Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do wytwarzania przedzy zlozonej zawierajace zespól doprowadzajacy podloze polimerowe w kierunku do dolu, do chwytu miedzy para rolek obrotowych, wyposazone w zespól doprowadzajacy wlókna przynajmniej na jedna z tych rolek oraz,vy zespól przetwarzajacy w przedze podloze polimerowe i wlókno.Znane jest z polskiego opisu patentowego nr 71 367 urzadzenie do wytwarzania przedzy wieloskladnikowej, zawierajace pare obrotowych perforowanych rolek umieszczonych na tym samym poziomie i stykajacych sie ze soba, uklad napedowy nadajacy tym rolkom ruch obrotowy w kierunkach przeciwnych, elementy do doprowadzania do bebnów pasm wlóknistych utworzonych z luznych wlókien cietych lub wlókien cietych polaczonych lepkim polimerem, mechanizm skrecajacy paski wlóknistych pasm, znajdujacy sie za rolkami w kierunku przebiegu procesu, oraz zespól nawijajacy utworzona przedze Ponadto znane urzadzenie zawiera zespól podajacy podloze polimerowe wstanie plastycznym do przeswitu miedzy rolkami obrotowymi.Znane jest formowanie przedzy w zakresie od sredniej do duzej numeracji, w którym dowolny rodzaj krótkich wlókien cietych, nie nadajacych sie do ekonomicznego przetwarzania w przedze obraczkowym sposobem przedzenia, przetwarza sie na przedze w procesie polegajacym na laczeniu wlókien z bezpostaciowym spoiwem polimerowym, a korzystnie z krystalicznym, ciaglym nosnikiem polimerowym. W wyniku otrzymuje sie przedze zlozona o dobrej jakosci i wlasciwosciach: W celu zwiekszenia wytrzymalosci takiej przedzy oraz dla zwiekszenia predkosci wytwarzania, podloze polimerowe zawiera korzystnie nosnik wewnetrzny wpostad wlókien lub pasma wlókien, przy czym podloze polimerowe wytlacza sie wokól nosnika tworzac lapka powierzchnie, do której przywieraja krótkie wlókna ciete.Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji urzadzenia do wytwarzania przedzy wieloskladnikowej, zawierajacego zespól doprowadzajacy podloze polimerowe w kierunku do dolu, do przeswitu miedzy para rolek2 89 662 obrotowych, zwróconych do siebie stronami czolowymi, oraz majacego naped do obracania tych rólek i wyposazonego w zespól doprowadzajacy wlókna przynajmniej na jedna z tych rolek oraz w zespól przetwarzajacy w przedze podloze polimerowe i wlókno, przez ich stykanie sie ze soba. Cel ten zostal osiagniety v urzadzeniu zawierajacym co najmniej jedna dysze z cylindrycznym czlonem umieszczonym w glowicy przedzalniczej, która w górnej czesci ma zespól odbierajacy sprezone powietrze, przy czym zewnetrzna sciana cylindrycznego czlonu ma w dolnym koncu podluzne rowki, które tworza razem z otaczajaca sciana glowicy przedzalniczej pewna liczbe wylotów, o okreslonym ksztalcie i wymiarach, przez które jest przetlaczane podloze polimerowe w postaci wiazki wlókien.Czlon cylindryczny umieszczony we wnetrzu glowicy jest obrotowy i ma zespól obracajacy go dookola osi podluznej, przy czym czlon ten zawiera w swym wnetrzu rure przez która przechodzi pasmo materialu, oraz ma zespól do wprowadzania pasma materialu do rury i przesuwania go do przodu w rurze. Czlon cylindryczny zawiera takze zespól doprowadzajacy sprezone powietrze do rury, jak równiez na zewnatrz wytlaczanego polimeru.Wedlug korzystnej cechy wynalazku zespól podajacy w sposób ciagly material wlóknisty zawiera beben zgrzeblacy, przekazujacy strumieniem powietrza rozdzielone wlókna do rolek, przy czym przynajmniej jedna rolka ma lekko ponacinana linie perforacji na swojej powierzchni, przez która jest wywierane podcisnienie, oraz ma zespól wytwarzajacy podcisnienie usytuowany we wnetrzu rolki, oraz zespól wytwarzajacy nadcisnienie skladajacy sie z elementu, znajdujacego sie we wnetrzu szarpacza i sterujacego strumieniem wlókien, oraz zródlo sprezonego powietrza usytuowane we wnetrzu rolek, w miejscu przeswitu pomiedzy rolkami, gdzie ma byc formowana przedza, zas zespól przetwarzajacy podloze polimerowe i material wlóknisty zawiera zespól ochladzajacy, przez który przechodzi polaczone pasmo ochladzajac sie, a polimer koaguluje w stanie skreconym pod wplywem dzialania zespolu skrecajacego bedac jeszcze w stanie uplastycznionym.Wedlug innej korzystnej cechy wynalazku zespól przetwarzajacy podloze polimerowe i material wlóknisty w przedze, stanowi usytuowany pod rolkami zespól skrecajacy, posiadajacy obudowe z wneka, w której znajduje sie powietrzna turbina, której zewnetrzny, górny kolnierz jest wyposazony w pewna liczbe skrzydelek i ma zespól wdmuchujacy z duza predkoscia powietrza, który stanowi szereg otworów oraz zespól wytwarzajacy niskocisnieniowe poduszke powietrzna dla turbiny a turbina ma mimosrodowy wlot w ksztalcie litery V dla nitki ulatwiajacy przewlekanie nitki przez szczeline w obudowie wrzeciona.Wedlug innej korzystnej cechy wynalazku urzadzenie zawiera dwustronny zespól nawijajacy przedze do ciaglego jej nawijania, oraz zespól do przenoszenia przedzy z pelnej szpuli po jednej stronie na pusta szpule bez przerywania pracy.Wedlug jeszcze innej korzystnej cechy wynalazku rolki obrotowe maja rowki obwodowe tak ustawione naprzeciw siebie, ze kazdy rowek jednej rolki znajduje sie naprzeciw rowka drugiej rolki, tworzac w ten sposób pewna liczbe wnek, gdzie przechodza pasma wlókien.Wedlug innej korzystnej cechy wynalazku urzadzenie zawiera ruchomy, wymienny pierscien podawania powietrza osadzony wokól wrzeciona, majacy otwory przelotowe dla powietrza, ustawione pod katem z lewej albo z prawej strony, co umozliwia wytwarzanie skretu prawoskretnego lub lewoskretnego.Wedlug innego wykonania urzadzenie zawiera co najmniej jedna dysze z cylindrycznym czlonem umieszczonym w glowicy przedzalniczej, która w górnej czesci ma zespól odbierajacy sprezone powietrze, przy czym powietrze to powoduje rozdrobnienie podloza polimerowego, a zewnetrzna sciana czlonu jest w swym koncu uksztaltowana w postaci zabków tworzacych z otaczajaca sciana otwory przez które przetlaczane Jest podloze polimerowe w postaci wiazki wlókien.Wedlug jeszcze innego wykonania, urzadzenie zawiera co najmniej jedna dysze, z cylindrycznym czlonem umieszczonym w glowicy, która w górnej czesci ma zespól odbierajacy sprezone powietrze, przy czym czlon ten tworzy razem z otaczajaca sciana glowicy przedzalniczej szczeline przez która jest przetlaczane podloze polimerowe w postaci ciaglej rury.Przedmiot wynalazku zostal uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie w postaci scalonego zespolu w widoku od przodu, z uwidocznionymi niektórymi czesciami w wybraniu lub w przekroju, fig. 2-uklad glowicy i dyszy, bardziej, szczególowo i czesciowo schematycznie, *fig. 3-rózne przyklady wykonania dysz. fig.4-cztery rózne rodzaje formowania wytlocznego, za pomoca ukladu glowic i dysz, fig. 5 - urzadzenie w widoku od przodu, zawierajace szereg scalonych zespolów wielozadaniowych oraz fig- 6- urzadzenie pók&zane na fig. 5, w widoku z boku z niektórymi szczególami glowicy i dyszy.Jak przedstawiono na fig. 1, urzadzenie zawiera glowice 10 przedzalnicza z dysza 11, z której podloze polimerowe 12 jest podawane do przeswitu miedzy dwie rolki obrotowe 13 i 14. Dwa szarpacze 15, 1689662 3 rozdrabniaja na wlókna poklad surowca A iB wprowadzane z kazdej strony szarpaczy, jak to pc-azano przerywanymi strzalkami.Kolo rowkowe 17 i mechanizm dociskowy 18, dostarczaja poklad surowca do ostrych zabków 19 bebna zgrzeblacego 20. Wlókna sa rozczesywane i przesylane kanalem 21 na rolke 14. Rolka 14 jest zaopatrzona w wewnetrzny zespól 22, wytwarzajacy wymagane stale podcisnienie oznaczone strzalkami 23, dla przyssania wlókien podawanych z kanalu 21 i utrzymania ich na powierzchni rolki 14. Utrzymanie i sterowanie strumienia wlókien, w czasie gdy wlókna sa wprowadzane do przeswitu miedzy rolkami 13 i 14, mozna dodatkowo udoskonalic przy uzyciu sprezonego powietrza, oznaczonego strzalkami 24, przy czym sprezone powietrze pochodzi z elementu 25. Ponadto, aby ulatwic usuwania wlókien z powierzchni rolek 13, 14 w miejscu styku, gdzie formuje sie przedze z wlókien przez polaczenie z podlozem polimerowym, wewnatrz rolek przewidziano male zródlo powietrza sprezonego 26 .Budowa zespolu ochladzajacego 27 jest w duzym stopniu uzalezniona od struktury powierzchni rolek 13, 14 i zwykle stanowi dopelnienie tej struktury dla wytworzenia przedzy o wymaganych wlasciwosciach.Skrecania dokonuje sie za pomoca zespolu 28 skrecajacego, który w tym przypadku stanowi wrzeciono 33 w rodzaju turbiny pneumatycznej, pracujace przy bardzo duzych predkosciach. Sprezpne powietrze dostajace sie przez otwory przelotowe 31, 29, przeplywa wewnatrz wrzeciona i obraca je,wywolujac ruch obrotowy przedzy przechodzacej przez wrzeciona, a nastepnie powietrze wyplywa przez kanal 30. Material, wprowadzany do wrzeciona przez wlot 32, przechodzi do kanalu 30 i przez ten otwór opuszcza* wrzeciono, a nastepnie po przejsciu przez rolki rozciagajace 34aA 34b i zespól 35, zostaje nawiniety na szpule 36, tworzac nawój 37 przedzy. Po napelnieniu szpuli 36, nawija sie przedze na druga szpule 38 bez przerywania pracy Fig. 2 przedstawia uklad glowicy i dyszy schematycznie. Polimer w postaci cieklej zostaje wprowadzony do komory 54 i otaczajacej dysze 52 umieszczona w glowicy 53 przedzalniczej, a sprezone powietrze dostarczane jest do dyszy 52 przez górna czesc 55. Zarówno glowica jak i dysza moga miec pewna zbieznosc przy wylocie, a dysze 52 wprawia sie w ruch obrotowy dookola jej pionowej osi. Dla ulatwienia wprowadzenia polimeru w przestrzeni 54 stosuje sie kanal 56.Fig. 3 przedstawia rózne rozwiazania konstrukcyjne dysz. Podloze polimerowe wedlug fig. 3A wyplywa przez wyloty 39 kanalów wykonane w czlonie 40 cylindrycznym, który w razie potrzeby moze byc obracany.Podloze polimerowe wedlug fig. 3B wyplywa przez otwory 41, które sa w róznych odstepach usytuowane na obwodzie okregu. Czlon 42, w którym sa otwory, jest korzystnie obrotowy W otworze rurowym, w srodku dyszy, przechodzi korzystnie dodatkowe pasmo 43 wzmacniajace.Na fig. 3C pokazano profil zabkowany 44, przewidziany miedzy cylindrycznymi czlonami 45, 47.Cylindryczny czlon 45 jest obracany, natomiast czlon 47 jest nieruchomy, wzglednie odwrotnie Fig. 3D pokazuje szczeline 48 kolowa, usytuowana miedzy cylindrycznymi czlonami 49, 50, przy czym jeden z tych czlonów moze byc obracany, korzystnie czlon 50. W srodku przechodzi pasmo 51.Na fig. 4 przedstawiono rózne rodzaje formowania wytlocznego, uzyskiwanego za pomoca dysz pokazanych na fig. 3.Pecherzyk pokazany na fig. 4N1 jest wytworzony za pomoca dyszy na fig. 3D, przy dostarczeniu do dyszy polimeru i sprezonego powietrza F. Rozpylona struga, pokazana na fig.4N2, wytworzona jest za pomoca dyszy obudowie przedstawionej na fig*3A lub 3B. Struge rozpylonych wlókien zfig.4N3, wytwarza sie za pomoca dyszy o budowie przedstawionej na fig. 3C.Natomiast ciagla struge wlókien z fig. 4N4, wytwarza sie za pomoca dyszy, o budowie pokazanej na fig. 3A. Zmieniajac konstrukcje otworów oraz przy obracaniu czlonów 40, 42, 45 i 50 i przy dostarczaniu róznych rodzajów polimerów i stosujac rózne cisnienie powietrza mozna uzyskac najróznorodniejsze postacie wytlaczanychpolimerów. / Przedstawione na fig. 5 i 6 urzadzenie skladajace sie z kilku zespolów. Urzadzenie zawiera dwanascie takich zespolów, jak pokazano na fig. 1. przy czym zespoly te sa ustawione parami, obrócone do siebie swymi tylnymi stronami, jak pokazano na srodku fig. 6.Z wytlaczarki glównej 57, podloze polimerowe doplywa przewodami rurowymi 58 do poszczególnych wytlaczarek pomocniczych, zawierajacych uklad glowic i dysz 10 i 11 i stanowiacychjtfzesc zespolu 60.Dodatkowo do wytlaczanego podloza polimerowego i wlókien, kierowanych w przeswit miedzy rolkami 13, 14, przez srodek ukladu glowicy i dyszy wprowadza sie pasma wzmacniajace jako wlókno pojedyncze lub przedze wielowlókienkowa lub tasme 59. Takie pasma lub wlókna mozna dostarczac z cewki podajacej 61, umieszczonej w urzadzeniu nad ukladem glowicy i dyszy. Nawój 37 przedzy jest tworzony w kazdym z pojedynczych zespolów. Cale urzadzenie, o zwartej budowie nadzwyczaj wygodne do obslugi, jest umieszczone na podstawie glównej 62, przy czym elementy sterujace 63 znajduja sie w czesci srodkowej.Na fig. 6 pokazano szesc róznych przykladów wykonania ukladu glowicy i dyszy, czesciowo w przekroju4 89 662 z pokazaniem elementów, znajdujacych sie wewnatrz tego ukladu. Przyklad A przedstawia glowice do powlekania wlókna wzmacniajacego w której wlókno 59 jest powlekane podlozem polimerowym w postaci wytloczonej rurki, przy czym podloze polimerowe przechodzi przez kanal 64 i plynie w kanale 65, otaczajacym dysze66. ' Sprei e powietrze moze doplywac do srodka dyszy 66 przez króciec wlotowy 67. W tym przykladzie wykonania, zarówno glowica jak i dysza sa skierowane na przeswit miedzy rolkami.W przykladzie wykonania B urzadzenie stosuje sie zwlaszcza do wytlaczania pecherzyków dyszy.W tym przypadku, chociaz glowica jest zbiezna do rolek 13, 14, wewnetrzna koncówka 69 dyszy nieznacznie rozszerza sie dla wytworzenia pecherzyków 68. Pokazano zarówno wewnetrzne i/lub zewnetrzne dostarczanie powietrza do wytloczonego polimeru.Przyklad wykonania C urzadzenia przedstawia uklad z zawirowaniem powietrza, stosowany zwlaszcza do zespolów z otwartym zakonczeniem. W tym przykladzie polimer w postaci cieczy stopionej masy w zawiesinie lub w postaci roztworu, wprowadza sie przez srodkowy przewód rurowy 70 natomiast powietrze jest odprowadzane przez boczny przewód rurowy 71.Przyklad wykonania D przedstawia zastosowanie pompy przedzacej 72, w polaczeniu z zespolem glowicy i dyszy dla uzyskania jednorodnosci polimeru wychodzacego z glowicy Pompy tego rodzaju umieszcza sie tuz za zespolem 60, moga je stanowic pompy srubowe lub pompy zebatkowe W przykladzie wykonania E dysza ma profil zabkowany a w przykladzie wykonania F wytwarza struge rozpylonego polimeru, przy czym czastki rozpylonego polimeru sa rzucane na powierzchnie wlókien na dwóch rolkach 13, 14. Dysza zawiera dodatkowy kanal 73, który kieruje polimer do rolek 13, 14. Korzystnie cylindryczny czlon 74 jest obracany.Zaleznie od rodzaju dyszy wytlaczajacej, stosowanej w urzadzeniu wedlug wynalazku, przy wlasciwym cisnieniu doprowadzonego powietrza i polimeru, przy duzej szybkosci, wytlacza sie struge rozpylonego polimeru, zawierajaca pasmo ciagle zasadniczo krystalicznych oddzielnych lub polaczonych cienkich wlókien stoplowych, które przystosowane jest do bezposredniego podawania na rolki ssawne zbierajace te wlókna i które mozna nastepnie przetwarzac za pomoca skrecania, dla uzyskania ciaglej przedzy wlóknistej o odpowiedniej wytrzymalosci na rozciaganie, przy czym nie dodaje sie jakiegokolwiek innego wlókna.Ponadto glowica zawierajaca pusty przewód rurowy, wewnetrzny prowadzacy do dyszy wytlaczajacej i dostosowany do wytlaczania poJimeru w postaci rurki, umozliwia podawanie przez te rure pasma ciaglego, polimeru o okreslonej strukturze. Pasmo to sklada sie z tasmy plaskiej wlókien pojedynczych lub przedzy wielowlókienkowej, przy czym przy pomocy równoczesnie doprowadzanego sprezonego powietrza zapobiega sie stapianiu ich wewnatrz glowicy. Nie mniej jednak powietrze to powoduje nagrzewanie i ulatwia lepsze laminowanie polimeru wytlaczanego w postaci rurki. Nastepnie w przeswicie miedzy rolkami laminujacymi produkt opuszczajacy dysze glowicy jest nakladany na wlókna ciete, przez co uzyskuje sie ciagla plaska tasme wlókniny lub przedze skrecona. Mozliwe jest uzycie tanich i krótkich wlókien cietych dla otrzymania produktu o zwiekszonej wytrzymalosci na rozciaganie.Material do wrzeciona wprowadza sie korzystnie z boku przez kanal 32, natomiast zespól do przedzenia z turbina 33 wewnetrzna dziala w sposób wykluczajacy zwykle przewlekanie przedzy przyz srodek w konwencjonalnych wrzecionach tworzacych niby skret. Pierscien podawania powietrza osadzony dokola turbinki ma otwory wlotowe dla powietrza, ustawione pod katem z lewej albo z prawej strony co umozliwia wytwarzanie skretu lewego lub prawego. PL