NL7905234A

NL7905234A - Werkwijze voor het vervaardigen van een synthetisch crepegaren.

Info

Publication number: NL7905234A
Application number: NL7905234A
Authority: NL
Original assignee: Akzo Nv
Priority date: 1978-07-20
Filing date: 1979-07-05
Publication date: 1980-01-22
Also published as: IT1118184B; ATA499079A; DE2831868A1; GB2026559A; CH642120A5; DE2831868C2; BR7904512A; US4329841A; GB2026559B; FR2431556B1; NL185578C; IT7949782A0; FR2431556A1; JPS5522090A; NL185578B

Description

/ φ

-1- V

_ #

Werkwijze voor het vervaardigen van een synthetisch crêpegaren.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het vervaardigen van een synthetisch filamentgaren met een crêpe-effect, door gelijktijdige 5 strekvalstwijnbehandeling van hét filamentgaren waaraan een aantal draaiingen wordt gegeven door middel van een valstwijninrichting en het filament— garen wordt verstrekt bij een strekverhouding van ten minste 1 : 1/08.

De vervaardiging van een klassiek crêpegaren, bijvoorbeeld uit viscose-filamentgaren, vindt gewoonlijk plaats op een etagetwijnmachine. Dergelijke 10 machines laten echter geen hoge snelheden toe en de garens wordt daarbij in één richting (d.w.z. S- of Z-richting), een twijn van bijvoorbeeld circa 2000 tot 3000 draaiingen per meter gegeven. De daarmee verkregen crêpe-garens vertonen over het algemeen een voor de verdere verwerking nadelige hoge twijnlevendigheid alsmede een geringe breuksterkte. Zij onderscheiden 15 zich echter verder door een droge greep van de hieruit vervaardigde stoffen en een mat uiterlijk.

!

Reeds eerder zijn pogingen ondérnomen garens met een crêpe-effect te ver-ï vaardigen op snellere textielmachines, in het bijzonder op valstwijn-• textureermachines. Zo wordt in het Amerikaanse octrooischrift 3 009 309 20 ' een beschrijving gegeven van een pneumatisch valstwijntextureerproces voor de vervaardiging van een afwisselend van S- en Z-twijn voorzien crêpeachtig garen (zie de Figuren 40 en 32 en kolom 11, regel 57, tot kolom 12, regel 4 en voorbeeld 54, kolom 21/22). Bij deze werkwijze gaat men uit van het gebruik van een reeds verstrekt garen, hoewel in dit octrooischrift (voor-25 beeld 23, kolom 19/20) ook wordt verwezen naar andere garen verwerkingsmethoden waarbij het garen gelijktijdig wordt verstrekt en getextureerd.

Eveneens wordt in de Duitse octrooiaanvrage 22 62 448 een werkwijze beschreven voor de vervaardiging van hooggetwijnd garen volgens een vals-twijnproces waarbij de garens over·op elkaar volgende bepaalde afstanden 30 afwisselend van een gefixeerde S- en Z-twijn worden voorzien (zie Figuur 4). Ook bij deze werkwijze gaat men uit van het gebruik van een garen dat afzonderlijk is verstrekt, en wel bij een verminderde strekverhouding (waarbij het zogenaamde "deelverstrekken" is toegepast). Om bij een derge-. -lijke deelverstrekking een gewenst type product te verkrijgen dient men 35 over een omvangrijke know-how te beschikken, aangezien de gewenste procesomstandigheden van titer tot titer en van spinsnelheid tot spinsnelheid 7905234 -2- > t 4 ----------1----—.- belangrijk uiteenlopen. Het grote nadeel zowel bij de werkwijze volgens de Duitse octrooiaanvrage 22 62 448 als bij de werkwijze volgens het Amerikaanse octrooischrift 3 009 309 is het afzonderlijke strekken en valstwijn-textureren.

5 Uit de Duitse octrooiaanvrage 24 11 074 is ook reeds een werkwijze bekend voor het vervaardigen van een synthetisch filamentgaren met een crêpe-effect, waarbij een bij een snelheid van 2000 m/minuut gesponnen polyethy-leentereftalaat filamentgaren onder het fixeren van een door middel van een valstwijnapparaat aangebrachte valse twijn en onder verstrekking van 10 het filamentgaren bij een strekverhouding van circa 1 : 2,35 aan een gelijktijdige strek-valstwijnbehandeling wordt onderworpen. Door het toepassen van een steeds afwisselende garenspanning (met behulp van een intermitterend werkend blokkeerorgaan) vertoont het garen afwisselend dikke en dunne, d.w.z. volumineuze en getwijnde stukken, waarbij de volumineuze, 15 d.w.z. de werkelijke getextureerde gedeelten, wel een lengte van 1 meter of * meer kunnen hebben.

Doel van de uitvinding is, onder gebruikmaking van de voordelen van de gelijktijdige strek-valstwijnbehandeling (d.w.z. geïntegreerd verstrekken en textureren; waarbij vergeleken met het gebruik van· een etagetwijnmaehine 20 een 10 tot 20 maal hogere produktiesnelheid wordt verkregen) het beschikbaar stellen van een werkwijze waarmee uit synthetisch filamentgaren hoog-getwijnde crêpegarens met een afwisselende S- en Z-twijn vervaardigd kunnen worden, die vergeleken met de klassieke crêpegarens een verminderde en in het bijzonder traploos regelbare twijnlevendigheid bezitten en ook betere 25 textiel-technische eigenschappen (breuksterkte, breukrek) vertonen. Bovendien is het mogelijk de werkwijze toe te passen zonder dat hiertoe de ombouw vereist is van bestaande, bekende-valstwijn-textureermachines.

De werkwijze volgens de uitvinding is in het bijzonder gekenmerkt door voor het verkrijgen van een hooggetwijnd crêpegaren met verminderde twijn 30 levendigheid een strekverhouding te gebruiken die, al naar gelang de mate waarin het garen is voörgeorienteerd, ten minste met 0,3 is verminderd ten opzichte van de strekverhouding die wordt toegepast bij het voor de vervaardiging van kroesgarens gebruikelijke strek-valstwijn-textureerproces.

Wordt bijvoorbeeld een bij 1200 m/min versponnen polyethyleentereftalaat 35 garen in een gebruikelijk, geintegreerd strekvalstwijn-textureer proces : 79 0 5 2 34 * __ - bij een verhouding van 1 : 3,35 verstrekt, dan moet volgens de uitvinding een strekverhouding lager dan 1 : 3,05 (bijvoorbeeld 1 : 2,70) worden toegepast.

Door het verlagen van de strekverhouding worden eveneens de garenspanningen 5 in absolute zin verminderd en wordt de onderlinge verhouding verhoogd.

Geeft men de in de koelzone tussen het fixatieorgaan en het valstwijnorgaan (circa 15 cm boven het /alstwijnorgaan) gemeten garenspanning aan met en de na het valstwijnorgaan, maar vdór de afvoerrollen gemeten garenspanning met S2» dan moet bij voorkeur lager zijn dan 2 cN/tex en de verhouding 10 hoger dan 2,2.

In tegenstelling tot de werkwijze volgens de Duitse octrooiaanvrage 24 11 074, waarbij door de opeenhoping van twijn vódr de intermitterend werkende blokkeerinrichting deze levendigheid slechts periodiek wordt ver- ' minderd, wordt onder de hierboven-uiteengezette omstandigheden volgens de 15 uitvinding de twijn levendigheid continu verminderd, waardoor een afwisselende S- en Z-twijn zonder tussenliggende getextureerde stukken wordt verkregen.

ί | Afhankelijk van de titer bedraagt het aantal draaiingen per meter circa I 800 tot 6300. Bij voorkeur bedraagt het aantal in het filamentgaren aange-20 brachte draaiingen tussen 1000 en 4000 per meter. Daarmee ligt het volgens de uitvinding vervaardigde garen qua twijn in het gebied van het klassieke crêpegaren; in elk geval heeft het boven dit garen het voordeel van een lagere twijnlevendigheid en betere textiel-technische eigenschappen, in het bijzonder een hogere breuksterkte en - door het gebruik van synthetische 25 uitgangsmaterialen - leidt het tot gemakkelijker onderhoud en verbeterd draagcomfort. Het aantal aangebrachte draaiingen per meter ligt volgens de uitvinding circa 10 tot 40% lager dan bij het voor de vervaardiging van kroesgarens gebruikelijke strek-valstwijn-textureer proces.

Bij de werkwijze volgens de uitvinding kan men uitgaan van alle gangbare 30 thermoplastische polymeren, in het bijzonder polyamiden, zoals polycapro-lactam, polyhexamethyleenadipinezuur amide en dergelijke voor textiele doeleinden toegepaste polyamiden, polyethyleen, polypropyleen en daarmee verwante polymeren, polyacrylonitril, e.d.

790 5 2 34

. V

-4- i " — ' ' - - .. I ' II I ... III. ------ ---

Bij voorkeur bestaat het met de werkwijze volgens de uitvinding behandelde filamentgaren uit polyester, in het bijzonder uit polyethyleentereftalaat.

Daarbij kunnen met de werkwijze volgens de uitvinding in het bijzonder filamentgarens worden verwerkt die met spinsnelheden van 1200 tot 3500 5 m/minuut zijn verkregen. Deze garens dienen te worden verstrekt bij een verhouding van ongeveer 1 : 2,85 (spinsnelheid 1200 m/min) tot 1 : 1,1 (spinsnelheid 3500 m/min), Echter ook de bij hogere snelheden verkregen filamentgarens leiden tot het gewenste synthetische crêpegaren.

De door het valstwijnorgaan aangebrachte twijn dient bij polyester garens 10 bij een temperatuur tussen 200 en '240°C, en bij voorkeur tussen 210 en 235°C, te worden gefixeerd. Hogere temperaturen hebben tot gevolg dat de filamenten onderling ten dele met elkaar verkleven, waardoor de hieruit vervaardigde stof een ongewenst harde greep krijgt.

Het uit de strekzone tredende garen kan onmiddellijk wordeft opgewikkeld.

15 Bij voorkeur worden de afwisselende S- en Z-twijn echter gefixeerd ten einde bij de verwerking tot breisels een gelijkmatig stekenbeeld te verkrijgen en de bij crêpegarens veel voorkomende streperigheid in het doek te vermijden. Hiertoe wordt het hooggetwijnde crêpegaren na het- verlaten van de strekzone onderworpen aan een warmtebehandeling bij een temperatuur 20 beneden 210°C, en bij voorkeur tussen 170 and 200°C.

De werkwijze volgens de uitvinding kan worden uitgevoerd op alle gangbare valstwijn-kroes machines met behulp van een of twee verwarmingsorganen.

Als valstwijn apparaten kunnen buiten- of binnenfrictievalstwijnorganen worden gebruikt, bij voorkeur echter dient het valstwijnorgaan te bestaan 25 uit een van een geleidepen voorziene valstwijnspil of een frictie-schijven orgaan, omdat daarmee een gelijkmatiger garenafvoer wordt verkregen.

De uitvinding zal nader worden toegelicht aan de hand van de tekening.

Fig. 1 toont een sterk vergroot (35x) stukje van een volgens de uitvinding vervaardigd crêpegaren.

30 Fig. 2 is een schematische voorstelling van een valstwijninrichting met dubbele verwarming, welke kan worden gebruikt voor het uitvoeren van de werkwijze volgens de uitvinding.

7905234 -5- _ *

Uit figuur 1 blijkt dat het volgens de uitvinding vervaardigde crêpegaren C uit elkaar op korte afstanden afwisselende zones C met S-twijn en zones 9 C mét Z-twijn bestaat. In de gebieden C wordt steeds van twijnrichting z w veranderd. Bij een produkt volgens de uitvinding bedraagt in de regel in 5 een garenlengte van circa 0,5 m de gemiddelde lengte van de zone C circa s 2,9 mm (vein 0,3 tot 7,5 mm) en de gemiddelde lengte van de zones C circa z 4,1 mm (van 0,4 tot 8,5 mm).

Bij een op een valstwijnapparaat ingestelde twijnhoogte van 3200 draaiingen per meter wordt een "twijndichtheid" van 2600 tot 2900 draaiingen per 10 meter verkregen.

Volgens figuur 2 wordt een filamentgaren 1 afgetrokken van een spinspoel 2 en via galetten 3 aan een strekzone met een verwarmingsorgaan 4 en een valstwijnorgaan 5 toegevoerd. Het hooggetwijnde, beurteling S- en Z-twijn vertonende garen wordt over aftrekrollen 6 bij voorkeur vervolgens in een 15 fixatiezone met een verwarmingsorgaan 7 geleid alvorens het via relaxatie-rollen 8 als gereed crêpegaren C tot een pakket 9 wordt opgewikkeld. De aftrekrollen 6 hebben bij de gekozen strekverhouding een grotere snelheid dan de galetten 3 en de relaxatierollen hebben een iets lagere snelheid dan de aftrekrollen. S. en s0 zijn de meetpunten van de garenspanningen.

20 Voorbeeld 1

Een met een snelheid van 3500 m/min gesponnen polyethyleentereftalaat garen met een nominale titer van 50 dtex f18 werd op een valstwijn-kroes machine met dubbele verwarming van het type Barmag FK5C verwerkt. Het spindel-toerental bedroeg 420000 omwentelingen per minuut, de verleende twijn 3700 25 draaiingen per meter, de strekverhouding 1 : 1,1; en de temperatuur van de verwarmingsorganen bedroeg 230°C/2i0°C. De verhouding van de omtreksnel-heden van de aftrekrollen, relaxatierollen en opwikkelrol bedroeg 100 : 98 : 96. De garenspanningen bedroegen = 4,1 cN en = 10,6 cN.

Het crêpegaren had een titer van 53,2 dtex, een specifieke sterkte van 30 31,1 cN/tex, een breukrek van 28,8%, een kookkrimp van 3,2% en een hete lucht krimp van 4,9%. De twijnlevendigheid per meter was 22.

Voorbeeld 2

Dit voorbeeld geeft een toelichting op de invloed van de strekverhouding.

Een met een snelheid van 2000 m/min gesponnen polyethyleentereftalaat 790 52 34 'ν’· -6- 'i ---—— - . I — ........1 - ......... , -...... ..., — profiel glans garen met een nominale titer van 76 dtex f24 werd aan behandeling onderworpen onder de volgende omstandigheden: spindeltoerental : 400000 omwentelingen per minuut; verleende twijn 2900 draaiingen per meter; temperatuur verwarmingsorganen 232°/190°C; snel-5 heidsverhouding van aftrekrollen, relaxatierollen en opwikkelrol 100 : 98 : 96. Tabel I geeft een overzicht van de verschillende strekverhoudingen en de waarden van de daarbij gemeten textiele gegevens.

In tegenstelling tot wanneer het gebruikte uitgangsgaren zoals gewoonlijk (d.w.z. bij de vervaardiging van kroesgarens) verstrekt wordt bij een ver-10 houding van 1 : 2,3, wordt bij een tot op 1 :2,0 of daarbeneden verminderde strekverhouding het gewenste crêpe-effect verkregen.

Tabel I

Textiele gegevens Strekverhouding 1 : 1,8 1 : 1,9 1 : 2,0 1 : 2,1 1 : 2,2,1 : 2,3 ................... "i ---------------- — ........ — < 15 Titer (dtex) 95,6 89,0 86,6 81,4 78,7 75,9 <· *

Spec, sterkte (cN/tex) 22,9 24,3 24,1 25,4 25,7 25,9

Breukrek (%) 45,8 35,9 30,1 24,0 20,9 16,1

Kookkrimp (%) 3,8 4,2 4,1 4,3 4,5 4,3

Hetelucht krimp (%) 4,7 5,9 6,0 5,9 6,4 6,4 20 Twijnlevendigheid (m~*) 23 30 31 26 25 27

Garenspanning (cN) 6 7,6 8,3 10,9 13,1 15,4

Garenspanning (cN) 15,8 18,3 18,9 22,6 25,7 30,8 S2 : S1 2,62 2,40 2,28 2,07 1,96 2,00

Greep crêpegreep ^- -> zacht 25 Volumineusheid af nemend - --> toenemend

Uiterlijk/Stekenbeeld gelijkmatig <£-—— ---> textureergaren _ crêpe-effect ___

Voorbeeld 3

Een met een snelheid van 2000 m/min gesponnen polyethyleentereftalaat 30 garen met een nominale titer van 76 dtex f24 werd onder de volgende omstandigheden verwerkt. Spindeltoerental 400000 omwentelingen per minuut; temperatuur verwarmingsorganen 232°C/190°C; snelheidsverhouding van aftrekrollen, relaxtierollen en opwikkelrol 100 : 98 : 96; strekverhouding 1 : 1,82. Gevarieerd werd het aantal verleende draaiingen per meter. De invloed 35 yan deze parameters blijkt uit Tabel II.

790 5 2 34 -7-

Tabel II

Draaiingen per meter

Textiele gegevens 20QQ 2300 2900 3200

Titer (dtex) 95,1> 95,8 93,6 97,7 5 Spec, sterkte (cN/tex)_ 24,7 22,9 24,0 22,5

Breukrek (%) 45,6 45,7 45,3 42,8

Kookkrimp (%}_ 2,9 3,2 3,9 4,1

Twijnlevendigheid (m 28 24 29 24 (cN) - 5,4 6,2 6,5 10 S2 (CN) - 16'° 15'7 15*° S2 : S - 2,97 2,54 2,30 ---- greep harde crêpe <-p droge crêpe volumineusheid toenemend ——-_p.

uiterlijk/stekenbeeld glad synth. ^_p gelijkmatig 15 crêpe-effect crêpe-effect t t l 7905234

Claims

1. Werkwijze voor het vervaardigen van een synthetisch filamentgaren met een crêpe-effect door gelijktijdige strek-valstwijnbehandeling van het filamentgaren waaraan een aantal draaiingen wordt gegeven door middel van een valstwijninrichting en het filamentgaren wordt verstrekt bij 5 een strekverhouding van ten minste 1 : 1,08, met het kenmerk, dat voor het verkrijgen van een hooggetwijnd crëpegaren met verminderde twijn-levendigheid de toe te passen strekverhouding al naar gelang het garen is vóórgeorienteerd, tenminste met 0,3 wordt verminderd ten opzichte van de strekverhouding, die wordt toegepast bij het voor de vervaardiging 10 van gekroesde garens gebruikelijke strek-valstwijn-textureerproces.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de garenspanning (vóór· het valstwijnapparaat] lager is dan 2 cN/tex en de verhouding van de garenspanning S£ (na het valstwijnapparaat) tot de garenspanning * hoger is dan 2,2.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat het'aantal aan het filamentgaren verleende draaiingen per meter tussen 1000 en 4000 bedraagt.

4. Werkwijze volgens een van de conclusies 1 tot 3, met het kenmerk, dat het filamentgaren uit polyester, en bij voorkeur uit polyethyleentere- 20 ftalaat bestaat.

5. Werkwijze volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat het filamentgaren is gesponnen met een snelheid van 1200 tot 3500 m/min. en wordt verstrekt bij een strekverhouding van circa 1 : 2,85 tot 1 : 1,1.

6. Werkwijze volgens een van de conclusies 1 tot 5, met het kenmerk, dat 25 het hooggetwijnde crëpegaren na het verlaten van de strek-valstwijnzone aan een thermische nabehandeling bij een temperatuur beneden 210°C en ELLj voorkeur bij een temperatuur tussen 170 en 200°C wordt onderworpen.

7. Werkwijze volgens een van de conclusies 1 tot 6, met het kenmerk, dat het valstwijnapparaat bestaat uit een van een geleidepen voorziene 30 valstwijnspindel. 790 5 2 34 -9- ..----- — ------ * *

8. Werkwijze volgens een van de conclusies 1 tot 6, met het kenmerk, dat voor het valstwijnen een frictievalstwijnapparaat wordt toegepast, bij voorkeur van het type met een aantal schijven. ί j i i I' * i | i' l f ii t 790 5 2 34