Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia pochodnych salicyloanilidu, wykazujacych dzia¬ lanie pasozytobójcze.Salicyloanilidy otrzymywane sposobem wedlug wynalazku róznia sie od znanych dotychczas mier f dzy innymi obeonoscia^podstawnika a-cyjanoarylo- metylowego w polozeniu 4 w czesci anilinowej.Znane pochodne salicyloanilidu sa omówione w brytyjskim opisie patentowym nr 1183641 i w bel¬ gijskim opisie patentowym nr 796406.Nowe pochodne salicyloanilidu wytwarzane spo¬ sobem wedlug wynalazku przedstawia struktural¬ ny wzór 1, w którym R oznacza atom wodoru lub chlorowca, nizsza grupe alkilowa lub grupe nitro¬ wa, R1 oznacza atom wodoru lub chlorowca, R2 oznacza atom wodoru lub chlorowca, nizsza grupe alkilowa lub grupe nitrowa, R* oznacza atom wo¬ doru, grupe hydroksylowa lub nizsza grupe alkilo¬ wa, z tym, ze jezeli R* oznacza grupe hydroksylom wa lub nizsza grupe alkilowa, wówczas R1 ozna¬ cza atom, wodoru, R4 oznacza atom wodoru lub chlorowca albo nizsza grupe alkilowa, R5 oznacza atom wodoru lub chlorowca, nizsza grupe alkilo¬ wa, grupe cyjanowa lub grupe trójfluorometylowa, a Ar oznacza grupe fenylowa, grupe fenylowa pod¬ stawiona niezaleznie przez 1—3 podstawniki takie, jak atom chlorowca, nizsza grupa alkilowa, nizsza grupa alkoksylowa lub grupa trójfluorometylowa, grupe tienylowa, grupe chlorowcotienylowa lub grupe naftyIowa.Stosowany tu termin „nizsza grupa alkilowa" oznacza grupe alkilowa o lancuchu prostym lub rozgalezionym, która zawiera 1—5 atomów wegla, jak na przyklad grupy metylowa, propylowa, izo- propylowa, butylowa, Ill-rzed-butylowa, pentylowa itp. Termin „chlorowiec" oznacza atom bromu, flu¬ oru, chloru i jodu.Sposród korzystnych grup fenylowych oznaczo¬ nych symbolem Ar wymienic mozna przykladowo grupy chlorowcofenylowe, dwuchlorowcofenylowe, trójchlorowcofenylowe, grupy fenylowe podstawio¬ ne nizszymi grupami alkilowymi, grupy fenylowe podstawione nizszymi grupami alkoksylowymi, gru¬ pe ' trójfluorometylofenylowa i chlorowcofluorome¬ tylofenylowa. Korzystna grupa tienylowa jest gru¬ pa tienylowa-2, zas korzystna grupa chlorowcotie¬ nylowa jest grupa 5-chlorotienylowa-2.Sposobem wedlug wynalazku otrzymuje sie rów¬ niez farmaceutycznie dopuszczalne sole zwiazków o wzorze 1 lub addycyjne sole amin. Przykladami takich soli sa sole metali, jak na przyklad sodu, potasu, wapnia, miedzi i zelaza oraz takich amin, jak na przyklad, piperydyny, piperazyny, trójetylo- aminy, N-metyloglukaminy, metyloaminy, a-metylo- benzyloaminy i etanoloaminy.Aktywnosc przeciwmotylicza zwiazków o wzo¬ rze 1 wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku porównywano z aktywnoscia znanych preparatów przeciwmotyliczych oksyklozanidu (3,3',5,5',6-pie- ciochloro-2,2'- dwuhydroksybenzanilidu) i nitroksy- 100 907100 907 3 nilu (4-hydroksy-3 -jodo-5 -nitrobenzonitrylu), pro¬ wadzac doswiadczenia nastepujacym sposobem.Dorosle owce o ciezarze ciala od 21 do 51 kg zainfekowano przy uzyciu 300 metacekarii, a po 13 tygodniach tym samym zwierzetom podano do¬ miesniowo dawke 1, 2, 5, 5,0 lub 10 mg/kg wagi ciala. Stosowane do iniekcji roztwory mialy na¬ stepujacy sklad; skladnikaktywny 5 g N-metylpglukamina 5 g glikol polietylenowy 400 15 ml sól dwusodowa kwasu etylenodwu- aminoczterooctowego 0,1 g Woda do objetosci 100 ml Wyniki doswiadczen zestawione sa w tablicy 1, w której podano procent zwierzat calkowicie wol¬ nych od Fasciola hepatica po zastosowaniu wymie¬ nionej w tablicy domiesniowej dawki preparatu, zawierajacego zwiazek o wzorze 1 oraz znane, wy¬ mienione powyzej 'preparaty przeciwmotylicze.Tabl Zwiazek otrzymany wedlug przykladu nr lub zwiazek znany Nitroksynil Oksyklozanid ica 1 Dawka domies* .niowa mg/kg 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 1 2,5 2,5 2,5 2 2,5 2,5 2,5 2,5 Zwierzeta calkowicie wolne od F. hepatica % 90 100 100 100 100 100 33 • 10J 100 100 71 100 100 75 100 100 o • 0 Zwiazki o wzorze 1 wytwarza sie znanymi me¬ todami, zwlaszcza opisanymi w literaturze metoda¬ mi wytwarzania salicyloanilidów.Metody te polegaja ogólnie biorac na reakcji od¬ powiednio podstawionego kwasu salicylowego lub jego reaktywnej pochodnej z odpowiednio podsta¬ wiona anilina lub jej reaktywna pochodna, pro¬ wadzonej w okreslonych warunkach, jak to na przyklad omówiono w brytyjskim opisie patento¬ wym nr 1183461.Dogodna metoda wytwarzania zwiazków o wzo¬ rze 1 jest kondensacja odpowiednio podstawionego halogenku kwasu salicylowego o wzorze 2, w któ¬ rym % oznacza atom chlorowca, korzystnie chlor¬ ku, z odpowiednio podstawiana amina o wzorze 3, przy czym w obu powyzszych'wzorach R, R1, 40 45 50 60 65 R2, R5, R4, R5 i Ar maja podane wczesniej zna¬ czenie. Amina moze wystepowac w postaci zasa¬ dowej lub tez jako odpowiednia sól addycyjna kwasu.Reakcje kondensacji prowadzi sie w obdjetnym w warunkach reakcji rozpuszczalniku organicznym^ z którego produkt o wzorze 1 wydziela' sie zna¬ nymi metodami, np. przez odparowanie rozpuszczal¬ nika i rekrystalizacje pozostalosci. W celu zwiek¬ szenia szybkosci reakcji stosuje sie podwyzszona temperature, a korzystnie mieszanine reakcyjna utrzymuje sie w stanie wrzenia. W celu zwiazania kwasu wydzielajacego sie w czasie reakcji mozna dodac odpowiednia zasade, taka, jak na przyklad N,N-dwuetyloetanoloamina, pirydyna itp.- Stosowany tu termin „obojetny w warunkach reakcji rozpuszczalnik organiczny" Oznacza dowolna ciecz organiczna, która nie oddzialywuje na rea- - genty o wzorze 2 i 3, jak na przyklad etery, np; dioksan, czterowodorofuran, eter etylowy, i$p. we¬ glowodory aromatyczne, na przyklad .benzen^ tolu¬ en, ksylen, itp. oraz chlorowane weglowodory, jak na przyklad chloroform, chlorek metylenu itp.Alternatywne zwiazki o wzorze 1 mozna wytwa-- rzac w reakcji zwiazku o .wzorze 3 z odpowiednim estrem kwasu salicylowego o wzorze 5, najkorzyst¬ niej z estrem fenylowym o wzorze 4, w którym R, R1, R2 i R8 maja podane wczesniej znaczenie. t Reakcje zwiazku o wzorze 3 ze zwiazkiem o wzo¬ rze 4 korzystnie jest prowadzic w podwyzszonej temperaturze, w odpowiednim, obojetnym w wa¬ runkach reakcji rozpuszczalniku organicznym, ta¬ kim jak na przyklad 1,2,4-trójchloirobenzen, 1,2- -dwuchlorobenzen, nitrobenzen, eter dwufenylo- wy, dwufenylometan, czterowodoronaftalen, dzie- sieciowcdoronaftalen itp.Pochodne aniliny o wzorze 3, z których wiele jest znanych, wytwarza sie róznymi metodami syn¬ tezy. Na przyklad, mozna je dogodnie wytwarzac na drodze reakcji odpowiedniego aryloacetcinitrylu o wzorze ( z odpowiednio podstawionym 4-chlo- rcwconitrobenzenem o wzorze 7, w którym X ozna¬ cza atom chlorowca, w obecnosci odpowiedniej mocnej zasady, w odpowiednim, obojetnym w wa¬ runkach reakcji rozpuszczalniku organicznym, jak to opisano szczególowo ponizej, a nastepnie redu¬ kujac nitrowa grupe funkcyjna w tak otrzymanym zwiazku o wzorze 8, do grupy aminowej, normaK nymi metodami redukcji grup nitrowych do grup aminowych, na przyklad przy uzyciu metalicznego cynku i kwasu octowego, metalicznego zelaza i chlor¬ ku amonu, podsiarczanu sodowego lub tez przez uwodornianie katalityczne przy uzyciu jako kata¬ lizatora, na przyklad palladu na weglu aktywnym.Reakcje przedstawia schemat 1.Odpowiednie zasady, które mozna stosowac w reakcji zwiazku o wzorze 6 ze zwiazkiem o wzo^ rze 7 obejmuja na przyklad amidki i wodorki me¬ tali alkalicznych, jak na przyklad amidek soda i wodorek sodu itp., alkoholany metali alkalicz-. nych, jak na przyklad alkoholan sodu itp. oraz wodorotlenki metali alkalicznych, jak na przyklad wodorotlenek sodu, wodorotlenek potasu, itp. Od¬ powiednie rozpuszczalniki stosowane jako srodo¬ wisko tej reakcji obejmuja obojetne w warunkach100 reakcji rozpuszczalniki organiczne, takie jak na przyklad weglowodory aromatyczne, takie jak benzen, toluen, ksylen itp., etery jak dioksan, czterowodorofuran, eter etylowy, itp. Dobre wy-= niki uzyskuje sie stosujac wodorotlenek potasu w pirydynie.Dogodna i najkorzystniejsza metoda prowadzenia reakcji zwiazku o wzorze 6 ze zwiazkiem 7 jest reakcja w ukladzie dwufazowym, jak to zostalo omówione na przyklad W publikacji Makoszai in¬ nych w Tetrahedron 30, 3723—3735 (1974). Typowe dla tego typu reakcji jest zastosowanie stezanych wodnych roztworów alkaliów, na przyklad 40—60% roztworu wodorotlenku sodowego i odpowiedniego, nie mieszajacego sie z woda obojetnego rozpusz¬ czalnika organicznego, takiego jak na przyklad benzen, toluen, ksylen, czterowodorofuran, chlorek metylenu itp. w obecnosci odpowiedniego katali¬ zatora typu czwartorzedowej soli amoniowej, naj¬ korzystniej chlorku N,N,N-trójetylobenzenometano- amoniowego (BTEAC).Aminy o wzorze 3 mozna alternatywnie wytwa¬ rzac na drodze kondensacji aryloacetonitrylu o wzorze 6 z pochodna nitrobenzenu o wzorze 9 w celu otrzymania oksymu fenylocyjanometylenochi- nonu o wzorze 10. Re*dukcje zwiazku o wzorze w celu otrzymania zwiazku o wzorze 3 mozna wykonac przy uzyciu odpowiednich srodków redu¬ kujacych, jak na pjeyklad pyl cynkowy i kwas octowy, pyl zelazny i chlorek amonu lub tez sto¬ sujac uwodornienie katalityczne przy uzyciu ka¬ talizatora typu palladu na weglu aktywnym. Re¬ akcje te przedstawia schemat 2.Wyjsciowe zwiazki o wzorach 6, 7 i 9 sa znane i mozna je otrzymac znanymi i opisanymi w lite¬ raturze metodami.Zwiazki o wzorze 1 mozna w razie potrzeby przeprowadzic ^ w farmaceutycznie dopuszczalne sole w wyniku reakcji z odpowiednimi zasadami, 7. .których mozna dzialaniem kwasu uwolnic sali- cyloanilidy.Jak wspomniano i wykazano powyzej, zwiazki o wzorze 1 maja uzyteczne wlasnosci pasozytobój- cze. *Sa one bardzo mocnymi srodkami przeciw robakom i wykazuja znaczna aktywnosc na przy¬ klad przeciwko przywrze watrobowej, jak Fasciola hepatica oraz przeciwko nicieniom, takim jak na przyklad Haemonchus contortus u owiec i bydla.Ponadto, wykazuja one silna aktywnosc prze¬ ciwko licznym pasozytom ludzkim, takim jak na przyklad Oestrus bovis, Hypcderma bovis, Der- matcbia hominis, Lucilla itp. n Z uwagi na ich szeroki zakres dzialania pasozy- tobójczego zwiazki otrzymane sposobem wedlug wy- * nalazku sa cennymi srodkami leczniczymi, sluza¬ cymi do zwalczania pasozytów wymienionego typu u zwierzat cieplokrwistych.Przy uzyciu tych zwiazków zwalcza sie pasozyty podajac zainfekowanym zwierzetom efektywna pa- sozytobójczo ilosc opisanych nowych zwiazków. Dla tego celu mozna korzystnie stosowac dawki od 1 do "200 mg na kilogram wagi ciala zwierzecia. Ze zwiazku otrzymanego sposobem wedlug wynalazku mozna wytwarzac srodki przeciwpasozytnicze za¬ wierajace efektywna pasozytobójczo ilosc tych 907 e zwiazków w polaczeniu z odpowiednimi nosnika¬ mi.Otrzymane zwiazki mozna stosowac na przyklad w postaci preparatów farmaceutycznych i wete- rynaryjnych zawierajacych pasozytobójcza ilosc odpowiedniego zwiazku oraz organiczny lub nie¬ organiczny staly lub ciekly nosnik farmaceutycz¬ ny, taki jak na przyklad woda, zelatyna, laktoza, skrobia, stearynian magnezu, talk, oleje roslinne, io zywice naturalne, glikole polialkilenowe itp.Srodki te mozna wytwarzac znanymi metodami i mozna im nadawac jedna z konwencjonalnych po¬ staci farmaceutycznych, jak na przyklad do zasto¬ sowania ogólnoustroj owego przez podawanie do- is ustne lub pozajelitowe lub tez do zewnetrznego stosowania przez bezposredni kontakt ze skóra zwierzecia. Typowe postacie takich srodków obej¬ muja roztwory, zawiesiny, emulsje, preparaty do iniekcji, proszki, czopki, granulki, kapsulki, tabletki, pastylki itp., w tym równiez dawki jednostkowe takich preparatów, jak równiez inne dogodne pre¬ paraty do stosowania w leczeniu zwierzat i ludzi.Srodki te moga byc sterylizowane, na przyklad do podawania pozajelitowego i/lub moga zawierac srodki pomocnicze, takie jak konwencjonalne nos¬ niki, srodki konserwujace, stabilizujace, zwilzaja¬ ce, dyspergujace lub emulgujace, wypelniacze, srod¬ ki bufomijace, srodki bakteriostatyczne, srodki bakteriobójcze, srodki zarodnikobójcze, srodki za- geszczajace, srodki barwiace i konserwujace itp.Srodki te moga równiez zawierac inne uzyteczne substancje terapeutyczne lub weterynaryjne w tej liczbie równiez na przyklad inne znane srodki przeciwrobacze, takie jak tetramizol, lewamizol, mebendazol, 2-tiazolilo-4-benzimidazol, ester pyr- winiowy kwasu embonowego, cytrynian piperazy¬ ny, 2-P-metoksyetylopirydyna, itp. Zwiazki otrzy¬ mane sposobem wedlug wynalazku mozna równiez stosowac jako srodki i premiksy wody pitnej itp. 40 W omawianych srodkach i preparatach stezenie zwiazku wynosi co najmniej okolo 0,01°/o, a naj¬ korzystniej co najmniej okolo 0,05°/o wagowe. Ste¬ zenie tych zwiazków moze sie znacznie róznic od podanych tutaj liczb, zaleznie od postaci srodka 45 i w niektórych przypadkach stezenie zwiazków moze wynosic nawet okolo 95%.Na przyklad, srodki przeznaczone do podawania doustnego moga miec postac ciekla lub stala. Od¬ powiednimi srodkami cieklymi sa na przyklad ste1 50 zone wodne roztwory skladnika aktywnego, w któ¬ rych znajduje sie jeden lub wieksza liczba srodków buforujacych i/lub stabilizujacych, na przyklad wodórosiarczyn sodu, hydroksyloamina lub tez ich sole addycyjne z kwasami, jak na przyklad z, kwa- 55 sem chlorowodorowym. Srodki ciekle obejmuja równiez na przyklad roztwory w oleju roslinnym, na przyklad w oleju arachidowym, w dwumety- loacetamidzie lub glikolach polialkilenowych. Srod¬ ki stale moga miec postac tabletek, pigulek lub 6o kapsulek, które mozna wytwarzac przy uzyciu korir- wencjonalnych nosników.Alternatywnie, srodek staly moze miec iostac kompozycji dyspergowalnej, zawierajacej co naj¬ mniej jeden staly adsorbent, na przyklad ziemie gg folarska lub ziemie okrzemkowa. Stale srodki mo-100 907 ga miec postac premiksów nadajacych sie do do¬ dawania do paszy zwierzecej lub tez -postac me¬ dycznych skladników paszy zwierzecej, jak na przyklad kompozycja ze skladników aktywnych i paszy. Srodki odpowiednie do podawania poza¬ jelitowego obejmuja na przyklad sterylne wodne i niewqdne roztwory lub zawiesiny przeznaczone do injekcji.Aktywnosc przeciwmotylicza zwiazków o wzo¬ rze 1 badano w nastepujacy sposób. Badania wy¬ kazaly, ze zwiazki te sa silnymi srodkami prze¬ ciwko motylicy watrobowej (Fasciola hepatica) u owiec.Dorosle owce o ciezarze ciala od 21 do 51 kg zainfekowano przy uzyciu 300 metacekarii i w 13 tygodni pózniej tym samym zwierzetom podano dawke doustna 5 mg/kg badanego zwiazku. W 8 dni po podaniu zwiazku zwierzeta zabito i usu¬ nieto ich watrobe i pecherzyk zólciowy, w których 8 to organach obliczano liczbe doroslych przywr.W grupie 22 zwierzat kontrolnych, którym poda¬ wano jedynie rozpuszczalnik, srednia liczba doro¬ slych przywr, znaleziona w watrobie i pecherzyku zólciowym wynosila 116.W ponizszej tablicy 2 podano budowe szeregu ba¬ danych zwiazków otrzymanych sposobem wedlug wynalazku oraz ich efektywnosc przy podawaniu pojedynczej dawki doustnej 5 mg/kg. Efektywnosc wyrazono procentowym zmniejszeniem liczby zna¬ lezionych przywr w porównaniu ze zwierzetami kontrolnymi (n=22, liczba przywr=116).Wszystkie zwiazki rozpuszczono w glikolu poli¬ etylenowym 200, a zwierzeta kontrolne otrzymy¬ waly sam glikol polietylenowy.Zwiazki o wzorze 11 wymienione w tablicy 2 nie stanowia ograniczenia, lecz sa jedynie przy¬ kladem przeciwmotyliczych wlasnosci wszystkich zwiazków o wzorze 1.Tablica 2 wzór 11 R1 1 H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H Cl . Cl Cl Cl . Cl tl Cl ,ci Cl 'Cl Cl ci R2 1 "2 J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J C1 Cl .Cl Cl • Cl ci.Cl Cl Cl Cl Cl Cl R | 3 J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J Cl Cl Cl | Cl Cl Cl ,ci Cl Cl Cl Cl Cl R4 4 IH H H H ' H H H H H H H H H H H H H H H H , H H H H CH3 H H H H H H H H H H H H R5 H H H H H H CN Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl .CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 ' CF3 . ci H H H H H H Cl Cl Cl Cl Cl ' cl Ar 6 ^ —C6H5 4—F—C6H4 4—Cl—C6H4 2,4—Cl2—CgH3 o—^113—CgH4 4—CH3—C6H4 4^-Cl—C6H4 CeH5 3—Cl—C6H4 4—C1^C6H4 2,4—C12C6H3 o,4-—G^C^gHjj 3—CF3—C6H4 3—CF3—4—C1^C6H3 C6H5 . 4—F—C6H4 4^C1—C6H4 4^Br—C6H4 2,4—Cl2—C6H3 2,6—Cl2—C6H3 4—CH3—C6H4 4—OCH3—C6H4 3—CF3C6H4 3—CF3—4—Cl—C6H3 1 3—Cl—C6H4 C^Hg 4—F—C6H4 4—Cl—C6H4 2,4—Cl2—C6H5 3—CH3—C6H4 4 CH3—CgH4 C6'H5 3^C1—C6H4 4—Cl—C6H4 ^,4 012—CgH3 3,4—Cl2—CgH3 3—CF3—C6H4 Efektywnosc % 7 100 100 98 * 70 89 . 85 44 70 100 98 95 99 96 100 90 100 100 100 94 86 70 75 100 100 100 89 81 47 100 81 84 60 100 100 | 94 93 100100 907 9 1» 1 Cl fc Cl Cl Cl Cl 'Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl 2 Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl 3 Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl 4 H H H H H H H H H H CH3 CH3 Cl CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 Cl Cl 6 3—CF3—4^C1—CeH3 CfrH5 4—F—C6H4 4—Cl—C6H4 4^Br—C6H4 2,4—Cl2—CgH3 4^CH3—CffH4 4—OCH3—C6H4 3—CF3—C6H4 3—CF3—4^-Cl^C6H3 4—Cl—C6H4 2,4^C12—CSH3 7 1 100 88 93 98 100 86 95 94 98 89 93 86 Aktywnosc zwiazku o wzorze 1 przeciwko O- estrus ovis i Haemonchus contortus u owiec bada¬ no nastepujaca metoda: Wybrano 24 owce z klinicznymi oznakami zaka- :zenia pasozytem Oestrus ovis. Przed rozpoczeciem badania 15 owcom z tej grupy podano doustnie mebendazol w dawce 15 mg/kg, przygotowujac je do sztucznego zakazenia pasozytem Haemonchus contortus. Grupe 9 owiec poddano takiemu lecze¬ niu. Grupe 15 owiec zakazano nastepnie codzienna dawka okolo 300 larw Haemonchus contortus w ciagu 9 kolejnych dni (od dnia — 11 do dnia — 3), W dniu 0 wszystkie owce zwazono i losowo przy¬ dzielono do jednej z trzech grup. Grupa I nie byla poddana leczeniu, stanowiac grupe kontrolna.Grupy II i III poddano dzialaniu odpowiednio: zwiazku A: N-{5-chloro-4-[a- (4-chlorofenylo)-a- cy- janometylo]-2-metylofenylo}-2-hydrok- sy-3,5-dwujodobenzamid i zwiazku B: 3'- chloro-a- (p- chlorofenylo)-a- cyjano- -3,5-dwujodo-p-salicylotoluidyna.Zwiazki te podawano w postaci iniekcji domies¬ niowej w 5°/o roztworze w dawce 2,5 mg/kg masy ciala. Stosowany roztwór do iniekcji mial naste¬ pujacy sklad: skladnik aktywny N-metyloglukamina Glikol polietylenowy 400 Sól dwusodowa kwasu etylenodwu- aminoczterooctowego Woda do objetosci 8 zwierzat kontrolnych ubito dnia 10, a 16 zwie¬ rzat leczonych dnia 11.W dniu uboju robaki Haemonchus contortus wy¬ dobywano z zoladka wlasciwego i jelita cienkie¬ go. Glowy wszystkich owiec rozcieto wzdluznie i wszystkie zatoki oraz malzowiny badano mikro¬ skopowo na obecnosc pasozyta Oestrus ovis we wszystkich etapach rozwoju. Liczbe robaków Ha¬ emonchus contortus oraz larw Oestrus ovis znale¬ zionych u kazdej owcy zestawiono w ponizszej tablicy 3.Aktywnosc przeciwmotylicza licznych zwiazków o wzorze 1 u owiec badano stosujac te sama me¬ tode badawcza, jak opisana powyzej z ta róznica, ze lek wstrzykiwano domiesniowo w dawce 2,5 mg/kg masy ciala. Stosowane do iniekcji roztwory Tablica 3 Wykryte robaki i larwy g g ml 04 g 100 ml 3G 40 45 50 60 65 leczenie grupa kontrolna Zwiazek A w dawce 2,5 mg/kg domies¬ niowo Zwiazek B w dawce 2,5 mg/kg domies¬ niowo nr owcy 447 448 449 733 428 432 429 427 445 444 442 405 435 430 436 437 446 443 450 412 718 410 420 431 Wykryte larwy O. ovis I 0 0 0 0 0 1 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 II+III 3 7 19 3 0 1 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 razem 3 7 19 3 0 2 11 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 wykryte H. conto- 1 rtus L4 — - - 290 400 197 410 230 — - - 0 2 4 0 7 | _ - - 3 3 3 2 2 badanych zwiazków mialy taki sam sklad, jak podany poprzednio.W tablicy 4 podano strukture licznych zwiazków otrzymanych sposobem wedlug wynalazku oraz efektywnosc w przypadku podawania w postaci pojedynczej iniekcji domiesniowej w dawce 2,5 mg/kg. Efektywnosc wyrazano procentowym zmniej¬ szeniem liczby przywr w porównaniu ze zwierze¬ tami kontrolnymi.Zestawione w tablicy 4 zwiazki nie stanowia ograniczenia zakresu tylko do tych zwiazków, a przytoczono je jedynie jako przyklady uzytecznych wlasnosci przeciwmotyliczych wszystkich zwiaz¬ ków o wzorze 1.100 907 11 12 Tablica 4 wzór 1 R R1 R2 R3 R4 Ar Cl J Cl Cl Cl J Cl J HIrz.C4H9 IIIrz.C4H9 IIIrz.C4H9 IIIrz.C4H9 IIIrz.C4H9 IIIrz.C4H9 IIIrz.C4H3 IIIrz.C^T9 J IIIrz.C4H9 Cl IIIrz.C4H9 IIIrz,C4H9 Cl IIIrz.C4H9 N02 Cl Cl Cl Cl Cl Cl N02 J Cl Cl Cl J Cl J N02 N02 N02 N02 NO, NOs N02 N02 J NO* Cl N02 N02 Cl J NQ2 OH OH OH OH OH OH OH OH OH OH OH OH OH OH OH CH3 CH3 CH8 CH3 CH3 CH5 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH, Cl CH3 IHrz.C4H9 IHrz.C4H9 Hlrr.C4H9 izo- C3H7 izo- C3H7 •izo- C3H7 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF8 CF3 CN CF3 Cl Cl Cl Cl CF3 Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl CF3 CF3 CF3 Cl CF3 Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl 2,4-(Cl)2—C6H3 4—Cl—C6H4 ^(CH3)—C6H4 4—(OCH3)—C6H4 4—F—C6H4 2,4-(Cl)2^C6H3 2,4—(Cl)2—CeH, 4^C1—C6H4 4^Br—C6H4 4-F-C6H4 4—(CH3)—C6H4 C6H5 QH5 4^(OCH3)—C6H4 3—(CF3)—C6H4 4—(CH3)—C6H4 naftalenyl-2 naftalenyl-2 naftalenyl-2 -chlorotienyl-2 -chlorotienyl-2 -chlorotienyl-2 -chlorotianyl-2 4^C1—C6H4 4—Cl—C6H4 4^-Cl—C6H4 3—(CF3)—C8H4 4—Cl—C6H4 4^Br—C6H4 2,4—(Cl)2—C6H3 2,4^(C1)2—C6H3 4—C1-^C6H4 3-(CF3)—C6H4 4—Cl—C6H4 4—Cl—C6H4 2,4^-(Cl)2—C6H3 4—C1^C6H4 4—Cl—C6H4 4—Cl—C6H4 Aktywnosc zwiazków otrzymanych sposobem wedlug wynalazku przeciwko pasozytowi Hypoder- ma bovis u bydla badano w nastepujacy sposób.Badanie przeprowadzono w odniesieniu do zain¬ fekowanego w naturalny sposób bydla posiadaja¬ cego wyrazna guzy spowodowane pasozytem Hypo^ derma bovis. Zwierzeta wygolono na plecach w celu lepszej widocznosci guzów dla ich zliczenia.Leczenie polegalo na domiesniowej iniekcji 5% roztworu N {-5-chloro-4-[a-(4-chlorofenylo)-a-cy- 65 janometylo]-2-metylofenylo}-2-hydroksy-3,5-dwu- jodobenzamidu w postaci roztworu o skladzie po¬ danym powyzej.W 10 dni po podaniu leku, czerwie wyciskano z guzów i badano czy sa zywe, czy martwe. Bada¬ nie to prowadzono przez bezposrednia obserwacje dalszego rozwoju larw w sztucznym srodowisku do osiagniecia stanu poczwarki, a nastepnie doro¬ slego owada.Otrzymane wyniki zestawiono w tablicy 5100 907 13 14 Przyklad I. Mieszanine 4 czesci chlorku 2- -hydroksy-3,5-dwujodobenzoilu, 2,9 czesci a-(4- -chlorofenylo)-4-amino-2-chloro-5-metylofenylo- acetonitrylu i 75 czesci 1,4-dioksanu mieszano i ogrzewano do wrzenia pod chlodnica zwrctna przez okres 10 minut. Nastepnie mieszainine reakcyjna odparowano, a oleista pozostalosc krystalizowano z metanolu. Otrzymany produkt odsaczono i wysu¬ szono, uzyskujac 5,3 czesci N-{5-chloro-4-[a-(4- io -chlorofenylo)-a-cyjanometylo]-2-metylofenylo}-2- -hydroksy-3,5-dwujodobenzamidu o temperaturze topnienia 217,8°C.Przyklad II. Powtarzajac operacje, opisane w przykladzie I i stosujac równowazna ilosc odpo- wiednio podstawionego chlorku salicyloilu i odpo¬ wiednio podstawionego a-arylo-4-aminofenyloace- tonitrylu lub jego chlorowodorków otrzymano na¬ stepujace zwiazki o wzorze 11.Przyklad III. Mieszanine 12 czesci chlorku kwasu 3,5-dwujodosalicylowego, 8,3 czesci 2-(4- -amino-2-chloro)-2-(p-chlorofenylo)-acetonitrylu i 150 czesci dioksanu mieszano i ogrzewano do wrze¬ nia pod chlodnica zwrotna przez okres 15 minut.Nastepnie odparowano rozpuszczalnik, zmniejsza- jac objetosc mieszaniny do 50%, po czym dodano Tablica 6 wzór 11 R1 1 H H H H H H H H H H Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl 1 Cl H Cl H H H H H R2 1 2 J J J • J J J J J J J Cl Cl Cl Cl Cl ci ¦ Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl J Cl J J J J J R 3 J J J J J J J J T J Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl . Cl Cl Cl Cl Cl J Cl J J ,J J J R* 1 4 H H H H H H H H H CH3 H H H H H H H H H H H CH3 CHC Cl C1 Cl Cl H H H •fi R6 H H H H Cl P Cl Cl Cl Cl H H H H H H Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl H CF3 1 CF3 CF3 Ar 1 6 3—CH3—C6H4 4—Cl—C6H4 4—CH3—C6H4 4—OCH3—C6H4 3,4—Cl2—C6H3 2,6—Cl2—C0H3 3—C1^C6H4 2,4^C12—C6H4 C6H5 2,4—Cl2—C6H3 4^F—C6H4 QH5 4^0CH3—CeH4 4—Cl—C6H4 o—C^H3—C^gri4 4—CH3—C6H4 4^C1—C6H4 o,4 Cl2 ^6^3 2,6—Cl2—C6H3 3—Cl—C6H4 QH5 4^-Cl—C6H4 2,4—Cl2—CgH3 4—Cl—C6H4 4—Cl—C6H4 2,4—Cl2 C6H3 Z,4—v^i2—L^grd3 | 4^F—C6H4 3—CF3—C6H4 QH5 .4—F—C6H4 Temperatura topnienia °C 7 223—225 238,2 244,9 | 205,4 240,6 245,3 205—206 238,7 199,1 249 247,8 259,1 231,6 244^245 249—250 254,2 227,6 216 297 248,2 •244 207,2 244,1 232 242—247 244,1 219,6—221,2 232 (z rozkl.) 206,3 194,8 207,1 Tablica 5 Aktywnosc N-{5-chloro-4-[a-(4-chlorofenylo-a-cy- janometylo-2-metylofenylo]-2-hydroksy-3,5-dwujo- dobenzamidu przeciw Hypoderma bovis u bydla przy podawaniu domiesniowym.Nr zwie¬ rzecia 1 2 3 4 6 7 8 Ciezar kg ;285 191 220 291 244 190 456 364 Dawka mg/kg 2,5 2,5 2,5 2,5 Wynik bada¬ nia w 10 dni po pcdaniu leku: liczba czerwi mar¬ twych/liczba czerwi zy¬ wych 12/15 /6 1/3 4/7 /5 /5 /5 3/3100 907 c.d. tablicy 6 16 1 1 H H H Cl Cl Cl Cl Cl Cl H H H H Cl Cl H Cl Cl H Cl Cl H Cl Cl Cl H 1 H 1 H H Cl Cl H H ci • Cl H H Cl H H ,H Cl 1 2 J J J Cl Cl Cl.Cl Cl Cl J Br J J Cl Cl J Cl Cl J Cl Cl J Cl Cl Cl J J J J Cl Cl J H Cl Cl J J Cl J H H Cl l_ | 3 J J J Cl Cl Cl Cl Cl Cl J Br H J Cl Cl J Cl Cl J Cl /Cl J Cl Cl Cl J J J J Cl Cl J 1 H Cl Cl J J Cl J H H Cl 1 1 4 1 H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H CH3 CH3 H H H H H H H H H izo- C,H7 | 5 CF3 Cl Cl CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 Cl CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 H ON ci ON H Cl CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 Cl Cl Cl Cl Cl CF3 Cl Cl Cl Cl CF3 CF3 CF3 Cl | JT 4—Br—C6H4 3—CF3^4—Cl—C6H3 3—CF3—C6H4 3--CF3—4-^Cl—C6H3 3—CF3—C6H4 4^Br—C6H4 ^-F-C6H4 C6H5 3—CF3^l—Cl—C6H3 3—CF3^t-Cl—C6H3 2,4—CI2—C6H3 3,4—Cl2—C6H3 4—CH3—C6H4 2,4—Cl2CgH3 4—OCH3—C6H4 2,6—CI2—CgH3 3,4^C12—C6H3 2,4—C^CgHs 4—Cl—C6H4 3—CF3—C6H4 4—Cl—C6H4 CgH5 2,4—C12"-C6H3 4^-Cl—C6H4 4^CH3-C6H4 2,4—Cl2—C6H3 4—Cl—C6H4 4—OCH3—C6H4 tienyl-2 tienyl-2 -chlorotienyl-2 -chlorotienyl-2 4—Cl—C6H4 naftyl-2 -chlorotienyl-2 -chlorotienyl-2 naftyl-2 naftyl-2 naftyl-2 4—CH3—C6H4 3,4—(OCH2)2—C6H3 4—Cl—C6H4 \ 7 321,3 210 184,4 219—221 208,2 199,5 226—228 232,3 229 203,3 241,2 252,1 208,5 109,9 219—220 | 247,8 146,5 142,8 250—252 233,1 247 243,3 240—242 195—197 202—203 220—222 202,5—203,5 198—200 233,6 229,9 209—211 180,3 173,5 221,7(1)2 H2 205,4 180—183 263,8 249,2 249,3 165,5 194,6 207,1 160 czesci metanolu i 5 czesci wody. Po wykrysta¬ lizowaniu odsaczono cialo stale, przemyto metano¬ lem i wysuszono pod obnizonym cisnieniem w temperaturze 100°C, uzyskujac 3'-chloro-a-(p-chlo - rofenylo)-a-cyjano-3,5-dwujodo-p-salicylotoluidyd o temperaturze -topnienia 229°C.Przyklad IV. Mieszanine 3,1 czesci chlorku 2-hydroksybenzoilowego, 4,2 czesci a-fenylo-4-ami- nofenyloacetonitrylu i 100 czesci 1,4-dioksanu mie¬ szano i ogrzewano do wrzenia pod chlodnica zwro¬ tna przez okres 2 godzin. Nastepnie dodano 0,7 czesci N,N-dwuetyloetanoloaminy i calosc odparo¬ wano. Oleista pozostalosc roztarto w metylobenze¬ nie. Otrzymany produkt odsaczono i przekrystalizo- wano z metylobenzenu, uzyskujac 2,3-czesci N-[4- -(«-cyjano-a-fenylometylo)-fenylo]-2-hydroksybenz- amidu o temperaturze topnienia 176,8°C. 50 55 60 Przyklad V. Mieszanine 3,1 czesci chlorku 2-hydroksybenzoilowego, 4,4 czesci a-(4-metylofe- nylo)-4-aminofenyloacetonitrylu i 100 czesci 1,4- -dioksanu mieszano i ogrzewano do wrzenia pod chlodnica zwrotna przez 1 godzine, dodajac jedno¬ czesnie 0,7 czesci N,N-dwuetyloetanoloaminy. Na¬ stepnie mieszanine reakcyjna odparowano, a pozo¬ stalosc zmieszano z etanolem. Otrzymany produkt odsaczono i przekrystalizowano z octanu etylu. Pro¬ dukt ponownie odsaczono i rozpuszczono w propa- nonie-2. Roztwór przesaczono, a filtrat odparowano, uzyskujac 0,9 czesci N-{4-[a-cyjano-«-(4-metylofe- nylo)metylo]-fenylo}-2-hydroksybenzamidu o tem¬ peraturze topnienia 157,4°C.Przyklad VI. Mieszanine 6,5 czesci chlorku 3,5-dwujodo-2-hydroksybenzoilowego, 5,3 czesci a-100 907 17 -(4-chlorofenylo(-4-amino-2-chloro-5-)l,l-dwumety- loetylo)fenyloacetonitrylu i 60 czesci 1,4-dioksanu mieszano i ogrzewano do wrzenia pod chlodnica zwrotna przez okres 30 mirnit. Nastepnie mieszanine reakcyjna odparowano. Pozostalosc oczyszczono me¬ toda chromatografii kolumnowej na zelu krzemion¬ kowym, stosujac jako eluent trój chlorometan. Pozo¬ stalosc krystalizowano z metylobenzenu. Otrzyma¬ ny produkt odsaczono i wysuszono, uzyskujac 2,2 cze¬ sci N-{5-chlóro-4-[a-(4-chlorofenylo)-a-cyjanomety- lo]-2-(l,l-dwumetylo)-fenylo}-2-hydroksy-3,5-dwujo- dobenzamidu o temperaturze topnienia 149,1°C.P r z y kl a d VII. Mieszanine 2,9 czesci chlorku 3,4,5-trójchloro-2-hydroksybenzoilowego 3,3 czesci a- -(4-chlorofenylo)-4-amino-2-chloro-5-(l,l-dwumety- loetylo)-fenyloacetonitrylu i 60 czesci 1,4-dioksanu mieszano i ogrzewano do wrzenia pod chlodnica zwrotna przez okres 20 minut. Mieszanine reakcyj¬ na odparowano, a pozostalosc oczyszczono metoda chromatografii kolumnowej na zelu krzemionko¬ wym, stosujac jako eluent trój chlorometan. Czyste frakcje zebrano, a eluent odparowano. Pozostalosc przekrystalizowano z 2,2'-oksybispropanu. Otrzyma¬ ny produkt odsaczono i wysuszono pod zmniejszo¬ nym cisnieniem w temperaturze 100°C pod cisnie¬ niem 10-8 mm Hg, uzyskujac 3,5 czesci 3,4,5-trójchlo- ro-N-{5-chloro-4-a-(4-chlorofeiiylo)-a-cyjanomety¬ lo^-l,l-dwumetyloetylo)-fenylo}-2-hydroksybenz- amidu o temperaturze wrzenia 231,9°C.Przyklad VIII. Mieszanine 4,8 czesci chlor¬ ku 2-hydroksy-3,5-dwujodobenzoilowego, 6,5 czesci chlorowodorku a-(4-chlorofenylo)-4-amino-2-chloro- -5-(l-metyloetylo)-fenyloacetonitrylu i 60 czesci 1,4- -dioksanu mieszano i ogrzewano do wrzenia pod chlodnica zwrotna przez okres 30 minut. Nastepnie mieszanine reakcyjna odparowano, a pozostalosc oczyszczono metoda chromatografii kolumnowej na zelu krzemionkowym stosujac jako eluent trójchlo¬ rometan, heksan i metanol (w stosunku 50:50:5).Czyste frakcje zebrano, a eluent odparowano. Po¬ zostalosc krystalizowano z acetonitrylu, uzyskujac 4,2 czesci N-{5-chloro-4-[a-(4-chlorofenylo)-a-cyja- nometylo]-2(1-metyloetylo)-fenylo}-2-hydroksy-3,5- -dwujodobenzenamidu o temperaturze topnienia 200,6°C.Przyklad IX. Goracy roztwór 1 czesci N- - {5-chloro-4-[a-(4-chlorofenylo)-a-cyj anometylo]-2- - metylofenylo}-2-hydroksy-3,5-dwuj odobenzamidu, 0,3 czesci 10 n roztworu wodorotlenku sodu, 8 czes¬ ci metanolu i 10 czesci wody pozostawiono do wy¬ krystalizowania. Otrzymany produkt odsaczono, prze¬ myto woda i wysuszono, uzyskujac 0,7 czesci (67,5°/oj) uwodnionej soli sodowej N-{5-chloro-4n[a- -(4-chlorofenylo)-a-cyjanometylo]-2-metylofenylo-2- -hydroksy-3,5-dwujodofoenzamidu o temperaturze topnienia 270—300°C.Przyklad X. 0,65 czesci N-{5-chloro-4-[a-(4- -chlorofenylo)-a-cyjanometylo]-2-metylofenylo}-2- -hydroksy-3,5-dwujodobenzamidu i 0,1 czesci pipe- rydyny rozpuszczono w 4 czesciach metanolu i 5 czesciach 1,4-dioksanu. Rozpuszczalnik usunieto nastepnie przez odparowanie pod zmniejszonym cis¬ nieniem. Pozostalosc przeprowadzono w cialo stale przez roztarcie w 2,2'-oksybispropanie, uzyskujac po wysuszeniu zwiazek N-{5-chloro-4-[a-(4-chloro- 18 fenylo)-a-cyj anometylo] -2-metylofenylo}-2-hydro- ksy-3,5-dwujodobenzamidu z piperydyna o tempe¬ raturze topnienia 140,3°C (z rozkladem).Przyklad XI. 0,494 czesci .N-{5-chloro-4-[a- .-(4-chlorofenylo)-a-cyjanometylo]-2-metylofenylo}- -2-hydroksy-3,5-dwujodobenzamidu i 0,1 czesci a-me- tylofenylometyloaminy rozpuszczono w 4 czesciach metanolu i 5 czesciach 1,4-dioksanu. Rozpuszczalnik usunieto przez odparowanie pod zmniejszonym cis¬ nieniem. Pozostalosc przeprowadzono w cialo stale przez roztarcie w 2,2'-oksybispropanie. Otrzymany produkt odsaczono, przemyto 2,2'-oksybispropanem i wysuszono, uzyskujac mieszanine N-{5-chloro-4- -[a-(4-chlorofanylo)-a-cyjanometylo]-2-metylofeny¬ lo}-2-hydroksy-3,5-dwujodobenzenamidu z a-mety- lofenylometyloamina w temperaturze topnienia 116,7°C (z rozkladem) Przyklad XII. Mieszanine 9,2 czesci 2,6-dwu- hydroksybenzoesanu fenylu, 9 czesci a-(4-fluorofe- nylo)-4-aminofenyloacetonitrylu i 30 czesci 1,2,4- -trójchlorobenzenu mieszano przez okres 10 minut w temperaturze 200°C. Mieszanine reakcyjna ochlo¬ dzono i po dodaniu 150 czesci trójchlorometanu otrzymano krystaliczny produkt. Cialo stale odsa¬ czono, przemyto trójchlorometanem i wysuszono, uzyskujac 11,4 czesci N-{4-[a-cyjano-a-(4-fluorofe- nylo)-metylo] -fenylo}-2,6-dwuhydroksybenzamidu o temperaturze topnienia 239°C.Przyklad XIII. Powtarzajac operacje, opi¬ sane w przykladzie XII i stosujac równowazne ilos- Tablica 7 wzór 12 40 45 50 55 60 65 i R H H H H H H H Br Br H H Cl H Cl H H H H Br Cl H H H R2 H H H H N02- NOa H N02 NOa H H N02 H N02 H H H H N02 NOa H H H ^ 1 R5 H Cl H H CF3 CF3 Cl CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF8 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CF3 CH3 CH Cl GF3 Ar 4^-CH3—C6H4 C6H5 C6H5 4—OCH3—C8H4 2,4^-Cl2-^C8H3 4—OC^rd3—C^8xi4 3—CF3—C8H4 2,4^-Cl2C8H3 4^-OCH3—C6H4 4^-OCH3—C8H4 2,4^C12—CeH3 4^-Cl—C6H4 4^-F-^C8H4 2,4-^Cl2C8H3 4^C1—C8H4 3,4—Cl2—C8H3 4—CH3—C6H4 QH5 4—Cl—C8H4 4^-OCH3—C8H4 4^-Cl—C6H4 , 4^-Cl—C8H4 4^Br—C6H4 Tempe¬ ratura topnienia! °C 211,4 229,5 229,3 199,6 220,9 200 240,5 248,6 197 181,5 199,5 186,1 206,4 | 224,7 187,7 189,7 212,5 201 200,7 206,4 + 800 (z rozkl.H 162,8 1 190,6 1 1100 907 19 20 ci odpowiednich substancji wyjsciowych otrzymano nastepujace zwiazki o wzorze 12, zestawione w tablicy 7. PL