Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do for¬ mowania pakietów z ulozonych obok siebie sto¬ sów wyrobów o ksztalcie równolegloscianów, zwlaszcza pakietów paczek papierosów. Paczki te podawane sa z zespolu owijajacego je w celofan maszyny owijajacej, a gotowe pakiety sa odpro¬ wadzane , do zespolu pakujacego je w pudelka lub w kartony.Znane sa maszyny produkujace papierosy, po¬ czawszy od ciecia i suszenia lisci tytoniowych i maszyny przygotowujace papierosy do wysylki, transportu i sprzedazy. Znane sa maszyny paku¬ jace przeznaczone do pakowania papierosów w paczki,, maszyny pakujace paczki papierosów w pudelka i kartony, maszyny owijajace paczki pa¬ pierosów w celofan lub podobny material, maszy¬ ny opakowujace pudla lub kartony z paczkami papierosów.Maszyny owijajace paczki papierosów w celofan sa usytuowane pomiedzy maszynami pakujacymi papierosy w paczki, a maszynami pakujacymi pa¬ czki papierosów w pudelka lub w kartony, za któ¬ rymi umieszczone sa maszyny opakowujace pudla i karcony. Wydajnosc maszyny pakujacej papie¬ rosy w paczki wynosi 100/200 paczek na minute do 400 paczek na .minute. Wydajnosc maszyny pa¬ kujacej paczki papierosów w pudla lub w karto¬ ny zalezy od ilosci paczek papierosów znajduja¬ cych sie w jednym kartonie., Znane sa z polskich opisów patentowych nr nr 10 15 68359, 88587 i 94251 maszyny pakujace, w których paczki papierosów sa doprowadzone przenosni¬ kiem, równoleglym do glównego walu. Na prze¬ nosniku tym paczki sa usytuowane plasko obok siebie.Znane jest z polskiego opisu patentowego nr 88 690 urzadzenie w którym na wylocie przenosni¬ ka paczki sa pojedynczo ladowane do kom6r prze¬ nosnika lub pierwszego kanalu wlotowego.Znane jest z wloskiego opisu patentowego nr 680650 urzadzenie usuwajace stosy zawierajace jedna lub wiecej uszkodzonych paczek z komory i doprowadzajace nowy stos z magazynu na sta¬ nowiska.Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji urzadzenia do formowania pakietów z ulozonych obok siebie stosów wyrobów o ksztalcie równo¬ legloscianów, zwlaszcza pakietów paczek papiero¬ sów, przystosowanego do pracy w polaczeniu z maszyna owijajaca paczki w celofan, prostego w konstrukcji i latwego w obsludze.Cel zostal osiagniety przez skonstruowanie urza¬ dzenia, w którym rozsuniete wylotowe kanaly czesciowo zachodza na siebie, a wzdluznie, po obu stronach usytuowane sa sprezyste podtrzymujace czlony, zas pionowo ruchomy zespól podnoszacy jest usytuowany ponizej dolnego wylotowego ka¬ nalu, w jednej linii ze sprezystymi podtrzymujacy¬ mi czlonami i jest polaczony z napedzajaca go krzywka. Poziome kolo zaopatrzone w promienio- 108231108231 *5-W ¦¦*? Vl lhl * we komory, lezy w jednej plaszczyznie z górnym wylotowym kanalem.Urzadzenie zawiera równiez inny wylotowy ka¬ nal lezacy w jednej plaszczyznie z górnym wylo¬ towym kanalem, przeciwlegle wzgledem poziomego kola, zespól napedowy zlozony korzystnie z na¬ pedowego mechanizmu, krzyza maltanskiego i walka, polaczony z poziomym kolem dla powo¬ dowania jego przerywanego, jednokierunkowego obrotu i zatrzymywania kola w polozeniu, w któ¬ rym komory leza naprzeciw górnego wylotowego kanalu i innego wylotowego kanalu oraz zespól wypychajacy zlozony korzystnie z dwu popycha¬ cie rucfiómych "w" Plaszczyznie poziomej ruchem pjosuwisto-~zwre-tft?mJ równolegle do górnego wylo¬ towego kanalu i poziomego kola, polaczony z u- ljladtgv«frpt?4p)yyna (zlozonym korzystnie z krzyw¬ ki i dzwigni. ' * j Dlugosc dolnego "wylotowego kanalu i górnego wylotowego kanalu jest równa wielokrotnosci wy¬ miaru wyrobu mierzonego w kierunku jego prze¬ mieszczania, a róznica wysokosci pomiedzy dol¬ nym wylotowym kanalem a górnym wylotowym kanalem jest równa wielokrotnosci wymiaru wy¬ robu mierzonego w kierunku prostopadlym do kierunku jego przemieszczania.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia fragirient maszyny owijajacej w po¬ laczeniu z urzadzeniem, wedlug wynalazku, w perspektywie, a fig. 2 — urzadzenie wedlug wy¬ nalazku, schematycznie, z uwidocznieniem wyko¬ nywanych operacji.Silnik elektryczny 1 (fig. 1) napedza zespól owi¬ jajacy paczki papierosów w celofan z wydajnoscia 400 paczek papierosów na minute.Na poziomym wale elektrycznego silnika 1 jest osadzone kolo pasowe 2, napedzajace za posred¬ nictwem pasa transmisyjnego 3 kolo pasowe 4 osadzone na jednym z konców glównego walu 5 umieszczonego w plaszczyznie poziomej. Na wale 5 osadzone sa kolejno, skosne kolo zebate 6, kolo ze¬ bate 7 i kolo zebate 8.Kolo 6 o skosnych zebach zazebia sie z kolem zebatym 9, osadzonym na dolnym koncu piono¬ wego walka 10. Na górnym koncu walka 10 jest osadzone kolo zebate 11 o skosnych zebach, zaze¬ biajace sie z kolem zebatym 12 o zebach skosnych, osadzonym na walku 13, równoleglym do glówne¬ go walu 5.Równolegle do glównego walu 5 jest umieszczo¬ ny walek 15, napedzany za posrednictwem kól ze¬ batych 7 i 14. Na walku 15 jest osadzony mecha¬ nizm 16 przekazujacy ruch szescioramiennemu maltanskiemu krzyzowi 17, osadzonemu na lewym koncu walka 18 (fig. 1), umieszczonego równolegle do glównego walu 5. Mechanizm 16 jest zlozony z umieszczonych naprzeciwko siebie kolków lub luznych rojek oraz z czlonu o ksztalcie wycinka kola (nie pokazanego).Na walku 21 jest osadzony mimosród 19, a na waljju 22, wyzlobiona krzywka 20. Walki 21, 22 sa równolegle do glównego walka 5 i sa przez niego napedzane.Prostopadle do glównego walu 5 jest umiesz- 10 15 20 25 30 35 45 55 65 czony pret 24. Jeden konine ;Rr^jta 24o^fj •j*°£ laczony w punkcie 23 przegjftfbóafrb' z^iiomJra 19, a drugi jego koniec jest za^at#o^ fa po- pychacz 64. Na precie 24 przestiwi Mii? rafchomy suwak 26 przymocowany za posrednictwem po¬ ziomego kolka 25 do górnego konca korbowodu 27.Dolny koniec korbowodu 27 jest zaopatrzony w palec wodzacy 28, przesuwajacy j^;-'fitt^1Jfej^loble- niu w krzywce20. i ^"^ ,/ Konstrukcja ta realizuje nakladanieMe^na sie¬ bie dwóch ruchów, ruchu posuwfelfccwrotnego preta 24, uzyskiwanego za pomoca mimosrodu 19, odbywajacego sie wzdluz osi preta 24 oraz ruchu wahadlowego w plaszczyznie pi^o^*r^|#jzecho- dzacej przez os preta 24, wymuszdnjegd «!&pomo¬ ca krzywki 20. ' ' V «.? ft Tf\t| 3 | £ fi Równolegle do glównego walu* W Siegnle** wVAk 30 napedzany za pomoca kola zebafefio*l8 i kola zebatego 29, osadzonego! na walku SO* Na walku 30 sa osadzone (patrzac na fig. 1 od lewej. ku pra-_ wej): kolo zebate 31, mimosród 32, wyzlobiona krzywka 33 oraz, na jego prawym koncu, pokret¬ lo reczne 34 przeznaczone do recznej regulacji urzadzenia. W wyzlobieniu krzywki 33 slizga sie palec wodzacy (pokazany na "flfc 1 linia przery¬ wana), przymocowany do dolnego konca piono¬ wego preta 35. Pret 35 jest prowadzony w pro¬ wadnicach (nie pokazanych) i wykonuje ruch po- suwJstó^zwróthy podczas obrotu walka 30. Na górnym koncu preta 3$ jest osadzony zespól pod¬ noszacy 68 formujacy stosy paczek papierosów (fig. 2).Mimosród 32 ma mozliwosc swobodnego, obra¬ cania sie w pierscieniu usytuowanym na jednym koncu preta 36. Przeciwny koniec preta 36 jest przymocowany za posrednictwem przegubu ldó dzwigni 37, która za posrednictwem kolka $8 jest osadzona obrotowo w stole (nie pokazanym) zespolu, owijajacego paczki w celofan, maszyny owijajacej. W drugim wolnym koncu dzwigni 37 jest wyzlobiony rowek 30. W rowku 39 osadzony jest za posrednictwem slizgacza (nie pokazanego) poziomy kolek 40 laczacy dzwignie 37 z Jednym koncem poziomego preta 41, umieszczonego prosto¬ padle do glównego walu 5. Pret 41 jest prowa¬ dzony w prowadnicach (nie pokazanych) i poru¬ sza sie ruchem posuwisto-zwrotnym. Na drugim koncu preta 4i jest osadzony t pópychacz 67 Kolo zebate 31 zazebia sie z kolem zebatym 42 osadzonym na walku 43, umieszczonym równo¬ legle do glównego walu 5. Na Walku 43 jest osa¬ dzona bebnowa krzywka 44 oraz stozkowe kolo zebate 45. Naped przenoszony jest z kola zebatego 42 poprzez kolo zebate 46 na pionowy walek 47.Na walku 47 jest osadzony napedowy mechanizm 48, zaopatrzony w kólek i w czioh o ksztalcie luku (nie pokazany). Mechanizm 48 porusza' szes- cioramienny krzyz maltanski 49 nadajjjc mu ruch przerywany. Krzyz maltanski 49 jest osadzony ria* dolnym koncu walka 50, na którego górnym koncu jest osadzone poziome kolo 74 z komorami 73.Komory 73 rozmieszczone sa na ÓDWódzie kola 74 w kierunku promieniowym.W wyzlobieniu krzywki bebnowej 44 prieteuW108231 5 6 sie palec wodzacy, usytuowany na koncu dzwigni 51, Drugi koniec dzwigni 51 jest przymocowany do dolnego konca pionowego walka 52. Do drugiego konca walka 52 jest przymocowana pozioma belka 53, której wolny koniec jest zaopatrzony w rowek 53', w którym porusza sie slizgacz (nie pokazany).Do slizgacza jest przymocowany kolek 54, polaczo¬ ny ze srodkowa czescia poziomego preta 55, który porusza sie w prowadnicach (nie pokazanych) wzdluz swojej osi i jest przymocowany do stolu maszyny owijajacej paczki papierosów w celofan.Na jednym koncu preta 55 jest osadzony popy¬ chacz 71, a na jego drugim koncu jest osadzony drugi popychacz 75. Oba popychacze 71, 75 wraz z górna powierzchnia kola 74 z komorami 73 leza w jednej plaszczyznie poziomej.Ruch obrotowy krzywki bebnowej 44 wywoluje ruch wahliwy . w plaszczyznie poziomej belki 53 i ruch posuwisto-zwrotny wzdluz osi preta 55 wraz z osadzonymi na nim popychaczami 71 i 75.Stozkowe :kolo zebate 45 zazebia sie ze stozko¬ wym kolem zebatym 56, osadzonym na poziomym walku 57, umieszczonym prostopadle do glówne¬ go walu 5. Walek 57 napedza zespól pakujacy paczki papierosów w pudla lub w kartony, u- mieszczony za zespolem owijajacym paczki w ce¬ lofan.Poziomy wlotowy kanal 60 stanowi para od¬ dzielnych przenosników tasmowych 60' i 60* bez konca. Przenosniki 60", 60* biegna po luznych rol¬ kach 61 oraz po rolkach 62 osadzonych na walku 13..(na .fig-. 1 pokazano tylko jedna z tych rolek).Oba przenosniki tasmowe 60* i 60* biegna w od¬ leglosci od siebie nieco mniejszej niz dlugosc paczki 58 papierosów, co powoduje prowadzenie obu konców paczki 58 na tasmach przenosników 60', 60*. Pomiedzy przenosnikami tasmowymi 60' i 60* usytuowana jest podluzna tasma 63 lezaca w jednej plaszczyznie z górnymi powierzchniami przenosników tasmowych 60', 60*.Kanal 60 stanowia liczne komory 59 przezna¬ czone do umieszczania w nich paczek 58. Kanal 60 dostarcza kolejno pojedyncze paczki 58 papie¬ rosów do promieniowych komór 65, których jest w przedstawionym rozwiazaniu szesc, znajduja¬ cych sie na obracajacym sie ruchem przerywa¬ nym kole owijajacym 66, bedacym czescia zespo¬ lu owijajacego. Kolo 66 osadzone jest na pozio¬ mym walku 18.Wzdluz dolnego wylotowego kanalu 83 (pokaza¬ nego na fig. 2 linia przerywana), porusza sie po¬ pychacz 67. Kanal 83 lezy w tej samej poziomej plaszczyznie co pierwszy wlotowy kanal 60, lecz po:przeciwnej stroniekola owijajacego 66 i bieg¬ nie w kierunku zespolu podnoszacego 68 for¬ mujacego stosy.Wzdluz górnego wylotowego kanalu 69 (fig. 2) porusza sie pierwszy popychacz 71. Wlotowa czesc kanalu 69 obejmuje zespól podnoszacy 68. Kanal 69 jest usytuowany ponad dolnym wylotowym ka¬ nalem 83 w odleglosci odpowiadajacej grubosci paczki 58 i biegnie w kierunku poziomego kola 74 z komorami 73. Dlugosc górnego wylotowego kanalu 69 jest równa dwukrotnej szerokosci pacz¬ ki 58, Po kazdej stronie wlotowej czesci kanalu 69, to jest w czesci obejmujacej zespól podnoszacy 68 znajduje sie para sprezystych podtrzymujacych czlonów 70 (fig. 2). Czlony 70 zajmuja polozenie poziome, badz polozenie pionowe. Po kazdym od- K chyleniu czlonu 70 do polozenia pionowego, po¬ wrót do jego wlasciwego polozenia poziomego jest realizowany przez sprezyne (nie pokazana).Inny wylotowy kanal 76 (fig. 2) laczy poziome kolo 74 z komorami 73 z plyta 78. Wzdluz kanalu 76 przesuwa sie popychacz 75.Podczas dzialania urzadzenia paczka 58 jest przenoszona kanalem 60 do jego prawego konca, gdzie znajduje sie popychacz 64 zamocowany do swobodnego konca preta 24. Wskutek wspóldzia¬ lania mimosrodu 19, krzywki 20 i korbowodu 27, pret 24 uzyskuje ruch posuwisto-zwrotny przeka¬ zujac go jednoczesnie popychaczowi 64. Popy¬ chacz 64 wypycha paczke 58 z osiagajacej kraniec przenosnika komory 59 i wypycha ja do jednej z promieniowych komór 65 wraz z kawalkiem celofanu, przeznaczonym do jej zawiniecia (nie pokazanym). Podczas tej czynnosci komora 65 zajmuje nieruchome polozenie naprzeciwko kana¬ lu 60. Po wepchnieciu paczki do komory 65, po¬ pychacz 64 rozpoczyna ruch powrotny, odchylajac sie w dól aby uniknac zderzenia z nastepna, do¬ prowadzona przez kanal 60 paczka 58, która pod¬ czas nastepnego skoku jest wprowadzona do ko¬ mory 65.Paczka 58 wykonujac wraz z kolem 66 owija¬ jacym ruch obrotowy w kierunku strzalki 87 (fig. 2) przenoszona jest od wlotu do znajdujace¬ go sie po przeciwnej stronie wylotu. Podczas tego ruchu paczka 58 jest owijana w,znany sposób (nie pokazany) przez, stale i ruchonie urzadzenia skla¬ dajace i sklejajace usytuowane wokól owijaja¬ cego kola 66. Na wylocie porusza sie popychacz 67. który przesuwa czesciowo owinieta paczke 58 z komory 65 do dolnego wylotowego kanalu 83.Podczas ruchu paczki 58 wzdluz kanalu 83 kon¬ czone sa operacje zwiazane: z owijaniem paczki w celofan.Dlugosc dolnego wylotowego kanalu 83 jest równa wielokrotnosci poprzecznych wymiarów paczki 58 i, podczas dzialania, kanal 83 jest cal¬ kowicie wypelniony przez paczki umieszczone obok siebie. Doprowadzenie do kanalu 83 nowej paczki powoduje przesuniecie calego r(zedu paczek w kie¬ runku pokazanym strzalka $8 o odleglosc równa poprzecznemu wymiarowi paczki. Pierwsza pacz¬ ka tego rzedu zostaje wprowadzona do zespolu podnoszacego 68 formujacego stosy, który znajdu¬ je sie w tym mc-mencie w dolnym polozeniu i jest nieruchomy.Podczas ruchu ku górze zespolu podnoszace¬ go 68 sterowanego przez krzywke 33 za po¬ srednictwem pionowego preta 35, paczka 58 do¬ prowadzona uprzednio do zespolu 68 . jest prze¬ pychana pomiedzy sprezystymi czlonami podtrzy¬ mujacymi 70. Podczas powrotnego ruchu zespolu 68 paczka jest zatrzymywana przez czlony 70 na wlocie do górnego wylotowego kanalu 69.Pierwszy popychacz 71 i drugi popychacz 75 umocowane do dwóch konców preta 55 dzialaja z czestotliwoscia równa polowie czestotliwosci 15 20 25. so 35 40 45 50 55 *mm 8 dzialania zespolu podnoszacego 68. Pierwszy po¬ pychacz 71, osadzony na lewym koncu preta 55 (fig. 1), wykonuje ruch posuwisto-zwrotny wzdluz górnego wylotowego kanalu 69, w plaszczyznie poziomej. W przerwach pomiedzy dwoma kolej- S nymi skokami popychacza 71, w czesci wlotowej kanalu 69, zespól podnoszacy 68 formuje stos, zlo¬ zony z dwóch nalozonych na siebie paczek 58. No¬ wo utworzony stos 78 jest umieszczony obok stosu utworzonego wczesniej, znajdujacego sie na wy- io locie z kanalu 69.Podczas ruchu posuwistego, pcipychacz 71 styka sie z lewa strona stosu 72, znajdujacego sie na wlocie do kanalu 69 i przepycha go w kierunku wylotu z kanalu 60. Na wlocie kanalu 69 zwalnia 15 sie w ten sposób miejsce na formowanie przez zespól podnoszacy 68 nowego stosu 72.W wyniku ruchu stosu 72 wzdluz kanalu 69 od jego wlotu do wylotu, stos uprzednio przesu¬ niety do wylotu kanalu 69 jest wpychany do jed- *• nej z komór 73 kola 74, zajmujacego w tym mo¬ mencie nieruchome polazenie na przedluzeniu ka¬ nalu 69. Komora 73 jednoczesnie znajduje sie na linii ruchu popychacza 71 i 75.Poziome kolo 74 z komorami 73, osadzone na 25 górnym koncu walka 50 porusza sie ruchem prze¬ rywanym w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara, z ta sama czestotliwos¬ cia co popychacze 71 i 75. Wskutek tego kazdy skok popychacza 71 powoduje wepchniecie kolej- *o nego stosu 72 do kolejnej komory 73 kola 74.Wskutek ruchu kola 74 stosy 72 umieszczone w komorach 73 przenoszone sa na przeciwlegla stro¬ ne, naprzeciw wylotowego kanalu 76. Podczas kaz¬ dego skoku drugiego popychacza 75, dzialajacego as synchronicznie z pierwszym popychaczem 71, stos jest przesuwany z komory 73 do wylotowego ka¬ nalu 76.Podczas kazdego skoku preta 55 od strony le¬ wej ku prawej, do Ikomory 73 jest wpychany przez 40 pierwszy popychacz 71 jeden stos i równoczesnie z komory 73, znajdujacej sie po przeciwnej stro¬ nie kola 74 wypychany jest takze jeden stos przez drugi popychacz 75 do wylotowego kanalu 76. Na plycie 78 jest formowany kompletny pakiet 79, 45 przytrzymywany za pomoca szczotek 77. W przed¬ stawionym przykladzie wykonania pakiet jest zlo¬ zony z pieciu ulozonych obok siebie stosów 72, z których kazdy zawiera dwie nalozone na siebie paczki58. 50 Kazdy z pakietów 79 jest przesuwany wzdluz plyty 78 w kierunku pokazanym strzalka 89 (fig. 2) do zespolu pakujacego pakiety 79 w pudla lub w kartony (nie pokazanego).Na fig. 1 pokazano dwa stanowiska 80 i 81, ss przy czym stanowisko 81 jest usytuowane pod stanowiskiem magazynowym 82, zawierajacym paczki, które nie sa uszkodzone. Stos 72 zawie¬ rajacy jedna lub wiecej uszkodzonych paczek, jest usuwany ze stanowiska 80, a na stanowisku 81 «o pakiet 79 jest uzupelniany nieuszkodzonymi pacz¬ kami ze stanowiska magazynowego 82.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie do formowania pakietów z ulo¬ zonych obok siebie stosów wyrobów o ksztalcie równolegloscianów, zwlaszcza paczek papierosów, ' polaczone z maszyna owijajaca paczki w celofan, zawierajaca kolo owijajace, obracajace sie w jed¬ nym kierunku ruchem przerywanym zaopatrzone w promieniowe komory, poziomy wlotowy kanal doprowadzajacy poszczególne wyroby do komór kola owijajacego podczas przerw w Jego ruchu, pare rozsunietych wylotowych kanalów, z których dolny wylotowy kanal jest usytuowany w tej sa¬ mej plaszczyznie, co kanal wlotowy • oraz pionowo ruchomy zespól podnoszacy, wyposazone w ze¬ spól usuwajacy stosy uszkodzonych wyrobów i zastepujacy je stosami wyrobów nieuszkodzo¬ nych, znamienne tym, ze rozsuniete wylotowe ka¬ naly (69, 83) czesciowo zachodza na siebie, a wzdluznie, po obu stronach obszaru owijania "wy¬ lotowych kanalów (69, 83) usytuowane sa sprezy¬ ste podtrzymujace czlony (70), zas pionowo rucho¬ my zespól podnoszacy (68) jest usytuowany ponizej dolnego wylotowego kanalu (83), W jednej linii ze sprezystymi podtrzymujacymi czlonaimi i jest polaczony z napedzajaca go krzywka (33), a poziome kolo (74) zaopatrzone w promieniowe komory (73) lezy w jednej plaszczyznie z gór¬ nym wylotowym kanalem (69), przy czym urza¬ dzenie zawiera równiez inny wylotowy kanal (76) lezacy w jednej plaszczyznie z górnym wylotowym kanalem (69), przeciwlegle wzgledem poziomego kola (74), zespól napedowy, zlozony korzystnie z napedowego mechanizmu (48), krzyza maltan¬ skiego (49), walka (50), polaczony z poziomym ko¬ lem (74) dla powodowania jego przerywanego jednokierunkowego obrotu i zatrzymywania kola (74) w polozeniu, w którym komory (73) leza na¬ przeciw górnego wylotowego kanalu (69) i inne¬ go wylotowego kanalu (76) oraz zespól wypycha¬ jacy zlozony korzystnie z dwu popychaczy (71, 75), ruchomych w plaszczyznie poziomej ruchem posuwisto-zwrotnym, równolegle do górnego wy¬ lotowego kanalu (69) i poziomego kola (74), pola¬ czony z ukladem napedowym zlozonym korzyst¬ nie z krzywki (44) i dzwigni (51). 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze dlugosc dolnego wylotowego kanalu (83) i górnego wylotowego kanalu (69) jest równa wie¬ lokrotnosci wymiaru wyrobu, mierzonego w kie¬ runku jego przemieszczania, a róznica wysokosci pomiedzy dolnym wylotowym kanalem (83) a gór¬ nym wylotowym kanalem (69) jest równa wielo¬ krotnosci wymiaru wyrobu mierzonego w kierun¬ ku prostopadlym do kierunku jego przemieszcza¬ nia.108231 K- m fig-Z PL