Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do na¬ ciagu liny ze szczekami zaciskowymi, zamocowa¬ nymi w dwóch zbloczach, które zabieraja line i sa uruchamiane przez dwie, wychylne wzgledem sie¬ bie dzwignie uruchamiajace oraz zakleszczaja sie naprzemian na naciaganej linie.W znanych tego rodzaju urzadzeniach do naciagu liny, sluzacych do naciagania i luzowania liny bez konca, lina jest ciagniona za pomoca odpowiednie¬ go przyrzadu na skutek ruchów wahadlowych dzwigni uruchamiajacej w jednym kierunku, a na skutek ruchów wahadlowych drugiej dzwigni wla¬ czajacej jest ciagniona w kierunku przeciwnym.Obie dzwignie uruchamiajace sa przy tym tak po¬ laczone, poprzez zespól drazków dzwigniowych, do obu zbloczy, ze przy ruchu wychylnym pierwszej dzwigni w jednym kierunku pierwsza szczeka za¬ ciskowa zakleszcza sie na linie, a druga szczeka zaciskowa przesuwa sie luzno na linie, natomiast przy uruchomieniu drugiej dzwigni w takim sa¬ mym kierunku druga szczeka zaciskowa zakleszcza sie, a pierwsza szczeka zaciskowa przesuwa sie luz¬ no na linie.Znane jest równiez wyposazenie tego urzadzenia do naciagu liny, uruchamianego zwykle recznie, w naped hydrauliczny, który stanowi cylinder hy¬ drauliczny, przy czym tloczysko tego cylindra moze byc podlaczone kazdorazowo do jednej z dzwigni uruchamiajacych. To znane urzadzenie napedowe ma jednak te wade, ze moze byc ono przestawiane tylko z jednej dzwigni na druga dzwignie lub,, ze do zmiennego uruchamiania obu dzwigni urucha¬ miajacych musza byc przewidziane dwa cylindry hydrauliczne. Przede wszystkim jednak uderzeni o - wy sposób pracy cylindrów hydraulicznych oddzia¬ lywuje przy zmianie kierunku naciagu bardzo nie¬ korzystnie, wywolujac kazdorazowo szarpniecia, które sa szkodliwe dla procesu podnoszenia lub opuszczania. io Jest wprawdzie mozliwe usuniecie uderzeniowe¬ go sposobu pracy cylindra hydraulicznego przez skomplikowane sterowanie hydrauliczne, ale takie sterowanie jest tak kosztowne i nie przejrzyste, ze nie moze byc wziete pod uwage dla wspomnianych na wstepie przyrzadów cieglowych i podnosnych.Oprócz tego przyczyna uszkodzenia w ukladzie hy¬ draulicznym jest czesto trudna do rozpoznania, a tego rodzaju uszkodzenia moga byc usuniete tyl¬ ko przez specjalistów.Wreszcie urzadzenie do naciagu liny, wyposazo¬ ne w jeden lulb nawet w dwa cylindry hydraulicz¬ ne, jest tak ciezkie i nie poreczne^ ze traci zalety prostego przyrzadu recznego. 23 Zadaniem wynalazku jest wyeliminowanie tych nedogodnosci oraz wyposazenie opisanego na wste¬ pie urzadzenia do naciagu liny w prosty naped mechaniczny, w którym agregat napedowy nie ob¬ ciaza urzadzenia do naciagu liny oraz gwarantuje ciagnienie i luzowanie liny. 98 25189 251 Zadanie to rozwiazano wedlug wynalazku dzieki teanu, ze dbie dzwignie uruchamiajace sa polaczo¬ ne z napedem obrotowym poprzez uklad korbowy.Takie uksztaltowanie ma te zalete, ze dzwignie uruchamiajace urzadzenia do naciagu liny nie wy- 5 chylaja sie wahadlowo ze stala predkoscia katowa, tylko ich predkosc zmniejsza sie na koncu kazdego suwu wychylnego, jezeli czop korbowy napedu kor¬ bowego, przyporzadkowanego dzwigni uruchamia- ' jacej, osiagnie swój punkt martwy. Przy ruchu po- 10 wrotnym, dzwignia przyspiesza swa predkosc, osia¬ ga predkosc maksymalna mniej wiecej w jej po¬ lozeniu srodkowym i zwalnia swa predkosc katowa naTconcu suwu wychylnego, jezeli czop korbowy przyporzadkowanego mu napedu korbowego osiag- ig nie swój skrajny punkt martwy. Dzieki temu jest mozkwe^ciagnienie liny przez urzadzenie do nacia- gu*f!hyT praktycznie w sposób wolny od szarpniec, wskutek czego oszczedza sie nie tylko line, lecz takze eliminuje sie szkodliwe uderzenia podnoszo¬ nego lub opuszczanego ladunku.Przez podlaczenie obu dzwigni uruchamiajacych do obrotowego napedu mozliwe jest w zaleznosci od kierunku jego obrotu podnoszenie lub opusz¬ czanie ladunku zawieszonego na linie.Wedlug wynalazku dzwignie uruchamiajace z ich mechanizmem korbowym sa polaczone wzgledem siebie przestawnie z napedem pod takim katem, ze jedna dzwignia tak dalece wyprzedza kazdora- rowo druga dzwignie w kazdym z obu kierunków obrotu, ze tylko koniec wyprzedzajacy dziala po- 30 przez polaczone z nim szczeki zaciskowe, a druga dzwignia jest tylko swobodnie uruchamiana.Takie rozwiazanie ma te zalete, ze przez prosta zmiane kierunku obrotu napedu sila napedowa jest zmieniana z jednej dzwigni uruchamiajacej na dru- 35 ga dzwignie.Dzwigniom uruchamiajacym moga byc podpo¬ rzadkowane czopy korbowe, które sa wzgledem siebie przestawne. Dzieki temu jest mozliwe do¬ kladne nastawienie wymiaru o jaki jedno ramie 40 korby wyprzedza drugie ramie w kazdym kierun¬ ku obrotu, tak, ze eliminuje sie zakleszczenie, ja¬ kie mogloby wystapic przy przedwczesnym prowa¬ dzeniu swobodnie zabranej dzwigni.Celowe jest, jezeli kazdy czop korbowy jest osa- 45 dzony na ramieniu korbowym i jezeli drugie ramie korbowe jest osadzone trwale na wale napedo¬ wym napedu, a pierwsze ramie korbowe jest osa¬ dzone obrotowo na tym wale oraz jest przestawne w stosunku do drugiego ramienia korbowego za 50 pomoca urzadzen nastawczych, umieszczonych na drugim ramieniu korbowym. Przez takie uksztal¬ towanie mechanizm dzwigniowy ma prosta i nie skomplikowana konstrukcje, a ramiona korbowe sa latwo i dokladnie wzajemnie regulowane. 55 Oba czopy korbowe moga byc umieszczone na jednym ramieniu korbowym, przy czym przynaj¬ mniej jeden czop korbowy jest przestawny w pro¬ wadnicy jarzmowej. Takie rozwiazanie jest szcze¬ gólnie proste pod wzgledem "konstrukcyjnym i mo- 50 ze byc jeszcze udoskonalone dzieki temu, ze jeden czop korbowy jest przestawny w stosunku do dru¬ giego w kierunku obwodowym, aby wyeliminowac róznice w dlugosciach ramion korbowych przy róz¬ nych polozeniach czopa korbowego w jarzmie. 65 Kazda dzwignia uruchamiajaca jest celowo po¬ laczona poprzez gietki element,uruchamiajacy ciag- naco-popychajacy z mechanizmem dzwigniowym.Takie rozwiazanie ma te zalete, ze pomiedzy agre¬ gatem napedowym, a urzadzeniem do naciagu liny nie jest wymagane polaczenie bezposrednie tylko urzadzenie napedowe moze byc umieszczone takze poprzecznie do urzadzenia do naciagu liny i w du¬ zej od niego odleglosci. Oprócz tego kazdy gietki element uruchamiajacy ciagnaco-popychajacy moze byc zamocowany bezpo#ednio na dzwigni urucha¬ miajacej, przy czym oslona elementu uruchamiaja¬ cego ciagnaco-popy chajacego musi miec mocna podpore.Element uruchamiajacy ciagnaco-popy chajacy moze byc lina stalowa, prowadzona w gietkiej o- slonie, zamocowanej- z jednej strony do obudowy urzadzenia do. naciagu liny, a z drugiej strony do obudowy oporowego lozyska wahliwego. Zastoso¬ wanie oslonietej liny stalowej ma w porównaniu z innymi elementami uruchamiajacymi ciagnaco- -popychajacymi te przewage, ze lina jest bardziej elastyczna w kazdym kierunku i elastycznosc ta pozwala praktycznie na dowolne umieszczenie na¬ pedu z mechanizmem korbowym w urzadzeniu do naciagu liny.Okazalo sie w eksploatacji, ze przy dokladnym ustawieniu wzajemnej odleglosci czopów korbo¬ wych obu mechanizmów korbowych, wystepuja w przyrzadzie zakleszczenia, poniewaz lina kurczy sie pod naporem ciezaru i zmienia sie jej srednia ca, co z kolei powoduje zmiany w czasie otwiera¬ nia szczek zaciskowych. Moze wystapic wówczas zjawisko zabrania swobodnej dzwigni uruchamia¬ jacej przez naped, zanim otworza sie calkowicie szczeki zaciskowe. Szczeki w jeszcze czesciowo zamknietym stanie slizgaja sie wtedy po linie, co powoduje duze zuzycie liny.Aby wyeliminowac te niedogodnosc, co najmniej jedna z obu dzwigni uruchamiajacych jest wedlug; szczególnie zalecanego przykladu wykonania wy¬ nalazku wylaczona z napedu obrotowego, w zalez¬ nosci od jego kierunku obrotu, razem z jej me¬ chanizmem korbowym.Takie rozwiazanie ma te zalete, ze jedna z obu dzwigni uruchamiajacych moze poruszac sie cal¬ kowicie swobodnie, jezeli druga dzwignia nape¬ dzana przez naped obrotowy wykonuje prace. Dla¬ tego tez nie moga tu wystapic zakleszczenia, po¬ niewaz swobodna dzwignia uruchamiajaca nie ma przeszkód w wykonywaniu przez nia ruchu.Mechanizm korbowy, podporzadkowany jednej, dzwigni uruchamiajacej, ma pierwsze ramie kor¬ bowe, polaczone stale z walem napedzanym agre¬ gatu napedowego, a mechanizm korbowy, podpo¬ rzadkowany drugiej dzwigni uruchamiajacej ma swobodnie obracajace sie ramie korbowe, sprzezone ksztaltowo poprzez czlon sprzeglowy z pierwszym ramieniem korbowym. Szczególnie celowe jest przy tym to, ze czlon sprzeglowy stanowi czop zabiera- kowy, przesuwany osiowo w czopie korbowym pierwszego ramienia korbowego, wykonanym w postaci tulei i wchodzacy w otwór drugiego ramie¬ nia korbowego. Takie rozwiazanie ma te zalete, ze przez prosty przesuw czopa zabierakowego w otwór drugiego ramienia korbowego czop ten moze bycmocno i obrotowo polaczony z pierwszym ramie¬ niem korbowym, tak, ze moment obrotowy wy¬ wierany przez nrped obrotowy jest przenoszony takze bez luzu na drugie ramie korbowe.Aby umozliwic automatyczne sprzeganie i wy¬ laczanie obu ramion korbowych, w zaleznosci od ruchu obrotowego, tuleja czopa korbowego posiada celowo wystajace ponad strone tylna pierwszego ramienia korbowego odsadzenie, którego po¬ wierzchnia czolowa jest uksztaltowana wedlug krzywki sterujacej, wspóldzialajacej z odpowied¬ nia krzywka elementu tulejowego, osadzonego na tylnym koncu czopa zabierakowego, dociskanego osiowa sprezyna ? naciskowa. Takie rozwiazanie ma z -kolei te zalete, ze skrecenie tulei czopa korbowe¬ go wzgledem prowadzonego w niej czopa zabiera¬ kowego powoduje jednoczesnie jego osiowy prze¬ suw, wskutek czego czop' zabierakowy wysuwa sie z otworu drugiego ramienia korbowego lub wsuwa sie w ten otwór.Dla nadania elementowi tulejowemu i polaczo¬ nemu z nim czopowi zabierakowemu ograniczone¬ go obrotu wzglednego w stosunku do tulei czopa korbowego, na elemencie tulejowym jest zamoco¬ wany czlon sterowniczy, który wspóldziala z kól¬ kiem sterujacym, umieszczonym na urzadzeniu do naciagu liny. Czlon sterujacy sklada sie przy tym z tarczy skrzydlowej i z dwóch ograniczonych przez wciecie skrzydel, z których jedno slizga sie wzdluznie swa powierzchnia po stronie czolowej obciazonego sprezyna kolka sterujacego w kierun¬ ku obrotu oraz dociska z powrotem ten kolek, a powierzchnia drugiego wciecia, lezaca w plasz¬ czyznie tarczy uderza o kolek sterujacy w drugim kierunku obrotu i powoduje obrót elementu tulejo- wego wokól jego osi, natomiast drugie skrzydlo uderza swa powierzchnia wciecia o kolek sterujacy w kierunku obrotu i powoduje jeden obrót w kie¬ runku przeciwnym.Dzieki temu osiaga sie to, ze czop zabierakowy wysuwa sie z otworu drugiego ramienia korbowe¬ go, w kierunku obrotu walu napedowego oraz po¬ zostaje tak dlugo wysuniety, az nie ustanie obrót walu napedowego. Jezeli kierunek obrotu walu napedowego zmieni sie, to wówczas drugie skrzyd¬ lo tarczy skrzydlowej uderza o kolek sterujacy, wskutek czego element tulejowy obróci sie w sto¬ sunku do tulei czopa korbowego i bedzie sie sliz¬ gal na swej powierzchni skosnej, tak, ze czop za¬ bierakowy przesunie sie i wejdzie w otwór drugie¬ go ramienia korbowego. Z uwagi na to, ze w dru¬ gim przebiegu ruchu obrotowego w tym kierunku kolek sterujacy nie jest juz w zestyku z tarcza skrzydlowa, przeto czop zabierakowy pozostaje w tym skutecznym polozeniu.W celu pewnego przytrzymywania czopa zabie¬ rakowego w jego wyciagnietym polozeniu takze w czasie ruchu obrotowego, w powierzchni czolo¬ wej odsadzenia tulei czopa korbowego, wykonanej jako krzywka sterujaca, jest umieszczony co naj¬ mniej jeden karb, z którym zazebia sie przy wy¬ ciagnietym czopie zabierakowym zabek trójkatny, umieszczony na luku krzywkr elementu tulejowe¬ go.Szczególnie celowe jest, jezeli na stronie drugie¬ go ramienia korbowego, zwróconej do czopa za- 23 89 251 bierakowego, znajduje sie powierzchnia skosila, obejmujaca otwór dla czopa zabierakowego, która lezy na luku, jaki opisuje czop zabierakowy przy cbrccie, pierwszego ramienia korbowego w sto¬ sunku do drugiego ramienia korbowego.Takie rozwiazanie ma te zalete, ze czop zabie¬ rakowy wslizguje sie w podporzadkowany mu otwór w drugim ramieniu -korbowym, przy gwal¬ townym ruchu, jezeli czop zabierakowy jest juz wolny i jest dociskany pod wplywem dzialania osiowej sprezyny dociskowej do powierzchni gór¬ nej drugiego ramienia korbowego, zanim po¬ wierzchnia czolowa czopa zabierakowego nie osiag¬ nie otworu w drugim ramieniu korbowym.Krzywka sterujaca, kolek krzywki, czlon wlacza¬ jacy i kolek sterujacy sa umieszczone wedlug wy¬ nalazku wzgledem siebie w takim polozeniu, ze czop zabierakowy jest wyciagany z otworu dru¬ giego ramienia korbowego, jezeli polaczona z nim dzwignia wlaczajaca znajduje sie w polozeniu martwym. Wskutek tego osiaga sie to, ze podczas wyciagania czopa zabierakowego na czop ten nie dzialaja zadne sily skierowane prostopadle do jego osi i sam czop zabierakowy nie jest narazony na docisk cierny.W celu calkowitego odlaczenia od napedu obro¬ towego nie tylko jednej dzwigni uruchamiajacej, lecz takze druga dzwignie- uruchamiajaca w jej polozeniu nie aktywnym, jest celowe, jezeli korbo- wód nalezacy do mechanizmu korbowego, polaczo- • nego stale z agregatem napedowym, ma na swym wolnym koncu otwór wzdluzny, w który wchodzi sworzen laczacy dzwigni uruchamiajacej. Celowe jest tu podporzadkowanie mechanizmu korbowego polaczonego stale poprzez otwór wzdluzny z na¬ pedem dzwigni uruchamiajacej do spuszczania la¬ dunku, poniewaz luz w otworze wzdluznym przy opuszczaniu ladunku jest bez znaczenia. Dzwignia uruchamiajaca sprzezona z napedem poprzez czop zabierakowy jest natomiast polaczona z napedem przy podnoszeniu ladunku bez luzu,, tak, ze wyko¬ rzystuje sie tu peln4- droge podnoszenia do pod¬ niesienia ladunku.Pierwsze ramie korbowe sklada sie celowo z . dwóch umieszczonych obok siebie równolegle czesci, które sa polaczone ze soba mocno i obroto¬ wo poprzez tuleje czopa korbowego, a pomiedzy nimi jest umieszczony korbowód. Jedna z czesci ramienia korbowego jest przy tym polaczona z wa¬ lem napedowym napedu obrotowego, a ramie kor¬ bowe napedu korbowego dla drugiej dzwigni uru¬ chamiajacej jest ulozyskowane obrotowo na dru¬ giej czesci walu korbowego. Takie rozwiazanie jest szczególnie proste i umozliwia drugiemu ramieniu korbowemu ' w stanie wylaczonym wystarczajacy ruch obrotowy.Szczególnie celowe jest, jezeli swobodnie obraca¬ jace sie, drugie ramie korbowe jest tak ulozysko¬ wane na pierwszym ramieniu korbowym, ze jego punkt obrotu lezy na stronie walu napedowego, polozonej naprzeciwko czopa korbowego pierwsze¬ go ramienia korbowego. Punkt obrotu drugiego ra¬ mienia korbowego jest oprócz tego przestawiony w stosunku do prostej, przechodzacej przez wal napedowy i przez czop korbowy piei^wszego ra¬ mienia korbowego. 45 50 55 6089 251 8 Takie rozwiazanie ma te zalete, ze drugi korbo- wód moze w stanie wylaczonym jego mechanizmu korbowego, wiszac na ramieniu korbowym, wahac sie oraz przyjac za pomoca swego ramienia korbo¬ wego polozenie martwe. Powoduje to, ze drugie 5 ramie korbowe nie sprzega sie z pierwszym ra¬ mieniem korbowym w martwym polozeniu korbo- wodu i ramienia korbowego.Wynalazek jest wyjasniony blizej na przykla¬ dach rozwiazania, uwidocznionych na rysunku, na 10 którym fig. 1 przedstawia schematycznie urzadze¬ nie -wedlug wynalazku z napedem obrotowym, w widoku perspektywicznym, fig. 2 — czesc urzadze¬ nia przedstawionego na fig. 1, w powiekszeniu w widoku z góry, fig. 3 — naped urzadzenia uwi- 15 docznionego na fig. 1, w powiekszeniu, w widoku z góry, fig. 4 — mechanizm korbowy, polaczony z napedem urzadzenia, uwidocznionego na fig. 1, w powiekszeniu, fig. 5 — inna postac wykonania mechanizmu korbowego, w przekroju poziomym, 20 fig. 6 — mechanizm korbowy, uwidoczniony na fig. 5, w przekroju wzdluz linii VII—VII na fig. 5, fig. 7 — mechanizm korbowy, uwidoczniony na fig. 5, w przekroju wzdluz Imii VII'—VII na fig. 5, fig. 8 — inna postac wykonania mechanizmu kor- 2- bowego, uwidocznionego na fig. 5, w przekroju wzdluz linii VII—VII na fig. 5, fig. 9 — inna po¬ stac wykonania urzadzenia wedlug wynalazku, w widoku z boku, fig. 10 — szczegól urzadzeniar uwidocznionego na fig. 9, fig. 11 — szczegól urza¬ dzenia, uwidoczniony na fig. 10, czesciowo w wi¬ doku czolowym w kierunku strzalki III, pokazanej na fig. 10, a fig. 12 — czop zabierakowy z elemen¬ tem tulejowym z tarcza skrzydlowa, w widoku perspektywicznym.Na fig. 1 przedstawione jest urzadzenie 10 do na¬ ciagu liny omówione w niemieckim opisie patento¬ wym nr 840 586. To urzadzenie 10 do 'naciagu liny sklada sie z korpusu 11, w którym sa ulozyskowa- ne przesuwnie w kierunku wzdluznym dwa zblo¬ cza 12 i 13. W tych zbloczach 12 i 13 sa zamoco¬ wane, nie przedstawione blizej szczeki zaciskowe, które zakleszczaja sie naprzemian na linie 14, prze¬ ciagnietej przez urzadzenie 10 do naciagu liny, gdy zblocza 12 i 113 poruszaja sie w korpusie 11 wzgle¬ dem siebie. Na wolnym koncu liny 14 moze byc 45 ' zamocowany hak ladunkowy 15, na którym wisi podnoszony lub opuszczany ladunek. Na korpusie 11 urzadzenia 10 do naciagu liny jest zamocowany nastepny hak ladunkowy 16, za pomoca którego urzadzenie jest podwieszone do punktu stalego. 50 Zblocza 12 i 13 poruszaja sie na linie il4 w prze¬ ciwnych kierunkach za pomoca dwóch dzwigni u- ruchamiajacych 17 i 18, z których jedna dzwignia 17 jest polaczona wychylnie wokól osi 19 i poprzez dzwignie przegubowe 20 i 21 ze zbloczami 12 i 13, 55 a druga dzwignia uruchamiajaca 18 jest polaczona wychylnie wokól osi wychylnej 22 i poprzez dzwig¬ nie przegubowe 23, 24 i 25 ze zbloczami 12 i 13.Jezeli dzwignia uruchamiajaca 17 wychyli sie~ z polozenia przedstawionego na fig. 1 w kierunku 60 przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara, to wówczas zblocza 12 i 13 rozsuwaja sie, przy czym szczeki zaciskowe znajdujace sie w zbloczu 12 zakleszczaja sie na linie 14 i ciagna ja poprzez korpus II w kierunku strzalki 26, a szczeki za- 65 40 ciskowe umieszczone w zbloczu 13 sa zluzowane i slizgaja sie luzno po linie 14. Podczas tego ruchu* zbloczy 12 i 13 dzwignia uruchamiajaca 18 jest zabierana luzno przez dzwignie przegubowe 23, 24 i 25 i wychyla sie przy tym wokól osi 22 w kierun¬ ku ruchu wskazówek zegara, przy czym opóznia sie ona nieco w stosunku do dzwigni 17. Ten spo¬ sób dzialania jest blizej opisany we wspomnianym juz niemieckim opisie patentowym nr 840 586.Do ukladu zaciskowego urzadzenia 10 do na¬ ciagu liny jest oprócz tego podlaczona jeszcze dzwignia unieruchamiajaca 27, za pomoca której moga byc wylaczone szczeki zaciskowe obu zbloczy 12 i 13 (polozenie przedstawione, kreskami), aby swobodnie przeciagnac line 14 przez urzadzenie 10.Do dzwigni uruchamiajacych 17 i 18 jest pod¬ wieszony koniec kazdego drazka uruchamiajacego 28 i 29, którego drugi koniec jest polaczony w nie przedstawiony na rysunku sposób z lina stalowa ukladu rozciagajaco-sciskajacego 31 lub 32, któ¬ rego oslona konczy sie w tulei 34, ulozyskowanej wahliwie w lozysku czopowym 35. Lozyska czopo¬ we 35 sa dzwigane przez plyte nosna 36, przyspa- wana do korpusu 11 urzadzenia 10 do naciagu liny lub zamocowana w inny sposób. Urzadzenie nosne sklada- sie przede wszystkim z trzech równoleglych blach 36a, 36b i 36c, usztywnionych blachami po¬ przecznymi 37 i dzwigajacych lozyska czopowe czopów przegubowych 38 tulei 34.Drugie konce 31 b i 32b elementów uruchamiaja¬ cych ciagnaco-popychajacych 31 i 32 sa unieru¬ chomione w plycie czolowej 40 urzadzenia oporo¬ wego 41, gdzie koncza sie ich oslony 30 w tulejach 42, ulozyskowanych w lozyskach wychylnych 43 (fig. 3).Odpowiednie konce lin stalowych 30 tych ele¬ mentów uruchamiajacych ciagnaco-popychajacych 31 i 32 sa polaczone ze swej strony z korbowodami 44 i 45, z których jeden korbowód 44 z czopem ^korbowym 46 jest polaczony z pierwszym ramie¬ niem korbowym 47, a drugi korbowód 45 z czopem korbowym 48 jest polaczony z drugim ramieniem korbowym 49. Oba ramiona korbowe 4? i 49 sa o- sadzone na wale napedzanym 50 silnika napedo¬ wego 51, korzystnie silnika elektrycznego z nieu- widoczniona na rysunku blizej przekladnia 52, przesterowywanego w odpowiednim kierunku ob¬ rotu. Drugie ramie korbowe 49 jest tu osadzone trwale na wale napedzanym 50, a pierwsze ramie korbowe 47 obraca sie wokól walu napedzanego 50 i moze byc przestawiane za pomoca dwóch srub nastawczych 53 i 54 w odpowiednim polozeniu katowym w stosunku do drugiego ramienia korbo¬ wego 49, tak, ze linia 54 laczaca osie walu nape¬ dzanego 50 i czopa korbowego 46 jest przestawiona w stosunku do linii 55 laczacej osie walu napedo- wego 50 i czopa korbowego 48 o kat a.Jak pokazano na fig. 4, ramie korbowe 47 ma odsadzenie 56, do którego dociskaja sruby nastaw- cze 53 i 54, osadzone obrotowo w tulejach gwinto¬ wanych 57, zamocowanych na ramieniu korbowym 49.W przykladzie wykonania urzadzenia do przesta¬ wiania katowego ramion korbowych 47 i 48, przed¬ stawionym na fig. 5, 6 i 7, na wale napedzanym 50 jest osadzone tylko jedno ramie korbowe 58, po-89 2 9 laczone trwale z walem napedowym 50. Na ezopie korbowym 59, osadzonym na tym ramieniu kor¬ bowym 58 jest polaczony przegubowo korbowód 60, który odpowiada korbowodowi 45, uwidocznio¬ nemu na fig. 1. Czop korbowy 59 dzwiga na swym 5 wolnym koncu plyte czolowa 61, która przytrzymu¬ je w takim polozeniu prowadnice jarzmowa 62, u- lozyskowana obrotowo na czopie korbowym 59, ze kamien jarzmowy 63, na którym jest zamocowany drugi czop korbowy 64 ma moznosc slizgania sie. 10 Na czopie korbowym 64 jest zawieszony drugi kor- bowód 65, .który odpowiada korbowodowi 44 na ' fig. 1. Osadzona na czopie korbowym 64 plyta czo¬ lowa 66 eliminuje zeslizgniecie sie korbowodu 65 z czopa korbowego64. 15 Kamien jarzmowy 63 moze byc tak przesuniety w prowadnicy jarzmowej 62 za pomoca dwóch bocznie wkreconych srub nastawczych 67 i 68, ze os czopa korbowego 64 jest przestawiona w sto¬ sunku do osi czopa korbowego 59, a linia laczaca 20 osie walu napedowego 50 i czopa korbowego 59 tworzy z linia laczaca os walu napedzanego 50 z osia czopa korbowego 64 kat a, jak jest to uwi¬ docznione na fig. 4./ W przykladzie wykonania, uwidocznionym na 25 fig. 8, prowadnica jarzmowa 62 jest zakrzywiona wedlug luku kolowego, a kamien jarzmowy 63a ma ksztalt segmentu kolowego. Ma 'to te zalete, ze punkt srodkowy czopa korbowego porusza sie, w wyniku regulacji srub 67, 68, scisle po luku kolo- 3Q wym majacym srodek na osi walu napedowego 50, w taki sposób, ze odleglosc promieniowa czopa korbowego 59 jak i czopa korbowego 64 od osi wa¬ lu napedowego w kazdym polozeniu katowym jest stala.Sposób dzialania urzadzenia jest nastepujacy. Je¬ zeli silnik napedowy 51 obraca wal napedowy 50 w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wska¬ zówek zegara, to wówczas drugie ramie korbowe 49 wyprzedza pierwsze ramie korbowe 47. Wsku¬ tek tego dzwignia uruchamiajaca 17 jest najpierw 40 popedzana przez podporzadkowany jej element u- ruchamiajacy ciagnaco-popychajacy 32 i dziala skutecznie, przy czym zblocza 12 i 13 rozsuwaja sie, a szczeki zaciskowe umieszczone w zbloczu 12 zakleszczaja sie na linie 14 i line te zabieraja w 45 kierunku strzalki 26, natomiast szczeki zaciskowe umieszczone w zbloczu 1£ slizgaja sie luzno po li¬ nie 14, w kierunku przeciwnym do kierunku ciag¬ nienia 26 liny 14.Jezeli dzwignia 17 osiagnie swe lewe polozenie 50 skrajne, to wówczas takze ramie korbowe 49 zda¬ za do prawego punktu martwego i zaczyna ciag¬ nac, przy dalszym obrocie walu napedowego 50, line stalowa 30, w kierunku przeciwnym do kie¬ runku ruchu wskazówek zegara, w elemencie uru- 55 chamiajacym ciagnaco-popychajacym 32, wskutek czego dzwignia 17 wychyla sie z powrotem w kie¬ runku ruchu wskazówek zegara. Przy tym ruchu wychylnym zblocza 12 i 13 zsuwaja sie ponownie jedno z drugim, przy czym szczeki zaciskowe u- 60 mieszczone w zbloczu 13 zakleszczaja sie na linie 14 i line te zabieraja, a szczeki zaciskowe znajdu¬ jace sie w zbloczu 12 slizgaja sie po linie 14 luzno w kierunku przeciwnym do kierunku ciagnienia 26 liny 14 dopóty, dopóki dzwignia uruchamiajaca 65 17 nie osiagnie ponownie swego prawego polozenia skrajnego, a ramie korbowe 49 nie osiagnie swego lewego punktu martwego. Wtedy cykl roboczy za¬ czyna sie od nowa.Podczas gdy dzwignia uruchamiajaca 17 wyko¬ nuje skoki robocze, dzwignia uruchamiajaca 18, z która jest polaczony element uruchamiajacy ciagnaco-popychajacy 31, jest zabierana tylko swo¬ bodnie. Nie wystepuje tu zakleszczenie, poniewaz ramie korbowe 47, podporzadkowane dzwigni uru¬ chamiajacej 18, jest przekrecone w stosunku do ramienia korbowego 49 o kat a, w kierunku ruchu wskazówek zegara i tym samym opóznia sie w stosunku do ramienia korbowego 49 przy obrocie walu napedzanego 50 w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara. Dzwignia uru¬ chamiajaca 18 nie przenosi z tego powodu zadnej sily na oba zblocza 12 i 13.Jezeli kierunek obrotu walu napedowego 50 jest odwrotny, to znaczy wal napedowy 50 obraca sie wtedy w polozeniu, przedstawionym na fig. 1, w kierunku ruchu wskazówek zegara, to wówczas czop korbowy 46 ramienia korbowego 47 przekra¬ cza najpierw lewy punkt martwy. Z tego powodu jest wiec takze dzwignia uruchamiajaca 18 zmu¬ szona przez element uruchamiajacy ciagnaco-popy¬ chajacy 31 do wykonywania najpierw ruchu wy- chylnego w lewo, a dzwignia uruchamiajaca 17 wychyla sie jeszcze w prawo i osiaga dopiero swe prawe polozenie skrajne. Zblocza 12 i 13 sa zsuwa¬ ne przez dzwignie wlaczajaca, przy czym szczeki zaciskowe umieszczone w zbloczu 112 zakleszczaja sie na linie 14 i popuszczaja ja z ladunkiem za¬ wieszonym na haku ladunkowym 15 w kierunku przeciwnym do kierunku, strzalki 26, a szczeki za¬ ciskowe znajdujace sie w zbloczu 13 przesuwaja sie luzno po linie 14.Z chwila kiedy czop korbowy 46 osiagnie swój prawy punkt martwy, a dzwignia uruchamiajaca 18 dojdzie do swego lewego polozenia skrajnego, zmienia sie kierunek ruchu i zblocza 12 i 13 po¬ nownie wzajemnie sie rozsuwaja, przy czym szcze¬ ki zaciskowe zakleszczaja sie w zbloczu 13 na linie 14 i ja popuszczaja, a szczeki zaciskowe w zbloczu 12 slizgaja sie luzno po linie 14.Przyczyna tego, ze napedzana najpierw stale dzwignia wlaczajaca przenosi swa sile na zblocza 12 i 13 i steruje dzialaniem zaciskowym szczek zaciskowych jest to, ze mechanizm do sterowania dzialaniem zaciskowym szczek zaciskowych wytwa¬ rza pomiedzy dwiema dzwigniami wlaczajacymi luz przy ich wzajemnej mozliwosci wychylania, a ta dzwignia wlaczajaca, za pomoca której jest wy¬ wierana sila na zblocza, unieruchamia poprzez mechanizm sterujacy druga dzwignie wlaczajaca.Ten mechanizm sterujacy stanowi pewien rodzaj urzadzen do naciagu liny obslugiwanych dwiema dzwigniami wlaczajacymi i sluzacych do ciagnienia i popuszczania dlugich lin bez konca.Szczególnie korzystny przyklad rozwiazania wy¬ nalazku jest przedstawiony na figurach 9 do 12.Ten przyklad wykonania rózni sie od opisanych juz przykladów rozwiazania tym, ze pomiedzy kor¬ bowodami, a dzwigniami wlaczajacymi nie sa przewidziane osloniete liny stalowe. Wazniejsze jest to, ze w przykladzie wykonania, uwidocznio-89 251 li 12 nym na fig. 9 do 12 co najmniej jedna dzwignia z obu dzwigni wlaczajacych jest wylaczana wraz ze swym mechanizmem korbowym przez naped obrotowy, w zaleznosci od jego kierunku obrotu.Na fig. 9 jest przedstawione urzadzenie 10 do naciagu liny, które posiada taka sama konstrukcje jak urzadzenie/uwidocznione na fig. 1. Urzadzenie do naciagu liny sklada sie tu takze z korpusu 11, w którym sa ulozyskowane przesuwnie dwa zblocza z ruchomymi wzgledem siebie szczekami zaciskowymi. Szczeki zaciskowe zakleszczaja sie naprzemian na linie 14 przeciagnietej przez urza¬ dzenie 10 do* naciagu liny i zabieraja te line, jezeli poruszaja sie one wzgledem siebie. Urzadzenie 10 do naciagu liny podwiesza sie za pomoca haka la¬ dunkowego 16 do punktu stalego, a ladunek za- mocowuje sie do konca liny 14, polozonego na¬ przeciw haka ladunkowego 16, przy czym line te przeciaga sie, przy podnoszeniu ladunku, przez przyrzad w kierunku strzalki 26. Uwidoczniona na fig. 9 na stronie przedniej korpusu 11 dzwignia uruchamiajaca 17 sluzy do podnoszenia ladunku, a umieszczona na tylnej stronie przyrzadu dzwig¬ nia wlaczajaca 18 jest przeznaczona do opuszczenia ladunku podwieszonego do liny 14.Na korpusie 11 urzadzenia 10 do naciagu liny jest zamocowana plyta nosna 70, na tylnej stronie której znajduje sie polaczony za pomoca kolnierzy zaznaczony tu schematycznie naped obrotowy 71, np. zwrotny silnik przekladniowy, którego wal na¬ pedowy 72 przechodzi przez plyte nosna 70. Na wale napedowym 72 jest osadzone pierwsze ramie korbowe 73, polaczone trwale obrotowo z walem napedowym 72, a do jego czopa korbowego 74 jest podlaczony korbowód 75- mechanizmu korbowego podporzadkowanego dzwigni wlaczajacej 18.Jak wynika z fig. 10 i 11, pierwsze ramie kor¬ bowe 73 sklada sie z dwóch równolegle do siebie umieszczonych czesci 73a i 73b, które sa polaczone ze soba trwale obrotowo poprzez czop korbowy 74 i pomiedzy którymi jest umieszczony korbowód 75. Czop korbowy 74 jest uksztaltowany jako wy¬ drazona tuleja i ma odsadzenie 81, wystajace na. stronie tylnej 80 czesci 73a pierwszego ramienia korbowego 73, przy czym powierzchnia czolowa 82 odsadzenia 81 jest uksztaltowana w postaci krzywki sterujacej 83.Wewnatrz wydrazonej tulei czopa korbowego 74 jest prowadzony osiowo przesuwnie czop zabiera¬ kowy 79, który na swym koncu tylnym dzwiga element tulejkowy 84, posiadajacy na swej przed¬ niej powierzchni czolowej krzywke 85, wspóldzia¬ lajaca z krzywka sterujaca 83 odsadzenia 81. Czop zabierakowy 79 ma na swej tylnej stronie czolowej osiowo przebiegajacy slepy otwór 86, w którym jest umieszczona osiowa sprezyna naciskowa 87, która opiera sie swym tylnym koncem, wystajacym z otworu slepego 86, o plyte oporowa 88, zamo¬ cowana na pierwszym ramieniu korbowym. Spre¬ zyna ta dazy do przesuwu czopa zabierakowego 79 razem z zamocowanym na nim elementem tulejo- wym 84, w lewo, jak jest to uwidocznione na fig. 11.Obok krzywki sterujacej 83 na powierzchni czo¬ lowej 82 odsadzenia 81 sa jeszcze umieszczone dwa karby 89, z którymi moze sie zazebic zabek trój¬ katny 90, umieszczony obok krzywki 85 na ele¬ mencie tulejkowym 84.Na stronie tylnej" elementu tulejkowego¦' 84 jest zamocowana tarcza skrzydlowa 90', skladajaca sie z plaskiej w zasadzie plyty i z dwóch umieszczo¬ nych wzgledem siebie prostopadle skrzydel 91 i 92, ograniczonych przez wciecie 94. Skrzydlo 91 jest na fig. 12 wygiete do przodu, a na fig. 11 w lewo, a skrzydlo 92 jest wygiete na fig. 12 do ty- lu i na fig. 11 w prawo. Tarcza skrzydlowa 90* wspóldziala w opisany w czesci dalszej opisu spo- vsób z kolkiem sterujacym 95, który jest ulozysko- wany równolegle do walu napedzanego 72 i osio¬ wo przesuwnie w plycie nosnej 70 oraz znajduje sie pod dzialaniem sprezyny 96, która dazy do wy¬ cisniecia kolka sterujacego 95 z plyty nosnej 70, tj. na fig. 11 w lewo, az jej rozszerzony kolnierz 97 nie przylgnie do strony tylnej plyty nosnej 70.Na przedniej czesci 73b pierwszego ramienia kor- bowego 73, na koncu polozonym naprzeciwko czo¬ pa korbowego* 74 jest ulozyskowane wolno obroto¬ wo drugie ramie korbowe 99 z czopem obrotowym 98, przynalezne do drugiego mechanizmu korbo¬ wego, przyporzadkowanego dzwigni wlaczajacej 17 do podnoszenia ladunku. To drugie ramie korbowe 99 dzwiga na swym koncu, polozonym naprzeciw¬ ko czopa obrotowego 98, czop korbowy 100, do któ¬ rego jest podlaczony korbowód 101, polaczony ob¬ rotowo, ale nie przesuwnie poprzez czop 102 z dzwignia uruchamiajaca 17.W drugim ramieniu korbowym 99 znajduje sie otwór 104 tak usytuowany, ze linia laczaca czop obrotowy 98 z otworem 104 odchylona jest o a kierunku pierwszego ramienia korbowego 73) w stosunku do linii laczacej czop obrotowy 98 z czo¬ pem korbowym 100, a odleglosc otworu 104 od czo¬ pa obrotowego 98 równa jest odstepowi miedzy czopem zabierakowym 79 i czopem obrotowym 98, przy czym srednica otworu 104 odpowiada srednicy czopa zabierakowego 79. Na tylnej stronie 105 dru- 40 giego ramienia korbowego, zwróconej do czopa za¬ bierakowego 79 jest usytuowana powierzchnia skosna 106, zbiegajaca sie z otworem 104 dla czo¬ pa zabierakowego 79 i lezaca na luku, jaki czop zabierakowy 79 przy obrocie pierwszego ramienia 45 korbowego 73 opisuje na polozonym naprzeciw drugim ramieniu korbowym 99.Jak wynika z fig. 10, czesc 73b pierwszego ra¬ mienia korbowego 73, polozona z przodu na ry¬ sunku jest wychylana w stosuniku do czesci tylnej 50 73a o kat fi, tak;, £e czop obrotowy 98 dla drugiego ramienia korbowego 99 znajduje sie w odleglosci ej. Oprócz tego odleglosc miedzy czopem obroto¬ wym 98, a czopem korbowym 74 jest wieksza o wymiar e2 niz odleglosc pomiedzy walem napedo- 55 wym 72, a czopem korbowym 74. Punkt wychylny drugiego ramienia korbowego 99 nie zbiega sie wiec przy wylaczonym ramieniu korbowym z osia obrotu walu napedowego 72, tylko opisuje w cza¬ sie jego obrotu kolo wokól tego walu.W Sposób dzialania urzadzenia jest nastepujacy: Drugie ramie korbowe 99 jest wylaczone w poloze¬ niu, przedstawionym na fig. 9 do 11, przez czop zabierakowy 79 i obraca sie luzno wokól swego czopa obrotowego 98. Moment obrotowy wywierany 65 w kierunku strzalki A przez naped obrotowy 71 3589 251 13 14 na pierwsze ramie korbowe 73 poprzez wat nape¬ dowy 72 dziala poprzez korbowód 75 na dzwignie wlaczajaca 18 i wychyla ja tam i z powrotem, przy czym ladunek podwieszony na linie 14 jest o- puszczany w kierunku przeciwnym do kierunku 5 strzalki 26.Przy tym kierunku ruchu czop zabierakowy jest wyciagany z otworu 104 drugiego ramienia kor¬ bowego 99 i przyjmuje polozenie, przedstawione na fig. 11, w którym krzywka 85 znajduje sie w okres- io lonej odleglosci od krzywki sterujacej 83, a zabek trójkatny 90 wchodzi w karby 89 odsadzenia 81.Kolek sterujacy 95 slizga sie wówczas wzdluz po¬ wierzchni skrzydlowej 91 i jest dociskany z po¬ wrotem przy kazdym obrocie wbrew dzialaniu 15 sprezyny 96.Jezeli sila napedowa ma byc przeniesiona z na¬ pedu obrotowego 71 ma dzwignie uruchamiajaca 17 do podnoszenia ladunku podwieszonego na linie 14, to wówczas silnik przelacza sie, tak, ze wal nape- z0 dzany obraca sie teraz w kierunku strzalki B. Ot¬ wór wzdluzny 77 przesuwa sie przy tym poprzez czop 78 dzwigni wlaczajacej 18, bez jej urucho¬ mienia. Pierwsze ramie korbowe 73 porusza sie w kierunku drugiego ramienia korbowego 99 (fig. 10) ^ zvgodnie z ruchem wskazówek zegara. Powierzchnia ciecia 93 wciecia ograniczajacego skrzydlo 92 u- derza przy tym o kolek sterujacy 95. Przy dalszym ruchu obrotowym element tulejkowy 84 przekreca sie w stosunku do odsadzenia 81, a zabek trójkatny 30 90 jest wyciagany z karbu 89 i wslizguje sie wzdluznie w podporzadkowany mu otwór tej krzywki sterujacej. Wskutek tego czop zabierako¬ wy 79 jest dociskany w lewo pod dzialaniem o- siowej sprezyny naciskowej 87 w polozeniu, uwi- 35 docznionym na fig. 11, oraz przylega do lukowatej powierzchni skosnej 106 na stronie tylnej drugiego ramienia korbowego 99, do którego zdaza w mie¬ dzyczasie pierwsze ramie korbowe 73. Przy dal¬ szym obrocie czop zabierakowy 79, bedacy pod 40 dzialaniem sprezyny wslizguje sie w otwór 104 drugiego ramienia korbowego, tak, ze ramie to jest polaczone ksztaltowo z pierwszym ramieniem korbowym. Ramiona korbowe 73 i 79 sa napedzane wspólnie przez wal napedowy 72, przy czym mo- 45 ment napedowy jest przenoszony poprzez korbo¬ wód 101 na dzwignie uruchamiajaca 17, a dzwignia uruchamiajaca 18 wolna od zakleszczenia zatrzy¬ muje sie, poniewaz drugie ramie korbowe 99 jest przestawione w stosunku do pierwszego ramienia M korbowego 73 o kat a i wyprzedza to ramie, a po¬ nadto druga dzwignia uruchamiajaca 18 nie jest polaczona mocno poprzez polaczenie wzdluzno-ot¬ worowe 77, 78 z korbowodem 75.Jezeli konieczne jest przejscie z procesu podno¬ szenia na proces opuszczania ladunku, to wówczas przesterowuje sie naped obrotowy, tak, ze wal napedzany obraca sie znowu w kierunku strzalki A. Kiedy dzwignia uruchamiajaca 17 znajduje sie w polozeniu martwym, to wówczas skrzydlo 92 u- derza o kolek sterujacy 95 i jest przez niego za- 60 trzymane przy dalszym obrocie czopa korbowego.Wskutek tego przekreca sie wówczas ponownie e- lement tulejkowy 84 w stosunku do odsadzenia 81, tak, ze krzywka 85 slizga sie wzdluz krzywki sterujacej 83, a czop zabierakowy 79 przesuwa sie 65 osiowo razem z elementem tulejkowym 84 i jest wyciagany z otworu 104. Dzwignia uruchamiajaca 17 jest wówczas wylaczona przez naped obrotowy, a moment obrotowy jest wtedy przenoszony znowu poprzez korbowód 75 na dzwignie uruchamiajaca 18.Wynalazek nie ogranicza sie jednak do przykla¬ dów wykonania. Mozliwe jest takze np. zastoso¬ wanie jako elementu uruchamiajacego ciagnaco- -popychajacego pretów gietkich, prowadzonych po¬ miedzy kulkami lozyskowymi lub wyposazenie u- rzadzenia w inny silnik napedowy. Jest takze moz¬ liwe podlaczenie do walu napedzanego silnika na¬ pedowego kilku mechanizmów korbowych oraz jednoczesne uruchamianie kilku urzadzen do na¬ ciagu liny. Moze to byc np. korzystne wówczas, kiedy do podnoszenia ladunku musi wspóldzialac jednoczesnie kilka urzadzen do naciagu liny. Jest wreszcie mozliwe takze nieco inne uksztaltowanie mechanizmu korbowego z dwoma przestawnymi wzgledem siebie czopami korbowymi. PL