PL107583B1 - Srodek chwastobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srQdek chwastobój¬ czy, który jako substancje czynna zawiera zwiazek o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza jednako¬ we albo rózne rodniki z grupy obejmujacej chloro¬ wiec, grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—2 atomach wegla, grupe chlorow- coalkilowa o 1—2 atomach weglar grupe N02, S02CH3, S02NH2 — COOCH3; CN, z tym warunkiem, ze R2 nie moze oznaczac grupy alkoksylowej, gdy (R)n oznacza grupe alkilowa, Ri i R3 oznaczaja gru¬ pe alkilowa a 1—6 atomach wegla, R2 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe CH2C1 albo grupe alkoksylowa o 1—6 atomach wegla, X ozna¬ cza tlen albo siarke i n oznacza liczbe calkowita 1—3, < • ~ Zwiazki o wzorze 1 sa czesciowo opisane wstep¬ nie w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 057 774 lub w opisie patentowym RFN DT-AS nr 1122 935 jako preparaty owadobójcze i/albo niszczace roztocze. Wlasciwosci chwastobójcze nie byly z nich jednak znane. Wiadomo natomiast, ze estry N-arylo-karbomoilowe kwastr (dwu)-tiofos- forowego, ""które w rodniku arylowym moga byc ewentualnie podstawione przez rodniki alkilowe, i estry N-fenylo-karbamoilowe kwasu chloro-meta- no-(dwu)-tio-fosfonowego maja dzialanie chwasto¬ bójcze (por. opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 102 019 lub opis patentowy RFN DT-OS nr 2 320 371). 2 Korzystne rodniki w ogólnym wzorze 1 stanowia: R=F, Cl, Br, (Ci-C4)-alkil, CF3, N02SCH3 z tym wa¬ runkiem, ze R2 nie moze oznaczac grupy alkoksylo¬ wej, jesli (R)n oznacza alkil, Ri i R3 = (Ci-C4)-alkil, 5 R2 = (d-C4)-alkil, CH2C1 albo (Ci-C4)-alkoksy.Szczególnie korzystne sa zwiazki, w których R-F, Cl i/albo Br. Jako srodki chwastobójcze nadaja sie one przede wszystkim do zwalczania jednorocznych traw szkodliwych w waznych uprawach dwuliscie- 10 niowych, czesciowo równiez w rodzajach jedno- liscieniowych (zboze).Za pomoca srodków wedlug wynalazku mozna zwalczac np. wyczynca polnego w burakach cukro¬ wych albo rzepaku tak samo jak palusznik krwawy, 15 wlosnice albo chwastnice jednostronna w gatunkach roslin straczkowych albo warzyw. Ponadto mozna jednak zniszczyc, równiez chwasty trawiaste w uprawach trawiastych,' jak chwastnice jedno¬ stronna w ryzu albo wyczyniec polny w owsie zwy- 20 czajnym.* Inne rodzaje upraw, jak np. selery, pomidory, szpinak, slonecznik, ogórek, i len zwyozajny, pozwa¬ laja równiez na dobre zwalczanie chwastów 'trawias¬ tych, bez dozonawania szkód przez rosliny z powodu 25 zastosowania srodków wedlug wynalazku. Dzieki te¬ mu dzialaniu przeciw chwastom trawiastym, przede wszystkim wyczyncowi polnemu, chwastnicy jedno¬ stronnej, wlosnicy i innym, nowe srodki o wzorze 1 przewyzszaja konwencjonalne srodki, np. alachlor 30 i butachlor, przy zastosowaniu na polach silnie za- 107 583107 583 3 atakowanych przez chwasty trawiaste. Stosowane ilosci potrzebne do calkowitego zniszczenia chwa¬ stów trawiastych sa oprócz tego mniejsze niz w przy¬ padku wyzej wymienionych znanych srodków chwastobójczych.Korzystne sa równiez dogodne toksycznosci zwiazków o wzorze 1 dla stalocieplnych w porów¬ naniu ze zwiazkami z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 102 019, jak to wynika z nastepujacego porównania: Zwiazek wedlug opisu patentowego LD50 doustnie Stanów Zjednoczonych Ameryki biala o wzorze2 mysz mg/kg 11,6 Zwiazek wedlug wynalazku o wzorze3 210,0 Zwiazki o wzorze 1 wytwarza sie w znany sposób, jak np. opisano w cytowanych juz opisach patento¬ wych, np. przez reakcje zwiazków o wzorze 4 ze zwiazkami fosforu o wzorze 5, przy czym kazdorazo¬ wo jeden z rodników R4 i R5 oznacza chlorowiec, w szczególnosci chlor albo brom, i drugi oznacza grupe SY, w której Y oznacza wodór albo kation metalu, ewentualnie w obecnosci srodka wiazacego kwas.Anilidy kwasu tioglikolowego o wzorze 4 mozna wytwarzac sposobami znanymi z literatury. Zwiazki chlorowcofosforowe o wzorze 5 sa znane i latwo dostepne wedlug powszechnie stosowanych metod.Srodki wedlug wynalazku zawieraja substancje czynne o wzorze 1 na ogól w ilosci 2—95% wago¬ wych. Mozna je stosowac jako proszki zwilzalne, da¬ jace sie emulgowac koncentraty, roztwory do opry¬ skiwania, srodki do opylania albo granulaty w zwy¬ klych preparatach.Proszki zwilzalne stanowia preparaty dajace sie równomiernie dyspergowac w wodzie, które obok substancji czynnej oprócz substancji rozcienczajacej albo obojetnej zawieraja jeszcze oleilo- albo steary- loaminy, alkilo- albo alkilofenylo-sulfoniany i srod¬ ki dyspergujace, np. ligninosulfonian sodu, 2,2'-dwu- naftylometano-6,6-dwusulfonian sodu albo takze oleilometylotaurynian sodu.Koncentraty nadajace sie do emulgowania otrzy¬ muje sie przez rozpuszczenie substancji czynnej w rozpuszczalniku organicznym, np. butanolu, cyklo- heksanonie, dwumetyloformamidzie, ksylenie albo tez wyzej wrzacych zwiazków aromatycznych.W celu uzyskania w wodzie dobrych zawiesin albo emulsji dodaje sie równiez srodki zwilzajace z wyzej wymienionego szeregu.Srodki opylajace otrzymuje sie przez zmielenie substancji czynnej z mialko rozdrobnionymi, stalymi substancjami, np. talkiem, naturalnymi glinami, jak kaolin, bentonit, pirofilit albo ziemia okrzemkowa.Roztwory do opryskiwania, jakie czesto rozprowa¬ dza sie w puszkach do opryskiwania, zawieraja sub¬ stancje czynna rozpuszczona w rozpuszczalniku or¬ ganicznym, oprócz tego np. jako srodek gazujacy mieszanine fluorochloroweglowodorów. 4 Granulaty mozna wytwarzac albo przez rozpylanie substancji czynnej na zdolny do adsorpcji, granulo¬ wany material obojetny albo przez nanoszenie kon¬ centratów substancji czynnej za pomoca srodków 5 klejacych, np. polialkoholu winylowego, poliakryla- nu sodu albo tez olejów mineralnych na powierzchnie nosników, takich jak piasek, kaolinity, albo granu¬ lowanego materialu obojetnego. Mozna równiez wy¬ twarzac odpowiednie substancje czynne w sposób 10 znany dla wytwarzania granulatów nawozów, w ra¬ zie potrzeby w mieszaninie z nawozami.W srodkach chwastobójczych stezenie substancji czynnych w preparatach handlowych moze byc róz¬ ne. W proszkach zwilzalnych stezenie substancji czynnej zmienia sie np. miedzy okolo 10% i 95°,.'o, reszta sklada sie z wyzej podanych dodatków do preparatów. W koncentratach nadajacych sie do emulgowania stezenie substancji czynnej wynosi okolo 10—80%. Preparaty pyliste zawieraja naj¬ czesciej 5—20° o substancji czynnej, roztwory do o-* pryskiwania okolo 2—20%. W granulatach zawar¬ tosc substancji czynnej zalezy czesciowo od tego, czy zwiazek czynny wystepuje w stanie cieklym al¬ bo stalym i jakie stosuje sie pomocnicze srodki do 25 granulowania, wypelniacze itd.W celu zastosowania handlowe koncentraty ewen¬ tualnie rozciencza sie w znany sposób, np. w przy¬ padku proszków zwilzalnych i koncentratów do 30 emulgowania za pomoca wody, pyliste i granulowa¬ ne preparaty jak równiez roztwory do opryskiwania nie sa juz rozcienczane przed zastosowaniem za po¬ moca dalszych substancji obojetnych. Zaleznie od warunków zewnetrznych, takich jak temperatura, wilgotnosc i inne, zmienia sie wymagana ilosc do stosowania. Wynosi ona na ogól okolo 0,1—10 kg/ha, korzystnie okolo 0,15—2,5 kg/ha substancji czynnej.Substancje czynna wedlug wynalazku mozna kom¬ binowac z innymi srodkami chwastobójczymi i srod¬ kami owadobójczymi do zwalczania szkodników zy¬ jacych w glebie.Jako znane srodki chwastobójcze, które nadaja sie do kombinacji z nowym produktem wedlug wy¬ nalazku, nalezy wymienic np. nastepujace zwiazki, 45 podane pod ich „common names" lub okresleniami chemicznymi: Pochodne mocznika: Linuron, Monolinuron, Chlor- toluron, Isoproturon, Metoxuron, Fluometuron, Diu- ron, Methabenzthiazuron. 50 Pochodne triazyny: Simazin, Atrazin, Ametryn, Prometryn, Desmetryn, Methoprotryn, Metribuzin.Pochodne uracylu: Lenazil, Bromazil.Kwasy fenoksy-alkanokarboksylowe: 2,4-D, MCPA, 55 Dichlorprop, Mecoprop- 2,4-DB, TBA.Pochodne kwasu karbaminowego: Barban, Phen- medipham, Diallat, Triallat, Vernolat, Benthiocarb, Swep.Pochodne dwunitrofenolu: DNOC, DNBP (Dino- 60 seb), Dinoterb i ich estry lub sole.Chlorowane kwasy alifatyczne: TCA, Dalapon.Amidy: Diphenamid, Isocarbomid.Anilidy: Propanil, Solan, Monalide, Alachlor, Pro- 65 pachlor, Butachlor. 20107 583 Aniliny: Trifluralin, Nitralin, Oryzalin, Dinitra- min.Zwiazki dwupiridyliowe: Paraauat, Diauat.Inne grupy substancji czynnych: Dichlobenil, Ioxy- nil, Cyanazin, Pyrazon, Bromofenoxim, Chlorthal- methyl, Benzoylpropathyl, Chlorphenpropmethyl, MSMA, DSMA, Nitrofen, Flurenol, Bentazol, Fluorodifen.Inna forma zastosowania niniejszej substancji czynnej polega na jej mieszaninie z nawozami, przez co otrzymuje sie srodki nawozace i jednoczesnie chwastobójcze.Przyklady preparatów.Przyklad A. Proszek zwilzalny, latwo dysper¬ gujacy w wodzie, otrzymuje sie, poddajac zmiesza¬ niu i zmieleniu w dezyntegratorze 25 czesci wago¬ wych estru S-[N-(4-chlorofenylo)-N-izopropylo-kar- bamoilometylo]-0, O-dwetylowego kwasu ditiofos- forowego jako substancje czynna, 64 czesci wagowe kwarcu zawierajacego kaolin jako substancje obo¬ jetna, 10 czesci wagowych ligninosulfonianu potasu i 1 czesc wagowa oleilometylotaurynianu sodu jako srodek zwilzajacy i dyspergujacy.Przyklad B. Srodek do opylania, który dobrze nadaje sie do zastosowania jako srodek do niszcze¬ nia chwastów, otrzymuje sie, poddajac zmieszaniu i rozdrobnieniu w mlynie udarowym odsrodkowym 10 czesci wagowych estru S-[N-(4-chlorofenylo)-N- -izopropylo-karbamoilometylo]-0,0-dwuetylowegp kwasu ditiofosforowego jako substancje czynna i 90% talku jako substancje obojetna. 10 15 20 25 30 35 Przyklad C. Koncentrat nadajacy sie do emul¬ gowania sklada sie z 15 czesci wagowych estru S-[N-14-chlorofenylo)-N-izopropylo-karbamoilome- tylo]-0,0-dwuetylowego kwasu ditiofosforowego, 75 czesci wagowych cykloheksanonu jako rozpusz¬ czalnika i 10 czesci wagowych oksyetylowanego no- nylofenolu (10 Ae 0) jako emulgatora.Przyklad D. Granulat sklada sie np. z okolo 2—15 czesci wagowych estru S-[N-(4-chlorofenylo)- -N-izopropylo-karbamoilometylo]-0,0-dwuetylowe- go kwasu ditiofosforowego i obojetnych materialów nosnikowych do granulatów, jak np. atapulgit, gra¬ nulat pumeksowy i piasek kwarcowy.Przyklady wytwarzania.Przepis ogólny. Do roztworu albo zawiesiny 0,10—0,11 mola soli amonowej zwiazku fosforu o wzorze 5, w którym R5 = SNH4, w 200 ml eteru glikolodwumetylowego dodaje sie w temperaturze pokojowej, mieszajac, 0,1 mola chloroacetanilidu o wzorze 4, w którym R4 = Cl. Miesza sie w ciagu okolo 3—5 godzin w temperaturze 50°C, odsacza od wytraconej soli, rozciencza sie przesacz za pomoca okolo 400 ml benzenu, przemywa faze organiczna do¬ kladnie za pomoca wody i suszy nad siarczanem sodu.Po oddestylowaniu rozpuszczalnika pozostaja pro¬ dukty procesu w postaci olejów, które czesciowo krystalizuja przy zacieraniu.W wyzej podany sposób otrzymano zwiazki o wzorze 1 zestawione w nastepujacej tablicy I, których sklad zostal potwierdzony przez analize ele¬ mentarna. Sa one scharakteryzowane przez wspól¬ czynnik zalamania i/albo temperature topnienia.Tablica 1 Wzór 1 F.p. = temperatura topnienia Przyklad R(n 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2 2-F 2-F 2-F 3-F 3-F 4-F 4-F 4 F 4-F 4-F 4-F 2-C1 2-C1 Ri" 3 N -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH3 -CH3 R2 4 -OCH3 -OC2H5 -OC3H7(n) -oc2a . -OC3H7(n) -OCH3 -OC2H5 -OOjHs -OCH(CH3)2 -OC3H7(n) -OC4H9(n) -OC2H5 -oc2a , R3 5 -CH3 -C2H5 -C3H7(n) -C2H5 -C3H7(n) -CH3 -C2H5 -C2H* -CH(CH3)2 -C3H7(n) -C4H9(n) , -C2H6 -C2H* .X 6 S S S S S S S O S S s s 0 no lub Fp. 7 ng : 1.5372 Fp. 41—45°C n^4 : 1.5286 Fp. 50—56°C n^4 : 1.5300 n^4 : : 1.5433 Fp. 33—35°C , n^4 : 1.5072 Fp. 66—69°C ng : 1.5224 n^4 : 1-5610 n" : 1.5473 Fp. 66—69°COl -3 4* 1 ¦Pi o 10 i 1 to hH 1 Ol 1 ° C) X h ^ o ^ d& ?—» cn ^ ^ 00 Ol o co 1 o N h W 1 o o to 1 o to X o 3 . (-) fO _^ Ol 4^ 4^ Oi Ol oi GO 1 -0 to 1 X 1 o o X i o to X Ol O) 3 M tO U Ul h-' Ul <] tO <] Ol 4* to F, O to 1 O X 1 o o X 1 n to X Ol o 3 OB h-^ Ol oo. 00 o Ol 00 00 o 4.6-F i O X o a CO 1 o o X 3 o co X 3 ui 3 h-L Ol co to to Ol to GO n 4* OJ 1 1 O X o K co 1 O o X 1 o X Ul 13 M to h-» Ol 00 co -^ Ol h-* 00 o to o w o K 1 o O co X 3 1 o 3" w 3 d£ H- Ol 00 -J 00 Ol o 00 o to 1 1 o X o X CO 1 o o X Ol 1 n to hH Oi w 3 M tO H- Ol 4^ 00 O 4*.CO 00 o to 1 1 o- W O X co 1 o o X 1 o hH co Ul 13 0£ ^ Ol Ol Ol Ol 4* 00 00 O 4^ i O X o hH co 1 O o CO X 3 o co 3 ui 3 M to u co ^ Ol 00 00 4*. <] 00 o 4*. 1 1 O ffi O hH co 1 o o to X i o to i? w 3 d£ h-1 Ol 4^ to Ol 4* Oi to 4^ 1 , ^ 1 O X o hH CO 1 o o co X 13 O co w 3 os h-1 Ol to to 4* Ol to 4^ 1 *j 1 O W o X ^ to 1 o o to X \ 1 o to X ui 3 M tO W co h-l Ol to -] o 4^ 4^ to 4^ ó hH o K co to ó o X o a w 3 0£ h-L Ol 00 to o 4* GO GO Ol 1 n i o X o o to X 1 o X Ol 0 3 H to ^ Ol 4^ o 4* to 00 Ol 1 o 1 o X co ó o to X Ol 1 o hH Cl Ul *1 V Ol to 1 1 Ol o O 4^ ?—» 00 4.O 1 X o o to X Ol 1 o X 0 3 M tO ^ 00 ^ Ol 4^. 00 to 4^ O 00 4^ 1 O * i n X 1 o o X Ol o Ol ui 3 dK ^ Ol -a o o 00 CD to Ol 1 O O X o o w Ol h X 0 3 D5 h-* Ol Ol 4*. 00 00 00' to Ol 1 o 1 o X 1 o o X 1 o X Ul 3 0^ ^ Ol -j o to 00 -a to 4^ l O o X 6 o X Ol 1 o X o 3 d^ K* Ol 00 00 to 00 <35 to 4^. 1 O n X 1 o o hH Ol 1 o to X Ol Ul 3 os H- Ol C5 O 00 Ol to 00 o ó' tr! 1 o o X ¦ r O X 0 3 0£ ^ Ol 00 00 Ol 00 4^ to 00 1 o 1 o X 1 o o X h # Ul 13 d^ H- Ol -a 05 -a 00 00 4^ dd •-j ó ffi o ffi co to 1 o o X «~1 3 1 o CO 3 Ul *i P OS OS 1 1 o O 00 to ^ dd •i i o X ¦o hH CO 1 O o lk Ol 1 o X o *1 p -3 1 1 4^ o O 00 h-i 4*. dd •-$ i o X o hH ^ to 1" O o hH Ol 1 o UJ Ol Ul ^ V 05 to 1 1 OS Ol o O 00 o 4^.W l-J 1 o X o K **_, to 1 o o hH i o ffi w M p 1 1 o o to CD 4^ O 1 O X 1 o o to X Ol 1 o X Ol 0 3 d^ H- Ol OO to 00 N3 00 4^ O i n X i o o X 1 o to X Ul 3 M tO h- Ol OS O CO to •a 4- O 1 o X hH 1 N /D a i 0 O co X «J 3 1 o co X 3 Ul 3 d£ h-1 Ol 00 00 O) to CT 4^ O 1 n X hH •1 N rfD a 6 n X i O w o 3 U£ h-' Ol CD 00 to Ol ^ n i o X hH 1 hi N rfD a i O O X i o to X Oi Ul 3 d£ h- Ol 4^ Ol -3 to 4^ 4^ O O X %s hH 1 N rfD a i O O X 1 o X Co W 3 d£ h-i Ol Ol 00 Oi to 00 4^ O 1 O X Ol 1 o o X 1 o X o 3 0LS h-' Ol OO 00 o to to 4^. o 1 O S V '6 o X i n co O) 3 d^ h- Ol Oi 00 05 to h-» 4^ O 1 o X Ol 1 o o X 3 1 o co X 3 Ul 13 d & h-L Ol 4^ Ol -3 to O 4 O i n X Ol 1 o o X 1 o Ol Ul a d g h- Oi Ol -j CD CD 4^ O h X n X to 1 o o X -J 13 i O co X 3 Ul 3 d£ ^ Ol 4^- Ci 00 hP O i O X o X w 1 o o X h X N O 3 OS h- Ol to OO 00 <] 4^. o 1 o X o X to 1 o o £ 1 o X Ul 13 CK ^ Ol Ol OO o 05 4^ O 1 O X O X co to 1 o n a i o co w 3 d^ h- Ol 05 O Ol 00 O i O X 1 o o X 1 o i? o 3 d£ H- Ol .00 to OO 4^ 00 O 1 o X 1 o O to X Ol 1 o £ Ul 3 0£ H- Ol 05 00 CO h-» to GO 4 Ol OS "^ o V\ 00 co107 9 1 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 * 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 2 4-N02 4-N02 4-N02 4-N02 4-N02 3-CFg 3-CF3 3-CF3 3-CF-a 3-CF3 3-CF3 3-CF3 3.5-CFs 3.5-CF3 3.5-CF3 3.5-CF3 3-CF3, 4-OC2H5 4-CN 4-CN 4-S02-CH3 4-S02-CH3 4-SO2-NH2 4-S02-NH2 4-SO2-NH2 4-COOCH3 4-COOCH3 4-COOCH3 4-OCH3 4-OCH3 4-OCH3 4-F 4-F 4-F 4-F 4-F 4-F 2-Cl 3-Cl 4-Cl 4-Cl 4-Cl 4-Cl 4-Cl 4-Cl 3 : -C4H9(n) -C4H9(n) -CH3 -CH3 -CH3 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -C4H9(II-rzed.) -C4H9(II-rzed.) -C4H9(II-rzed.) -C4H9(II-rzed.) -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH3 -CH3 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)3 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -C'H3 -CH3 -CH3 -C2H5 -C2H6 -C^5 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 4 -OC2H3 -OC2H3 -OC2H5 -OC2H6 -OCH3 -OCH3 -OC2H5 -OC3H7(n) -OCH3 -OC2H5 -oc2a -OC3H7(n) -OCH3 -OC2H5 -OC2H5 -OC3H7(n) -OC2H6 -OC2H5 -OC2H5 -OCH3 -OC2H5 -OCH3 -OC2H3 -OC2H5 -OCH3 -OC2H5 -OC2H5 -OCH3 -OC2H5 -OC2H5 -CH3 -CH3 -C2H5 -CH3 -C4H9(i) -CH3 -CH3 -CH3 -CH3 -CH3 -CH3 -C4H9(i) -CH3 -CH3 583 10 Tablica I c.d. 5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -CH3 -CH3 -C2H5 C3H7(n) -CH3 -C2H5 -C2H5 C3H7(n) -CH3 -C2H5 -C2H5 C3H7(n) -C2H5 -C2H5 -C2H5 -CH3 -C2H5 -CH3 -C2H5 -C2H5 -CH3 , -C2H5 -C2H5 -CHg -C2H6 -C2H5 -CH3 -C2H5 -C^ -C4H9(i) -C4H9(i) -C4H9(i).-C2H5 -C2H5 -C2H0 -c2ih -C4H9(i) -C2H5 1 -CH3 1 -C4H9(i) 6 S O S O s s s s s s 0 s s s 0 s s 0 s s s s s s s 0 s s s 0 s s 's s s 0 s s s s 0 s s 0 7 ng : 1.5680 n™ : 1.5428 Fp. 48—53°C Fp. 48—52°C Fp. 55—62°C n^4 : 1.5197 nj4 : 1.5126 n^4 : 1.5084 n^4 : 1.5171 n^4 : 1.5112 ng : 1.4865 ng : 1.5058 Fp. 56—60°C n^4 : 1.4856 n^4 : 1.4630 n^4 : 1.4831 n^1 : 1.5343 Fp. 49—51°C Fp. 64—67°C n^7 : 1.5620 Fp. 75—80°C Fp. 102—103°C Fp. 128—132°C Fp. 100—102°C Fp. 67—70°C ng : 1.5265 n^3 : 1.5444 n^8 : 1.5551 n" : 1.5447 ng : 1.5192 ng : 1.5565 ng : 1.5498 n^4 : 1.5454 n^4 : 1.5393 ng : 1.5282 ng : 1.5132 n^4 : 1.5725 Fp. 53—55°C ng : 1.5830 n^5 .: 1.5767 n^8 : 1.5313 ng : 1.5610 n^3 : 1.5715 ng : 1.5255?* Ol 4*.^ ^ CO * to ?U H-' ^ O w co co 00 co -a co Oi CO C71 00 ^ g to to to to to Oi , en to to to to to co co co co co o o o co O (CH co o H(C co O H(C co O o U co O H(C co o 0)H co O co o co o o o o 0 o Ul o to 1 Iz! w O to ó tU 2 O to 2 0 to 2 p a o to 2 o to o 2 o co o CO o co o co o *1 co o co o co o o o o o td wwo.oooooo o o a a o u o a o ffl o ffi o ffi O E o w o tu o ffl o ffi o w o ffi o W o ffi o w o ffl o w oooonooooooooooooooo W ffi !U W O O O O W K ffi !U ffi 5 W ffi ti! tU tu u tu tu HM HH HH HH HH CD h-1 I-H i-i N /D o l-H I-H •1 N rfD o H-1 1—1 *~i N /D ^ HH »-J N rfD O U to" n U to" O w to" nonooooo'00000 U K IU !U U W ^ ^ "^ ^ ^ ffi ffi o o o o tu tu tu tu /D ZD /D ZD tu tu n ffi n u o u o a o w o u o w o tu o u o K o ffi o u o o o o o tu tu tu tu o o o o o o o tu tu 'a tu tu tu co co HH co co co O U CO o tu co O U co O co o co O co O U CO o tu co O u o co ooonoono tuw^dtutututu^ coco HH co co co co HH O «*1 ooooooooooooooooooooooooooonooooooooonoo to *». to to u ** to kh *^ to^iu toiutotototototo to to ** *. to *». u tototototototoiu- to ^ to it». 4* hr4 HH WH )-r4 HH HH HH uLj h^ hri l-rl ^t4 l*T4 hr4 l-r4 ^t4 }^4 hr4 hr4 I*t4 rrA rri }-r4 )-M )-rt )-rt )-r4 ^r\ HH hri hirt h-r4 )-f4 )-r4 hr4 ^tA )t4 MH l"H hr^ HHHHHHHHHHHHHHco HHHHHHHHHHHHHHHH-HHHHHHHH^hHHHHHHHHHHHHHHHH^ O O O O to ^ tu to IU . !U U !U WWWWWOWWW'WOWWO"WWWWWW.WWWOWC0OW_WWWWW-WOWWC/3OWWW'WW *1 0 Cn "' •"" ""Oi CO Jii,_l,_i,_iJ:ib,-LH-»H-'H-il_LH-LQ0H-H-'H-' o o r - o Oi Oi Cn Oi cn Oi Oi ?£»• tO 4* O Oi Ol Oi 00 oi OS o O -3 co to O 3 3 3 3 3 3 S OS P OK 0£ OS OK OK Og OK t3 co co oi to co ^ o Ol 4* H-i CO CO h-» h-» 00 4* CO Ol O 0 o ^333333333333 p os os as os os 0'8 og os os dk as ag 3 l 3 os ag o Oi O O co Ol co o to Oi O to Ol Oi -j Oi Ol ^ O o Ol Ol Ol Ol Ol Ol tO Ol Oi Oi CO Oi CO H-» a* p a107 583 13 14 Tablica I c.d. 1 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 2 2-N02 4-NO2 4-NO2 3-Cl 3-Cl 3.4-C1 3.4-C1 2.5-C1 3.4.5-C1 3.4.5-C1 3.4.5-C1 3.4.5-C1 4-SCHg 4-SCH3 , 4-Cl 4-Cl 4-Cl 4-Cl 4-NO2 4-NO2 2-CH(CH3)2 H 2-CHg 3-CHg 4-SCHg 3-Cl 2.5-C1 3.4-C1 3.4.5-C1 3 -CH3 -C2H5 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH3 -CH3 -CH3 -CH3 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -C2H5* -C2H5 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH3 -CH3 -CH(CH3)2 -CH3 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH(CH3)2 -CH3 4 -OC2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -CH3 -C2H5 -C2H5 -C3H-7-n -C2H5 -C2H6 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C3H7-n -CH3 -CH3 -C2H5 -CH3 -CH3 -CH3 -CH3 -CH3 -CH3 -CH8 -C2H5 5 -C2H5 -OC2H5 -OC2H5 -OC2H5 -OC2H5 -OC2H5 -OC2H5 -OC2H5 -OCH3 -OC2H5 -OC2H5 -OC3H7-n -OC2H5 -OC2H5 -C3H7-n -C2H5 .-C2H5 -C2H5 -C2H5 -C4H9 izo -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 -C2H5 6 S S O O S O S S s s 0 s 0 s s s s s s 0 s s s s s s s s s 7 ng : 1.5680 Fp. 65—69°C Fp. 62—66°C n3-} : 1.5265 n^1 : 1.5531 n29 : 1.5370 n™ : 1.5615 n3-} : 1.5580 Fp. 79^-81°C Fp. 64—68°C Fp. 70—73°C n^4 : 1.5718 ng : 1.5518 ng : 1.5750 ng : 1.5717 ng : 1.5765 ng : 1.5671 ng : 1.5631 Fp. 61—66°C n^4 : 1.5590 n23 : 1.5494 Fp. 59—61°C n29 : 1.5622 ng : 1.5595 n£3 : 1.5938 Fp. 66—68°C ng : 1.5765 n2^ : 1.5784 Fp. 77—79°C Przyklady zastosowania.W próbach biologicznych, na których polegaja ni¬ zej przedstawione przyklady, postepowano wedlug nastepujacej metody: Nasiona chwastów lub roslin uprawnych wysiano w doniczkach i na powierzchnie ziemi natryskiwa¬ no w róznych dawkach preparaty wedlug.wynalazku sporzadzone w postaci proszków zwilzalnych. Po 4 tygodniach pozostawania w szklarni ustalono szkodliwe dzialanie na chwasty lub na rosliny uprawne wedlug schematu Bolle'go, przedstawione w tablieyII. \ Przyklad I. W,doswiadczeniu przeprowadzo¬ nym z zastosowaniem wyzej przedstawionej meto¬ dyki zwiazki z przykladu 8, 18 i 32 okazaly sie do¬ skonale skuteczne przeciwko widmu waznych szkodliwych traw. Nawet przy bardzo niskiej dawce Tablica II Schemat bonitacji wedlug Bolle'go (Nachrichtenblatt des Deutschen Pflanzenschutz- dienstes 16, 1964, 92—94).Liczba wartosci 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Szkodliwe dzialanie w % na chwasty 100 97.5 do < 100 95 do < 97.5 90 do < 95 85 do < 90 75 do < 85 65 do < 75 32.5 do < 65 0 do < 32.5 rosliny uprawne 0 0 do 2.5 2.5 do 5 5 do 10 10 do 15 15 do 25 25 do 35 35 do 67.5 67.5 do 100107 583 15 0,15 kg substancji aktywnej/ha osiagnieto jeszcze dobre dzialanie. Jako srodki porównawcze zastoso¬ wano: A = Alachlor = 2,6-dwuetyloanilid N-metoksy- -a-chlorooctanu.B = 0,0-dwuetylo-S-(N-izopropylo-N-fenylo)-kar- bamoilo-metylo-ditiofosfonian (por. opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 102 019, zwia¬ zekC). ' Obydwa zwiazki porównawcze byly znacznie slabsze niz wymienione substancje — tablica III.T a b 1 i c a III Liczby bonitacji chwastów Zwiazek nr 8 18 32 A (porów¬ nanie) B (porów¬ nanie) Dawka kg/ha substancji czynnej 2,5 0,6 0,15 2,5 0,6. 0,15 2,5 0,6 0,15 2,5 0,6 0,15 2,5 0,6 0,15 Rodzaje roslin ALM 1 1 3 1 1 1 1 1 2 5 7 1 4, i8 SAL 1 1 3 1 1 3 1 1 1 1 3 6 . 1 3 7 POA 1 1 5 1 1 1 1 1 1 1 • 1 3 1 3 8 LOM 1 1 1 1 1 2 1 1 3 1 1 5 1 4 8 ECG 3 ALM = Alopecurus myosuroides SAL = Setaria lutescens POA = Poa annua LOM = Lolium multiflorum ECG = Echinochloa crus-galli Przyklad II. W doswiadczeniu przeprowadzo¬ nym za pomoca wyzej przedstawionej metodyki zbadano selektywnosc srodków wedlug wynalazku w odniesieniu do roslin uprawnych. Srodki okazaly sie dobrze tolerowane przez liczne rosliny uprawne.W tablicy IV podano liczby bonitacji dla tych roslin uprawnych, które lepiej znosily preparaty wedlug wynalazku z przykladu 8, 18 i 32 lepiej niz srodek porównawczy Alachlor.Szczególnie nalezy wskazac na wazne uprawy bu¬ raka cukrowego i bawelny, w których zastosowanie srodka porównawczego Alachloru do zwalczania chwastów nie jest mozliwe. Ponadto okazalo sie, ze wyzej wymienione, tak samo jak i inne podane w przykladzie I nowe zwiazki sa dobrze tolerowane w licznych dalszych uprawach jak szpinak, slonecz¬ nik, ogórek, orzech ziemny^ fasola karlowa, soja, bób, len zwyczajny, pomidor i seleryr 16 Tablica IV Liczby bonitacji roslin uprawnych przy stosowanej ilosci 2,5 kg/substancji czynnej/ha 15 20 30 35 45 55.Rodzaj rosliny Burak cukrowy Bawelna Groch Marchew jadalna Rzepak Tyton Kapusta 8 3 5 .— 3 1 3 3 18 i 4 5 1 4 4 2 32 4 3 4 3 ' 2 2 2 Ala¬ chlor 7 7 8 7 5 i5 5 Przyklad III. W próbie szklarniowej napelnio¬ no ziemia doniczki o wysokosci 15. cm o zamknietym dnie i zasiano w nich Echinochloa-crus-galli lub ryz.Kilka dni pózniej, gdy rosliny zaczely wlasnie wschodzic, przesadzono oprócz tego 3 tygodniowe siewki ryzu do doniczek tego samego typu. Po kilku dniach, gdy zasiany ryz i chwast Echinochloa utwo¬ rzyly 1—2 liscie, napelniono wszystkie doniczki tak dalece woda, ze woda siegala 1—2 cm nad po¬ wierzchnie gleby. Do stojacej wody dodano nastep¬ nie preparaty proszków zwilzalnych substancji czynnych, przeprowadzone w zawiesine. 4 tygodnie pózniej ustalono oddzialywanie: Srodki wedlug wynalazku wymagaja zatem 0,08— —0,62 kg/ha do wystarczajacego zwalczania waznego w ryzu chwastu -Echinochloa crus-galli (wystarcza¬ jace zwalczanie: stopien 4 = 90% dzialanie), po¬ dwójna dawka byla tolerowana przez ryz bez za¬ strzezen. Srodek porównawczy C (Butachlor = C, N-(butoksymetyloj-2-chloro-2', 6'-dwuetylo-acetani- lid) byt natomiast skuteczny dopiero w znacznie wyzszych dawkach* Tablica V Liczby bonitacji 65- Zwiazek nt 1 1 4 7 8 16 30 kg/ha 2 1,25 0,6 0,3 0,3 0,15 0,08 0,3 0,15 0,08 0,6 0,3 0,15 1,25 0,6 0,3 Ryz przesa¬ dzony 3 3 2 - 1 3 2 1 . 7 6 2 1 1 1 3 2 1 Ryz za¬ siany 4 4 2 1 3 2 1 7 6 2 1 1 1 2 2 1 Echino¬ chloa 5 | 2 3 4 3 3 4 2 3 4 3 4 6 2 3 317 Tablica I c.d. 1 a 32 45 6 10 17 18 31 47 C (porów¬ nania) 2 0,3 0,15 0,08 1,25 0,6 0,3 0,6 0,3 0,15 1,25 0,6 0,3 0,62 0,31 0,15 0,15 0,08 0,04 1,25 0,62 - 0,31 1,25 0,62 0,31 2,5 1,25 0,62 3 6 ,2 1 3 2 1 2 1 1 1 1 1 2 2 1 4 3 1 2 1 1 4 2 1 3 v 2 1 ,4 4 2 1 3 2 2 3 1 1 1 1 1 3 2 1 3 1 1 2 1 1 3 2 2 2 2 - 1 5 1 3 4 5 2 3 4 2 3 4 2 3 4 3 3 4 3 3 6 3 4 6 ' 3 <3 4 3 5 8 Przyklad IV. W próbie przeprowadzonej we¬ dlug wyzej przedstawionej metodyki okazalo sie, ze zwiazki z przykladu 88 i 89 sa dobrze skuteczne przeciw niektórym waznym szkodliwym trawom.Niszczyly one szkodliwe trawy przecietnie lepiej niz srodek porównawczy A.Tablica VI Liczby bonitacji chwastów Zwiazek nr 88 89 A (porów¬ nanie) Dawka kg/ha substancji czynnej 2,5 0,6 0,15 2,5 0,6 0,15 2,5 0,6 0,15 Rodzaje roslin ALM 3 5 7 1 4 8 5 8 9 DIS 1 5 8 1 2 7 3 3 8 SAL 1 2 6 1 2 6 1 • 4 8 ALM = Alopecurus myosuroides DIS = Digitaria sanguinalis SAL = Setaria lutescens 583 18 Przyklad V. W próbie przeprowadzonej za po¬ moca wyzej przedstawionej metodyki okazalo sie, ze zwiazek z przykladu 90 ma bardzo dobra sku¬ tecznosc przeciwko widmu waznych szkodliwych 5 traw. Zwiazek z przykladu 90 przewyzszal wyraznie porównawczy srodek chwastobójczy A pod wzgle¬ dem dzialania na trawy — tablica VII.Tablica VII. io Liczby bonitacji chwastów Zwiazek nr 90 A (porów¬ nanie) Dawka kg/ha substancji czynnej 2,5 0,6 0,'l5 2,5 0,6 0,15 ALM 1 1 8 2 6 8 SAL 1 1 1 2 3 8 ECG 1 2 5 1 4 8 DIS 1 1 1 2 7 9 ALM = Alopecurus myosuroides SAL = Setaria lutescens ECG = Echinochloa crus-galli DIS = Digitaria sanguinalis Przyklad VI. W próbie selektywnosci prze¬ prowadzonej za pomoca wyzej przedstawionej me¬ todyki zwiazki z przykladu 88 i 89 jak równiez 90 byly dobrze tolerowane przez duze widmo roslin uprawnych. Przy tym wymienione substancje czynne byly jednoznacznie tolerowane przez buraka cukro¬ wego, salate, bawelne, groch, bób, kapuste, ogórek, pomidor, tyton, marchew jadalna i lucerne (boni¬ tacje do stopnia 4), natomiast srodek porównawczy A nie byl tolerowany. Oprócz tego zwiazki z przy¬ kladu 88 w owsie zwyczajnym jak równiez 89 i 90 w szpinaku byly dobrze tolerowane w przeciwien¬ stwie do srodka porównawczego A. Te same dawki substancji czynnych wedlug wynalazku byly oprócz tego tolerowane przez slonecznik, rzepak, orzech ziemny, soje, fasole karlowa, selery i len.Tablica VIII Liczby bonitacji roslin uprawnych przy stosowanej ilosci 2,5 kg/h substancji czynnej/ha Rodzaj rosliny Owies zwyczajny Burak cukrowy Salata Bawelna Groch Bób Kapusta Ogórek Pomidor Tyton Marchew jadalna - Szpinak Lucerna 88 3 3 1 1 3 2 3 3 2 3 2 — 3 89 2 2 2 1 4 3 3 2 3 4 4 3 90 _ 2 3 1 3 3 2 2 3 1 1 4 4 Alachlor 7 6 8 5 6 8 7 9 7 8 9 8 8107 583 19 Przyklad VII. W doniczkach o zamknietym dnie wysiano ryz (jako rosline uprawna) i Echino- chloa (jako chwast). Kilka dni pózniej, gdy rosliny zaczely wlasnie wschodzic, napelniono wszystkie do¬ niczki tak dalece woda, ze woda znajdowala sie 5 okolo 1 cm nad powierzchnia gruntu. Do stojacej wo¬ dy aplikowano nastepnie substancje czynne wedlug wynalazku.. 4 tygodnie po traktowaniu znaleziono, ze substancje te mialy doskonale dzialanie prze¬ ciwko chwastowi trawiastemu Echinochloa, podczas io gdy ryz znosil to traktowanie bardzo dobrze — ta¬ blica IX." Tablica IX Wynik próby selektywnosci w ryzu (liczby bonitacji) Zwiazek nr 88 89 Dawka substancji czynnej kg/ha 1,25 0,62 0,31 1,25 0,62 0,31 Ryz 1 1 1 3 2 1 Echino¬ chloa 2 3 5 2 3 4 Przyklad VIII. W próbie przeprowadzonej analogicznie jak w przykladzie I i II okazalo sie, ze substancje czynne z przykladu 88 i 90 sa w dziala¬ niu chwastobójczym tak samo dobre, a nawet lepsze niz substancja porównawcza D, to znaczy O-etylo-S- -(N-metylo-N-fenylo)-karbamoilometylo-(chloro- metylo-ditiofosfonian), por. niemiecki opis patento¬ wy OS nr 2 320 371, jednakze pod wzgledem selek¬ tywnosci lub ochrony wymienionych roslin upraw¬ nych (tablica X) wyraznie przewyzszaja substancje porównawcza D.Tablica X Przedwzejscie, dzialanie i selektywnosc, liczby bonitacji Zwiazek nr Chwasty: Digitaria sangui- nalis Echinochloa 1 crusgalli Setaria lutescens Rosliny uprawne: Salata przesa¬ dzona Kapusta biala glowiasta przesa¬ dzona Soja Ogórek Lucerna Bawelna 1 96 2,5 10,62 1 1 1 3 3 1 2 4 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 | lo.lc 1 6 1 1 1 1 1 1 1 , 88 2,5 1 1 1 1 3 "1 3 3 1 0,62|0,15 2 4 .2 1 1 1 2 2 1 8 8 6 1 1 1 ' 1 , li 1 0 . 2,5 |0,62|0,15 1 1 1 8 6 5 8 7 6 1 2 4 3 3 3 4 2 3 8 8 8 1 2 1 3 1 1 1 20 Przyklad IX. Zbadano wieksza liczbe zwiazków wedlug wynalazku metody opisanej w przykladzie I na chwastach. W tablicy XI podano dzialanie tych substancji na Echinochloa crus-galli (ECG), dziala¬ nie na inne chwasty bylo podobne. 15 20 25 35 50 55 65 Zwiazek nr Tablica Dzialanie na XI ECG) 2,5 4 6 7. 16 17 20 22 23 24 26 30 31 44 45 47 '53 54 55 56 57 59 60 61 86 87 97 100 102 110' 127 128 136 147 41 95 29 15 43 14 42 12 160 162 163 161 129 148 150 149 152 151 171 155 156 1 - l ' 2 *¦ 0,6 3 1 1 \ 2 1 2 1 3 2 1 2 3 2 2 9 8 2 1 1 3 7 4 4 8 2 2 3 2 7 5 2 2 0,15 kg/ha 7 3 1 2 3 5 6 2 6 4 3 5 4 6 6* 9 9 8 8 7 8 9 8 9 9 7 5 4 5 9 8 8 3 5 8 1 1 1 1 1 8 8 2 1 9 1 1 2 2 2 1 2 9107 583 21 Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera zwiazek o ogólnym wzo¬ rze 1, w którym R oznacza jednakowe albo rózne rodniki z grupy obejmujacej chlorowiec, grupe alki¬ lowa o 1—4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—2 atomach wegla, grupe chlorowcoalkilowa o 1—2 atomach wegla, grupe N02, S02CH3, S02NH2, 22 -COOCHg, CN, Ri i R3 oznaczaja grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, R2 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe CH2C1 albo grupe al¬ koksylowa o 1—6 atomach wegla, z tym, ze R2 nie moze oznaczac grupy alkoksylowej, jesli (R)n ozna¬ cza grupe alkilowa, x oznacza tlen albo siarke i n oznacza liczbe calkowita 1—3, obok stalych i cieklych nosników oraz' znanych substancji po- wierzchniowoczynnych.WZÓR 1 CH3 O S.I II II —N— C-CH2-S- P(OCH3)2 WZÓR 2 CH3 O S I II II N N C-CH2-S-P (OCH3)2 WZÓR 3107 583 (R)n l N-C-CH2-R4 O WZÓR 4 R, X / RoO P-R.WZÓR 5 LDA — Zaklad 2 — zam. 607/80 — 90 egz.Cena 45 zl PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera zwiazek o ogólnym wzo¬ rze 1, w którym R oznacza jednakowe albo rózne rodniki z grupy obejmujacej chlorowiec, grupe alki¬ lowa o 1—4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—2 atomach wegla, grupe chlorowcoalkilowa o 1—2 atomach wegla, grupe N02, S02CH3, S02NH2, 22 -COOCHg, CN, Ri i R3 oznaczaja grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, R2 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe CH2C1 albo grupe al¬ koksylowa o 1—6 atomach wegla, z tym, ze R2 nie moze oznaczac grupy alkoksylowej, jesli (R)n ozna¬ cza grupe alkilowa, x oznacza tlen albo siarke i n oznacza liczbe calkowita 1—3, obok stalych i cieklych nosników oraz' znanych substancji po- wierzchniowoczynnych. WZÓR 1 CH3 O S. I II II —N— C-CH2-S- P(OCH3)2 WZÓR 2 CH3 O S I II II N N C-CH2-S-P (OCH3)2 WZÓR 3107 583 (R)n l N-C-CH2-R4 O WZÓR 4 R, X / RoO P-R. WZÓR 5 LDA — Zaklad 2 — zam. 607/80 — 90 egz. Cena 45 zl PL PL