TARIFNAME RULMAN BILEZIKLERININ IÇ ÇAP DIKLIK ÖLÇME DÜZENEGI Teknik Alan Bulus, rulman bilezigi iç çap diklik ölçüm düzenegi ile ilgilidir. Önceki Teknik Rulman bileziginin, tomalama operasyonu sirasinda iç çap diklik parametresi, ölçme laboratuvarinda ölçülmektedir. Ölçüm sonucu uzun sürmektedir. Ölçme laboratuvarindan ölçüm sonucu çikana kadar imalat yapilamamaktadir. Ölçüm sonucu olmadan yapilan parçalarin uygun olmama, hatali olma riski vardir. Bu durum hurda bilezik olusmasina sebep olmaktadir. Rulman bilezigi iç çapina ait diklik parametresi torna tezgâhlan basinda ölçülemediginden zaman kaybi yasanmaktadir. B u nedenle rulman bileziklerinin iç çap dikliklerinin tezgâh basinda ölçülebilmesi için teknikte çesitli gelistirmeler yapilmistir. Teknigin bilinen durumunda yer alan CN2076669 sayili dokümanda bilezik iç çap dikligini ölçen bir cihazdan bahsedilmektedir. Sabit dayama ucu noktasi ve hareketli olan ölçüm ucu noktalari farkli düzlemde bulunmaktadir. Teknigin bilinen durumunda yer alan CN 104296618A sayili patent dokümanmda, rulmanin iç çap referans alinarak dis çaptan rulman boslugu ölçmek için kullanilan bir cihazdan bahsetmektedir. Teknigin bilinen durumunda yer alan CN 101852604A sayili patent dokümaninda, bir rulmanm dis çap referans alinarak dis çap dikligi ölçmek için kullanilan bir cihazdan bahsetmektedir. Teknikte var olan rulman bilezigi iç çapina ait diklik parametresi ölçümü teknikleri incelendiginde; ölçümlerde kullanilan sabit uç ve hareketli uçlann ayni düzlem üzerinde olmamasi ve rulman bileziginin farkli yüzeylerinden referans alinmasi nedeni ile istenilen hassasiyette ve dogrulukta diklik ölçümü yapilamadigi tespit edilmistir. Bu nedenle sabit uç ve hareketli uçlarin ayni düzlem üzerinde oldugu ve ölçüm yapilirken rulman bileziginin kendiiç yüzeyinden referans alindigi bir ölçme düzeneginin gelistirilmesine ihtiyaç dogulmustur. BuIUSun Amaçlari ve Kisa açiklamasi Bu bulusun amaci, rulman bilezigi tomalama operasyonu sirasinda iç çap diklik parametresini tezgâh basinda ölçmek için bir düzenegin gerçeklestirilmesidir. Bu bulusun baska bir amaci, sabit ve hareketli uçlarm ayni düzlem üzerinden ölçüm alabildigi ve rulman bileziginin kendi iç yüzeyinden referans alindigi bir düzenegin gerçeklestirilmesidir. Bulus konusu iç çap diklik ölçme düzenegi, bir ölçme plakasi, bir sabit dayama ucu ve bir hareketli dayama ucu içermektedir. Sabit ve hareketli dayama uçlari rulman bilezigine, bilezigin iç çapindan ayni düzlem üzerinde temas etmektedir, Sabit dayama ucu rulman iç yüzeyinde herhangi bir noktaya sabitlendikten sonra hareketli dayama ucu rulman iç yüzeyinde farkli bir noktaya temas ettirilmektedir. Sabit dayama ucunun temas ettigi nokta ile hareketli dayama ucunun temas ettigi nokta arasinda eger diklik farki varsa hareketli dayama ucu bu diklik farki kadar yatay eksende hareket etmektedir. B u hareket hareketli dayama ucunun bagli bulundugu yay sistemi ile ölçülerek komparatöre iletilmekte ve bu sayede iki nokta arasindaki diklik farki ölçülmüs olmaktadir. Bulusun Ayrintili Açiklamasi Bu bulusun amaçlarina ulasmak için gerçeklestirilen rulman bilezigi iç çap diklik ölçme düzenegi ekli sekillerde gösterilmistir. Bu sekiller; Sekil 1: Rulman bilezigi diklik ölçme düzeneginin perspektif görünüsüdür Sekil 2: Rulman bilezigi diklik ölçme düzeneginin önden kesit alinmis görünüsüdür Sekil 3: Rulman bilezigi diklik ölçüm sisteminin kismi detay görünüsüdür. Sekil 4: Rulman bilezigi diklik ölçüm noktalari arasi mesafenin sematik görünüsüdür Sekillerde yer alan parçalar tek tek numaralandirilmis olup, bu numaralarin karsiliklari asagida verilmistir. 1. Ölçme düzenegi 2. Ölçme plakasi 3. Kanal 4. Merkezleme dayama ucu . Sabitdayama ucu 6. Hareketli dayama ucu 7. Sabit dayama ucu baglanti aparati 8. Hareketli dayama ucu baglanti aparati 9. Yay sistemi . Temas mili 1 1. Komparatör 12. Tutucu 13. Rulman bilezigi B. Iç çap alt nokta C. Iç Çap üst nokta X. Yüzey arasindaki yatay mesafe Bulus konusu rulinan bilezigi iç çap diklik ölçme düzenegi (1), - Üzerine rulman bileziginin (13) yerlestirildigi, bir ölçme plakasi (2), - Ölçme plakasmm (2) bir kösesinden diger kösesine kadar uzanan bir hareket - Kanal (3) içerisinde hareket edebilen bir merkezleme dayama ucu (4), - Kanalm (3) içerisinden geçerek ölçme plakasinin (2) altindan üstüne dogru uzanan ve rulman bileziginin (13) iç yüzeyine temas eden bir sabit dayama - Kanalin (3) içerisinden geçerek ölçme plakasinin (2) altindan üstüne dogni uzanan ve rulman bileziginin (13) iç yüzeyine sabit dayama ucu (5) ile ayni düzlemdetemas eden bir hareketli dayama ucu (6), - Sabit dayama ucunun (5) bagli oldugu bir sabit dayama ucu baglanti aparati - Hareketli dayama ucunun (6) bagli oldugu bir hareketli dayama ucu baglanti - Hareketli dayama ucu baglanti aparatina (8) bagli bir yay Sistemi (9), - Yay sistemine (9) bagli olan bir temas mili (10), - Temas mili (10) bagli olan bir komparatör (1 l ), - Komparatörü (11) ölçme plakasina (2] sabitleyen bir tutucu (12), Içermektedir. Bulus konusu diklik Ölçüm düzenegi (l), dikdörtgen bir Ölçme plakasina (2) sahiptir. Ölçme plakasmm (2) ortasindan geçen boydan boya uzanan bir merkezleme dayama ucu hareket kanali (3) bulunmaktadir. Kanal (3) içerisinde hareket edebilen bir merkezleme dayama ucu (4) bulunmaktadir. Merkezleme dayama ucu (4) merkezleme dayama ucu hareket kanali (3) içerisinde hareket ettirilerek rulman bilezigi (13) iç çapina temas ederek sabitlenir. Böylece rulman bilezigi (13) merkezlenmis olur. (Sekil 1 ve Sekil 2) Ölçme plakasinin (2) alt yüzeyinde bir sabit dayama ucu baglanti aparati (7) bulunmaktadir. Sabit dayama ucu baglanti aparati (7) ölçme plakasinin (2) üst yüzeyine dogru uzanan bir sabit dayama ucuna (5) sahiptir. Sabit dayama ucu (5), sabit dayama ucu baglanti aparati (7) yardimi ile rulman bileziginin (13) iç çap alt noktasindan (B) temas edecek sekilde yukari asagi yönlü hareket ile konumlandirilir. (Sekil 2 ve Sekil 3) Sabit dayama ucu baglanti aparati (7) yaninda bir hareketli dayama ucu baglanti aparati (8) bulunur. Hareketli dayama ucu baglanti aparati (8) ölçme plakasinin (2) üst yüzeyine dogru uzanan bir hareketli dayama ucuna (6) sahiptir. Hareketli dayama ucu (6) sabit dayama ucunun (5) üstünde yer almaktadir. Hareketli dayama ucu (6) hareketli dayama ucu baglanti aparati (8) yardimi ile rulman bileziginin (13) iç çap üst noktasindan (C) temas edecek sekilde yukari asagi yönlü hareket ile konumlandirilir. (Sekil 2 ve Sekil 3) Sabit dayama ucunun (5) temas ettigi iç çap alt noktasi (B) ile hareketli dayama ucunun (6) temas ettigi iç çap üst noktasi (C) arasinda eger diklik farki varsa (örnegin X kadar) hareketli dayama ucu (6) bu diklik yüzey arasindaki yatay mesafe (X ) farki kadar yatay eksende hareket etmektedir. (Sekil 4) Sabit dayama ucu baglanti aparatinin (7) ve hareketli dayama ucu baglanti aparatinin (8) altinda bir yay sistemi (9) bulunmaktadir. Hareketli dayama ucunun (6) iç çap alt noktasi (B) ile iç çap üst noktasi (C) yüzey arasindaki yatay mesafe (X) kadarki hareketi yay sistemini (9) hareket ettirir. Yay sistemi (9) bu hareketi temas miline (10) aktarrnaktadir. Temas mili de (10) bu hareketi komparatör tutucu (12) ile sabitlenmis komparatöre (11] aktarmaktadir. Böylelikle komparatörde (l 1) diklik ölçümü tamamlanmaktadir. TR TR TR TR TR