NL1036247C2 - Schakelstelsel voor een rijwiel en rijwiel voorzien van een dergelijk schakelstelsel. - Google Patents

Description

Schakelstelsel voor een rijwiel en rijwiel voorzien van een dergelijk schakelstelsel

De uitvinding heeft betrekking op een schakelstelsel voor 5 een rijwiel, omvattende een met een trapas verbonden eerste tandwielgroep, een met een achterwiel verbonden tweede tandwielgroep, een ketting die in een gebruikstoestand de eerste en de tweede tandwielgroep verbindt, een nabij de eerste tandwielgroep beweegbaar opgestelde eerste 10 kettinggeleider, een nabij de tweede tandwielgroep beweegbaar opgestelde tweede kettinggeleider en een kettingspanner.

Schakelstelsels van dit type zijn bekend. Bij de bekende 15 schakelstelsels zijn de tweede kettinggeleider en de kettingspanner gecombineerd tot één, vrij gecompliceerd en daarmee duur orgaan. Het schakelstelsel volgens de uitvinding biedt een beduidend eenvoudiger en goedkoper alternatief en heeft als kenmerk, dat de kettingspanner 20 nabij een onderzijde van de eerste tandwielgroep is geplaatst. De tweede kettinggeleider kan nu op een vergelijkbare wijze worden uitgevoerd als de eerste kettinggeleider en bijvoorbeeld bestaan uit een in het vakgebied bekende schakeivork.

25

Een verder bezwaar van bekende schakelstelsels is dat de ketting, de eerste tandwielgroep, de rweede tandwielgroep, de eerste kettinggeleider, de tweede kettinggeleider en de kettingspanner niet zijn beschermd tegen weersinvloeden en 30 tegen vervuiling. Daarom worden ze voornamelijk toegepast bij sportfietsen, waar het hoge rendement en de grote belastbaarheid van deze schakelstelsels opweegt tegen het nadeel van de snelle vervuiling en de daarmee gepaard gaande geringe levensduur. Een belangrijk bijkomend 35 voordeel van het schakelstelsel volgens de uitvinding is dat het beduidend slanker kan worden uitgevoerd dan bekende 1036247 2 schakelstelsels, doordat de gecombineerde tweede ketting-geleider en kettingspanner niet langer aanwezig is. Een gunstige uitvoeringsvorm heeft daarom volgens een verder aspect van de uitvinding als kenmerk, dat het schakel-5 stelsel tevens een kettingkast omvat, waarbinnen de eerste tandwielgroep, de tweede tandwielgroep, de eerste kettinggeleider, de tweede kettinggeleider en de kettingspanner zijn ondergebracht.

10 Een verdere gunsrige uitvoeringsvorm van het inventieve schakelstelsel heeft als kenmerk, dat de kettingkast tenminste twee uit metaal of kunststof vervaardigde delen omvat die in een gebruikstoestand een althans nagenoeg gesloten oppervlak vormen. Het blijft dan eenvoudig 15 mogelijk het schakelstelsel te inspecteren en zonodig te onderhouden.

Een verdere gunstige uitvoeringsvorm heeft als kenmerk, dat een binnenzijde van de kettingkast een montagevlak vormt, 20 waarop de eerste kettinggeleider, de tweede kettinggeleider en de kettingspanner gemonteerd kunnen worden, waardoor het benodigde aantal onderdelen en daarmee de kostprijs voor het schakelstelsel belangrijk kan worden gereduceerd.

25 Een gunstige uitvoeringsvorm volgens een verder aspect van de uitvinding heeft als kenmerk, dat de eerste kettinggeleider een nabij de eerste tandwielgroep rond de ketting geplaatste kunststof buis of goot omvat. Een op deze wijze uitgevoerde kettinggeleider kan goedkoop worden 30 geproduceerd, terwijl hij desondanks de ketting nauwkeurig kan sturen.

Een gunstige uitvoeringsvorm volgens een verder aspect van de uitvinding heeft als kenmerk, dat tweede kettinggeleider 35 een nabij de tweede tandwielgroep rond de ketting geplaatste kunststof buis of goot of een schakelvork omvat.

3

Bij bekende schakelstelsels wordt doorgaans de ketting-spanner en de tweede kettinggeleider gecombineerd, hetgeen een duur en kwetsbaar samenstel oplevert. Doordat in het inventieve schakelstelsel de kettingspanner verwijderd van 5 de tweede tandwielgroep is geplaatst, kan een zeer eenvoudige tweede kettinggeleider worden toegepast, wat tot een significante kostenbesparing leidt.

Een verdere gunstige uitvoeringsvorm heeft als kenmerk, dat 10 de kettingkast in een langsrichting is verdeeld in een bovenkast en een onderkast en dat de eerste kettinggeleider in de bovenkast is gemonteerd. Daarmee wordt het bijzonder eenvoudig de kettingkast te openen, bijvoorbeeld om het schakelstelsel te inspecteren en zonodig te onderhouden.

15 Bij voorkeur zijn dan de tweede kettinggeleider en de kettingspanner in de onderkast gemonteerd, zodat hun goede werking eenvoudig, visueel kan worden gecontroleerd.

Een verdere gunstige uitvoeringsvorm, die een toepassing 20 van het inventieve schakelstelsel op vrijwel elk rijwiel mogelijk maakt, heeft als kenmerk, dat de bovenkast en/of de onderkast zijn voorzien van een uitsparing waardoor een been van een achtervork van het rijwiel kan passeren.

25 De uitvinding heeft tevens betrekking op een kettingkast, bovenkast, onderkast, kettingspanner, kettinggeleider geschikt voor toepassing in een schakelstelsel zoals dit hiervoor is beschreven.

30 De uitvinding heeft tevens betrekking op een rijwiel, voorzien van een schakelstelsel zoals dit hiervoor is beschreven.

De uitvinding zal nu nader uiteen worden gezet aan de hand van de volgende figuren, waarbij:

Fig. 1 een mogelijke uitvoeringsvorm van een 35 4 schakelstelsel volgens de uitvinding in zijaanzicht weergeeft;

Fig. 2 een alternatieve uitvoeringsvorm van een schakelstelsel volgens de uitvinding in 5 zijaanzicht weergeeft;

Fig. 3A in bovenaanzicht dit schakelstelsel en de eerste kettinggeleider weergeeft;

Fig. 3B in bovenaanzicht dit schakelstelsel en de tweede kettinggeleider weergeeft; 10 Fig. 4A een mogelijke uitvoeringsvorm van een eerste kettinggeleider in doorsnede weergeeft;

Fig. 4B een mogelijke uitvoeringsvorm van een tweede kettinggeleider in doorsnede weergeeft;

Fig. 4C een mogelijke uitvoeringsvorm van de feitelijke 15 kettingspanner weergeeft;

Fig. 5 een mogelijke uitvoeringsvorm van een gedeelde kettingkast weergeeft.

Fig. 1 geeft schematisch een mogelijke uitvoeringsvorm van 20 een schakelstelsel volgens de uitvinding in zijaanzicht weer, bestaande uir een eerste tandwielgroep 1 die rond een trapas 2 van een verder niet getoond rijwiel is aangebracht, een tweede tandwielgroep 3 die rond een achteras 4 van dit rijwiel is aangebracht en een ketting 5 25 die rond een tandwiel van eerste tandwielgroep 1 en tweede tandwielgroep 3 verloopt. Om ketting 5 voor elke gekozen combinatie van tandwielen strak te houden, is voorzien in een kettingspanner, bestaande uit twee tandwielen 6,7, waar ketting 5 omheen loopt. Tandwielen 6,7 zijn met enkele 30 beugels 8a,8b gemonteerd op een been 9 van de achtervork van het rijwiel. Tandwiel 6 is gemonteerd op een as 10, die is bevestigd aan beugel 8a. Tandwiel 7 is gemonteerd op een as 11 die is bevestigd in een U-vormige beugel 12 die met behulp van een veer 13 is bevestigd aan beugel 8b, zodanig 35 dat ketting 5 voortdurend op spanning wordt gehouden. Voor het doen schakelen van het schakelstelsel wordt gebruik 5 gemaakt van twee schakelvorken 14,15, bevestigd aan respectievelijk beugel 8a en 8b, van het type dat bij een schakelstelsel volgens de stand der techniek wordt gebruikt voor het verleggen van de ketting rond de eerste 5 tandwielgroep.

Fig. 2 geeft schematisch een alternatieve uitvoeringsvorm van een schakelstelsel volgens de uitvinding in zijaanzicht weer, bestaande uit een eerste tandwielgroep 1 die rond een 10 trapas 2 van een verder niet getoond rijwiel is aangebracht, een tweede tandwielgroep 3 die rond een achteras 4 van dit rijwiel is aangebracht en een ketting 5 die rond een tandwiel van eerste tandwielgroep 1 en tweede tandwielgroep 3 verloopt. Om ketting 5 voor elke gekozen 15 combinatie van tandwielen strak te houden, is voorzien in een kettingspanner, bestaande uit twee tandwielen 6,7, waar ketting 5 omheen loopt. Tandwielen 6,7 zijn bevestigd aan een stijf uitgevoerde kettingkast 16, vervaardigd uit metaal of kunststof welke gedeeld is uitgevoerd, zodanig 20 dat een deel kan worden verwijderd, bijvoorbeeld ter controle van een goede werking van het schakelstelsel. In langsrichting is kettingkast 16 voorzien van een uitsparing 17, waarbij e.e.a. zodanig is uitgevoerd dat kettingkast 16 een nagenoeg gesloten oppervlak vormt, waardoor ketting 5 25 en de tandwielen nauwelijks kunnen vervuilen. Tandwiel 6 is gemonteerd op een as 10, waarvan de uiteinden zijn bevestigd in kettingkast 16. Tandwiel 7 is gemonteerd op een as 11 die kan glijden in twee uitsparingen 18a,18b aan weerszijden in kettingkast 16 en die bovendien met behulp 30 van een veer 13 en een in kettingkast 16 bevestigde as 19 wordt gespannen, zodanig dat ketting 5 voortdurend op spanning wordt gehouden. Het is natuurlijk ook mogelijk om in plaats van de twee uitsparingen 18a,18b een U-vormige beugel toe te passen, zoals weergegeven in Fig. 1. Voor het 35 doen schakelen van het schakelstelsel kan gebruik worden gemaakt van twee kettinggeleiders van het type dat bij een 6 schakelstelsel volgens de stand der techniek wordt gebruikt voor het verleggen van de ketting rond de eerste tandwielgroep. Bij de hier getoonde uitvoeringsvorm wordt gebruik gemaakt van twee kettinggeleiders die zijn 5 uitgevoerd als twee buisvormige of gootvormige uit kunststof vervaardigde geleiders 20,21 die rond een deel van ketting 5 verlopen en die zijn voorzien van schuin buiten kettingkast 16 uitstekende pennen 22 respectievelijk 23. Ketting 5 kan nu eenvoudig worden verlegd door een van 10 de pennen 22,23 naar binnen te drukken of naar buiten te trekken. De schuinte van de pennen 22,23 is zodanig gekozen dat als voor de verschillende schakelstanden de ketting nauwkeurig in het vlak van het geselecteerde tandwiel wordt geplaatst, de ketting tevens op de juiste hoogte vóór het 15 geselecteerde tandwiel wordt geplaatst.

Fig. 3A geeft in bovenaanzicht dit schakelstelsel en de eerste kettinggeleider 20 weer. Kettinggeleider 20 bestaat uit een kunststof gootje dat op ketting 5 rust en dat is 20 voorzien van een pen 22, die via een bedieningskabel is verbonden met een bedieningsorgaan, een en ander geheel volgens de stand der techniek. Met behulp van dit verder niet getoonde bedieningsorgaan kan pen 22 naar binnen worden gedrukt, waarbij ketting 5 van tandwiel la op 25 tandwiel lb van de eerste tandwielgroep wordt gedrukt. Omgekeerd kan pen 22 naar buiten worden getrokken, waarbij ketting 5 van tandwiel lb op tandwiel la wordt getrokken. Kettinggeleider 20 is bijvoorbeeld vervaardigd uit nylon, dat slijtvast is en waarmee vrijwel geen wrijvingsweerstand 30 aan het schakelstelsel wordt toegevoegd.

Fig. 3B geeft in bovenaanzicht dit schakelstelsel en de tweede kettinggeleider 21 weer. Kettinggeleider 21 kan zijn uitgevoerd als een in het vakgebied bekende schakelvork, 35 maar bestaat hier uit een kunststof buisje dat om ketting 5 is aangebracht en dat is voorzien van een pen 23, die via 7 een bedieningskabel is verbonden met een bedieningsorgaan, een en ander geheel volgens de stand der techniek. Met behulp van dit verder niet getoonde bedieningsorgaan kan pen 23 naar buiten worden getrokken, waarbij ketting 5 van 5 tandwiel 3a op tandwiel 3b van de tweede tandwielgroep wordt getrokken. Kettinggeleider 21 is bijvoorbeeld vervaardigd uit nylon. Tevens toont de figuur tandwiel 6 dat deel uitmaakt van de kettingspanner. Tandwiel 6 kan in deze uitvoeringsvorm roteren rond as 10, waarvan de 10 uiteinden zijn gefixeerd in kettingkast 16. Tandwiel 7, dat eveneens deel uitmaakt van de kettingspanner, kan roteren rond as 11, waarvan de uiteinden kunnen schuiven in hier niet getoonde uitsparingen 18a,18b in kettingkast 16.

15 Fig. 4A geeft een mogelijke uitvoeringsvorm van een eerste kettinggeleider in doorsnede weer, bestaande uit een kunststof gootje 20, dat in een gebruikstoestand rond ketting 5 is gepositioneerd. Daarbij drukt in de hier getoonde uitvoeringsvorm een veer 24 het kunststof gootje 20 en dus ook ketting 5 in een in de figuur meest linkse positie. Met behulp van pen 22, die aan kunststof gootje 20 is bevestigd, kan kunststof gootje 20 en daarmee ketting 5 in een meer naar rechts gelegen positie worden getrokken, waarbij het schakelstelsel schakelt. Pen 22 is in 25 kettingkast 16 gelagerd en heeft een zodanig schuine positie dat bij het schakelen gootje 20 niet alleen naar binnen en naar buiten wordt bewogen, maar dat tevens de hoogte wordt aangepast aan de diameter van het geselecteerde tandwiel.

30

Fig. 4B geeft een mogelijke uitvoeringsvorm van een tweede kettinggeleider in doorsnede weer, hier bestaande uit een geprofileerd kunststof buisje 21, dat in een gebruikstoestand rond ketting 5 is gepositioneerd. Daarbij drukt in 35 de hier getoonde uitvoeringsvorm een veer 25 het kunststof buisje en dus ook ketting 5 in een in de figuur meest 8 linkse positie. Met behulp van pen 23, die aan kunststof buisje 21 is bevestigd, kan kunststof buisje 21 en daarmee ketting 5 in een meer naar rechts gelegen positie worden getrokken, waarbij het schakelstelsel schakelt. Pen 23 is 5 in kettingkast 16 gelagerd en heeft een zodanig schuine positie dat bij het schakelen buisje 21 niet alleen naar binnen en naar buiten wordt bewogen, maar dat tevens de hoogte wordt aangepast aan de diameter van het geselecteerde tandwiel.

10

Fig. 4C geeft een mogelijke uitvoeringsvorm van de feitelijke kettingspanner weer, bestaande uit tandwiel 7 dat rond as 11 kan roteren en twee veren 26a,26b die as 11 in de figuur naar links trekken, waarbij de uiteinden van 15 as 11 glijden in twee uitsparingen 18a,18b die aan weerszijden van kettingkast 16 zijn aangebracht. Veren 26a,26b zijn bevestigd aan vaste as 19, die aan weerszijden in kettingkast 16 is bevestigd.

20 Fig. 5 geeft een mogelijke uitvoeringsvorm van een gedeelde kettingkast weer. De bovenste kettingkasthelft 16a kan eenvoudig worden verwijderd, bijvoorbeeld na het losdraaien van enkele schroeven 27a,..,27d, waarna het schakelstelsel in de onderste kettingkasthelft 16b kan worden 25 geïnspecteerd. Daarbij blijft eerste kettinggeleider 20 in kettingkasthelft 16a zitten. De onderste kettingkasthelft 16b is op een voor de hand liggende wijze, bijvoorbeeld met enkele beugels, aan een been van een hier niet getoonde achtervork van het rijwiel bevestigd.

103 6 2 47

Claims (10)

1. Schakelstelsel voor een rijwiel, omvattende een met een trapas verbonden eerste tandwielgroep, een met een 5 achterwiel verbonden tweede tandwielgroep, een ketting die in een gebruikstoestand de eerste en de tweede tandwielgroep verbindt, een nabij de eerste tandwielgroep beweegbaar opgestelde eerste kettinggeleider, een nabij de tweede tandwielgroep beweegbaar opgestelde tweede 10 kettinggeleider en een kettingspanner, bestaande uit een vast opgesteld en een verend opgesteld tandwiel, met het kenmerk, dat de kettingspanner nabij een onderzijde van de eerste tandwielgroep is geplaatst.

152. Schakelstelsel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het schakelstelsel tevens een kettingkast omvat, waarbinnen de eerste tandwielgroep, de tweede tandwielgroep, de eerste kettinggeleider, de tweede kettinggeleider en de kettingspanner zijn ondergebracht. 20

3. Schakelstelsel volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de kettingkast tenminste twee uit metaal of kunststof vervaardigde delen omvat die in een gebruikstoestand een althans nagenoeg gesloten oppervlak vormen. 25

4. Schakelstelsel volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat een binnenzijde van de kettingkast een montagevlak vormt, waarop de eerste kettinggeleider, de tweede kettinggeleider en de kettingspanner gemonteerd kunnen 30 worden.

5. Schakelstelsel volgens conclusie 3 of 4, met het kenmerk, dat de eerste kettinggeleider een nabij de eerste tandwielgroep rond de ketting geplaatste kunststof buis of 35 goot omvat. 1036247

6. Schakelstelsel volgens een der conclusies 3,4 of 5, met het kenmerk, dat tweede kettinggeleider een nabij de tweede tandwielgroep rond de ketting geplaatste kunststof buis of goot of een schakelvork omvat. 5

7. Schakelstelsel volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat de kettingkast in een langsrichting is verdeeld in een bovenkast en een onderkast en dat de eerste kettinggeleider in de bovenkast is gemonteerd.

8. Schakelstelsel volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat de tweede kettinggeleider en de kettingspanner in de onderkast zijn gemonteerd.

9. Schakelstelsel volgens conclusie 7 of 8, met het kenmerk, dat de bovenkast en/of de onderkast zijn voorzien van een uitsparing waardoor een been van een achtervork van het rijwiel kan passeren. 2010. Kettingkast, bovenkast, onderkast, kettingspanner, kettinggeleider geschikt voor toepassing in een schakelstelsel volgens een der voorgaande conclusies.

11. Rijwiel, voorzien van een schakelstelsel volgens een 25 der conclusies 1 t/m 9. 1036247