Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych podstawionych pochodnych 5-nitrofurylowych o wzorze ogólnym 1, w którym Ri oznacza grupe alkilowa o 1-5 atomach wegla albo grupe alkoksykarbonylo- wa zawierajaca 1-5 atomów wegla w rodniku alkilowym, R2 oznacza atom wodoru, niepodstawiona lub podstawiona grupe alkilowa o 1-5 atomach wegla, w której jeden atom, wodoru lub kilka albo wszystkie atomy wodoru moga byc zastapione atomami chloru lub bromu, albo grupe cykloalkilowa, zawierajaca 5-7 atomów wegla w pierscieniu karbocyklicznym, grupe aryloalkilowa o najwyzej 12 atomach wegla lub grupe alkenylowa o 2—4 atomach wegla.Grupy alkilowe Ri i R2 lub grupy alkilowe stanowiace szkielet weglowy grup Rt i R2 oznaczaja na przyklad grupe metylowa, etylowa, n-propylowa, izopropylowa, n-butylowa, izobutylowa, lll-rzed.butyIowa lub n-pentylowa. Jezeli R! oznacza grupe alkilowa to zawiera korzystnie 1-3 atomy wegla. Jezeli R2 oznacza grupe cykloalkilowa, to moze nia byc na przyklad grupa cykloheksylowa. Jezeli R2 oznacza rodnik aryloalkilowy, to moze nim byc grupa benzylowa.Sposób wytwarzania zwiazków o wzorze ogólnym 1 polega na tym, ze zwiazek o wzorze ogólnym 2, w którym R! ma znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1 poddaje sie reakcji z kwasem mrówkowym albo z pochodna kwasu karboksylowego o wzorze R2COX lub /R2CO/20, w których R2 ma wyzej podane znaczenie, a oznacza atom chlorowca, grupe aminowa lub grupe R3-0, w której R3 oznacza reszte alkilowa o 1-3 atomach wegla, otrzymujac zwiazek posredni o wzorze ogólnym 3, w którym Ri i R2 maja znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1. Reakcje te prowadzi sie w obecnosci katalizatora o charakterze kwasowym lub zasadowym, a otrzymany zwiazek posredni wyodrebnia sie lub bez wydzielenia natychmiast poddaje cyklizacji.Nitrofurylopirazole o wzorze ogólnym 2 wytwarza sie przez reakcje odpowiedniej nitrofurylonitryloiminy której postac mezomeryczna mozna przedstawic za pomoca wzoru 4, w którym Ri ma znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1, zdwunitrylem kwasu malonowego i otrzymany zwiazek o wzorze ogólnym 2 ewentualnie przeprowadza sie w sól przez reakcje z kwasem organicznym lub nieorganicznym.Nitrofurylonitryloimine o wzorze ogólnym 4 w postaci wymaganej do reakcji zdwunitrylem kwasu malonowego wytwarza sie przez potraktowanie zasada odpowiedniego nitrofurylo-a-chlorowcohydrazonu o wzo-2 90 004 rze ogólnym 5, w którym X oznacza atom chlorowca, a Rj ma wyzej podane znaczenie. Reakcje te prowadzi sie ewentualnie w obecnosci akceptora chlorowcowodoru. Chlorowcem zawartym w chlorowcohydrazonie o wzorze ogólnym 5 jest korzystnie chlor lub brom.Zwiazki wedlug wynalazku o wzorze ogólnym 1 posiadaja cenne wlasciwosci bójcze dla mikroorganizmów, a zwlaszcza stanowia srodki przeciwbakteryjne przeciwmykoplazmowe, przeciwczerwiowe (przeciw robakom), przeciw pierwotniakom, kokcydiostatyczne, trypanocydy i przeciwmalaryczne o duzym znaczeniu w lecznictwie i weterynarii. Zwiazki te okazaly sie specjalnie cenne w leczeniu zakazen jelit i dróg moczowych.Terapeutyczne kompozycje skladaja sie ze skladnika odziaraniu bójczym dla mikroorganizmów —zwiaz¬ ku o wzorze 1 i farmakologicznie dopuszczalnego stalego nosnika lub cieklego rozcienczalnika.We wszystkich postaciach stosowania zwiazki o wzorze ogólnym 1, moga znajdowac sie jako jedyne substancje czynne lub tez mozna je laczyc z innymi znanymi, farmakologicznie czynnymi substancjami, zwlaszcza o dzialaniu antybakteryjnym i/lub przeciwgrzybicznym, albo o innym dzialaniu bójczym dla mikro¬ organizmów dla rozszerzenia zakresu stosowania. Mozna je laczyc na przyklad z 5,7-dwuchloro-2-metylo-8-chi- nolinolem lub z innymi pochodnymi 8-chinolinolu, z sulfamerazyna albo sulfafurazolem lub z innymi pochodny¬ mi sulfanilamidu, z chloroamfenikolem lub tetracyklina albo z innymi antybiotykami, zanilidem kwasu 3,4, -trójbromosalicylowego lub z innymi chlorowcowanymi salicyloanilidami, z chlorowcowanymi karbanilidami, z chlorowcowanymi benzoksazolami lub benzoksazolonami, z polichlorohydroksydwufenylometanami, z siarcz¬ kami chlorowcodwuhydroksydwufenylowymi, z eterem 4,4'-dwuchloro-2*hydroksydwufenylowym lub z eterem 2',4, 4'-trójchloro-2-hydroksydwufenylowym albo z innymi eterami polichlorowcohydroksydwufenylowymi lub z bakteriobójczymi czwartorzedowymi zwiazkami albo z niektórymi pochodnymi kwasu dwutiokarbaminowego, jak dwusiarczek czterometylotiuramu. Mozna stosowac takze nosniki, które same posiadaja korzystne wlasciwos¬ ci farmakologiczne, na przyklad siarke jako podstawe proszku lub stearynian cynkow\ jako skladnik podstawy masci.Przytoczone przyklady wyjasniaja wynalazek,Procenty oznaczaja procenty wagowe o ile nie zaznaczono inaczej.Przyklad I. Mieszanine 10,g 5-amino-4-cyjano-1-metylo-3-/5-nitro-2-furylo/-pirazolu i 100 ml 90% kwasu mrówkowego ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna wciagu 1 godziny po czym ochladza. Krystaliczna substancje stala oddziela sie, przemywa woda i przekrystalizowuje z dwumetyloformamidu. Otrzymuje sie 1 -mety lo-3-/5-nitro-2-furyloM H-pirazolo-[3,4-d] pirymidynon-4/5H/ o temperaturze topnienia wyzszej od 300°C.Przyklad II. W sposób podany w przykladzie I, zamiast 5-amino-4-cyjano-1-metylo-3-/5-nitro-2-fury- lo/pirazolu, w tych samych warunkach reakcji stosuje sie jako zwiazek wyjsciowy 5-amino-4-cyjano-1-izopropy lo-3-/5-nitro-2-furylo/-pirazol. Otrzymuje sie 1 HZOpropylo-3-/5-nitro-2-furylo/-1H-pirazolo-[3,4-d]pirymidynon-4- /5H/.Przyklad III.W sposób podany w przykladzie I, zamiast 5-amino4-cyjano-1-metylo-3-/5-nitro-2-fury- lo/-pirazolu, w tych samych warunkach reakcji stosuje sie jako zwiazek wyjsciowy 5-amino-4-cyjano-3-/5-nitro-2- furylo/-1-n-pentylopirazol. Otrzymuje sie 3-/5'nitro-2-furylo/-1-n-pentylo-1H-pirazolo-[3,4-d]pirymidynon-4/5H/* Przyklad IV. Mieszanine 14,0 g 5*amino-4-cyjano-1-metylo-3-/5-nitro-2-furylo/-pirazolu, 7,8 g bez¬ wodnika propionowego i 2,0 g stezonego kwasu siarkowego (ciezar wlasciwy 1,84) ogrzewa sie do temperatury 100-120°C wciagu 15 minut, po czym ochladza. Krystaliczna substancje stala oddziela sie, przemywa 100 ml wody i nastepnie suszy. Po przekrystalizowaniu z dwumetyloformamidu otrzymuje sie 6-etylo-1-metylo-3-/5-nitro-. -2-furylo/-1H-pirazolo*[3,4-d]pirymidynon-4/5H/ o temoeratiurze topnienia powyzej 300°C.Przyklad V. W sposobie podanym w przykladzie IV zamiast bezwodnika propionowego stosuje sie jako zwiazek wyjsciowy w takich samych warunkach reakcji bezwodnik kwasu krotonowego. Otrzymuje sie 1-mew tylo-3-/5-nitro-2-furylo/-6-/1-propenylo/-1H-pirazolO'[3,4-d] pirymidynon-4/5H) o temperaturze topnienia powy¬ zej 300°C.Przyklad VI. W sposobie podanym w przykladzie II zamiast bezwodnika propionowego stosuje sie jako zwiazek wyjsciowy w tych samych warunkach reakcji bezwodnik kwasu maslowego. Otrzymuje sie 1-metylo- -3-/5-nitro-2-furyloA6 propylo-1 H«pirazolo-[3,4-d] pirymidynon-4/5H/ o temperaturze topnienia powyzej 300°C Przyklad VII. Mieszanine 14,0g 5-amino-4-cyjano-1-metylo-3-/5-nitro-2-furyloApirazolu, 9,5g bez¬ wodnika kwasu izomaslowego i 0,6 g stezonego kwasu siarkowego (ciezar wlasciwy 1,84) ogrzewa sie do temperatury 100-120° wciagu 15 minut, po czym ochladza. Krystaliczna substancje stala oddziela sie, przemywa eterem i suszy. Po przekrystalizowaniu z wodnego roztworu dwumetyloformamidu otrzymuje sie 4-cy jano-5-izobutyloamido-1-metylo-3-/5-nitro-2"furylo/-pirazol o temperaturze topnienia 225°C. Mieszanine 3,5 g 4-cyjano-5-izobutyloamido-1-metylo-375-nitro-24urylo/-pirazoiu, 20 ml dwumetyloformamidu i 10ml stezone¬ go kwasu'siarkowego (ciezar wlasciwy 1,84) ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna wciagu 1 godziny po czym90 004 3 ochladza. Nastepnie mieszanine rozciencza sie 50 ml wody. Powstala substancje stala oddziela sie, przemywa woda i suszy. Po przekrystalizowaniu z dwumetyloformamidu otrzymuje sie 6-izopropylo-1-metylo-3-/5-nitro-2- furyloMH-pirazolo-[3,4-d]pirymidon-4/5H/ o temperaturze topnienia powyzej 300°C.Przyklad VIII. Mieszanine 11 j6g 5-amino-4-cyjano-1-etoksykarbonylo-3-/5-nitro-2-furylo/-pirazolu, 4,1 g bezwodnika octowego i 2,0 g stezonego kwasu siarkowego (ciezar wlasciwy 1,84) ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna wciagu 3 godzin. Powstala w czasie reakcji substancje stala odsacza sie, przemywa eterem i suszy. Po przekrystalizowaniu z dwumetyloformamidu otrzymuje sie 1-etoksy-karbonylo-6-metylo-375-nitro-2- furylo/-1 H-pirazolo-[3,4-d]pirymidynon-4/5 5H/, rozkladajacy sie w temperaturze 296°C.Przyklad IX. W sposobie opisanym w przykladzie VIII, zamiast bezwodnika propionowego stosuje sie w podobnych warunkach reakcji jako zwiazek wyjsciowy bezwodnik kwasu chlorooctowego. Otrzymuje sie 6-chlo, rometylo-3-/5-nitro-2-furylo/-1 H-pirazolo-[3,4-d] pirymidynon-4/5H/ o temperaturze topnienia 300°C z rozkladem PL