Przedmiotem wynalazku jest mechanizm do za¬ kleszczania nitki watku w maszynie tkackiej o fa¬ lowanym przesmyku, który to mechanizm jest umieszczony na wejsciowym koncu przesmyku i w szczególnosci sluzy do zakleszczania nitki watku za kazdym czólenkiem tkackim, do poda¬ wania tej czesci nitki watku na krawedz dobicia tkaniny, oraz do trzymania tej samej nitki az do chwili jej wrobienia w tkanine.Znany mechanizm do zakleszczania nitki watku omawianego rodzaju na maszynie tkackiej o falo¬ wanym przesmyku z obrotowa plocha, sklada sie z dwóch przeciwbieznych i stykajacych sie wzdluz transportowej biezni przenosników tasmowych, która to bieznia transportowa skierowana jest przeciwko czolowej powierzchni obrotowej plochy po wejsciowej stronie.Nitka watku, wystajaca z tkackich czólenek zo¬ staje natychmiast po napelnieniu czólenek podana na bieznie transportowa pomiedzy przenosniki tas¬ mowe i dostarczona do krawedzi dobicia tkaniny.Ten znany mechanizm zakleszczajacy nitke watku ma obok nadmiernych rozmiarów te jeszcze wa¬ de, ze miedzy urzadzeniem do napelniania czó¬ lenek, urzadzeniem do obcinania watku, napedem przenosników tasmowych i transportem czólenek konieczna jest dokladna synchronizacja.Ponadto przy takim mechanizmie do zaklesz¬ czania nitki watku niezbedne jest, aby nitka wat¬ ku, wystajaca z tylnej czesci czólenka tkackiego so byla przy podawaniu pomiedzy przenosniki tas¬ mowe w stanie sztywnego naprezenia i by wysta¬ wala o stosunkowo duza dlugosc z tkackiego czó¬ lenka. Zatem tego rodzaju mechanizm zakleszcza¬ jacy nitke watku nadaje sie wiec tylko do bar¬ dzo specjalnych urzadzen do napelniania i do do¬ prowadzania czólenek, natomiast nie nadaje sie na przyklad w przypadkach, gdy nitka watku nie moze byc podana do mechanizmu zakleszczajacego w odpowiednio sztywnym naprezeniu i o wyma¬ ganej dlugosci.Warunek, aby nitka watku podawana byla do mechanizmu zakleszczajacego w odpowiedniej, sto¬ sunkowo znacznej dlugosci wymaga ponadto za¬ stosowania dodatkowych nozyczek do obcinania stosunkowo dlugich fredzli nitek watku, wysta¬ jacych z krawedzi tkaniny po stronie wejscia.Znany jest inny mechanizm do zakleszczania ni¬ tek watku wspomnianego na wstepie rodzaju na maszynie tkackiej o falowanym przesmyku z obro¬ towa plocha, skladajacy sie z tarczy wprowadza¬ jacej, umieszczonej na wale napedowym obroto¬ wej plochy i zaopatrzonej w zabierakowe zeby do nitki watku, jak równiez z dwóch plytek, umiesz¬ czonych miedzy tarcza wprowadzajaca a sasiednia czolowa strona obrotowej plochy, zamocowanych tam trwale i równolegle do tarczy wprowadzaja¬ cej.Doprowadzenie nitki watku do krawedzi dobicia tkaniny w tym mechanizmie do zakleszczania nitki3 99 862 4 jest dokonywane przez zabierakowe zeby tarczy wprowadzajacej i przez zakleszczanie miedzy tarcza wprowadzajaca a jedna z wymienionych plyt. Tego rodzaju mechanizm do zakleszczania nitki watku nie jest dostatecznie niezawodny w pracy, gdyz wzajemny odstep miedzy czolowa powierzchnia obrotowej plochy i obiema równo¬ legle do tarczy wprowadzajacej umieszczonymi plytami, wzglednie miedzy obiema plytami wy¬ nosi okolo 0,5 mm do maksimum 1 mm i istnieje niebezpieczenstwo, ze w tych waskich przestrze¬ niach zebrac sie moze brud i kurz, uniemozliwia¬ jacy dokladne uchwycenie i prowadzenie nitki watku. Dalsza wada tego znanego mechanizmu do zakleszczania nitki watku polega na tym, ze jego umieszczenie wymaga stosunkowo kosztownych ma¬ nipulacji przy obrotowej plosze.Mechanizm do zakleszczania nitki watku, zbu¬ dowany zgodnie z wynalazkiem nie wykazuje przy¬ toczonych wad.Zgodnie z wynalazkiem mechanizm do zaklesz¬ czania nitki watku jest utworzony' przez szczyp- cowy chwytak nici, przesuwnym ruchem posu¬ wisto-zwrotnym wzdluz prostej, lezacej w srodko¬ wej plaszczyznie nici osnowy.Szczypcowy chwytak nici jest konstrukcyjnie prosty, niezawodny w pracy i wymagajacy malo miejsca. Bez wielkich nakladów mozna gó równiez zainstalowac na kazdej maszynie tkackiej o fa¬ lowanym przesmyku i chwyta on kazda nitke watku jesli tylko zostanie mu ona podana w sta¬ nie wyciagnietym. Przez dodatkowe umieszczenie na wprost wymagajacej chwycenia nitki watku wlasciwie ustawionej dyszy ssawnej, szczypcowy chwytak nici moze byc stosowany nawet wówczas, gdy wymagajaca chwycenia nitka watku nie jest podawana do chwytaka nici w stanie wyciagnie¬ tym. Tak wiec chwytak nici zbudowany wedlug wynalazku jest uniwersalny i niezalezny od wy¬ branego sposobu napelniania i doprowadzania czó¬ lenek. Przedmiot wynalazku zostanie szczególowiej opisany w oparciu o rysunek, na którym fig. 1 'przedstawia obrotowa ploche maszyny tkackiej z falowanym przesmykiem, w przekroju poprzecz¬ nym, fig. 2 schemat zasady dzialania obrotowej plochy, zas fig. 3 przedstawia maszyne tkacka z fa¬ lowanym przesmykiem, wyposazona w mechanizm do zakleszczania nitki watku, w widoku czolowym, perspektywicznym.Jak uwidoczniono na fig. 1 obrotowa plocha 1 obracajaca sie w czasie pracy w kierunku ozna¬ czonym strzalka A, sklada sie z walu napedowe¬ go 2 i z osadzonych na nim tarcz 3 wzajemnie od siebie odleglych. Kazda tarcza 3 plochy 1 ma na swym obwodzie wystep 4 do przenoszenia czólen¬ ka, który to wystep ma skosny bok 5 do posuwu tkackiego czólenka 6, szczeline 7 do przenoszenia nitki z przylegajacym do tej szczeliny bokiem 17, przenoszacym nitka do spalszczajacego sie dopro¬ wadzenia nitki watku 8 od jej czólenka 6 do kra¬ wedzi dobicia 9 tkaniny, wystep zderzakowy 10 do zatrzymywania nitki watku 8 oraz podpore 16 o stalym promieniu, podpierajaca czólenko i roz¬ ciagajaca sie w kierunku odwrotnym niz kierunek obrotu A od konca wystepu 10 zderzakowego az do skosnego boku. / Wszystkie tarcze plochy sa umieszczone wzdluz walu napedowego 2 w taki sposób, ze jedna . w stosunku do drugiej jest przesunieta o iden¬ tyczny kat. W ten sposób poszczególne czesci ob¬ wodu tarcz 3 plochy wykonuja podczas ich ruchu w kierunku oznaczonym przez- strzalke A, jedno- zwojowy ruch srubowy, przenoszacy sie z jednej strony maszyny tkackiej na jej drugi koniec.Nici osnowy 12, z których zawsze dwie umiesz¬ czone sa miedzy dwiema sasiednimi tarczami 3 sa prowadzone od krawedzi dobicia 3 tkaniny do strun 14 przez plytki 13, sluzace do rozdzielania nici osnowy W kierunku szerokosci maszyny tka¬ ckiej. Struny wytwarzaja z tych nici przesmyk.Kazde tkackie czólenko 6 porusza sie wewnatrz przesmyku, utworzonego przez nici osnowy 12 i wprowadza w ten sposób do przesmyku nitke watku 8. Kierunek poruszania sie tkackich czóle¬ nek przy wprowadzaniu watku przebiega prosto¬ padle do plaszczyzny rysunku, a wiec dla patrza¬ cego — od przodu do tylu. Tkackie czólenka 6 maja wydluzona, plaska postac i maja skosna tylna czesc sluzaca do napedu. Tkackie czólenka 6 przy¬ legaja swa wzdluzna krawedzia, zwrócona w kie¬ runku krawedzi dobicia 9 tkaniny do cylindrycz¬ nego plaszcza obrotowej plochy 1, utworzonego przez podpory 16 czólenek tarcz 3 plochy, sa wiec przez obrotowa ploche podpierane. Ponadto tkac¬ kie czólenka 6 sa po stronie odwróconej od kra¬ wedzi dobicia tkaniny prowadzone w odpowiednim kanale prowadzacym 15 plytek 13, który to kanal obejmuje czólenka 6 ksztaltem litery U.Podczas pracy tkackiej maszyny obrotowa plocha 1 obraca sie w kierunku wskazanym przez strzalke A, wskutek czego wystepy 4 do przenoszenia czóle¬ nek, szczeliny 7 do przenoszenia nitek, boki 17 do posuwu nitki, wystepy zderzakowe 10 oraz pod- 40 pory 16 czólenek, stanowiace czesci skladowe po¬ szczególnych tarcz plochy 3, wykonuja jako ca¬ losc srubowy ruch, postepujacy w jednym kie¬ runku. Podczas tego obrotowego ruchu obrotowej plochy 1 nachodza skosne boki 5 wystepów 4 do 45 przenoszenia czólenek na skosna tylna czesc tka¬ ckich czólenek 6, dociskaja te czesc i w ten sposób przesuwaja czólenko przez szerokosc tkackiej ma- .szyny synchronicznie do srubowego ruchu wyste- • pów przenoszacych 4. Niepokazane na rysunku so urzadzenia tak steruja ruchami strun 14, ze kazde czólenko 6 podczas jego ruchu, wprowadzajacego watku wchodzi w otwarty przesymk, i ze po kaz¬ dym przejsciu czólenka nastepuje zmiana prze¬ smyku. 55 Nitka watku 8. wychodzaca z czólenka 6 dostaje sie do szczeliny 7 przenoszacej nitke i zostaje prze¬ niesiona wzdluz srodkowej plaszczyzny M nici os¬ nowy 12 az do punktu B lezacego przed krawedzia dobicia 9 tkaniny. Nastepnie nitka watku 8 prze- 60 sunieta zostaje dalej do krawedzi dobicia 9 tkani¬ ny, przechodzac podczas tej operacji od szczeliny 7 przenoszacej nitke az do zderzakowego wystepu wzdluz wznoszacego sie boku 17 tarcz 3 plochy i pod splaszczonym katem doprowadzenia i wresz- 65 cie zostaje przez zderzakowy wystep 10 dobita.5 Wystep zderzakowy 10 wykazuje w stosunku do szczeliny 7 przenoszacej nitke odstep katowy wy¬ noszacy okolo jednej czwartej obwodu lub inaczej mówiac od 70° do 110°. Przy pomocy tego przesu¬ niecia wystepu zderzakowego 10 w stosunku do szczeliny 7 przenoszacej nitke oraz przy pomocy posuwajacego nitke boku 20 uzyskuje sie, ze nitka watku 8 zostaje do krawedzi dobicia tkaniny do¬ prowadzona pod mozliwie plaskim katem zasila¬ nia.Na fig. 2 pokazano schematycznie widok z góry na tkackie czólenko 6 w zasiegu krajki 18 tkaniny 11 po stronie wejscia. Tkackie czólenko 6 przed¬ stawiono w dwóch polozeniach, odleglych od sie¬ bie o jedna dlugosc L czólenka z tym, ze w jednym polozeniu narysowano czólenko linia ciagla, a w drugim — przerywana. Dla lepszej przejrzystosci przedstawiono tylko tkackie czólenko 6, z wy¬ ciagnieta z niego nitka watku 8 oraz czesc tka¬ niny 11. Czólenko, narysowane linia ciagla przed¬ stawia takie polozenia czólenka, w którym calko¬ wicie weszlo ono w przesmyk, mijajac krajke 18 tkaniny. Kierunek ruchu czólenka przy wprowa¬ dzaniu watku oznaczono strzalka C. Jak widac z rysunku z przedniej i z tylnej czesci czólenka wystaje krótki kawalek nitki watku, z przedniej czesci jest to tak zwana koncówka 19, a z tylu tak zwany roboczy koniec 20 nitki watku. Czólenko 6, narysowane linia przerywana pokazuje takie po¬ lozenie czólenka, w którym roboczy koniec 20 wy¬ stajacej z danego czólenka nitki watku znajduje sie wlasnie w fazie dobijania do krawedzi 9 tka¬ niny w obrebie krajki 18 tkaniny.Podczas gdy tkackie czólenko 6 przechodzi od swego polozenia, oznaczonego linia ciagla do po¬ lozenia oznaczonego linia przerywana, roboczy koniec 20 nitki watku 8 jest prostopadle do kierunku ruchu czólenka C, wzdluz prostej D, do¬ prowadzony do krawedzi dobicia 9 tkaniny. Tka¬ ckie czólenko 6 musi dostarczyc podczas tego nitke watku o dlugosci Li. Jak to wyraznie widac z ry¬ sunku, dlugosc nitki watku Lt odciagnieta z czó¬ lenka 6 w jego polozeniu, narysowanym linia prze¬ rywana, a wiec dlugosc watku od krajki 18 tka¬ niny do czólenka 6 w polozeniu, narysowanym linia przerywana, jest wieksza niz dlugosc drogi czólenka L od krajki 18 tkaniny do wymienionego polozenia czólenka. Oznacza to, ze roboczy koniec podczas jego transportu od czólenka w polo¬ zeniu, narysowanym ciagla linia, wzdluz prostej D, do krawedzi dobicia 9 tkaniny, i az do zderzenia z nia, musi byc dodatkowymi srodkami trzymany i przymusowo prowadzony. Gdyby roboczy koniec podczas tego okresu nie byl trzymany przez do¬ datkowe srodki, a tylko przez obrotowa ploche 1 (fig. 1), wówczas w polozeniu czólenka, wykreslo¬ nym linia przerywana, nitka watku 8 zostalaby sciagnieta z czólenka 6 tylko o dlugosc równa dlu¬ gosci drogi L czólenka i roboczy koniec 20 zostal¬ by wciagniety do wnetrza tkaniny o róznice dlu¬ gosci Lx — L od krajki tkaniny.Dodatkowe srodki do zakleszczania roboczego konca 20 nitki watku 8 zostana opisane na pod¬ stawie fig. 3. 1862 6 / W urzadzeniu, przedstawionym na fig. 3 tkackie czólenka 6, dostarczone przez niepokazane urza¬ dzenie napelniajace czólenka do sitrony zasilania maszyny tkackiej, sa wzajemnie ze soba polaczone nitka watku. Dopiero po wsunieciu tkackiego czó¬ lenka do prowadnicy, utworzonej przez plytki 13, nitka watku prowadzaca od tylnej strony wsunie¬ tego czólenka do przedniej strony kolejnego na¬ stepnego czólenka zostaje przecieta przez nozyczki io 21 zmontowane w odstepie od czolowej strony obrotowej plochy 1. Powstaje wówczas, jak juz wspomniano, przy wsunietym czólenku roboczy ko¬ niec 20, a w nastepnym kolejnym czólenku kon¬ cówka 19 nitki watku 8. Ta ostatnia musi byc dla unikniecia ewentualnego wrobienia mozliwie krót¬ ka.Pomiedzy czolowa powierzchnia obrotowej plo¬ chy 1, po stronie wprowadzenia oraz nozyczkami 21, umieszczony jest szczypcowy chwytak 23 nici, przesuwny ruchem posuwisto-zwrotnym wzdluz prostej D lezacej w srodkowej plaszczyznie M (fig. 1) nici osnowy 12 i równolegle do nici osnowy.Odstep miedzy czolowa powierzchnia obrotowej plochy 1 a chwytakiem 23 nici, wzglednie miedzy chwytakiem 23 nici nozyczkami 21, przedstawiono na rysunku dla lepszej przejrzystosci z przesadnym powiekszeniem. W rzeczywistosci odstepy te wy¬ nosza tylko kilka milimetrów. Stosownie do tego równiez dlugosc nitki watku, siegajacego od czo- lowej powierzchni obrotowej plochy 1 do chwy¬ taka 23 nici jest znacznie mniejsza niz przed¬ stawiono na rysunku i wynosi równiez tylko kilka milimetrów.Chwytak 23 nici sklada sie w zasadzie z wydlu- zonej czesci prowadzacej 24 w ksztalcie litery L oraz z ramienia, zaciskowego 25, równiez wydlu¬ zonego, majacego równiez ksztalt litery L i ulo- zyskowanego przechylnie w tej czesci prowadzacej.Ramie zaciskowe 25 jest na koncu swego krót- 40 kiego ramienia zagiete wokól wolnego konca krót¬ kiego ramienia czesci prowadzacej 24. Ten zagiety koniec zaciskowego ramienia 25 i wolny koniec krótkiego ramienia czesci prowadzacej 24 tworza wlasciwa czesc zaciskowa 29 chwytaka 23 nici. 45 Posuwisto-zwrotny ruch chwytaka 23 nici stero¬ wany jest przez niepokazana krzywke. Dlugie ra¬ mie czesci prowadzacej 24 jest zaopatrzone w prze¬ lotowy rowek wzdluzny, siegajacy az niemal do jego powierzchni czolowych, w którym to rowku so prowadzone jest, wykonane ze stosunkowo cienkiej blachy i ulozyskowane na osi 26 w obrebie wol¬ nego konca czesci prowadzacej 24, dlugie ramie ramienia zaciskowego 25. Dlugie ramie ramienia zaciskowego 25 wystaje swym wolnym koncem 55 z czesci prowadzacej 24.Na wolnym koncu dlugiego ramienia czesci pro¬ wadzacej 24 umieszczone jest katowe ramie 27, do którego zamocowana jest sprezyna pociagowa 28, umocowana do wolnego konca dlugiego ra- 60 mienia zaciskowego ramienia 25. Pod dzialaniem tej sprezyny 28 nastepuje zacisniecie zaciskowej czesci 29 chwytaka 23 nici.Do otwierania i zamykania czesci zaciskowej 29 sluzy dwuramienna dzwignia sterujaca 31, stero- 65 wana przez krzywke 30. Dzwignia sterujaca 31,7 99 862 8 oraz krzywka 30 sa z chwytakiem 23 nici trwale zwiazane i wykonuja w ten sposób równiez po¬ suwisto-zwrotny ruch chwytaka nici. Dzwignia sterujaca 31 jest w swej srodkowej czesci ulo- zyskowana na osi 32, nieruchomej wzgledem chwy¬ taka nici, która to os jest równolegla do kierunku C ruchu czólenka.Pierwsze ramie 33 dzwigni 31 jest ustawione prostopadle do powierzchni krzywki 30 i ma na swym wolnym koncu krazek biezny 34 poruszajac^ sie na obwodzie krzywki. Drugie ramie 35 dzwigni jest umieszczone prostopadle do pierwszego ra¬ mienia 33 dzwigni i prostopadle do osi 32, i zao¬ patrzone jest na swym wolnym koncu w os 36 równolegla do osi 32 dzwigni sterujacej 31. Na wolnym koncu osi .36 znajduje sie krazek steru¬ jacy 22 przylegajacy do wzdluznej krawedzi ra¬ mienia zaciskowego 25, odwróconej od katowego ramienia 27, i to przylegajacy w taki sposób, ze os 26 ramienia zaciskowego 25 lezy miedzy punkta¬ mi przylozenia pociagowej sprezyny 28 i steruja¬ cego krazka 22.Krazek sterujacy 22 przeciwdziala w ten sposób sile sprezyny pociagowej 28 i sterowany przez krzywke 30 powoduje otwieranie i zamykanie za¬ ciskowej czesci 29.Ruch posuwisto-zwrotny chwytaka 23 nici •wzdluz prostej D, przesuw roboczego konca 20 w plaszczyznie M (fig. 1) przez szczeline 7 prze¬ noszaca nitke, tnacy ruch nozyczek 21 oraz obro¬ towy ruch krzywki 30, sa tak ze soba zsynchroni¬ zowane, ze od wsuniecia czólenka 6 do prowadza¬ cego kanalu 15 ponizsze czynnosci przebiegaja w nastepujacej kolejnosci. Krótko przed obcieciem nitki watku 8, miedzy czólenkiem wsunietym w kanal 15 i kolejnym nastepnym czólenkiem 6, przez nozyczki 21, czesc zaciskowa 29 chwytaka ni¬ tek chwyta nitke watku i zaciska ja mocno.Natychmiast po obcieciu nitki watku 8 chwytak 23 nici zaczyna swój ruch posuwisto-zwrotny wzdluz prostej D i przenosi zacisniety koniec ro¬ boczy 20 nitki watku w kierunku ku krawedzi do¬ bicia 9 tkaniny. Roboczy koniec 20 osiaga krawedz dobicia 9 tkaniny synchronicznie z nastepna czescia nitki watku, przenoszona przez szczeline 7 sasiedniej tarczy 3 obrotowej plochy 1. Po dobiciu nitki watku 8 w obrebie krajki 18 tkaniny czesc zaciskowa 29 chwytaka 23 nici zostaje otwarta przez krazek sterujacy 22, dzwignie sterujaca 31, krazek biezny 34 i krzywke 30. Chwytak nici cofa sie wzdluz prostej D z otwarta czescia zaciskowa 29, celem chwycenia nitki watku 8 miedzy nastep¬ nym kolejnym i po-nastepnym czólenkiem 6.Aby nitka watku 8- mogla byc mocno uchwyco¬ na przez chwytak 23 nici, konieczne jest aby ma¬ jaca byc chwycona czesc nitki watku zostala po¬ dana chwytakowi nici w postaci nieco wyciagnietej.W przykladzie wykonania, przedstawionym na fig. 3 uzyskuje sie to w ten sposób, ze po napel¬ nieniu czólenka 6 nitka watku nie zostaje natych¬ miast obcieta, lecz jest prowadzona az do naste¬ pnego czólenka. Powstajacy w ten sposób laczacy odcinek nitki watku miedzy dwoma kolejnymi czólenkami 6, obciety dopiero po jego chwyceniu przez chwytak 23 nici, moze byc wygodnie i pewnie zabrany przez chwytak 23 nici.Opisany chwytak nici moze jednak byc równiez stosowany w polaczeniu z takimi urzadzeniami do napelniania czólenek, w których nitka watku zo¬ staje obcieta bezposrednio po napelnieniu czólenka.W takim przypadku nozyczki 21 w ukladzie, przedstawionym na fig. 3 musza byc zastapione przez skierowana na roboczy koniec 20 nitki watku 8 ssawke, której uruchomienie wystarczajaco na¬ preza roboczy koniec 20, aby mógl on byó uchwy¬ cony przez chwytak 23 nici.Aczkolwiek zgodny z wynalazkiem chwytak nici przedstawiony na rysunku zostal zastosowany w maszynie tkackiej z falujacym przesmykiem, wyposazonej w obrotowa ploche, zakres jego za¬ stosowania nie jest w zadnym stopniu ograniczony do maszyn tkackich z falujacym przesmykiem, na¬ lezacych do tego wylacznie rodzaju. Wrecz prze¬ ciwnie, chwytak nici moze byc niezaleznie od ro¬ dzaju urzadzenia dobijajacego watku stosowany we wszystkich maszynach tkackich z falujacym przesmykiem. PL