<Desc/Clms Page number 1>
Poolgaren selectiesysteem voor grijperaxminster- weefmachines De uitvinding betreft een werkwijze en een inrichting voor het selecteren van poolgarens in grijper-axminster weefmachines, meer bepaald in tapijtweefmachines van het grijper-axminster type. Bij dergelijke weefmachines worden de poolgarens van verschillende kleuren naast elkaar op een lijn in poolgarenladers geplaatst, die in een overlangse richting onder besturing van een elektronische jacquardinrichting door verschuiving volgens het patroon bewogen worden, om het geselecteerde kleur tegenover de grijperbekken te brengen.
In dergelijke tapijtweefmachines worden de poolgarens in poolgarenladers gehouden die in een horizontaal, schuin of verticaal opgestelde richting uitspringen. De poolgareneindjes steken aan een zijde voldoende uit de poolgarenladers om door grijperbekken meegenomen te worden. De grijperbekken zijn draaibaar opgesteld om in een opwaartse wentelbeweging de uitstekende gareneindjes te grijpen en om deze naar beneden te brengen, zodat ze in het grondweefsel van het tapijt kunnen ingeweven worden.
Uit' de Brits octrooipublicatie GB 2 231 590 is een dergelijke inrichting bekend voor het selecteren van poolgarens in grijper-axminsterweefmachines. In deze inrichting wordt een scharnierbaar verlengstuk van de poolgarenladers door de actie van een elektro-
<Desc/Clms Page number 2>
plunjermagneet met een uitsteeksel in een bepaalde inkeping op de heffingsbalk gezet.
Een eerste nadeel van deze inrichting is, dat deze alleen kan werken wanneer de poolgarenladers verticaal of schuin tot een hoek van max. 45 met de verticale opgesteld zijn. Grijperaxminsterweefmachines met horizontaal opgestelde poolgarenladers kunnen aanzienlijk sneller weven doordat de wentelhoek van de poolgrijpers aanzienlijk kleiner is.
Een tweede nadeel is dat de poolgarenladers van een terugtrekinrichting met gewichtenaanhang of verenterugtrek moeten voorzien worden om de uitsprong van het draaibaar gedeelte van de poolgarenladers op de inkeping van de heffingbalk te houden. Dit is bijzonder nodig om het gekozen poolgaren op een lijn voor de grijperbekken te brengen. Deze gewichtaanhang of verenterugtrek belast de aandrijving van de heffingsbalk aanzienlijk. De jacquardaandrijving beperkt dan ook de weefsnelheid van een grijper-axminsterweefmachine.
Bij hogere weefsnelheden vormt de inertie van de poolgarenladers voor een bijkomend probleem. Bij het einde van de slag van de selectiebeweging is de selectie voltooid, maar de poolgarenladers komen niet onmiddellijk tot stilstand door werking van de inertiekracht. Door de speling die tussen het uitsteeksel en de inkeping op de heffingsbalk aanwezig is, komen de poolgarenladers met de gekozen poolgarens niet netjes op een lijn te liggen.
Dit veroorzaakt slijtage op het uitsteeksel en na een
<Desc/Clms Page number 3>
tijdje kan het uitsteeksel uit de geselecteerde inkeping springen waardoor een fout in de selectie optreedt.
Octrooipublicatie GB 2 286 601 toont een poolgarenselectie-inrichting met horizontaal opgestelde poolgarenladers. Deze opstelling is gunstig om een hogere weefsnelheid te bereiken. In de praktijk wordt die hogere weefsnelheid niet voldoende bereikt. De traagheidskrachten op de poolgarenlader bij het einde van de selectiebeweging zijn oorzaak van selectiefouten : de poolgarenladers schuiven onder de selectiebladveer door zoals bij een ratel. De bladveer is niet in staat om de poolgarenlader te positioneren waardoor fouten in de selectie optreden en de geselecteerde poolgarens niet om een lijn gepresenteerd worden. Dit probleem kan slechts beperkt verholpen worden door het aanbrengen van een grotere veervoorspanning in de verenterugtrekinrichting.
De aandrijving moet dan immers een veel grotere uitrekenergie aan de veren leveren en de selectiebladveer is beperkt op knik belastbaar.
Ook deze inrichting beperkt de weefsnelheid van en grijper-axminsterweefmachine.
Het doel van de uitvinding is om een jacquardinrichting of poolgarenpositioneersysteem voor grijperaxminster- weefmachines te ontwikkelen die geschikt is voor hoge weefsnelheid en waarbij geen verenterugstelinrichting nodig is.
<Desc/Clms Page number 4>
Onder poolgarenselectiesysteem wordt in deze context zowel een werkwijze als een inrichting verstaan voor het selecteren van poolgaren.
Om bovenvermeld doel te bereiken verschaft de uitvinding een poolgaren selectiesysteem voor grijperaxminster- weefmachines, waarbij elke grijper geassocieerd is met een langwerpige poolgarendrager, voorzien om een aantal draadeinden op onderlinge afstand volgens de lengte van die drager te positioneren, waarbij elke poolgarendrager axiaal volgens zijn lengte verplaatsbaar is om een geselecteerde draad aan een geassocieerde grijper te presenteren, en waarbij een beweegbare selectiebalk de axiale verplaatsing van de poolgarendragers, gecoördineerd met de beweging van de grijpers, teweegbrengt door middel van samenwerkende uitsteeksels en inkepingen aan de poolgarendragers en aan de selectiebalk, terwijl het op elkaar ingrijpen van genoemde uitsteeksels en inkepingen selectief geactiveerd kan worden in functie van de te selecteren draden, waarin :
de poolgarendragers overwegend horizontaal opgesteld, de selectiebalk de poolgarendragers in horizontale richting zowel in heengaande als in teruggaande beweging positief aandrijft, en de poolgarendragers een rustpositie omvatten waarin ze door een verticale beweging van selectiebalk kunnen worden gebracht en/of gehouden.
<Desc/Clms Page number 5>
Volgens een bijkomend kenmerk van de uitvinding zijn de poolgarendragers, bij voorkeur, naast elkaar op een draagtafel voorzien en elk voorzien van een scharnierbare arm die elk met behulp van een selectief activeerbaar aandrukorgaan in een, in één richting uitstekende positie gebracht kunnen worden waarbij uitsteeksels en inkepingen aan de armen en de selectiebalk op elkaar kunnen ingrijpen, en zijn in de draagtafel één of meer uitsparingen voorzien waarin een in tegenovergestelde richting uitstekend deel van genoemde scharnierbare arm in de rustpositie kan passen.
Volgens de uitvinding kan elke arm voorts zeer geschikt voorzien zijn van een tand waarmee alle poolgarendragers door de selectiebalk, bij diens teruggaande beweging, naar de rustpositie worden teruggevoerd.
Volgens nog een nader voorkeurskenmerk van de uitvinding bestaan genoemde middelen die selectief geactiveerd kunnen worden om genoemde uitsteeksels en inkepingen op elkaar te doen ingrijpen met name uit elektro- plunjermagneten.
Bij het bereiken van hun rustpositie worden de scharnierbare armen van de poolgarendragers bij voorkeur door verticale beweging van selectiebalk, en dus door een positieve actie van die selectiebalk, in de uitsparing in de draagtafel gebracht en/of gehouden wordt.
Volgens de verkozen uitvoeringsvorm van de uitvinding kunnen de poolgarendragers van het selectiesysteem elk
<Desc/Clms Page number 6>
voorzien zijn van een scharnierbare kam, die is uitgerust met een aantal tandkuilen overeenkomend met het aantal draadposities in elke rietopening van het selectiesysteem, bestemd om selectief samen te werken met een uitstekend tand aan de selectiebalk, bij diens heengaande beweging, waarbij de scharnierbare kam voorts is uitgerust met één méér uitstekende tand waarmee de poolgarerdragers bij de teruggaande beweging van de selectiebalk naar de rustpositie wordt gebracht.
Meer bepaald kunnen de horizontaal naast elkaar op een draagtafel opgestelde poolgarendragers elk voorzien zijn van een vertikaal scharnierbare arm die aan zijn bovenzijde van tandkuilen is voorzien en die met behulp van een selectief activeerbare elektro-plunjermagneet of elektro-pneumatische plunjer in een omhoogstekende positie gebracht kan worden waarbij een omlaagstekende tand aan de selectiebalk selectief kan ingrijpen in een tandkuil aan de bovenzijde van de scharnierbare arm, terwijl elke scharnierbare arm tevens voorzien is van een omhoog uitstekende tand waarmee alle poolgarendragers door de selectiebalk, bij diens teruggaande beweging naar de rustpositie wordt teruggevoerd, en kunnen in de draagtafel één of meer uitsparingen voorzien zijn waarin een omlaag uitstekend deel van de scharnierbare armen in rustpositie kan passen.
Volgens deze voorkeursvorm van de uitvinding zijn de poolgarenladers dus voorzien van een scharnierbare kam.
Deze kam is voorzien van een aantal tandkuilen. Het aantal tandkuilen n is gelijk aan het aantal kleuren dat
<Desc/Clms Page number 7>
men per rietopening wenst te weven. De steek van de tandkuilen is gelijk aan de afstand tussen twee poolgarens in eenzelfde poolgarenlader. De kam is voorzien van een bijkomende tand die boven het kopvlak van de tandkuilen uitsteekt . De kam is scharnierbaar bevestigd aan de poolgarenlader en kan twee extreme standen innemen. In een eerste stand is de kam neerwaarts gedraaid en steekt de rug van de kam aan de onderzijde uit de poolgarenlader terwijl de tandkoppen bovenaan zich juist onder het bovenvlak van de poolgarenlader bevinden en de ene bijkomende tand nog boven dit bovenvlak uitsteekt.
In de tweede stand is de kam opwaarts gedraaid, waarbij de onderzijde van de kamrug in lijn ligt met het ondervlak van de poolgarenlader, terwijl de tandkuilen bovenaan volledig boven het bovenvlak van de poolgarenladers uitsteken.
De poolgarenladers worden naast elkaar op een draagtafel geplaatst. In deze draagtafel is een uitsparing voorzien die iets breder is dan de lengte van het onderste kamgedeelte of de kamrug. Het onderste gedeelte van de kam moet in deze uitsparing kunnen vallen of geduwd worden. In deze uitsparing worden elektro-plunjermagneten voorzien of elektro-pneumatische plunjers, één plunjer per poolgarenlader. Deze plunjermagneten dienen om de kam van de onderste in de bovenste stand te brengen.
Boven de poolgarenladers wordt een mes opgesteld. Dit mes heeft aan de onderzijde een spitse tand die past in elk van de tandkuilen van de kam. Dit mes is verticaal en horizontaal beweegbaar. De horizontale beweging dient
<Desc/Clms Page number 8>
voor de terugstel- en selectiebeweging, de verticale beweging omhoog dient om het mes uit de tandkuilen te heffen, de beweging omlaag dient om de kamruggen in de selectie-uitsparing te duwen, om de selectiespeling in te stellen, en om op het einde van de selectiebeweging de poolgarenladers op de tafel te drukken, zodat er geen speling meer is tussen tandkuilen en het mes en waardoor de trillingen in de poolladers gedempt worden. Hierdoor komen alle geselecteerde poolgarens netjes op een lijn te liggen.
Het einde van de terugstelbeweging van de poolgarenladers wordt begrensd door het licht aandrukken van de bijkomende uitspringende tand van de kam tegen een aanslagplaat zodat de kamrug met nog wat speling in de uitsparing van de tafel kan vallen en daar in een niet geselecteerde stand kan geduwd worden. Een niet door een plunjer geheven kam blijft tegen de uitsparingsrand aanstoten zodat een niet geselecteerde poolgarenlader niet door een geslecteerde buur wordt meegenomen door onderlinge wrijvings- en adhesiekrachten.
De kenmerken en bijzonderheden van de uitvinding, en het functioneren ervan worden hierna nader uiteengezet onder verwijzing naar de bijgesloten tekeningen die een uitverkoren uitvoeringsvorm van de uitvinding weergeven.
Het zij opgemerkt dat de specifieke aspecten van die uitvoeringsvorm enkel worden beschreven als voorkeurs- voorbeelden van hetgeen bedoeld wordt in het kader van bovenstaande algemene beschrijving van de uitvinding, en geenszins als een beperking geïnterpreteerd moeten worden
<Desc/Clms Page number 9>
van de draagwijdte van de uitvinding als zodanig en als uitgedrukt in de hiernavolgende conclusies.
In die tekeningen is fig. 1 een schematische voorstelling van de inrichting waarbij alle poolgarenladers zich in een niet geselecteerde toestand bevinden na de terug- stelbeweging. Het mes bevindt zich in zijn extreme stand rechts en heeft alle kammen in de uitsparing van de tafel geduwd. Fig. 2 is een voorstelling waarbij het mes in zijn extreem linkse stand bevindt bij het einde van de selectiebeweging, het mes drukt de poolgarenladers op de tafel.
Bij een grijper-axminsterweefmachine met horizontaal opgestelde poolgarenladers komen de poolgarens vanaf bobijnen in het weefrek over een geleidingsinrichting naar een verdeelrooster die boven de poolgarenladers is opgesteld. Van uit dit verdeelrooster worden de poolgarens verticaal naar beneden geleid om te eindigen in de poolgarenladers. Voor elke riettand is er zo'n poolgarenlader voorzien om het poolgaren te presenteren aan een samenwerkende poolgrijper. De poolgrijper trekt de nodige garenlengte van de garenvoorraad, een snij- inrichting snijdt de getrokken garenlengte af en de grijpers wentelen naar de weefselrand om daar het getrokken poolgaren te laten inweven. Het is de bedoeling dat de poolgarenladers het kleur selecteren dat volgens het weefpatroon moet geweven worden om figuurtekeningen in het weefsel te vormen.
<Desc/Clms Page number 10>
De poolgarens worden op een gekende wijze in een poolgarenlader gebracht. Zo met name zoals op fig. 1 getekend voor 8 kleuren bij wijze van voorbeeld. Algemeen worden n kleuren voorzien. De poolgarens steken wat uit de lader zodat die door de onderliggende poolgrijperbekken kunnen gegrepen worden. De geselecteerde garens worden op één lijn voor de poolgrijperbekken gebracht door verschuiving van de poolgarenladers. De poolgarenladers strekken zich uit in kettingrichting. De poolgrijperbekken grijpen de poolgarens die op de selectielijn gebracht werden. De grijpers trekken een bepaalde poollengte uit de poolgarenladers en een snij-inrichting snijdt de getrokken poolgarens af van de voorraad. De grijpers draaien naar de weefselrand, waardoor de poolgareneindjes in het weefsel afgebonden worden door het inslaggaren.
Een poolgarenlader (1) wordt gevormd door twee langwerpige wanden. In fig. 1 werd de voorwand niet getekend. Tussen deze wanden worden aan de ene zijde 1, 2,... n poolgarens op onderlinge afstand p vastgehouden in een gekende garenkleminrichting. Tussen de wanden bevindt zich een kam (2) met een steel, die draaibaar aan het andere uiteinde van de poolgarenlader bevestigd is. De kam is aan de bovenzijde voorzien van n tandkuilen (3) met een steek gelijk aan p. Aan de steelzijde is een bijkomende uitspringende tand (4) voorzien die boven het tandkopvlak van de n kuilen uitsteekt. Onderaan is de kam voorzien van een rug (5). De kam kan in de poolgarenlader twee extreme standen innemen : met de rug uit de poolgarenlader naar beneden gedraaid of met de
<Desc/Clms Page number 11>
tandkuilen uit de poolgarenlader naar boven gedraaid.
Aan de linker zijde van de kam zijn aanslagvlakken (6,7) voorzien om de draaibeweging te beperken door aanslag tegen een omgeplooid gedeelte van de wanden.
Boven de poolgarenladers wordt een beweegbaar mes(8) voorzien. Dit mes heeft naar onder toe een spitse tand (9) die kan ingrijpen in elk van de n tandkuilen (3). Het mes (8) kan in verticale en horizontale richting bewegen.
Mes (8) is verbonden aan een soort brug (10) die over de ganse breedte van de weefmachine uitstrekt en over rechtgeleidingen beweegbaar aan de hoofdfreems van de weefmachine verbonden is. De brug kan horizontaal in kettingrichting en verticaal op en neer bewegen. De brug wordt aangedreven volgens twee onderling loodrechte assen met een tweeassige sturing. De aandrijvingen en de rechtgeleidingen zijn niet voorgesteld op de tekening.
Die zijn gekend uit de werktuigmachines. De aandrijving kan ook uitgevoerd zijn met een nokken- en stangenmechanisme. Een aandrijving met servo-motoren over rechtgeleidingen met een baansturing onder numerische besturing zoals dit van de werktuigmachines gekend is, geniet de voorkeur.
De poolgarenladers worden door een tafel (11) ondersteund. In de steuntafel is een uitsparing (12) voorzien. De kamruggen (5) passen in de uitsparing (12) met een zekere speling. Onder de uitsparing (12) zijn elektro-plunjermagneten (13) voorzien, die in modules geplaatst zijn. Een poolgarenlader (1) wordt bediend door slechts één elektro-magneet (13). De poolgarenladers
<Desc/Clms Page number 12>
hebben een deling van bijv. 3. 65 mm bij een weefrietinstelling van 276/m. De elektro-magneten hebben een grotere diameter en daarom worden deze geschrankt opgesteld. Als alternatief kunnen ook elektro- pneumatische plunjers gebruikt worden.
Bij aanvang van de terugstelbeweging, d. i. de horizontale beweging van links naar rechts van het mes (8) met brug (10) (fig. 2), wordt het mes (8) verticaal uit de tandkuilen (3) geheven tot boven het kopvlak van de kammen die omhoog zijn geheven door een voorheen gemaakte selectie en dus uit de poolgarenladers steken. Bij de terugstelbeweging naar rechts zal de mestand (9) elke voorheen geselecteerde poolgarenlader meenemen met de uitspringende tand (4) tot deze tand tegen de aanslagplaat (14) gebracht is, zie fig. 1. Het mes (8) beweegt nu horizontaal bijv. 1 mm terug naar links om de tand (4) vrij te maken. Vervolgens beweegt het mes (8) verticaal naar beneden over een afstand gelijk aan de kuildiepte om de kamrug (5) in de uitsparing (12) van de tafel te duwen waardoor elke poolgarenladers in de niet geselecteerde toestand komen, zie fig. 1.
In deze toestand liggen de poolgarenladers niet opgespannen : door de voorziene speling tussen kamruglengte en breedte van uitsparing (12) is een zekere beweging in kettingrichting mogelijk. Dit vergemakkelijkt de aansturing van de kammen door de plunjermagneten.
Het mes (8) wordt nu bijv. 1 mm geheven in verticale richting om een zekere speling in te stellen tussen mestand (9) en tandkuil (3) wanneer de kam volledig
<Desc/Clms Page number 13>
geheven is. Mes (8) en brug (10) voeren nu een horizontale beweging naar links uit, de selectiebeweging, waarbij een constante hoogte van het mes (8) aangehouden wordt.
Het mes (8) bereikt eerst de tandkuil die correspondeert met kleur nr 8 bijv. Zie fig. 1. Wanneer dit kleur nr 8 moet geselecteerd worden, dan zal de elektro- plunjermagneet van de overeenkomstige poolgarenlader door de besturing bekrachtigd worden. De plunjer stoot tegen de rug van de kam waardoor deze naar boven geduwd wordt en de eerste tandkuil zal in de bewegende mestand (9) ingrijpen. De rugkam (5) wordt boven het vlak van de tafel (11) geheven en kan dus door het mes (8) meegenomen worden in een schuifbeweging. Van zodra de kamrug (5) boven de tafel (11) is kan de bekrachtiging van elektromagneet (13) gestopt worden. De kam blijft vormgesloten met zijn kuil (3) op de mestand (9) zitten.
Indien bijv. kleur nr 5 moet geselecteerd worden, dan wacht de besturing tot het mes (8) zich boven de corresponderende tandkuil nr 5 bevindt om de elektro- plunjermagneet voor die riettand te bekrachtignen. Zo kan elke kleur gefaseerd volgens de ogenblikkelijke stand van het mes gedurende de selectiebeweging geselecteerd worden. Tijdens de selectiebeweging is er een zekere speling tussen tandkuil (3) en de mestand (9) voorhanden, zodat de poolgarenladers niet tijdens de schuifbeweging op de steuntafel (11) gedrukt worden, waardoor de wrijvingskracht op de ondersteunende tafel minimaal is.
<Desc/Clms Page number 14>
De selectiebeweging eindigt wanneer het mes (8) een horizontale weg heeft afgelegd die gelijk is aan de horizontale afstand van kleur nr n tot de grijperlijn (15). In die stand wordt de horizontale beweging van het mes (8) gestopt. Zie fig. 2. Het mes (8) wordt nu iets naar omlaag bewogen om de speling tussen de mestand (9) en de tandkuil (3) weg te nemen. De poolgarenladers worden hierdoor goed op de tafel gedrukt : de trillingen van de poolgarenladers worden gedempt en de geselecteerde poolgarens worden precies op de selectielijn (15) vastgezet. Fig. 2. De poolgrijperbekken pikken de gepresenteerde garens die door de snij-inrichting afgesneden worden. Dit wordt niet voorgesteld op de tekening.
Vervolgens wordt het mes (8) verticaal naar omhoog bewogen over een afstand gelijk aan de kuildiepte. De terugstelbeweging wordt opnieuw ingezet en de cyclus kan herbeginnen.
Voor de werking zijn er geen terugstelveren nodig : de selctiebeweging en terugstelbeweging wordt positief door het mes uitgevoerd die inwerkt op de tandkuilen en uitspringende tanden. De kammen worden postief in niet selectiestand geduwd en gehouden. Geselecteerde laders worden aan het bewegend mes gekoppeld door een vertanding. Het bewegend mes oefent geen druk uit op de poolgarenladers tijdens de verschuiving. Deze inrichting is geschikt voor een hoge weefsnelheid.
<Desc/Clms Page number 15>
Het mes (8) kan ook uitgevoerd worden als een verenkam, waarvan de bladveereinden omgeplooid zijn in een spitse vorm (9). Indien een poolgarenlader zou vastlopen of overbelast zou raken, kan de overeenkomstige bladveer uit de tandkuitspringen, waardoor men beschadiging zal voorkomen.
Het is uiteraard ook mogelijk om de inrichting om te keren : het mes onderaan plaatsen en de elektro-magneten bovenaan. De kammen moeten dan wel met een veer in de stand boven gehouden worden om de kamruggen in de uitsparing tussen de bovenliggende platen te houden.
Ook is het mogelijk om bijvoorbeeld het mes uit te rusten met tandkuilen (en met een uitspringende tand voor de terugvoerbeweging), terwijl er één tand voorzien is aan elke scharnierbare arm van de poolgarenladers.