PL105939B1 - Srodek owadobojczy i roztoczobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobój¬ czy i roztoczobójczy zawierajacy jako substancje czynna nowe estry alkoksypiryimidymylowych kwa¬ sów tionofosfonoiwych.Wiadomo, ze estry alkilo- i alkoksy-pirymidyny- loiwe kwasów tionofosforowych, np. ester 0,0-dwu- etylo-O-[2-izopropylo-4-metylopirymidynyIowyh(6) ] i OjO-dwumetylo-O-^-etylo^-etoksypirymidynyIo¬ wy-<6)] kwasu tionpfosforowego maja dzialanie owadobójcze i roztoczobójcze (opisy patentowe Sta¬ nów Zjednoczonych Ameryki 2754 243 3 862 188).Stwierdzono, ze nowe estry alkoksypirymidyny- lowe kwasów tionofosfomowych o wzorze 1, w któ¬ rym R i R3 oznaczaja takie same lub rózne rod¬ niki alkilowe, R1 oznacza rodnik fenylowy lub alki¬ lowy i R2 oznacza rodnik alkilowy, grupe alkoksy- lowa, alkilotio lub dwualkiloamiinowa, maja dosko¬ nale dzialanie owadobójcze i roztoczobójcze.Nowe estry alkoksypirymidynylowe kwasów tio- nófostfonowych o iwzonze 1 otrzylmuije sie przeiz reakcje halogenków estrów kwasów tionofosfono- wych o wzorze 2, w którym R i R1 maja wyzej podane znaczenie i Hal oznacza atom chlorowca, korzystnie chloru, z 4-hyclroksy-6-alkoksypiirymi- dynami o wzorze 3, w którym R2 i R3 maja wyzej podane znaczenie, ewentualnie wobec akceptora kwasu lub ewentualnie z solami metali alkalicz¬ nych, metali ziem alkalicznych lub solami amino¬ wymi 4-hydroksy-6-alkotosypdrymlidyin o wzorze 3 i ewentualnie w srodowisku rozpuszczalnika lub rozcienczalnika.Otrzymane sposobem wedlug wynalazku estry alkoksypirymidynylowe kwasów tiono^osfonawych maja znacznie lepsze dzialanie owadobójcze i roz- toczobójicze niz znane estry pirymidynylowe kwa¬ sów tionofosforowych o analogicznej budowie i ta¬ kim samym kierunku dzialania. Stanowia one za¬ tem cenne wzbogacenie techniki.W przypadku stosowania 2-etoksy-4-hydroksy-6- -izopropoksypirymidyiny i chlorku kwasu O^nipro- pylotionoetanofosfonowego, jako zwiazków wyjs¬ ciowych, przebieg reakcji przedstawia podany schemat.Stosowane zwiazki wyjsciowe przedstawiaja ogól¬ nie wzory 2 i 3. We wzorach tych R i R3 oznaczaja takie same lub rózne rodniki alkilowe o 1—6, zwlaszcza 1—4 atomach wegla, R1 oznacza rodnik fenylowy lub prosty lub rozgaleziony rodnik alki¬ lowy o 1—4, zwlaszcza 1^3 atomach wegla i R2 oznacza prosty lub rozgaleziony roidiiik alMlowy o 1—6, zwlaszcza 1—4 atomach' wegla, grupe alko- ksylowa wzglednie alkilotio lub dwualkiloamino- wa o lt-^4, zwlaszcza lf-^3 atomach wegla w rodni¬ kach alkilowych.Halogenki kwasów tionofosfonowych o wzorze 2 stosowane jako zwiazki wyjsciowe sa znane i mozna je wyltworzyc w znamy sjposób.' Na przyklad stosuje sie chlorki kwasów: O-me- tylo-, 0-etylo-, O-nHpropylo-, O-izo-propylo-, O-n- 105 939I ibutylo-, 0-izo4utylo- HO-II-rzed-butylometano-, lub -etano-, -n-propano-, -izopropano-^ n-nbutano-, nizo-butano-, -Il-irzed-butano-, -Il-rzed-butano- i -fenylotionofosfonowegSo'.Stasowane jako zwiazki Wyjsciowe 4-hydroksy- -6-alkbsypirymidyiny o wzorze 3 sa w wiekszosci znane i mozna je wytworzyc wedlug sposobów po¬ danych w literaturze i(np. opisy patentowe RFN nr 2412 854 i 2 412903).Na przyklad stosuje sie: 2-metylo-6-metoksy-, 2^metyla-S-etoksy-, 2-metyk)-6-n-propoksy-, 2-me- tylo-8-iizoipropoksy-, 2^metylo-6-n4ultoksy-, 2-me- tylo-6-izo-butoksy-, 2-etylo-6-II-rzed4utoksy-, 2- -etylo-6-II-rzedHbutoksy-, 2-n-propylo-6-imetoksy-, 2-n-propylo-6-etoksy-, 2-n-propylo-6-n-propoksy-, 2-n-piropylo-B"-izo-propoksy-, 2-n-propylo-6-n-bu- toksy-, 2-n-propylo-64zo-butoksy-, !2-n-propylo-6- -Il-rzed-butoksy-, 2-n-propylo-6-III-rzed-butoksy-, 2-izoHpropyIo-6jmetoksy-, 2-izo-propylo-6-etoksy-, 2nizonpropylo-6-n-proipoksy-, 2-izopropylo-6-etoksy-, 2-izo-propylo-6-propoksy-, 2-iizo-propylo-6-izo-pro- poksy-, 2^izonprOjpylo-6^nHbutoksy-, 2-izo-piropylo<-6- -izobutoksy-, 2-izo-propylo-6-II-rzed-butoksy-, 2^ 4z0npropylo-6-III-rzed-toutoksy-, 2Hn-butyilo-6-me- toksy-, 2-n4utylo-6-etoksy-, 2-nnbutylo-6-n-propo- ksy-, 2-anbuity'lo-6-izo-npropoksy-, 2-n4utylo-6~n- butoksy-, 2-n4utylo-6-izo-buitoksy-, 2-n-butylo-6- -H-rzed-butoksy-, 2-n-buty:k-6-IIlHrzed-butoksy-, 2-izo-butyiio-6Hmetoksy-, 2^izo-butylo-6-etoksy-, 2- -izo-ibutylo-6-nipropoksy-, 2-izo-butylo-^-izo-pro- poksy-, 2-izo-butylo-dnn-butioksy-, 2Hizo-butylo-6- -izo-butoksy-, 2-izo-foutylo-6-IlHrzed-ibutoksy-, 2- izó-butylo-6-III-rzed-ibutoksy-, 2-II-rzed-butylo-6- -metoksy-, 2-II^rzed-tbutylo-6-etoksy-, 2-n-rzednbu- tylo-6-n-propoksy-, 2-H-rzed-butylo-6-izo-propo- ksy-, 2-IlHrzedHbutylo-6-n-butoksy-, 2-II-rzed-buty- lo^6-izo-butoksy-, 2-H-rzedHbutylo-6-II-irzed-buto- ksy-, 2-n^zed^butylo^-niHrzednbutoksy-2-III-rzed- -butylo-6-metoksy-, 2-III-rzed4utylo-6-etoksy-, 2- -III-rzedHbutylo-6-n-propoksy-, '2-III-rzed-butylo- -6-iiio^proipoiksy-, 2-IIInrzejdHbiutylio-6-n^buitctoy-, 2- -III-rzedHbuftylo-6-izo4utoksy-, 2-IH-rzejd-butylo- -6-II-rzedHbutoksy-, 2-UI-rzedHbutylo-6-ni-rzed- -butoksy-, 2,6^d!Wumetoksy-, 2-metoksy-6-etoksy-, 2-metoksy-6-n-propoksy-, '2Jmetoksy-6-izo-pa:opo- ksy-, 2-metoksy-dHnHbu)toksy-, 2Hmetofcsy-(Mzo-bu- toksy-, 2-inetoksy-8-iII-rzedHbutoksy-, 2-meitoksy-d- -ni-rzed^uitoksy-2-etoksyH6-meitoksy-, 2,6^dwueto- ksy-, 2-e,toksy-6HnHprofpofcsy-i 2-etoifcsy^4zo-p!ropo- ksy-, 2^etoksy-6-n4)utoksy-, 2-etoksy-64zo-buto- ksy-, 2-e4oksyj6-IiI,-rzejd^buitoksy-, 2-etoksy-6-III- -rzed-butoksy-, 2-n-prQpoksy-6-imetoksy-, 2-propo- ksy-6-etoksy-, 2,6^dwuHn-ipropoksy-, 2-nnproipoksy-, 6-izo-própoksy-,i 2-nipropoksy-6-n-ibutoksy-, 2-n- -propoksy-6-dzo-ibutoksy-, 2-izo-propoksy-6-imeito- ksy-, 2-izoTpro,poksy-6-etoksy-, 2-izo-piropoksy-6-n- -propoksy-, 2,6-dwunizo-propoksy-, 2-izo-propoksy- -6-n-butoksy-, 2-izo-propoksy-6^izoHbutoksy-, !2*izo- -proipoksy-6nll-rzed^bu(toksy-, 2-izo-propoksy-&-III- -rzed-butoksy-, 2-nietylotio-6^metoksy-, 2-metylo- tio-6-etoksy-,• 2-mstylotio-6-nHpropoksy-, 2-metylo- tio-6-izo-propoksy-, 2-me4yilo:lflo-fi-n4utoksy-, 2-nie- tylc^io^-izo^Dutoksy^Jmetylotio-S-II-rzedHbuto- ksy-, 2^etylotio-6^HI^rzed-fbutoksy-, 2^tylotio-6- -metoksy-, 2^etylotdo-6-etoksy-, 2-etylotio-6-n-pro- 939 4 poksy-, 2-etylotio^6-izo^butoksy-, 2-etylotio-6JII- rzednbutoksy-, 2-etylotio-6-ni^rzed-buttoksy-, 2^n- -propylotio-6^metoksy-2-n^Topylotio^6-etoksy-, 2- -n-propylotio-6-n-propoksy-, 2-n^própylotio-6-izo- • -propoksy-, 2-in-propylotio-6-n-butoksy-, 2-n-pro- pylotio-6-izo-butoksy-, 2Hpropylotio-6-II-rzed-buto- ksy-, 2-nnpropylotio-III-rzed^buito'ksy-, 2-rizo-propy- lotio-6-nietoksy-, 2-izo^propylotio-6-etoksy-, 24zo- propylotio-6-n^propoklsy-, 2-iizo^prcipylotio-6~iiz M poksy-, 2-izo-propylotio-6^n-buitoksy-, 2^izo-propy- lotio-6nizo^butoksy-, 2- ksy-, 2-azo-propylotio-6-III-rzejdHbutoksy-, 2-dwu- metyloamino-6Hrnetoksy^2^dwuinetyloamiiio-6-eto- ksy-, 2-dwumetyloamino-6-nHpropoksy-, 2^diwume- ll tyloamino-6-izoipropoksy-, 2-dwumetyloamino-6-n- -butoksy-, 2-dwumetyloamino-$-izo-burt;oksy-, 2- -dwumetyloamino-II-rzed-bultoksy-, 2Hdlwumetylo- amino-6-IH-rzed4utoksy-, 2-dwuetyloamiino-6-n- - -dwuetyloamino-6-n^butoksy-, 2-dwue£ylqamino-6- -izo-butoksy-, 2-dwuetyloamino-6-IJ^rzed-butoksy- lub 2-diwuetyloaniino-^-III-rzed-ibultoksy-4-hydro- ksypirymidyne.Spos6b moznia prowadzic korzystnie w odpowied- nich rozpuszczalnikach lub rozcienczalnikach. Prak¬ tycznie mozna stosowac wszystkie obojetne roz¬ puszczalniki organiczne zwlaszcza alifatyczne i aro- ¦- matyczne ewentuiallmie chlorowane wegloiwodory, inp. benzen, toluen, ksylen, benzyne, chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek wegla, chlorobenzen lub etery np. eter etylowy, butylowy, dioksan, ponadto ketony np. aceton, metyloetyloketon, metyloizopro- pyloketon i metyloizobutyloketon oprócz tego ni¬ tryle np. acetonitryl i propiionitryl.Jako akceptory kwasu miozlna stosowac wszyst¬ kie akceptory kwiasu zwlaszcza weglany i alkoho¬ lany metali alkalicznych, np. [weglan, metylian lub etyilain sodu i potasu, adifaitycfene, airomatycane luib heterocyklliczne aminy np.: trójletyloamine, trójjime- 40 tyiloamdne.^ d|wiulmetylJ)oaniJline, dlwuimeltylLoibeinzyilio- aminey pdiryidyine^ Reakcje prowadzi sie w szerokim zakresie tem¬ peratur. Na ogól reakcje prowadzi sie w tempera¬ turze 0—lllO°C, korzystnie 2Q—GQt°C i zwykle pod 4* cisnieniem normalnym. Przy przeprowadzaniu spo¬ sobu stosuje sie substancje wyjsciowe przewaznie w stosunku równomolowym. Nadmiar jednego lub drugiego reagentu nie daje istotnych korzysci.Reagenty laczy sie przewaznie w jednym z po- 50 danych rozpuszczalników, wobec akceptora kwasu i w celu zakonczenia reakcji miesza sie przez jed¬ na lub kilka godzin w podwyzszonej temperaturze.Nastepnie chlodzi sie mieszanine reakcyjna, dodaje sie rozpuszczalnik organiczny np. toluen, wmiesza- nine kilka razy wytrzasa sie z woda, faze orga¬ niczna oddziela sie, osusza i oddestylowuje roz¬ puszczalnik pod zmniejszonym cisnieniem.Nowe zwiazki otrzymuje sie w postaci olejów, które destyluda z (rozkladem, mozna je jednak 60 uwolnic od resztek sklladników lotnych i tym sa- myjm oczyscic przez tak zwane poddestytówanie to jest dluzsze ogrzewanie do umiarkowania pod¬ wyzszonej temperatury w cisnieniu zmniejszonym.Do ich charakterystyki sluzy wspólczynnik zala- 65 mania swiatla.5 105 939 6 Jak juz podano estry alkoksypirymidynylowe kwasów tionofosfonowych wykazuja doskonale dzialanie owadobójcze, raztoczobójcze. Dzialaja one nie tylko na szkodniki roslin, szkodniki sanitarne i przechowalniane, lecz równiez na wystepujace w weterynarii pasozyty zwierzat lektopasozyty (np. pasozytujace larwy much i swierzbowce).Przy nieznacznej fitotoksycznosci dzialaja one doskonale na owady o narzadzie gebowym ssacym i gryzacym. Z tego wzgledu mozna je stosowac z dobrym wynikiem w postaci srodków szkodniko- bójezyich w ochronie roslin, w higienie i przecho¬ walnictwie.Substancje czynne dobrze tolerowane przez ros¬ liny i nieznacznie toksyczne dla stalocieplnych na¬ daja sie do zwalczania szkodników zwierzat, zwlaszcza owadów i pajeczaków wystepujacych w lesnictwie, ochronie materialów i higienie. Dzia¬ laja one na owady podatne i odporne oraz na wszystkie lub poszczególne stadia rozwojowe. Do tych szkodników naleza: z rzedu Isopoda np. Omisdus aseJta, Armaddlilidium vulgare, Porcellio ascaber; • z rzedu Diplopóaa np. Blaniulus guttulatus; z rzedu Chilopoda np. Geophilus carpophagus, Scu- tigera spec; z rzedu Symphyla np. Scutigerella immaculata; z rzedu Thysanura np. Lepisma saccharina; z rzedu Collembo]® np. Onychiurus armatus; z rzedu Orthoptera np. Blatta orientalis, Peripla- neta americama, Leucophaea maderae, Blaititela germanica, Acheta domesticus, Gryllotalpa spp., Locusta migratoria migatorioides, Melanoplus dif- ferentialis, Schistocerca gregaria; z rzedu Darmaptera np. Forficula auricularia; z rzedu Isoptera np. Reticulatermes spp.; z rzedu Anoplura np. Phylloxiera vastatrix, Pemp- higus spp., Pediculus huimanus corporis, Haemato- pinus spp., Linognathus spp.; z rzedu Mallophaga np. Trichodectes spp., Dama- linea spfe).; z rzedu Thysanoptera np. Hercinothrips femoralis, Thrips tabaci; z rzedu Heteroptera np. Eurygaster spp., Dysder- cus intermedius, Piesma guacLrata, Cimex lectuia- rius, Rhodnius prolixiuis, Triajtoma spp,; z rzedu Homoptera np. Aleurodes brassicae, Bemi- sia tabaci, Trialetfrodes vaporariorum, Aphis gos- sypii, Breyicoryne brassicae, Cryptomyzus ribis, Doralis fabae, Doralis pomi, Eriosoma lanigerum, Hyalopterus arundinis, Maorosiphum avenae, My- zus spp., Phorodon humuli, Bhopalosiphum padi, Empoasca spp., Euscelis bilobatus, Nephotettix cincticeps, Lecanium corni, Saissetda oleae, Laodel- phax striatellus, Nilaparvata lugens, Aonidiella aurantii, Aspidiotus hederae, Pseudococcus spp., Psylla spp.; z rzedu Lepidoptera np. Pectinophora gossypiella, Bupalus piniarius, Cheimatobia brumata, Lithoc- colletis blamcardella, Hyponomeuta padelia, Plufceflla maculipemnis, Maliacosoma neulsltria, Euproctis chry- sorrhoea, Lymantria spp., Bucculatrix thurberiella, Phyllocnistis cttrella, Agrotis spp., Euxca spp., Fel- tia spp., Earias insuiane, Haliothis spp., Laphygma exigua, Mamestra brassicae, Panolis flammea, Prodenia litura, Spodoptera spp., Trichoplusia ni, Carpocapsa pomonella, Pieris spp., Chilo spp., Py- rausta mubilalis, Ephestia kuenniella, Galleria mel- lonella, Cacoecia podana, Capua reticulana, Chori- stoneura fumiferana, Glysda ambiguella, Homona magnarikna, Tortirix yiridana, Aus der Ordnung der Coleoptera np. Anobium punctatum, Rfttao- pertha dominica, Bruchidius obtectus, Acanthos- celides obtectus, Hylotrupes bajulus, Agetya&tica !0 alni, paptinotarsa decenlineata, Phaedon cochlea- riae, Diabrotica spp., Psyiliodes chyrsocephala, Epi- lachna, va rinamensLs, AnthonomuSBpp., Siitophilus spp^OtioT- rhyinchus sulcatus, Cosmopolites sordidup, Ceuthonr- i*' hynchus assimilie, Hypera postica1, Dermes/tels spp., Trogoderma spp., AnthTenus spp., Aititajgenus sipp., Lyctus spp., MeHgethes aeneus, Ptinms spp., Niptus hololeucus, Gibbium psylloides, Tribolium spp., Tenebrio moJitor, Agriotes sppM Gonoderus spp., h Melolontha melolontha, Amphimallon solstitialis, Costelytra zealandica; ' z rzedu Hymenoptera np. Diprion spp., Hoplocam- pa spp., Lasius spp., Monomorium phareonis, Vas- pa spp.; 2« z rzedu Diptera np. AedeS ^pp., Anopheles spp., Culex spp., Efrosophila melanogaster, Musca spp., Fennia spp., Callipihora erythrocephala, LuciMa spp., Ghrysomyia spp., Guterebra spp., Gastroptii- lus spp., Hyppobosca spp., Stomoxys spp., Cestrus spp., Hypodermai spp^ Tabamros spp., Taannda spp., Bibio hortulanus, Oscinella frit, Phorbia spp., Pe- gomyla hyoscyami, Ceratitis capitata, Dacus oleae, Tipula paludosa; z rzedu Siphonaptera np. Xenopsylla cheopis, Cera- tophyllus spp.; z rzedu Arachnida np. Scorpio maurus, Latrodectus mactans; z rzedu Acarina np. Acarus siro, Argas spp., Omit- hodoros spp., bermanyssus gallinae^ Eriophyes ri- 43 bas, Phyllocoptruta oleiyora, Boo^hilus spp., Rhi- picephalus spp., Amblyomma spp., Hyalomma spi^, Ixodes spp., Bsoropites spp., Chonopteis spp., Sar- coptes spp., TarsonemuB spp., Bryobia praetiosa, Panohychus spp. Tetranychus spp. 45 Stosowanie substancji czynnych otrzymanych sposobem wedlug wynalazku prowadzi sie w po¬ staci preparatów handlowych lub przygotowanych z nich preparatów roboczych.Zawartosc substancji czynnej w preparatach ro- 50 boczych przygotowanych z preparatów roboczychv moze wahac sie w szerokich granicach. Stezenie substancji czynnej w preparatach roboczych moze- wynosic 0,0000 0,01—10P/» wagowych. Sposób stosowania zalezy oB 53 postaci preparatu roboczego.\W przypadku stosowania do zwalczania szkod¬ ników sanitarnych i przechowalnianych substancje czynne odznaczaja sie doskonalym dzialaniem po¬ zostalosciowym na drewnie i glinie oraz dobrze 50 odpornoscia na alkalia na podlozach wapiennych.Substancje czynne mozna przeprowadzic wawykie preparaty w postaci roztworów, emulsji, proszków zwilzalnych, zawiesin, proszków, proszków pyli- stych, pianek, past, proszków nwpuEzczalnyeh, 55 granulatów, aerozoli, koncentratów zawiesinowo-T 105 939 s -emulsyjnych, proszków do zaprawiania nasion, wprowadzic do substancji naturalnych i sztucznych impregnowanych substancja czynna, mikrokapsu- lek w substancjach polimerycznych, otoczek na¬ sion, do preparatów do odymian takich jak ladun¬ ki i swiece dymne oraz preparatów stosowanych w sposobie LUV. iPreparaty otrzymuje sie w znany sposób, np. przez zmieszanie substancji czynnych z rozrzedzal- nikami to jest cieklymi rozpuszczalnikami, skrop¬ lonymi pod cisnieniem gazami i/lub stalymi nosni¬ kami, ewentualnie stosujac substancje powierzch¬ niowo czynne takie jak emulgatory i/lub dysper- gatory i/lub srodki pianotwórcze.IW przypadku silosowania wody jako rozcienczal¬ nika mozna stosowac np. rozpuszczalniki organicz¬ ne sluzace jako rozpuszczalniki pomocnicze.Jako ciekle rozpuszczalniki mozna stosowac za¬ sadniczo: zwiazki aromatyczne, np. ksylen, toluen, benzen lub alkilonaftaleny, chlorowane zwiazki aromatyczne lub chlororwane weglowodory alifa¬ tyczne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny, lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub parafiny np. frakcje ropy naftowej, alkohole, takie jak butanol lub glikol oraz ich etery i estry, ketony, takie jak oceton, metyloetyloketon, metyloizobutyloketon, lub cyklo- heksanon, rozpuszczalniki o duzej polarnosci, takie jak diwumetyloformamid i sulfotlenek dwumetylo- wy, oraz wode; przy czym skroplonymi gazowymi rozcienclzalinikalmi lub nosnikami sa ciecze, które w normalnej tem|peraturze i normalnym cisnieniu sa gazami, np, gazy aerozolotwórcze takie jak chlorowcoweglowodory, oraz butan, propan, azot i dwutlenek wegla. Jako stale nosniki stosuje sie naturalne; maczki mineralne, takie jak kaoliny, tlenki glinu, talk, kreda, kwarc atapulgit, mont- morylonif lub diatomit i syntetyczne maczki nie¬ organiczne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stopniu rozdrobnienia, tlenek glinu i krzemiany.Jako stale nosniki dla granulatów stasuje sie kruszone i frakcjonowane naturalne mineraly takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sapdolit, dolomit oraz syntetyczne granulaty z maczek nieorganicznych i organicznych oraz granulaty z materialu orga¬ nicznego np. opilek tartacznych, lusek orzecha ko¬ kosowego, kolb kukurydzy i lodyg tytoniu. Jako emulgatory i/lujb substancje pianotwórcze stosuje sie emulgatory niejonoitiwóircze i anaonoiwe takie jak estry poljtlenku i kwasów tluszczowych, etery po- liifclenkiu etylenu i alkoholi tluszczowych, w- eitery alkUoaryloipoligiliikolowe, alkilosulfomiany, siarczany alkilowe, T aryjosulfoniany oraz hydrolizaty bialka.Jako dyspergatory stosuje sie np. lignine, lugi po¬ siarczynowe i metyloceluloze.(Preparaty moga zawierac srodki przyczepne ta¬ kie jak karboksyrcietyloceluloze, polimery natural¬ ne* i syntetyczne, sproszkowane i ziarniste lub w postaci lateksów takie jak guma arabska, alko¬ hol poliwinylowy, polioctan winylu. Mozna stoso¬ wac bairwniki takie jak pigmenty nieorganiczne, np/ tlenek zelaiza, tolmeki tyftanui, blekit pruski i barwniki organiczne, r^p. barwniki alizarynowe, azowe, metaloftalocyjaninowe i substancje sladowe takie jak sole zelaza, manganu, boru, miedzi, ko¬ baltu, molibdenu i cynku. Preparaty zawieraja przewaznie 0,1—®5J°/» korzystnie 0,5—J90fyo wagowych substancji czynnych.Przyklad I. Testowanie Laphygma. 1 Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoli- glikolowego. iW celu otrzymania odpowiedniego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub- io stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana iloscia emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia. Otrzy¬ manym preparatem substancji czynnej opryskuje sie do orosienia liscie bawelny (Gossypium hdrsu- tum) i obsadza gasienicami (Laphygma exiqua).Po podanym czasie ustala sie smiertelnosc w °/o, przy czym lOOP/o oznacza, ze wszystkie gasienice zostaly zabite a 0%, ze zadna gasienica nie zostala zabita.W tablicy I podaje sie substancje czynne, steze¬ nie substancji czynnych, czas obserwacji i uzyska¬ ne wyniki.Taiblicfa I Testowanie Laphygma Substancja czynna zwiazek o wzorze 4 (znany) zwiazek o wzorze 5 zwiazek o wzorze 6 zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 10 zwiazek o wzorze 11 zwiazek o wzorze 12 zwiazek o wzorze Ii3 zwiazek o wzorze 14 zwiazek o wzorze 15 zwiazek o wzorze 16 Stezenie substancji czynnej w °/o 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 0,01 0,001 e,oi 0,001 0,01 0,001 Smiertel¬ nosc w °/o PO 3 dniach 100 0 . 100 80 100 i 80 100 100 100 100 . 100 100 109 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 1O0 100 ioo 1 Przyklad II. Testowanie Tetranychus (od¬ porny).Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoli- •¦ glikolowego.9 105 939 W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana iloscia emulgatora i koncentrat rozcien¬ cza sie woda do zadanego stezenia.Otrzymanym preparatem substancji czynnej opryskuje sie do orosienia fasole (Phaseolus vul- garis) silnie porazona wszystkimi stadiami rozwo¬ jowymi przedziorka chmielowca (Tetranychus urticae). Po podanym czasie ustala sie smiertelnosc w °/o, przy czym lOOtyo oznacza, ze wszystkie prze- dziorki zostaly zabite, a O*/*, ze zaden przedziorek nie zostal zabity.W tablicy II podaje sie substancje czynne, steze¬ nie substancji czynnych, czas obserwacji oraz uzys¬ kane wyniki.Tablica II Testowanie Tetranychus Substancja czynna zwiazek o wzorze 4 (znany) zwiazek o wzorze 17 (znany) zwiazek o wzorze 5 zwiazek o wzorze 6 zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 18 zwiazek o wzorze 11 zwiazek o wzorze 12 zwiazek o wzorze 17 zwiazek o wzorze 20 zwiazek o wzorze 14 zwiazek o wzorze 15 zwiazek o wzorze 16 Stezenie substancji czynnej w °/o Smiertel¬ nosc w °/o po 2 dniach 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,1 0,1 0,01 0,01 0,01 0,1 0.01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 " 0,01 0,1 0,01 0,1 i 0,01 0,1 0,01 | 95 0 98 0 98 60 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 98 100 80 100 98 99 98 100 80 Przyklad III. Oznaczenie stezenia granicz¬ nego (owady gleby). Testowany owad larwy Tene- brio militor w glebie.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoli- glikolowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substan¬ cji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, do¬ daje sie podana ilosc emulgatora i rozciencza sie M 23 33 3* 40 50 55 ca 65 koncentrat woda do zadanego stezenia. Preparat substancji czynnej mdesza sie dokladnie z gleba.Stezenie substancji czynnej w preparacie nie odgrywa praktycznie zadnej roli, decyduje tylko dawka substancji czynnej na jednostke objetosci gleby która podaje sie w ppm (mg/l). Doniczki wy¬ pelnia sie gleba i pozostawia sie w temperaturze pokojowej. Po 24 godzinach testowane zwierzeta wprowadza sie do traktowanej gleby i po 2—7 dniach oznacza sie skutecznosc czynnej w Vo liczac zywe i martwe zwierzeta. Skutecznosc wynosi 100%, gdy wszystkie testowane owady zostaly za¬ bite i 0°/o gdy zyje taka sama liczba testowanych owadów jak w nietraktowanej grupie kontrolnej.W tablicy III podaje sie stosowane substancje czynne, ich dawki oraz uzyskane wyniki.Tablica III lOznaczenie stezenia granicznego KTonebrio molitor — larwy w glebie) Substancja czynna zwiazek o wzorze 21 (znany) zwiazek o wzorze 22 (znany) zwiazek o wzorze 18 zwiazek o wzorze 12 zwiazek o wzorze 10 Smierteflnosc w °/t przy stezeniu substancji czynnej 1,25 ppm 0 100 100 100 100 Przyklad IV. Test LT100 dla dwuskrzyd- lych.Testowane zwierze: Musca domestica Rozpuszczalnik: aceton Rozpuszcza sie 2 czesci wagowe substancji czynnej w 1000 czesciach objetosciowych rozpusz¬ czalnika. Tak otrzymany roztwór rozciencza sie tym samym rozpuszczalnikiem do osiagniecia mniejszego zadanego stezenia.Do naczynka Petriego wprowadza sie 2,5 ml roztworu substancji czynnej. Na dnie- naczynka znajduje sie bibula filtracyjna o sreidnicy 9,5 cm.Naczynko pozostaiwia sie otwarte do calkowitego ulotnienia sie rozpuszczalnika. W zaleznosci od stezenia roztworu substancji czynnej ilosc sub¬ stancji czynnej przypadajaca na 1 cm« bibuly jest zupelnie rózna. Nastepnie do naczynka wpro¬ wadza sie okolo 25 testowanych zwierzat i na¬ czynko przykrywa sie wieczkom szklanym. Stan zwierzat bada sie na biezaco. Ustala sie czas uplywajacy od wystapienia 100f/» smiertelnosci.W tablicy IV podaje sie testowane zwierzeta, substancje czynne oraz czas uplywajacy do wy¬ stapienia 10O1/* smiertelnosci. przyklad V. Test LD100. Testowane zwierze: Sitophilus granarius.Rozpuszczalnik: aceton.Rozpuszcza sie 2 czesci wagowe substancji czyn¬ nej w 1000 czesciach objetosciowych rozpuszczal¬ nika. Tak otrzymany "roztwór rozciencza sie tym11 Tablica 105 939 12 IV Test LT100 dla diwiuskirzydilowych (Musca domestica) Substancja czynna zwiazek o wzorze 21 (znany) zwiazek o wzorze 23 zwiazek o wzorze 24 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 18 zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 12 zwiazek o wzorze 10 Stezenie substancji czynnej w roztwo¬ rze °/o 0,01 0,002 0,02 0,002 0,02 0,02 .. 0,02 0,02 LT100 w mi¬ nutach (') lub godzinach (h) 6* = 90% 120' 210' 6h 90' 120' 150' 150' samym rozpuszczalnikiem do osiagniecia zadanego stezenia. Do naczynka Petriego wprowadza sie za pomoca pipetki 2,5 ml roztworu substancji czynnej. Na dnie naczynka znajduje sie bibula fil¬ tracyjna o srednicy okolo 9,5 cm. Naczynko pozo¬ stawia sie otwarte do calkowitego ulotnienia sie rozpuszczalnika. W zaleznosci od stezenia roztworu substancji czynnej ilosc substancji czynnej na Im2 bibuly jest bardzo rózna. Nastepnie do naczynka wprowadza sie okolo 25) testowanych zwierzat i przykrywa sie wieczkiem szklanym. Stan testo¬ wanych zwierzat kontroluje sie po 3 dniach od poczatku doswiadczenia. Smiertelnosc podaje sie w %, przy czym 1O0*/* oznacza, ze wszystkie testo¬ wane zwierzeta zostaly zabite, a 0%, ze zadne testowane zwierze nie zostalo zaJbdte. iW tablicy V podaje sie substancje czynne, steze¬ nie substancji czynnych, testowane zwierzeta oraz uzyskane wyniki.Tablica V Oznaczenie IAoo (Sitophilus granarjus) Substancja czynna zwiazek o wzorze 17 (znany) zwiazek 0 wzorze 23 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 18 zwiazek o wzorze 17 zwiazek o wzorze 10 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w roztwo¬ rze % 0,002 0,0002 0,002 0,002 0,002 0,002 Smiertel¬ nosc w */© 0 100 100 100 100 100 Przyklad VI. Testowanie pasozytujacych larw muchy.Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru jedno- metylowego glikolu etylenowego i 3 czesci wago¬ wych eteru nonylofenylo-fpoliglikolowego.-W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 30 czesci wagowych 40 50 55 60 65 odpowiedniej substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika zawierajacego podana ilosc emul¬ gatora, po czym koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Do probówki zawierajacej okolo 1 cm3 miesa konskiego wprowadza sie po 30^50 larw muchy (Lucilia cuprina). Na mieso konskie wprowadza sie 0,5 ml preparatu substancji czynnej. Po 24 godzi¬ nach oznacza sie smiertelnosc w %, przy czym 100% oznaczai, ze wszystkie larwy zostaly zabite, a 0%, ze zadna larwa nie zostala zabita.W tablicy VI podaje sie badane substancje czyn¬ ne, ich stezenie oraiz uzyskane wyniki.Tablica VI Testowanie pasozytujacych larw muchy (Lucilia cuprina) Substancja czynna z przykladu nr zwiazek o wzorze 10 zwiazek o wzorze 11 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w ppm 100 3 1 100 1 Smiertel¬ nosc w °/o 100 100 100 100 ' 100 100 100 Przyklad VII. Testowanie pasozytujacych doroslych Stomoxys calcitrans.Rozpuszczalnik: kremofor iW celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie odpowiednia sub¬ stancje czynna z podanym rozpuszczalnikiem w stosunku 1:2 i otrzymany koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Dziesiec doroslych Stomoxys calcitrans wprowa¬ dza sie do naczynek Petriego zawierajacych wklad¬ ki nasycone na 1 dzien przed próba po 1 ml ba¬ danego preparatu substancji czynnej. Po 3 go¬ dzinach ustala sie smiertelnosc w I0/©, przy czym 1001% oznacza, ze wszystkie muchy zostaly zabite, a 0%, ze zadna mucha nie zostala zabita.W tablicy VII podaje sie substancje czynne, ste¬ zenie substancji czynnych oraz uzyskane wyniki.(Przyklad VIII. Testowanie pasozytujacych swierzbowców (Psoroptes cuniculi).Rozpuszczalnik: kremofor W celu otrzymania odpowiedniego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie odpowiednia substancje aktywna z podanym rozpuszczalnikiem w stosunku 1:2 i tak otrzymany koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Okolo 10—25 swierzbowców (Psoroptes cuniculi) wprowadza sie do 1 ml badanego preparatu sub¬ stancji czynnej. Po 24 godzinach ustala sie smier¬ telnosc w °/o, przy czym lOOP/o oznacza, ze wszyst¬ kie roztocza zostaly zabite, a O^/o, ze zadne nie zo¬ stalo zabite.13 105939 14 Tablica VII .Testowanie pasozytujacych doroslych Stomoxys calcitrans Substancja czynna zwiazek o wzorze 40 zwiazek o wzorze 11 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w ppm 1000 300 100 1000 300 100 Smiertel¬ nosc w % 100 100 , 50 . <50 100 100 100 100 . 50 | W tablicy VIII, podaje sie substancje czynne, stezenia substancji czynnej oraz uzyskane wyniki.T aib lica VIII Testowanie pasozytujacych swierzbowców (Psoroptes cuniculi) Substancja czynna zwiazek o wzorze 11 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej ,w ppm 1000 100 Smiertel- nosc w °/o 100 100 Przyklad IX. Testowanie pasozytujacych do¬ roslych Musca autuimnaliis. < Rozpuszczalnik: kremofor.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie odpowiednia substancje aktywna z podanym rozpuszczalnikiem w stosunku 1:2 i tak otrzymany koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Wprowadza sie 10 doroslych Musca autumnalis do naczynek Petriego zawierajacych Wkladki na¬ sycone na 1 dzien przed poczatkiem prób po 1 ml badanego preparatu substancji czynnej. Po 3 godzi¬ nach ustala sie smiertelnosc w °/o, przy czym lOOtyo oznacza, ze wszystkie muchy izostaly zabite, a 0°/o, ze zadna mucha nie zostala zabita.W tablicy nr IX podaje sie substancje czynne, stezenie substancji czynnych oraz uzyskanie wy¬ niki.Tablica IX Testowanie pasozytujacych, doroslych Musca domestica Substancja czynna zwiazek o wzorze 10 zwiazek o wzorze 11 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w °/o 1000 300 100 1000 300 100 Simierltel- nosc w */• HOO 100 100 50 50 1)00 100 50 50 | Przyklady wytwarzania.Przyklad X. Mieszanine 16,8 g (0,1 mola) 2-izo-propylo^-hyda:okBy-6Hmetoksypiryrnidyny, ,7 g (0,15 mola) weglanu potasu, 17,2 g (01 mola) chlorku kwasu O-etyloetanotionofosfonOiWego i 300 ml acetomitrylu miesza sie przez 4 godziny w temperaturze 50°C. Nastepnie wsad chlodzi sie do temperatury pokojowej i po dodaniu 400 ml toluenu wytrzasa sie cLwukrotnie z woda po 300 md.Faze organiczna oddziela sie, osusza siarczanem sodu, uwalnia sie od rozpuszczalnika pod zmniej¬ szonym cisnieniem i pozostalosc poddestyluje sie.Otrzymuje sie 27 g (80% wydajnosci teoretycznej) estru 0-etylOnO-.[2-izo-jpropyilo-6-metoiksypi[rymidy- ny.lowego{4)] kwasu etaJnotionofasfonowego o wzo¬ rze 8 w postaci zóltego oleju o wspólczynniku za¬ lamania swiatla n£2 =i 1,5088.Wedlug przytoladju X otrzymuje o wzorze 1 zestawione w tablicy X. sie zwiazki Przyklad nr XI XI XII XIV XV XVI xvii: xviii R C2H5 C2H5 CH3 C2H5 C2H5 CjHy-izo C2H5 C3H7-izo R»i C6H5 CH3 CH3 C2H5 CH3 CH3 CH3 Tablica R2 C3H7-izo €3H7-izo C3H7-izo N SCH3 C3H7-izo iC3H7-izo C3H7-izo X R3 C2H5 C3H7-izo CH3 CH3 C2H5 CH3 CH3 C2H5 Wydajnosc (6/o teorii) 81 68 77 74 96 85 72 85 Wspólczynnik zalamania swiatla nJJ = 1,55^7 ng = 1,5(028 ng=, 1,5152 ng = 1,5436 ng = 1,0481 ng = 1,5058 ng =< 1,51128 ng = 1,500015 ccL tablicy X 105 939 16 Przyklad nr XIX XX XXI XXII XXIII XXIV xxv XXVI XXVII XXVIII XXIX xxx XXXI XXXII R CH3 C2H5 CH3 CH3 C2H5 CHj CH3 CH3 CH3 C2H5 CH3 CH3 C2H5 CH3 Ri C2H5 CH3 C2H5 C2H5 CH3 CH3 C2H5 CH3 C2H5 CH3 CH3 C2H5 CH3 CH3 R2 iCjHj-izo ¦ C3H7-izo C3H7-izo C2H5 C2H5 C2H5 N(CH3)2 N CH3 CH3 CH3 OCH3 OCH3 OCH, R' C2H5 C2H5 CH3 C2H5 C2H5 C2H5 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH2 Wydajnosc (•/• teorii) 85 77 77 57 61 68 60 72 23 Wspólczynnik zalamania swiatla n*J = 1,5108 nJJ = 1,5082 n*J = 1,51120 nj4 = 1,5130 dJ,1 = 1,5090 n£ = l,51fi8 n2* = 1,5488 n*J = 1,5044 n2^ = 1,5235 . 1 C2H5° N C2H5 Wzór 21 ?/0C2H5 Izo-C^Hjt—\^ v X ,0-Ps XnHc Nz '0-C-gH^-izo Wzór 23 S 0C2H5 o-px J^-W C2H5 xx tzc- C^H^O N C^H^-izo Wzór 24 Wzór 22 OH izo-C^CT "N^^0C2H5 ? /0C3Hrn + CL-P^ C2H5 Akceptor kwasu -HC1 ii /0CrzHr7~n 0-P^ ° ' ^-xN C2H5 izo-CjH^O TT 0C2H5 Schemat liZGrafj iZ-d Nr 2 — 129/80 90 egz. iA4 Cena 45 zl PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy i roztoczobójczy, zawieraja¬ cy substancje czynna oraz nosnik i/lub subsltancje powienzchiniowo czynne, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera estry alkoksypiryimidy- 30 nylowe kwasów tiomofosfonowych o wzorze 1, w którym R i R3 oznaczaja takie same lub rózne rodniki alkilowe, R1 oznacza rodnik fenylowy lub alkilowy i R2 oznacza rodnik alkilowy, grupe alko- ksylowa, alkilotio lub dwualkiloaminowa. 0R 3AA2 ? 0R H«H< Wzór 2 0C2H5 ; CH3S N 0-P^ d 5 C2H5 Wzór 5 Wzór 1 Wzór 3 CH3;nVo CHf X0C2H5 Wzór 6 izo-C,H7 N '3nr •0-p(0C2H5); 2n5/2 Wzór 4 OCH, C3HfVo ,CH, 0C2H5 Wzór r105 939 0CH3 tzo-C3H7^N/\0-Px 0C2H5 Wzór 8 0C2H5 izo-C- ^ 1 VCH3 Wzór 11 0C2H5 OCH, N^ A lzo-C3H7- -N Wzór 9 n/CH3 0-P^ X0C3Hr-n 0C2H5 i 1 V/CH3 [2°-c3HAA°-< OCjH^-izo Nzór 12 0C2H5 izo-C5Hr -N N^ C2H5 Wzór 10 V°2ri5 C2H5 Wzór 14 0CH3 CH3^ JLi ll/0CH3 CH3X NCH3 Wzór 13 N- 0C2H5 C2H5^N^0~P(0CH3)2 Wzór \T h A 0C9Hc C2H5"V^°"P\ Wzór 15 VCH3 0C2H5 OCH, IZO.fHI| H/OC3H7-i20 C3H7'^N'NO-pC CH, Wzór 18 0CH3 AAo- Lzo-C3Hr^V"°-pX Wzór 16 V0CH3 C2H5 0CH3 o«AA0j/^ 3 N Wzór 19 C2H5105 929 0C2H5 o u /"^ /\ 0-P C2H5 N u ^ Wzór 20 .OCH, m o-px N 'CH3 CH30' "N C3H7-izo 0-P(0CH3)2 J* PL PL PL