NL9401985A - Stoel en daarmee uitgerust voertuig. - Google Patents

Description

stoel en daaxa·· uitgerust voertuig

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op eenstoel in het bijzonder voor toepassing in een voertuig,voorzien van een zitting, een aan één zijde daarmee ver¬bonden rugleuning en met de zitting verbonden middelen voorhet bevestigen daarvan aan een ondergrond, in het bijzondereen voertuigbodem. Een dergelijke stoel is algemeen bekenden wordt bijvoorbeeld veelvuldig toegepast in voertuigenzoals auto's, treinen, vliegtuigen en dergelijke.

Een voertuigstoel dient te voldoen aan een grootaantal verschillende en vaak tegengestelde eisen. Zo moet destoel voor een groot aantal verschillende gebruikers eenoptimale zithouding mogelijk maken, hetgeen hoge eisen steltaan de instelbaarheid van de stoel. Daarnaast dient de stoelte voldoen aan hoge veiligheidseisen, in verband met de bijvoertuigen nu eenmaal altijd aanwezige kans op een ongeval.Gebleken is dat de eisen van goede instelbaarheid en groteveiligheid bij ongevallen zich moeilijk laten verenigen. Eengoede instelbaarheid vereist namelijk een relatief grootaantal graden van bewegingsvrijheid van de verschillendedelen van de stoel. Het name bij autostoelen is echtergebleken dat in het geval van aanrijdingen waarbij de stoelen de gebruiker aan grote versnellingen worden blootgesteld,de stoel als gevolg van zijn vele vrijheidsgraden de gebrui¬ker onvoldoende kan steunen, waardoor dergelijke aanrijdin¬gen kunnen leiden tot ongewenst en onnodig zwaar letsel voorde gebruiker. Het name wanneer een auto van achteren wordtaangereden, en de gebruiker met kracht in de stoelleuninggedrukt wordt, blijkt vaak letsel op te treden dat bekendstaat onder de verzamelnaam "whiplash".

De uitvinding beoogt derhalve een stoel te ver¬schaffen van het hiervoor beschreven type, die goed instel¬baar is, maar de gebruiker toch voldoende bescherming biedtbij ongevallen. Volgens de uitvinding wordt dit bereikt doormiddelen voor het beheersen van een onderlinge beweging van de rugleuning en de zitting onder een stootbelasting. Doorde onderlinge beweging van de leuning en de zitting tebeheersen, wordt voorkomen dat de rugleuning in geval vaneen aanrijding in langsrichting van het voertuig doorbuigtof -zwiept, waardoor de rug, de nek en het hoofd van degebruiker niet langer gesteund worden, maar juist met enigevertraging met kracht tegen de rugleuning geslagen zullenworden onder veroorzaking van bovengenoemd letsel.

Voorkeursuitvoeringen van de stoel volgens de uit¬vinding vormen de materie van de volgconclusies.

De uitvinding betreft ook een voertuig dat voor¬zien is van ten minste één stoel van de hiervoor beschrevensoort.

De uitvinding wordt nu toegelicht aan de hand vaneen aantal voorbeelden, waarbij verwezen wordt naar debij gevoegde tekening, waarin:

Fig. 1 een gedeeltelijk weggebroken perspectivischaanzicht is van een in een voertuig gemonteerde stoel vol¬gens een eerste uitvoeringsvorm van de uitvinding,

Fig. 2 een stoel weergeeft volgens een tweede uit¬voeringsvorm van de uitvinding, en

Fig. 3 een alternatief fixatiemechanisme toontvoor toepassing in de stoel van fig. 2.

Een voertuigstoel 1 (fig. 1) is voorzien van eenzitting 2, aan de achterzijde 6 waarvan een rugleuning 3 metzijn onderzijde 5 zwenkbaar om een as A is aangebracht. Derugleuning 3 vertoont aan zijn bovenzijde een hoofdsteun 4.De stoel 1 kan verder nog voorzien zijn van een (hier nietgetoonde) neksteun van het type dat beschreven is in aan-vraagsters oudere Nederlandse octrooiaanvrage nr. 9400588.

De zitting 2 van de stoel 1 is met een ondergrond 7, in ditgeval de vloer van het voertuig bevestigd onder tussenkomstvan bevestigingsmiddelen 8. Op een stoel 1 is een gebruiker9, in dit geval de berijder van het voertuig gezeten. Devorm en afmetingen van de zitting 2, de rugleuning 3 en deeventueel in hoogte instelbare hoofdsteun 4 zijn zodaniggekozen dat het lichaam van de gebruiker op de belangrijkeplaatsen door de stoel 1 gesteund wordt. Daarbij kan de hoek tussen de rugleuning 3 en de zitting 2 door middel van eeninstelknop 11 gevarieerd worden. In een normale rijhoudingzal het hoofd 10 van de gebruiker 9 zich op een afstand Dvoor de hoofdsteun 4 van de stoel 1 bevinden.

De bevestigingsmiddelen 8 waarmee de zitting 2 vande stoel 1 bevestigd is aan de vloer 7 van het voertuigomvatten een tweetal zich in de rijrichting van het voertuiguitstrekkende, evenwijdige geleidingsrails 12, in het boven¬vlak waarvan met regelmatige onderlinge afstand openingen 15zijn aangebracht, alsmede met de zitting 2 van de stoel 1verbonden, over de geleidingsrails 12 verplaatsbare dragers13. De dragers 13 zijn aan hun onderzijde elk voorzien vaneen aantal uitstekende delen 14, die in de openingen 15 vande geleidingsrails 12 grijpen ter positionering van de stoel1. Het zal de deskundige overigens duidelijk zijn dat debevestigingsmiddelen 8 hier slechts schematisch weergegevenzijn, en in werkelijkheid nog allerhande voorzieningenaanwezig zullen zijn om de dragers 13 eenvoudig verplaats¬baar te maken langs de rails 12, en tegelijkertijd eenzekere bevestiging in een gekozen stand onder alle omstan¬digheden te waarborgen.

Teneinde te voorkomen dat in geval het voertuig inlangsrichting (dus van voren of van achteren) aangeredenwordt de leuning 3 ten opzichte van de zitting 2 naar achte¬ren doorbuigt of -zwiept, is de stoel 1 voorzien van bewe-gingsbeheersingsmiddelen 18. Dit is van belang, aangezienbij botsproeven gebleken is dat de rugleuning van een gemid¬delde voertuigstoel in geval van een aanrijding van achterennaar achter doorbuigt of -zwiept, voordat de rug van degebruiker een soortgelijke beweging maakt. Hierdoor komt derug van de gebruiker vrij van de rugleuning, en neemt deafstand D tussen het hoofd van de gebruiker en de hoofdsteunvan de stoel eerst toe, voordat enige tijd later (in de ordevan enkele tientallen milliseconden) de rug van de gebruikerweer met kracht tegen de stoelleuning gedrukt wordt, en hethoofd van de gebruiker met geweld tegen de hoofdsteun gesla¬gen wordt. Doordat dus de rugleuning eerder zich verplaatstof vervormt dan de rug van de gebruiker, is de uiteindelijke belasting op de rug, de nek en het hoofd van de gebruikergroter dan het geval zou zijn wanneer de stoel zich als eenvolledig vormstijf element zou gedragen. Door de bewegings-beheersingsmiddelen 18 volgens de onderhavige uitvindingechter, wordt de beweging van de rugleuning 3 ten opzichtevan de zitting 2 van de stoel 1 beheerst, dat wil zeggenbegrensd of zodanig vertraagd, dat hij gelijktijdig optreedtmet de beweging van de rug, waardoor de uiteindelijke belas¬ting op de rug van de gebruiker als gevolg van de achter¬waartse belastingstoot aanzienlijk geringer zal zijn dan bijeen conventionele voertuigstoel.

Bij de getoonde eerste uitvoeringsvorm van destoel volgens de uitvinding worden de bewegingsbeheersings-middelen 18 gevormd door de als slede-elementen uitgevoerdepoten 16 van de stoel, die in de rijrichting van het voer¬tuig verschuifbaar zijn ten opzichte van de ondergrond 7. Depoten 16 zijn verschuifbaar opgenomen in de dragers 13, enworden bij normaal bedrijf van het voertuig tegen de voor¬zijde van de dragers 13 gedrukt door een zeer stijve druk-veer 17. In geval van een aanrijding van achteren echter,zullen als gevolg van de massatraagheidskrachten van destoel 1 en de berijder 9 de veren 17 elk een weinig inge¬drukt worden, waardoor de zitting 2 van de stoel 1 vertraagdbeweegt ten opzichte van de ondergrond of de vloer 7 van hetvoertuig. Hierdoor wordt ook het naar achteren buigen of-zwiepen van de rugleuning 3 uitgesteld, waardoor de rugleu¬ning 3 uiteindelijk pas naar achteren bewogen zal wordenwanneer de rug van de gebruiker 9 daar tegenaan slaat. Opdeze wijze wordt de rug van de gebruiker optimaal gesteund,en wordt de afstand D tussen het hoofd 10 van de gebruikeren de hoofdsteun 4 van de stoel 1 geminimaliseerd, waardoorde kracht waarmee het hoofd 10 de hoofdsteun 4 zal rakeneveneens geminimaliseerd wordt, en de kans op letselschadein de vorm van "whiplash" beperkt blijft.

In plaats van de hier getoonde schroefveren 17zouden natuurlijk ook andere dempingsmiddelen toegepastkunnen worden, zoals bijvoorbeeld gasveren, hydraulischecilinders en dergelijke. Ook zouden andere mechanische veren dan schroefveren toegepast kunnen worden. Ook is hetdenkbaar om in plaats van veren of dempers gebruik te makenvan eenvoudig plastisch vervormbare constructies, naar hetvoorbeeld van de zogeheten "kreukelzones". Dergelijke con¬structies zouden na een aanrijding niet meer terugkeren naarhun uitgangstoestand, en daardoor een duidelijke indicatievormen dat de voertuigstoel zwaar belast geweest is, en dusgecontroleerd en/of vervangen zou moeten worden..

Naast een verschuifbare verbinding tussen destoelzitting 2 en de ondergrond 7 kunnen de bewegingsbeheer-singsmiddelen 18 ook een onder belasting verschuifbareverbinding tussen de zitting 2 en de rugleuning 3 van destoel 1 omvatten. Een dergelijke verschuifbare verbinding,die tot gevolg heeft dat bij een aanrijding van achteren derugleuning 3 vertraagd beweegt ten opzichte van de zitting2, waardoor zoals hiervoor toegelicht is het risico van"whiplash" aanzienlijk verkleind wordt, kan eveneens de vormaannemen van een in een verende of eenvoudig vervormbareconstructie opgenomen scharnierverbinding tussen de zitting2 en de leuning 3 van de stoel 1. Een dergelijke verschuif¬bare verbinding tussen de stoelzitting 2 en -leuning 3 zounatuurlijk ook afzonderlijk toegepast kunnen worden bij eenvast op de ondergrond 7 bevestigde stoel.

Bij een tweede uitvoeringsvorm van de uitvinding(fig. 2) is ervoor gekozen de verbinding tussen de rugleu¬ning 3 en de zitting 2 van de stoel 1 te verstevigen. Hier¬toe is het conventionele verstelmechanisme van de stoel, datberust op een wrijvingsmechanisme, vervangen door een ratel-mechanisme, met een relatief fors gekromde tandstang 19 diebevestigd is aan de rugleuning 3 en een van een pal 23voorziene hefboom 20 die bevestigd is aan de zitting 2. Dehefboom 20, welke zwenkbaar is om een aan de zitting 2bevestigde as 21, wordt voorgespannen naar een stand waarinde pal 23 met de tanden 24 van de tandstang 19 in aangrij-ping is door middel van een trekveer 22. Door de hefboom 20tegen de spanning van de veer 22 in naar beneden te bewegenwordt de pal 23 buiten aangrijping gebracht met de tanden24, en kan de rugleuning 3 ten opzichte van de zitting 2 versteld worden. Wanneer echter de pal 23 met de tanden 24in aangrijping is, zijn de leuning 3 en de zitting 2 tenopzichte van elkaar gefixeerd, waardoor geen doorbuigen of-zwiepen van de leuning 3 mogelijk is. Teneinde de verstevi¬ging van de verbinding tussen de rugleuning 3 en de zitting2 van de stoel 1 te optimaliseren is het aangrijpingspuntvan de tandstang 19 op de rugleuning 3 bij voorkeur zo hoogmogelijk geplaatst, terwijl de hefboom 20 bij voorkeurzoveel mogelijk naar voren op de zitting 2 aangebracht zalzijn. Op deze wijze wordt een zo groot en stijf mogelijkekrachtendriehoek verkregen. Met het oog op het instapgemakvan de gebruiker 9 wordt het ratelmechanisme 18 bij voorkeuraan de naar het midden van het voertuig gerichte zijde vande stoel 1 aangebracht.

Teneinde een optimale instelbaarheid van de rug¬leuning 3 ten opzichte van de zitting 2 te verkrijgen,zonder gebruik te hoeven maken van een tandstang 19 metkleine tanden en een kleine daarin aangrijpende pal, welkeimmers geen al te grote belasting zou kunnen opnemen, kanhet ratelmechanisme van fig. 3 worden toegepast. Hierbijzijn drie gekromde tandstangen 19A,19B,19C met relatiefgrote tanden 24A,24B,24C met elkaar verbonden, waarbij detanden van de drie tandstangen ten opzichte van elkaartelkens iets versprongen zijn. Het ratelmechamisme omvatverder drie om een gemeenschappelijke as 21 zwenkbare pallen23A,23B,23C, die onafhankelijk van elkaar verplaatsbaar zijnen elk voorzien zijn van een voorspan(druk)veer 22A,22B,22C.De pallen 23A,23B,23C worden bediend door een gemeenschappe¬lijk bedieningsarm 20, die zwenkbaar is onder een as 25, enwaarvan een bedieningsuiteinde 26 in aangrijping verkeertmet de onderste uiteinde 27A,27B,27C van de drie pallen23A,23B,23C.

Door de bedieningsarm 20 naar beneden te bewegentegen de kracht van de veren 22A,22B,22C in, worden deonderste uiteinden 27A,27B,27C van de pallen 23A,23B,23C inde tekening naar rechts verplaats, waardoor de pallen buitenaangrijping raken met de tanden van hun overeenkomstigetandstangen 19A,19B,19C. Hierdoor kan de rugleuning 3 ten opzichte van de zitting 2 versteld worden. Wanneer eengewenste instelhoek bereikt is, kan de bedieningsarm 20losgelaten wordt, waardoor de pallen 23A,23B,23C onderinvloed van hun voorspanveren 22A,22B,22C terug zullenbewegen naar de stand waarin zij in aangrijping verkeren methun overeenkomstige tandstangen 19A,19B,19C. Daarbij zal éénvan de pallen 23A,23B,23C in een dal tussen twee tanden24A-A,24B-B,24C-C van de bijbehorende tandstang 19A,19B,19Cvallen, terwijl de andere twee pallen tegen -een tandrugzullen rusten. Op deze wijze wordt de rugleuning 3 tenopzichte van de zitting 2 telkens gefixeerd door één van dedrie pallen, terwijl een verstelbaarheid bereikt wordt meteen stapgrootte van 1/3 van de tandafstand van elk van dedrie tandstangen 19A,19B,19C.

Hoewel hiervoor een aantal uitvoeringsvoorbeeldenvan de stoel volgens de uitvinding weergegeven en beschrevenis, zal het de deskundige duidelijk zijn dat binnen deomvang van de uitvinding velerlei varianten mogelijk zijn.Van belang is slechts dat in de onderlinge beweging van derugleuning 3 en de zitting 2 van de stoel 1 beheerst wordt,dus ofwel zodanig geminimaliseerd wordt dat de rugleuning 3onder alle omstandigheden in contact blijft met de rug vande gebruiker 9, ofwel zodanig vertraagd wordt dat de rugleu¬ning 3 pas zal bewegen wanneer de rug van de gebruiker 9daar tegenaanslaat.

Claims (9)

1. Stoel (1), in het bijzonder voor toepassing ineen voertuig, voorzien van een zitting (2), een aan éénzijde (6) daarmee verbonden rugleuning (3) en met de zitting (2) verbonden middelen voor het bevestigen daarvan aan eenondergrond (7), in het bijzonder een voertuigbodem, geken¬merkt door middelen (18) voor het beheersen van een onder¬linge beweging van de rugleuning (3) en de zitting (2) ondereen stootbelasting.

2. Stoel (1) volgens conclusie 1, met het kenmerk,dat de bewegingsbeheersingsmiddelen (18) in de bewegings¬richting van het voertuig verschuifbare, de ondergrond (7)en de bevestigingsmiddelen (8) verbindende slede-elementen(16) omvatten.

3. Stoel (1) volgens conclusie 2, gekenmerkt doortussen de slede-elementen (16) en de ondergrond (7) aange¬brachte dempingsmiddelen (17).

4. Stoel (1) volgens één der voorgaande conclu¬sies, met het kenmerk, dat de bewegingsbeheersingsmiddelen(18) tussen de rugleuning (3) en de zitting (2) aangebrachtemiddelen omvatten voor het in de bewegingsrichting van hetvoertuig verschuifbaar verbinden daarvan.

5. Stoel (1) volgens conclusie 4, met het kenmerk,dat de verschuifbare verbindingsmiddelen een onder de stoot¬belasting eenvoudig plastisch vervormbaar constructie-ele-ment omvatten.

6. Stoel (1) volgens één der voorgaande conclu¬sies, met het kenmerk, dat de bewegingsbeheersingsmiddelen(18) een tussen de zitting (2) en de rugleuning (3) aange¬bracht, instelbaar fixatiemechanisme omvatten.

7. Stoel (1) volgens conclusie 6, met het kenmerk,dat het fixatiemechamisme ten minste één met de rugleuning (3) of de zitting (2) verbonden tandstang (19) en ten minsteéén met de zitting (2) of de rugleuning (3) verbonden, metde tandstang (19) in aangrijping te brengen palorgaan (23)omvat.

8. Stoel (1) volgens conclusie 7, gekenmerkt doormet het palorgaan (23) verbonden voorspanmiddelen (22).

9. Voertuig, voorzien van ten minste één stoel (1)volgens één der voorgaande conclusies.