NL8901113A - Oppervlaktebehandeling voor harde celweefsels. - Google Patents

Description

- 1 - 5 \ *

Oppervlaktebehandeling voor harde celweefsels.

Deze uitvinding heeft betrekking op de behandeling van het oppervlak van harde celweefsels zoals dentine.

Het gebruik van kleefmiddelen die goed hechten aan 10 harde celweefsels zoals bijvoorbeeld dentine is in de tandheelkunde steeds belangrijker geworden. In sommige gevallen wordt dit (gebruik) gecombineerd met het gebruik van zure etsmiddelen, zoals bijvoorbeeld fosforzuur, maar dit is in het algemeen niet wenselijk in een dergelijke 15 gevoelige omgeving. De American Dental Association ontraadt de toepassing van een dergelijke voorbehandeling met fosforzuur.

Kleefmiddelsamenstellingen en in het bijzonder polymeriseerbare kleefmiddelsamenstellingen kunnen worden 20 gebruikt als voeringen waarop voor herstel dienende tandvul-samenstellingen kunnen worden aangebracht en als grondlaag-materialen waarop kleefmiddelen voor tandheelkundige toepassingen kunnen worden aangebracht voor het monteren of bevestigen van bijvoorbeeld orthodontische bruggen of 25 kronen.

Amalgaam en voor herstel dienende tandvulsamen-stellingen hechten niet erg goed aan tandoppervlakken. Bij het vullen van een tandcaviteit, kan het probleem van een slechte hechting worden verbeterd door ondersneden 30 caviteiten te vormen om zo het mechanisch op zijn plaats houden van de vulling te verbeteren. In het geval van emailoppervlakken, kan mechanisch vastklemmen op microscopische schaal worden verbeterd door het oppervlak te etsen met fosforzuur. Een echt kleefmiddelsysteem zou echter 35 de tandarts in staat stellen om heelkundige bewerkingen te verbeteren. Het gebruik van fosforzuur zou sterk kunnen worden verminderd of zelfs in sommige gevallen geheel worden geëlimineerd; herstelbehandelingen waarbij dentine wordt 8301 113: * * - 2 - verwijderd, zouden kunnen worden uitgevoerd met een veel geringere verwijdering van levend weefsel: lekkages langs de randen kunnen worden verminderd.

Er dient voor ogen te worden gehouden dat een 5 kleefmiddelsysteem wordt geassocieerd met beenderen en tanden die echte materialen zijn, dat wil zeggen dat een dergelijk systeem wordt gecombineerd met levend, dynamisch weefsel en dat elk kleefmiddel als zodanig veelal het resultaat is van een compromis tussen met elkaar strijdende 10 invloeden. Om bijvoorbeeld vast te hechten aan het oppervlak van een tand zijn hydrofiele groepen nodig, maar hun aanwezigheid verhoogt de waarschijnlijkheid dat het kleefmiddel hydrolytisch instabiel zal zijn. Niettemin zijn er een aantal kleefmiddelen voor tandartsen verkrijgbaar 15 waarvan sommige zijn samengesteld op basis van organische fosfaatesters. Het is derhalve bijzonder gewenst dat de aktieve kleefcomponent een lage concentratie heeft in de kleefmiddelsamenstelling en die component behoeft derhalve geen sterk klevende eigenschappen te hebben. De 20 samenstelling moet een lage viscositeit bezitten zodat hij gemakkelijk uitvloeit over het oppervlak dat moet worden bevestigd.

In de Europese octrooiaanvrage 0074708 wordt een groot aantal octrooibeschrijvingen besproken waarin 25 verschillende ethenisch onverzadigde fosforesters worden beschreven als kleefmiddelen. In die octrooiaanvrage worden rechten gevraagd voor bepaalde fosfaatesters op basis van een alkylester van acrylzuur en methacrylzuur met een lange keten, waarvan wordt vermeld dat ze bij toepassingen in de 30 tandheelkunde verbeterde kleefmiddeleigenschappen hebben.Die octrooiaanvrage vermeldt dat 2-metharyloyloxyethyldi-waterstoffosfaat een naar verhouding slechte kleefmiddel-component is en in een verflaag blaarvorming veroorzaakt. De Europese octrooiaanvrage 0115948 beschrijft het gebruik van 35 organische pyrofosfaatesters als polymeriseerbare kleefmiddelcomponenten. De Europese octrooiaanvragen 0058483 en 0132318 beschrijven het gebruik van halogeenfosforzuur-esters als polymeriseerbare monomeren in kleefmiddelen voor 89 01 1 13 r £ - 3 - gebruik in de tandheelkunde; deze esters bevatten tenminste één ethenisch onverzadigde funcitonele groep en een chloor of broomatoom rechtstreeks gebonden aan het fosforatoom.

In het Amerikaanse octrooischrift 4044044 wordt het 5 gebruik beschreven van fosfaatesters van hydroxyacrylaten als componenten van anaerobe kleefmiddelsamenstellingen.

Gesteld wordt dat deze samenstellingen vloeibaar blijven zolang ze in contact blijven met de lucht terwijl ze volgens zeggen snel uitharden door polymerisatie onder uitsluiting 10 van lucht. Die kleefmiddelsamenstellingen zijn bruikbaar als materialen die los gaan zitten van voorwerpen voorkomen, in het bijzonder onder hoge druk.

De kleefmiddeleigenschappen die zijn verbonden met polymeriseerbare esters van fosforzuur hangen af van het 15 gehalte aan verontreinigingen in de betreffende esters. Als een diwaterstoffosfaatester nagenoeg vrij is van fosforzuur, van de monowaterstofester en van de volledig veresterde ester, is de daaruit verkregen kleefmiddelsamenstelling verrassend doeltreffend als kleefmiddel in een waterige 20 omgeving. Bijzonder geschikte kleefmiddelsamenstellingen die snel uitgehard kunnen worden bij aanwezigheid van lucht zijn uit een enkele component bestaande, met zichtbaar licht uit hardbare, vloeibare kleefmiddelsamenstellingen die bevatten: (a) 2 tot 20 gewichtsdelen van tenminste één nagenoeg 25 zuivere fosfaatester met de formule CH2=C(R1).C0.0.R2.0P(0)(OH)2 waarin R1 een waterstofatoom of een methylgroep is en R2 voorstelt -CH2-CH2-,-CH2-CH(CH3)- of ~CH(CH3)-CH2- en (b) 98 tot 90 gewichtsdelen van tenminste één 30 ethenisch onverzadigd monomeer dat copolymeriseerbaar is met de fosfaatester, en een doeltreffende hoeveelheid van een door zichtbaar licht activeerbare katalysator, zoals wordt beschreven in de lopende UK octrooiaanvrage 8725324, naar de inhoud waarvan 35 hierbij als referentie wordt verwezen.

Er werd nu gevonden dat, wanneer het oppervlak van het harde celweefsel in contact wordt gebracht met een geselecteerd grondmateriaal voordat het wordt bekleed met ö9 Ot 113 J? - 4 - een kleefmiddel, de hechtsterkte van het geharde kleefmiddel aan het harde celweefsel verrassend toeneemt. Het gebruik van een grondmateriaal kan ook een eventuele achteruitgang in de hechtsterkte die wordt waargenomen bij een kleefmiddel 5 dat gedurende lange tijd is bewaard, verminderen.

Het grondmateriaal is bij voorkeur een quaternair ammoniumzout met lange alkylketens, een bisbiguanide of, liefst, een polybiguanide.

Geschikte bisbiguaniden zijn onder andere 10 verbindingen met de formule 1, waarin hetzij: (i) R1 en R3 die gelijk of verschillend kunnen zijn, elk een fenylgroep voorstellen die is gesubstitueerd door alkyl, alkoxy, nitro of halogeen, R2 en R4 beide waterstof zijn en A een tweewaardige 3-9C-polymethyleenrest is, 15 waarbij de polymethyleenketen kan zijn onderbroken door zuurstofatomen en/of door aromatische ringen, of (ii) de tweewaardige brug A is: (a) een alkyleengroep met 2 tot 12 koolstof atomen waarin de vrije bindingen aan verschillende koolstofatomen 20 zitten, (b) een rest -(CH2)m- X-(CH2)n- waarin m en n elk een geheel getal voorstellen van 2 tot 6 en X voorstelt O of S, (c) een rest met de formule 2, (d) een rest met de formule 3 waarin Z en Z1 elk een 25 alkyleengroep zijn met 1 tot 3 koolstofatomen, (e) een rest met de formule 4, waarin Q voorstelt -0,—S—SO— of —S02—, (f) een rest met de formule 5 of de formule 6 , en R1 en R3 elk voorstellen: 30 (a) een alkylgroep met 6 tot 16 koolstofatomen of (b) een alkyl- Y-alkyleengroep waarin Y voorstelt 0 of S en de alkyl-en alkyleengroepen tezamen 3 tot 15 koolstofatomen bevatten, en R2 en R4 elk waterstof of een 1-6 C-alkylgroep zijn, 35 of een zuuradditiezout daarvan.

Bisbiguanideverbindingen met de formule 1 waarin de substituenten de onder (i) vermelde betekenissen hebben, zijn volledig beschreven in UK octrooischrift no. 705838 en 89 01 1 13 .4 - 5 - fc die waarin de substituenten de in (ii) vermelde betekenissen hebben, zijn volledig beschreven in ÜK octrooischrift no.

1095902 en al deze genoemde verbindingen met de formule 1 zijn beschreven als bactericiden of plantenfungiciden.

5 Bisbiguanideverbindingen met de formule 1 waaraan de voorkeur wordt gegeven voor gebruik bij de bovengenoemde werkwijze zijn chloorhexidine (formule l met R1 = R3 = p-chloorfenyl, R2 = R4 = waterstof, A= -(0¾) 6“) en verbindingen met de formule 1, waarin R1 = R3 = 2-10 ethylhexyl, R2_R4=waterstof en A=-(CH2)6-), of een zuuradditiezout daarvan, in het bijzonder de dihydrochloriden, diacetaten en digluconaten.

Bisbiguanideverbindingen met de formule 1 waaraan de voorkeur wordt gegeven voor gebruik bij dit aspect van de 15 uitvinding zijn die verbindingen waarin X en Y elk een-(CH2)2“tot -(CH2)12”'bij voorkeur elk een -(CH2)6- groep zijn en die een getalgemiddeld molecuulgewicht hebben van ongeveer 500 tot 20.000 en de zouten daarvan, in het bijzonder de dihydrochloriden, diacetaten en digluconaten.

20 Geschikte polymere biguaniden zijn onder andere biguanideverbindingen die in de vorm van de vrije base een lineaire polymeervorm hebben waarin de zich herhalende eenheid wordt weergegeven door de formule 7, waarin X en Y de bruggroepen voorstellen waarin tesamen het totale aantal 25 koolstofatomen dat rechtstreeks tussen naast elkaar liggende stikstofatomen is geplaatst groter is dan 9 en kleiner dan 17, of een zuuradditiezout daarvan.

De genoemde bruggroepen kunnen bestaan uit polymethyleenketens die desgewenst kunnen zijn onderbroken, 30 bijvoorbeeld door zuurstof of zwavelatomen, en ze kunnen ook cyclische ringen bevatten die zelf verzadigd of onverzadigd kunnen zijn. Het aantal koolstofatomen dat rechtstreeks tussen de stikstofatomen is geplaatst wanneer in de groepen X en/of Y een cyclische groep of groepen voorkomen, omvat 35 (ook) de koolstofatomen in dat segment van de cyclische groep of groepen dat het kortst is.

De biguaniden met de formule 7 zijn volledig beschreven in ÜK octrooischrift no. 702268 waar wordt 8901113; * - 6 - vermeld dat ze een goede antibacteriële werking hebben.

Een polymeerbiguanide waaraan de voorkeur wordt gegeven voor gebruik bij de werkwijze volgens de uitvinding is dat waarin X een -(CH2)2~ tot -(CH2)l2" en bij voorkeur 5 een -((¾) g-groep is, Y een -((¾) 2- tot -(0¾) 12- en tij voorkeur een -(CH2)6 groep is en die een getalgemiddeld molecuulgewicht heeft van ongeveer 500 tot 20.000 en in het bijzonder wordt de voorkeur gegeven aan een mengsel van polymere biguaniden met de formule 8 waarin n varieert van 10 ongeveer 5 tot 10 en die een getalgemiddeld molecuulgewicht hebben van ongeveer 1000 tot 2200, in de vorm van hun zouten met zoutzuur.

Het kwaternaire ammoniumzout met een lange alkylketen heeft bij voorkeur de formule (R5)4 NZ, waarin één van de 15 groepen R5 een alkylgroep is met 10 tot 20 kool stof atomen (waaronder een mengsel ervan dat gemiddeld 10 tot 20 koolstofatomen bevat) en de andere drie groepen R5 die gelijk of verschillend kunnen zijn, alkyl- of alkarylgroepen zijn met 1 tot 4 en bij voorkeur 1, alkylkoolstofatomen en 20 waarin Z een halogenide, bij voorkeur chloride of bromide is.

Het grondmateriaal heeft een concentratie van 0,01 tot 5 en bij voorkeur 0,05 tot 2 gew.% (in 100 cm3 oplossing). Het oplosmiddel is bij voorkeur water, maar kan 25 ook elk klinisch aanvaardbaar cooplosmiddel omvatten. Typische co-oplosmiddelen zijn alcoholen met 1 tot 4 koolstofatomen en mengsels daarvan waaronder technische gemethyleerde alcohol.

Het grondmateriaal kan op het harde celweefsel worden w 30 aangebracht met elk daarvoor geschikt middel. Het kan bijvoorbeeld worden aangebracht door dompelen in, door borstelen door spoelen, spuiten of uitstrijken. Als het harde celweefsel zich in de mond bevindt, bestaat een geschikte wijze van opbrengen uit het gebruik van een 35 mondwas(spoel)behandeling.

Nadat het grondmateriaal op het oppervlak van het harde celweefsel is aangebracht, wordt het oppervlak bij voorkeur gedroogd, geschikt door toepassing van een 89 01 1 13.’ - 7 - samengeperst gas, bijvoorbeeld lucht. Daarna wordt het kleefmiddel op het zo (voor) behandelde oppervlak aangebracht en op conventionele wijze uitgehard.

In een voorkeursuitvoeringsvorm kan het oppervlak van 5 het harde celweefsel worden voorbehandeld met een waterige oplossing van een magnesiumzout, bijvoorbeeld een halogenide, bij voorkeur chloride, (of) sulfaat gevolgd door drogen van het zo voorbehandelde oppervlak. Met waterig wordt bedoeld een oplosmiddel dat in hoofdzaak uit water 10 bestaat maar dat andere klinisch aanvaardbare oplosmiddelen kan bevatten.

Een opeenvolging van stappen waaraan de voorkeur wordt gegeven is derhalve de volgende:

Boor een caviteit uit 15 Behandel voor met een magnesiumzoutoplossing

Droog

Breng grondmateriaal aan Droog

Breng kleefmiddel aan 20 Hard uit

Breng composiet aan Hard uit.

Kleefmiddelen waaraan de voorkeur wordt gegeven zijn onverzadigde esters van fosforzuur, zoals bijvoorbeeld de 25 hiervoor beschrevene. Er wordt de voorkeur aan gegeven dat kleefmiddelsamenstellingen worden uitgehard door bestralen met zichtbaar licht en dus moeten de samenstellingen een geschikt katalysatorsysteem bevatten.

In een kleefmiddelsamenstelling waaraan de voorkeur 30 wordt gegeven is de fosforestercomponent bij voorkeur 2-methacryloyloxypropyldiwaterstof fosfaat. Dit kan worden bereid door bijvoorbeeld (een) hydroxyalkylacrylaat (of methacrylaat) te laten reageren met tenminste een equimolaire hoeveelheid fosforoxychloride bij aanwezigheid 35 van een tertiair amine, gevolgd door hydrolyse van eventueel overgebleven chloor-fosforbindingen. De diwaterstoffosfor-ester wordt daarna gezuiverd door middel van een reeks van was- en extractietrappen zodat de ester praktisch zuiver 8901 1 13 - 8 - * wordt, dat wil zeggen vrij van andere esters van fosforzuren, zodat het gehalte aan dergelijke verontreinigingen kleiner is dan 5 gew.% en bij voorkeur kleiner dan 2 gew.%. De kleefmiddelsamenstelling volgens de 5 uitvinding bevat bij voorkeur tenminste één ethenisch onverzadigd monomeer dat met de fosfaatester copolymeriseer-baar is. De viscositeitseigenschappen van de kleefmiddelsamen-stelling, zoals de viscositeit zelf en de vloei- en bevochtigingseigenschappen worden in belangrijke 10 mate bepaald door die van het monomeer. Een grote verscheidenheid van monomeer (meren) is geschikt voor toepassing in kleefmiddelsamenstellingen. De het meest frequent gebruikte monomeren zijn onder andere die van het (meth) acrylaat-, vinylurethaan- en styreentype en 15 vinylacetaat. Andere monomeren zoals (meth) alcrylamiden, vinylethers, fumaraten, maleaten, vinylketonen, vinylnitrilen, vinylpyridinen en vinylnafthalenen kunnen echter ook worden gebruikt hetzij alleen of in combinatie mits de viscositeit van de samenstelling (daarna) geschikt 20 is. De concentratie aan fosfaatester in de kleefmiddelsamenstelling is bij voorkeur 5 gew.% of meer en bij voorkeur niet groter dan 15 gew.%. Geschikte vinylesters zijn onder andere bijvoorbeeld vinylacetaat en esters van acrylzuur met de structuur 25 CH2=CH-COOR6 waarin R6 een alkyl-, aryl-, alkaryl-, aralkyl-of cycloalkylgroep is. Bijvoorbeeld kan R6 een alkylgroep zijn met 1 tot 20 en bij voorkeur 1 tot 10 koolstof atomen. Specifieke vinylesters die genoemd kunnen worden zijn onder andere bijvoorbeeld methylacrylaat, ethylacrylaat, n-en 30 isopropylacrylaten en n-, iso- en tertiair butylacrylaten. Andere geschikte vinylesters zijn onder andere bijvoorbeeld esters met de formule 9 waarin R7 een methylgroep voorstelt. In de esters met formule 9 kunnen R6 en R7 gelijk of verschillend zijn.

35 Specifieke vinylesters die genoemd kunnen worden zijn bijvoorbeeld onder andere (methyl)methacrylaat, ethylmethacrylaat, n- en isopropyl-methacrylaat en n-, iso-en tertiairbutyl-methacrylaat, vinylesters zoals n-hexyl-, 89 01 113 '7 9 » - 9 - cyclohexyl- en tetrahydrofurfurylaerylaten en methacrylaten.

De monomeren moeten een lage giftigheid hebben. Geschikte aromatische vinylverbindingen van het styreentype zijn bijvoorbeeld onder andere styreen en derivaten daarvan, 5 bijvoorbeeld α-alkylderivaten van styreen, bijvoorbeeld θ'-methyl styreen.

Geschikte vinylnitrile zijn bijvoorbeeld onder andere acrylonitrile en derivaten daarvan, bijvoorbeeld methacrylonitrile _ 10 Andere geschikte ethenisch onverzadigde monomeren zijn onder andere vinylpyrrolidon en hydroxyalkylacrylaten en methacrylaten, bijvoorbeeld hydroxyethylacrylaat, hydroxy-propyl acryl aat, hydroxyethylmethacrylaat en hydroxypropylmethacrylaat.

15 Polyfunctionele monomeren, dat wil zeggen monomeren die twee of meer of meer vinylgroepen bevat, zij zijn eveneens geschikt als polymerisatiematerialen. Geschikte monomeren zijn onder andere bijvoorbeeld glycoldimethacrylaat, diallylfthalaat en triallylcyanuraat.

20 Het ethenisch onverzadigde materiaal kan tenminste één ethenisch onverzadigd polymeer omvatten, geschikt in combinatie met tenminste één ethenisch onverzadigd monomeer.

De kleefmiddel samenstel ling is bij voorkeur vrij van vluchtige oplosmiddelen. Als echter een oplosmiddel wordt 25 opgenomen, dan kunnen de volgende polymeriseerbare materialen ook aanwezig zijn, mits de viscositeit van de samenstelling passend is en liefst kleiner is dan 25 centipoise bij 25°C.

Dergelijke polymeriseerbare materialen zijn bij 30 voorkeur vloeibare ethenisch onverzadigde materialen zoals vinylurethaan (verbindingen), bijvoorbeeld die welke zijn beschreven in de Britse octrooischriften 1.352.063, 1.465.097, 1.498.421 en in Duits Offenlegungsschrift 2.419.887, of het reactieprodukt van een diol zoals glycol 35 maar in het bijzonder een bisfenol, met een glycidylalkacrylaat zoals de produkten die bijvoorbeeld zijn beschreven in de Amerikaanse octrooischriften 3.066.112 en 4.131.729 (waarbij hierbij naar de inhoud van deze 89 01 1 13 / * - 10 - octrooischriften als referentie wordt verwezen).

Een reactieprodukt van een glycidylalkacrylaat en een diol waaraan de voorkeur wordt gegeven is een produkt met de formule 10.

5 Vinylurethanen waaraan de voorkeur wordt gegeven en die zijn beschreven in de bovengenoemde Britse octrooischriften en het Duitse Offenlegungsschrift zijn het reactieprodukt van een urethaanvoorpolymeer en een ester van acryl- of methacrylzuur met een hydroxyalkanol met tenminste 10 twee koolstof atomen, welk urethaanvoorpolymeer het reactieprodukt is van een diisocyanaat met de structuur OCN-R8-NC0 en een diol met de structuur HO-R9-OH, waarin R8 een tweewaardige hydrocarbylgroep is en R9 het residu is van een condensatieprodukt van een alkyleenoxyde met een organische 15 verbinding die twee fenolische of alcoholgroepen bevat.

Andere geschikte vinylurethanen zijn onder andere die produkten die worden bereid door reactie van alkyl-en aryl-, bij voorkeur alkyl-, diisocyanaten met hydroxyalkylacrylaten en alkacrylaten, zoals de produkten beschreven in de Britse 20 octrooischriften 1.401.805, 1.428.672 en 1.430.303 ( naar de inhoud van welke octrooischriften hierbij als referentie wordt verwezen).

De kleefmiddelsamenstellingen worden bij voorkeur uitgehard door bestralen vanrde samenstelling met zichtbare 25 straling, bij voorkeur straling met een golflengte in het traject van 400 tot 500 nm. Opdat uitharding van de samenstellingen kan worden bereikt in dat (golflengte) gebied, bevatten de samenstellingen een katalysator die wordt geactiveerd door zichtbaar licht. Een dergelijke 30 katalysator bevat bij voorkeur tenminste één keton gekozen uit fluorenon en diketonen en tenminste één organisch peroxyde.

Ketonen die geschikt zijn voor gebruik in de samenstellingen volgens de onderhavige uitvinding geven ook 35 uit zichzelf zonder aanwezigheid van organisch peroxyde enige mate fotogevoelige katalytische werking te zien. Een dergelijke activiteit van het keton wordt versterkt door toevoegen van een reductiemiddel zoals beschreven in het 89 01 1 1 3 ? » - 11 -

Duitse Offenlegungsschrift 2.251.048. De onderhavige ketonen worden bijgevolg gekozen uit fluorenon en α-diketonen en hun derivaten die indien gemengd met een soortgelijke hoeveelheid organisch amine dat in staat is dat keton te 5 reduceren wanneer dat laatste in geexciteerde toestand verkeert,maar bij afwezigheid van organisch peroxyde, de uitharding van een ethenisch onverzadigd materiaal katalyseren. Een bewijs van uitharding kan geschikt worden verkregen door de verandering in viscositeit van een mengsel 10 van het ethenisch onverzadigde materiaal dat het keton en organisch amide bevat elk in een hoeveelheid van 1 gew.% gebaseerd op ethenisch onverzadigd materiaal te volgen met behulp van een oscillerende rheometer aan monsters van 2 mm dik, terwijl het mengsel wordt bestraald met licht met een 15 golflengte in het traject van 400 tot 500 nm. Een dergelijk onderzoek kan worden uitgevoerd volgens de methode die is beschreven in British Standard 5199: 1975, paragraaf 6.4, mits voorzieningen zijn getroffen om zichtbaar licht op het mengsel te kunnen richten.; Bij voorkeur heeft het keton een 20 uithardingstijd van korter dat 15 minuten bij een stralingsniveau van 1000 w/m2 gemeten bij 470 nm met een bandbreedte van ± 8nm, bijvoorbeeld onder toepassing van een Macarn Radiometer (Macam Photometries Ltd., Edinburgh, Schotland).

Diketonen hebben de formule 11 waarin de groepen A, 25 die gelijk of verschillend kunnen zijn, hydrocarbyl- of gesubstitueerde hydrocarbylgroepen zijn en waarin de groepen A verder met elkaar kunnen zijn verbonden door een tweewaardige binding of door een tweewaardige hydrocarbyl-of gesubstitueerde hydrocarbylgroep of waarin de groepen A 30 tesamen een geanelleerd aromatisch ringsysteem kunnen vormen. Bij voorkeur zijn de groepen A gelijk.

De groepen A kunnen alifatisch of aromatisch zijn.

Onder de term alifatisch vallen ook cycloalifatische groepen en alifatische groepen die aromatische substituenten 35 dragen, dat wil zeggen aralkylgroepen. Evenzo omvat de term aromatische groep ook groepen die alkylsubstituenten dragen, dat wil zeggen alkarylgroepen. Onder de term aromatische groepen vallen ook heterocyclische groepen.

89 01 113.

* - 12 -

De aromatische groep kan een benzenoïde aromatische groep, bijvoorbeeld de fenylgroep, of een niet-benzenoide cyclische groep waarvan in de literatuur wordt vermeld dat deze de eigenschappen van een benzenoïde aromatische groep 5 bezit, zijn.

De groepen A, in het bijzonder wanneer het aromatische groepen zijn, kunnen andere substituentgroepen dragen dan hydrocarbylgroepen, bijvoorbeel halogeenatomen of alkoxygroepen. Andere substituenten dan hydrocarbyl kunnen 10 leiden tot afremmen van polymerisatie van ethenisch onverzadigde materialen en als het α-diketon dergelijke substituenten bevat, is het bij voorkeur niet in de fotopolymeriseerbare samenstelling aanwezig in een zodanige concentratie dat dit leidt tot een aanzienlijke afremming 15 van de polymerisatie van het ethenisch onverzadigde materiaal in de samenstelling.

De groepen A kunnen verder tesamen zijn verbonden door een rechtstreekse binding of door een tweewaardige groep, bijvoorbeeld een tweewaardige hydrocarbylgroep, dat 20 wil zeggen naast de binding via de groep met formule 12. De groepen A kunnen verder (onderling) zijn verbonden onder vorming van een cyclisch ringsysteem. Als de groepen A bijvoorbeeld aromatische groepen zijn, kan het α-diketon de structuur met formule 13 hebben waarin Ph een fenyleengroep 25 voorstelt, Y een rest >CH2 is, of een derivaat daarvan waarin één of beide van de waterstofatomen zijn vervangen door een hydrocarbylgroep , en m= 0,1 of 2. Bij voorkeur is de groep Y aan de aromatische groepen verbonden op de ortho-plaats van die groep.

30 De groepen A kunnen tesamen een geanelleerd aromatisch ringsysteem vormen. In het algemeen kunnen a-diketonen worden geëxciteerd door straling in het zichtbare deel van het spectrum, dat wil zeggen door licht met een golflengte van meer dan 400 nm, bijvoorbeeld in het 35 golflengtetrajeet van 400 tot 500 nm. Voor de onderhavige uitvinding moet het α-diketon een lage vluchtigheid hebben om onaangename geuren en variaties in de concentratie tot een minimum te beperken. Geschikte α-diketonen zijn onder 8901113.

t - 13 - ·&.

andere benzil waarin beide groepen A fenylgroepen zijn, a-diketonen waarin beide groepen A geanelleerde aromatische groepen zijn, bijvoorbeeld α-nafthil en /3-nafthil en a-diketonen waarin de groepen A alkarylgroepen zijn, 5 bijvoorbeeld p-tolil. Als voorbeeld van een geschikt a-diketon waarin de groepen A niet-benzenoide aromatische groepen zijn, kan worden genoemd furil, bijvoorbeeld 2,2'-furil. Derivaten van het α-diketon waarin de groepen A niet-hydrocarbylgroepen dragen zoals bijvoorbeeld p.p1-10 dialkoxybenzil, bijvoorbeeld p.p’-dimethoxybenzil of p.p'-dihalogeenbenzil, bijvoorbeeld p.pr-dichloorbenzyl, of p-nitrobenzil kunnen (ook ) worden opgenomen.

De groepen A kunnen met elkaar zijn verbonden door een rechtstreekse binding of door een tweewaardige 15 hydrocarbylgroep onder vorming van een cyclisch ringsysteem.

Als de groepen A alifatisch zijn, kan het a-diketon bijvoorbeeld kamferchinon zijn. Een voorbeeld van een a-diketon met een structuur van formule 1 is fenanthrachinon waarin de aromatische groepen A door middel van een 20 rechtstreekse binding op de ortho-plaats aan de groep met formule 12 zijn gebonden.

Geschikte derivaten zijn onder andere 2-broom-, 2-nitro-, 4-nitro-, 3-chloor-, 2.7-dinitro-, l-methyl-7-isopropylfenanthrachinon.

25 Het α-diketon kan acenaftheenchinon zijn waarin de groepen A tesamen een geanelleerd aromatisch ringsysteem vormen.

Het keton kan ook fluorenon zijn of een derivaat daarvan, zoals bijvoorbeeld lager (C^-g) alkyl-, halogeen-, 30 nitro-,carbonzuur en carbonzuuresterderivaten, in het bijzonder op de 2- en 4-plaatsen.

Het keton kan bijvoorbeeld in de samenstelling aanwezig zijn in een concentratie in het traject van 0,01 tot 2 gew.% van het polymeriseerbare materiaal in de kleef-35 middelsamenstelling, hoewel concentraties buiten dit traject desgewenst ook kunnen worden gebruikt. Het keton is geschikt aanwezig in een concentratie van 0,1 tot 1 gew.% en nog liever van 0,5 tot 1 gew.% van het ethenisch onverzadigde 89 81 113.' t - 14 - materiaal in de samenstelling. Het keton moet oplosbaar zijn in het polymeriseerbare materiaal en de bovengenoemde concentraties hebben betrekking op de concentratie in oplossing.

5 De organische peroxyden die geschikt zijn voor gebruik in de onderhavige samenstelling zijn onder andere die met de formule 14, waarin de groepen R10 die gelijk of verschillend kunnen zijn, waterstof, alkyl-, aryl-, of acyl-groepen zijn waarbij niet meer dan één van de groepen R10 10 waterstof is. De term acyl betekent dat het een rest is met de formule 15, waarin R11 een alkyl-, aryl-, alkyloxy of aryloxygroep is. De termen alkyl en aryl hebben de hiervoor voor de groepen A gegeven betekenissen en omvatten (ook) gesubstitueerd alkyl en aryl.

15 Voorbeelden van organische peroxyden die geschikt zijn voor gebruik in de samenstellingen volgens de onderhavige uitvinding zijn onder andere diacetylperoxyde, dibenzoylperoxyde, di-tertiairbutylperoxyde, dilauroyl-peroxyde, tertiairbutylperbenzoaat, ditertia: .rbutyl-20 cyclohexylperdicarbonaat.

Het organische peroxyde kan, bijvoorbeeld, in de samenstelling aanwezig zijn in een hoeveelheid in het traject van 0,1 tot 10 gew.% van het polymeriseerbare materiaal in de samenstelling, hoewel concentraties buiten 25 dit traject desgewenst ook kunnen worden gebruikt.

De reactiviteit van een peroxyde wordt dikwijls uitgedrukt in de temperatuur waarbij het (peroxyde) een half-waardetijd heeft van 10 uur , dat wil zeggen de temperatuur waarbij binnen 10 uur de helft van de 30 zuurstof beschikbaar komt. De peroxyden in de kleefmiddel-samenstellingen hebben bij voorkeur een temperatuur waarbij een halfwaardetijd van 10 uur optreedt van minder dan 150 °C en nog liever minder dan 100'C.

De snelheid waarmee de kleefmiddelsamenstelling onder 35 invloed van zichtbaar licht uithardt, kan worden vergroot door in de samenstelling een reductiemiddel op te nemen in een concentratie van 0,1 tot 10 gew.% van het ethenisch onverzadigde monomeer, welk (reductiemiddel) in staat is het 8901 1 13 .' - 15 - keton te reduceren als dat zich in een geexciteerde toestand bevindt. Geschikte reductiemiddelen zijn bijvoorbeeld beschreven in het Duitse Offenlegungsschrift 2.251.048 en deze omvatten organische aminen, fosfieten, sulfinezuren. In 5 het algemeen wordt aan niet basische reductiemiddelen de voorkeur gegeven omdat deze minder waarschijnlijk zullen reageren met de fosfaatester.

Geschikte niet-basische reductiemiddelen zijn onder andere aldehyden en organotinverbindingen met de formule 16 10 waarin n en m gehele getallen zijn met een waarde van 1,2 of 3 en n+m=4, R12 een alkyl-of alkenylgroep is met 1 tot 18 koolstofatomen en R13 een rest R·*-2 of een rest R^2.C0- is of de formule 17 heeft.

Mengen van de componenten kan gebeuren door het 15 polymeriseerbare materiaal tesamen met een of andere vulstof te roeren. Het kan prettig zijn om de katalysatorcomponenten eerst op te losen in het polymeriseerbare materiaal, het polymeriseerbare materiaal kan, maar hieraan wordt niet de voorkeur gegeven, worden 20 verdund met een geschikt verdunningsmiddel om het oplossen van de katalysatorcomponenten te verbeteren. Als het mengen heeft plaatsgevonden kan het verdunningsmiddel desgewenst worden verwijderd bijvoorbeeld door verdampen. Bij voorkeur is de onderhavige samenstelling praktisch vrij van 25 oplosmiddelen, omdat de aanwezigheid daarvan de hechting (kleefeigenschappen) nadelig kan beïnvloeden en tot giftigheidsproblemen kan leiden.

Omdat de fotogevoelige katalysator het polymeriseerbare materiaal en monomeer gevoelig maakt voor 30 licht in het zichtbare gebied van 400 tot 500 nm, moet dat gedeelte van de bereiding van de onderhavige samenstelling waarin fotogevoelige katalysator wordt toegevoegd en het daaropvolgende manipuleren, bijvoorbeeld afvullen van houders worden uitgevoerd onder omstandigheden waarin 35 praktisch licht in dat golflengtegebied afwezig is. Het best kan de bereiding worden uitgevoerd onder licht buiten dat golflengtegebied, bijvoorbeeld onder licht dat wordt uitgezonden door elektrische natriumdamp-ontladingslampen.

8901113:

J

- 16 -

Voorgesteld wordt dat de grondmateriaalsamenstelling voor het behandelen van het oppervlak van harde celweefsels wordt verpakt in kleine houders (capaciteit 0,5 tot 25 en bij voorkeur 1 tot 10 cm3) die gemakkelijk zijn voor gebruik 5 in operatiekamers of in de tandheelkundige praktijk. De houder kan een borstel, spuitkop of druppelorgaan bezitten voor het aanbrengen van het grondmateriaal; de houder kan ook één of meer met grondlaagmateriaal geïmpregneerde uitstrijkkussens omvatten. Het grondmateriaal kan tesamen 10 zijn verpakt met een kleefmiddelsamenstelling die ook bij voorkeur wordt verpakt in enkelvoudige kleine houders (bijvoorbeeld met een capaciteit van 10 g) om het ermee omgaan in de chirurgische praktijk en de tandheelkundige praktijk te vergemakkelijken en het gevaar van onbedoeld uitharden 15 onder invloed van bijvoorbeeld strooidicht, te verminderen.

De uitvinding wordt geïllustreerd aan de hand van de volgende voorbeelden.

Voorbeeld 1 (a) Bereiding van fosfaatester 20 Fosforoxychloride (127,9 g;0,83 mol) werd gemengd met methyleenchloride (600 cm3)*Het mengsel werd geroerd en tot 0°C afgekoeld. Aan het fosforoxychloridemengsel werd in de loop van 45 minuten terwijl de reactietemperatuur in het traject van 0 tot 3°C werd gehouden, druppelsgewijze een 25 mengsel van hydroxypropylmethacrylaat (I20g; 0,83 mol), pyridine (65,8g ;0,83 mol) en methyleenchloride (400 ml) toegevoegd. Het mengsel werd daarna nog 2 uur in datzelfde temperatuurtrajeet geroerd. Het reactiemengsel werd daarna uitgegoten in 1 liter koud water en de methyleenchloride-30 laag werd afgescheiden en tweemaal uitgewassen met water. Daarna werd de methyleenchlorideoplossing gemengd met water en werd het methyleenchloride verwijderd in een roterende verdamper waarbij een waterige fase overbleef en wat in water onoplosbaar anorganisch materiaal. De waterige laag 35 werd tweemaal uitgewassen met methyleenchloride en daarna zorgvuldig onder roeren aangezuurd (208 cm3 zoutzuur); de waterige fase werd vervolgens geextraheerd met ethylacetaat ( 1 liter) en de waterige fase werd 8901 113:' * - 17 - weggeworpen. Vervolgens werd de concentratie aan fosfaatester bepaald en geanalyseerd door middel van zuur-basetitratiemethoden, waarbij werd gevonden dat de ester minder dan 2 gew.% verontreinigingen bevatte op 2-5 methacryloyloxy-propyldiwaterstoffosfaat. Daarna werd een ander ethenisch onverzadigd monomeer (co-monomeer) toegevoegd in een hoeveelheid die overeen kwam met de gewenste relatieve concentratie in de uiteindelijke samenstelling. Vervolgens werd ethylacetaat verwijderd met 10 behulp van een roterende verdamper bij 65 °C en onder een vacuum van 50 mm Hg.

(b) Er werd een kleef middel samenstel ling bereid met de volgende samenstelling: %w/w 15 fosfaatester 9,88 triethyleenglycol- dimethacrylaat 88,89 kamferchinon 0,74 dibutyltindilauraat 0,49 20 "Topanol" 0 tot 200 dpm berekend op uiteindelijke samenstelling De bereiding van de samenstelling vond plaats onder het licht van een natriumdampontladingslamp.

Beoordeling van de hecht of kleefsterkte aan monsters 25 met de bovengenoemde samenstelling vond plaats volgens de methode die wordt beschreven in British Dental Journal 1984, blz. 93 tot 95, behalve dat het composiet-herstelmateriaal dat tesamen met de kleefmiddelsamenstelling werd gebruikt, ,,Occlusin,f (handelsmerk van Imperial Chemical Industries 30 PLC)was. De monsters werden uitgehard door straling van een halogeengloeilamp met een afgestemde reflector en een dichroïsch filter dat ultraviolette straling elimineerde; de intensiteit was 1000 ito-2 en de uithardingstijd bedroeg 30 seconden. "Topanol" is een handelsmerk van Imperial 35 Chemical Industries PLC en "Topanol” O is 2.6-ditertiairbutyl-4-methylfenol.

De sterkte van de hechting (binding) aan inwendig dentine, die onmiddellijk na de bereiding van het 89 01 1 IV.

- 18 - kleefmiddel werd bepaald, bedroeg 3,6 MPa; nadat het kleefmiddel drie maanden lang bij kamertemperatuur was waaed bleek bij opnieuw bepalen de sterkte van de hechting of binding echter 1,8 MPa te bedragen.

5 Voorbeeld 2

Er werd een kleefmiddelsamenstelling bereid zoals beschreven in voorbeeld 1 en deze werd zeven maanden lang bij kamertemperatuur bewaard. Het kleefvermogen werd 10 beoordeeld op de wijze beschreven in voorbeeld 1, maar het oppervlak van het dentine werd (eerst) ingestreken met een oplossing van grondmateriaal, gevolgd door drogen met een luchtstraal, voordat de kleefmiddelsamenstelling werd aangebracht.

15

Grondmateriaal gemidd. sterkte van de hechting of binding(MPa) "Corsodyl" 4,4

Chloorhexidinedigluconaat 20 (0,2% w/v in 1:1 water/isopropanol) 3,6 ""Vantocil" (0,l%in water) 7,4

Vantocil" (0,1% in technische door methyleren gedenatureerde alcohol 6,5

Cetrimide (1% in water) 4,4 25 "Corsodyl" en "Vantocil" zijn handelsmerken van Imperial Chemical PLC.

"Corsodyl" bevat 0,2% w/v chloorhexidine digluconaat.

Het in de voorbeelden 2 en 3 gebruikte "Vantocil" had de formule 8 waarin n 4 tot 7 was.

30 Cetrimide is cetyltrimethylammoniumbromide.

Voorbeeld 3

Enkele van de in voorbeeld 2 beschreven behandelingen werden herhaald, waarbij het oppervlak van het dentine echter werd voorbehandeld met magnesiumchlorideoplossing 35 (10% w/v in water) . De magnesiumchlorideoplossing werd met een penceel op het oppervlak van het dentine gebracht dat daarna werd gedroogd met een luchtstraal. De sterkten van de binding (hechting) van het kleefmiddel zoals werd gemeten 8901 113 .

* - 19 - met de methode beschreven in voorbeeld 1, zijn vermeld in de volgende tabel.

grondmateriaal gemidd. sterkte van de 5 binding (MPa) "Corsodyl" 7,2 "Vantocil" (0,1% in water) 7,6 10 15 20 25 30 35 8901113:

Claims (22)

1. Werkwijze voor het verbeteren van de hechting (de hechtsterkte) van een kleefmiddel aan het oppervlak van een 5 hard celweefsel, omvattende het voorbehandelen (prepareren) van het oppervlak van het harde celweefsel met een grondlaagmateriaal gekozen uit een kwaternair ammoniumzout met een lange alkylketen, bisguanide en polybiguanide, voorafgaand aan het aanbrengen van het kleefmiddel.

2. Werkwijze volgens conclusie 1 waarbij het grondlaagmateriaal wordt aangebracht als een oplossing van het grondlaagmateriaal in een klinisch aanvaardbaar oplosmiddel.

3. Werkwijze volgens conclusie 2 waarbij het 15 grondlaagmateriaal aanwezig is in een concentratie van 0,01 tot 5 gew.% in het oplosmiddel.

4. Werkwijze volgens conclusie 2 of 3 waarbij na aanbrengen van het grondlaagmateriaal een droogtrap wordt uitgevoerd. 2 0

5. Werkwijze volgens een der conclusies 1 tot 4 waarbij het grondlaagmateriaal op het oppervlak van het harde celweefsel wordt aangebracht door dit te dompelen in of te borstelen, te spoelen of te bespuiten met het grondlaagmateriaal of het grondlaagmateriaal uit te smeren 25 op het oppervlak.

6. Werkwijze volgens een der conclusies 1 tot 5, waarbij het oppervlak van het harde celweefsel wordt voorbehandeld met een waterige oplossing van een magnesiumzout.

7. Werkwijze volgens conclusie 6 waarbij het 30 oppervlak van het harde celweefsel na de voorbehandeling met een waterige oplossing van een magnesiumzout wordt gedroogd.

8. Werkwijze volgens een der conclusies l tot 7 waarbij het harde celweefsel dentine is.

9. Werkwijze volgens een der conclusies 1 tot 8 35 waarbij het grondmateriaal een kwaternair ammoniumzout met een lange alkylketen is.

10. Werkwijze volgens een der conclusies 1 tot 8 waarbij het grondlaagmateriaal een bisbiguanide of een 89 01 113.' <7 - 21 - zuuradditiezout daarvan is.

11. Werkwijze volgen een der conclusie 1 tot 8 waarbij het grondlaagmateriaal een polybiguanide of een zuuradditiezout daarvan is.

12. Houder, bevattende een oplossing van grondlaagmateriaal voor gebruik bij de werkwijze volgens een der conclusies 1 tot 8, omvattende een grondlaagmateriaal gekozen uit kwaternaire ammoniumzouten met een lange alkylketen,bisguaniden en polybiguaniden in een concentratie 10 van 0,01 tot 5 gew.% opgelost in een klinisch aanvaardbaar oplosmiddel, waarbij de houder een capaciteit van 1 tot 10 cm3 heeft.

13. Houder volgens conclusie 12 waarbij het grondlaagmateriaal een kwaternair ammoniumzout met een lange 15 alkylketen is.

14. Houder volgens conclusie 13 waarbij het grondlaagmateriaal cetrimide is.

15. Houder volgens conclusie 12 waarbij het grondlaagmateriaal een bisbiguanide is met de formule 1 20 waarin R1, R2, R3 en R4 en A de hiervoor genoemde betekenis hebben en/of een zuuradditiezout daarvan.

16. Houder volgens conclusie 15 waarin het bisbiguanide aanwezig is als het digluconaatzout.

17. Houder volgens conclusie 12 waarin het 25 grondlaagmateriaal een polybiguanide is met de formule 7, waarin X en Y bruggroepen zijn zoals hiervoor gedefinieerd, of een zuuradditiezout daarvan.

18. Grondlaagmateriaal volgens conclusie 17 met de formule 8 waarin n varieert van 5 tot 10 en het polymere 30 biguanide een getalgemiddeld molecuulgewicht heeft van ongeveer 1000 tot 2220, in de vorm van het hydrochloridezout.

19. Houder volgens conclusie 18 waarin het polybiguanide polyhexamethyleenbiguanide is.

20. Houder volgens een der conclusies 12 tot 19 waarbij de houder integraal een borstel, spuitkop of druppelorgaan omvat.

21. Houder volgens een der conclusies 12 tot 19 83 01 113 · a - 22 - waarbij het grondlaagmateriaal is geïmpregneerd in een uitstrijkkussen.

22. Pakket, omvattende een houder volgens een der conclusies 12 tot 21 en verder omvattende een houder die een 5 kleefmiddel voor tandheelkundige doeleinden bevat. o-o-o-o-o-o-o-o 10 8901113.