PL98229B3 - Sposob wytwarzania dwuestru kwasu sukcynylobursztynowego - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia dwuestru kwasu sukcynylobursztynowego z Y-chlorowcoacetylooctanu etylu w srodowisku wod¬ nym za pomoca dzialania mocnymi zasadami.Z patentu glównego nr 91 814 wiadomo, ze dwu- ester kwasu sukcynylobursztynowego mozna wy¬ twarzac z Y-Chlorowcoacetylooctanu etylu w sro¬ dowisku wodnym za pomoca dzialania mocnymi za¬ sadami w ten sposób, ze przemiane Y-chl°rowc°- acetylooctanu etylu przeprowadza sie w buforo¬ wym wodnym roztworze soli nieorganicznych o pH od 8 do 10.Stwierdzono, ze ilosc wody niezbednej do prze¬ prowadzenia reakcji mozna zmniejszyc do jednej szóstej jej objetosci, przy równoczesnym znacz¬ nym skróceniu czasu reakcji i bez zmniejszenia wy¬ dajnosci procesu.Wedlug wynalazku cel ten mozna osiagnac w ten sposób, ze przemiane Y-chlorowcoacetylooctanu ety¬ lu przeprowadza sie przy pH od 8 do 10 w wod¬ nym roztworze buforu skladajacego sie z Na2C03 i NaHCO-j w stosunku 0,5—1,5 mola Na2C03 do ¦1,5—0,5 mola NaHC03 w temperaturze —10 do -(-10oC wedlug patentu nr 91814, przeprowadza sie w obecnosci co najmniej jednego srodka dyspergu¬ jacego, przy czym podczas przebiegu reakcji utrzy¬ muje sie stala wartosc pH za pomoca dodawania zasady.Odmiane sposobu wytwarzania dwuestru kwasu sukcynylobursztynowego przez reakcje wymiany Y-chlorowcoacetylooctanu etylu przeprowadza sie przy pH 8—10, w wodnym roztworze buforu skla¬ dajacego sie z NaHC03 i NaOH w stosunku 1 mol NaHC03 do 0,2—0,8 mola NaOH, w temperaturze —10 do +10°C wedlug patentu nr 91814, przepro¬ wadza sie w obecnosci co riajmniej jednego srodka dyspergujacego.Inna odmiane sposobu wytwarzania dwuestru kwasu sukcynylobursztynowego przez reakcje wy¬ miany Y"cnl°rowcooctanu etylu przeprowadza sie przy pH 8—10, w wodnym roztworze buforu skla¬ dajacego sie z boraksu i NaOH w stosunku 1 mol boraksu do 0,08—1,5 mola NaOH, w temperaturze —10 do +10°C wedlug patentu nr 91814, w obec¬ nosci co najmniej jednego srodka dyspergujacego.Srodek dyspergujacy stosuje sie celowo w ilos¬ ciach od 0,01 do 10%, korzystnie od 0,2 do 2%, w stosunku do ilosci uzytego Y_cnlorowcoacetylo- octanu etylu. Mozna stosowac oddzielnie srodki dyspergujace typu anionowego, kationowego, lub niejonowego albo ich rozmaite mieszanki. Przykla¬ dem odpowiednich srodków dyspergujacych sa: polihydroksyetylocelulozy, siarczany alkoholi ali¬ fatycznych, sulfoniany alkilowe, sulfoniany alki- loarylowe, polimery alkenotlenków, mydla, poligli- kolowe etery lub estry alkoholi alifatycznych, kwa¬ sy tluszczowe, amidy kwasów tluszczowych, alkilo- amidy kwasów tluszczowych, alkilofenole lub siarczany tych zwiazków oraz czwartorzedowe zwiazki amoniowe lub fosfoniowe.Dzialanie srodków dyspergujacych polega na tym, 98 22998 229 ze wspólreagujacc ze soba organiczne skladniki zo¬ staja dokladnie rozprowadzone w reagujacej mie¬ szance i nie osadzaja sie na sciankach naczyn re¬ akcyjnych, jak równiez nie tworza mieszanin o konsystencji papki, które sie nie nadaja do mie¬ szania. Zastosowanie srodka dyspergujacego po¬ zwala nastepnie na zwiekszenie wydajnosci proce¬ su Podczas przebiegu reakcji nalezy utrzymywac pH srodowiska reakcji od 8 do 10, korzystnie 9,5.Wedlug wynalazku y-chlorowcoacetylooctan ety¬ lu przeprowadza sie w stan dyspersji w buforowym wodnym roztworze soli nieorganicznych, przy pH od 8 do 10, korzystnie 9,5, przy czym zawartosc za¬ sady zuzywanej podczas przebiegu reakcji na sku¬ tek tworzenia sie kwasów uzupelnia sie za pomoca dodawania zasady do srodowiska reakcji. Celowo mierzy sie wartosc pH srodowiska reakcji podczas przebiegu procesu i stosownie do zmiany wartosci pH podaje sie zasade w sposób ciagly lub w krót¬ kich odstepach czasu, w zwiazku z czym utrzymuje sie stala wartosc pH srodowiska reakcji w za¬ kresie sposobu stanowiacego rozwiazanie wedlug wynalazku.Jako y-chlorowcoacetylooctan etylu stosuje sie przewaznie y-chloroacetylooctan etylowy, nic jed¬ nak nie stoi na przeszkodzie zastosowania w spo¬ sobie wedlug wynalazku równiez y-bromoacetylo- ostanu etylowego. Skladowa alkoholowa e:tru sta¬ nowiacego substrat reakcji zalezy od otrzymywa¬ nia dwuesteru kwasu sukcynylobursztynowego.Przewaznie wytwarza sie nizsze reszty alkilowe zawierajace od J do 4 atomów wegla, korzystnie estry alkoholu metylowego i etylowego. Tempera¬ tura reakcji wynosi od —10 do -fI0°C, korzystnie od —2 do 0°C.Po zakonczeniu reakcji otrzymany dwuester kwasu sukcynylobursztynowego mozna oddzielic za pomoca odsaczenia lub odwirowania. Uzyskany produkt jest koloru bialego do lekko zóltego i wy¬ kazuje czystosc wynoszaca ponad 99%.Dwuestry kwasu sukcynylobursztynowego znaj¬ duja zastosowanie do wytwarzania polimerów oraz barwników chinakrydonowych.Sposób wedlug wynalazku wyjasniaja blizej przy¬ klady.P r z y k l a d , I. 15,35 g weglanu sodowego, 3,1 g wodoroweglanu sodowego i 0,300 g N-atrasolu 250 MXR (polihydroksyetyloceluloza) rozpuszczono w 130 ml destylowanej wody, po czym w tempera¬ turze —2°C, ciagle mieszajac, zadano35,7346g prze¬ destylowanego y-chloroacetylooctanu etylowego o zawartosci 97,79%, co odpowiada 34,9449 g 100% produktu. Po uplywie 1 godziny dodano 5 ml 7,2n lugu sodowego, a nastepnie powtórzono te czynnosc po uplywie 2, 3 i 4 godzin. Po 22 godzinach od¬ saczono nierozpuszczony produkt, przemyto go 150 ml wody i 80 ml metanolu i po wysuszeniu otrzy¬ mano 21,2950 g dwuestru kwasu sukcynyloburszty- nowego o temperaturze topnienia od 126,2 do 126,3°C, co odpowiada 78,3% wydajnosci.Przyklad II. 6,9 g wodoroweglanu sodowego, 11,5 g weglanu sodowego i 0,35 g Fenopanu CO 436 (sól amonowa siarczanu alkilofenolu, zawierajacego grupe oksyetylowa) rozpuszczono w 120 ml wody i ochlodzono do —2°C, po czym, ciagle mieszajac, zadano 35,9846 g y-chloroacetylooctanu etylowego o zawartosci 99,02%, co odpowiada 35,6320 g 100% produktu. Nastepnie za pomoca automatycznie pra¬ cujacego pH-metru wyposazonego w, dozownik utrzymano stala wartosc pH wynoszaca 9,5 za po¬ moca dodania do srodowiska reakcji lacznie 28,8 ml 7,2n lugu sodowego. Po uplywie 22 godzin przepro¬ wadzono czynnosci wykanczajace podobnie jak w przykladzie I. Otrzymano 21,6637 g dwuetylowego io estru kwasu sukcynylobursztynowego, co oznacza 77,22%-wydajnosci procesu.To samo doswiadczenie pozwolilo na uzyskanie nastepujacych wydajnosci: przy zastosowaniu jako substratu reakcji Natrasolu 250 MXR (polihydro- ksyetyloceluloza) — 77,06%, przy zastosowaniu Tensofolu AG (siarczan alkoholu alifatycznego) — 73,04%, a w przypadku gdy jako substrat reakcji uzyto Pluronic F 68 (kopolimer tlenków etyleno propylenowych) — 73,54%. Bez zastosowania srod- ka dyspergujacego doswiadczenie to nie daje sie przeprowadzic ze wzgledu na odlogi gromadzace sie na elektrodzie i zwiazane z tym zle pomiary pil srodowiska reakcji.Przyklad III. W podobny sposób jak w przykla- dzie II przeprowadzono reakcje 13,8 g wodorowe¬ glanu sodowego, 16,8 g weglanu sodowego oraz 9,0 g Fenoponu CO 433 (sól sodowa siarczanu alki¬ lofenolu, zawierajacego grupe oksyetylowa) z 144,04 g y-chloroacetylooctanu etylowego (97,87%, 3« co odpowiada 140,97 g 100% produktu), jednak w temperaturze +10°C i przy pH 9,75. Reakcje moz¬ na bylo przerwac po uplywie 7 godzin. Wydzielono 88,52 g dwuetylowego estru kwasu sukcynylobur¬ sztynowego o temperaturze topnienia w granicach 126,6—126,8°C, co oznacza wydajnosc procesu wy¬ noszacego 80,7%.Przyklad IV. 13,8 g wodoroweglanu sodowe¬ go, 16,8 g weglanu sodowego i 1,2 g Fenoponu CO 433 (sól sodowa siarczanu alkilofenolu, zawieraja- 40 cego grupe oksyetylowa) w 250 ml wody poddano podobnie jak w przykladzie II reakcji z 72,62 g y-chloroacetylooctanu etylowego o zawartosci 87,87%, co odpowiada 63,53 g 100% produktu. Po 8 godzinach przebiegu reakcji w temperaturze 45 —2°C i przy pH 9,5 przerwano dodawanie lugu so¬ dowego i podniesiono temperature powoli do 28°C.Po uplywie lacznie 22 godzin czasu przebiegu reak¬ cji postapiono jak w poprzednich przykladach.Otrzymano 37,82 g dwuetylowego estru kwasu suk- 50 cynylobursztynowego z wydajnoscia wynoszaca 70,5%.Przyklad V. Doswiadczenie opisane w przy¬ klad ie II powtórzono przy zastosowaniu 13,8 g wodoroweglanu sodowego, 16,8 g weglanu sodowe- 55 go i 1,7 g wodorotlenku trójmetylobenzyloamonio- wego w postaci 40%-owego roztworu w metanolu.Po przeprowadzeniu reakcji z 72,45 g y-chloroace¬ tylooctanu etylowego (96,10%, co odpowiada 96,62 g 100%-owego produktu) uzyskano 45,00 g dwuetylo- 60 wego estru kwasu sukcynylobursztynowego z wy¬ dajnoscia wynoszaca 83,0%.Podobna wydajnosc procesu uzyskano przy za¬ stosowaniu innych czwartorzedowych zwiazków amoniowych i fosfoniowych: es chlorek trójetylobenzyloamoniowy : 79,4%5 98 229 6 jodek czterobutyloamoniowy : 80,1% chlorek dwuoktylodwumetyloamoniowy : 82,6% chlorek mirystynodwumetylobenzylo- amoniowy : 84,7% bromek czterofenylofosfoniowy : 80,8% bromek metoksymetylotrójfenylofosfo- niowy : 76,5% Przyklad VI. 19,30 g weglanu sodowego, 3,10 g wodoroweglanu sodowego i 0,20 g Natrasolu 250 MXR (polihydroiksyetyloceluloza) rozpuszczono w 150 ml destylowanej wody o temperaturze oto¬ czenia, po czym otrzymany roztwór ochlodzono do —2°C i, ciagle mieszajac, zadano 23,9310 g technicz¬ nego y-chloroacetylooctanu etylowego o zawartosci 87,80%, co odpowiada 21,0114 g 100%-owego pro¬ duktu. Po uplywie 22 godzin przebiegu reakcji wy¬ dzielono za pomoca odessania powstaly dwuetylo- ester kwasu sukcynylobursztynowego, przemyto go 150 ml metanolu, a nastepnie wysuszono go w cia¬ gu 16 godzin w temperaturze 80°C pod cisnieniem mm Hg. Otrzymano 12,6255 g dwuetylowego estru kwasu sukcynylobursztynowego o tempera¬ turze topnienia od 126,0 do 126,2°C, co odpowiada wydajnosci wynoszacej 76,4%.W wyniku powtórzenia powyzszego doswiadcze¬ nia bez dodatku Natrasolu 250 MXR uzyskano wy¬ dajnosc dwuetylowego estru kwasu sukcynylobur¬ sztynowego wynoszaca 67,5%. PL PL

Claims (1)

1.