NL8104816A

NL8104816A - Functionele vloeistof, en werkwijze voor de bereiding daarvan.

Info

Publication number: NL8104816A
Application number: NL8104816A
Authority: NL
Original assignee: Cincinnati Milacron Inc
Priority date: 1981-02-20
Filing date: 1981-10-26
Publication date: 1982-09-16
Also published as: NL184119C; DE3144013C2; NL184119B; CA1203527A; NZ198506A; DE3144013A1; DK74082A; JPS6146039B2; IT1145717B; AU528432B2; DK160435B; SE451377B; KR830009209A; GB2093478B; DK160435C; FR2500473B1; AU7552881A; SE8106860L; BR8200885A; GB2093478A

Description

- 1 -

Functionele vloeistof, en werkwijze voor de bereiding daarvan.

De uitvinding heeft betrekking op waterige functionele vloeistofmaterialen die in het bijzonder geschikt zijn voor toepassingen zoals metaalbewerkingsmaterialen en hydraulische vloeistofmaterialen. In een ander aspect heeft 5 de uitvinding betrekking op waterige smeermiddelen.

Diverse types van materialen worden gebruikt als functionele vloeistoffen en functionele vloeistoffen van diverse samenstellingen vinden toepassing op vele verschillende gebieden. Onder zulke toepassingen vindt men die als 10 elektronisch koelmiddel, hydraulische vloeistoffen, metaalbe-werkingsvloeistoffen, smeermiddelen, dempingsvloeistoffen, warmte-overdrachtsvloeistoffen en diffusiepompvloeistoffen. Waterige functionele vloeistoffen, voor toepassingen zoals smeermiddelen, metaalbewerkingsvloeistoffen en hydraulische vloeistof-15 fen, zijn belangrijker geworden in vergelijking met niet- waterige (bijvoorbeeld op minerale olie gebaseerde) functionele vloeistoffen in verband met de economische, milieu- en veilig-heidsvoordelen ervan, alsmede hun gedrag. Als metaalbewerkingsvloeistoffen zijn waterige functionele vloeistoffen gebruikt 20 in verspanende en niet-verspanende metaalbewerkingsprocessen, algemeen bekend in de techniek, zoals boren, tappen, "broaching", slijpen, walsen, trekken, spinnen, frezen, buigen en stampen.

De vraag naar hydraulische vloeistoffen van het waterige type is toegenomen in verband met de economische en veiligieids-25 (bijvoorbeeld hoge niet-ontvlambaarheids-)voordelen van zulke vloeistoffen in vergelijking met hydraulische vloeistoffen van het niét-waterige olie-type. De toenemende prijs van petroleum-produkten in de laatste jaren heeft er toe bijgedragen het economische voordeel van waterige functionele vloeistoffen in 30 vergelijking met niet-waterige functionele vloeistoffen van het olie-type te benadrukken en heeft de vraag naar waterige functionele vloeistoffen versneld.

Om het volledige voordeel te trekken van 8104816 - 2 - de economische, milieu- en veiligheidsvoordelen ervan moeten waterige functionele vloeistoffen niet slechts de noodzakelijke functies verschaffen in de specifieke toepassing waarvoor ze worden gebruikt, maar ze moeten ook talrijke andere eigenschappen 5 vertonen, zoals bijvoorbeeld hoge stabiliteit tijdens bewaring en gebruik, weerstand tegen ontleding en anti-corrosie. Deze eigenschappen zijn bijzonder belangrijk voor de levensduur en het aanzicht van de metalen componenten van metaalbewerkingsappara-tuur en hydraulische systemen en voor de nuttige levensduur van 10 de waterige functionele vloeistoffen. Bij gebruik als metaal-bewerkingsvloeistof bijvoorbeeld dient de waterige functionele vloeistof niet slechts de noodzakelijke koelings- en smerings-functies te verschaffen, maar het is tevens wenselijk dat zij in hoge mate bestand is tegen scheiding van de componenten ervan 15 tijdens bewaring en gebruik en zij dient bescherming te verschaffen tegen corrosie van het werkstuk en de metaalbewerkings-inrichting (bijvoorbeeld lagers, schachten, sleden, werktuigen, enz.). Wanneer een waterige functionele vloeistof wordt gebruikt als hydraulische vloeistof dient deze niet slechts te voldoen 20 aan de vereisten van viscositeitsbeheersing, thermische stabiliteit, mechanische stabiliteit en smering, maar onder andere is het ook wenselijk dat zij stabiel is tijdens bewaring en de corrosie van de componenten van het hydraulische systeem (bijvoorbeeld pompen, afsluiters, buizen, cilinders en zuigers) inhibiteert.

25 Ofschoon talrijke waterige metaalbewer- kingsvloeistoffen en waterige hydraulische vloeistoffen bekend zijn hebben deze waterige vloeistoffen niet geheel voldaan aan de gedragsvereisten die daaraan werden gesteld door vele gebruikers en vaak zijn ze als tekortschietend beschouwd in diverse 30 eigenschappen, zoals bijvoorbeeld de bewaringsstabiliteit, de stabiliteit tijdens gebruik en corrosiebescherming. Verbeterde waterige functionele vloeistoffen zijn nodig welke stabiliteits-en corrosieproblemen van de waterige functionele vloeistoffen volgens de stand van de techniek overwinnen.

35 Een manier om problemen, zoals stabili- teitsproblemen, bij functionele vloeistoffen te verminderen is 8104816 - 3 - het aantal componenten van zulke vloeistoffen te verminderen door gebruikmaking van multifunctionerende materialen (bijvoorbeeld materialen met gecombineerde bacteriocide en anti-corrosie-werking, gecombineerde emulgerende en bacteriocide werking of 5 emulgerende en anti-corrosie-werking). Daar multifunctionele materialen het aantal componenten van functionele vloeistofsamenstellingen kunnen verminderen vereenvoudigen zij zulke samenstellingen en de werkwijzen voor de bereiding daarvan. De onderhavige uitvinding maakt gebruik van een multifunctionele component met 10 oppervlakte-actieve en corrosie-inhibiterende werking, die niet eerder door de stand van de techniek werd onderkend.

Het is een doel van de onderhavige uitvinding de nadelen van bekende waterige functionele vloeistoffen te overwinnen. Een ander doel van de uitvinding is een in hoge 15 mate stabiele waterige functionele vloeistof te verschaffen die een hoge mate van corrosiebescherming verschaft.

Gevonden is nu dat de bovenstaande doeleinden en andere, zoals duidelijk zal zijn uit de onderstaande beschrijving en conclusies, kunnen worden bereikt door een corro-20 sie-inhibiterende waterige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 14, omvattende a) water, b) een oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeer-baar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout, van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide, c) een opper-25 vlakteactief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. Verder is gevonden een werkwijze voor het verschaffen van corrosie-inhibiterende werking aan een waterige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 14, omvattende het met elkaar mengen van een in water oplosbaar 30 of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide, water, een oppervlakte-actief middel en eventueel een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel.

Volgens de uitvinding wordt nu een corro-35 sie inhibiterend waterig functioneel vloeistofmateriaal verschaft met een pH in het traject van 8 tot 14, bij voorkeur 8 tot 12, 8104816 - 4 - omvattende a) water, b) een oppervlakte-actief corrosie-inhibi-terend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met één amide-groep (formule 3) 5 per molecuul, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. Verder wordt in overeenstemming met de onderhavige uitvinding een werkwijze verschaft voor het verlenen van corrosie-inhibiterende werking aan een waterige functionele vloeistof met een pH in het 10 traject van 8 tot 14, bij voorkeur 8 tot 12, waarbij men een corrosie-inhibiterende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met één amide-15 groep (formule 3) per molecuul, water, een tweede oppervlakte- actief middel en eventueel een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel met elkaar mengt. Als een ander aspect van de uitvinding wordt een corrosie-inhibiterend waterig functioneel vloeistofmateriaal verschaft met een pH in het traject van 8 tot 20 12, omvattende a) water, b) een oppervlakte-actief, corrosie- inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water oplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met één amide-binding van formule 3 per molecuul, c) een tweede oppervlakte-actief middel en d) een 25 in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. In nog een aspect van de uitvinding wordt een corrosie-inhibiterend waterug functioneel vloeistofmateriaal verschaft met een pH in het traject van 8 tot 12, omvattende a) water, b) een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar or-30 ganisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met één amide-binding van formule per molecuul, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. Volgens nog een aspect van de uitvinding wordt een corrosie-inhibiterend, wate-35 rig functioneel vloeistofmateriaal verschaft met een pH in het traject van 8 tot 12, omvattende a) water, b) een oppervlakte- 8104816 - 5 - actief, corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeer-baar organisch aminezout van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met één amide-binding van formule 3 per molecuul, c) een tweede oppervlakte-actief middel en d) een in water 5 oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel.

Het oppervlakte-actieve, corrosieinhibi-terende, in water oplosbare of dispergeerbare alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuur-groep-getermineerd amide met één amide-binding van 10 formule 3 per molecuul, gebruikt in de praktijk van de materialen en methoden van deze uitvinding, kan worden weergegeven door de algemene formule 1 van het formuleblad, waarin R een tweewaardige groep is, gekozen uit de groep bestaande uit een monoethenisch onverzadigde alifa-15 tische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie, een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen of een aromatische groep,

Rj een monovalente organische groep is, gekozen uit de groep bestaande uit: 20 a) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking of een monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking en de formule 2, waarin R^ een rechte of met methyl of ethyl vertakte alkylgroep met 6 tot 25 12 koolstofatomen is, R^ een alkyleengroep met 2 tot 3 koolstof atomen is en η 1 tot 2 is wanneer R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R2 waterstof is, b) een monovalente alifatische groep met 30 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking wanneer R de cycloalifatische of aromatische groep is en R2 waterstof is, c) een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen, wanneer R de mono- 35 ethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R2 een rechte of vertakte monovalente alifatische 8104816 - 6 - groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj + een gecombineerd totaal van 8 tot 12 koolstofatomen zullen hebben en dat tenminste ëën van Rj en R£ tenminste 5 koolstof-atomen zal bevatten, of 5 d) een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen wanneer R de cyclo-alifatische of aromatische groep is en R^ een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj + R£ een gecombineerd totaal van 7 tot 10 10 koolstofatomen zullen hebben en dat tenminste ëën van Rj en R^ tenminste 4 koolstofatomen bevat, R^ waterstof of een rechte of vertakte alkylgroep met 1 tot 11 koolstofatomen is, Z een alkalimetaal-kation is of een 15 stikstof bevattend kation met tenminste ëën waterstof gehecht aan de stikstof, een positieve lading gelijk aan x en gekozen uit de groep bestaande uit ammoniumkation en kationen van een in water oplosbaar alkanolamine met 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanol-groep, C2 tot Cg alkylamine, alkylalkanolamine met 1 tot 6 kool-20 stofatomen in de alkylgroep en 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep, heteroalifatisch monoamine waarin het heteroatoom een zuurstofatoom is, heteroalifatisch polyamine met zuurstof-of stikstof-heteroatomen, alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, N-alkyl- of N-hydroxyalkyl-gesubsti-25 tueerd alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, morfoline, N-alkyl-gesubstitueerd morfoline of N-amino-alkyl-gesubstitueerd morfoline, x 1 tot 3 is, y 1 is en 30 m 1 tot 3 is.

Derhalve wordt volgens een uitvoeringsvorm van de onderhavige uitvinding een corrosie-inhibiterend waterig functioneel vloeistofmateriaal verschaft met een pH in het traject van 8 tot 12, omvattende a) water, b) een oppervlakte-35 actief, corrosie-inhibiterend zout van formule 1, waarin R de monoëthenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstof- 8104816 - 7 - atomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. Als verdere niet-beperkende belichamingen van de onderhavige uitvinding worden bij-5 voorbeeld omvat een corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 12, omvattende water, een tweede oppervlakte-actiefmiddel, eventueel een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel en een oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend zout van formule 1, waarin (1) R de cyclo-10 alifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen is, of (2) R de aromatische groep is, of (3) Rj een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste êën methyl- of ethyl-vertakking is, of (4) Rj een monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2 is, 15 of (5) R een monoëthenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is en Rj een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is, of (6) R een monoëthenisch onverzadigde alifatische groep met 20 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo- configuratie is en Rj een monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2 is, of (7) R een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen is en Rj een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstof-25 atomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is, of (8) R een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen is en Rj een rechte of vertakte monovalente alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, of (9) R de aromatische groep is en Rj de monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 30 9 koolstofatomen is, of (10) R de aromatische groep is en Rj de monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is, of (11) Z het ammoniumkation is, of (12) Z het alkanolamine-kation is, of (13) Z het alkylamine-kation is, of (14) Z het alkylalkanolamine-35 kation is, of (15) Z het alkalimetaalkation is, of (16) Z het heteroalifatische polyamine-kation waarin het heteroatoom zuurstof 8104816 * - 8 - of stikstof is, is.

Verdere niet-beperkende uitvoeringsvormen van het functionele vloeistofmateriai volgens de onderhavige uitvinding omvatten bijvoorbeeld een corrosïe-inhibiterende wate-5 rige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 12, omvattende water, een tweede oppervlakte-actief middel, een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel en een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1, waarin (17) R de monoëthenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstof-10 atomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is en Rj de monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstof-atomen met tenminste ëén methyl- of ethyl-vertakking is, of (18) R de monoëthenisch onverzadigde alifatische groep met twee tot drie koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-15 stereo-configuratie is en Rj de monovalente heteroalifatische groep met tenminste ëén methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2 is, of (19) R de cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstof atomen is en Rj de monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is, 20 of (20) R de cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen is en Rj de monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, of (21) R de aromatische groep is en Rj de monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is, of (22) R de 25 aromatische groep is en R] de monovalente rechte of vertakte alkyl-groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, of (23) Z het alkanolamine kation is, of (24) Z het ammonium-kation is, of (25) Z het alkayl-amine-kation is, of (26) Z een in water oplosbaar alkylalkanol-aminekation is, of (27) Z een alkalimetaalkation is of (28) Z 30 een in water oplosbaar heteroalifatisch polyaminekation, waarin het heteroatoom stikstof is, is.

Niet-beperkende uitvoeringsvormen van het corrosïe-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal van de uitvinding van bijzonder belang omvatten bijvoorbeeld een 35 corrosie-inhibiterend waterig functioneel vloeistofmateriaal met een pH in het traject van 8 tot 12, omvattende water, een tweede 8104816 - 9 - oppervlakte-actief middel, een in water oplosbaar of dispergeer-baar smeermiddel en een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1, waarin (29) R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije va-5 lenties in een cis-stereo-configuratie is, Rj de monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is en Z het in water oplosbare alkanolaminekation met 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep is, of (30) R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep 10 met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-conf iguratie is, Rj de monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2 is en Z het in water oplosbare alkanolaminekation met 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep is, of (31) R de mono-15 ethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstof-atomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, Rj de monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstof-atomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is en Z het in water oplosbare alkylaminekation is, of (32) R de mono-20 ethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstof-atomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, Rj de monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking van formule 2 is en Z het in water oplosbare alkylaminekation is, of (33) R de monoethenisch onver-25 zadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, Rj de monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is en Z het in water oplosbare alkylalkanolamine-kation is, of (34) R de monoethe-30 nisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is,

Rj de monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking van formule 2 is en Z het in water oplosbare alkylalkanolamine-kation is, of (35) R de cycloalifa-35 tische groep met 4 tot 8 koolstofatomen is, Rj de alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of 8104816 t - 10 - ethyl-vertakking is, en Z het in water oplosbare alkanolamine-kation is, of (36) R een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstof atomen is, Rj een monovalente rechte of vertakte alifati-sche groep met 1 tot 9 koolstofatomen is. Bij voorkeur omvat de 5 corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 12 volgens de uitvinding water, een tweede oppervlakte-actief middel, een in water oplosbaar of dis-pergeerbaar smeermiddel en een oppervlakte-actief corrosie-inhi-biterend zout van formule 1, waarin R de monoethenisch onver-10 zadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, Rj de alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyΙοί ethyl-vertakking of de monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking van formule 2 is, 15 1*2 waterstof is en Z het alkanolamine-kation is.

In de context van de onderhavige uitvinding en als gebruikt in de onderhavige beschrijving en conclu-siesm wanneer R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-20 stereo-configuratie is, wordt bedoeld dat een zodanige alifa tische groep met 2 tot 3 koolstofatomen de divalente cis-geome-trisch isomeer-groep zal zijn, zoals bijvoorbeeld de cis-etheny-leen-groep en de cis-3,2-propenyleen-groep, R kan zijn een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen met twee vrije 25 valenties in een cis- of trans-fetereo-configuratie, zoals bijvoorbeeld 1,3-cyclobutyleen, 1,3-cyclopentyleen, 2-cyclo-penten-1,4-yleen, 1,4-cyclohexyleen, 1,2-cyclohexyleen, 2-cyclo-hexen-1,4-yleen, 4-cyclohexen-l,2-yleen, 2,5-cyclohexadiën-l,4-yleen, 2-methy1-1,4-cyclohexyleen en 3,5-dimethyl-l,4-cyclo-30 hexyleen. Wanneer R een aromatische groep met twee vrije valenties in een cis- of trans-stereo-configuratie is kunnen bijvoorbeeld p-fenyleen, o-fenyleen of m-fenyleen worden gebruikt. Wanneer Rj een alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is kunnen bijvoorbeeld wor-35 den gebruikt een 2-ethylhexyl-, 1,5-dimethylhexyl-, 1-methy1-hexyl-, 1-methylheptyl- of 1,1,3,3-tetramethylbutylgroep. Bij 8104816 - 11 - voorkeur, wanneer Rj een alifatische groep met 7 tot 10 koolstof-atomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is, is deze groep een koolwaterstofgroep. Als Rj kan worden gebruikt een heteroalifatische groep met tenminste éën methyl- of ethyl-vertakking 5 van formule 2, voorbeelden waarvan omvatten 3-(2-ethylhexoxy)-propyl en 1,3-dimethyl-2,4-dioxahexadec-l-yl-groepen, en groepen van formule 2 waarin Rg isohexyl is, R^ ethyleen is en n 2 is;

Rg octyl is, R^ 1,2-propyleen is en n 2 is; Rg 2-ethylhexyl is, R^ 1,2-propyleen is en n 2 is; Rg dodecyl is, R^ 1,2-propyleen 10 is en η 1 is; en Rg decyl is, R^ ethyleen is en n 2 is. De groepen Rj van formule 2 omvatten ook polyoxyalkyleencopolymeerketen-groepen, aan het ene uiteinde getermineerd door een alkoxygroep, zoals bijvoorbeeld poly(oxyethyleen/oxypropyleen)-copolymeer-ketengroep met 2-oxyalkyleen-eenheden, aan het ene uiteinde ge-15 termineerd door een octoxygroep. Wanneer R£ een alkylgroep met 1 tot 11 koolstofatomen is kan deze vertakt of recht zijn en bijvoorbeeld methyl, ethyl, propyl, isopropyl, butyl, isobutyl, pentyl, isopentyl, 2-ethylhexyl, decyl en undecyl bevatten.

Als Z-kation met een positieve lading 20 gelijk aan (x) kunnen worden gebruikt in water oplosbare alkanol-amine-kationen zoals bijvoorbeeld in water oplosbare alkanol-aminekationen van formule 4, waarin Rg en R^ onafhankelijk van elkaar waterstof of een alkylolgroep met 2 tot 4 koolstofatomen zijn en Rg een alkylolgroep met 2 tot 4 koolstofatomen is, om-25 vattende de gevallen waarin Rg, R^ en Rg als volgt zijn: R6_^7_h_ Η H hydroxyethyl H hydroxyethyl hydroxyethyl hydroxyethyl hydroxyethyl hydroxyethyl 30 Η H 3-hydroxypropyl H 2-hydroxypropyl 2-hydroxypropyl 3- hydroxypropyl 3-hydroxypropyl 3-hydroxypropyl H hydroxyethyl hydroxypropyl Η H 4-hydroxybutyl 35 H 4-hydroxybutyl 4-hydroxybutyl 4- hydroxybutyl 4-hydroxybutyl 4-hydroxybutyl 8104816 - 12 - R/· R-, R0 6_7_8_ hydroxyethyl 3-hydroxypropyl 4-hydroxybutyl Η H 3-hydroxybutyl 5 Wanneer Z een in water oplosbaar alkyl- aminekation is met een lading gelijk aan (x) vallen hieronder bijvoorbeeld ethylamine-, diethylamine-, triethylamine- en iso-butylamine-kation. Als Z kan worden gebruikt een in water oplosbaar alkanolamine-kation met 1-6 koolstofatomen in de alkyl-10 groep, 2 tot 4 koolstofatomen in de alknolgroep en een positieve lading gelijk aan (x), voorbeelden waarvan kunnen omvatten N-methyl-hydroxyethylamine-, N,N-dimethylhydroxyethylamine-, N-methyl-di(hydroxyethyl)-amine-, N,N-dibutyl-3-hydroxypropyl-amine-, N-isobutyl-4-hydroxybutyl-amine- en N-ethyl-hydroxy-15 ethyl-amine-kationen. Wanneer Z een in water oplosbaar alkyleen-diamine-kation met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep en een positieve lading gelijk aan (x) is kunnen de stikstofatomen ongesubstitueerd zijn of ze kunnen een totaal van 1 tot 4 alkyl- of hydroxyalkyl-substituenten met 1 tot 4 koolstofatomen, 20 individueel of in combinatie, hebben, omvattende bijvoorbeeld ethyleen-diamine, 1,3-propyleen-diamine-, 1,6-hexamethyleen-di-amine-, Ν,Ν-dimethyl-amino-propylamine-, hydroxyethyl-ethyleen-di-amine-, N,N,N',N'-tetrakis-(2-hydroxyethyl)-ethyleenldiamine-, N,N,N',Ν'-tetramethyl-ethyleen-diamine- en N-propyl-N'-hydroxy-25 butyl-1,6-hexamethyleen-diamine-kation. Wanneer Z een in water oplosbaar heteroalifatisch monoamine-kation is kan dit worden weergegeven door formule 5, waarin Rg en Rjq onafhankelijk van elkaar waterstof of een groep met formule 6 zijn en R]j een groep van formule 6 is, waarin R^ alkyleen met 2 tot 3 koolstofatomen 30 is, Rjg alkyl of alkoxyalkyl met 1 tot 12 koolstofatomen is en q 1 tot 20 is, omvattende voorbeelden waarin: 8104816 - 13 - R9_^10_R]1 R12 R13__ Η H formule 6 C2H5 2 H formule 6 formule 6 CLH,. C,EL 2 3 6 4 9 Η H formule 6 C0H, C-,Η-, 10 3 6 3 7 5 Η H formule 6 C]2H25 15 formule 6 formule 6 formule 6 C„H, CH„ 20 3 6 3 Η H formule 6 C„H. CJ3-. 8 2 4 3 7 Η H formule 6 C„H. C,H. 20 2 4 4 9 Η H formule 6 CH30-C2H4 8 10

In overeenstemming met formule 1 kan Z een in water oplosbaar heteroalifatisch polyamine-kation zijn waarin de heteroatomen zuurstof of stikstof zijn. Zulke in water oplosbare heteroalifatische polyamine-kationei/omvatten polyoxy-15 alkyleendiamine-kationen waarin ëên of beide amine-stikstofatomen een positieve lading dragen en de alkyleengroep 2 tot 3 koolstof-atomen bevat en polyalkyleenpolyaminen met 3 tot 6 stikstofatomen waarbij 1 tot 3 van de genoemde stikstofatomen een positieve lading draagt, en de alkyleengroep 2 tot 3 koolstofatomen bevat.

20 Als voorbeelden van de in water oplosbare polyoxyalkyleendiamine-kationen worden omvat in water oplosbaar polyoxyethyleendiamine-kation met een positieve lading op ëën stikstofatoom, in water oplosbaar polyoxyethyleendiaminekatbn met een positieve lading op beide stikstofatomen, in water oplosbaar polyoxypropyleendi-25 amine-kation met een positieve lading op ëên stikstofatoom, in water oplosbaar polyoxypropyleendiamine met een positieve lading op beide stikstofatomen, copoly(oxyethyleen/oxypropyleen)di-amine-kation met een positieve lading op ëën stikstofatoom, en copoly(oxyethyleen/oxypropyleen)diamine-kation met een positieve 30 lading op beide stikstofatomen. De copoly(oxyalkyleen/oxyalkyleen/ diamine-kationen omvatten zowel blokcopolymeren als copolymeren met toevallige verdeling. Het is gewenst dat het polyoxyalkyleen-diamine-kation, inclusief het copoly(oxyalkyleen/oxyalkyleen)-diamine-kation, een gemiddeld molecuulgewicht van ongeveer 130 35 tot 2000 heeft. Wanneer Z een in water oplosbaar polyalkyleen-polyamine-kation met 3 tot 6 stikstofatomen is, waarbij 1 tot 3 8104816 - 14 - van deze stikstofatomen positieve lading dragen en de alkyleen-groep 2 tot 3 koolstofatomen bevat, worden bijvoorbeeld omvat diethyleentriamine-kation met een positieve lading op één eind-standig stikstofatoom, diethyleentriamine-kation met een posi-5 tieve lading op beide eindstandige stikstofatomen, diëthyleen-triamine-kation met een positieve lading op alle drie de stikstofatomen, triethyleentetramine-kation met een positieve lading op één eindstandig stikstofatoom, tetraethyleenpentamine met een positieve lading op beide eindstandige stikstofatomen, 10 pentaethyleenhexamine-kation met een positieve lading op elk van de twee eindstandige stikstofatomen en een positieve lading op één van de ketenstikstofatomen, dipropyleentriaminekation met een positieve lading op één eindstandig stikstofatoom en N,N-bis-(3-aminopropyl)-methylamine-kation met een positieve lading op 15 beide eindstandige stikstofatomen. Bij voorkeur is Z een in water oplosbaar alkoholaminekation en met meer voorkeur een in water oplosbaar monoalkanolamine-kation of trialkanolamine-kation.

In de context van de onderhavige uitvinding en als gebruikt in de onderhavige beschrijving en conclusies omvattende Z van 20 formule 1 en de voorbeelden van Z het carbonzuurgroep waterstofatoom dat het kationische karakter geeft aan het stikstofatoom van de Z-groepering. Wanneer Z een alkalimetaalkation is is dit bij voorkeur een natrium- of kalium-kation. Het alkalimetaalkation kan worden verkregen uit algemeen bekende in water op-25 losbare anorganische of organische alkalmetaalverbindingen (bijvoorbeeld alkalimetaalzouten van anorganische zuren en alka-limetaalhydroxyden).

Zouten van formule 1 kunnen bijvoorbeeld omvatten zouten (A) waarin R een groep van formule 7 is en , 30 R2, Z, x, y en m zijn als getoond in de onderstaande tabel A, (B) waarin R een groep van formule 8 is en R^, R^, Z, x, y en m zijn als getoond in tabel B, (C) waarin R cyclohexa-1,4-yleen is en Rj, R^, Z, x, y en m zijn als getoond in tabel C, (D) waarin R cyclohexa-1,2-yleen is en Rj, R2 Z, x, y en m zijn als getoond 35 in tabel D, (E) waarin R 1,4-fenyleen is en R^, R2, Z, x, y en m zijn als getoond in tabel E en (F) waarin R 1,2-fenyleen is en Rj, R2, Z, x, y en m zijn als getoond in tabel F.

8 1 0 A 8 1 6 - 15 - gjr_(r_|rHHCNjrHHHrHrHt-lrHiHHC') ►^,-Ι^ΗΗΗΗΗΗΗΗΗΗΗΗΗ

fT\ CO

Η, ρΓ1 Θ 0§ θθ © ι I ,"® «I s" g" ~ -Γ3> ~ ι" g" ° ι c ? 1 <r ό pc tc (+V3 PC “ ^ ^ WN ^ 'n a ^ PC PC (M cn'o'—. co PC pa «2 PC CM ,-. p^ ^ cm co ο o <r u <r cm >h cm ο o ™ ‘ * o o o o pcooo pc oooou g

Ο O PC PC tNpCOO ^CO^OPC O

>υρ3ν^-Ν_^0—'PCPCOPG'-'i3- 'A' «5 .

» ι-Ι <u

rQ

(2 II

H cm

λ I X

' ‘tólpcpöpüPCPJüWFCPipsrcKPög^g0^ v/ u to to

PC PC

o u

CM

PC

o

I CM

I I M3 PC I

CM ^ PC o ^ pc co to /--» jn a pc a jp pc , I I o o jc cs .

<N CM ^ CM O O

PC λμ PC PC ~ a tn ου pc pc

I pc I \ too I

CM I Ο CM M3 | CM *-N CO CM CM

pc co ^ m pc pc A IH I tn PC pc o pc υ PC o cm I /4^ PC jm o cj , cm <r cm υ cm o VD 1 pc CJ PC cm cm

rM PSOPC'-'PC'-'PC o cn ^ CJ PC PC

Pi oXopccjpc cnpc opC — o u ^ m cm ο ✓-μ υ o m n o ^ I I *->.

co pc /-% -c co co o o ^-% I cn co co co pc cm co --% pc --% t o co oo pc pc ✓-%. ✓-% pc cj o PC (MO cm 'l·' I pc pc υ cj cm cm o '-'wupC'-'pc 1 Φ cj sr'-yv-'pc pc ^ pc pc %— o pc o ml^opcpcoopc

OOO^O'-' H D% Ο I Ο O v—' ^ O

co co to <o to co pc pc cncnrocncncnco PCPCPCPdfCPC M3<fpCPCPCPCPCPCPC CJOCJCJOUOUOOOO .CJ u o o t-4 cm cn Mr in

• liHCM(0~MinOr^-COO'(r-i*—ir-irM r—I·—I

Oil I I I II I I I I I I I I I

8104816 -16-·'

0|H H H r-t Η CM Η H cn H iH CM H

^,-ΙγΗΗγΗΗΗΗΗ HHHH H X|HHHHHeMHH cn Η H CM H

Θ I* © 3· .~ ©€© c °0^Θ jg ' =ρΘ © £ € r, !t H ~ i € -"4 1° f ©i e ©„ 3¾ 8 prf VO PC cm J<T CO pc cmwZ tö ^

Ts a- <t w cm cj pa pa cm pd „cn ^ O CM pc cn CJ f?)ÏZ CM <3y-^ CJ O /Τ\υ JT1 0 o cm o o^cno o ©pa cn ©2 pa s s s g s * s s ί§ =r <?

• B 1 I

, m co φ * ^ I ^

n N I CM CO CM

rt pslpc w ta pa pa pa papa pa pa ggg cn cn pc pa o o /~n

cn |H

6 T

<* pc pa

O CM I

CM O I *** I

pc i /-> JP . S* 1 o o cn pa i pc ^ i o i i pa o cm o

cn CM^H' CM O '**' PC CM

papa en I pc ^ pa o pc O O PC CM CJ PC CJ I o ^ o Pd cm o cn cm i |cn pc m^opa N a a cm φ

η I o pa pa cj pc cm υ pc I

pd vo cm o m cm o pa cm o <x>

Pd CJ CM PC PC CM CJ PC CM pa cn ^ pc cMCjpc^opa cn

OPCOU^CJ^c-nO O

^ o o ^ lo /—n m m cm o 1 1 1

cncncMPCPC n a S a I mvovo Pd v-v CM CJ CM PC CM CM cn M' '-v '-N

CJ CM pc VO O CJ O O PC i CM CM CM

v—x rc iH »23 ^ ^ ^ ^ O cnJ ?G W

pc cj rMcnPCPCPCPd^pccjcjo O'-'OOUOCJCJOCJ^'-^'-' cn cn cn cn cn cn enenen en <n en en pcpcpapapcpc'pcpcpapcpcpcpc uÖucjcjooocjooo o O rH CM en

.|r-(CMen'C}'cA'^r^cOON·—I rH rHrM

OI 1 1 I I I 1 i 1 1 1 1 < I

^IfqFqpqpqpqpqpqpacapaiapafa 8104816 - 17 -

g| rM Η H CM Η Η «Μ rM Η CM JkJHHHHHHH. ΗΗ'Η XjHHHCMHHCMH HCM

o ® © % § g (Ώζ «ο ✓ v «w vo a (+) h-)z ©© r» m w a ^ w <*

K Ed to <t CM EC

co <o cm O pe g rcs v_y co >s· u υ Ed n Z o

rO Π Ed (+)5 w ^ o CM CM

Ed PC Z ^ ^ M3 g s*' iOvS

Z55CJ Ed <} Ό S iz jp (+)Z

co sf CM ^M Ed Ed r«o sr id w st ndEd^-'OcMcOOEd co Ed

St CM CO^l O O /-J .CM O CM

ο o Ed (+te ο o (Hws ο ο υ ο ο υ ^ Ed Ed v^~co o Ed o

{C id s^ Ed s/ v^ Ed Ed EC

\

CM

r, Ed o o ^ I I ^7o ω σν st Ed co co θ cm I Ed Ed EC Ed CJ Ed Ed Ed Ed Ed ™ oil <r γμ s^ υ o H υ υ Ed * o

cO

Ed

O

CM

EC

o

CM

ec o /s

Λ EiT

CO O

<N I Ed ^

Ed cM I Ο I Ed Ο I EC CM N Ü (Sj. <r\ u /*N ^ pj

Ed co cm co o o ^

O Ed Ed EC CM CM

CM O O O EC: Ed EC

✓-V w /-» s-' co ο υ rO EC <t O U '

Ed O Ed CM in ^S.

O CO CM EC co EC CO

— ^ u O Ed cm EC

O CM Ο Ο Ο O

CM EC I Ed co I ~ ^ ~ JXJ (U I r*» O PC pi ΓΠ

Os^a\i-l COHOCJU

co co Ed EC CO EC EC co co co

Ed Ed <- co Ed υ co Ed Ed Ed OCJOOUS^OOCJO· o

.|i-|CMcOstlOvOrs.COavrH

O I I I I I II I, I I

ζ|υυουυυυοοο 8104816 -18-.

6|rHr-(r-ICSHeSr-liHH CS

H

X|r-IHHeSHCSi-IHrS CS

Q © ©c « © g ^

Z CO CO O |CS

~ 2 H A

vo(-y3 2 I

ΘΖ ^ m <r Μ © co co a @ '-v W 2 ^ _ Λ« o N v «J CS < po co © ©2 '-c o co pc α a z a ^ ^—*cs s o pc CS o cs

KZ COr-H-tf'iëOI o ivocow aWK ra-OY I

i.« a a 2 vocscsa,| ι γ J\' co o- o _ υ o ^ <s I <f _ I * o · o a ©a o ©2 o Y a © 2 o o co ^ ro a v-vjo o I cs ^ co . z a o a ^ a a a o w c 1-1 | * u cs

rO * ι Z

03 ι I CO O

H (S I »0 Ρ^ ΙΛ rS CS

al 2 W W WW w^ Wq W

• '•'C O O O PC

v_^ o

cS

PC .

o I CS Jcs a «o o

CJ I I PC CS

CS r\ /> O W

a co co <-» u o a pc o cs ι cs u u CS a cs z ^ ^ ι a o a , a a a ^ o ο

r-t ^-vOUCOCS JP CJ

al co \o a *-» a a /-s /-. a co , es co o cs cs ^ a o pc V-" a a a α ι , γ u a υ o ^ i t- ι a ^

U v v (Λ U CTitHiOO CJ

co cocoa co a a a co co a a a <ra sr <χ> cs a a Guaucjooou o o . I r-t CS CO <t *0 S3 I— CO CJ> I—1 O I I I I I ι ι I · · zlOQPOQQOOO Ο 8104816 - 19 -

j<|,-lCMHHCM r-IHi-lcr> H

Θ . © ^ S co W ©2 0 ^ s £ © « «I ^ ϊΓ o" if sT « o* © .f ^ £©%>© ci* g s1 * gT^cM pT* A *co So X ^ f -¾ g rH SO sr O S <* co co 3 %· id o id cMjats iC ïr: g ar vo id cm „id ro cm -a· -sf Jr CM «3 CJ (¾¾ Ή CJ CJ O n_| o f-fiz co v-^ n id ο o (+)ΪΖ· *" O ^ co X O K id a ^ rt

K p3 o id u cj ^ ^ PJ

CM

Μ , O * « ‘cm t I . J 5> « «I « S “ -8 * e *·» §

Si « ^cm -Γ* u 5 I X, id J*» o . w rt u υ

CM

id cj /o I co

Λ td I

CO O CM

id w id

o id O

I ^ 0^1 I

^ pi N !Λ N CN

co o id id <o H I id I M? CM CM O id

Ki o cm I id id o cm cj 1 <3 id CM co Ο ^ P3 id o id cj ^ id o id

CJ <M O c-'. CJ ^-N cj I

1 co COCOCOCM <1- ^ (O id id id ^ id ✓-v O.

CM id CJ U CJ CM O CM . CM

id ocMv-'iwidv>'P‘ P* G-i^id Vicuidcj o VJ-UCOCJHO'-'CJV-' ^ co to id co td co co co «ο co

ididOidooidididid iP

Gowocjcjooo .o , o

.|r-|CMO-|~d-iOvor-~COCri t-M

êlfdWWWPl WWWM W

8104816 -20-· g| r-| r-l H i-l CM τ-Η ιΗ Η H Η

rlHHrlrlHrlHH tH

X|H rH rH rH CM rH H rH H r-t © ~ cm ©

^ © pü° lij ^-S pT Zvo /¾. VV n g na;© <*> « o vv n W <ni „ a z v3 on ^

Nl n W z Ή @ z CN g ^ o

W Z N s ^ O ^ Z z"'» Z <U

go rH O H VO ro <r CM Γ-) co n W O KZr-wZ a w : ,-s yQ pi tn n cm in g no z r^o o Z υ W , μ

rj W Z n (-H2 o n O CM O

^ o o cn ai ^ n w u w o <4-1 ^ «.'--zo w ^ ^ 0) .o

• ed H

1 11 cm I m r>- m 1 _ *1 WCM * *n *cm W Wrt H W PI s' 0000 u

CM

I w

I 1 cm O

CM CM W ss I

r-s W O n CM

η I o ' KW

a n η o o I

Λ O r~v n tc V· JCM ss

co w cm w cm W PS «O

wo w CM OOO W

O CM o O 3

W ss \s ÏÜ te SS SS

, Wo r~.w o o n W

rrl I O CM I n O I SS SS W o pi I cm ss ST W n co η o n /-> co ✓-v CS /> o> Λ PC ^ ^,

CM W CM O CM CM O O O CM

WOW ss W W ss y-s CM W

o^Öwooöww O

ss U ss o v> ^ OOO v-x η η η η η η co n co n wwrswwwggiü w uoooooooo o · o

.|t-)cMn'd-uovor-'000\ H

O I I I I I I 1 I ,* · 8104816 - 21 -

Algemeen bekende methoden voor het bereiden van amiden en aminezouten kunnen worden gebruikt ter bereiding van de oppervlakte-actieve corrosie-inhibiterende zouten van formule 1. In één zo’n methode laat men 1 mol van het 5 dicarbonzuurreagens (bijvoorbeeld maleïnezuur) reageren met 1 mol van het primaire monoamine-reagens (bijvoorbeeld 2-ethylhexyl-r amine) en daarna voegt men 1 mol van het resulterende in water onoplosbare amide produkt toe aan 1 mol van een in water oplosbaar monoalkanolamine (bijvoorbeeld monoethanolamine) ter vor-10 ming van het aminezout van de vrije carbonzuurgroep van het amide. De vorming van het in water onoplosbare carbonzuurgroep bevattende amide-produkt resulteert bijvoorbeeld uit de reactie van een van de carbonzuurgroepen van het dicarbonzuurreagens met de aminegroep van het primaire monoamine-reagens en daarna wordt 15 het zout bijvoorbeeld verkregen door de ionische interactie van de vrije carbonzuurgroep van het amideprodukt met de aminegroep van het in water oplosbare monoalkanolamine. Volgens een tweede methode voor het vormen van een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1 laat men 1 mol van een dicarbon-20 zuurreagens reageren met 1 mol van een secundair aminereagens van formule 11 ter verkrijging van een in water onoplosbaar amine-produkt met één vrije carbonzuurgroep en voegt men daarna 1 mol van het genoemde amideprodukt toe aan 1 mol van een in water oplosbaar alkylamine ter vorming van het aminezout van de vrije 25 carbonzuurgroep van het amideprodukt. Bij het bereiden van het in water onoplosbare amideprodukt met de vrije carbonzuurgroep kan een kleine molaire overmaat van het dicarbonzuur-reagens of het primaire of secundaire aminereagens worden gebruikt. Bij voorkeur gebruikt men een kleine overmaat van het dicarbonzuur-30 reagens. In de zoutvormingsstap kan het wenselijk zijn een overmaat van het zoutvormende in water oplosbare amine te gebruiken om nagenoeg volledige zoutvorming te verzekeren. In plaats van het dicarbonzuurreagens (H00C-R-C00H) kan het overeenkomstige anhydride of acylhalogenide worden gebruikt in gelijke molaire hoe-35 veelheid, ter bereiding van een in water onoplosbare amideprodukt met een vrije carbonzuurgroep. Het gebruik van verhoogde tem- 8104816 - 22 - peratuur en inerte atmosfeer, ofschoon facultatief, kan voordelig zijn in de stap voor de bereiding van het in water onoplosbare amideprodukt met een vrije carbonzuurgroep. Verhoogde temperaturen en inerte atmosfeer zijn echter gewoonlijk niet nood-5 zakelijk in de zoutvormingsstap voor het vormen van de zouten van formule 1. Inerte oplosmiddelen kunnen worden gebruikt in ëën of beide van de amideproduktvormingsstap en de zoutvormingsstap voor het bereiden van de zouten van formule 1.

In water oplosbare of dispergeerbare 10 smeermiddelen die bruikbaar zijn in het materiaal of de werkwijze volgens de uitvinding omvatten synthetische en natuurlijke smeermiddelen. Als voorbeelden van natuurlijke smeermiddelen kunnen worden genoemd petroleumoliën, dierlijke oliën en vetten, plantaardige oliën en vetten en oliën van zee-oorsprong. De 15 petroleumoliën kunnen omvatten paraffinische, nafthenische, asfaltische en gemengde basisoliën. Onder de synthetische smeermiddelen vallen koolwaterstofoliën en halogeen-gesubstitueerde koolwaterstofoliën, zoals gepolymeriseerde en geïnterpolymeri-seerde olefinen (bijvoorbeeld polybutenen, propeen/isobuteen-20 copolymeren, gechloreerde polybutylenen, enz.); alkylbenzenen (bijvoorbeeld dodecylbenzeen, tetradecylbenzeen, dinonylben-zeen, di(2-ethylhexyl)-benzeen, enz.); polyfenylen (bijvoorbeeld bi-fenylen, terfenylen, enz.); en dergelijke. De alkyleenoxyde-polymeren en -interpolymeren en derivaten daarvan waarbij de eind-25 standige hydroxylgroepen zijn gemodificeerd door verestering, verethering, enz. omvatten een andere klasse van bekende synthetische smerende oliën. Voorbeelden hiervan worden gevormd door de oliën bereid door polymerisatie van ethyleenoxyde, propy-leenoxyde, de alkyl- en aryl-ethers van deze polyoxyalkyleen-30 polymeren (bijvoorbeeld methylpolyisopropyleenglycolether met een gemiddeld molecuulgewicht van 1000, difenylether van poly-ethyleenglycol met een molecuulgewicht van 500 tot 1000, diethyl-ether van polypropyleenglycol met een molecuulgewicht van 1000 tot 1500, enz.) of mono- en polycarbonzuuresters daarvan, bij— 35 voorbeeld de azijnzuuresters, gemengde C3-0o-vetzuuresters, of

O

de Cj2-ox°-zuur-diëster van tetraethyleenglycol.

8 1 0 A 8 1 6 - 23 -

Andere synthetische smeermiddelen kunnen bijvoorbeeld omvatten esters van dicarbonzuren, (bijvoorbeeld ftaalzuur, barnsteenzuur, maleïnezuur, azelaïnezuur, suberine-zuur, sebacinezuur, fumaarzuur, adipinezuur, linolzuurdimeer, 5 enz.) met een verscheidenheid van alkoholen (bijvoorbeeld butanol, hexanol, dodecanol, 2-ethylhexanol, pentaerythritol, enz.). Specifieke voorbeelden van deze esters omvatten dibutyladipaat, di(2-ethylhexyl)-sebacaat, di-n-hexylfumaraat, dioctyl-sebecaat, diisooctyl-azelaat, diisodecylazelaat, dioctylftalaat, didecyΙ-ΙΟ ftalaat, diëicoxyl-sebacaat en de 2-ethylhexyl-diëster van linolzuur-dimeer.

Een andere bruikbare klasse van synthetische smeermiddelen omvat de op siliconen gebaseerde oliën, zoals bijvoorbeeld polyalkyl-, polyaryl-, polyalkoxy- of poly-15 aryloxy-siloxanoliën en silicaat-oliën (bijvoorbeeld tetraëthyl-silicaat, tetraisopropyl-silicaat, tetra(2-ethylhexyl)-silicaat, tetra-(4-methyl-2-tetraëthyl)-silicaat, tetra-(p-tert-butylfenyl)-silicaat, hexyl-(4-methyl-2-pentoxy)-disiloxan, poly(methyl)-siloxanen, poly(methylfenyl)-siloxanen, enz.). Andere synthetische 20 smeermiddelen omvatten de esters van fosforhoudende zuren (bijvoorbeeld tri-cresyl-fosfaat, trioctyl-fosfaat, diëthyl-ester van decaan-fosforzuur, enz.), polymere tetrahydrofuranen en derge-lijke.

Ook kunnen als synthetisch smeermiddel 25 gemodificeerde petroleumoliën worden gebruikt, zoals bijvoorbeeld de algemeen bekende oplosbare oliën verkregen door sulfoneren van petroleumolie, gemodificeerde dierlijke oliën en vetten, zoals de gechloreerde en/of gesulfoneerde dierlijke oliën en vetten, en de gemodificeerde plantaardige oliën en vetten, zoals bij— 30 voorbeeld de gechloreerde en/of gesulfoneerde plantaardige oliën en vetten. Gezwavelde natuurlijke oliën zijn ook bruikbaar in de onderhavige uitvinding.

Als tweede oppervlakte-actief middel bruikbaar in het corrosie-inhibiterende, waterige functionele vloei-35 stofmateriaal en in de werkwijze van de onderhavige uitvinding worden omvat de anionische, kationische, niet-ionische en amfo- 8104816 - 24 - tere oppervlakte-actieve middelen. Deze oppervlakte-actieve middelen zijn in het bijzonder organische verbindingen en vaak meer in het bijzonder synthetische organische verbindingen. Echter in de natuur voorkomende verbindingen die oppervlakte-actieve 5 middelen zijn zijn niet uitgesloten van de praktijk van de onderhavige uitvinding. Voorbeelden van anionische oppervlakte-actieve middelen omvatten, maar zijn niet beperkt tot, alkalizouten van petroleumsulfonzuren, alkalimetaalzouten van alkylarylsulfon-zuren (bijvoorbeeld natriumdodecylbenzeensulfonaat), alkali-10 metaal-, ammonium- en amine-zepen van vetzuren (bijvoorbeeld na-triumstearaat), natriumdialkylsulfosuccinaat, gesulfateerde oliën, (bijvoorbeeld gesulfateerde castor-olie), alkalimetaal-alkylsulfaten en gesulfoneerde oliën (bijvoorbeeld gesulfoneer-de talk). Kationische oppervlakte-actieve middelen omvatten bij-15 voorbeeld cetyl-pyridinium-bromide, hexadecyl-morfolinium- chloride, dilauryl-triëthyleen-tetramine-diacetaat, didodecyl-amine-lactaat, 1-amino-2-heptadecenyl-imidazoline-acetaat, cetylamine-acetaat, tertiair geëthoxyleerd soja-amine en oleyl-amine-acetaat. Als niet-ionische oppervlakte-actieve middelen 20 worden bijvoorbeeld omvat alkyleenloxyde-adducten van vet-alko-holen (bijvoorbeeld ethyleenoxyde-adduct van oleyl-alkohol), alkyleenoxyde-adducten van alkylfenolen (bijvoorbeeld ethyleenoxyde-adduct van nonylfenol), alkyleenoxyde-adducten van vetzuren (bijvoorbeeld tetraëthyleen-glycol-monopalmitaat, mono-25 ethyleenglycol-dioleaat en hexaëthyleen-glycol-monostearaat), partiële hogere vetzuur-esters van polyhydrische alkoholen, (bijvoorbeeld glycerol-monostearaat, sorbitan-tristearaat, glyceroldioleaat en pentaerythritol-tripalmitaat), alkyleen-oxyde-condensaten van polyhydrische alkoholen (bijvoorbeeld 30 ethyleenoxyde-condensaten van glycerol, sorbitol, mannitol en pentaerythritol) en alkyleenoxyde-condensaten van polyhydrische alkoholen, partiële esters (bijvoorbeeld ethyleenoxyde-condensaat van sorbitan-monolauraat, glycerol-monoöleaat en pentaerythritol-monostearaat).

35 Onder de amfotere oppervlakte-actieve middelen vallen bijvoorbeeld alkyl-B-iminodipropionaat, alkyl-β- 8104816 - 25 - amino-propionaat, vet-imidazolinen en betaxnen, meer in het bij zonder l-coco-5-hydroxyethyl-5-carboxymethyl-imidazoline, dodecyl-g-alanine, N-dodecyl-N,N-dimethylamino-azijnzuur en 2-trimethylamino-laurinezuur-inwendige zouten.

5 De niet-ionische oppervlakte-actieve middelen zijn in het bijzonder bruikbaar in de praktijk van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal en de werkwijze volgens de uitvinding. Er kan echter een mengsel van oppervlakte-actieve middelen of van gelijksoortige of ver-10 schillende types worden gebruikt, (bijvoorbeeld een mengsel van niet-ionische oppervlakte-actieve middelen, een mengsel van anionische en niet-ionische oppervlakte-actieve middelen, een mengsel van kationische en niet-ionische oppervlakte-actieve middelen en een verenigbaar mengsel van kationisch en anionische 15 oppervlakte-actieve middelen). In sommige gevallen is bekend dat oppervlakte-actieve middelen smerende eigenschappen hebben en zulke oppervlakte-actieve middelen kunnen met voordeel worden toegepast in de praktijk van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal en de werkwijze volgens de uitvinding.

20 De concentratie van het tweede oppervlak te-actieve middel kan aanzienlijk variëren in de praktijk van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal en de werkwijze volgens de uitvinding afhankelijk van de aard van de oppervlakte-actieve middelen en de andere componen-25 ten van het functionele vloeistofmateriaal. Zo kan de hoeveelheid van het oppervlakte-actieve middel variëren afhankelijk van de vraag of het een kationisch of een anionisch of een niet-ionisch of een amfoteer oppervlakte-actief middel is alsmede de specifieke structuur en moleculaire samenstelling ervan. Gewoonlijk 30 kan het tweede oppervlakte-actieve middel worden gebruikt in een hoeveelheid van 0,002 tot 10 %, bij voorkeur van 0,01 tot 5 %, betrokken op het totale gewicht van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal.

Volgens de uitvinding wordt een corrosie-35 inhibiterend waterig functioneel vloeistofmateriaal met een pH

in het traject van 8 tot 12 verschaft, omvattende water, een zout 8104816 - 26 - van formule 1, een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. De hoeveelheid water in het functionele vloeistofmateriaal van de onderhavige uitvinding kan variëren over een breed traject en 5 is in het algemeen tussen 15 en 99,8 gew.%, betrokken op het totale gewicht van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal. Bij voorkeur is de hoeveelheid water van 40 tot 99,5 gew.%, betrokken op het totale gewicht van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal.

10 Onder sommige omstandigheden is een zeer kleine hoeveelheid water in het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal wenselijk. Een dergelijke omstandigheid is de gunstigere economie verkregen in de transportkosten voor een receptuur met een laag watergehalte, daar water niet wordt getrans-15 porteerd en de consument niet hoeft te betalen voor het transport van water, dat hij evengoed kan toevoegen voorafgaand aan gebruik om de gewenste samenstelling te verwezenlijken. Het oppervlakte-actieve, corrosie-inhibiterende zout van formule 1 kan aanwezig zijn in het waterige functionele vloeistofmateriaal van de uit-20 vinding in een hoeveelheid van 0,002 tot 50 %, bij voorkeur 0,02 tot 10 %, naar gewicht, gebaseerd op het totale gewicht van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal. Onder sommige gebruiksomstandigheden kan het oppervlakte-actieve corrosie-inhibiterende zout van formule 1 aanwezig zijn 25 in het waterige functionele vloeistofmateriaal in betrekkelijk kleine hoeveelheden, zoals bijvoorbeeld van 0,002 tot 0,5 gew.%, betrokken op het totale gewicht van het materiaal. Er kan 0,002 tot 10 gew.%, bij voorkeur 0,01 tot 5 gew.%, van een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel aanwezig zijn, gebaseerd 30 op het totale gewicht van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal volgens de uitvinding.

Onder de voorkeur verdienende corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmaterialen van de onderhavige uitvinding, voorafgaand aan elke verdunning, zijn 35 die welke 40 tot 75 gew.% water, 1,0 tot 10 gew.% van een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1, 0,5 tot 8104816 - 27 - 5 gew.% van een tweede oppervlakte-actief middel en 0,5 tot 5 gew.% van een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel, omvatten. Nog meer bevoorkeurde corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmaterialen volgens de uitvinding, voor-5 afgaand aan elke verdunning, zijn materialen die 40 tot 75 gew.% water, 1,0 tot 10 gew.% van een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1, waarin R een mnoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, Rj een alifa-10 tische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste ëên methyl- of ethyl-vertakking is, R^ waterstof is en Z een alkanol-amine-kation is, 0,5 tot 5 gew.% van een tweede oppervlakte-actief middel en 0,5 tot 5 gew.% van een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel omvatten. Aan het corrosie-inhibite-15 rende waterige functionele vloeistofmateriaal van de onderhavige uitvinding kunnen diverse andere materialen worden toegevoegd die algemeen bekend zijn in de techniek voor toevoeging aan functionele vloeistoffen, zoals bijvoorbeeld extreme drukmiddelen, antioxydantia, additionele corrosie-inhibitoren, 20 bacteriociden en antischuimmiddelen, algemeen bekend in de techniek, in gewoonlijk gebruikte hoeveelheden, gewoonlijk van ongeveer 0,001 tot ongeveer 15 gew.%.

Methoden die gebruikelijk zijn in de techniek kunnen worden toégepast voor het bereiden van de corro-25 sie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmaterialen volgens de uitvinding. Bij gebruik van zulke algemeen bekende methoden voor het met elkaar mengen van een aantal materialen kan de volgorde van toevoeging van het water, het tweede oppervlakte-actieve middel, het oppervlakte-actieve, corrosie-inhibiterende, 30 in water oplosbare of dispergeerbare alkalimetaal-, ammonium- of organisch aminezout van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met ëën amidebinding van formule 3 per molecuul, of het zout van formule 1, en het in water oplosbare of dispergeerbare smeermiddel variëren. Zo kan bijvoorbeeld het 35 oppervlakte-actieve, corrosie-inhibiterende, in water oplosbare of dispergeerbare alkalimetaal-, ammonium- of organisch 8104816 - 28 - amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met een amide-binding van formule 3 per molecuul of het zout van formule 1 worden toegevoegd aan en gemengd in het water, het tweede oppervlakte-actieve middel worden toegevoegd en daar-5 na het in water oplosbare of dispergeerbare smeermiddel worden toegevoegd aan en gemengd in het resulterende mengsel. Alternatief kan bijvoorbeeld het in water oplosbare of dispergeerbare smeermiddel worden toegevoegd aan en gemengd in het water, gevolgd door het tweede oppervlakte-actieve middel en daarna kan 10 het oppervlakte-actieve, corrosie-inhibiterende, in water oplosbare of dispergeerbare alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuurgroep-getermi-neerd amide met één amide-binding van formule 3 per molecuul of het oppervlakte-actieve, corrosie-inhibiterende zout van formule 1 15 worden toegevoegd aan en gemengd in het resulterende mengsel. Variaties op deze methoden kunnen worden toegepast, zoals de deskundigen op dit gebied bekend zal zijn. Het oppervlakte-actieve, corrosie-inhibiterende, in water oplosbare of dispergeerbare alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van formule 1 20 kan in situ worden gevormd door toevoeging van het in water onoplosbare carbonzuur- getermineerde amide met één amide-bin-ding van formule 3 per molecuul aan het water dat de zoutvormende alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-verbindingen bevat in afwezigheid of aanwezigheid van een of beide van het tweede 25 oppervlakte-actieve middel en het in water oplosbare of dispergeerbare smeermiddel bij het bereiden van het corrosie-inhibiterende, waterige functionele vloeistofmateriaal volgens de uitvinding. Volgens de uitvinding wordt een methode verschaft voor het verlenen van corrosie-inhibiterende werking aan een waterige 30 functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 12, waarbij men met elkaar mengt a) een oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een carbonzuur-getermineerd amide met één amide-binding van formule 3 per molecuul, b) water, 35 c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. Als een uitvoerings- 8104816 - 29 - vorm van de methode van deze uitvinding wordt een methode verschaft omvattende het met elkaar mengen van a) een corrosie-inhi-biterende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend in water oplosbaar of dispergeerbaar zout 5 van formule 1, b) water, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. Volgens een tweede uitvoeringsvorm wordt een werkwijze verschaft voor het verlenen van corrosie-inhibiterende werking aan een waterige functionele vloeistof met een pH in het tra-10 ject van 8 tot 12, waarbij men met elkaar mengt a) een corrosie-inhibiterende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1 waarin R een mono-ethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstof-atomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, 15 Rj een tweewaardige alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking is, R£ waterstof is en Z een alkanolamine-kation is, b) water, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. In nog een uitvoeringsvorm 20 wordt een werkwijze verschaft voor het verlenen van corrosie- inhibiterende werking aan een waterige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 12, waarbij men met elkaar mengt a) een corrosie-inhibiterende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1 waar-25 in R een monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-conf iguratie is, Rj de alifatische groep met 7 tot 10 koolstof-atomen met tenminste een methyl- of ethyl-vertakking is en R^ waterstof is, b) water, c) een tweede oppervlakte-actief middel 30 en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel. Als een verdere uitvoeringsvorm wordt een methode verschaft voor het verlenen van corrosie-inhibiterende werking aan een waterige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 12, waarbij men met elkaar mengt a) een corrosie-inhibite-35 rende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1, waarin R de tweewaardige 8104816 -30- cycloalifatische groep is en Rj de alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste ëên methyl- of ethyl-vertakking is en waterstof is, b) water, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of disper-5 geerbaar smeermiddel. In nog een uitvoeringsvorm wordt een werkwijze verschaft voor het verlen van corrosie-inhibiterende werking aan een waterige functionele vloeistof met een pH in het traject van 8 tot 12, waarbij men met elkaar mengt a) een corrosie-inhibiterende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-10 actief corrosie-inhibiterend zout van formule 1, waarin R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstof-atomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is, b) water, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel.

15 De corrosie-inhibiterende effectieve hoeveelheid van het opper-vlakte-actieve corrosie-inhibiterende zout van formule 1 kan aanzienlijk variëren afhankelijk van diverse factoren, één waarvan kan zijn de samenstelling van het zout van formule 1. Het oppervlakte-actieve corrosie-in-hibiterende zout van formule 1 20 kan echter in de werkwijze volgens de uitvinding worden gebruikt in een hoeveelheid van ongeveer 0,002 tot ongeveer 50 gew.%, bij voorkeur 0,002 tot 10 gew.%, betrokken op het totale gewicht van het corrosie-inhibiterende waterige functionele vloei-stof-materiaal.

25 Het corrosie-inhibiteremde waterige functionele vloeistofmateriaal en het produkt van de werkwijze volgens de uitvinding zijn zowel bruikbaar als hydraulische vloeistof als als metaalbewerkingsvloeistof voor metaalbewerkings-werkwijzen, zoals bijvoorbeeld frezen, draaien, boren, stampen, 30 walsen, trekken en tappen.

Met voordeel hebben het waterige functionele vloeistofmateriaal en het produkt van de werkwijze volgens de uitvinding de volgende aspecten: a) ze inhibiteren of voorkomen corrosie van metaaloppervlakken, in het bijzonder ferro-35 metaaloppervlakken, welke in aanraking komen met de vloeistof, en b) ze hebben een hoge weerstand tegen de scheiding van compo- 8104816 - 31 - nenten. De oppervlakte-actieve corrosie-inhibiterende zouten van formule 1 vertonen voordeligerwijs goede hydraulytische stabiliteit in de corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistof-materialen volgens de uitvinding.

5 De onderhavige uitvinding en de praktijk daarvan worden verder beschreven in de onderstaande niet-beperken-de voorbeelden, waarin alle hoeveelheden, aandelen, verhoudingen en percentages naar gewicht zijn en alle temperaturen in °C zijn, tenzij anders aangegeven.

10 Op het formuleblad geven de formules 12 tot 39 de diverse carbonzuur-getermineerde amides weer, de zouten waarvan de oppervlakte-actiare corrosie-inhibiterende zouten van formule 1 vormen, gebruikt in de corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmaterialen volgens de uitvinding, getoond 15 in de onderstaande voorbeelden.

Voorbeelden I tot XXVIII

De voorbeelden I tot XXVIII laten corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofmaterialen volgens de uitvinding zien, alsmede het oppervlakte-actieve gedrag 20 van diverse oppervlakte-actieve corrosie-inihibiterende zouten van formule 1, gebruikt in de corrosie-inhibierende waterige functionele vloeistofmaterialen volgens de uitvinding. Zodanig oppervlakte-actief gedrag werd vastgesteld in overeenstemming met een algemeen bekende methode voor het bereiden van elk van 25 de samenstellingen A, B en C, hieronder aangegeven, voor elk van de voorbeelden I tot XXVIII, en waarnemen van de stabiliteit (dat wil zeggen weerstand tegen scheiding) van deze samenstellingen bij het bewaren van afzonderlijke porties van deze samenstellingen bij 4°C, kamertemperatuur (KT) en 55°C gedurende 48 30 uren. Voor elk van de voorbeelden wordt in tabel G gerapporteerd de laagste concentratie, van de drie onderzochte concentratie-niveaus, waarbij het aangegeven zout een samenstelling produceerde die stabiel was bij 48 uren blootstelling aan de hierboven aangegeven temperaturen.

35 8104816 - 32 -

Samenstellingen

Materiaal A_B_C_ (gew.dln)

Water 72 70 68 5 Surfonic©N-10X 0,5 0,5 0,5

Smeermiddel** 2,5 2,5 2,5

Monoëthanolaminezout 24 6

aangegeven in tabel G

Ethanolamine-boraat 23 23 23 10

Tabel G

Voorbeeld no. Monoëthanolamine-zout Minimum-concentratie- van verbinding van niveau (gew.%)van het _ formule _zout__ 15 I 12 2 II 13 6 III 14 4 IV 15 4 V 16 2 20 VI 17 4 VII 18 4 VIII 19 4 IX 20 2 X 21 2 25 XI 22 4 XII 23 4 XIII 24 6 XIV 25 4 XV 26 6 30 XVI 27 4 XVII 28 4 XVIII 29 4 XIX 30 2 XX 31 4 35 XXI 32 2 XXII 33 6 8104816 - 33 -

Vervolg van tabel G

Voorbeeld no. Monoëthanolamine-zout Minimum-concentratie- van verbinding van niveau (gew.%) van het _formule_zout_ 5 XXIII 34 2 XXIV 35 2 XXV 36 2 XXVI 37 4 XXVII 38 2 10 XXVIII 39 2 x Merknaam voor ethyleenoxyde-adduct van nonylfenol; niet-ionisch oppervlakte-actief materiaal geproduceerd door de Texaco Chemical Company.

15 xx polyethyleenglycol-polyester van dimeer-zuur.

Voorbeeld XXIX

Dit voorbeeld beschrijft een corrosie-20 inhibiterend waterig functioneel vloeistofmateriaal dat een natuurlijke olie bevat volgens de uitvinding en toont de opper-vlakte-activiteit van de verbinding van formule 12.

Samenstelling

Deel A (materiaal) (gew.dln) 25 Natriumpetroleum-sulfonaat 3,0

Oliezuur-diëthanolamide 8,0 200 SUS Bleke kustolie 10,0

Deel B (materiaal) 30 Triëthanolamine 2,5

Triëthanolamine-zout van verbinding van formule 12 1,5

Water 75,0 100,0 35 Deel A en deel B werden afzonderlijk ver warmd tot 60°C en daarna met elkaar vermengd door deel A toe te voegen aan deel B onder roeren, De resulterende heldere samen- 8104816 - 34 - stelling vertoonde stabiliteit (weerstand tegen scheiding) bij blootstelling gedurende 48 uren bij elk van de temperaturen 4°C, kamertemperatuur en 55°C, terwijl de vergelijkbare samenstelling onder weglating van het triethanolaminezout van de 5 verbinding van formule 12 binnen 48 uur scheidde bij kamertemperatuur.

Voorbeeld XXX

Samenstelling

Materiaal Gew.dln 10 Water 73,5

Ethanolamine-boraat 22,4

Glycerol-monoöleaat 0,5

Monoëthanolamine-zout van verbinding van formule 12 3,6 15 100,0

De samenstelling van dit voorbeeld bleek stabiel te zijn (dat wil zeggen geen scheiding) op 48 uren blootstelling aan 4°C, kamertemperatuur en 55°C. Wanneer echter het monoëthanolaminezout van de verbinding van formule 12 werd 20 weggelaten uit de samenstelling trad spoedig scheiding op bij kamertemperatuur.

Voorbeelden XXXI tot XXXVI

Deze voorbeelden tonen het effect van de voorwaarde van pH 8 tot 12 op de stabiliteit van het corrosie-25 inhibiterende waterige functionele vloeistofmateriaal volgens de uitvinding. De stabiliteitstest werd uitgevoerd volgens de in de voorbeelden I tot XXVIII beschreven procedure.

8104016 - 35 -Tabel Η

Materiaal Voorbeeld

XXXI XXXII XXXIII XXXIV XXXV XXXVI

Water (gew.dln) 94,57 94,47 94,37 94,27 93,47 79,27 5 Smeermiddel^ ^ ^ (gew.dln) 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5

Surfonic ® N-10^ (gew.dln) 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5

Monoëthano lamine-10 zout van de verbin ding van formule 12 (gew.dln) 2,43 2,43 2,43 2,43 2,43 2,43

Monoëthanolamine (gew.dln) - 0,10 0,20 0,30 1,10 15,30 15 pH 7,4 8,0 8,5 9,0 10,0 11,0 48 h stabiliteit bij 4 C - stab. stab. stab. stab. stab.

48 h stabiliteit schei- bij kamertemperatuur ding stab. stab. stab. stab. stab.

20 48 h stabiliteit bij 55 C - stab. stab. stab. stab. stab.

(1) polyethyleenglycol-polyester van dimeer-zuur (2) Merknaam voor niet-ionisch oppervlakte-actief middel 25 ethyleen-oxyde-adduct van nonylfenol geproduceerd door de Texaco Chemical Company.

Voorbeelden XXXVII en XXXVIII

Diverse concentraties van het tweede 30 oppervlak-actieve middel en het facultatieve in water oplosbare of dispergeerbare smeermiddel in de praktijk van de uitvinding worden getoond in deze voorbeelden.

35 8104816 - 36 -

Materiaal (gew.dln) 'Vb. XXXVII Vb. XXXVIII

Water 64,4 58,4

Ethanolamine-boraat 23 23

Surfonic® N-10^ 0,1 10,0 5 Smeermiddel^ 10,0 0,1

Monoëthanolamine-zout van 2,5 8,5 de verbinding van formule 12

(1) zie voorbeeld I-XXVIII

10 (2) zie voorbeeld I-XXVIII

Voorbeelden XXXIX en XL

Deze voorbeelden tonen de oppervlakte- activiteit voor de cycloalifatische verbinding van formule 23 en de aromatische verbinding van formule 21.

15 Materiaal (gew.dln) Vb. XXXIX Vb. XL

Water 93,53 91,02

Smeermiddel^ 2,50 2,50

Surfonic R N-10^ 0,50 0,50

Verbinding van formule 21 2,00 20 Verbinding van formule 23 4,00

Monoëthanolamine 1,47 1,98 pH 10 10

Stabiliteit bij kamertemperatuur (48 h) stab. stab.

25 Stabiliteit bij 55°C stab. stab.

Stabiliteit bij 4°C stab. stab.

(O

^ zie voorbeeld I-XXVIII

De stabiliteitstest werd uitgevoerd in 30 overeenstemming met de procedure beschreven in de voorbeelden I tot XXVIII.

Voorbeelden XLI tót LXIII

Diverse verbindingen voor het vormen van de kationen die bruikbaar zijn in de praktijk van de onder-35 havige uitvinding worden getoond in deze voorbeelden, waarin de stabiliteitstest werd uitgevoerd in overeenstemming met de pro- 8104816 - 37 - cedure beschreven in de voorbeelden I tot XXVIII.

Samenstelling

Materiaal Géw.dln

Water 95-x 5 Smeermiddel (zie Vb. I-XXVIII) 2,5

Surfonic®N-10 (zie Vb.I-XXVlII) 0,5

Verbinding van formule 12 2,0

Kation-vormende verbinding x

10 Tabel I

Vb. Kation-vormende x Stabiliteit na 48 h op

__verbinding_(gew.dln) pH_4°C KT 55 C

XLI Natriumhydroxyde 0,42 12,0 stab. stab. stab.

XLII Natriumhydroxyde 0,3 10 stab. stab. stab.

15 XLIII Natriumhydroxyde 0,5 12,4 stab. stab. stab.

XLIV Kaliumhydroxyde 0,6 10,8 stab. stab. stab.

XLV Monoëthanolamine 1,5 10,0 stab. stab. stab.

XLVI Triethanolamine 16,0 9,1 stab. stab. stab.

XLVII Monoisopropanol- 1,9 10,0 stab. stab. stab.

20 amine XLVIII Diethanolamine 7,2 10,0 stab. stab. stab.

XLIX Jeff amine® 7,4 10,0 stab. stab. stab.

D-400^

GD

L Jeffamine 6,1 10,0 stab. stab. stab.

25 T-403('2) LI Jeffamine^ 16,4 10,0 stab. stab. stab.

ED-900^ LII Ammoniumhydroxy- 2,9 10,0 stab. stab. stab, de (28% ammonia) 30 LIII Jeffamine^ 3,3 10,0 stab. stab. stab.

D-230^ LIV Jeffamine ® 10,9 10,0 stab. stab. stab.

ED-600 ^ LV Jeffamine® 13,0 9,0 stab. stab. stab.

35 ED-2001(6) LVI Jeffamine® 15,3 9,2 stab. stab. stab.

m-iooo(7) 8104816 - 38 -

Vervolg van tabel I

Vb. Kation-vormende x Stabiliteit na 48 h op

_verbinding_(gew.dln) pH 4°C_KT_55°C

LVII Ethyleendiamine 0,88 10,0 stab. stab. stab.

5 LVIII Diglycol-amine 2,90 10,0 stab. stab. stab.

LIX Methoxyethoxy- 1,60 10,0 stab. stab. stab, propylamine LX Morfoline 4,25 9,5 stab. stab. stab.

LXI Dimethylamino- 1,22 10,0 stab. stab. stab.

10 propylamine LXII 2-ethylhexylamine 1,70 10 instabiel LXIII Jef famine® 12,4 9,0 instabiel D-2000(8) 15 (1) Merknaam voor polyoxypropyleendiamine (totaal amine = 4,99 meq/g; primair amine = 4,93 meq/g); gemiddeld molecuulge-wicht ca 400; van Texaco Chemical Co.

(2) Primair amine-getermineerd (triamine) propyleenoxyde-adduct van 2,2-di-hydroxymethyl-butanol met een totaal van ca 20 5,3 oxypropyleen-eenheden. Texaco Chemical Company.

(3) H2NCH (CH3) CH2-(-0CH (CH3) CH2-)-a f-OCH2CH2 )-^--( 0CH2CH (CH^)· )g NH2 waarin a + c ca 3,5 is en b ca 20,5 is - Texaco Chemical Co.

(4) Polyoxypropyleen-diamine (totaal amine = 8,45 meq/g; primair amine = 8,30 meq/g); gemiddeld molecuulgewicht ca 25 230 - Texaco Chemical Company (5) H2NCH(CH3) CH2—(—OCH(CH3) —(-OCI^CH^)- b ( OCH^H(CH3) ) NH2 a+c= ca 3,4; b= ca 13,5; - Texaco Chemical Company.

(6) H„NCH(CH„)CEL—(—OCH(CH,)CftH-R)CH0CH„ >. ( 0CHoCH(CH„·)-)—NH0

Z 5 Z 5 Z a LI b l 5 Q. Z

a + c = ca 3,5= b = ca 45,5; - Texaco Chemical Company.

30 (7) CH30(C2H40)lg 6(CH2CH(CH3)0)j 6CH2CH(CH3)NH2; Totaal amine = 0,85 meq/g; primair amine = 0,83 meq/g; - Texaco Chemical Company.

(8) Polyoxypropyleen-diamine (totaal amine - 0,96 meq/g; primair amine = 0,95 meq/g); gemiddeld molecuulgewicht ca 2000 - 35 Texaco Chemical Company.

8104816 - 39 -

Voorbeelden LXIV tot XCII

In deze voorbeelden wordt de corrosie-inhibiterende werking met betrekking tot ferrometalen gedemonstreerd voor diverse zouten van bet carbonzuur-getermineerde 5 amide van formule 1, bruikbaar in de praktijk van de uitvinding. De metalen (dat wil zeggen gietijzeren en stalen) testmonsters werden geprepareerd en getest op de volgende wijze. Het vlakke oppervlak van het gietijzerstaafteststuk werd geslepen en gepolijst ter verkrijging van een gelijkmatig oppervlak dat vrij 10 was van krassen, etsingen, kruiskorrels of andere afwijkingen.

Het vlakke oppervlak van het gietijzeren teststuk werd schoon-gepoetst met lenspapier en daarna schoongeblazen met lucht. Onmiddellijk na het reinigen van het gietijzeren teststuk werd het geplaatst in een vochtigheidsdoos (100 % relatieve vochtig-15 heid) en een kleine hoeveelheid van de testvloeistof werd gelijkmatig verdeeld over het geslepen en gepolijste vlakke oppervlak van het gietijzeren teststuk. De vochtigheidsdoos werd daarna gesloten en verzegeld. Het teststuk liet men gedurende de nacht in de afgesloten vochtigheidsdoos en daarna werd het ver-20 wijderd voor onderzoek.

In de corrosieproeven op stalen pluggen werd het vlakke oppervlak van de stalen teststukken geprepareerd op dezelfde wijze als de oppervlakken van de gietijzeren test-stukken (zie hierboven). Een kleine hoeveelheid van de test-25 vloeistof werd daarna gelijkmatig verdeeld over het geprepareerde oppervlak van de stalen teststukken nadat ze geplaatst waren in de vochtigheidsdoos. De vochtigheidsdoos werd daarna gesloten en verzegeld en de stalen teststukken werden gedurende de nacht in de doos gehouden. De stalen teststukken werden gereinigd, 30 men liet ze drogen en onderzocht ze vervolgens.

De volgende samenstellingen werden getest in overeenstemming met de bovenstaande procedures en de aangegeven resultaten werden verkregen. Ter vergelijking wordt tevens een samenstelling die 99,5 gew.dln water en 0,5 gew.dln 35 triethanolamine bevatte getest.

8104816 - 40 -

Samenstelling

Materiaal Gew.dln

Water 99,0

Triethanolamine 0,5 5 Carbonzuur-getermineerd monoamide 0,5

Tabel J

Vb. Carbonzuur-getermineerd Corrosie-resultaten ___ monoamide van formule Gietij zer Staal 10 LXIV — Roest Roest LXV 12 Geen roest Geen roest LXVI 13 " " LXVII 14 " " LXVIII 15 " " 15 LXIX 16 LXX 17 " " LXXI 18 " LXXII 19 " " LXXIII 20 " " 20 IXXXIV 21 " " IXXV 22 " " IXXVI 23 " " IXXVII 24 " " IXXVIII 25 " " 25 IXXIX 26 " " IXXX 27 " " IXXXI 28 IXXXII 29 IXXXIII 30 30 IXXXIV 31 " " IXXXV 32 » » IXXXVI 33 " " IXXXVII 34 " " IXXXVIII 35 » " 35 IXXXIX 36 " " XC 37 " " XCI 38 " " XCII 39 " " 8104816 - 41 -

Voorbeelden XCIII tot XCIX

De volgende samenstellingen, na verdunning van 5 dln samenstelling op 95 dln water, worden getest op gietijzer en staal volgens de procedures beschreven in 5 de voorbeelden LXIV tot XCII en de resultaten aangegeven in de onderstaande tabel werden verkregen.

Samenstelling

Materiaal Gew.dln

Water 94-x 10 Triethanolamine 5,0

Surfonic®N-95(1^ 1,0

Monoëthanolamine-zout x

Tabel K

15 Vb. Monoethanol- x pH van de ver- Corrosie-resultaat amine-zout (gew.dln) dunde vloei- Gietijzer Staal van de ver- stof binding van formulé......................................... .

20 XCIII - - 9,9 Roest Roest XCIV 12 2,0 9,9 Geen roest Geen roest XCV 12 4,0 9,9 XCVI 12 6,0 9,9 XCVII 34 2,0 9,9 " " 25 XCVIII 34 4,0 9,9 " " XCIX 34 6,0 9,9 " " (1) Merknaam voor polyoxyethyleen-adduct van nonylfenol - niet-ionisch oppervlakte-actief middel geproduceerd door de 30 Texaco Chemical Company.

Voorbeeld C

5 gew.dln van de samenstelling van voorbeeld I, 2 gew.% van het monoëthanolaminezout van de verbin-35 ding van formule 12 bevattend, worden verdund met 95 gew.dln water en porties van de resulterende vloeistof worden in twee afzonderlijke bekers geplaatst. Vers gepolijste stroken van 8104816 - 42 - koper en 7075 aluminium werden daarna afzonderlijk gedompeld in de vloeistof in elk van de bekers gedurende 24 uren, waarna de koperen strook en de aluminium strook werden verwijderd en onderzocht. De aluminium stroom vertoonde een zeer geringe verkleuring 5 en de koperen strook was vrij van verkleuring.

Vóórbeéldeh Cl tot CVI

Vers gepolijste stroken van 7075 aluminium werden gedompeld in 100 g van oplossingen met de volgende samenstellingen gedurende 24 uren en daarna op corrosie 10 onderzocht. De resultaten worden getoond in de onderstaande tabel L.

Saménstélling

Materiaal Géw.dln

Water 99,9 - x 15 Triethanolamine 0,1

Triethanolamine-zout van het x

carbonzuur-getermineerde mono-amide aangegeven in de onderstaande tabel L

20

Tabel L

Vb. Carbonzuur-getermi- Cone, van het Corrosie

neerd monoamide van zout (x) pH

_formule_ (gew.dln) _ 25 Cl geen - 9,5 ernstige ver kleuring en etsing CII 12 0,15 8,3 lichte ver kleuring 30 CIII 17 0,15 8,2 CIV 20 0,15 8,2 CV 22 0,15 8,4 CVI 23 0,15 8,3 35 8104816 - 43 -

Voorbeelden CVII tot CX

Gebruik van de corrosie-inhibiterende waterige functionele vloeistofsamenstellingen volgens de uitvinding als metaalbewerkingsvloeistof wordt toegelicht in deze 5 voorbeelden door evalueren van het smerend vermogen van de materialen volgens de volgende V-werktuigtestprocedure.

Een wigvormig werktuig met hoge snelheid wordt gedrukt tegen het uiteinde van een roterende (26,84 opper-vlakte-meter per minuut) SAE 1020 stalen buis met een wanddikte 10 van 0,635 cm. De toevoerkracht van het werktuig is voldoende om een V-groef te snijden in de buiswand, en de spaanders stromen uit het snij gebied in twee stukken (één stuk uit elk aanzicht van het wigvormige werktuig). De krachten op het werktuig als gevolg van de rotatie van het werkstuk en van de werktuigtoevoer 15 worden gemeten door een werktuigpostdynamometer verbonden met een Sanborn-recorder. Elke lassing van spaanders aan werktuig-opbouw wordt gereflecteerd in de onderbreking van de spaander-stroom (visueel) en in een toegenomen kracht en weerstand tegen de werkstukrotatie. De snij test wordt uitgevoerd terwijl het 20 tussenvlak tussen werktuig en spaander tijdens de gehele operatie wordt overstroomd met circulerende testvloeistof. Werktuig en werkstuk zijn in constant dynamisch contact gedurende deze tijd en de test wordt pas begonnen wanneer volledig contact is verwezenlijkt geheel langs elke snijrand. De duur van de test 25 is 3 minuten.

De volgende samenstellingen na verdunning met water in een verhouding van 5 gew.dln samenstelling op 95 gew.dln water, werden gebruikt in de hierboven beschreven testprocedure en de resultaten die verkregen werden worden 30 weergegeven in de onderstaande tabel M.

8104810 - 44 -

Samenstellingen

Materiaal Gew.dln

Water 74-x

Ethanolamine-boraat 23,0 (T) 5 Surfonic ^N-10 (zie Vb.I-XXVIII) 0,5

Smeermiddel (zie Vb.I-XXVIII) 2,5

Monoëthanolamine-zout van een x carbonzuur-getermineerd amide (zie tabel M) 10

Tabel M

Vb. Monoëthanolamine- Kracht (kg) zout van de ver- Gew.dln) binding van fófmüle 15 CVII 12 2 210,47 CVIII 17 4 219,99 CIX 20 2 217,72 CX 34 2 215,00 8104816

Claims

1. Corrosie-inhibiterend waterig functioneel vloeistofmateriaal met een pH in het traject van 8 tot 12, gekenmerkt door de volgende bestanddelen: a) water, b) een 5 oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuurgroep,getermineerd amide met één amide-binding van formule 3 per molecuul, c) een tweede oppervlakte-actief middel en eventueel d) een in water 10 oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel.

2. Corrosie-inhibiterend, waterig functioneel vloeistofmateriaal met een pH in het traject van 8 tot 12, gekenmerkt, door de volgende bestanddelen: a) water, b) een oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar 15 of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water oplosbaar carbonzuur-getermineerd amide met één amide-binding van formule 3 per molecuul en c) een tweede oppervlakte-actief middel.

3. Corrosie-inhibiterend, waterig func-20 tioneel vloeistofmateriaal met een pH in het traject van 8 tot 12, gekenmerkt, door de volgende bestanddelen: a) water, b) een oppervlakte-actief, corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkalimetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuurgroep-getermineerd amide 25 met éën amide-binding van formule 3 per molecuul, c) een tweede oppervlakte-actief middel en d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel.

4. Functioneel vloeistofmateriaal volgens conclusie 2, met hét kenmerk, dat component b) wordt weer- 30 gegeven door formule 1 van het formuleblad, waarin R een tweewaardige groep is, gekozen uit de groep bestaande uit een mono-ethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstof-atomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie, een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen of een 35 aromatische groep, Rj een monovalente organische groep is, 8104816 - 46 - gekozen uit de groep bestaande uit: a) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-ver-takking of een monovalente heteroalifatische groep met tenminste 5 één methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2, waarin een rechte of met methyl- of ethyl-vertakte alkylgroep met 6 tot 12 koolstofatomen is, een alkyleengroep met 2 tot 3 koolstof- atomen is en η 1 tot 2 is wanneer R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R£ water-10 stof is, b) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking wanneer R de cycloalifatische of aromatische groep is en R^ waterstof is, ]5 c) een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen wanneer R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R£ een rechte of vertakte monovalente alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj +

5. Functioneel vloeistofmateriaal volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat component b) voldoet aan 15 formule 1 van het formuleblad, waarin R een tweewaardige groep is, gekozen uit de groep bestaande uit een monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie, een cycloalifatische groep met 20 4 tot 8 koolstofatomen of een aromatische groep, Rj een monovalente organische groep is, gekozen uit: a) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste éën methyl- of ethyl-vertak-25 king of een monovalente heteroalifatische groep met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2, waarin R^ een rechte of een met methyl of ethyl vertakte alkylgroep met 6 tot 12 koolstofatomen is, R^ een alkyleengroep met 2 tot 3 koolstofatomen is en η 1 tot 2 is wanneer R de monoethenisch onverzadigde 30 alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R£ waterstof is, b) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste één methyl- of ethyl-vertakking wanneer R de cycloalifatishhe of aromatische groep is en

35 R2 waterstof is, c) een monovalente rechte of vertakte 8104816 - 48 - alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen wanneer R de mono-ethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R£ een rechte of vertakte monovalente alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj 5 + ^2 een Secom^ineer^ totaal van 8 tot 12 koolstofatomen zullen hebben en dat tenminste ëën van Rj en R2 tenminste 5 koolstofatomen zal bevatten, of d) een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen wanneer R de cyclo-10 alifatische of aromatische groep is en R2 een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj + R2 een gecombineerd totaal van 7 tot 10 koolstofatomen zullen hebben en dat tenminste ëën van Rj of R^ tenminste 4 koolstofatomen heeft, 15 1*2 waterstof of een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, Z een alkalimetaalkation of een stikstof-houdend kation met tenminste ëën waterstof gehecht aan de stikstof, een positieve lading gelijk aan x en gekozen uit de groep 20 bestaande uit ammoniumkation en kationen van een in water oplos baar alkanolamine met 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanol-groep, C2- tot Cg-alkylamine, alkylalkanolamine met 1 tot 6 koolstofatomen in de alkylgroep en 2 tot 4 koolstofatomen in de alka-nolgroep, heteroalifatisch monoamine waarin het heteroatoom zuur-25 stof is, heteroalifatisch polyamine met zuurstof- of stikstof-heteroatomen, alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, N-alkyl- of N-hydroxyalkyl-gesubstitueerd alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, morfoline, N-alkyl-gesubstitueerd morfoline of N-aminoalkyl-gesubstitueerd 30 morfoline, is, x 1 tot 3 is, y 1 is en m 1 tot 3 is.

6. Functioneel vloeistofmateriaal vol-35 gens conclusie 4 of 5, met hét kenmerk, dat R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met 8 1 0 4 8 1 e - 49 - twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie is.

7. Functioneel vloeistofmateriaal volgens conclusie 4 of 5, met het kenmerk, dat R de cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen is.

8. Functioneel vloeistofmateriaal vol gens conclusie 4 of 5, met het kenmerk, dat R de aromatische groep is.

9. Functioneel vloeistofmateriaal volgens conclusie 6, mét het kenmerk, dat R^ waterstof is.

10. Functioneel vloeistofmateriaal vol gens conclusie 6, mét het kenmerk, dat Z een in water oplosbaar alkanolaminekation met 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep en een positieve lading gelijk aan x is.

11. Functioneel vloeistofmateriaal vol- 15 gens conclusie 6, met hét kenmerk, dat Z een alkyleendiamine- kation met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep en een positieve lading gelijk aan x is.

12. Functioneel vloeistofmateriaal volgens conclusie 6, mét hét kenmerk, dat Z een alkalimetaalkation 20 is.

13. Functioneel vloeistofmateriaal volgens conclusie 4 of 5, mét hét kenmerk, dat component b) aanwezig is in een hoeveelheid van 0,002 tot 50 gew.%, betrokken op het totale gewicht van het materiaal.

14. Functioneel vloeistofmateriaal vol gens conclusie 4 of 5, mét hét kenmerk, dat component b) aanwezig is in een hoeveelheid van 0,02 tot 10 gew.%,betrokken op het totale gewicht van het materiaal.

15. Functioneel vloeistofmateriaal vol- 30 gens conclusie 6, mét hét kenmerk, dat component b) aanwezig is in een hoeveelheid van 0,02 tot 10 gew.%, betrokken op het totale gewicht van het materiaal.

16. Functioneel vloeistofmateriaal volgens conclusie 10, mét hét kenmerk, dat het alkanolaminekation 35 een monoalkanolamine-kation, dialkanolamine-kation of trialkanol-amine-kation is. 8104816 ♦ - 50 -

17. Werkwijze voor de bereiding van een waterige functionele vloeistof met corrosie-inhibiterende werking, met een pH in het traject van 8 tot 12, met het kenmerk, dat men de volgende componenten met elkaar mengt: a) een corrosie-inhibi- 5 terende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief, corrosie- inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkali-metaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuurgroep-getermineerd amide met één amide-binding van formule 3 per molecuul, b) water, c) een tweede opper-10 vlakte-actief middel en eventueel d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel.

18. Werkwijze voor de bereiding van een waterige functionele vloeistof met corrosie-inhibiterende werking, met een pH in het traject van 8 tot 12, met hét kenmerk, dat men 15 de volgende componenten met elkaar mengt: a) een corrosie-inhibiterende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief, corrosie- inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alkali-metaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuurgroep-getermineerd amide met één amide-binding 20 van formule 3 per molecuul, b) water en c) een oppervlakte-actief middel.

19. Werkwijze voor de bereiding van een waterige functionele vloeistof met corrosie-inhibiterende werking, met een pH in het traject van 8 tot 12, mét het kenmerk, dat men 25 de volgende componenten met elkaar mengt: a) een corrosie- inhibiterende effectieve hoeveelheid van een oppervlakte-actief , corrosie-inhibiterend, in water oplosbaar of dispergeerbaar alka-limetaal-, ammonium- of organisch amine-zout van een in water onoplosbaar carbonzuurgroep-getermineerd amide met één amide-bin-30 ding van formule 3 per molecuul, b) water, c) een tweede oppervlakte-actief middel en d) een in water oplosbaar of dispergeerbaar smeermiddel.

20. Werkwijze volgens conclusie 18, met hét kenmerk, dat component a) voldoet aan formule 1, waarin 35. een tweewaardige groep is, gekozen uit de groep bestaande uit een monoethenisch onverzadigde alifatische 8104816 - 51 - groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie, een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen en een aromatische groep, Rj een monovalente organische groep is, 5 gekozen uit de groep bestaande uit: a) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste ëën methyl- of ethyl-ver-takking of een monovalente cycloalifatische groep met tenminste ëën methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2, waarin R^ een 10 rechte of een met methyl of ethyl vertakte alkylgroep met 6 tot 12 koolstofatomen is, R^ een alkyleengroep met 2 tot 3 koolstofatomen is en η 1 tot 2 is, wanneer R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R2 waterstof is, 15 b) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste ëën methyl- of ethyl-vertakking wanneer R de cycloalifatische of aromatische groep is en R2 waterstof is, c) een monovalente rechte of vertakte 20 alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen wanneer R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R2 een rechte of vertakte monovalente alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj + R2 een gecombineerd totaal van 8 tot 12 koolstofatomen zul-25 len hebben en dat tenminste ëën van Rj en R2 tenminste 5 koolstofatomen zal hebben, en d) een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen wanneer R de cycloalifatische of aromatische groep is en R2 een monovalente rechte 30 of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj + R2 een gecombineerd totaal van 7 tot 10 koolstofatomen zullen hebben en dat tenminste ëën van Rj en R2 tenminste 4 koolstofatomen heeft, R2 waterstof of een monovalente rechte 35 of vertakte alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, Z een alkalimetaalkation of een stikstof- 8104816 - 52 - houdend kation met tenminste ëën waterstof bevestigd aan de stikstof, een positieve lading gelijk aan x en gekozen uit de groep bestaande uit ammoniumkation en kationen van een in water oplosbaar alkanolamine met 2 tot 4 koolstofatomen in de alka-5 nolgroep, C^~ tot C^-alkylamine, alkylalkanolamine met 1 tot 6 koolstofatomen in de alkylgroep en 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanol-groep, heteroalifatisch monoamine waarin de hetero-atomen zuurstof is, heteroalifatisch polyamine met zuurstof- of stikstof-heteroatomen, alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofato-10 men in de alkyleengroep, N-alkyl- of N-hydroxyalkyl-gesubstitu-eerd alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, morfoline, N-alkyl-gesubstitueerd morfoline of N-amino-alkyl-gesubstitueerd morfoline, is, x 1 tot 3 is, 15 y 1 is en m 1 tot 3 is.

20 R2 een gecombineerd totaal van 8 tot 12 koolstofatomen zullen hebben en dat tenminste ëën van Rj en R2 tenminste 5 koolstofatomen zal hebben, of d) een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen wanneer R de cyclo-25 alifatische of aromatische groep Ê en R2 een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat R^ + R2 een gecombineerd totaal van 7 tot 10 koolstofatomen zullen hebben en er tenminste één van Rj en R2 tenminste 4 koolstofatomen zal bevatten,

30 R2 waterstof of een monovalente vertakte of rechte alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, Z een alkalimetaalkation of een stikstof-houdend kation met tenminste één waterstof gehecht aan de stikstof, een positieve lading gelijk aan x en gekozen uit de groep bestaande 35 uit ammoniumkation en kationen van een in water oplosbaar alka- nolamine met 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep, C2 tot C^- 8104816 - 47 - alkylamine, alkylalkanolamine met 1 tot 6 koolstofatomen in de alkylgroep en 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep, hetero-alifatisch monoamine waarin het heteroatoom zuurstof is, hetero-alifatisch polyamine met zuurstof of stikstof-heteroatomen, 5 alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, N-alkyl- of N-hydroxyalkyl-gesubstitueerd alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, morfoline, N-alkyl-gesubstitueerd morfoline of N-aminoalkyl-gesubstitueerd morfoline, is, 10 x 1 tot 3 is, y 1 is en m 1 tot 3 is.

21. Werkwijze volgens conclusie 19, met het kenmerk, dat component a) voldoet aan formule 1 van het formuleblad, waarin 20. een tweewaardige groep is, gekozen uit de groep bestaande uit een monoethenisch onverzadigde alifa-tische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties in een cis-stereo-configuratie, een cycloalifatische groep met 4 tot 8 koolstofatomen of een aromatische groep,

22. Werkwijze volgens conclusie 20 of 21, met het kenmerk, dat R een monoethenisch onverzadigde alifa-tische groep met 2 tot 3 koolstofatomen met twee vrije valenties 5 in een cis-stereo-configuratie is.

23. Werkwijze volgens conclusie 22, met het kenmerk, dat waterstof is.

24. Werkwijze volgens conclusie 22, mét het kenmerk, dat component a) wordt gebruikt in een hoeveel-10 heid in het traject van 0,002 tot 50 gew.%, betrokken op het totale gewicht van het functionele vloeistofmateriaal.

25. Werkwijze volgens conclusie 23, met het kenmerk, dat component a) wordt gebruikt in een hoeveelheid in het traject van 0,002 tot 10 gew.%, betrokken op het to-15 tale gewicht van het functionele vloeistofmateriaal.

25 Rj een monovalente organische groep is, gekozen uit de groep bestaande uit: a) een monovalente alifatische groep met 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste ëën methyl- of ethyl-vertak-king of een monovalente heteroalifatische groep met tenminste 30 één methyl- of ethyl-vertakking en met formule 2, waarin R^ een rechte of een met methyl of ethyl vertakte alkylgroep met 6 tot 12 koolstofatomen is, R^ een alkyleengroep met 2 tot 3 koolstofatomen is en η 1 tot 2 is wanneer R de monoethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R£ waterstof 35 is, b) een monovalente alifatische groep met 8104816 4 - 53 - 7 tot 10 koolstofatomen met tenminste ëën methyl- of ethyl-vertakkïng wanneer R de cycloalifatische of aromatische groep is en R^ waterstof is, c) een monovalente rechte of vertakte 5 alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen wanneer R de mono-ethenisch onverzadigde alifatische groep met 2 tot 3 koolstofatomen is en R^ een rechte of vertakte monovalente alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj + R2 een gecombineerd totaal van 8 tot 12 koolstofatomen zullen 10 hebben en dat tenminste ëën van Rj en R^ tenminste 5 koolstofatomen zal hebben, en d) een monovalente rechte of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen wanneer R de cycloalifatische of aromatische groep is en R2 een monovalente rechte 15 of vertakte alifatische groep met 1 tot 9 koolstofatomen is, met de voorwaarde dat Rj + R2 een gecombineerd totaal van 7 tot 10 koolstofatomen zullen hebben en dat tenminste ëën van Rj en R2 tenminste 4 koolstofatomen heeft, R2 waterstof of een monovalente rechte 20 of vertakte alifatische groep met 1 tot 11 koolstofatomen is, Z een alkalimetaalkation of een stikstof-houdend kation met tenminste ëën waterstof gehecht aan de stikstof, een positieve lading gelijk aan x en gekozen uit de groep bestaande uit ammoniumkation en kationen van een in water oplosbaar alka-25 nolamine met 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep, C2- tot Cg-alkylamine, alkylalkanolamine met 1 tot 6 koolstofatomen in de alkylgroep en 2 tot 4 koolstofatomen in de alkanolgroep, heteroalifatisch monoamine waarin het heteroatoom zuurstof is, heteroalifatisch polyamine met zuurstof- of stikstof-heteroatomen; 30 alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, N-alkyl- of N-hydroxyalkyl-gesubstitueerd alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen in de alkyleengroep, morfoline, N-alkyl-gesubstitueerd morfoline of N-aminoalkyl-gesubstitueerd morfoline, is, 35 x 1 tot 3 is, y 1 is en 8104816 <1 - 54 - m 1 tot 3 is.

26. Werkwijzen en voortbrengselen in hoofdzaak als beschreven in de beschrijving en/of de voorbeelden. 20 8104816