Uprawniony z patentu: Firma Sohleicher G.m^b.H. 8c Go. Relaisbau KG (Berlin Zachodni) Urzadzenie do ryglowania polaczen wtykowych Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do ry¬ glowania polaczen wtykowych umieszczone w gniezdzie wtykowym.Znane sa urzadzenia do ryglowania polaczen wty¬ kowych, w których przewody doprowadzane sa do puszki dzialajacej poprzez styki sprezynowe na styki wtyku tworzac w ten sposób bezoporowe po¬ laczenia. Tego rodzaju polaczenia wtykowe przyje¬ ly sie przy normalnych wtyczkach wspólpracuja¬ cych z gniazdami i od dluzszego czasu sa w prak¬ tyce z powodzeniem stosowane. Ujemne cechy tych urzadzen wystepuja wtedy dopiero, gdy polaczenia wtykowe narazone sa na czeste obciazenia, na przy¬ klad na skutek wystepujacych wibracji lub w przy¬ padkach, gdy polaczenia wtykowe ze wzgledu na ich specjalne zastosowanie musza byc wykonane jako szczególne masywne a zatem i ciezkie. W tym przypadku stosowano dotychczas na jednej polowie polaczenia wtykowego specjalne obrotowe klamry w celu przerzucenia ich po utworzeniu polaczenia wtykowego na druga polowe urzadzenia.Znane jest równiez trwale umocowanie polaczen wtykowych wykonane w ten sposób, ze po wpro¬ wadzeniu wtyczki do gniazdka tworzy sie polacze¬ nie srubowe, które ma jednak te wade, ze przy rozlaczeniu czesci urzadzenia wtykowego, musza byc najpierw rozlaczone polaczenia srubowe.Szczególne utrudnienia dla realizowania pola¬ czen wtykowych wystepuja w tych przypadkach, gdy jedna polowe polaczenia wtykowego sta- 10 15 20 30 nowi aparat elektryczny lub elektroniczny, na przyklad plytka z obwodami drukowanymi, urza¬ dzenie rozruchowe z silnikiem synchronizowanym, stycznik, przyrzad pomiarowy lub przekaznik cza¬ sowy. Tego rodzaju urzadzenia, w celu latwego ich umocowania i przylaczenia w odpowiednim miej¬ scu obwodu elektrycznego a nastepnie równie lat¬ wej ich wymiany, zaopatrzone sa na swej dolnej sciance czolowej w listwe z nózkami wtykowymi, poprzez które nastepuja niezbedne polaczenia z analogicznym do listwy wtykowej elementem wy¬ konanym najczesciej w formie plyty lub puszki gniazdowej mocowanej na tablicy rozdzielczej lub podobnie.Przy urzadzeniach elektrycznych lub elektronicz¬ nych waznym jest by dla bezpieczenstwa ruchu ca¬ lych instalacji, takich jak ciagi obróbcze i podob¬ ne, aby polaczenia wtykowe byly trwale przy róz¬ nych wplywach mechanicznych i nie rozlaczaly sie przypadkowo.W celu unikniecia przypadkowego rozlaczenia przyrzadu wprowadzonego do plyty gniazdkowej lub puszki stosowano dwa rygle podobne do kla¬ mer, wychylone o pewien kat, umocowane na prze¬ ciwleglych bocznych scianach puszki. Klamra w stanie zaryglowanym obejmuje odpowiednia nasad¬ ke czesci stopowej mocowanej wtyczki. Przy tym ukladzie w celu rozlaczenia polaczenia wtykowego musza byc zdemontowane elementy klamrujace i odlaczone od przylaczanego urzadzenia na przy- 8182081820 klad przekaznika po czym dopiero nastepuje wlas¬ ciwe ich rozlaczenie.Istotna wada tego rodzaju urzadzen klamruja¬ cych jest to, ze w celu. dokonania rozlaczenia po¬ laczenia wtykowego klamry musza byc odchylone na powierzchni podstawy co wymaga dodatkowej przestrzeni. W tablicach rozdzielczych o obwodach kaskadowych o duzej ilosci przyrzadów pomiaro¬ wych i wskazujacych pozadane jest usytuowanie tych przyrzadów w sposób przejrzysty na malej przestrzeni, przy zajeciu minimalnej ilosci miej¬ sca. W miare mozliwosci poszczególne aparaty elektryczne odpowiednio do wielkosci ich podstaw powinny byc na tablicy rozdzielczej mocowane ciasno kolo siebie, bez straty cennej miedzyprze- strzeni i dlatego znane elementy klamrujace sa równiez niedogodne, poniewaz po wykonaniu po¬ laczenia sa trudno dostepne i czesto moga byc po¬ nownie rozlaczone tylko za pomoca odpowiednio dlugiego i cienkiego narzedzia. Przy tym przy nie¬ fachowej obsludze dochodzi czesto do uszkodzenia mocowanego aparatu.Celem wynalazku jest usuniecie niedogodnosci znanych urzadzen do ryglowania. Zadanie technicz¬ ne prowadzone do tego celu polega na stworzeniu latwo rozlaczalnego ryglowania dla polaczen wty¬ kowych lub podobnych, które nie zajmuje na ta¬ blicy rozdzielni dodatkowego miejsca, jest latwo dostepne i pewne w dzialaniu.Rozwiazanie postawionego zadania zgodnie z wy¬ nalazkiem osiagniete zostaje dzieki temu, ze ele¬ menty ryglujace posiadajace na krawedzi podluz¬ nej suwaka nasadki w ksztalcie litery L zarówno w polozeniu zaryglowanym jak i odryglowanym mieszcza sie wewnatrz obudowy gniazda wtyko¬ wego. Nadanie nasadce powodujacej wlasciwe ry¬ glowanie ksztaltu litery L ma szczególne znacze¬ nie poniewaz dzieki niemu wystarcza jedynie pro¬ sty ruch w jednym kierunku, by dokonac zaryglo¬ wania, bez koniecznosci wykonywania dodatko¬ wych ruchów w innych kierunkach, jak to mialo miejsce przy wygietych hakach. Dzieki temu, ze element ryglujacy w obu swych mozliwych polo¬ zeniach pozostaje wewnatrz puszki gniazda wtyko¬ wego wzglednie plyty gniezdnej i nigdy jej nie opuszcza, gniazda wtykowe zaopatrzone w urza¬ dzenia do ryglowania wedlug wynalazku sa usy¬ tuowane bez zostawiania miedzy soba wzglednie w, stosunku do innych urzadzen luk, to jest bez po¬ trzeby zostawiania miedzyprzestrzeni dla elementu ryglujacego co dotychczas bylo konieczne.Dalsza cecha wynalazku polega na tym, ze kaz¬ dy element ryglujacy posiada po dwie latwo do¬ stepne wystepy uruchamiajace, umozliwiajace ry¬ glowanie i odryglowanie polaczenia wtykowego z obu stron puszki wtykowej. Te nasadki urucha¬ miajace polozone sa wewnatrz wybrania w przy¬ kryciu puszki i sa latwo dostepne recznie lub za pomoca prostego narzedzia, przy czym ich urucho¬ mienie dokonuje sie zarówno od przodu jak i od spodu plyty puszkowej. Dzieki temu tablica roz¬ dzielcza z puszkami zaopatrzonymi w elementy ryglujace ma wielostronne zastosowanie, bez ko¬ niecznosci' stosowania dodatkowych urzadzen lub wprowadzania zmian.Wazna cecha jest równiez i to, ze w podluznym* suwaku elementu ryglujacego znajduje sie wycie¬ cie szczelinowe, które ma jarzmo utworzone przez jedna ze scian bocznych, przy czym jarznaa to po- 5 siada w srodku nasadke ustalajaca i molcujaca ele¬ ment ryglujacy w dwóch^ckfajnych polozeniach.Ta fc£ma rozwiazania elementu ryglujacego spra¬ wia, ze jarzmo dziala dzieki temu jako plaska spre¬ zyna, a nasadka sprezynujaco zaczepia o odpo- 10 wiedni nosek ustalajacy umieszczona wewnatrz tulei, w której prowadzony jest organ ryglujacy.Przy wykonaniu elementu ryglujacego ze sztucz¬ nego tworzywa, to jest przy zastosowaniu odpo¬ wiednio uksztaltowanego odlewu wtryskowego dla 15 wykonania waskiego szczelinowego otworu w su¬ waku, w celu nadania w ten sposób jarzmu obej¬ mujacemu te szczeline koniecznej do dzialania sprezystosci, nie jest potrzebny zaden dodatkowy naklad ani dodatkowe czynnosci. 20 w korzystnym wykonaniu elementu ryglujacego powierzchnia boczna elementu ryglujacego przecho¬ dzaca w nasadke jest cofnieta do tylu cokolwiek " dalej poza .dlugosc szczeliny a jej szerokosc odpo¬ wiada wysokosci nasadki, co sprawia, ze element 25 ryglujacy jest pewnie slizgowo.* prowadzony we¬ wnatrz tulei w formie plaskiej obudowy rozciaga¬ jacej sie pomiedzy obu scianami czolowymi gniaz¬ da. Jako element ustalajacy nasadke mocujaca umieszczona na jarzmie szczeliny, na tulei pro¬ so wadzacej znajduje sie wzniesienie odpowiadajace w przekroju poprzecznym przekrojowi poprzeczne¬ mu wymienionej nasadki.Korzystne jest równiez rozwiazanie w którym wewnatrz gniazda wtykowego polaczenia wtyko- 55 wego znajdowaly sie dwie, naprzeciwko siebie po przekatnej przykrycia puszki umieszczone, nasadki ryglujace z przynaleznymi elementami ryglujacy¬ mi. Dwie polozone naprzeciwko siebie po przekat¬ nej nasadki ryglujace, elementy ryglujace tworza 40 wyjatkowo stabilne polaczenia, bez koniecznosci stosowania w tym celu wiecej niz dwóch organów ryglujacych.Nastepna cecha istotna wynalazku jest to, ze ele¬ ment ryglujacy jest odlewem wtryskowym, który 45 uwydatnia sie optycznie w gniezdzie wtykowym przez pomalowanie na inny kolor. Element ryglu¬ jacy jest latwo dostepny przez wybranie w naro¬ zu gniazda, jego nasadki uruchamiajace sa dzieki temu równiez wizualnie latwe do zauwazenia tak, 50 ze osoba uruchamiajaca nie musi posiadac zadnych specjalnych kwalifikacji dla dokonania za i od- ryglowania polaczenia wtykowego.Przedmiot wynalazku przedstawiony jest w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 55 przedstawia widok z góry na puszke gniazda pola¬ czenia wtykowego, fig. 2 — widok boczny elemen¬ tu ryglujacego, a fig. 3 — przekrój poprzeczny przez puszkowe gniazda wzdluz linii A—A, widzia¬ ny w kierunku strzalki. 60 Puszka 1 posiada wiele zacisków laczeniowych 10 rozmieszczonych wzdluz jednej lub kilku listew laczeniowych. Zaciski laczeniowe sa wykonane w formie klamer srubowych, moga byc równiez wpro¬ wadzone do uzytku piórka lutownicze. Kazdemu za- w ciskowi laczeniowemu 10 przydzielone jest jedno5 81820 6 z gniazdek kontaktowych w formie tulei, które u- mieszczone sa pod odpowiednimi rowkami wpro¬ wadzajacymi 11, w które wchodza przewidziane noze wtykowe wkladanego aparatu. W plycie pod¬ stawy puszki 1 na wysokosci listew laczeniowych wykonane sa podluzne wyciecia 12 za pomoca któ¬ rych plyta puszki jest poprzez nity, sruby lub te¬ mu podobnych srodków umocowana na podlozu ta¬ blicy. Na pozostalych obu narozach puszki 1, w przykladowym rozwiazaniu o ksztalcie kwadratu, wykonane sa w czolowej sciance prostokatne wy¬ ciecia 13, zapewniajace swobodny dostep do ele¬ mentu ryglujacego. Nasadka ryglujaca 4 elementu ryglujacego 2 (fig. 2) wystaje przez przynalezne wyciecie w sciance czolowej puszki i po wprowa¬ dzeniu drugiej czesci polaczenia wtykowego jest z nia przez przesuniecie elementu ryglujacego za¬ kotwiczona. Wystepujace nasadki 4 elementów ry¬ glujacych celowo leza wewnatrz czolowej przykry¬ wy 9 puszki 1, w mozliwie duzym od siebie odste¬ pie przez co równiez przy skosnym ustawieniu wty¬ ku rozlaczenie zamocowanego polaczenia wtykowe¬ go jest wykluczone.Element ryglujacy 2 jest w przykladowym roz- wiazaniu wedlug wynalazku pokazany na fig. 2, ze wzgledu na prostote techniki produkcji jest ele¬ mentem plastykowym, który jest wykonany w for¬ mie wtryskowej w czasie jednego ruchu robocze¬ go. Element ryglujacy 2 sklada sie z podluznego suwaka 3, którego plaska powierzchnia boczna przechodzi w nasadke ryglujaca 4. ;, Element ryglujacy posiada na swej krawedzi prowadnice, która jest wzmofenioha lub uksztalto¬ wana szerzej przez co przyj jak najmniejszym na¬ kladzie materialu osiagnieta zostaje mozliwa naj-~ wieksza stabilnosc pracy. Nasadka ryglujaca 4 wy¬ konana jest w ksztalcie litery L, a wystajaca czesc stopy L-owej nasadki ryglujacej wchodzi do odpo¬ wiedniej przeciwczesci wewnatrz drugiej czesci po¬ laczenia wtykowego tak, ze rozlaczenie polaczenia wtykowego w pozycji zaryglowanej jest wykluczo¬ ne, r ~ ' ¦¦; Od strony nasadki ryglujacej 4 wewnatrz ele¬ mentu ryglujacego 2 przewidziana jest, bocznie usytuowana, przebiegajaca Wzdluznie szczelina 6, objeta przez szerokie wzmocnione prowadnice kra¬ wedziowe majace forme srodnika 7. Posrodku tego srodnika znajduje sie wystep w postaci nasadki 8, której górna krawedz lezy w jednej linii z obry¬ sem prowadnicy bocznej elementu ryglujacego 2.Srodnik 7 odsadzony wzdluz szczeliny 6 w pola¬ czeniu z tym wycieciem szczelinowym 6 zapewnia elastyczne lozyskowanie nasadki 8 tak, ze przy przesunieciu elementu ryglujacego 2 a tym samym nasadki 8, przynalezna nasadka 8 zaczepia o podob¬ na nasadke aretujaco wewnatrz puszki, bez wy¬ chylenia elementu ryglujacego 2 w innym kierun¬ ku niz kierunku przesuwu.Na cienszym koncu suwaka 3 elementu rygluja¬ cego 2 przewidziane sa dwa przeciwlegle wystepy uruchamiajace 5 wchodzace do prostokatnych wy¬ ciec. 13 z obu stron scianki czolowej, uruchamiane z zewnatrz recznie lub za pomoca srubokretu lub podobnych prostych narzedzi. Element ryglujacy jest wykonany jako stosunkowo waski to jest po¬ siada niewielka szerokosc -prostopadle do osi na¬ sadki ryglujacej 4 lecz czesc glowicowa, niosaca, wystepu uruchamiajacego 5 jest rozszerzona tak dalece, ze dojscie do tych rwystepów uruchamiaja-* 5 cych 5 mozliwe jest za pomoca zwyklych narzedzi,: Nawiazujac do fig. 3, na której przedstawiony jest element ryglujacy z fig. 2 wprowadzony dfl puszki 1. Ryglujaca puszka tulejowa jest przedsta¬ wiona w bocznym przekroju wzdluz linii A—A (fig.-1) w kierunku strzalki.Puszka tulejowa 1 sklada sie z plaskiej obudo¬ wy utworzonej przez scianki czolowe 14, 15. Po¬ miedzy tymi dwoma sciankami 14, 15 ulozyskowa- ny jest jednokierunkowo przesuwnie element ry¬ glujacy 2. Droga jego przesuwu jest ograniczona dlugoscia wyciecia 16 w przedniej czolowej scian¬ ce 15 plyty puszkowej 1, poniewaz nasadka ryglu¬ jaca 4 wystaje przez to wyciecie daje sie na sku¬ tek tego przesunac tylko w jego granicach. Nasad¬ ka 8 jest przedstawiona w polozeniu odryglowa- nym z jednej strony przynaleznej nasadki ustala¬ jacej aretujacej 17 znajdujacej sie na sciance czo¬ lowej 15. Nasadka 8 przy przesunieciu organu ry¬ glujacego 2 na skutek sprezynujacego ulozyskowa- nia to jest istnienia szczeliny 6 przesuwa sie poza nasadke ustalajaca 17 by w polozeniu ustalonym (aretowanym) pozostac po drugiej stronie wymie¬ nionej nasadki ustalajacej 17.Uruchomienie elementu ryglujacego 2 nastepuje poprzez prostokatne wyciecia 13 za pomoca wyste¬ pów uruchamiajacych 5. Uruchomienie moze byc dokonywane tak od strony przedniej jak i tylnej tablicy zawierajacej puszki gniazdowe. W celu wy¬ raznego optycznego wyróznienia elementu rygluja¬ cego od powierzchni puszki, celowe jest wykona¬ nie go w innym kolorze niz plyta puszkowa. Szcze¬ gólnie korzystne jest w zwiazku z tym oznaczenie elementu ryglujacego swiecacym kolorem czerwo¬ nym lub zóltym, gdyz to zabarwienie zwraca szcze¬ gólna uwage na wyciecie 13 a tym samym na wy¬ step uruchamiajacy 5. Plyta czolowa 14 ze wzgle¬ dów montazowych i techniki wykonania jak i od¬ powiednio latwego dostepu do poszczególnych sty¬ ków laczeniowych jest przysrubowana wzglednie w inny sposób przymocowana do puszki.Zalecane jest zastosowanie polaczenia wtykowe¬ go wedlug wynalazku dla aparatów elektrycznych i elektronicznych nasadzonych na plyte zawieraja¬ ca puszki, a które posiadaja znaczny ciezar wlas¬ ny i na skutek swej funkcyjnosci oraz formy moga sie bez zaryglowania polaczenia wtykowego latwo rozlaczyc. Szczególnie korzystne jest stosowanie po¬ laczenia wtykowego wedlug wynalazku przy przy¬ laczaniu przekaznika czasowego. PL PL