NL8004828A - Werkwijze ter bereiding van een bestrijdingsmiddel tegen cercaria, werkwijze ter bereiding van het actieve middel evenals de voor de bestrijding toegepaste voor- werpen. - Google Patents

Description

ft ^ ~4 f- · -——»·« .

-1- 21451/Vk/jl

Aanvrager: Society Anonyme dite: Produits Chimiques de la Montagne Noire,

Parijs, Frankrijk.

Korte aanduiding: Werkwijze ter bereiding van een bestrijdingsmiddel tegen cercaria, werkwijze ter bereiding van het actieve middel 5 evenals de voor de bestrijding toegepaste voorwerpen.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze ter bereiding van een bestrijdingsmiddel tegen cercaria, waardoor bilharziasis kan worden overgedrageh. De uitvinding heeft verder betrekking op een werkwijze 10 ter bestrijding van cercaria en op een werkwijze ter bereiding van de in het middel actieve stof. Ook heeft de uitvinding betrekking op de voorwerpen die worden toegepast ter bestrijding van cercaria.

De werkwijze volgens de uitvinding ter bereiding van een bestrijdingsmiddel tegen cercaria, waardoor bilharziasis kan worden overge-15 dragen, wordt hierdoor gekenmerkt, dat men het bestrijdingsmiddel baseert op ten minste een amfoteer oppervlakte-actief middel van het type betaine of imidazoline. Bij voorkeur Wordt een dergelijke oppervlakte-actief middel verwerkt in een hygiëneblok, waaronder met name wordt begrepen een stuk huishoudzeep of toiletzeep.

20 De menselijke Schistosomiasis of bilharziasis zijn, met het oog op de belangrijkheid hiervan ernstige ziektenverwekkers voor de mens. Het aantal zieken bedraagt 200-400 miljoen en dit aantal breidt zich snel uit. Er bestaan vier hoofdgroepen van Schistososiasis in tropische en sub-tropische gebieden. De snelle uitbreiding wordt veroorzaakt door 25 Schistosomamansonie die veel voorkomt in Afrika en in Zuid-Amerika. Twee andere soorten komen enkel voor in Afrika en de vierde soort komt alleen voor in het Verre Oosten.

De Schistosomiasis zijn ziektekiemen, die in elk geval aanwezig zijn in weekdieren, die in water voorkomen, met name in de tropen en 30 de sub-tropen. De overdracht heeft plaats van de mens op het weekdier door een eerste larvenvorm, die aangegeven wordt als miracidium en die van het ' weekdier op de mens door een tweede larvenvorm aangegeven als cercaria.

Deze vorm de cercaria penetreert in de menselijke huid, wanneer deze in contact wordt gebracht met geïnfecteerd water, bijvoorbeeld bij het baden, 35 het wassen of bij een willekeurig ander contact met water.

De bestrijdingsmiddelen tegen de Schistosomiasis zijn therapeutisch of antivectorieel.

λαα t λΛαΟθ therapeutische middelen zijn slechts duurzaam voor personen 80 0 4 8 28 -2- 21451/Vk/jl die niet meer in contact komen met het geïnfecteerde water. De andere bestrijdingsmiddelen richten zich tegen de weekdieren of tegen de vormen van de larven die de overdracht bewerkstelligen.

Het beste resultaat voor de bestrijding van de Schistosomiasis 5 kan worden verwacht van een integrale controle, waarbij gelijktijdig een therapeutische behandeling mogelijk is als een anti-vectoriële bestrijding, het gebruik van middélen die cercaria bestrijden en de hygiëne verbeteren.

Met het oog op de therapeutische behandeling kan gesteld worden 10 dat er een aantal geheesmiddelen bestaan die actief zijn tegen bilharzia-sis. Een nadeel is echter dat deze farmaceutische middelen de relnfectie van de behandelde personen niet uitsluit. Het is daarom dan ook noodzakelijk om samen met het toedienen van geneesmiddelen middelen beschikbaar te stellen voor het bestrijden van de dragers van de ziektekiemen.

15 Met de werkwijze volgens de uitvinding is dan ook een bestrij dingsmiddel verkregen tegen cercaria die verantwoordelijk zijn voor de overdracht op de mens van bilharziasis. Dit middel bestaat hieruit, dat aan water dat cercaria bevat een oppervlakte-actief, amfoteer· middel wordt toegevoegd, met name een amfoteer oppervlakte-actief middel van het type 20 betaine of imidazoline.

Het is gebruikelijk om de oppervlakte-actieve middelen in te delen naar de Ionische activiteit en wel in anionische derivaten, katio-nische derivaten of niet-ionische of amfotere stoffen. De oppervlikte-actieve anionische middelen zijn zouten die verkregen zijn door het neu-25 traliseren van moleculen met een lange vetketen met een carbonzure, sul-fonzure groep, door middel van een alkalische, minerale stof, zoals natrium of kalium of met een organisch middel zoals een amine.

De kationische oppervlakte-actieve stoffen zijn zouten die zijn verkregen door het neutraliseren van moleculen met een lange vet-30 keten, die één of meer stikstofatomen bevatten met behulp van een sterk zuur of een kation-actief middel, zoals dimethylsulfaat of benzylchloride, waarbij de stikstof ook een hetero-eyclische verbinding kan omvatten zoals een pyridinezout of iraidazolinezout.

De niet-ionische oppervlakte-actieve middelen zijn niet-iono-35 gene produkten in water en de oplosbaarheid hiérvan wordt bewerkstelligd door de hydroxylgroepen of de zuurstofbruggen met name ethyleenoxyde-derivaten of polyolesters.

De amfotere oppervlakte-actieve middelen zijn produkten die 8004828 , «t -4 -3- 21451/Vk/jl gelijktijdig één of meer anionische groepen bevatten en één of meer kat-ionische groepen en die wat de pH-waarde betreft in een mengsel reageren zoals anionische oppervlakte-actieve stoffen of kationische oppervlakte-actieve Stoffen, met name alaninederivaten of derivaten van glycine, 5 betaine of gecarboxyleerde imidazoliniumderivaten,

De oppervlakte-actieve middelen die toepasbaar zijn volgens de uitvinding, zijn amfotere middelen en met name de stoffen van het type betaine of imidazololne. De -belangrijkste amfotere oppervlakte-actieve middelen die bekend zijn en toepasbaar volgens de uitvinding zijn: alkylbetalne en alkylamidobetalne, imidazoliniumderivaten, waarvan stoffen in de handel zijn gebracht onder de merkaanduiding Miranol; glycinederivaten, Λ -alaninederivaten, 15 N-alkylaminoboterzuurderivaten, N-alkylarainobarnsteenzuurverbindingen en N-alkylaminopropio- naten.

De betalneverbindingen kunnen worden weergegeven door algemene formule (R)(R,)(RW)fP- CH^-COC^ waarin R een alifatische lineaire vet-20 keten is of een vertakte keten met 6—18 koolstofatomen of een radicaal van een vetzure keten met 8-24 koolstofatomen en een intermediaire functie hetgeen een amidegroep kan zijn of een ethergroep of een estergroep en dergelijke of een alkylfenylradicaal, waarvan de vetzure keten 4-12 koolstofatomen kan bevatten en R' en R" zijn korte alifatische ketens met 25 1-5' koolstofatomen of hydroxymethyls,hydroxyethyls,hydroxypropylgroepen.

De bereiding van de alkylbetalneverbindingen heeft gewoonlijk plaats door een reactie te bewerkstelligen in een waterig mengsel tussen een tertiair amine en · monochloorazijnzuur of een zout hiervan volgens de reactie: 30 ΟΟΟΙ'ΧΒΌΝ + CICHg-COOMa -> (R)(R')(R")fP - CHg-COcA- NaCl

In plaats van monochloorazijnzuur is het ook raogelijk om mono-chloorzure verbindingen toe te passen met een hoger molecuulgewioht zoals monochloorpropionzuur of monochloorboterzuur.

In alle gevallen, waarbij als uitgangsstof een zuur of een 35 zout van het zuur wordt toegepast, zijn de alkylbetalneverbindinge verkregen in de vorm van een waterige oplossing, die een zout bevatten, hetgeen meestal natriumchloride is.

Indien het tertiaire amine waarvan wordt uitgegaan een dimethyl- 8004828 -4- 21451/Vk/jl alkylamine is met een vetzure keten zoals laurylamine, oleylamine, stearylamine en dergelijke leidt deze reactie tot produkten die gewoonlijk kunnen worden aangegeven als alkylbetalneverbindingen met name laurylbetalne, oleylbetaïne, stearylbetaïne en dergelijke.

5 Indien het tertiaire amine, waarvan wordt uitgegaan wordt be reid door een reactie tussen een vetzuur en een diamine met formule (R)(R')N-(R)m-NH2, waarin R, R’ en R" alifatische koolwaterstoffen zijn met 1-5 koolstofatomen, verkrijgt men een tertiair amidoamine volgene de reactie R-COO-H + H2N-RM-N(R)(R») -* R-CO-NH-R"-N(R)(R') + ly).

10 Door condensatie van het tertiaire amine met monochloorazijn- zuur, zouten hiervan of esters hiervan, verkrijgt men een betaine dat een hydrofobe keten omvat met hierin een intermediaire amidegroep. Dergelijke produkten met formule R-C0-NH-R,,-(R)-l^-(R,)-CH2-C0cPworden in het algemeen aangegeven als alkylamidobetaïneverbindingen.

15 Wanneer het tertiaire amine, waarvan wordt uitgegaan wordt verkregen door condensatie van twee molecuulethyleenoxyden met een vetzuur " amine volgens de reactie:n r-nh2 + 2 ch2 ch2-> r-n(ch2-ch2-oh)2, is het verkregen betaine een alkyl-N-diethoxybetalne met formule 20 (ch2-ch2oh)2-(r)- N* - ch2- C00".

Al deze betalneverbindingen zijn zodoende verkregen en in de handel gebracht in de vorm van een waterige oplossing met 30-50 gew.? aan oppervlakte-actief middel en een bepaalde hoeveelheid, in het algemeen een stocheometrische hoeveelheid, van een zout zoals natriumchlcride.

25 De arafojfcere oppervlakte-actieve middelen met een imidazoline- groep worden bereid door uit te gaan van een reactieprodukt van 2 moleculen vetzuur met een diamine met formule NH2-CH2-CH2-N(H)(R') waarin R' de volgende betekenis kan hebben: waterstof, zodat een ethyleendiamine wordt verkregen, 30 een ethoxygroep, waardoor een aminoethylethanolamine wordt ver kregen , een ethyleenaminegroep waardoor diethyleentriamine wordt ver - kregen, of ^ een alifatische groep afgeleid van een vetzuur, zodat een vet- 35 zuurdiamine wordt verkregen.

Deze reactie leidt na amidatering en verwijdering van één molecuul water, waarbij 2 R-C00H in reactie worden gebracht metNH2-CH2-CH2-N(H)(X-R') tot een verbinding volgens reactie 1, aangegeven op het formule- 8004828 ^ 4 -5- 21451/Vk/jl blad, waarbij X de betekenis kan hebben van -C0-NH-(CH2)n-CH2 en -C0-0-(CH2)n-CH2 en dergelijke.

Het is mogelijk orö een amfoteer oppervlakte-actief middel te bereiden door uit te gaan van het dialkylimidazoline door het bewerkstel-5 ligen van een reactie met monoohloorazijnzuur, zouten of esters hiervan.

Deze reactie leidt tot een derivaat met formule 2, aangegeven op het formuleblad. Deze structuur wordt slechts ter illustratie gegeven, omdat het duidelijk zal zijn, dat naast imidazolines ook esters van diamides, esters van imidazolines en esters van amides en dergelijke kunnen worden 10 gevormd en dat door de instabiliteit van de imidazolinering deze gedeeltelijk kan hydroliseren, waardoor ook een amide kan worden verkregen met formule 3, aangegeven op het formule-blad.

In het geval van betaïneverbindingen wordt het amfoteer oppervlakte-actief middel verkregen en in de handel gebracht in de vorm van 15 een waterige oplossing, dat ook een zout bevat, hetgeen in het algemeen natriumchloride zal zijn.

De werking tegen cercaria van de oppervlakte-actieve middelen is nader onderzocht, zowel in vitro als in vivo. De werkwijze in vitro bestaat uit het bepalen van de tijd die noodzakelijk is om een desactive-20 ring van 50% te bewerkstelligen van cercaria door deze in contact te brengen met een oplossing van een oppervlakte-actief middel met verschillende concentraties. Zodoende bepaalt men de concentratie-van het oppervlakte- actieve middel, waardoor 50% van de cercaria gedesactiveerd worden (CL..J, pu welke cercaria aanwezig zijn in water en de hierbij verkregen resultaten 25 zijn weergegeven in grafieken, waarbij men langs de ordinaat de CI^0-con«-centratie aangeeft en langs de abscis de tijd die noodzakelijk is voor deze desactivering.

De aangegeven proefnemingen zijn bewerkstelligd op Schistosomiasis mansoni, maar er is gevonden, dat bovendien diverse Schistosomi-30 asis een vergelijkbare gevoeligheid hebben ten aanzien van de oppervlakte-actieve middelen. De cercaria waren afkomstig van weekdieren, verkregen uit water uit diepe putten met een hardheid van 32,5° (Franse graden) en de pH was 7y6 . De proefnemingen zijn uitgevoerd bij omgevingstemperatuur.

In de bijgevoegde figuur zijn de resultaten van de proefnemin-35 gen weergegeven en in deze figuur heeft men langs de ordinaat de concentratie 0Ι_Λ weergegeven van het toegepaste oppervlakte-actief middel uitge-drukt in meq/1, zodat de moleculaire activiteit van elk oppervlakte-actief middel dat onderzocht werd, kan worden vergeleken. De maximale con-O Λ Λ /. n o o , -6- 21451/Vk/jl centratie (Co) die gevonden werd correspondeert met 300 meq/1. De lagere concentraties zijn verkregen door verdunning tot de aangegeven concentratie. Zodoende geeft de concentratie aan van Co/2 .of 150 raeq,de concentratie Cg komt overeen met Co/4 of 75 meq/1, de concentratie komt over-5 een met Co/8 of 37,5 meq/i.

Langs de abscis heeft men de tijd uitgezet langs een logarith-mische schaal. De verkregen resultaten leiden tot de conclusie, dat de helling van de curven worden gekarakteriseerd door de Ionische activiteit van het oppervlakte-actieve middel.

“•0 De anionische produkten die weergegeven worden door de curve van MONTELANE CL 2288 (natriumlaurylethersulfaat) en PEROLENE LD (natrium-dodecylbenzeensulfonaat) hebben een activiteit tegen cercaria die voldoende snel afneemt met de concentratie. De twee curven hebben een vergelijkbare helling.

15 De niet-ionische produkten, weergegeven door OCTAROX 1030 (Octylfenol gecondenseerd met 10 mol ethyleenoxyde) hebben een zwakke activiteit tegen cercaria bij sterke concentraties, maar deze wordt minder snel verlaagd dan van de anionische produkten bij verdunning.

De kationische prodakten, en dit is een verrassende werking, 20 zijn produkten die actiever zijn ten aanzien van germiciden, met name bactericiden, fungiciden, algioiden en de activiteit hiervan is belangrijk bij een hoge concentratie, maar daalt snel bij verdunning. Deze stoffen worden weergegeven door AM0NYL BR 1244 (dódecyldimethylbenzylammonium-bromide). De activiteit van dit produkt is nul beneden 3,5 dpm.

25 De amfotere produkten zijn bij elke concentratie de beste be strijdingsmiddelen voor cercaria. Deze stoffen worden vertegenwoordigd door de curve van AMONYL 265 BA en 380 BA.

Deze activiteit ten opzichte van cercaria wordt weergegeven in tabel B, waaruit blijkt dat bij een concentratie van 1 dpm de gemid-30 delde tijd wordt bewerkstelligd voor een desactivering van 50ί van de cercaria. Hieruit blijkt dus duidelijk dat wanneer de oppervlakte-actieve middelen van verschillende typen In vitro actief zijn ten opzichte van cercaria de amfotere oppervlakte-actieve middelen, met name de betalnederivaten in het bijzonder actief zijn en daarom bij voorkeur 35 worden toegepast.

De verkregen resultaten zijn te meer van belang, omdat men mag aannemen, dat de vermindering van de infecterende werking van cercaria tot stand komt ruim voor de tijd dat de totale blokkering van eer- 80 0 4 8?8 * _» -7- 21451/Vk/jl caria plaats heeft.

Voor het uitvoeren van de bepalingen in vivo wordt een stan -daardhoeveelheid cercaria toegepast voor het besmetten van een aantal muizen in aanwezigheid van een oppervlakte-actieve stof en een aantal muizen van dezelfde soort krijgen enkel water.toegediend volgens de techniek beschreven door Erickson. Het resultaat van het experiment wordt beoordeeld in de zevende week door een doorstroming van het systeem van aders bij de lever-mesenteriaal, volgens de techniek van Duwall en Dewitt.

Het verschil tussen de onderzochte dieren en de vergelijkende dieren geeft een goede aanwijzing met betrekking tot de effectieve beperking bewerkstelligd door de oppervlakte-actieve middelen met betrekking tot de binnendringing van cercaria.

De hierbij toegepaste witte muizen zijn van de soort 0F1. De bepaling van de experimenten wordt uitgevoerd door: 1) het tellen na de behandeling van de muizen van de cercaria die niet zijn binnengedrongen door de huid, 2) het tellen van de volwassen parasieten zeven weken na de besmetting en 3) .door het bestuderen van de vruchtbaarheid van de volwassen parasieten door het aantal eieren te tellen van de parasieten per mg lever van de besmette muizen.

Deze experimenten worden uitgevoerd met beperkte concentraties oppervlakte-actief middel en gedurende contacttijden van 15 tot 60 minuten. De hierbij verkregen resultaten zijn samengevat in tabel C.

Uit de resultaten van tabel C blijkt, dat de diverse oppervlakte-actieve middelen actief zijn met betrekking tot het bestrijden van de schadelijke werking van cercaria, waarbij de amfotere stoffen (vertegenwoordigd door AMONYL 265 BA) het meest actief zijn.

Daarom heeft de uitvinding betrekking op de toepassing van oppervlakte-actieve middelen ter bestrijding van cercaria, waarbij het duidelijk zal zijn, dat de meeste belangstelling uitgaat naar de amfotere produkten.

Het in de praktijk brengen van de werkwijze volgens de uitvinding, bestaat uit'het toevoegen aan water, dat cercaria bevat, of die daaraan zijn toegevoegd, van ten minste één oppervlakte-actief middel van het amfotere type en met name van het alkyl-type of aminoalkylbetaïne-

type. De hoeveelheden oppervlakte-actief middel die in het algemeen wor-O Λ fl /. O O O

-8- 21451/Vk/jl den toegepast, zijn klein, waarvan de concentratie in geïnfecteerd water bijvoorbeeld gelegen kan zijn tussen 0,5 en 10 dpm. De middelen die wor-i den toegepast om het oppervlakte-actieve middel aan het geïnfecteerde water toe te voegen, kunnen zeer verschillend zijn. Zo kan men aan het ge-5 infecteerde water het oppervlakte-actieve middel in een zuivere toestand toevoegen of in een oplossing met een bekende concentratie of men kan zelfs het oppervlakte-actieve middel in diverse produkten verwerken met name wasmiddelen zoals zeep. Ook is uit de gedane onderzoekingen gebleken, dat het mogelijk is en voordelen biedt, om de amfotere middelen toe te 10 passen in vaste produkten, zoals in toiletzeep. Hiertoe verdient het de voorkeur om dè amfotere oppervlakte-actieve middelen van het type betaine of imidazoline, zonder zout, hetgeen in het algemeen natriumchloride is, toe te voegen aan de produkten waaruit de stukken zeep volgens bekende procédé's worden bereid.

15 Het is gebleken, dat men de amfotere oppervlakte-actieve midde len van het type betaine of imidazoline zonder zout kan bereiden, wanneer men de reactie met het monochloorazijnzuur uitvoert of met de zouten of esters hiervan in een polair, niet waterig organisch oplosmiddel. Dit oplosmiddel is bij voorkeur een alcohol of dimethylfiormamide of dimethyl-20 sulfoxyde. Het tertiaire amine, in geval van betaine, of dialkylimidazo-line, in geval van imidazoline-oppervlakte-actieve middelen, wordt opgelost in het oplosmiddel en men voegt aan deze oplossing toe monochloor-azijnzuu’r of een zout of ester van dit zuur. Op het einde van de reactie kan het molecuul zoutzuur of zout dat zich vormt makkelijk worden afge-25 scheiden. Zodoende verkrijgt men een stabiele oplossing zonder zout van het amfotere oppervlakte-actieve produkt.

Door destillatie, eventueel onder verlaagde druk, bij voorkeur in een indampinstallatie, waarin een dunne laag wordt gevormd of in een roterende verdamper, kan het oplosmiddel volledig of gedeeltelijk worden 30 verwijderd.

De oppervlakte-actieve stoffen van het type betaine of imidazoline die aldus worden bereid, kunnen worden toegepast in de vaste produkten, hygiëneblokken die worden toegepast in toiletten of in het huishouden, en op zich bekend zijn, worden toegepast vanwege de oppervlakte-35 actieve eigenschappen. Dergelijke vaste produkten kunnen worden samengesteld op basis van zeep, te weten natriumzouten van vetzuren, of op basis van andere oppervlakte-actieve stoffen.

Bij de vaste produkten op basis van zeep, wordt het oppervlakte- 8004828 ·*► -9- 21451/Vk/jl actieve amfotere» middel volgens de uitvinding toegepast in een hoeveelheid van 10 tot 50 gew.jl ten opzichte van het mengsel, bij voorkeur in een hoeveelheid van 15 tot 30 gew./t berekend van het .mengsel.

In de produkten op basis van andere oppervlakte-actieve midde-5 len (syndets) kan men een enkelvoudig amfoteer oppervlakte-actief middel volgens de uitvinding gebruiken of een mengsel van amfotere middelen volgens de uitvinding, eventueel met andere oppervlakte-actieve stoffen.

De hygiëneblokken of "syndets" worden tegenwoordig vervaardigd als dermatologische produkten voor personen met een huid die gevoelig of 10 allergisch is voor zeep, omdat deze alkalische stoffen bevat. Deze stukken zeep worden vervaardigd door uit te gaan van oppervlakte-actieve middelen die goed door de huid worden verdragen en aan de wasoplossing een neutrale pH of enigszins zure pH geven.

Dergelijke blokken hebben ten opzichte van zeep een aantal 15' voordelen zoals: een minder uitgesproken agressieve werking ten opzichte van de huid, een pH die ligt in het neutrale gebied of enigszins zuur is, ongevoelig voor hard water, waardoor de vorming van neerslag 20 0f van vuil wordt voorkomen, verbeterde stabilisering ten aanzien van geurstoffen die hierdoor in een kleinere hoeveelheid dan gebruikelijk kunnen worden, toegepast. De vervaardigde zeepstukken bevatten gewoonlijk: één of meer oppervlakte-actieve stoffen, vulstoffen, smeer-25 middelen en plastificeermiddelen of weekmakers, additieven die de glans bevorderen en de smerende werking verbeteren van de pasta tijdens de bereiding, kleurstoffen en geurstoffen.

De oppervlakte-actieve stoffen die meestal worden toegepast bij het vervaardigen van stukken zeep (syndets) zijn onder andere: 30 natrium-of kalium-alkylsulfaten, alkylsulfoacetaten, hemisulfosuccinaten, acylglutamaten.

De samenstelling waarvan meh uitgaat, bevat meestal zetmeel-35 houdende produkten zoals zetmeel, rijstzetmeel of maïszetmeel, minerale toevoegstoffen zoals colloldaal siliciumoxyde, bentoniet, kaliurachloride, suikers zoals glucose.

η A (W A ? 8 -10- 2145 1/Vk/jl »

De smeermiddelen of weekmakers zijn bij voorkeur gebaseerd op het zure alkylolamiden, aminoxyden en alcoholen afgeleid van vetzuren.

De glans en de.* smerende werking tijdens de bereiding worden verkregen door het toevoegen van palmitinezuur of stearinezuur.

5 De samenstelling van de diverse uitgangsstoffen met het oog op de bereiding van stukken zeep, wordt uiteindelijk bepaald door de mechanische eigenschappen van het produkt, zoals het doorvoeren tijdens het vervaardigen van de stukken en het afslaan hiervan en uiteindelijk moet de toiletzeep of de tolletblok de karakteristieke· eigenschappen hebben 10 die gewoonlijk aanwezig zijn bij zeep, zoals een glans, zachtheid, bestendigheid tegen breken of kruimelvorming en de zeep moet een schuimende werking hebben.

De stukken toiletzeep bevatten gelijktijdig zeepprodukten en synthetische oppervlakte-actieve stpffen, welke stoffen gelijktijdig wor-15 den toegevoegd, hetgeen de bereiding en de verdere technologische bewerkingen vergemakkelijkt. Dergelijke gemengde stukken zeep hebben meestal niet alle dermatologische eigenschappen van synthetische zeep,met name omdat hiervan de pH noodzakelijkerwijs alkalisch is door de aanwezigheid van de zeep en de werking hiervan wordt versterkt door de aanwezig-20 heid van het synthetische oppervlakte-actieve middel.

Bij de gedane onderzoekingen heeft men gevonden dat de stukken toiletzeep of de hygiëneblokken (zeep of syndet) die de amfotere middelen volgens de uitvinding bevatten zeer goed te gebruiken voorwerpen zijn ter bestrijding van cercaria wanneer ze het amfotere oppervlakte-actieve 25 middel bevatten.

De uitvinding wordt nader toegelicht aan de hand van de volgende voorbeelden, waaruit enerzijds de activiteit blijkt van bepaalde amfotere middelen ten opzichte van cercaria en anderzijds wordt de bereiding van zeep en hygiëneblokken toegelicht, die kunnen worden toegepast 30 ter bestreiding van cercaria.

Voorbeeld I '

Een alkylbetalne van copra met een keten met 8-18 koolstof-atomen wordt bereid door de reactie in isopropanol tussen een alkyldi-methylamine met 8-18 koolstofatomen, verkregen door uit te gaan van een 35 vetzuuramine van copra en natriummonochlooracetaat in overmaat. Het verkregen alkylbetalne wordt afgescheiden van natriumchloride dat tijdens de reactie wordt gevormd en van natriummonochlooracetaat dat in overmaat aanwezig is door filtratie. Zodoende wordt een oplossing van alkylbetafne 8004828 Λ» ·» t -11- 21451/Vk/jl verkregen in isopropanol dat ongeveer 50% droog extract bevat en een pH heeft van ongeveer 8.

In een bekken, gevuld met water dat Schis.tosomiasis mansini cercaria bevat doet men een hoeveelheid van dit alkylbetalne, zodat de 5 hoeveelheid overeenkomt met een concentratie van 2 dpm alkylbetalne. Het aldus behandelde water blijkt volledig vrij te zijn gemaakt van de diverse hierin aanwezige diersoorten die hierin zijn aangebracht.

Het aldus bereide alkylbetalne werd gemengd met een in de handel verkrijgbaar zeeppoeder. Het aldtiis bereide zeepmengsel werd gebruikt 10 op een wijze zoals gewoonlijk zeeppoeder wordt gebruikt voor het wassen met water, waarin oercaria aanwezig waren. Het wasgoed dat één keer werd gewassen met het niet-verontreinigde water en met het zuiveringswater werd in contact gebracht met de diverse diersoorten. Hierbij heeft men in elk geval geen bilharziosis waargenomen onder de diersoorten die in 15 contact waren gebracht met het waswater.

Voorbeeld II

Hierbij werden analoge resultaten verkregen als beschreven in voorbeeld I onder toepassing van andere actieve stoffen dan het alkylbetalne zoals gebruikt in voorbeeld I. In plaats hiervan werden in dit 20 voorbeeld toegepast : a) een alkylbetalne bereid zoals aangegeven in voorbeeld I, maar door uit te gaan van vetzuren van copra met een verkorte keten (étêtés) b) een alkylamidobetalne, verkregen door uit te gaan van de 25 methylester van de totale vetzuren van copra, van dimethylaminopropyl- amlne en van natriummonochlooracetaat, c) een alkylamidobetalne verkregen, zoals vermeld onder b), maar door uit.te gaan van het copra-vetzuur zoals vermeld onder a), d) een alkylamidobetalne, verkregen door uit te gaan van de 30 methylesters van het totale vetzuur van copra, dimethylaminoethylamine en natriummonochlooracetaat.

Voorbeeld III

Een alkylbetafne werd bereid door een condensatiereactie tussen een Vetzuuramine, verkregen door uit te gaan van het totale vetzuur 35 van copra en natriummonochlooracetaat. Deze oplossing van alkylbetalne in isopropanol werd ingedampt onder verlaagde druk in een verdamper, waarin een dunne laag werd verkregen (Luwa-apparaat). Het verkregen produkt had de volgende eigenschappen:

Λ Λ Λ /. Λ O O

-12- 21451/Wk/jl droog extract 96 - 97% hoeveelheid zout ^ 3% water ongeveer 0,5% isopropanol 1-2¾ 5 vrij amine ongeveer 2¾

Dit alkylbetalne ia verkregen in de vorm van een vaste pasta met een crerae-kleur, licht-parelmoer gekleurd, die vloeibaar wordt bij een temperatuur tussen 120 en 130 °C.

Voorbeeld IV

10 Een alkylbetalne met 12-14 koolstofatomen (laurineketen) werd bereid volgens de werkwijze, aangegeven in voorbeeld III, maar door uit te gaan van een tertiair amine, dat is bereid door uit te gaan van een vetzuur met .12-14 koolstofatomen, met ongeveer 70 gew.-delen laurinezuur en 30 delen myristinezuur.

15 Het verkregen alkylbetalne heeft eigenschappen die vergelijk baar zijn met die van het betaine uit voorbeeld III, waarbij het echter niet meer wasachtig is.

Voorbeeld V

Een alkylbetalne met 16-18 koolstofatomen (keten afgeleid van 20 talk) werd bereid volgens de werkwijze die aangegeven is in voorbeeld III, maar door uit te gaan van een amine afgeleid van een vetzuur met 16-18 koolstofatomen, berèid door uit te gaan van talk (afgeleid van talkalco-hol).

Het verkregen alkylbetalne heeft eigenschappen die vergelijk-25 baar zijn met die van de alkylbetalnes, verkregen volgens de voorbeelden III en IV, maar de verkregen was is harder en minder kleverig.

Voorbeeld VI

Een alkylamidobetalne van copra (keten met 12-18 koolstofatomen) werd bereid door een reactie te bewerkstelligen tussen een vetzuur 30 van copra met een verkorte keten (étêté) met 12-18 koolstofatomen en di-methylaminopropylamine.

Deze reactie gaf een alkylamidopropyldimethylamine.Dit alkylamido-amine werd opgelost in isopropanol en in reactie gebracht met natriura-monochlooracetaat in overmaat en leidde tot een alkylamidebetalne opge-35 lost in isopropanol.

Door filtratie werd het gevormde natriumchloride afgescheiden en het in overmaat aanwezige nafcriummonochlooracetaat, zodat een oplossing verkregen werd van ongeveer 47¾ van het alkylamidobetalne in iso- 8004828 -13- 2l451/Vk/jl propanol.

De oplossing werd ingedampt onder verlaagde druk, bij voorkeur in een roterende verdamper of in een Luwa-apparaat.

Het verkregen alkylamidobetaïne met 12-18 koolstofatomen had 5 de volgende eigenschappen: droog extract 97? gehalte aan natriumchloride 2? gehalte aan water ongeveer 0,5? isopropanol 2-3? 10 Dit betaine werd verkregen in de vorm van een vaste pasta met een kastanjebruine kleur en het smeltpunt hiervan was gelegen tussen 150 en 160 °C.

Voorbeeld VII

Een alkylbetalne, afgeleid van laurinezuur, werd verkregen vol-15 gens de werkwijze diè vermeld is in voorbeeld VI, maar door uit te gaan van laurinezuur.

De reactie met natriummonoohlooracetaat werd uitgevoerd in n-propanol. Het verkregen produkt had de volgende karakteristieken: droog extract ongeveer 99? 20 pH van de oplossing met een concen- 7,25 tratie van 5 ? in water zoutgehalte minder dan 2?

Het verkregen produkt was wasachtig met een beige kleur, welk was relatief hard is, smeerbaar vanaf 80 °C en bij on- 25 geveer 170 °C.

Voorbeeld VIII

Een alkylamidobetaïne van palmitinezuur werd verkregen volgens de werkwijze zoals aangegeven in voorbeeld VI, doch door uit te gaan van palmetinezuur.

30 Het alkylamidobetaïne dat aldus is bereid heeft de volgende karakteristieken: droog extract 96-97? pH van een 5 ?-Age oplossing in water ongeveer 6 zoutgehalte < 3? 35 isopropanolgehalte 3-4?

Dit produkt werd verkregen in de vorm van een harde was, die in stukken kon worden gebroken met een beige kleur en met een smeltpunt bij ongeveer 150 °C.

on π l ao a ♦ -14- 21451/Vk/jl

Voorbeeld IX

Een stuk zeep met het alkylbetaine met 8-18 koolstofatomen werd verkregen door het mengsen van 50-90% van een natriumhoudende zeep bereid door uit te gaan van een mengsel van 20> copraMD^ie en 8θί talk-5 olie en 10-50% alkylbetaine, bereid volgens de werkwijze zoals beschreven * in voorbeeld III.

De verkregen zeep kon worden gekleurd en geparfumeerd volgens de gebruikelijke werkwijze, Hierbij werd na de vorming van de zeepstreng en het verdelen in stukken een helder, zalvehd stuk zeep verkregen met 10 de gebruikelijke conserverende eigenschappen van zeep, maar dat bovendien een remmende werking had ten aanzien van de ontwikkeling van cercaria van bilharziosis.

Voorbeeld X

Een stuk zeep met het alkylbetaine met 12-14 koolstofatomen 15 werd verkregen door het volgen van de werkwijze zoals aangegeven in voorbeeld IX, maar onder toepassing van het betaine dat bereid is volgens de werkwijze aangegeven in voorbeeld IV . Het aldus verkregen stuk zeep had dezelfde eigenschappen als de zeep die aangegeven is in voorbeeld IX.

Voorbeeld XI

20 Een stük zeep met alkylbetaine, afgeleid van talk (afgeleid van talkalcohol) werd verkregen door het mengen .van 50-90Ï natriumhoudende zeep, bereid door uit te gaan van een mengsel van 20ί copra-olie en 80% talk en 10—50% alkylbetaine met 16-18 koolstofatomen, bereid volgens de werkwijze die aangegeven is in voorbeeld V.

25 Het verkregen stuk zeep had voldoende goede eigenschappen en kon grotere hoeveelheden betaine bevatten dan de zeep die beschreven is in de voorafgaande voorbeelden.

Voorbeeld XII

Stukken zeep met alkylamidobetaine, zoals beschreven in de 30 voorbeelden VI, VII en VIII, zijn verkregen volgens de werkwijze die aangegeven is in voorbeeld IX, doch onder vervanging van alkylbetaine door deze produkten.

De aldud verkregen stukken zeep zijn gemakkelijk te vervaardigen en geven na verdelen gladde, glanzende, zachte en aangename eigen-35 schappen aan deze zeep, en verder heeft deze zeep een remmende werking ten aanzien van de cercaria van bilharziosis.

Voorbeeld XIII

Een dialkylamidoimidazoline, bereid door uit te gaan van het 8004828 -15-' 21451/Vk/jl totale zuur van copra en van diethyleentriamine werd opgelost in isopropanol en gemengd met natriummonochlooracetaat in overmaat. De verkregen oplossing werd afgefiltreerd ter verwijdering van he.t gevormde natrium-chloride en de overmaat natriummonochlooracetaat. Zodoende werd een 5 47$-ige oplossing in isopropanol verkregen van het amfotere dialkylamido-imidazoline met formule 4, aangegeven op het formuleblad.

Nadat dit mengsel door een verdamper was geleid, waarbij een dunne laag vaste stof werd verkregen onder verlaagde druk, (Luwa-apparaat) werd isopropanol verwijderd en het verkregen amfotere imidazoline had de 10 volgende karakteristieken: droog extract 90$ watergehalte ^ 1,5$ zoutgehalte <1,5$ pH van een 5$-ige oplossing 6-8 15 Dit produkt was een kastanjebruine was, voldoende hard en smolt bij ongeveer 55 °C.

Voorbeeld XIV

Een arafoteer dialkylaraidoimidazoline met 16 koolstofatomen werd bereid volgens de werkwijze die aangegeven is in voorbeeld XIII, 20 maar door uit te gaan van palmitinezuur in plaats van het totale vetzuur van copra.

Het verkregen produkt dat twee vetzure radicalen bevatte met 16 koolstofatomen had de hieronder vermelde karakteristieken: droog extract 97,3$ 25 watergehalte <1,5$ natriumchloride <1,5$ pH van een 5$ oplossing 6-8

Dit amfotere imidazoline werd verkregen als een vaste harde • o stof, die breekbaar was, met een beige kleur en visceus bij 75 C en 30 vloeibaar boven 95 °C.

Voorbeeld XV

De basisstoffen voor een stuk toiletzeep of huishoudzeep op synthetische basis,werden verkregen door het mengen van een alkylbetai'ne of een alkylamidobetalne zoals beschreven in voorbeeld III-VIII met di-35 alkylamidoimidazolineverbindingen die arafoteer zijn en bereid volgens de werkwijze beschreven in de voorbeelden XIII en XIV.

In afhankelijkheid van de toegepaste mengsels en de hoeveelheden, zijn de eigenschappen van deze basisstoffen ter verkrijging van -16- 21451/Vk/jl stukken zeep, zoals aangegeven in tabel A.

TABEL A

mengsel 5 dialkylaraidoimida- sehuimbaarheid alkylbetaüne zollne_Versohi,1nlngsvormen (NF T 73.404)

Cg-C18:33»3% Cl6 : 66,1% hard, weinig kleverig 180-150-120 C8-Ci8:40 % : 60 ¾ hard,licht kleverig 200-170-150 10 C8“C18:33» 3¾ copra: 66,7¾ zeer week alkylamidobe- dialkylamidoiraida- talne_ zoline_ C -C -333% C :66,7¾ hard,doorschijnend, 130. 60- 50 °12 Ü16 weinig kleverig ^ ji C„, : 50 ¾ hard, licht kleverig 280-240-220 12 lo 10 C10-C10:60 % Q.c : 40 ί 330-300-260 12 18 16 kleverig

Ci2~C18:25 ¾ : 75 ¾ hard, kleverig c„ :50 % C,£ : 50 i hard doorMhijnend, 20 12 16 licht kleverig go C12 :33,3¾ copra : 66,7¾ zeer week

De mengsels met 30-40¾ alkylbetalne met 8—18 koolstofatomen en 60-70¾- amfoteer dialkylamidoiraidazoline met 16 koolstofatomen, de mengsels met 40-60¾ alkylaraidobetalne met 12-18 koolstofatomen en met 60-40¾ amfoteer dialkylamidoimidazoline met 16 koolstofatomen gaven een basis 25 voor zeepstukken, die gemakkelijk konden worden omgezet tot toiletzeep, of waarvan de eigenschappen konden worden geregeld door diverse gebruikelijke toevoegstoffen, zoals parfum, kleurstoffen en dergelijke.

De verkregen stukken zijn aangenaam wat betreft het aanvoelen, goed schuimvormend, goed verdraagzaam door de huid, ongevoelig voor hard 30 water, en zij kunnen worden gehandhaafd op een licht zure pH, hetgeen bevorderlijk is ter bescherming van de huid. Bovendien heeft deze zeep dermatologische eigenschappen, doordat ze een remmende werking heeft ten opzichte van het ontwikkelen van cercaria van bilharziosis.

800 4 828 'T“ELB' -17- 21451/Vk/jl

TABEL B

overlevingstijd van cerearia in produkt ' aanwezigheid van 1 dpm van het produkt dodecyldimethylbenzylammoniumbromide meer dan 2 uren en 30 minuten natriumdodecylbenzeensulfonaat meer dan 2 uren en 30 minuten natriumlauryldiethoxylethylsulfonaat ongeveer 1 uur en 30 minuten p-octylfenylnonaethoxyethanol ongeveer 1 uur alkylbetalne 10-20 minuten alkylamidobetalne 5-15 minuten ‘•TABEL C- 8004828 _18- 21451/Vk/jl

" " 1« Ί " VO ZT o 00 I

\) VO oo ο O' o o

Ifc CM τ” ΓΟ VO

' """cm in vo rvi oo o I oo vrl 10 1 ^ in ο c m T- i 4) G I i on , G © in oo m Φ > f in oi •H © a- on I o o

o I—I i i cn I I

in ^ in in o o

i-i m c— =r ο I I

(d s CM CM on Γ- o o

+J I I I I I I

at. oo σν cm cm ο o al a> in cm ον «- I i coo, cm cm on vo o o vo on on w. cm cm on vo on m cm in on oo oo sf Τ Ι (d a a © c © © ? m o vo to t— vo in o =t (0 II cm ^ 5 (d on o cm it

H G vo VO I rr O

0 II O ¢- I I o o > c «— o T- I m =r ii Φ t— vo I CM CM ο o

pH -P I I CM I II II

njo o co T- on T- oo oo

4J ·Η CO I I CM I I

C n I I 00 CO I I o o

id cd vo sr ii CM ο ι I

td g in in oc- »- *- ο o u · vo on vo

J M M o CM on 00 ·=Τ VO

m o vo ο- o -=r =t in <2 un t- on t- oo H , ... ι ...............

Φ Ό . „ G T- vo φ CM st

> I ' CM I

on on T- t-

+J CM T- *- I CM

ο σν T- ao (d a ι ι t- ι <n ι a φ o oo o it- ι oo η S t- T- in on T- o φ ο I T- (Μ I T- T-

bC CO Ο I I vo *” I

o O' in oo on ι cm pH .p I r- I 3· T- <d CO C- T- I CM O' T-

jj ή oo ι =r sr ι I

a j- I - o T- ι vo C— (do in cm to on rt (dm t-T-cnonT-T- ^ ι o in o in in o

^ G *“ T- r- vO

Ό Φ 1h 3 -C0NCLUSIES- •P C___ e 1 ft C T} on 3^1 vo CM - Ϊ 9

Φ -H

> G___ in

WJ VO

ι a ©cm g ή x a

3 Φ X Ο /Φ pH

Φ > ·>η G H >>

•Η ·Η Φ O O G

H G r-t 4J on G Q

•Η φφ OO Φ Ω B*3! B jj bo o a. □ -¾ m 8004828

Claims (2)

1. Werkwijze ter bereiding van een bestrijdingsmiddel tegen cercaria, waardoor bilharziasis kan worden overgedragen, met het kenmerk, 5 dat men het bestrijdingsmiddel baseert op ten minste een amfoteer opper-vlakte-actief middel van het type betaine of imidazoline. 2. Werkwijze ter bestrijding van cercaria, hetgeen stoffen zijn die bilharziosis kunnen overdragen, met het kenmerk, dat men 'de cercaria in contact brengt met ten minste een amforteer oppervlakte-actief middel 10 van het type betaine of imidazoline. 3- Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat men het contact bewerkstelligt door in het water dat cercaria bevat een hoeveelheid oppervlakte-actief middel te doen, in een zodanige concentratie, dat het water 0,5-10 dpm van het bestrijdingsmiddel bevat. 4. Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat het con tact wordt bewerkstelligd door in het water, dat de cercaria bevat, een wasprodukt op te lossen of te dispergeren, dat een hoeveelheid oppervlakte-actief middel bevat, ter bewerkstelliging van een concentratie van het bestrijdingsmiddel in water van 0,5-10 dpm. 5. Werkwijze volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat het wasprodukt wordt toegepast in de vorm van een stuk toiletzeep of huishoudzeep . 6. Stukken of brokken toiletzeep, huishoudzeep of hygiëne-blokken, die een oppervlakte-actief middel bevatten, met het kenmerk, dat 25 als oppervlakte-actief middel een amfoteer middel wordt gebruikt, gebaseerd op betaine of imidazoline. 7. Voorwerpen volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat deze tot 50J zeep bevatten en tot 50 gew.J van ten.minste een amfoteer oppervlakte-actief middel van het type betaine of imidazoline. 8. Werkwijze ter bereiding van een amfoteer oppervlakte-actief middel op basis van betaine of imidazoline, dat kan worden toegepast bij de produkten zoals vermeld in conclusie 6, met het kenmerk, dat men de reactie tussen een amine en monochloorazijnzuur of een zout of ester hiervan laat plaatshebben, ter vorming van de amfotere oppervlakte actieve 35 stof op basis van betaine of imidazoline in een organisch polair oplosmiddel, zoals een alcohol, dimethylformamide of dimethylsulfoxyde en dat men door bijvoorbeeld filtratie het zout verwijdert, dat zich vormt tijdens de reactie of bij de eventueel later uit te voeren neutralisatie» reactie. 8 0 0 4 8 2 8 -20- 21451/Vk/jl FORMULEBLAD „ /--1Λ 2 R-COOH + NH.-CH -CH,-Ν -> R-C Ί 1 1 1 ν \ X-R' -CIL ι 2 ~ X r' ^ CH2 η- ΟΗ^ R-C R-C, Ν/ Ν\_ "2 'CH2 / Θ Ν ^ R-X CH -C00 / \

1 R-X nCH_-COOH 2. 3.

2 CH2 copra - C ^Νϊ®_CH2 Copra- CO-NH-CH2-CH2'/// C^-COcf3 8004828 -i-1-1-1-1-1-1-1-1-1—► \ VV\ i \ \ \ \N- sv \\ X^x \xm : \V\%.N "" ^\\Λ' o % *- x\ \ v I Mi MX \ δ- I ''N\*SNv g-- I lil \ M Π Μ Π \ § ri 5 3 § § \ X i £ £ S i5 \ Is Q 1,1 S t * £ s a S & * <-> * * o 3 £ ro CD ^ 0 I * > Qb 8004828