnego co najmniej w czasie poczatkowego etapu ostrzenia kazdego ostrza. 20 Uklad odchylajacy posiada sprezyne w ksztalcie litery U majaca dwie odnogi wzajemnie polaczone zakrzywiona petla, przy czym kazda z tych odnÓ£ styka sie odpowiednio z czlonem nosnym i czlo¬ nem reakcyjnym z przedniej strony ich polaczen. 25 obrotowych, dociskajac do siebie przednie czesci czlonu nosnego i czlonu reakcyjnego.Mechanizm ostrzacy jest zamocowany obrotowo we wnece dla jego ruchu pomiedzy dwoma ogra¬ niczonymi polozeniami, przy czym mechanizm 30 ostrzacy jest sprzezony z ukladem sprezynowym, który dziala wówczas, kiedy mechanizm ostrzacy znajduje sie w jednym z tych ograniczonych po¬ lozen, odchylajac mechanizm ostrzacy od drugiego ograniczonego polozenia, przy czym dzialanie od- 35 chylajace w czasie ostrzenia jest wywierane na mechanizm ostrzacy w bocznym usytuowaniu wzgledem strefy styku pomiedzy mechanizmem ostrzacym a ostrzem noza.Uklad sprezynowy odchyla odpowiednie przeciw- 40 legle strony strefy styku w; kazdym z ograniczo¬ nych polozen.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony przy¬ kladowo na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie wedlug wynalazku; w widoku z góry,. 45 fig. 2 — podluzny przekrój poprzeczny wzdluz linii II—II z fig. 1, fig. 3 '— podobny widok jak na fig 2, ale z wlozonym do pochwy ostrzem noza,, fig. 4 — przekrój poprzeczny wzdluz linii IV—IV z fig. 1, fig. 5 — podobny widok jak na fig. 4, ale 50 z ostrzem noza pozostajacym w kontakcie styko¬ wym z mechanizmem ostrzacym, fig. 6 — przekrój poprzeczny wzdluz linii VI—VI z fig. 5, fig. 7 — przekrój poprzeczny wzdluz linii VII—VII z fig. 5, fig. 8 — czlon nosny w widoku z góry, fig. 9 — 55 przekrój poprzeczny wzdluz linii IX—IX z fig. Br fig. 10—12 — przekroje poprzeczne wzdluz linii X—X, XI—XI i XII—XII z fig. 9, fig. 13 — czesc czlonu nosnego z fig. 9 z odcinkiem prowadzacym, znajdujacym sie w polozeniu spoczynkowym, fig. 60 14 do 18 — rózne reakcje i linie nacisków w róz^ nych etapach poszczególnych czynnosci ostrzenia, przy zastosowaniu konstrukcji wedlug poprzednich figur rysunku, w widoku schematycznym.Urzadzenie do ostrzenia wedlug wynalazku za- 05 wiera wydrazona obudowe z, w której znajduje5 108 751 6 -sie wyciecie 3, pokazane na fig. 2 i 3, w które wchodzi nóz, czlony nosny 4 osadzony obrotowo w obudowie 2 i utrzymujacy mechanizm ostrza¬ cy 5, pokazany na fig. 5 i 6, i czlon reakcyjny 6, przystosowany do wspóldzialania z ostrzem noza 7 wsadzonym w obudowe 2, co pokazuja fig. 5 i 6.IConstrukcja taka wymaga mechanizmu odchyla¬ jacego, powodujacego nacisk miedzy mechaniz¬ mem ostrzacym 5 a ostrzem noza 7 dla uzyskania efektu ostrzacego.W urzadzeniu do ostrzenia wedlug wynalazku -czlon nosny 4 osadzony jest w sposób umozliwia¬ jacy jego ruch wahliwy do polozenia, w którym dotyka ostrza noza i takze czlon reakcyjny 6 jest osadzony obrotowo w obudowie 2 i przystosowany jest do stykania sie z czlonem nosnym 4 i ostrzem noza 7 w sposób zapewniajacy równe dzialanie ostrzace. Dalsza zaleta wynalazku, w korzystnej wersji, jest to, ze mechanizm odchylajacy dziala -pomiedzy dwoma odpowiednio ruchomymi czescia¬ mi zespolu ostrzacego tak, ze ruch ostrza noza 7 w stosunku do mechanizmu ostrzacego w czasie ostrzenia jest bardzo utrudniony.W opisie tym uzywane beda takie terminy jak -górny, dolny, przedni i tylni. Terminy te uzywane sa jedynie dla wygody i nie nalezy rozumiec ich jako ograniczenia odnoszacego sie do urzadzenia ostrzacego.Obudowa 2 moze posiadac utrzymujace nóz wy¬ ciecie 3, ograniczone pomiedzy przeciwnymi bocz¬ nymi scianami 8, górna sciana 9 i podstawa 10 obudowy 2 a w przednim koncu 12 obudowy 2 znajduje sie otwór wejsciowy 11.Czlon nosny 4 w korzystnej postaci stanowi wy¬ dluzony czlon, umieszczony w szczelnie 3; w która wkladany jest nóz, tak ze rozciaga sie zasadniczo wzdluz dlugosci szczeliny 3 i jest obrotowo pola¬ czony z obudowa 2 wewnatrz otworu wejsciowe¬ go 11. W konstrukcji szczególnej, polaczenie obro¬ towe jest usytuowane srodkowo miedzy koncami czlonu nosnego, w sposób umozliwiajacy odlacze¬ nie tego czlonu od polaczenia i wyjmowanie go przez otwór wejsciowy 11 na zewnatrz obudowy 2.Korzystne polaczenie obrotowe czlonu nosnego po¬ kazane jest najlepiej na fig. 3, 5 i 7. Posiada ono dwa cylindryczne osiowe odcinki 13, wystajace do wewnatrz od poszczególnych scian bocznych 8 obu¬ dowy 2, które umieszczone sa we wglebieniach 14, uformowanych w sasiednich bocznych scianach czlonu nosnego 4. Górna powierzchnia 15 kazdego wglebienia 14 okresla powierzchnie nosna, która moze byc lukowa lub plaska. Wspólpracujacy z ta powierzchnia 15 osiowy odcinek 13 utrzymywany Jest z nia w styku za pomoca ukladu sprezystego lub jakiegos innego ukladu.Przedstawiony uklad sprezysty obejmuje spre- iyne plytkowa 16, stanowiaca nierozdzielna calosc z korpusem czlonu nosnego 4 i przystosowana do styku ponizej kazdego odcinka osiowego 13. W ko¬ rzystnej postaci, dla kazdego odcinka osiowego 13 przewidziana jest osobna sprezyna plytkowa 16, .zas miedzy sprezynami 16 istnieje miejsce dla szczeliny, w która wchodzi ostrze noza 7, ale w niektórych przypadkach pojedyncza sprezyna oddzialywuje na oba osiowe odcinki 13. Sprezy¬ na 16 powinna byc raczej przymocowana do kor¬ pusu czlonu nosnego 4 niz stanowic z nim nieroz¬ dzielna calosc.Górna powierzchnia 17 kazdej sprezyny plytko- 5 wej 16, w przedstawionej konstrukcji, stanowi podstawe rowka prowadzacego 18, znajdujacego sie na kazdym boku czlonu nosnego, za pomoca któ¬ rych osiowe odcinku 13 sa doprowadzane do swych polozen, gdy czlon nosny 4 jest wkladany do obu¬ dowy 2. Uklad taki umozliwia zatrzaskowe mon¬ towanie czlonu nosnego 4 w jego polozeniu i po¬ zwala na szybkie uwolnienie czlonu nosnego 4 z jego obrotowego zamocowania. W konstrukcji, pokazanej na rysunku, przedni koniec 19 czlonu nosnego 4 wystaje poza otwór wejsciowy 11 obu¬ dowy 2 a mechanizm ostrzacy 5 zamocowany jest w czlonie 4 w sasiedztwie otworu 11. Mechanizm ostrzacy 5 zamocowany jest w sposób zapewnia¬ jacy jego ograniczony ruch wahadlowy w sto¬ sunku do czlonu 4 i w czasie co najmniej nor¬ malnej pracy zespolu okresla wglebienie ostrza¬ ce 21 (fig. 8), majace zasadniczo ksztalt litery V, usytuowane ponizej najwyzej polozonej powierz¬ chni 22 czlonu nosnego 4 (fig. 9). Mechanizm ostrzacy 5 jest uniesiony do górnej powierzchni 22 czlonu 4 w szczelinie 23 noza (fig. 8), która roz¬ ciaga sie na calej dlugosci czlonu 4, w korzystnej postaci po obu stronach przedniej i tylnej mecha¬ nizmu ostrzacego 5. Boczne powierzchnie co naj¬ mniej czesci szczeliny 23 pracuja jako powierzch¬ nie prowadzace, uniemozliwiajace odchylania bocz¬ ne ostrza noza 7 wlozonego w obudowe 2.Podstawa 24 (fig. 9) odcinka szczeliny 23a, znaj¬ dujacego sie w przedniej czesci czlonu nosnego 4, moze tez sluzyc do wprowadzania ostrza noza 7 do wglebienia ostrzacego 21 na odpowiednim po¬ ziomie, a co najmniej czesc podstawy 25 odcinka szczeliny 23b znajdujacego sie w tylnej czesci mechanizmu ostrzacego 5 stanowi powierzchnie szlifujaca, do której przylega krawedz tnaca ostrza 26. W razie potrzeby, górna powierzchnia 27 wystajacej do przodu czesci 19 czlonu nosnego 4 moze stanowic powierzchnie pochylona, wspólpra¬ cujaca z rekojescia noza 28 (fig. 3), co równiez bedzie dalej opisane.Mechanizm ostrzacy 5 moze miec jakakolwiek stosowna postac. W pokazanym przykladzie me¬ chanizm 5 zawiera pare nakladajacych sie ostrzy, przymocowanych do podpartego obrotowo bloku.Pomiedzy dwoma ostrzami jest wyznaczona wneka ostrzaca w ksztalcie V.Czlon nosny w korzystnej wersji, pokazanej na fig. 8 do 13, obejmuje odcinek prowadzacy 29, za¬ mocowany obrotowo do glównego korpusu 31 czlo¬ nu nosnego 4, dla zapewnienia jego ruchu od polozenia roboczego do polozenia uniesionego, spo¬ czynkowego. W polozeniu roboczym, jak pokazuja fig. 8 i 9, odcinek prowadzacy 29 okresla granice czesci górnej powierzchni 22 ukladu nosnego i za¬ wiera odcinek szczeliny 23a, zapewniajacy boczne powierzchnie prowadzace dla ostrza noza 7. Ko¬ rzystne jest, ze w polozeniu roboczym odcinek prowadzacy 29 rozciaga sie w obu kierunkach przednim i tylnym mechanizmu ostrzacego 5.Polaczenie obrotowe 32 pomiedzy korpusem 31 15 20 25 30 35 40 45 50 55 607 108 751 8 czlonu nosnego 4 a odcinkiem prowadzacym 29 jest korzystnie usytuowane w sasiedztwie tylnego konca odcinka prowadzacego 29 tak, ze kiedy od¬ cinek ten jest odchylony do góry (fig. 13), wtedy odslania mechanizm ostrzacy 5 i wneke 33, znaj¬ dujaca sie w glównym korpusie 31 czlonu nos¬ nego 4, zawierajacego ten mechanizm ostrzacy 5.W polozeniu spoczynkowym mechanizm ostrzacy moze w razie potrzeby podlegac konserwacji, na przyklad moze byc oczyszczany a opilki groma¬ dzace sie w wyniku czynnosci ostrzenia moga byc usuwane z wneki 33. W tego rodzaju konstrukcji odcinek prowadzacy 29 moze byc uniesiony do góry do polozenia spoczynkowego, przy jednoczesnym pozostawaniu czlonu 4 w jego normalnym poloze¬ niu w obudowie 2. Polozenie spoczynkowe jest wygodne przy wyjmowaniu czlonu nosnego 4 z obudowy 2.Do zwalniajacego utrzymywania odcinka prowa¬ dzacego 29 w jego polozeniu roboczym moze slu¬ zyc mechanizm zastrzaskowy.Korzystne jest, gdy ruch wahliwy mechanizmu ostrzacego 5 w stosunku do odcinka prowadzace¬ go 29 jest ograniczany przez ograniczniki 34 i 35, znajdujace sie co najmniej po jednej stronie wne¬ ki 33 a mechanizm ostrzacy 5 popychany jest do polozenia srodkowego przez uklad sprezynowy 36.Uklad sprezynowy 86 sklada sie ze sprezyny plyt¬ kowej, stanowiacej nierozdzielna calosc z blokiem mocujacym 37 mechanizmu ostrzacego 5, a spre¬ zyna lub inny alternatywny uklad sprezynowy za¬ pewnia odchylanie w sasiedztwie tylko jednego boku mechanizmu ostrzacego 5. Oznacza to, ze linia dzialania odchylajacego usytuowana jest bocz¬ nie w stosunku do linii srodkowej wneki ostrza¬ cej 21, i w ten sposób wymuszone jest niewielkie skrecenie mechanizmu ostrzacego 5, które kompen¬ suje ewentualne luzy w jego obrotowym zamoco¬ waniu 38 puja tendencje do eliminowania drgan w czasie czynnosci ostrzenia. Fig. 9 i 11 pokazuja jeden szczególny sposób uzyskiwania bocznego przemie¬ szczania lub wygiecia odchylajacego, w którym to sposobie odchylenie nastepuje *w przeciwne strony wneki ostrzacej 21 w kazdym z dwu ograniczo¬ nych polozen mechanizmu ostrzacego 5. Te dwa ograniczone polozenia mechanizmu ostrzacego 5 maja miejsce wtedy, gdy mechanizm ten dotyka poszczególnych ograniczników 34 i 35. przesuniete odchylenie uzyskowane jest przez wystepy 39 i 41, wystajace do wewnatrz z po¬ szczególnych scian bocznych 42 i 43 wneki 33, w której znajduje sie mechanizm ostrzacy 5. Wy¬ stepy te rozmieszczone sa w ten sposób, ze kazdy z nich skutecznie powoduje odchylenie i skret, jak wspomniano wyzej, w poszczególnych ograni¬ czonych polozeniach mechanizmu ostrzacego 5.Z fig. 8 dó 12 widac, ze czlon nosny 4 moze byc w prosty sposób uformowany ze stosownego tworzywa sztucznego, a montowanie jego nie spra¬ wia trudnosci. W szczególnosci, korpus 31 czlonu nosnego 4 sklada sie z dwóch podstawowych cze¬ sci, które moga byc latwo montowane w mecha¬ nizmie ostrzacym i odcinku prowadzacym 29. Czlon reakcyjny 6, w opisanej korzystnej konstrukcji, jest umieszczony miedzy górna sciana 9 obudowy^ a sasiednia górna powierzchnia 22 czlonu nosne¬ go 4 i jest polaczony obrotowo zabudowa 2, dla ruchu wokól osi przebiegajacej calkowicie równo- 5 legie do osi obrotu czlonu nosnego 4.Korzystnie jest, gdy polaczenie obrotowe znaj¬ duje sie w sasiedztwie górnej sciany 9 obudowy^ i w pewnej odleglosci wewnatrz otworu wejscio¬ wego 11, przykladowo w sasiedztwie tylnego konca, czlonu nosnego 4. Polaczenie to moze tworzyc jakis stosowny uklad, jednakze w korzystnej kon¬ strukcji obejmuje ono czesciowo cylindrycznie za¬ konczony odcinek 44 czlonu reakcyjnego 6, którjr jest zaciskowo osadzony w znajdujacych sie w jed- nej linii wglebieniach 45, usytuowanych w dwu bocznych scianach 8 obudowy 2 (fig 2). W takim ukladzie, w razie potrzeby, czlon reakcyjny 6 mo¬ ze byc wyjmowany z wglebien 45 z poprzedniej strony obudowy 2.W przedstawionej konstrukcji, czlon reakcyjny 6* ma w przekroju poprzecznym ksztalt odwróconego- koryta, ograniczonego górna sciana 46 i opadaja¬ cymi w dól bocznymi scianami 47 (fig. 6 i 7).Przedni koniec sciany górnej 46 przystosowanym jest do opierania sie lub przylegania szczelnego do powierzchni górnej 22 czlonu nosnego 4, naj¬ lepiej nieco w przedniej czesci mechanizmu ostrza¬ cego 5 w polozeniu spoczynkowym lub zamknie¬ tym pochwy (fig. 2) i w tym celu posiada skie¬ rowany w dól dziobek 48.Na górnej scianie 46 czlonu reakcyjnego 6, z tylu za dziobkiem 48, znajduje sie przednia strefa reak¬ cyjna. Strefa ta uformowana jest przez odgiety w dól odcinek 49 sciany 46. Najlepiej, gdy stre¬ fa 49 jest usytuowana prawie bezposrednio nad mechanizmem ostrzacym 5, aczkolwiek, jesli trze¬ ba, moze byc usytuowana nieco z tylu tego me¬ chanizmu. Dodatkowo, w srodku miedzy polacze¬ niem obrotowym 44, 45 czlonu reakcyjnego 6 i po¬ laczeniem obrotowym 13, 14 czlonu nosnego 4r znajduje sie tylna strona reakcyjna. W prezento¬ wanej konstrukcji strefa reakcyjna 49 ograniczona jest przez dwa, skierowane w dól, wystepy 51 gór¬ nej sciany 46 czlonu reakcyjnego 6. Wystepy 51 dotykaja górnej powierzchni 22 czlonu nosnego 4r co pokazuje fig. 4. Zaleta tego wynalazku jest tOj ze polaczenie obrotowe 44, 45 czlonu reakcyj" nego 6 znajduje sie z tylu dwóch stref reakcyj¬ nych 49 i 51. Konstrukcja taka przyczynia sie dc* pomyslnego przeprowadzania czynnosci ostrzenia przez umozliwienie ustalania wzajemnie zaleznej,, pozadanej sily nacisku. Ponadto korzysc wynika* jaca z takiego usytuowania polaczenia obrotowego polega na tym, ze umozliwia podnoszenie przed¬ niego konca czlonu reakcyjnego na znaczna od¬ leglosc do i od podstawy 10 obudowy 2 i w ten sposób umozliwia wkladanie ostrza noza 7 do pochwy w szerokim zakresie glebokosci. W przy«* padku, gdy pochwa znajduje sie w polozeniu zamknietym, co pokazuja fig. 2 i 4, tylna strefa reakcyjna 51, w korzystnej postaci, dotyka górnej powierzchni 22, w miejscu miedzy polaczeniem, obrotowym 13, 14 i tylnym koncem czlonu nos¬ nego 4.Przedni koniec strefy reakcyjnej moze tez dó^ 15 20 25 30 35 40 45 50 55 609 108 751 10 tykac powierzchni 22 ale z przodu polaczenia obrotowego 13, 14 czlonu nosnego 4. W niektórych przypadkach, miedzy czlonem reakcyjnym 6 a czlo¬ nem nosnym 4 znajduje sie co najmniej jedna strefa styku i korzystnie gdy strefa ta jest tylna strefa reakcyjna 51. Równiez w polozeniu zamknie¬ tym, górna sciana 46 czlonu reakcyjnego 6 stanowi przedluzenie w kierunku do przodu górnej scia¬ ny 9 obudowy 2, aczkolwiek moze byc pochylona w dól, poczawszy od przedniej krawedzi 52 scia¬ ny 9 obudowy 2.Przednia krawedz 52 górnej sciany 9 obudowy 2 jest w korzystnej postaci usytuowana w pewnej odleglosci z tylu przedniej krawedzi kazdej bocz¬ nej sciany 8 obudowy, zapewniajac w ten sposób szczeline 53, pokazana na fig. 1, przez która czlon reakcyjny 6 moze byc unoszony wokól jego po¬ laczenia obrotowego. W takim uniesionym polo¬ zeniu, boczne sciany 47 czlonu reakcyjnego, które sa umieszczone przesuwnie miedzy bocznymi scia¬ nami 8 obudowy, rozciagaja sie korzystnie ponizej górnych krawedzi bocznych scian 8 obudowy 2 tak, zeby utrzymane byly wlasciwe proporcje i za¬ pewnione bylo faktycznie calkowite zakrycie ostrza noza 7.Uklad odchylajacy o przedstawionej korzystnej konstrukcji dziala bezposrednio na czlon reakcyj¬ ny 6 i jest znacznie stosowniejszy od znanych konstrukcji, w których uklad odchylajacy dziala na ostrze noza lub obrotowo zamocowany czlon nosny mechanizmu ostrzacego. Jako uklad odchy¬ lajacy stosuje sie zwykle sprezyne plytkowa lub zwojowa. Sprezyna jest zamocowana w ten sposób, aby oddzialywala na czlon reakcyjny w przedniej czesci osi polaczenia obrotowego 44, 45, naciska¬ jac na przedni koniec w dól ku podstawie 10 obu¬ dowy 2. W razie potrzeby, uklad odchylajacy moze zawierac dwa oddzielne odcinki, dzialajace nieza¬ leznie od siebie na czlon nosny 4 i czlon reak¬ cyjny 6, utrzymujac je w polozeniu zamknietym, jak pokazuje fig. 2. Jednakze korzystne jest, aby uklad odchylajacy dzialal pomiedzy czlonami 4 i 6 i w tym celu moze zawierac jednoczesciowa, zbli¬ zona w ksztalcie do litery U sprezyne 54, przed¬ stawiona na rysunku. W przypadku potrzeby moze byc zastosowana jedna taka sprezyna w sasiedz¬ twie kazdego boku czlonu nosnego 4. Sprezyna odchylajaca 54 zawiera dwie odnogi 55 i 56, wza¬ jemnie polaczone zakrzywiona lukowa czescia 57, która w polozeniu roboczym sprezyny 54, jak po¬ kazano na rysunku, umieszczona jest w wycieciu 3 obudowy, z tylu obu czlonów nosnego 4 i reakcyj¬ nego 6 a odnogi 55 i 56 rozciagaja sie do przodu, w kierunku wyciecia 3.Przedni koniec czesci 58 odnogi 55 dotyka czlo¬ nu nosnego 4, najlepiej bezposrednio ponizej me¬ chanizmu ostrzacego 5, a przedni koniec czesci 59 odnogi 56 dotyka czlonu reakcyjnego 6, równiez najlepiej w sasiedztwie mechanizmu ostrzacego 5 i/lub w obszarze strefy reakcyjnej 49. Praca spre¬ zyny odchylajacej powoduje dzialanie nozycowe pomiedzy czlonem reakcyjnym 6 a czlonem nos¬ nym 4, przy czym czlon reakcyjny 6 jest popy¬ chany w dól, obracajac sie wokól zamocowania obrotowego 44, 45, a czlon nosny 4 odciagany jest do góry, wokól polaczenia obrotowego 13, 14.Korzystnie jest, gdy obudowa 2 jest tak usytuo¬ wana, ze ostrze noza 7 moze byc wkladane w wy- 5 ciecie 3 na taka glebokosc, ze koniec 61 ostrza noza 7 znajduje sie z tylu mechanizmu ostrzacego, co pokazuje fig. 5, i tym samym wykorzystana jest pelna dlugosc ostrzenia krawedzi tnacej ostrza 26.W polozeniu w pelni wlozonym, czesc 62 rekoje¬ sci 28 moze spoczywac na pochylonej powierzch¬ ni 27 czlonu nosnego 4 tak, ze ostrze jest utrzy¬ mywane wystarczajaco wysoko, dla umozliwienia jego powrotnego wycofania z mechanizmu ostrza¬ cego 5. Powierzchnia rampowa 27 w korzystnej postaci jest pochylona tak, ze podczas koncowego etapu wkladania ostrza noza 7 do obudowy 2 ostrze 7 jest stopniowo podnoszone, umozliwiajac ostrzenie zakrzywionego konca 61.Kiedy ostrze noza 7 jest poczatkowo wkladane do opisanej pochwy, wtedy górna krawedz 63 do¬ tyka przedniego dziobka 48 czlonu reakcyjnego 6 w tym samym czasie, gdy ostrzona krawedz 26 dotyka mechanizmu ostrzacego 5, co pokazane jest schematycznie na fig. 14.Na tym etapie nacisk S sprezyny przeciwdziala rozdzielaniu czlonów 4 i 6, a czlon nosny 4 utrzy¬ mywany jest w równowadze wokól polaczenia obrotowego 13, 14 przez reakcje Rj i R2 w strefie styku pomiedzy czlonami 4 i 6.Kiedy nastepnie ostrze 7 wkladane jest glebiej do obudowy 2, wtedy przedni koniec czlonu nos¬ nego 4 przechyla sie w dól, wokól polaczenia obrotowego 13, 14 w wyniku nacisku wywieranego w mechanizmie ostrzacym 5, a górna krawedz 63 dotyka przedniej strefy reakcji 49 czlonu reakcyj¬ nego 6, co pokazuje fig. 15. W tym samym czasie, przedni koniec czlonu reakcyjnego 6 odchyla sie do góry, wokól jego polaczenia obrotowego 44 w wyniku styku zachodzacego miedzy strefa 49 a górna krawedzia 63 ostrza. Tylna strefa reak¬ cji 51 czlonu reakcyjnego 6 pozostaje jeszcze w sty¬ ku z czlonem nosnym 4 i w konsekwencji czlon nosny 4 utrzymywany jest w nalezytym polozeniu w stosunku do ostrza noza 7.W szczególnej wersji wynalazku, kontynuowanie ruchu wprowadzajacego ostrze noza 7 do obudowy powoduje, ze krawedz ostrzona 26 dotyka powierz¬ chni szlifujacej 25 z tylu mechanizmu ostrzace¬ go 5 tak, ze ostrze 7 posiada dwa punkty stykoi z%czlonem 4, odpowiednio po przeciwnych stronach polaczenia obrotowego 19, 14, co pokazuje fig. 16* W tym lub mniej wiecej w tym samym czasie, tylna strefa reakcji 51 czlonu reakcyjnego 6 moze byc uniesiona, odsuwajac sie od czlonu nosnego 4 i ostrza noza 7, a mechanizm ostrzacy 5 meze funkcjonowac, tworzac staly kat ostrzenia na ostrzu 7. Jednakze czlon nosny 4 i strefa reakr cji 51 moga pozostawac w styku podczas calej czynnosci ostrzenia.Kiedy osiagniete zostana warunki przedstawione na fig. 16, wtedy naciski reakcyjne sa takie, ze czlon nosny 4 i ostrze 7 pozostaja w szczególnej, wzajemnej zaleznosci, niezaleznie od polozenia ostrza 7 w stosunku do obudowy 2. Rakcja Ri przestaje oddzialywac w wyniku oddzielenia stre- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60108 751 11 12 fy M od czólnu nosnego 4, ale reakcja R4, wyste¬ pujaca miedzy ostrzem 7 a czlonem nosnym 4, stabilizuje czlon nosny 4 w ten sposób, ze wy¬ równuje reakcje R8, wystepujaca po przeciwnej stronie polaczenia obrotowego 13, 14. W -ten spo- 5 sób przyjmujac, ze ostrze noza 7 utrzymywane jest w szczególnym polozeniu oraz ze rekojesc noza 28 jest przemieszczana do góry lub w dól w stosunku w stosunku do obudowy, wzajemnie zalezne polozenia czlonu reakcyjnego 6, czlonu io nosnego 4 i ostrza noza utrzymywane beda w ta¬ kiej samej zaleznosci w czasie ograniczonych ru¬ chów wymienionych czlonów skladowych 6 i 4.W wyniku powyzszego, wzajemnie zalezne polo¬ zenia czlonu nosnego 4 i ostrza noza 7 sa kontro- 15 lowane w taki sposób, ze mechanizm ostrzacy 5 moze funkcjonowac, tworzac zasadniczo staly kat ostrzenia na ostrzu 7. Ewentualne zmiany w tych wzajemnych polozeniach, które naturalnie wysta¬ pia w wyniku zmiany konfiguracji ostrza 7 w mia- 20 re jego wchodzenia do obudowy, sa calkowicie równowazone w dostosowaniu do zmian konfigu¬ racji tak, ze utrzymywany jest calkowicie staly kat ostrzenia.Fig. 17 i 18 przedstawiaja ostrze noza 7 w dal- 25 szym etapie wchodzenia w obudowe 2. Linia CR! na fig. 16 do 18 reprezentuje linie kierunku sil wystepujacych miedzy ostrzem 7 a frezami me¬ chanizmu ostrzacego 5 w czasie ruchu do wewnatrz ostrza 7. Latwo zauwazyc, ze wzajemna zaleznosc 30 katowa pomiedzy ta linia i wzdluzna osia ostrza 7 nie ulega znacznym zmianom wzdluz ich dlugosci tak, ze podczas calej operacji ostrzenia wystepuja nieznaczne zmiany oporu. Linia CR2 przedstawio¬ na na fig. 18, reprezentuje linie kierunku sil oporu 35 frezu podczas wyciagania ostrza 7 z obudowy 2, a wzajemna zaleznosc katowa pomiedzy CR2 a wzdluzna osia ostrza jest zasadniczo taka sama jak miedzy linia CR! a wzdluzna osia ostrza.Na podstawie powyzszego omówienia latwo oce- 40 nic, ze wlasciwa zaleznosc pomiedzy ostrzem noza 7 a mechanizmem ostrzacym 5, utrzymywana jest podczas ruchu ostrza 7 do wewnatrz i na zewnatrz obudowy 2. Jest to wynikiem dwupunktowego sty¬ ku z czlonem nosnym 4, który osiagany jest pod- 45 czas co najmniej czesciowego ruchu przez styk ostrza noza 7 i czlonu reakcyjnego 6 w kolejno rozmieszczonych strefach.W opisanej szczególnej konstrukcji, podczas cze¬ sciowego ruchu ostrza, wyzej wzmiankowana wza- 50 jemna zaleznosc osiagana jest przez styk czlonu nosnego 4 z dwoma strefami ostrza 7. Zwiazane jest to z tym, ze te dwie strefy styku z czlonem nosnym 4 znajduja sie po przeciwnych stronach polaczenia obrotowego 18, 14 czlonu nosnego 4, tak 55 ze ostrze 7 i czlon nosny 4 kolysza sie wokól po¬ laczenia obrotowego 13, w pozadanej wzajemnej zaleznosci, gdy rekojesc noza 28 jest przesuwana do góry lub w dól, w stosunku do pochwy obu¬ dowy 2. Czlon reakcyjny 6 bedzie oczywiscie pod- eo dawany pewnym ruchom czlonu nosnego 4 i ostrza 7, w wyniku polaczenia obrotowego 44, 45 i wa¬ runków odchylania.Kiedy ostrze noza zostanie wyciagniete z obu¬ dowy 2, wtedy wzajemna regulacja, w odniesieniu es do ostrza 7 i mechanizmu ostrzacego 5 pozostaje taka sama.Opisana konstrukcja posiada szereg zalet w sto¬ sunku do znanych urzadzen ostrzacych, na przy¬ klad zdolnosc utrzymywania rzeczywiscie stalego kata ostrzenia na ostrzu noza w sposób opisany wyzej.W zalecanej, opisanej konstrukcji, w której czlon nosny i czlon reakcyjny sa odchylane przez te sama sprezyne, wyztj wymieniona zaleta posiada szczególne znaczenie z powodu dynamicznego cha¬ rakteru zespolu ostrzacego. Oznacza to, ze zespól ten, zawierajacy czlon nosny, czlon reakcyjny i sprezyne odchylajaca, jest zdolny poruszac sie w stosunku do obudowy bez zaklócania sily od¬ chylajacej, która stanowi nacisk wystepujacy mie¬ dzy ostrzem noza a mechanizmem ostrzacym i bez zaklócania wzajemnej zaleznosci miedzy ostrzem i mechanizmem ostrzacym.Inna zaleta wynika ze zlokalizowania w tyle styku miedzy czlonem reakcyjnym a czlonem nos¬ nym, podczas poczatkowego wkladania ostrza noza.Takie zlokalizowanie styku zapewnia odpowiednia kompensacje pomiedzy sila dzialajaca miedzy ostrzem a mechanizmem ostrzacym i sila wywie¬ rana na raczke noza przez operatora. Zlokalizo¬ wanie to jest zwykle zalezne, do pewnego stop¬ nia, od ksztaltu ostrzonego noza. We wszystkich jednakze przypadkach, pomiedzy czlonem nosnym a czlonem reakcyjnym wystepuje polaczenie obro¬ towe, znajdujace sie z tylu czlonu nosnego. Dalsza cecha wynika z dwupunktowego polaczenia po¬ miedzy ostrzem noza o czlonem nosnym. Kiedy ostrze noza dotyka wyzej wymienionej powierzchni szlifowania, która moze byc wkladka z odpowied¬ niego materialu, zamocowana do czlonu nosnego lub stanowiaca integralna czesc czlonu, wtedy ma ono równiez kontakt stykowy z mechanizmem ostrzacym, w rezultacie czego nastepuje zmniej¬ szenie sily dzialajacej na mechanizm ostrzacy.W praktyce zmniejszenie to moze wynosic 50°/t.Latwo zrozumiec, ze obciazenie wywierane na me¬ chanizm ostrzacy ma rzadko wartosc stala z po¬ wodu zmian nacisków, wywieranych przez opera¬ tora, a efektywne zmniejszenie obciazenia wyni¬ kajace z wyzej wzmiankowanego ukladu umozliwia zwiekszona regulacje czynnosci ostrzenia.Jeszcze inna zaleta wynika z zapewnienia do¬ prowadzajacej powierzchni prowadzacej, uformo¬ wanej przez podstawe szczeliny, w która wchodzi ostrze, znajdujaca sie z przedniej strony mecha¬ nizmu ostrzacego, sluzacej do ulatwiania wchodze¬ nia ostrza noza do pochwy. Takze kontakt styko¬ wy powierzchni pochylej z rekojescia noza umo¬ zliwia prowadzenie dzialania ostrzacego wzdluz zakonczenia ostrza i zapobiega calkowitemu odsu¬ waniu rekojesci noza w czasie czynnosci ostrze¬ nia.W konsekwencji, nie jest utrudniane wyciaga¬ nie ostrza z pochwy i koncowe czynnosci ostrze¬ nia moga byc efektywnie przeprowadze w sposób zwykly i wygodny.Przewidziane sa rózne odmiany i modyfikacje wynalazku przedstawionego w szczególnej wersji, bez naruszania istoty wynalazku.108 751 13 14 Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie do ostrzenia nozy, obejmujace kor¬ pus glówny, czlon nosny zamocowany obrotowo do tego korpusu, mechnizm ostrzacy zamocowany do przedniej czesci czlonu nosnego z przedniej strony osi wymienionego zamocowania obrotowego tak, ze jest uniesiony do górnej powierzchni czlo¬ nu nosnego, czlon reakcyjny zamocowany obroto¬ wo na korpusie glównym w sposób umozliwia¬ jacy przykrywanie co najmniej czesci górnego boku czlonu nosnego,, oraz uklad odchylajacy przeciw¬ dzialajacy rozdzielaniu odpowiednich przednich czesci czlonu nosnego i czlonu reakcyjnego, zna- mienne tym, ze czlon reakcyjny (6) posiada przed¬ nia strefe reakcyjna (49) i tylna strefe reakcyj¬ na (51) usytuowane odpowiednio z przedniej i tyl¬ nej strony osi polaczenia obrotowego (13* 14) czlonu nosnego (4), przy czym te strefy reakcyjne (49), (51) usytuowane sa przeciwlegle wzgledem górnej powierzchni (22) czlonu nosnego (4), a os polacze¬ nia obrotowego (44, 45) czlonu reakcyjnego (6) jest równolegla do osi obrotu polaczenia obrotowego (13, 14) czlonu nosnego (4) i przebiega z tylnej strony tylnej strefy reakcyjnej (51), zas uklad od¬ chylajacy sklada sie z dwóch czesci, z których jedna styka sie z czlonem nosnym (4) dla docis¬ kania jego przedniej czesci do czlonu reakcyjne¬ go (6), a druga styka sie z czlonem reakcyjnym (6) dla utworzenia przedniej strefy reakcyjnej (49) po stronie czlonu nosnego (4). 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze czlon nosny (4) posiada szczeline (23) w która wchodzi ostrze noza, usytuowana na jego górnej powierzchni (22), przy czym co najmniej czesc czlonu nosnego (4) znajduje sie z tylnej strony jego polaczenia obrotowego (13, 14), zas powierz¬ chnia stykajaca sie z ostrzem noza (7) tworzy co najmniej czesc podstawy (25) szczeliny (23) z tyl¬ nej strony polaczenia obrotowego (13, 14) czlonu nosnego (4). 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze przednia czesc (23a) szczeliny (23) uformowana jest w odcinku prowadzacym (29) zamocowanym obrotowo na czlonie nosnym (4) dla przesuwu po¬ miedzy polozeniem roboczym a spoczynkowym, zas mechanizm ostrzacy (5) zamontowany jest we wnece (33) w przedniej czesci (19) czlonu nosne¬ go (4), przy czym odcinek prowadzacy (29), znaj¬ dujac sie w polozeniu roboczym, tworzy nakrycie wneki (33), przez co ostrze noza (7) moze sie sty¬ kac z mechanizmem ostrzacym (5) tylko poprzez przekladanie go przez przednia czesc (23a) szcze¬ liny (23), zas, gdy odcinek prowadzacy (29) znaj¬ duje sie w polozeniu spoczynkowym, wówczas od¬ slania mechanizm ostrzacy (5) dla konserwacji, ze czlon nosny (4) jest zamocowany zatrzaskowo 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze czlon nosny (4) jest zamocowany zatrzaskowo z kazdym z dwu osiowych odcinków (13) ufor¬ mowanych na dwóch poszczególnych przeciwnych scianach bocznych (8) korpusu glównego, tworza¬ cych obrotowe zamocowanie czlonu nosnego (4). 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze kazdy z wymienionych odcinków osiowych (13) umieszczony jest we wglebieniu (14), wykonanym w czlonie nosnym (4) i jest utrzymywany zwal¬ niajaco w swym polozeniu przez sprezyne plyt¬ kowa (16), tworzaca czesc czlonu nosnego (4). 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze przednia strefa reakcyjna (49) styka sie z gór¬ na krawedzia (63) ostrza noza (7) wlozonego mie¬ dzy czlon nosny (4), a czlon reakcyjny (6) i sty¬ kajacego sie z mechanizmem ostrzacym (5) a tylna strefa reakcyjna (51) styka sie z górna powierz¬ chnia (22) czlonu nosnego (4) co najmniej w cza¬ sie poczatkowego etapu ostrzenia kazdego ostrza. 7. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze uklad odchylajacy posiada sprezyne (54) w ksztalcie litery U majaca dwie odnogi (55, 56) wzajemnie polaczone zakrzywiona petla (57), przy czym kazda z tych odnóg styka sie odpowiednio z czlonem nosnym (4) i czlonem reakcyjnym (6) z przedniej strony ich polaczen obrotowych (13, 14), (44, 45), dociskajac do siebie przednie czesci (19, 49) czlonu nosnego (4) i czólnu reakcyjnego (6). 8. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze mechanizm ostrzacy (5) jest zamocowany obro¬ towo we wnece (33) dla jego ruchu pomiedzy dwoma ograniczonymi polozeniami, przy czym mechanizm ostrzacy (5) jest sprzezony z ukladem sprezynowym (36), który dziala wówczas, kiedy mechanizm ostrzacy (5) znajduje sie w jednym z trzech ograniczonych polozen, odchylajac me¬ chanizm ostrzacy (5) do drugiego ograniczonego polozenia, przy czym dzialanie odchylajace w cza¬ sie ostrzenia jest wywierane na mechanizm ostrza¬ cy (5) w bocznym usytuowaniu wzgledem strefy styku pomiedzy mechanizmem ostrzacym (5) a ostrzem noza (7). 9. Urzadzenie wedlug zastrz. 8, znamienne tym, ze uklad sprezynowy (36) wspólpracuje z przeciw¬ leglymi stronami strefy styku pomiedzy mecha¬ nizmem ostrzacym (5) a ostrzem noza (7) w kaz¬ dym z ograniczonych polozen mechanizmu ostrza¬ cego (5). 10 15 20 25 30 35 40 45108751 7^ U6108 751 yj3b ,K (2$ [f 1 , 1 i 2ia ifZ BUj ° M ^h rn -?(**-?*$. /5- *^3 cC< «J —4L. V «-0 \ 'i^^^^i sSr^-* PL