Uprawniony z patentu: Bunker Ramo Corporation, Oak Brook (Stany Zjednoczone Ameryki) Laczówka wielostykowa Przedmiotem wynalazku jest laczówka wielosty¬ kowa, zwlaszcza do laczenia plytek z obwodami drukowanymi.Laczówki wielostykowe do laczenia plytek z ob¬ wodami drukowanymi sa- stosowane w róznych dziedzinach techniki, takich jak elektroniczne maszyny liczace, cyfrowe urzadzenia sterujace, systemy telekomunikacyjne i tak dalej.Znane laczówki wielostykowe maja jednakze wade polegajaca na tym, ze zajmuja duzo miejsca, na skutek czego odstep pomiedzy plytkami z ob¬ wodami drukowanymi jest duzy co powieksza wy¬ miary urzadzenia.Dalsza wada znanych laczówek jest to, ze do przystosowania laczówek do róznych polozen na laczonych plytkach potrzeiba duzo róznych czesci.Laczówka musi miec rózne ksztalty zaleznie od polozenia zamocowania na plytce i od kierunku laczenia na przyklad osiowego lub bocznego.Wzrost liczby róznych czesci dodatkowych dla jed¬ nego typu laczówki powoduje wzrost kosztów skladowania i wytwarzania tych czesci, co powo¬ duje wzrost kosztów laczówki.Celem wynalazku jest stworzenie laczówki wie- lostykowej o znacznie zmniejszonej liczbie czesci i przystosowanej do róznych sposobów laczenia plytek z obwodaimi drukowanymi.Cel ten wedlug wynalazku osiagnieto dzieki te¬ mu, ze laczówka wielostykowa zlozona z gniazda i wtyku jest przystosowarna do wkladania wtyku 10 20 25 30 w gniazdo z kierunku osiowego i z kierunku bocz¬ nego.Taka konstrukcja laczówki umozliwia stosowa¬ nie jej w wielu polozeniach na plytce z obwodem drukowanym. Przyczynia sie to do zmniejszenia liczby czesci konstrukcyjnych.Ponadto dzieki wynalazkowi ulega zmniejszeniu odstep pomiedzy plytkami z obwodami drukowa¬ nymi, przez co uzyskuje sie oszczednosc miejsca w urzadzeniach.Inna zaleta laczówki wedlug wynalazku jest to, ze sprezynujaca czesc stykowa czlonu gniazdowego jest wsparta z obu konców tak, ze mozna uzyskac wystarczajacy nacisk przy styku stosujac znacznie mniejsze konstrukcje czlonu gniazdowego w po¬ równaniu z konwencjionalna konstrukcja.Przedmiiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. la, fig. Ib i fig. lc przedstawiaja laczówke zna¬ nego typu -wraz z jej czesciami, fig. 2a i fig. 2b — czesci znanej laczówki innego typu, fig. 3aifig. 3b — dwa rózne rodzaje laczen plytek z obwoda¬ mi drukowanymi za pomoca laczówki wielostyko- wej znanego typu, fig. 3a' — zmniejsizenie odstepu pomiedzy plytkami przy stosowaniu laczówki we¬ dlug wynalazku, fig. 4a i fig. 4b — gniazdo la¬ czówki umieszczone na plytce, fig. 5a — 5e — ele¬ menty konstrukcyjne laczówki wedlug wynalazku, to jest fig. 5a — czlon gniazdowy w widoku per¬ spektywicznym, fig. 5b — korpus izolacyjny gniaz- 83 4043 da w widoku perspektywicznym, fig. 5c — gniaz- do laczówki w przekroju, fig. 5d — czlon wty¬ kowy w widoku perspektywicznym, fig. 5e — wtyk laczówki w widoku perapetotywicznym, fig. 6a — 6c — rózne polaczenia z (obwodami drukowalnymi przy zastosowaniu laczówki, fig. 7a i filg. Ib — dwa przyklady wykonania czlonu gniazdowego laczówki w widoku perspektywicznym, a fig. 8 — korpus izolacyjny gniazda laczówki wedlug innego wyko¬ nania, w przekroju.Dla lepszego zrozumienia wynalazku zostana omówione najpierw laczówki wielostykowe znane¬ go typu, przedstawione na fig. la, lfb i lc, sa to konwencjonalne laczówki wielostykowe przeznaczo¬ ne do laczenia plytek z obwodami drukowanymi.Laczówka sklada sde z gniazda A i z wtvitou B.Gniazdo A zawiera pewna ilosc czlonów gniazdo¬ wych 3, pokazanych na fig. la, które maja usytu¬ owane naprzeciwko siebie elementy stykowe 1' w ksztalcie litery U o dlugosci i grubosci koniecz¬ nej dla uzyskania potrzebnego nacisku przy styku, a ponadto na koncu czlonu gniazdowego 3 usytu¬ owana jest koncówka 2. Czlony gniazdowe 3 sa umieszczone w korpusie izolacyjnym 5 wyposazo¬ nym w odpowiednia liczbe otworów wejsciowych 4 umieszczonych z jednej strony na osi czlonów gniazdowych 3. przy czym otwory 4 przeznaczone sa do wkladania w nie czlonów wtykowych 6.Przyklad takiego czlonu wtykowego 6 pokaza¬ ny jest na fig. lc. Wezszy koniec 6' czlonu wty¬ kowego 6 stanowi druga koncówke laczówki. Czlo¬ ny wtykowe 6 umieszczone sa w korpusie izola¬ cyjnym 7. Gniazdo A i wtyk B laczówki zamonto¬ wane sa na plytkach z obwodami drukowanymi, które maja byc polaczone. Obie czesci laczówki laczone sa ze soba tak, ze kazdy czlon wtykowy 6 jest wkladany w usytuowany naprzeciwko otwór wejsciowy 4 az do styku z odpowiednim czlonem gniazdowym 3, przy czym .polaczenie elektryczne jest tworzone przez rozepohniecie na boki elemen¬ tów stykowych 1, 1' w ksztalcie litery U.Inny przyklad wykonania czlonów gniazdowych i wtykowych konwencjonalnej laczówki pokazano na fig. 2a i fig. 2b. Czlon gniazdowy 11 pokazany na fig. 2a jest wykrojony z blachy i ma koncówke 10 craz sprezyny stykowe 9, 9' wyposazone na jed¬ nym swym koncu w styki 8, 8', przy czym po wykrojeniu blacha jest zagieta tak aby czlon gniaz¬ dowy mial ksztalt rury o przekroju prostokatnym. g Sprezyny stykowe 9, 9' sa wygiete nieco do srodka aby wywieraly nacisk przy styku na czlon wty¬ kowy 12 pokazany na fig. 2b. Czlony gniazdowe 11 i czlony wtykowe 12 sa umieszczone w odpo¬ wiednich korpusach izolacyjnych tak jak pokazano to na fig. Ib.Ta konwenojanalna laczówka ma wade polegaja¬ ca na tym, ze odstep pomiedzy plytkami polaczo¬ nymi za pomoca takiej laczówki jest bardzo duzy.Jest to spowodowane tym, ze mozliwy jest tylko ^ jeden kierunek laczenia czlonu gniazdowego z czlo¬ nem wtykowym. W przypadku laczówki z fig. Ib mozliwy jest tylko kierunek pokazany strzalka.Z tego powodu wymiar li wadfcuz kierunku lacze¬ nia Jest wiekszy iniz wymiar Iz prostopadly do 65 4 kierunku laczenia aby uzyskac potrzebny nacisk przy styku.Jezeli jak przedstawiono na fig. 3 dwie plytki 13 i 13 z obwodami drukowanymi maja byc pola- 1 czone w polozeniu wzajemnie równoleglym to po¬ niewaz gniazdo A laczówki powinno byc zamoco¬ wane w kierunku prostopadlym do powierzchni plytki, odstep ls pomiedzy plytkami musi miec wy¬ miar znacznie wiekszy od wymiaru lj aby zmiescilo 1 sie gniazdo A. Wada ta polegajaca na duzym od¬ stepie pomiedzy plytkami jest bardzo wazna w przypadku stosowania duzej ilosci plytek z ob¬ wodami drukowanymi, na przyklad w elektronicz¬ nych maszynach liczacych, cyfrowych urzadzeniach sterujacych i tak dalej.Druga wada znanej laczówki jest to, ze ponie¬ waz mozliwy jest tylko jeden kierunek laczenia, potrzebnych jest wiele elementów konstrukcyjnych, przykladowo wiele modeli korpusów izolacyjnyohr zaleznie od wymagan sposobu laczenia plytek.Przykladowo korpus izolacyjny 5 gniazda musi miec element mocujacy 14 w przypadku równoleg¬ lego laczenia plytek (fig. 3a), taki jak pokazano na fig. 4a, ale gdy dwie plytki maja byc laczone szeregowo jak pokazano na fig. 3b, element mo¬ cujacy 14 musi byc sytuowany w innym polozeniu, jak pokazano na fig. 4b.To samo dotyczy korpusu izolacyjnego 7 wtyku laczówki. Równiez koncówka 2 musi byc wykony¬ wana róznie zaleznie od sposobu mocowania. Dla umozliwienia róznych sposobów laczenia plytek z obwodami drukowanymi potrzebnych bylo wiele róznych wzorów korpusów izolacyjnycih, takioh jak pokazano na fig. 4a i 4b, z elementami mocu¬ jacymi 14 usytuowanymi w róznych polozeniach, a ponadto potrzebne sa rózne ksztalty koncówek, na przyklad koncówki osiowe lub zagiete prosto¬ padle do kierunku osiowego. Takie zwiekszenie ilosci rodzajów laczówek moze spowodowac klopoty w sprawdzeniu róznych czesci oraz w konstruowa¬ niu i produkcji.Przedstawiony na fig. 5a czlon gniazdowy 20 laczówki wedlug wynalazku jest wykrojony z bla¬ chy i zawiera na swym koncu koncówke 15 o wy¬ starczajacej dlugosci oraz dwie scianki boczne 18 i 18', z których kazda jest wyposazona na swej stronie wewnetrznej w elementy stykowe 19 i 19', a scianki te tworza korytko 17. Elementy stykowe 19, 19? sa wykonane korzystnie przez wytloczenie.W dnie korytka 17 wykonany jest podluzny otwór 16. Czlon gniazdowy 20 jest umieszczony w otwo¬ rze 21 izolacyjnego korpusu 24 gniazda laczówki.Izolacyjny korpus 24 (fig. 5b, 5c) ma otwór 22 usytuowany na przedluzeniu osiowym otworu 21, przy czym przez otwór ten przechodzi koncówka 15 i wchodzi wen jesli potrzeba czlon wtykowy laczówki. Korpus 24 zawiera ponadto otwór górny 23 i otwór dolny 23' które sa prostopadle do kie¬ runku osiowego otworu 21 i 22 i sa usytuowane zgodnie z polozeniem elementów stykowych 19 i 19'.Otwory 23 i 23' moga byc równiez uzywane jako otwory wejsciowe dla czlonów wtykowych. Otwór 21 jeat ograniczony progiem 26 o który opieraja sie wystepy 25 wykonane na koncach scianek bocz-5 nych 1S i l£ czlontt gniazdowego 20. Czlon gniazdo¬ wy 20 jest wkladany w otw6r 21 jak pokazano na fig. 5c od strony otwartego konca otworu 21 az wy¬ stepy 25, opra ma o próg 26, po czym koncówka 15 jest zagieta do dolu aiby uniemozliwic wyciagniecie czlonu gniazdowego z izolacyjnego korpusu 24.W korpusie izolacyjnym 24 mozna umiescic po¬ trzebna ilosc czlonów gniazdowych 20 aby utworzyc gniazdo laczówki wielostykowej. Czlony wtykowe 28, takie jak pokazany na fig. 5d umieszczone sa w odpowiedniej liczbie w korpusie izolacyjnym 29 jak pokazano na fig. 5e., Czlon wtykowy jest wy¬ posazony w maile wystepy 27, które utrudniaja wy¬ suniecie sde czlonu wtykowego z polozenia stykowe¬ go w czlonie gniazdowym.Czlon wtykowy 28 moze byc wkladany w czlon gniazdowy 20 w jeden z otworów osiowych lub bocznych, to znaczy czlon wtykowy 28 moze byc wkladany w czlon gniazdowy z jednego z kierunków pokazanych na fig. 5a strzalkami narysowanymi li¬ nia przerywana. Na skutek rozpierania elementów stykowych 19 i 19' przez czlon wtykowy 28, scianki boczne 18 i 18' sa odksztalcane w kierunku poka¬ zanym strzalkami narysowanymi linia ciagla, przez co uzyskiwany jest bardzo stabilny styk elektryczny przy wszystkich czterech kierunkach wkladania czlonu wtykowego 28. Czesci koncowe 30 i 30' scia¬ nek bocznych 18 i 18' sa równiez wypychane na zewnatrz aby zapewnic zadany nacisk styku nieza¬ leznie od kierunku wkladania czlonu wtykowego 28.Przy stosowaniu laczówki wedlug wynalazku plyt¬ ki 13 i 13' z obwodami drukowanymi moga byc sprzegane w jednej plaszczyznie przy zamontowaniu na nich gniazda laczówki A i wtyku laczówki B jak pokazano na fig. 6a. Bez zmiany polozenia gniazda laczówki A i wtyku laczówki B na plytkach, mozli¬ we jest równiez laczenie tych plytek pod katem pro¬ stym jak pokazano na fig. 6b.Ponadto, zmieniajac tylko zamocowanie wtyku laczówki B, mozliwe jest laczenie dwóch plytek 13 i 13' usytuowanych w plaszczyznach równoleg¬ lych jak pokazano na fig. 6c, przy czym bez zmia¬ ny zamocowania laczówki plytki te moga byc la¬ czone równiez pod katem prostym.Dzieki wynalazkowi nie ma potrzeby wytwarza¬ nia róznych typów korpusów izolacyjnych dla gniazda laczówki z odmiennymi elementami mo¬ cowania zaleznie od sposobu laczenia plytek z ob¬ wodami drukowanymi, na skutek czego projekto¬ wanie i wytwarzanie czesci jest latwiejsze.W przypadku stosowania laczówki wedlug Wy¬ nalazku do laczenia plytek z obwodami drukowa¬ nymi równolegle jak pokazano na fig. 6c, odstep pomiedzy plytkami jest znacznie mniejszy niz w przypadkuy stosowania laczówek konwencjonal¬ nych, gdzie gniazdo laczówki musi byc umieszcza- ne prostopadle do powierzchni plytki. Dla porów¬ nania na fig. 3a przedstawiono odstep pomiedzy plytkami w przypadku zastosowania laczówki we¬ dlug wynalazku do równoleglego laczenia plytek i a obok na fig. 3a przypadek stosowania konwen¬ cjonalnej laczówki.Ponadto wedlug znanej konstrukcji sprezyny gniazdowe sa wykonywane w postaci wsporników takich jak pokazane na fig. la lub 2a. Wedlug wy- ( W* 8 nalazfca scianka boczna 18 lub Itf, posiadajaca ele^ ment stykowy 19 lub 19', jest wsparta z obu kon¬ ców, na skutek czego scianki bocizine 18, 18' moga podlegac znacznie silniejszym naciskom przy styku. 5 Co powoduje, ze pirzy jfednakowych warunkach nacisku, przy styku, laczówka wielostykowa wedlug wynalazku moze byc bardziej zwarta lub tez mo¬ ze byc wykonana przy zastosowaniu znacznie cien¬ szej blachy. Przyczynia sde to równiez do znanie}- 10 szenia odstepu pomiedzy plytkami z obwodami drukowanymi. Mozna zatem powiedziec, ze laczów¬ ke wedlug wynalazku mozna wykonac taniej.Chociaz wynalazek zostal szczególowo opisany w odniesieniu do przykladu wykonania przedsta- 15 wionego na fig. 5, wie jest on ograniczony do tego przykladu. Mozliwe sa rózne modyfikacje, przykla¬ dowo, takie jak pokazano na fig. 7a czlon gniazdo¬ wy moze byc wykonany w postaci tulei o przekro¬ ju prostokatnym, w której wykonane sa otwór 10 górny 31 i otwór dolny 31'. Czlon gniazdowy moze miec równiez wklesle do wewnatrz scianki boczne 18 i 18' jak pokazano na fig. 7lb. W takim przypad¬ ku scianki boczne dzialaja równiez jako elementy stykowe. ¦5 Na fig. 8 pokazano zmodyfikowany przyklad wy¬ konania korpusu izolacyjnego' do umieszczania w nim czlonów gniazdowych.Korpus ten sklada sie z dwóch polówek górnej 32 i dolnej 32', w których utworzony jest otwór 0 33, przeznaczany do umieszczenia w nim czlonu gniazdowego. Otwór na obu swych koncach ma progi 33 tak, ze czlon gniazdowy jest unierucho¬ miony w otworze 33 bez zaginania koncówki 15 jak ipokazano na fig. 5c.' W opisanym poprzedinio przykladzie wykonania czlon wtykowy ima ksztalt preta wyposazonego w wystepy 27. Jednakze czlon wtykowy moze byc wykonany równiez w ksztalcie plaskiej plytki bez wystepów 27. 1 Chociaz wynalazek zostal opisany w zastosowa¬ niu do laczówki dla plytek z obwodami drukowa¬ nymi, mozliwe sa rózne inne praktyczne zastoso¬ wania laczówki wedlug wynalazku.Dzieki wynalazkowi uzyskano szereg korzysci, a zwlaszcza zmniejszenie odleglosci pomiedzy plyt¬ kami, umozliwienie silniejszego nacisku przy styku i zmniejszenie liczby elementów. PL